Câu 15: Trình bày khái niệm và chức năng của tín dụng. Ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu vấn đề này.
-Khái niệm tín dụng
Tín dụng là quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc có hoàn trả (cả vốn và lãi) sau một thời gian nhất định.
Như vậy có thể khặng định: Tín dụng biểu hiện mối quan hệ kinh tế gắn liền với quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tín dụng nhằm mục đích thõa mãn nhu cầu vốn tạm thời cho quá trình tái sản xuất và đời sống, theo nguyên tắc hoàn trả có thời hạn và có lợi tức.
-Chức năng tín dụng:
+Tập trung và phân phối lại vốn, tài sản trên cơ sở có hoàn trả:
Tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ là hai quá trình thống nhất trong sự vận hành của hệ thống tín dụng. Tín dụng là chiếc cầu nối giữa các nguồn cung và cầu về vốn tiền tệ trong nền kinh tế. Thông qua chức năng này tín dụng thực hiện việc điều hòa vốn tài sản từ nơi thừa sang nơi thiếu. Việc điều hòa này của tín dụng hoặc trực tiếp từ nơi thừa sang nơi thiếu tài sản hoặc gián tiếp qua các trung gian Tài chính. Song sự điều hòa mang tính chất tạm thời và thông thường phải trả lợi tức nhất định theo quy ước giữa bên cho vay và bên đi vay.
Với chức năng tập trung phân phối lại vốn, tài sản trong xã hội, tín dụng có tác động mạnh mẽ đến đời sống kinh tế - xã hội xét trên cả mặt tích cực cũng như mặt tiêu cực. Nếu việc tập trung phân phối lại của cải xã hội qua tín dụng phù hợp với nhu cầu khách quan của đời sống kinh tế xã hội, thì hoặc sẽ đẩy sẽ đẩy sản xuất kinh doanh phát triển quá mức, tiêu dùng vượt quá khả năng sản xuất, hoặc là kìm hãm sản xuất kinh doanh, giảm sức mua của dân cư, góp phần tạo ra lạm phát hoặc giảm phát. Thực hiện chức năng này tín dụng còn góp phần tiết kiệm tiền mặt và chi phí lưu thông cho xã hội do huy động được nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội, cho vay để tăng nhịp đọ vòng quay của đồng tiền , phát hành các chứng từ có giá như tín phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu, giảm nhu cầu về tiền mặt trong lưu thông, đồng thời giảm những chi phí trong lưu thông khác như in giấy bạc, chi phí bảo quản vận chuyển tiền…
+Kiểm tra, giám sát bằng tiền đối với các hoạt động kinh tế xã hội.
Trong quá trình phân phối lại của cải xã hội, các chủ thể tín dụng sẽ thực sự kiểm tra, giám sát lẫn nhau nhằm trước hết bảo vệ lợi ích của họ. Đồng thời sự kiểm tra giám sát ấy sẽ góp phần tác động đến việc thực hiện các hoạt động kinh tế - xã hội theo đúng lợi ích toàn xã hội.
Trọng tâm của chức năng này là giám sát việc nhận, sử dụng đối tượng tín dụng của người đi vay, từ đó đảm bảo sự hoàn trả đối tượng tín dụng một cách toàn vẹn, đúng hạn đã cam kết. Muốn vậy, việc giám sát đó phải được tiến hành trong cả quá trình vay mượn, nghĩa là trước khi người vay nhận tiền vay, trong khi nhận tiền vay, và sau khi nhận tiền vay cho đến khi người vay hoàn trả xong nợ.
Cần nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của sự kiểm tra, giám sát bằng đồng tiền do các trung gian Tài chính (các Công ty Tài chính, các tổ chức bảo hiểm, các tổ chức phi ngân hàng) thực hiện. Với tư cách là người đi vay để cho vay, các trung gian Tài chính có thể và cần phải giám sát chặt chẽ đối với các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, đối với hoạt động thu chi của Ngân sách Nhà nước và hoạt động tiêu dùng của nhân cư. Sự giám sát này không vì chỉ lợi ích của bản thân các trung gian Tài chính mà còn vì lợi ích của các doanh nghiệp, của dân cư và của toàn xã hội.
-Ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu vấn đề này.