I - MỘT SỐ LOẠI PHÂN BÓN THƯỜNG DÙNG TRONG NÔNG, LÂM NGHIỆP

Căn cứ vào nguồn gốc, phân bón sử dụng trong nông, lâm nghiệp được chia làm 3 loại: phân hoá học, phân hữu cơ tự nhiên và phân vi sinh vật

1. Phân hoá học

Định nghĩa: Là loại phân bón được sản xuất theo quy trình công nghiệp, có sử dụng một số nguyên liệu tự nhiên hoặc tổng hợp

*Phân loại:

- Phân đơn: chứa 1 nguyên tố dinh dưỡng

Ví dụ 1: Phân đạm, phân lân, phân kali...

- Phân đa nguyên tố: chứa 2 hoặc nhiều nguyên tố dinh dưỡng

Ví dụ 2: Phân N-P-K, phân N-P-K-S,...

Hình 1. Một số loại phân hóa học

2. Phân hữu cơ

Phân hữu cơ là tất cả các chất hữu cơ vùi vào đất để duy trì và nâng cao độ phì nhiêu của đất, bảo đảm cho cây trồng có năng suất cao, chất lượng tốt

Ví dụ 3: phân chuồng, phân xanh, phân rác,...

Hình 2. Một số loại cây phân xanh

3. Phân vi sinh vật

Định nghĩa: Là loại phân bón có chứa các loài vi sinh vật cố định đạm, chuyển hóa lân hoặc vi sinh vật phân giải chất hữu cơ...

II. ĐẶC ĐIỂM, TÍNH CHẤT CỦA MỘT SỐ LOẠI PHÂN BÓN THƯỜNG DÙNG TRONG NÔNG, LÂM NGHIỆP

1. Đặc điểm của phân hoá học

- Phân hoá học chứa ít nguyên tố dinh dưỡng, nhưng tỉ lệ chất dinh dưỡng cao.

- Phần lớn phân hoá học dễ hoà tan (trừ phan lân) nên cây dễ hấp thụ và cho hiệu quả nhanhBón nhiều phân hoá học, bón liên tục nhiều năm, đặc biệt là phân đạm và phân kali dễ làm cho đất hoá chua.

2. Đặc điểm của phân hữu cơ

- Phân hữu cơ có chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng từ đại dương, trung lượng và vi lượng.

- Phân hữu cơ có thành phần và tỉ lệ chất dinh dưỡng không ổn định.Những chất dinh dưỡng trong phân hữu cơ cây không sử dụng được ngay mà phải qua quá trình khoáng hoá cây mới sử dụng được. Vì vậy phân hữu cơ là loại phân bón có hiệu quả chậm.Bón phân hữu cơ nhiều năm không làm hại đất.

3. Đặc điểm của phân vi sinh vật:

- Phân vi sinh vật là loại phân bón có chứa vi sinh vật sống. Khả năng sống và thời gian tồn tại của vi sinh vật phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh nên thời hạn sử dụng ngắn.

- Mỗi loại phân bón chỉ thích hợp với một hoặc một nhóm cây trồng nhất định.

- Bón phân vi sinh vật liên tục nhiều năm không làm hại đất

III - KỸ THUẬT SỬ DỤNG

Để phân bón phát huy hiệu lực, khi sử dụng cần chú ý:

- Tính chất của phân bón.

- Tính chất của đất.

- Đặc điểm sinh học của cây trồng.

- Điều kiện thời tiết1.

- Sử dụng phân hoá học:

*Phân dễ tan gồm phân đạm và phân kali

Cách sử dụng:Dùng để bón thúc là chínhCó thể dùng để bón lót nhưng phải bón với lượng nhỏKhi dùng nhiều năm liên tục, cần phải bón vôi để cải tạo đấtPhân lân khó tan nên thường dùng để bón lót

Phân N-P-K chứa 3 nguyên tố nitơ, phốt pho, kali và được sản xuất riêng cho từng loại đất, từng loại cây. Sử dụng để bón lót hoặc bón thúc

2. Sử dụng phân hữu cơ tự nhiên

Phân hữu cơ dùng để bón lót là chính, nhưng trước khi sử dụng cần phải ủ cho hoai mục.

3. Sử dụng phân vi sinh vật:Phân vi sinh vật có thể trộn hoặc tẩm vào hạt, rễ cây trước khi gieo trồngPhân vi sinh vật có thể bón trực tiếp vào đất để tăng số lượng vi sinh vật có ích cho đất

Bài tập minh họa

Câu 1

Nêu đặc điểm chính và cách sử dụng các loại phân bón thường dùng trong nông, lâm nghiệp

Câu 2

Vì sao khi dùng phân đạm, kali bón lót phải bón lượng nhỏ? Nếu bón lượng lớn thì sao?

Gợi ý trả lời:

Khi dùng phân đạm, kali bón lót phải bón lượng nhỏ vì các loại phân này dễ bị hòa tan. Nếu bón lượng lớn thì hao phí.

Câu 3

Vì sao phân hữu cơ dùng để bón lót là chính? Dùng để bón thúc được không?

Gợi ý trả lời:

Vì phân hữu cơ khó tan nên dùng để bót lót là chính. Dùng để bón thúc cũng được nhưng không hiệu quả.

CHỐT : Câu hỏi của cô.

Thế nào là phân hóa học, phân hữu cơ, phân vi sinh vật? Lấy ví dụ minh họa.

Trả lời:

_ Phân hóa học là loại phân bón được sản xuất theo quy trình công nghiệp, có sử dụng nguyên liệu tự nhiên hoặc tổng hợp.

VD. Phân đạm, phân kali,...

_ Phân hữu cơ là loại phân do các chất hữu cơ vùi lấp trong đất để duy trì và nâng cao độ phì nhiêu của đất.

VD: Phân xanh, Phân chuồng, Phân bắc

- Phân vi sinh vật là loại phân chứa các loại vi sinh vật có thể cô' định đạm từ không khí hoặc chuyển hoá lân hay chuyển hoá chất hữu cơ.

VD: Phân vi sinh cố định đạm, Phân hữu cơ vi sinh...

Nêu đặc điểm và cách sử dụng phân hóa học.

Trả lời:

_ Đặc điểm:

+ Chứa ít nguyên tố dinh dưỡng nhưng tỉ lê chất dinh dưỡng cao, ví dụ (NH4)2CO chỉ có một loại chất dinh dưỡng là đạm, chứa tới 46% N nguyên chất.

+ Dễ tan (trừ lân) nên dễ hấp thụ, hiệu quả nhanh.

+ Không có tác dụng cải tạo đất, bón nhiều đạm và kali đất bị chua

_ Cách sử dụng:

+ Do có tỉ lệ dinh dưỡng cao, dễ hòa tan và hiệu quả nhanh nên phân đạm, kali dùng để bón thúc là chính. Phân đạm, kali cũng có thể bỏ lót nhưng phải bón với lượng nhỏ

+ Phân lân khó hòa tan nên dùng để bón lót, để có thời gian cho phân bón hòa tan

+ Phân hỗn hợp NPK có thể dùng bón lót hoặc bón thúc

Nêu đặc điểm và cách sử dụng phân hữu cơ

Trả lời:

+ Đặc điểm

- Chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng nhưng tỉ lệ từng nguyên tố thấp và không ổn định.

- Chất dinh dưỡng không dùng được ngay phải qua quá trình khoáng hoá nên hiệu quả chậm.

- Có tác dụng cải tạo đất, tạo ra mùn, giúp hình thành kết cấu viên cho đất.

+ Cách sử dụng

Phân hữu cơ dùng để bón lót là chính, nhưng trước khi sử dụng cần phải ủ cho hoai mục.

Nêu đặc điểm và cách sử dụng phân vi sinh vật.

Trả lời:

- Đặc điểm

+ Phân vi sinh vật chứa vi sinh vật sống

+ Mỗi loại phân chỉ thích hợp với một hoặc một nhóm cây trồng

+ Bón phân vi sinh vật không làm hại đất.

_ Cách sử dụng:

+ Phân vi sinh có thể trộn hoặc tẩm vào hạt, rễ cây trước khi gieo trồng

+ Phân vi sinh vật có thể bón trực tiếp vào đất để tăng số lượng vi sinh vật có ích cho đất.