Zijn zoon bracht ons naar een deel van het kamp waar veel gebouwen stonden. Toen hij de deur open deed zag ik een hoop stapelbedden met een dun deken en een metalen pot. Ik wist al dat dat onze bedden gingen zijn. Ik hoop om vanboven te liggen, als de bedden inzakken is de andere (zoals we in west Vlaanderen zeggen) gejost. (Betekend pech hebben) 'das ist Ihr neues Schlafzimmer' zei zijn zoon. De vrouwen liepen naar binnen en namen elk een pot op een bed. Gelukkig kon ik een pot van een bed van boven bemachtigen. Dit was mijn bed nu. Zijn zoon nam ons mee naar de andere kant van het kamp. Aan de ene kant was er een plaats waar een paar mannen stonden tegen het hek naar ons te kijken. Waaronder een jongen met blond haar en blauwe ogen. Hij had een kleine neus en een beetje flaporen. Hij was de jongen uit mijn droom dat ik een tijd je geleden had. Hij leek er sprekend op. Hij staarde naar me alsof hij wilde zeggen, welkom in de hel. Een hel was het. We zijn nauwelijks een uur binnen en er zijn al doden onder ons. Ik had liever bij die andere groep behoort, die zaten nu lekker van hun douche te genieten. Zijn zoon deed een deur open en ze gingen allemaal naar binnen. De kamer was bezaaid met tafels, stukken stof en naaimachines. Op het einde was er zelf een haart. Maar ik denk niet dat dat genoeg is om zulke grote ruimte te vullen.'Hier finden Sie die nächsten Tage arbeiden.' hij ging in het midden van de kamer staan en verdeelde ons in een paar groepen.'Diese Gruppe', hij wees naar zijn linkerkant,'Sie müssen die Kleidung in den Warenkorb legen.' hij nam een mand op en toonde het aan de groep. hij wees naar de plekken naast de banken met de naaimachines.'dass die Menschen auf der Maschine geben Sie', hij wees naar de groep waar ik bij stond en liep naar een van de banken waar een machine opstond, hij nam een vest die de officieren droegen beet en toonde het ons.'Sie müssen solche Kleider machen.' Hij legde de vest terug op de tafel en liep naar de laatste groep.'Geben Sie die Stoffstücke , dass Sie die Leute an der machiene gemessen haben. ist das klar?' dat laatste zei hij tegen ons allemaal. Sommige knikte en sommige bleven er niet begrijpend bij staan, onder ander ik.'Die ich für ein Ja zu sein.' zei hij en hij liep het gebouw uit. Hij trok de deur achter zich dicht en deed hem op slot. Ik keek hem achter na door het raam, zelfs al kon ik hem niet meer zien bleef ik staren naar buiten. ik werd uit mijn gedachten gehaald doordat er een meisje op mijn schouder tikte. ik draaide me om en keek recht in haar licht blauwe ogen,'Przepraszam, ale myślę, że musimy zacząć szycie,' zei ze. ik begreep niet wat ze zei, volgens mij was het pools. volgens mij begreep ze dat ik haar niet kon verstaan en wees daarom naar een naaimachine . ze bedoelde dus dat we moesten beginnen naaien. Ik liep naar een van de machines en ging op het bankje gaan zitten. Het meisje kwam naast me zitten en gaf me een stuk stof. net in de zelfde kleur als het uniform dat zijn zoon ons getoond had. in een van stukken herkende ik de vorm van een mouw, en het ander was vast het deel waar de mouw aan moest komen. ik nam de stukken aan en begon ze onder de naai machine te leggen. Maar... hoe moest je dit aanzetten? snel keek ik bij mijn buur en zag dat ze onder haar tafel met haar voet op en neer ging met een raar soort trapje. ik keek onder mijn stoel en zag precies het zelfde, ik deed wat mijn buur deed en de machine schoot in actie. ik nam de beide delen van de mouw en naaide ze aan elkaar. het touw liep wel net erg recht maar ik was toch trots op mezelf. Ik legde de mouw even aan de kant en nam de andere, ook deze naaide ik wat scheef aan elkaar. nu nam ik het grootste deel en naaide de zijkanten aan elkaar, ik moest nog genoeg plaats overlaten om de mouwen de bevestigen, en genoeg plaats houden dat er wel degelijk een arm door past. Als het grootste stuk af was naaide ik de mouwen een de jas en bekwam een vest. met meisje zag me trots kijken en tikte weer op mijn schouder, toen ik opkeek zag ik dat ze een paar knopen vast hield. daarna gebaarde ze naar een meisje mijn andere kant die geduldig zat te wachten met een mand. zij had bruine ogen en een wipneusje.'geev pero quién soy yo para estar alli,' zei ze en gebaarde dat ze de jas en de knopen wilde. volgens mij spark ze Spaans. we gaven haar de jas en de knopen, het meisje begon ijverig met naald en draad te werken. ik keek terug naar het polsen meisje ze wees zichzelf aan en zei:"Ewa."

ik wees ook naar mezelf en zei:"Lisa". Het meisje van Spanje had ons door en zei ook haar naam.'Lela'
We lachten even naar elkaar tot Ewa me weer wat stukken stof gaf. En het liedje begon opnieuw.

Terwijl Lela een liedje zat te neuriën en Ewa heel geconcentreerd stukken stof zat te knippen vloog de deur met een ruk open. Zijn zoon kwam binnen met een mand vol van onze ijzeren potten.'out!' Schreeuwde hij. Iedereen viel bijna hun stoelen, namen een pot en gingen naar buiten, de zon was achter de wolken verdwenen en het kamp was in een stilte gehuld. Wat veder stond er een typische dikke Duitser met een wit schort en een witte koksmuts. Hij stond klaar met zijn grote pot eten, als we allemaal een pot hadden stormden ze naar de kok. Als ik goed geteld had stond ik als tiende. Er tikte iemand op mijn schouder. Ik keek om en zag nog net iemand aan de andere kant weg glippen. Als ik weer vooruit keek zag ik dat die persoon had voorgestoken. Ik wilde er wat op zeggen maar hield wijselijk mijn mond. Zijn zoon liep de rij af en tikte op de schouders van de mensen die voor mij stonden. Toen hij bij mij was aangekomen stopte hij met tikken. Hij liep door en begon te tikken op de schouders van de laatste 10 hij kwam terug naar voor. Er kwamen zes soldaten bij hem te staan. drie aan elke zijde.'Die erste bestraft werden, weil zu gierig, weil das letzte zu langsam bestraft werden.' achteraf bleek de vertaling van die zin: de eerste worden gestraft vanwege te gulzig de laatste worden gestraft vanwege te langzaam, te zijn. de drie soldaten van de linker kant van zijn zoon liepen naar voor en namen alle mensen mee die voor mij stonden de andere drie namen de laatste mensen voor hu rekening. ze werden naar voor gebracht en werden gedwongen op hun knieën te zitten. bij de laatste groep behoorde Andrea. Ik zag de angst in haar ogen. Ze moest enorm haar best doen o niet te huilen. de zes soldaten gingen tegenover de vrouwen staan en hielden een stok klaar. ze keken zijn zoon aan, wachtent op zijn teken. hij keek elke vrouw persoonlijk aan, op hun beurt keek elke vrouw hem angstig aan. Dat leek hem te amuseren.'vorangehen', zei hij. en de soldaten begonnen te kloppen op de ruggen an de vrouwen. de vrouw die mij had voorgestoken begon als eerste te schreeuwen. ik besefte dat als ze dat niet had gedaan dat ik daar ook bij had gezeten. Bij elke klop schreeuwde iemand. Het was gewoon weg monsterlijk. Andrea schreeuwde ook, ik had zin om haar daar weg te halen maar we werden tegen gehouden door zijn zoon die een strenge blik op ons wierp. Het kloppen leek uren te duren. Het geschreeuw zal ik nooit meer uit mijn hoofd krijgen, dat wist ik zeker.' genut,' zei zijn zoon. De soldaten hielden direct op en sleurden de gewonde Vrouwen terug in de rij. de vrouwen gingen terug voor me staan. mij ogen vielen op de bloed rode rug van het meisje voor me. de stof was doorweekt van bloed en er zaten ook van gaten in de stof waardoor je de gruwelijke wonden kon zien. Moeite om recht te staan namen ze hun pot en schoven ze aan. de lunch was een soort witte pap, maar na het zien van die wonden en pijn had ik weinig honger. ondanks dat at ik het toch op, ik wist dat ik weinig eten ging krijgen.

Onze "Pauze" duurde niet lang want we moesten al direct weer gaan werken, ik had wel een kleine glimp opgevangen van mijn twee zussen en mijn twee nieuwe vriendinnen.

Die avond was ik regelrecht versleten, ik liep naar de slaapkamers waar sommige nog wat praten en spelletjes speelden, ik negeerde ze en liep naar mijn stapel bed. Ik plofte neer op de keiharde matras.'Lisa', zei iemand achter me, ik draaide me om met mijn laatste beetje kracht en keek naar Renee. ik mompelde iets dat Wuk moest voorstellen.'Heb jij Andrea gezien? ' vroeg ze. ik keek de slaapkamers rond maar zag geen Andrea. dus schudde ik mijn hoofd. 'Ik heb ze niet meer gezien sins vanmiddag, zou er iets gebeurt zijn?'

'We zitten in een concentratie kamp, er kan van alles gebeuren.' Renee keek me woedend aan. 'Jij bent ook een goede troost.'

'Wat? ik zeg alleen maar de feiten.' kwaad draaide Renee haar rug en liep weg. ik wilde me aleer omdraaien toen ik iets hoorde al:"Hey." ik keek de kamer rond maar zag niemand die het kon gezegd hebben. misschien was het niet tegen mij dacht ik.'Jestem tutaj głupcem.' weer keek ik rond en concludeerde dat het geluid niet van voor me kwam maar van.....

ik ging op de rand van min bed zitten en keek naar wie onder me lag. met een schok herkende ik Ewa.'Ewa.' zei ik.'Lisa', zei ze terug.'Je weet toch dat ik geen Pools spreek he' zei ik. Ze keek me niet begrijpend aan.' En jij geen Vlaams, tuurlijk.' Het meisje Lachte even.'Co ty mówisz?' zei ze weer. nu keek ik haar niet begrijpend aan. Ze probeerde iets uit te beelden, ze ging met haar mond op en neer zonder geluid te maken en wees daarna naar me. ik denk dat ze wilde vragen wat ik zei. ik dacht even aan hoe ik het zou uitbeelden. ik wees naar mezelf en deed ook het gebaar met de mond en wees toen naar haar. Ze leek het niet echt te verstaan. Hoe zou je Pools zeggen in het Pools? dus ik probeerde maar wat. Ik wees opnieuw naar mezelf en probeerde, 'Pollie? Poolsie?' ze leek me te begrijpen. ze wees naar haarzelf deed het mondgebaar en zei:"Polski." Dat was het Pools in het Pools is Polski. ik deed mijn gebaren opnieuw. ik wees naar mezelf deed het mond gebaar zei 'Polski' en maakte met mijn vingers een neen beweging. Het gekke was dat ze me begreep. ik zei iets dat wat voor de hand lag en dat we balletwee al wisten maar om te kunnen communiceren.. dat was echt iets apart. Ewa wees terug naar haar zelf, maakte het mond gebaar en zei ook 'Polski', en wees opnieuw naar mij. Wacht Wat? wilde ze me Pools leren spreken? Ze zag dat ik haar verstond en glimlachte, ik glimlachte terug.ze maakte het mond mond gebaar terug en zei:"Rozmowa." ik probeerde haar na te zeggen. 'Rosmoowa' ze schudde haar hoofd en zei:"ROZ-MO-WA." Ik probeerde het nog eens.'Rosmowa.' ze lachte even en klapte toen. ZE wees naar mij en zei:"holenderski." ik herkende iets van holland in het woord en dacht dat ze Hollands of Nederlands bedoelde.'Praten.' zei ik. 'Praten', zei ze terug. Toen besefte ik dat als we elke avond een beetje bij leerden van elkaar, we elkaar nog zouden kunnen verstaan.