1. Phân tích

a) Khái niệm:

Nội dung là toàn bộ những mặt những yếu tố những quá trình hợp thành cơ sở tồn tại và phát triển của sự vật.

- Hình thức dùng để chỉ phương thức tồn tại và phát triển của sự vật là cách thức tổ chức kết cấu của nội dung.

b) Mối quan hệ biện chứng

- Nội dung và hình thức là 1 hệ thống nhất hữu cơ của sự vật hiện tượng, không có một hình thức nào lại không chứa đựng nội dung và không có nội dung nào mà lại không tồn tại trong 1 hình thức nhất định.

- Cùng 1 nội dung có nhiều hình thức thể hiện.

- Cùng 1 hình thức có thể hiện những nội dung khác nhau.

- Nội dung bao giờ cũng giữ vai trò quyết định, hình thức phải thể hiện nội dung. Nội dung có khuynh hướng biến đổi hình thức là mặt tương đối bền vững ổn định. Sự biến đổi phát triển của sự vật bao giờ cũng bắt đầu từ biến đổi phát triển của nội dung hình thức cũng biến đổi nhưng biến đổi chậm hơn. Khi nội dung biến đổi buộc hình thức cũng biến đổi theo cho phù hợp với nội dung mới.

- Hình thức có tính độc lạp tương đối, tác động trở lại nội dung, ảnh hưởng của hình thức với nội dung sẽ khác nhau trong hai tưrờng hợp.

+ Khi hình thức phù hợp với nội dung thì nó thúc đẩy nội dung phát triển.

+ Khi hình tưức không phù hợp với nội dung thì nó kìm hãm sự phát triển của nội dung, nội dung luôn luôn biến đổi hình thức biến đổi chậm hơn và thường lạc hậu hơn so với nội dung.

- Giữa nội dung và hình thức có sự chuyển hóa lẫn nhau. Cả trong điều kiện hay là mối quan hệ này là nội dung thì trong điều kiện này quanhệ khác có thể là hình thức và ngược lại.

2. ý nghĩa của việc nghiên cứu các phạm trù này:

- Nắm vững mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình tưức. Vận dụng nó vào trong hoạt động thực tiễn để đạt kết quả cao, chống khuynh hướng tách rời hoặc tuyệt đối hóa trong hai mặt.

- Tuyệt đối hóa hình thức: dẫn đến chủ nghĩa hình thức.

- Tuyệt đối hóa nội dung: Không làm cho sự vật phát triển không mạnh dạn vứt bỏ hình thức lạc hậu đã lỗi thời kìm hãm sự phát triển của sự vật.

- Cùng một nội dung trong sự phát triển khác nhau có thể có nhiều hình thức thể hiện, do đó trong hoạt động thực tiễn cải lão phải biết sử dụng mọi hình thức, có thể có được để phục vụ những nhiệm vụ cụ thể trong từng giai đoạn.