11 mei 1940

de dag er na was iedereen gespannen. Nog veel meer toen we die vliegtuigen zagen. Het is ook logische want het is oorlog. Er is een tijd aangebroken waarin de kans groter dan anders bestaat dat je je familie verliest of je eigen leven. Je vrienden of andere mensen, de kans is er dat je huis word weg geveegd word. Al het wreede kan gebeuren kan gebeuren met iedereen. Er zal geen medelijden getoond worden. De mensen die de eerste wereld oorlog hebben meegemaakt moeten hun angsten en zorgen opnieuw beleven. Deze keer misschien langer misschien meer dan de vorige keer. De mensen leven in angst. Angst om vermoord te worden of mensen die je lief hebt. Angst die verder gaat dan alleen overdag. Die je mee neemt s'nachts als je in je bed ligt. Angst om wat er zal komen. Het verschil tussen een nachtmerrie die je laat zien hoe de ogen van de dood er uit zien en wat je ogen je overdag laten zien is moeilijk uit elkaar te houden. Ik denk dat ik niet de enige ben met kwade dromen s'nachts. Ik denk dat mijn ouders de zelfde gedachten hebben. Of mijn zussen die naast me liggen. Ik voel de warmte van de morgenzon op mijn wangen. Hoe kan de zon nu schijnen? We starten een oorlog! Ik rolde me met mijn rug naar de zon toe en trok mijn laken verder over mijn hoofd. De deur van onze kamer ging voorzichtig open. De voetstappen kwamen dichter bij mijn bed, tot ze stopten. 'Lisa, wakker worden.' zei een stem. Voorzichtig trok ik het laken van mijn hoofd en zag Renee staan. 'mmmmm' mompelde ik. Ik had geen goesting om uit mijn warme bed op te staan.'Opstaan zusje' zei Renee weer 'kom op! Uit je bed!' Ze had het zacht geprobeerd, met een ruk trok ze het laken van Lisa af. 'Aaaa! Renee!' riep Lisa. 'Kom meisje uit je bed. Het is al laat.' Ze trok Lisa uit haar bed en duwde haar de badkamer in.'Als je klaar bent ga je dan naar beneden?' met tegen zin en veel verlangen naar haar bed dat nu koud is maakte ik me klaar. Pyjama uit en snel mijn gewone kleren aan. Mijn tanden poetsen, haar kammen en in een staart doen. Snel wat mijn gezicht nat maken en mijn handen wassen. Zo begin je de dag. Als ik beneden was en het ontbijt zag staan begon mijn maag te protesteren. Dat meen je niet! Alleen een gekookt ei? Snel nam ik plaats aan tafel. Vader had zijn kleren slordig aan en keek met een depressief gezicht naar zijn eten. Moeder zag er niet veel beter uit. Normaal was ze een trotse en fiere vrouw. Maar nu was dat maar vergane glorie. Blijkbaar was het mijn zussen en broer ook opgevallen. Andrea stuurde me een waarschuwende blik dat ik niet mocht vragen wat er is. In alle stilte at ik mijn ene ei op.' Wat doen we vandaag?' vroeg Maurice. De enige die de stilte durfde doorbreken. Het was mijn moeder die opkeek. 'We gaan Max verkopen.' Ik kon mijn oren niet geloven. 'Wat?! Max? Waarom?' vroegen ik en Andrea.'We zitten in geld nood. De bakker wil one tarwe niet, het is bijna herfst en het is oorlog. We moeten het geld ergens vandaag halen' legde Renee uit. 'Kunnen we niets anders verkopen? Eieren of Kippen?' Vroeg Andrea.'Onze kippen hebben we brood nodig. En als we de eieren verkopen hebben we nog steeds niet genoeg' zei Maurice. Ik wist dat hij gelijk had maar Max was al een oud paard. Maar toch,' is er echt geen andere oplossing?' vroeg ik wanhopig. Maar er kwam van niemand een antwoord. Het gesprek was afgelopen.



ik zat voor de laatste keer op de rug van onze trouwe vriend. E herinneringen aan toen hij nog een veulen was kwamen bij me op. Er rolde een traan over mijn wang. Ik veegde hem weg in de hoop dat niemand hem gezien had. Blijkbaar had ik te lang gewacht. Ik voelde een hand op mijn bil. Renee keek me medelijdend aan.'Het spijt me Lisa, maar je moet begrijpen dat we niet anders kunnen.' ik knikte. Ik begreep het maar al te goed. Max leek zich van geen kwaad bewust. Er klonk een diepe zucht langs achter.'Ik ga me inschrijven als soldaat.' Zei papa plots.'Wat? Nee! Jij gaat niet naar dat front!vergeet het! Stel dat ik je verlies! Dat krijg ik nooit over mijn hard.' Klonk mama ongerust. 'Je begrijpt het niet! Het is oorlog! Er komt een tijd dat ook het geld dat we voor Max krijgen op is er zal geen eten meer zijn en ze zullen moeten vluchten. Het kleinste beetje eten dat ze krijgen zal uitmaken voor leven en dood. Het is dan belangrijk dat ze er zo veel mogelijk uithalen. En dat zal gemakkelijker als er minder monden gevoed moeten worden.' Het was even stil. Papa let zijn woorden doordringen.'Als pa gaat ga ik mee!' Zei Maurice.'Nee!' snauwden papa en mama tegelijk.'Jij moet voor je zussen zorgen' 'maar....' Probeerde hij nog.'Nee!' Riepen ze wierpen boze blikken naar hem. Hij besloot dus om maar wijselijk te zwijgen. Op dat moment kwam er juist een auto uitgedraaid van het leger. Er zaten ook leger mannen in. Angstig wierpen ze blikken naar ons. De auto reed verder naar het centrum. Toen we in de Beselare straat waren langs de jongens school passeerde kwam er een zuster uit de schoolpoort. Het was raar want zusters geven geen les in de jongens school. Dat doen paters en meesters. Er gaan ook alleen jongens naar die school. Het was zuster Elsa zag ik nu. Een van mijn favo zusters.'Moge god bij u zijn' riep ze naar ons. 'Dank u zuster, moge god ook bij u zijn' riep mijn moeder terug. Ze maakte een kruisteken en liep snel verder. De Plaste was bezaaid met leger auto's en Engelse soldaten.van de markt van gisteren zag je weinig meer. Ik steeg af van Max en knuffelde hem nog een laatste keer.'Hou je goed Max'. Hij draaide zijn hoofd naar me toe. Waarvoor?ga je me alleen laten? Laat je me achter? Leek hij te zeggen. Mama legde een hand op mijn schouder terwijl papa en Maurice weg deden. Er kwam een leegte in mijn hart. Max was mijn beste vriend. Als ik een nacht niet kon slapen ging ik altijd bij Max in de schuur liggen.vandaar kon je de sterren zien door de gaten in het dak. Of ik reed op hem door de velden. Ik werd opgeschrikt uit mijn dromen toen ik een stem achter me hoorde.'Hey littel girl, everything alright?' ik draaide me om en zag een man staan. Hij had grote tanden en kleine ogen. Hij had duidelijk een brits accent. Ik keek hem niet begrijpend aan. Wat had hij gezegd? 'sorry, but I can make you happy with chocolate?' Hij duwde me een reep chocolade in mijn hand. Chocolade kon Max niet vervangen maar het hielp de pijn wel te verlichten en trouwens het gebeurde niet veel dat ik kon genieten van een reep chocolade. Mama kon het niet kopen. Dus nam ik de chocolade aan en glimlachte tussen al mijn tranen door. 'There you go!' zei hij en liep toen weg. Ik trok het papiertje van de reep. De geur van chocolade ging langs mijn neus en deed water in mijn mond lopen. Ik brak een stuk af en stopte het in mijn mond. Het was heerlijk! Snel borg ik de rest op voor later. Het stuk in mijn mond liet ik smelten. Zodat ik er lang van kon genieten.vlug keek ik rond al ik die Engelsman nog ergens kon zien, hij leek wel verdwenen net als mijn familie. Ik liep naar het monument van de gaper en daar stond mijn moeder te praten met een andere vrouw helemaal in het wit en een rood kruis op haar kleren genaaid. Ik wilde al naar haar toe lopen maar werd tegen gehouden door Andrea. 'Renee en Maurice zoeken je.' Ik liep dus maar met haar mee. Mijn oudere zus en broer stonden ons op te wachten bij het gemeente hui. Ze zagen ons al van ver aankomen. Er was geen emotie te bekennen op hun gezicht. Ze leken niet verdrietig, boos of blij.'Lisa, we zochten je waar was je?' vroeg Maurice. 'Ik stond te praten met één van die Britten.' zei ik, dat deel van de chocolade liet ik maar weg.'Ken je dan engels?' Vroeg Andrea.'Nee natuurlijk niet!' Renee rolde met haar ogen. 'Daarvoor zijn we hier niet, Lisa je weet dat het oorlog is hè? We zijn in oorlog met Duitsland.' Ik knikte.' Renee ik ben geen kind meer, zeg op! Waarom moest ik naar hier komen?' 'Dat is waar, maar we lieten je hier komen om te zeggen dat...' Maurice maakte zijn zin niet af. Gelukkig voor hem viel Renee in. 'Dat het vandaag de laatste keer was dat je papa en mama zag.' Ik kon mijn oren niet geloven. Eerst Max dan mama en papa. De tranen rolden weer over mijn wangen.'Naar waar gaan ze?' vroeg ik. 'Papa gaat naar het front en mama gaat naar Lion om de soldaten te gaan helpen.' Zei Maurice. Daarom stond mama bij die verpleegster, ze gaat met hen mee.'Waarom riep je me niet voor een laatste knuffel?' Maar er kwam geen antwoord. Ik vroeg dezelfde vraag nu met meer dreiging en woede.' Mama wilde niet, ze zei dat het je veel minder zeer zou doen als je geen herinnering aan afscheid.' Zei Andrea nu. 'Dus als ik het goed begrijp ben ik voor de komende jaren bij jullie zonder moeder of vader omdat ze me niet wilden?' Ik wist al dat ik een ongelukje was. Dat mijn ouders geen vierde kind wilden. Maar dit ging me iets te ver. Te veel in één keer. Dikke tranen maakten mijn wangen nat.er werd een hand op mijn schouder gelegd maar ik deed het van me af. Het was lang stil. Het was uiteindelijk weer Maurice die de stilte verbrak. 'We hebben mama belooft goed voor elkaar te zorgen en omdat we weten dat je veel verloren bent, eerst Max dan mama en papa, hebben we iets gekocht voor je' Ik keek even op en zag Renee staan met een wit pluizig bolletje wol in haar hand. Het had een kopje met twee oogjes en een snoetje, vier pootjes en een staartje. Een puppy! Met veel liefde nam ik het beestje aan. Het was een maltezer pup, net zoals de witte hond van boer Cyril. Het sliep vredig verder in mijn hand. 'Hoe zal je het noemen?' Vroeg Andrea. 'Olivier' zei ik.