nhận biết
OSHO
Nhận biết
Chìa khoá sống trong
cân bằng
Sự sáng suốt về cách sống mới
HÀ NỘI 12/2008
OSHO
Awareness
The key to Living
in Balance
Insights for a New Way of Living
OSHO INTERNATIONAL FOUNDATION |
NHẬN BIẾT: CHÌA KHOÁ SỐNG TRONG CÂN BẰNG
Copyright © 2001 OSHO International Foundation, Switzerland.
www.osho.com/copyrights.
Tựa đề nguyên bản tiếng Anh: AWARENESS: THE KEY TO LIVING IN
BALANCE
OSHO là thương hiệu đã đăng kí của Osho International Foundation.
Để biết thêm thông tin xin tới thăm osho.com/trademark."
Tài liệu trong cuốn sách này được lựa chọn từ nhiều bài nói của Osho
cho các khán giả sống. Tất cả các bài nói của Osho đều đã được xuất
bản đầy đủ dưới dạng sách, và cũng sẵn có dưới dạng băng âm thanh
và video nguyên gốc. Các bản ghi âm thanh và văn bản lưu trữ đầy đủ
có thể được tìm thấy tại Thư viện OSHO trực tuyến tại www.osho.com
Mục lục
Lời nói đầu ........................................................................................... 1
Hiểu biết ................................................................................................. 7
Về người và chuột .......................................................................... 8
Gốc rễ của khổ ............................................................................... 26
Thế giới riêng tư ............................................................................ 33
Nhận biết và định tâm .................................................................. 75
Nhiều bệnh, một đơn thuốc ............................................................ 89
Nhà phân tích và nhân chứng ................................................... 90
Căng thẳng và thảnh thơi ......................................................... 126
Tâm trí và thiền ............................................................................ 135
Lối mòn và bánh xe .................................................................... 163
Nhận biết trong hành động ........................................................... 181
Bắt đầu từ trung tâm .................................................................. 182
Tự phát ........................................................................................... 192
Tính quyết định ............................................................................ 196
Trọn vẹn từng khoảnh khắc ..................................................... 203
Dừng việc cố gắng là tốt ........................................................... 209
Thực nghiệm trong quan sát ........................................................ 231
Điều chỉnh bản thân bạn vào vô thời gian ........................... 233
Cái chạm vô hình ........................................................................ 236
Vipassana ...................................................................................... 238
Dịch chuyển ban đêm ................................................................ 242
Lời bạt ................................................................................................. 255
Treo trên đầu sợi chỉ .................................................................. 255
Về Tác giả ........................................................................................ 267
1 01/03/2010 - 1/ 1 2
Lời nói đầu
Một trong những điều quan trọng nhất cần được
hiểu về con người là con người đang ngủ. Ngay cả khi
con người nghĩ mình thức, người đó cũng không thức.
Việc thức của người đó là rất yếu ớt; việc thức của
người đó tí hon thế, nó chẳng thành vấn đề chút nào cả.
Việc thức của người đó chỉ là cái tên hay nhưng hoàn
toàn trống rỗng.
Bạn ngủ ban đêm, bạn ngủ ban ngày - từ sinh tới
tử bạn cứ thay đổi hình mẫu ngủ của mình, nhưng bạn
chưa bao giờ thực sự thức tỉnh cả. Chỉ bởi việc mở mắt
bạn không tự lừa mình được rằng bạn thức. Chừng nào
con mắt bên trong còn chưa mở ra - chừng nào bên
trong bạn còn chưa trở thành đầy ánh sáng, chừng nào
bạn còn chưa thấy bản thân mình, bạn là ai - đừng nghĩ
rằng bạn thức. Đó là ảo tưởng lớn nhất mà con người
đang sống trong. Và một khi bạn chấp nhận rằng bạn đã
thức, thế thì không có vấn đề làm nỗ lực nào để thức
tỉnh.
Điều đầu tiên chìm sâu trong trái tim bạn là ở chỗ
bạn ngủ, hoàn toàn ngủ. Bạn đang mơ, ngày nọ ngày
kia. Bạn đang mơ đôi khi với mắt mở và đôi khi với
mắt nhắm, nhưng bạn đang mơ - bạn là giấc mơ. Bạn
còn chưa là thực tại.
Tất nhiên trong giấc
mơ bất kì cái gì bạn làm
cũng đều vô nghĩa. Bất kì
cái gì bạn nghĩ cũng đều
vu vơ, bất kì cái gì bạn
phóng chiếu cũng vẫn
còn là một phần của giấc
mơ của bạn và chưa bao
giờ cho phép bạn thấy cái
đang đó. Do đó tất cả chư
phật đã nhấn mạnh vào
một một điều: Thức tỉnh!
Liên tục, trong hàng thế
kỉ, toàn thế giáo huấn của
họ đều có thể được bao
hàm trong một câu thôi:
Thức tỉnh. Và họ đã phát minh ra các phương pháp,
phương lược; họ đã sáng tạo ra các hoàn cảnh và không
gian và trường năng lượng trong đó bạn có thể bị
choáng để nhận biết.
Vâng, chừng nào mà bạn còn chưa bị choáng, bị
rung chuyển tới chính nền tảng của mình, bạn sẽ không
thức tỉnh đâu. Giấc ngủ đã kéo dài tới mức nó đã đạt tới
chính cốt lõi của bản thể bạn; bạn bị thấm đẫm trong
nó. Từng tế bào của thân thể bạn và từng sợi thớ tâm trí
bạn đã trở nên đầy giấc ngủ. Đó không phải là hiện
tượng nhỏ đâu. Do đó nỗ lực lớn là cần để tỉnh táo, để
mang tính chú ý, để mang tính quan sát, để trở thành
nhân chứng.
Điều đầu tiên chìm
sâu vào trong trái tim
bạn là ở chỗ bạn ngủ,
hoàn toàn ngủ. Bạn
đang mơ, ngày nọ
ngày kia. Bạn đang
mơ đôi khi với mắt
mở và đôi khi với mắt
nhắm, nhưng bạn
đang mơ - bạn là giấc
mơ. Bạn còn chưa là
thực tại. |
3 01/03/2010 - 1/ 2 4
Nếu tất cả chư phật của thế giới đều đồng ý trên
một chủ đề nào, thì đó là - con người như người đó hiện
thế, là đang ngủ, và con người như người đó phải thế,
nên thức tỉnh. Thức tỉnh là mục đích và thức tỉnh là
hương vị của tất cả các giáo huấn của họ. Zarathustra,
Lão Tử, Jesus, Phật, Bahauddin, Kabir, Nanak - tất cả
những người đã thức tỉnh đều đã từng dạy chỉ một chủ
đề... trong các ngôn ngữ khác nhau, trong các biểu dụ
khác nhau, nhưng bài ca của họ là hệt nhau. Cũng như
biển có vị mặn - dù bạn nếm biển từ phía bắc hay từ
phía đông hay từ phía tây, biển bao giờ cũng có vị mặn
- vị của Phật tính là thức tỉnh.
Nhưng bạn sẽ không làm nỗ lực nào nếu bạn cứ tin
rằng bạn đã thức rồi. Thế thì chẳng có vấn đề làm nỗ
lực nào cả - sao bận tâm?
Và bạn đã tạo ra các tôn giáo, thượng đế, lời cầu
nguyện, nghi lễ, từ giấc mơ của mình - thượng đế của
bạn là một phần của giấc mơ của bạn cũng như bất kì
cái gì khác. Chính trị của bạn là một phần của giấc mơ
của bạn, tôn giáo của bạn là một phần của giấc mơ của
bạn, thơ ca của bạn, tranh vẽ của bạn, nghệ thuật của
bạn - bất kì cái gì bạn làm, bởi vì bạn ngủ, bạn làm theo
trạng thái riêng của tâm trí mình.
Thượng đế của bạn không thể khác bạn được. Ai
sẽ tạo ra họ? Ai sẽ cho họ hình thể và màu sắc và dáng
vẻ? Bạn tạo ra họ, bạn khắc hoạ nên họ; họ có mắt như
bạn, mũi như bạn - và tâm trí giống bạn! Thượng đế
trong Kinh Cựu ước nói, "Ta là Thượng đế rất ghen tị!"
Bây giờ ai đã tạo ra Thượng đế này, người có tính ghen
tị này? Thượng đế không thể ghen tị được, và nếu
Thượng đế mà ghen tị, thế thì cái gì sai trong việc ghen
tị? Nếu ngay cả Thượng đế mà cũng ghen tị, thì sao bạn
lại bị coi là sai khi bạn ghen tị? Ghen tị là thiêng liêng!
Thượng đế trong Kinh Cựu ước nói, "Ta là
Thượng đế rất giận dữ! Nếu ngươi không tuân theo
mệnh lệnh của ta, ta sẽ diệt ngươi. Ngươi sẽ bị ném vào
ngọn lửa địa ngục vĩnh viễn. Và bởi vì ta rất ghen tị,
nên chớ tôn thờ ai khác. Ta không tha cho điều đó đâu."
Ai đã tạo ra Thượng đế như vậy? Điều đó phải là từ
ghen tị của riêng bạn, từ giận dữ của riêng bạn, mà bạn
đã tạo ra hình ảnh này. Nó là phóng chiếu của bạn, nó
là cái bóng của bạn. Nó vọng lại bạn chứ không ai
khác. Và cùng điều đó cũng là trường hợp cho mọi
thượng đế của mọi tôn giáo.
Chính bởi vì điều này mà Phật chưa bao giờ nói về
Thượng đế cả. Ông ấy nói, "Phỏng có ích gì mà nói về
Thượng đế cho những người đang ngủ? Họ sẽ nghe
trong giấc ngủ của mình. Họ sẽ mơ về bất kì cái gì
được nói cho họ, và họ sẽ tạo ra thượng đế riêng của họ
- điều sẽ hoàn toàn giả tạo, hoàn toàn bất lực, hoàn toàn
vô nghĩa. Tốt hơn cả là không có những thượng đế như
thế."
Đó là lí do tại sao Phật lại không quan tâm tới việc
nói về thượng đế. Toàn thể mối quan tâm của ông ấy là
ở việc đánh thức bạn.
Tương truyền có một bậc thầy chứng ngộ Phật
giáo đang ngồi bên cạnh dòng sông một buổi chiều tối,
tận hưởng tiếng nước chảy, tiếng gió rì rào qua rặng
cây... Một người tới và hỏi ông ấy, "Thầy có thể nói
cho tôi trong một lời thôi về điều bản chất của tôn giáo
của thầy không?" |
5 01/03/2010 - 1/ 3 6
Thầy im lặng, hoàn toàn im lặng, cứ dường như
ông ấy chưa nghe thấy câu hỏi. Người hỏi nói, "Thầy
có điếc hay cái gì không đấy?"
Thầy nói, "Ta đã nghe câu hỏi của ông rồi, và ta đã
trả lời nó rồi! Im lặng là câu trả lời đấy. Ta vẫn còn im
lặng - cái dừng lại đó, khoảng hở đó, là câu trả lời của
ta."
Người này nói, "Tôi không thể nào hiểu được câu
trả lời huyền bí thế. Thầy không thể rõ ràng hơn một
chút được sao?"
Thế là thầy dùng ngón tay viết lên cát chữ "thiền"
thường. Người này nói, "Bây giờ tôi có thể đọc được.
Tốt hơn ban đầu chút ít. Ít nhất thì tôi cũng được một từ
để mà ngẫm nghĩ. Nhưng thầy không thể làm cho nó rõ
thêm chút nữa được sao?"
Thầy viết lại, "THIỀN." Tất nhiên lần này thầy
viết bằng chữ hoa. Người này cảm thấy chút ít lúng
túng, phân vân, khó chịu, bực mình. Anh ta nói, "Thầy
lại viết chữ thiền chứ gì? Thầy không thể làm rõ ràng
hơn một chút cho tôi được sao?"
Và thầy viết chữ thật to, chữ hoa, "T H I Ề N."
Người này nói, "Thầy dường như điên rồi!"
Thầy nói, "Ta đã hạ thấp xuống hết mức rồi đấy.
Câu trả lời thứ nhất là câu trả lời đúng, câu thứ hai đã
không đúng thế rồi, câu thứ ba thậm chí còn sai hơn,
câu thứ tư rất sai" - bởi vì khi bạn viết THIỀN bằng chữ
hoa bạn đã làm ra thượng đế từ nó rồi.
Đó là lí do tại sao từ Thượng đế lại được viết bằng
chữ T hoa. Bất kì khi nào bạn muốn làm cái gì đó thành
tối cao, tối thượng, bạn viết nó bằng chữ hoa. Thầy nói,
"Ta đã phạm phải lỗi lầm." Thầy xoá tất cả những từ
mình đã viết và thầy nói, "Nghe câu trả lời thứ nhất của
ta - chỉ thế thì ta mới đúng."
Im lặng là không gian mà
trong đó người ta thức tỉnh, và
tâm trí ồn ào là không gian mà
trong đó người ta vẫn còn
ngủ. Nếu tâm trí bạn tiếp tục
buôn chuyện, bạn còn ngủ
đấy. Ngồi im lặng, nếu tâm trí
biến mất và bạn có thể nghe
thấy tiếng chim ríu rít và
không tâm trí bên trong, im
lặng... tiếng ríu rít này của
chim, tiếng chíp chíp, và
không tâm trí nào trong bạn.
Nó không tới từ bên ngoài, nó
nảy sinh trong bạn, nó lớn lên
trong bạn. Bằng không, nhớ lấy: bạn đang ngủ đấy.
Im lặng là không
gian mà trong đó
người ta thức
tỉnh, và tâm trí ồn
ào là không gian
mà trong đó
người ta vẫn còn
ngủ. Nếu tâm trí
bạn tiếp tục buôn
chuyện, bạn còn
ngủ đấy. |
7 01/03/2010 - 1/ 4 8
Hiểu biết
Tôi chưa bao giờ dùng từ từ bỏ chút nào. Tôi nói:
hân hoan trong cuộc sống, trong tình yêu, trong thiền,
trong cái đẹp của thế giới, trong cực lạc của sự tồn tại
- hân hoan trong mọi thứ! Biến điều trần tục thành linh
thiêng. Biến bờ này thành bờ kia, biến trái đất thành
thiên đường.
Và thế thì một cách gián tiếp sự từ bỏ nào đó bắt
đầu xảy ra. Nhưng điều đó xảy ra, bạn không làm nó.
Nó không phải là việc làm, nó là việc xảy ra. Bạn bắt
đầu từ bỏ cái ngu xuẩn của mình; bạn bắt đầu từ bỏ rác
rưởi. Bạn bắt đầu từ bỏ những mối quan hệ vô nghĩa.
Bạn bắt đầu từ bỏ những việc không đáp ứng cho bản
thể bạn. Bạn bắt đầu từ bỏ những chỗ mà sự trưởng
thành là không thể được. Nhưng tôi không gọi điều đó
là từ bỏ, tôi gọi nó là hiểu biết, nhận biết.
Nếu bạn đang mang đá trong tay mình mà cứ nghĩ
rằng chúng là kim cương, tôi sẽ không bảo bạn từ bỏ
những viên đá đó. Tôi sẽ đơn giản nói, "Tỉnh táo và lấy
cái nhìn khác đi!" Nếu bản thân bạn thấy rằng chúng
không phải là kim cương, có cần từ bỏ chúng không?
Chúng sẽ rơi khỏi tay bạn theo cách của chúng. Thực
tế, nếu bạn vẫn muốn mang chúng, bạn sẽ phải làm nỗ
lực lớn hơn, bạn sẽ phải mang ý chí lớn hơn, để vẫn
mang chúng. Nhưng bạn không thể mang chúng lâu
được; một khi bạn đã thấy rằng chúng là vô dụng, vô
nghĩa, bạn nhất định vứt chúng đi.
Và một khi tay bạn trống rỗng, bạn có thể tìm kho
báu thực. Và kho báu thực không ở trong tương lai.
Kho báu thực ở ngay bây giờ, ở đây.
Về người và chuột
Thức tỉnh là con đường của cuộc sống.
Người ngu ngủ cứ dường như người đó đã chết,
nhưng người chủ thức và người đó sống mãi.
Người đó quan sát. Người đó rõ ràng.
Người đó hạnh phúc làm sao! Vì người đó thấy
rằng thức tỉnh là cuộc sống.
Người đó hạnh phúc làm sao, đi theo đường của
người thức tỉnh.
Với kiên nhẫn lớn lao người đó thiền, tìm tự do
và hạnh phúc.
- trích từ Dhammapada của Phật Gautam
Chúng ta cứ sống tuyệt đối lơ mơ với điều đang
xảy ra quanh ta. Vâng, chúng ta đã trở nên rất hiệu quả
trong việc làm mọi thứ. Điều chúng ta đang làm, chúng
ta đã trở nên hiệu quả trong việc làm tới mức chúng ta
không cần nhận biết nào để làm nó. Nó đã trở thành |
9 01/03/2010 - 1/ 5 10
máy móc, tự động. Chúng ta vận hành như người máy.
Chúng ta còn chưa là người; chúng ta là máy.
Đó là điều George Gurdjieff hay nói lặp đi lặp lại,
rằng con người như người đó đang tồn tại là cái máy.
Ông ấy xúc phạm nhiều người, bởi vì chẳng ai thích bị
gọi là máy. Máy thích được gọi là thượng đế, thế thì họ
cảm thấy rất hạnh phúc, dương dương tự đắc. Gurdjieff
hay gọi mọi người là máy, và ông ấy đúng. Nếu bạn tự
quan sát mình, bạn sẽ biết bạn cư xử máy móc thế nào.
Nhà sinh lí học người Nga Pavlov, và nhà tâm lí
học người Mĩ Skinner,
đúng đến 99,9 phần trăm
về con người: họ tin rằng
con người là cái máy đẹp,
có vậy thôi. Không có linh
hồn trong con người. Tôi
nói 99,9 phần trăm họ
đúng; họ chỉ bỏ lỡ một số
dư nhỏ. Trong số dư nhỏ
đó là chư phật, những
người đã thức tỉnh. Nhưng
họ có thể được tha thứ, bởi
vì Pavlov chưa bao giờ bắt
gặp vị phật nào - ông ấy đã
gặp hàng triệu người như
bạn.
Skinner đã nghiên cứu về người và chuột và thấy
chẳng khác biệt gì. Chuột là người đơn giản, có vậy
thôi; người có phức tạp hơn chút ít. Người là cái máy
phức tạp cao độ, chuột là máy đơn giản. Dễ nghiên cứu
chuột hơn; đó là lí do tại sao các nhà tâm lí cứ nghiên
cứu chuột. Họ nghiên cứu chuột và họ kết luận về
người - và kết luận của họ gần đúng hết. Tôi nói "gần",
lưu ý đấy, bởi vì một phần mười của một phần trăm là
hiện tượng quan trọng nhất mà đã xảy ra. Một Phật,
một Jesus, một Mohammed - vài người thức tỉnh này là
người thực. Nhưng B. F. Skinner có thể tìm đâu ra được
vị phật? Chắc chắn không ở Mĩ...
Tôi đã nghe:
Một người hỏi giáo sĩ, "Sao Jesus lại không chọn
được sinh ra ở nước Mĩ thế kỉ hai mươi?"
Giáo sĩ nhún vai và nói, "Ở Mĩ sao? Điều đó sẽ là
không thể được. Trước hết anh có thể tìm đâu ra
người đồng trinh? Và thứ hai, anh sẽ tìm đâu ra ba
người đàn ông khôn ngoan?"
B. F. Skinner định đi tìm vị phật ở đâu? Và cho dù
ông ta có thể tìm thấy vị phật, thì các định kiến, các ý
tưởng có sẵn của ông ấy sẽ không cho phép ông ấy thấy
được. Ông ấy sẽ cứ thấy chuột của mình thôi. Ông ấy
không thể nào hiểu bất kì cái gì mà chuột không thể
làm được. Bây giờ, chuột không thiền, chuột không trở
nên chứng ngộ. Và quan niệm của ông ấy về con người
thì chỉ là dạng chuột được khuếch đại lên. Và tôi vẫn
nói rằng ông ấy là đúng đối với số lớn mọi người; kết
luận của ông ấy không phải là sai. Và chư phật cũng sẽ
đồng ý với ông ấy về cái gọi là nhân loại thông thường
này: nhân loại thông thường hoàn toàn ngủ. Thậm chí
con vật cũng không ngủ đến thế.
Người là cái máy
phức tạp cao độ,
chuột là máy đơn
giản. Dễ nghiên
cứu chuột hơn; đó
là lí do tại sao các
nhà tâm lí cứ
nghiên cứu chuột.
Họ nghiên cứu
chuột và họ kết
luận về người - và
kết luận của họ
gần đúng hết. |
11 01/03/2010 - 1/ 6 12
Bạn đã bao giờ thấy con hươu trong rừng chưa - nó
trông tỉnh táo làm sao, nó bước đi cẩn trọng làm sao?
Bạn đã bao giờ thấy con chim đậu trên cây chưa - nó cứ
quan sát một cách thông minh làm sao điều đang xảy ra
khắp xung quanh? Bạn đi về phía con chim đó - có một
khoảng cách nào đó nó cho phép. Vượt ra ngoài khoảng
cách đó, thêm một bước nữa, và nó bay mất. Nó có sự
tỉnh táo nào đó về lãnh thổ của nó. Nếu ai đó đi vào
trong lãnh thổ đó, thế thì điều đó là nguy hiểm.
Nếu bạn nhìn xung quanh bạn sẽ ngạc nhiên: con
người dường như là con vật ngủ nhiều nhất trên trái đất
này.
Một người phụ nữ mua một con vẹt tại một cuộc
bán đấu giá đồ đạc của nhà thổ, và để lồng vẹt được
che kín trong hai tuần, hi vọng làm cho nó quên đi
những từ tục tĩu. Khi cái lồng cuối cùng được mở
ra, con vẹt nhìn quanh và nhận xét, “A óc! Nhà
mới. Bà mới.” Khi con gái bà ta về nhà, nói nói
thêm, “A óc! Gái mới.”
Khi chồng bà ta về nhà đêm đó, con vẹt nói, “A óc!
A óc! Cùng ông khách cũ!”
Con người đang ở trong trạng thái sa ngã. Thực tế,
đó là ý nghĩa của chuyện ngụ ngôn Ki tô giáo về sự sa
ngã của Adam, việc bị đuổi ra khỏi vườn Địa đàng.
Nhưng tại sao Adam và Eve lại bị đuổi ra khỏi vườn
thiên đường? Họ đã bị đuổi ra bởi vì họ đã ăn quả tri
thức. Họ đã bị đuổi ra bởi vì họ đã trở thành tâm trí, và
họ đã đánh mất tâm thức của mình. Nếu bạn trở thành
tâm trí, bạn đánh mất tâm thức - tâm trí nghĩa là giấc
ngủ, tâm trí nghĩa là ồn ào, tâm trí nghĩa là máy móc.
Nếu bạn trở thành tâm trí, bạn mất tâm thức.
Do đó, toàn bộ công việc
cần phải được làm là lại trở
thành tâm thức và làm mất
tâm trí. Bạn phải vứt đi hệ
thống của mình, tất cả những
thứ mà bạn đã thu thập như là
tri thức. Chính tri thức đang
giữ bạn ngủ; do đó, người
càng nhiều tri thức, càng ngủ
nhiều.
Điều đó cũng đã là quan
sát của tôi nữa. Dân làng hồn
nhiên tỉnh táo và thức tỉnh
hơn nhiều giáo sư đại học và
các học giả trong đền chùa.
Các học giả chẳng là gì ngoài những con vẹt; các viện
sĩ hàn lâm trong đại học đầy những cái chẳng có gì
ngoài phân bò linh thiêng, đầy những ồn ào tuyệt đối vô
nghĩa - chỉ tâm trí mà không có tâm thức.
Những người làm việc với tự nhiên - nông dân,
người làm vườn, tiều phu, thợ mộc, hoạ sĩ - họ còn tỉnh
táo hơn nhiều so với những người làm việc trong các
đại học như chủ nhiệm khoa, phó hiệu trưởng, hiệu
trưởng. Bởi vì khi bạn làm việc với tự nhiên, tự nhiên là
tỉnh táo. Cây cối tỉnh táo; dạng thức tỉnh táo của chúng
chắc chắn là khác, nhưng chúng rất tỉnh táo.
Bây giờ có những bằng chứng khoa học về sự tỉnh
táo của chúng. Nếu người chặt cây tới với cái cưa trong
tay và với ham muốn có chủ tâm để chặt cây, tất cả các
Tại sao Adam và
Eve lại bị đuổi ra
khỏi vườn thiên
đường? Họ đã bị
đuổi ra bởi vì họ
đã ăn quả tri thức.
Họ đã bị đuổi ra
bởi vì họ đã trở
thành tâm trí, và
họ đã đánh mất
tâm thức của
mình. |
13 01/03/2010 - 1/ 7 14
cây thấy anh ta tới đều run rẩy. Bây giờ có những bằng
chứng khoa học về điều đó; tôi không nói chuyện thơ
ca, tôi đang nói chuyện khoa học khi tôi nói điều này.
Bây giờ có các công cụ để đo liệu cây hạnh phúc hay
bất hạnh, sợ hãi hay không sợ hãi, buồn bã hay cực lạc.
Khi người chặt cây tới, tất cả các cây cối thấy anh ta
đều bắt đầu run rẩy. Chúng trở nên nhận biết rằng cái
chết ở gần đó. Và người chặt cây vẫn chưa chặt cây nào
- mới chỉ đi tới...
Và một điều nữa, còn kì lạ hơn nhiều - nếu người
chặt cây đơn giản đi qua đó, không có ý đồ chủ tâm nào
để chặt cây, thế thì không cây nào sợ cả. Cũng cùng
người chặt cây đó, với cùng cái cưa đó. Dường như là ý
định chặt cây của anh ta ảnh hưởng tới cây cối. Điều đó
có nghĩa là ý định của anh ấy đã được hiểu; nó có nghĩa
là chính sự rung động này đang được cây cối giải mã.
Và một sự kiện có ý nghĩa hơn đã được quan sát về
mặt khoa học: là nếu bạn đi vào trong rừng và giết loài
vật, thì không chỉ vương quốc loài vật quanh đó trở nên
run rẩy, mà cây cối cũng run rẩy. Nếu bạn giết một con
hươu, thì tất cả các con hươu quanh đó đều cảm thấy
rung động của việc giết hại, đều trở nên buồn; run rẩy
lớn nảy sinh trong chúng. Bỗng nhiên chúng sợ không
bởi lí do nào hết cả. Chúng có thể không thấy con hươu
vừa mới bị giết, nhưng bằng cách nào đó, theo cách
tinh tế, chúng bị ảnh hưởng - theo bản năng, theo trực
giác. Nhưng không chỉ có hươu bị ảnh hưởng - cây cối
cũng bị ảnh hưởng, vẹt cũng bị ảnh hưởng, hổ cũng bị
ảnh hưởng, diều hâu cũng bị ảnh hưởng, nhành cỏ cũng
bị ảnh hưởng. Sát hại đã xảy ra, tàn phá đã xảy ra, cái
chết đã xảy ra - mọi thứ quanh đó đều bị ảnh hưởng.
Con người dường như là loài ngủ nhiều nhất...
Những lời kinh này của Phật cần phải được thiền
sâu sắc, được thấm đẫm, được tuân theo.
Tỉnh thức là cách sống
Bạn sống tỉ lệ với điều bạn nhận biết. Nhận biết là
sự khác biệt giữa chết và sống. Bạn không sống chỉ bởi
vì bạn đang thở, bạn không sống chỉ bởi vì tim bạn
đang đập. Về mặt vật lí bạn có thể được giữ cho sống
trong bệnh viện, không có ý thức nào. Tim bạn sẽ tiếp
tục đập và bạn sẽ có thể thở. Bạn có thể được giữ theo
cách cơ giới để cho bạn có thể sống trong nhiều năm -
theo nghĩa của việc thở và tim đập, máu tuần hoàn. Bây
giờ có nhiều người khắp thế giới ở các nước tiên tiến,
người sống một cách vô tri vô giác trong bệnh viện, bởi
vì công nghệ tiên tiến đã làm cho cái chết của bạn được
trì hoãn vô thời hạn - trong nhiều năm, bạn có thể được
giữ vẫn sống. Nếu đấy là cuộc sống, thế thì bạn có thể
được giữ cho sống. Nhưng đấy lại không phải là sống
chút nào. Chỉ sống vô tri vô giác thì không phải là sống.
Chư phật có định nghĩa khác. Định nghĩa của họ
bao gồm nhận biết. Họ không nói bạn sống vì bạn có
thể thở, họ không nó bạn sống vì máu bạn vẫn đang
tuần hoàn; họ nói bạn sống nếu bạn thức tỉnh. Cho nên
ngoại trừ những người đã thức tỉnh, không ai thực sự
sống cả. Các bạn là những cái xác - bước đi, nói năng,
làm mọi thứ - nhưng bạn là người máy.
Tỉnh thức là cách sống, Phật nói. Trở nên tỉnh thức
nhiều hơn và bạn sẽ trở nên sống nhiều hơn. Và cuộc
sống là Thượng đế - không có Thượng đế nào khác. Do
đó Phật nói về sống và nhận biết. Sống là mục đích và
nhận biết là phương pháp luận, là kĩ thuật để đạt tới nó. |
15 01/03/2010 - 1/ 8 16
Kẻ ngu ngủ...
Và tất cả mọi người đều ngủ cả, cho nên tất cả đều
ngu. Bạn đừng cảm thấy bị xúc phạm. Sự kiện này phải
được phát biểu ra như chúng thế. Bạn hoạt động trong
giấc ngủ; đó là lí do tại sao bạn cứ loạng choạng mãi,
bạn cứ làm mọi thứ bạn không muốn làm. Bạn cứ làm
những điều mà bạn đã quyết định không làm. Bạn cứ
làm những điều mà bạn biết là không đúng, và bạn
không làm những điều mà bạn biết là đúng.
Làm sao điều này lại có thể được? Tại sao bạn
không thể đi thẳng? Tại sao bạn cứ vướng vào đường
cụt thế? Tại sao bạn cứ đi lầm đường thế?
Một thanh niên có giọng tốt được yêu cầu tham dự
vào vở hoạt cảnh lịch sử, mặc dầu anh ta cứ cố nài
xin được miễn, nói rằng anh ta bao giờ cũng bối rối
trong những hoàn cảnh như vậy. Người ta đảm bảo
với anh ấy rằng sự việc rất đơn giản, và anh ấy chỉ
phải nói một câu thôi: “Tôi tới để đoạt lấy cái hôn,
và lao vào cuộc ẩu đả. Nghe đây! Tôi nghe thấy
tiếng súng lục bắn...” và rồi bước ra khỏi sân khấu.
Vào lúc biểu diễn, anh ta lên sân khấu, đã bối rối
sẵn bởi cái quần ngắn bó sát mình được may cho
anh ta để mặc vào khoảnh khắc cuối, và trở nên
hoàn toàn rệu rã tại cảnh nữ nhân vật chính đẹp đẽ
đang nằm dài trên ghế ngồi trong vườn, đợi anh ta,
trong bộ quần áo dài trắng. Anh ta đằng hắng trong
cổ và tuyên bố: “Tôi tới để hoạt lấy cái đôn - ấy
không! - đoạt lấy cái hôn, và đao vào cuộc ẩu lả -
ấy tôi nói lao vào cuộc ẩu đả! Nghe đây! tôi nghe
thấy tiếng búng lục sắn - không! - súng lục bắn. Ôi,
cứt dơi, cứt chuột, cứt tất cả các vị! Tôi chẳng bao
giờ muốn tham dự vào cái vở kịch đáng nguyền rủa
này ngay chỗ đầu tiên!”
Đây là điều vẫn đang xảy ra. Quan sát cuộc sống
mình mà xem: mọi thứ mà bạn đang làm bị lẫn lộn và
đang lẫn lộn làm sao. Bạn chẳng có bất kì sự sáng tỏ
nào, bạn không có bất kì khả năng cảm thụ nào. Bạn
không tỉnh táo. Bạn không thể thấy được, bạn không
thể nghe được - chắc chắn, bạn có tai cho nên bạn có
thể nghe, nhưng không ai bên trong để mà hiểu điều đó.
Chắc chắn bạn có mắt cho nên bạn có thể thấy, nhưng
không ai hiện diện bên trong. Cho nên mắt bạn cứ thấy
và tai bạn cứ nghe, nhưng chẳng điều gì được hiểu cả.
Và mỗi bước đi bạn sẩy chân, mỗi bước đi bạn lại phạm
phải điều gì đó sai sót. Và bạn vẫn cứ tin rằng bạn đang
nhận biết.
Loại bỏ hoàn toàn cái ý tưởng đó đi. Việc loại bỏ
nó là bước nhảy lớn, bước lớn, bởi vì một khi bạn loại
bỏ cái ý tưởng rằng “tôi đang nhận biết”, bạn sẽ bắt đầu
tìm và kiếm cách thức và phương tiện để nhận biết. Cho
nên điều đầu tiên phải thấm vào trong bạn là ở chỗ bạn
đang ngủ, hoàn toàn ngủ.
Tâm lí học hiện đại đã phát hiện ra vài điều có ý
nghĩa; mặc dầu người ta mới chỉ phát hiện ra về mặt trí
năng, đấy vẫn là việc mở đầu tốt đẹp. Nếu về mặt trí
năng mà chúng đã được phát hiện ra, thì sớm hay muộn
chúng cũng sẽ được kinh nghiệm về sự tồn tại.
Freud là người tiên phong vĩ đại; tất nhiên, ông ấy
không phải là vị phật, nhưng vẫn là một người có ý
nghĩa lớn, bởi vì ông ấy là người đầu tiên đưa ra quan |
17 01/03/2010 - 1/ 9 18
điểm được phần lớn nhân loại chấp nhận rằng con
người có vô thức lớn ẩn bên trong mình. Tâm trí có ý
thức chỉ là một phần mười, và tâm trí vô ý thức gấp
chín lần lớn hơn phần có ý thức.
Thế rồi một học trò của ông ấy, Jung, đi xa thêm
chút ít, sâu hơn chút ít, và đã phát hiện ra vô thức tập
thể. Đằng sau vô thức cá nhân còn có vô thức tập thể.
Bây giờ cần ai đó để phát hiện ra một điều nữa vẫn
đang có đó, và tôi hi vọng... Chẳng chóng thì chầy các
cuộc nghiên cứu tâm lí, vẫn đang tiếp diễn ở cả hai phía
tấm màn sắt, nhất định sẽ phát hiện ra nó - vô thức vũ
trụ. Phật đã nói về nó.
Cho nên chúng ta có thể nói: tâm trí có ý thức, một
điều rất mỏng manh, một phần rất nhỏ của bản thể bạn.
Đằng sau ý thức là tâm trí tiềm thức - mơ hồ. Bạn có
thể nghe thì thào về nó nhưng bạn không thể hình dung
ra nó được. Nó bao giờ cũng có đó, đằng sau ý thức, để
giật dây.
Thứ ba: tâm trí vô thức mà bạn bắt gặp chỉ trong
mơ hay khi bạn dùng ma tuý. Thế rồi đến tâm trí vô
thức tập thể. Bạn bắt gặp nó khi bạn đi vào cuộc truy
tìm rất sâu trong tâm trí vô thức của bạn; thế rồi bạn bắt
gặp vô thức tập thể. Và nếu bạn vẫn đi xa hơn nữa, sâu
hơn nữa, bạn sẽ tới vô thức vũ trụ.
Vô thức vũ trụ là tự nhiên. Vô thức tập thể là toàn
bộ nhân loại mà đã sống cho tới giờ, nó là một phần của
bạn. Vô thức này là vô thức cá nhân của bạn mà xã hội
đã kìm nén trong bạn, không được phép bầy tỏ ra. Do
đó nó tới theo cửa sau trong đêm, trong giấc mơ của
bạn. Và tâm trí có ý thức... Tôi sẽ gọi nó là cái gọi là
tâm trí có ý thức bởi vì nó vẫn được gọi như vậy. Nó
quá nhỏ bé, chỉ là một đốm sáng lung linh, nhưng cho
dù nó chỉ là một đốm sáng lung linh thì nó cũng quan
trọng bởi vì nó có hạt mầm; hạt mầm bao giờ cũng nhỏ.
Nó có tiềm năng lớn.
Bây giờ một chiều hướng hoàn toàn mới đang mở
ra. Cũng như Freud đã mở ra chiều hướng dưới ý thức,
Sri Aurobindo đã mở ra chiều hướng trên ý thức. Freud
và Sri Aurobindo là hai người quan trọng nhất của thời
đại này. Cả hai đều là trí thức, không người nào là
người đã thức tỉnh, nhưng cả hai đều đã phục vụ được
rất nhiều cho nhân loại. Về mặt trí năng họ đã làm cho
chúng ta nhận biết rằng chúng ta không nhỏ bé như
chúng ta có vẻ trên bề mặt, rằng bề mặt đang che dấu
chiều sâu và chiều cao lớn.
Freud đi vào chiều sâu, Sri Aurobindo cố gắng
thấm vào chiều cao. Trên cái gọi là tâm trí có ý thức là
tâm trí có ý thức thực; điều đó được đạt tới chỉ qua
thiền. Khi tâm trí có thức bình thường của bạn được bổ
sung thêm thiền, khi tâm trí có ý thức bình thường của
bạn được cộng với thiền, nó trở thành tâm trí có ý thức
thực. Bên ngoài tâm trí có ý thức thực là tâm trí siêu ý
thức.
Khi bạn thiền bạn chỉ có các thoáng nhìn. Thiền là
mò mẫm trong bóng tối. Vậy mà một vài cửa sổ sẽ mở
ra, nhưng bạn cứ rơi đi rơi lại mãi. Tâm thức siêu ý
thức có nghĩa là samadhi - bạn đã đạt tới cảm nhận
trong như pha lê, bạn đã đạt tới nhận biết tích hợp. Bây
giờ bạn không thể rơi xuống thấp hơn nó; nó là của bạn.
Ngay cả trong giấc ngủ nó cũng vẫn còn với bạn. |
19 01/03/2010 - 1/ 10 20
Bên ngoài siêu ý thức là siêu ý thức tập thể; siêu ý
thức tập thể là cái được biết tới như “thượng đế” trong
các tôn giáo. Và bên ngoài siêu ý thức tập thể là siêu ý
thức vũ trụ, vượt ra ngoài các thượng đế. Phật gọi nó là
niết bàn, Mahavira gọi nó là
kaivalya, các nhà huyền môn
Hindu đã gọi nó là moksha;
bạn có thể gọi nó là chân lí.
Đấy là chính trạng thái
của bản thể bạn, và bạn cũng
mới chỉ đang sống trong một
góc nhỏ của bản thể mình -
tâm trí có ý thức tí xíu; dường
như ai đó có lâu đài và đã
quên mất hoàn toàn về lâu đài
này và bắt đầu sống trong
hành lang - và nghĩ đây là tất
cả.
Freud và Sri Aurobindo
cả hai đều là những người
khổng lồ trí tuệ, người tiên phong, triết gia, nhưng cả
hai đều đưa ra những phỏng đoán vĩ đại. Thay vì dạy
cho sinh viên về triết học của Bertrand Russell, Alfred
North Whitehead, Martin Heudegger, Jean-Paul Sartre,
sẽ tốt hơn nhiều nếu mọi người được dạy nhiều về Sri
Aurobindo, bởi vì ông ấy là triết gia vĩ đại nhất của thời
đại này. Nhưng ông ấy đã hoàn toàn bị giới hàn lâm
quên lãng, bỏ qua - bởi những lí do nào đó.
Lí do là, cho dù việc đọc Sri Aurobindo có làm cho
bạn cảm thấy rằng bạn không nhận biết; và bản thân
ông ấy cũng chưa là vị phật, nhưng ông ấy vẫn sẽ tạo ra
tình huống rất bối rối cho bạn. Nếu ông ấy đúng, thế thì
bạn đang làm gì? Thế thì sao bạn lại không thám hiểm
các chiều cao của bản thể bạn?
Freud đã được chấp nhận với chống đối lớn lao,
nhưng cuối cùng ông ấy đã được chấp nhận. Sri
Aurobindo thậm chí vẫn chưa được chấp nhận. Trong
thực tế thậm chí chẳng có đối lập nào với ông ấy cả;
ông ấy đơn giản bị bỏ qua. Và lí do thật rõ ràng. Freud
nói về cái gì đó bên dưới bạn - cái đó không gây bối rối
lắm; bạn có thể cảm thấy thoải mái mà biết rằng bạn có
ý thức, và dưới ý thức của bạn còn có tiềm thức và vô
thức và vô thức tập thể. Nhưng những trạng thái này là
bên dưới bạn; bạn ở trên đỉnh, bạn có thể cảm thấy
thoải mái. Nhưng nếu bạn nghiên cứu Sri Aurobindo,
bạn sẽ cảm thấy bối rối, bị chọc giận, bởi vì có những
trạng thái cao hơn bạn - bản ngã của con người không
bao giờ muốn chấp nhận rằng có bất kì cái gì cao hơn
mình. Con người muốn tin rằng mình là đỉnh cao nhất,
cực đỉnh, đỉnh Gourishanka, đỉnh Everest - rằng không
còn gì cao hơn anh ta...
Và người ta cảm thấy thoải mái - với việc chối bỏ
vương quốc riêng của mình, chối bỏ các đỉnh cao của
riêng mình, bạn cảm thấy rất thoải mái. Nhìn cái ngu
xuẩn của nó mà xem.
Phật đúng. Ông ấy nói: Kẻ ngu ngủ dường như là
đã chết, nhưng người chủ tỉnh thức và người ấy sống
mãi mãi.
Nhận biết là vĩnh hằng, nó không biết đến cái chết.
Chỉ vô nhận biết mới chết. Cho nên nếu bạn vẫn còn vô
ý thức, còn ngủ, bạn sẽ phải chết lần nữa. Nếu bạn
muốn gạt bỏ toàn bộ khổ sở của việc sinh ra và chết đi
Bạn cũng mới chỉ
đang sống trong
một góc nhỏ của
bản thể mình - tâm
trí có ý thức tí xíu;
dường như ai đó
có lâu đài và đã
quên mất hoàn
toàn về lâu đài này
và bắt đầu sống
trong hành lang -
và nghĩ đây là tất
cả. |
21 01/03/2010 - 1/ 11 22
lặp lại mãi, nếu bạn muốn gạt bỏ bánh xe sinh tử, bạn
sẽ phải trở nên tuyệt đối tỉnh táo. Bạn sẽ phải đạt tới
đỉnh cao hơn và cao hơn nữa trong tâm thức.
Và những điều này không được chấp nhận trên nền
tảng trí năng; những điều này phải trở thành kinh
nghiệm, những điều này phải trở thành sự tồn tại. Tôi
không bảo bạn phải bị thuyết phục về mặt triết lí, bởi vì
thuyết phục triết lí chẳng đem lại cái gì, không thu
hoạch gì. Việc thu hoạch thực sự chỉ tới khi bạn làm nỗ
lực lớn để đánh thức bản thân mình.
Nhưng những bản đồ trí tuệ này có thể tạo ra ham
muốn, khao khát trong bạn; có thể làm cho bạn nhận
biết về tiềm năng, về khả năng; có thể làm cho bạn
nhận biết rằng bạn không phải là điều bạn dường như
đang là - bạn còn hơn thế nhiều lắm.
Kẻ ngu ngủ dường như là đã chết, nhưng người
chủ thì tỉnh thức và người ấy sống mãi mãi.
Người ấy quan sát. Người ấy trong vắt
Những lời phát biểu đơn giản và đẹp đẽ. Chân lí
bao giờ cũng đơn giản và bao giờ cũng đẹp đẽ. Nhìn
vào tính đơn giản của hai lời phát biểu này... nhưng
chúng hàm chứa làm sao - thế giới trong thế giới, vô
hạn thế giới. Người ấy quan sát. Người ấy trong vắt.
Điều duy nhất cần phải được dạy là quan sát. Quan
sát! Quan sát từng hành động bạn làm. Quan sát từng ý
nghĩ thoáng qua trong tâm trí bạn. Quan sát mọi ham
muốn, cái chiếm giữ bạn. Quan sát ngay cả những cử
chỉ nhỏ nhặt nhất - bước, nói, ăn, tắm. Bạn cứ quan sát
mọi điều. Để mọi điều trở thành cơ hội cho việc quan
sát.
Bạn đừng ăn một cách máy móc, đừng chỉ tọng
thức ăn vào mình - rất quan sát. Nhai thật kĩ và mang
tính quan sát... và bạn sẽ ngạc nhiên là từ trước tới giờ
bạn đã bỏ lỡ biết bao nhiêu
điều, bởi vì mỗi cái nhai sẽ
cho bạn sự thoả mãn vô cùng.
Nếu bạn ăn một cách có quan
sát, thức ăn trở nên ngon hơn.
Ngay cả thức ăn thông thường
cũng ngon nếu bạn ăn có quan
sát; và nếu bạn không có tính
quán sát, bạn có thể ăn những
thức ăn ngon nhất nhưng sẽ
chẳng có mùi vị gì trong đó
cả, bởi vì không có ai quan
sát. Bạn đơn giản cứ tọng các
thứ vào mình.
Ăn từ tốn, có quan sát;
mỗi lần cắn đều nhai kĩ, nếm
kĩ. Ngửi, chạm, cảm thấy cơn
gió thoảng và tia sáng mặt
trời. Nhìn vào mặt trăng và trở
thành vũng nước im lặng của
tính quan sát, và mặt trăng sẽ
được phản chiếu trong bạn với cái đẹp vô cùng.
Di chuyển trong cuộc sống mà vẫn còn quan sát
liên tục. Lần nọ lần kia bạn sẽ quên. Bạn đừng khổ vì
điều đó; điều đó là tự nhiên. Trong hàng triệu kiếp sống
bạn chưa bao giờ thử tính quan sát, cho nên điều đơn
Bạn càng trở nên
quan sát hơn, tất
cả những hấp tấp
của bạn lại càng
chậm lại hơn. Bạn
trở thành duyên
dáng hơn. Khi bạn
quan sát, tâm trí
huyên thuyên của
bạn bớt huyên
thuyên đi, bởi vì
năng lượng đã
dùng cho việc
huyên thuyên nay
chuyển vào thành
quan sát - nó là
cùng năng lượng! |
23 01/03/2010 - 1/ 12 24
giản, tự nhiên là bạn cứ quên đi quên lại mãi. Nhưng
khoảnh khắc bạn nhớ, lại quan sát.
Nhớ một điều: khi bạn nhớ rằng bạn quên quan sát,
đừng trở nên tiếc nuối, đừng ăn năn; bằng không lần
nữa bạn lại phí thời gian. Đừng cảm thấy khổ: “Mình
lại bỏ lỡ rồi.” Đừng bắt đầu cảm thấy, “Mình là tội đồ.”
Đừng bắt đầu lên án mình, bởi vì điều này cực kì phí
thời gian. Đừng bao giờ ăn năn về quá khứ! Sống trong
khoảnh khắc này. Nếu bạn đã quên, thì sao? Điều đó tự
nhiên mà - điều đó đã thành thói quen, thói quen khó
chết đi. Và những thói quen này lại không phải là thói
quen tiêm nhiễm trong một kiếp sống; đấy là thói quen
đã tiêm nhiễm trong hàng triệu kiếp. Cho nên nếu bạn
có thể vẫn còn quan sát cho dù vài khoảng khắc thôi,
cảm thấy cám ơn đi. Cho dù vài khoảnh khắc đó cũng
còn nhiều hơn điều có thể được trông đợi.
Người ấy quan sát. Người ấy trong vắt
Và khi bạn quan sát, sáng tỏ nảy sinh. Tại sao sáng
tỏ lại nảy sinh từ quan sát? Bởi vì bạn càng trở nên
quan sát hơn, tất cả những hấp tấp của bạn lại càng
chậm lại hơn. Bạn trở thành duyên dáng hơn. Khi bạn
quan sát, tâm trí huyên thuyên của bạn bớt huyên
thuyên đi, bởi vì năng lượng đã dùng cho việc huyên
thuyên nay chuyển vào thành quan sát - nó là cùng
năng lượng! Bây giờ ngày càng nhiều năng lượng sẽ
được biến đổi thành quan sát và tâm trí sẽ không được
nuôi dưỡng nữa. Các ý nghĩ sẽ bắt đầu thưa dần ra,
chúng sẽ bắt đầu mất sức nặng. Dần dần, chúng sẽ bắt
đầu chết. Và khi các ý nghĩ bắt đầu chết đi, sáng tỏ nảy
sinh. Bây giờ tâm trí bạn trở thành tấm gương.
Người ấy hạnh phúc làm sao! Và khi người ta sáng
tỏ, người ta phúc lạc. Lẫn lộn là căn nguyên gốc rễ cho
khổ sở; rõ ràng là nền tảng cho phúc lạc. Người ấy
hạnh phúc làm sao! Vì người ấy thấy rằng tỉnh thức là
cuộc sống.
Và bây giờ người ấy biết không có cái chết, bởi vì
tỉnh thức không bao giờ có thể bị phá huỷ. Khi cái chết
tới, bạn sẽ quan sát nó nữa. Bạn sẽ chết trong khi quan
sát; việc quan sát sẽ không chết. Thân thể bạn sẽ biến
mất, cát bụi trở về với cát
bụi, nhưng việc quan sát của
bạn sẽ vẫn còn; nó sẽ trở
thành một phần của toàn bộ
vũ trụ. Nó sẽ trở thành tâm
thức vũ trụ.
Trong những khoảnh
khắc này các nhà tiên tri của
Upanishad tuyên bố, “Aham
Brahmasmi! - Ta là tâm thức
vũ trụ!” Chính trong không
gian đó mà al-Hillaj
Mansoor đã công bố, “Ana’l
Haq! - Ta là chân lí!”
Đây là những đỉnh cao
vốn là quyền tập ấn của bạn.
Nếu bạn không đạt được
chúng, chỉ bạn chịu trách nhiệm chứ không người nào
khác.
Người ấy hạnh phúc làm sao! Vì người ấy thấy
rằng tỉnh thức là cuộc sống.
Bạn không thể chỉ
làng nhàng, bạn
không thể chỉ hờ
hững. Điều đó
chẳng ích gì.
Nước ấm không
thể bay hơi được,
và nỗ lực hờ hững
để tỉnh táo thì nhất
định thất bại. Việc
biến đổi xẩy ra chỉ
khi bạn đặt toàn
bộ năng lượng
vào trong nó |
25 01/03/2010 - 1/ 13 26
Người ấy hạnh phúc làm sao, đi theo con đường
của người thức tỉnh.
Với sự kiên nhẫn lớn lao người ấy thiền, tìm
kiếm tự do và hạnh phúc.
Lắng nghe những lời này thật chăm chú: Với sự
kiên nhẫn lớn lao... Chừng nào mà bạn còn chưa đem
toàn bộ nỗ lực ra để đánh thức bản thân mình, điều đó
còn chưa xảy ra đâu. Nỗ lực bộ phận là vô dụng. Bạn
không thể chỉ làng nhàng, bạn không thể chỉ hờ hững.
Điều đó chẳng ích gì. Nước ấm không thể bay hơi
được, và nỗ lực hờ hững để tỉnh táo nhất định thất bại.
Biến đổi xảy ra chỉ khi bạn đặt toàn bộ năng lượng
vào trong nó. Khi bạn đang sôi lên ở một trăm độ, thế
thì bạn bay hơi, thế thì thay đổi giả kim thuật xảy ra.
Thế thì bạn bắt đầu bốc lên. Bạn chưa quan sát điều đó
sao? - nước chảy xuống, nhưng hơi nước lại bốc lên.
Đích xác cùng điều đó xảy ra: vô thức đi xuống, ý thức
đi lên.
Và một điều nữa: đi lên là đồng nghĩa với đi vào,
và đi xuống là đồng nghĩa với đi ra. Ý thức đi vào
trong, vô thức đi ra ngoài. Vô thức làm cho bạn quan
tâm tới thứ khác - mọi vật, mọi người, nhưng nó bao
giờ cũng là những thứ khác. Vô thức giữ bạn hoàn toàn
trong bóng tối; mắt bạn cứ tập trung vào người khác.
Nó tạo ra một loại ngoại diên, nó làm cho bạn thành
hướng ngoại. Ý thức tạo ra nội tâm, nó làm cho bạn
hướng nội; nó đưa bạn vào trong, ngày càng sâu hơn.
Và ngày càng sâu hơn có nghĩa là ngày càng cao
hơn; chúng trưởng thành đồng thời, như cây cối trưởng
thành vậy. Bạn chỉ thấy nó lớn lên, bạn không thấy rễ
của nó đi xuống. Nhưng trước hết rễ phải đi xuống, chỉ
thế thì cây mới vươn lên cao được. Nếu cây muốn đạt
tới trời, thì nó sẽ phải đâm rễ xuống tận đáy, xuống
chiều sâu thấp nhất có thể được. Cây trưởng thành đồng
thời theo cả hai hướng. Theo
đúng cùng cách thức đó thì
tâm thức đi lên... đi xuống, nó
đâm rễ vào trong bản thể bạn.
Gốc rễ của khổ
Khổ là trạng thái của vô
ý thức. Chúng ta khổ bởi vì
chúng ta không nhận biết về
điều chúng ta đang làm, về
điều chúng ta đang nghĩ, về
điều chúng ta đang cảm - cho
nên chúng ta cứ tự mình liên
tục mâu thuẫn từng khoảnh
khắc. Hành động đi theo
hướng này, suy nghĩ đi theo hướng khác, cảm giác ở
đâu đó khác. Chúng ta rã rời, chúng ta trở nên ngày một
phân mảnh hơn. Đó chính là khổ là gì - chúng ta mất
hoà hợp, chúng ta mất thống nhất. Chúng ta trở thành
tuyệt đối phi trung tâm, chỉ là ngoại vi. Và một cách tự
nhiên cuộc sống không hài hoà sẽ đi tới khổ, thảm kịch,
gánh nặng phải mang bằng cách nào đó, sự chịu đựng.
Nhiều nhất người ta có thể làm cho chịu đựng này ít
Chúng ta cứ tự
mình liên tục mâu
thuẫn từng
khoảnh khắc.
Hành động đi theo
hướng này, suy
nghĩ đi theo
hướng khác, cảm
giác ở đâu đó
khác. Chúng ta cứ
rã rời ra , chúng ta
trở nên ngày một
phân mảnh hơn.
Đó chính là khổ là
gì - chúng ta mất
hoà hợp, chúng ta
mất thống nhất. |
27 01/03/2010 - 1/ 14 28
đau đớn hơn. Và có cả nghìn lẻ một thuốc giảm đau sẵn
có.
Không chỉ là ma tuý và
rượu cồn - cái gọi là tôn giáo
cũng đã vận hành như thuốc
phiện. Nó đánh thuốc ngủ
mọi người. Và một cách tự
nhiên mọi tôn giáo đều
chống lại ma tuý, bởi vì bản
thân họ buôn bán trong cùng
chợ; họ chống lại những kẻ
cạnh tranh. Nếu mọi người
uống thuốc phiện, họ có thể
không mang tính tôn giáo; có
thể không có nhu cầu cho họ
mang tính tôn giáo. Họ đã
tìm thấy thuốc phiện của
mình, sao họ lại bận tâm tới
tôn giáo? Và thuốc phiện lại
rẻ hơn, ít có sự dính líu hơn.
Nếu mọi người uống
marijuana, LSD, và những
ma tuý tinh chế hơn, một
cách tự nhiên họ sẽ không mang tính tôn giáo bởi vì tôn
giáo là ma tuý rất nguyên thuỷ. Do đó tất cả các tôn
giáo đều chống lại ma tuý.
Lí do không phải ở chỗ họ thực sự chống lại ma
tuý đâu. Lí do là ở chỗ ma tuý là kẻ cạnh tranh, và tất
nhiên, nếu mọi người có thể bị ngăn cản không được
dùng ma tuý, họ nhất định rơi vào cái bẫy của các tu sĩ,
bởi vì thế thì đó là cách thức duy nhất còn lại. Đó là
cách thức của độc quyền, cho nên thuốc phiện của họ
còn lại trong chợ và mọi thứ khác trở thành bất hợp
pháp.
Mọi người đang sống trong khổ sở. Chỉ có hai con
đường duy nhất thoát ra khỏi nó: Họ có thể trở thành
thiền nhân - tỉnh táo, nhận biết, ý thức... đó là điều gian
nan. Nó cần can đảm. Hoặc con đường rẻ hơn là tìm cái
gì đó có thể làm cho bạn thậm chí còn vô ý thức hơn
bạn đang vậy, cho nên bạn không thể cảm thấy khổ
được. Tìm ra cái gì đó làm cho bạn hoàn toàn phi nhạy
cảm, sự say sưa nào đó, thuốc giảm đau nào đó làm cho
bạn vô ý thức tới mức bạn có thể thoát vào trong vô ý
thức và quên tất cả những lo âu, đau khổ, vô nghĩa của
mình.
Con đường thứ hai không
thực là con đường đúng đâu.
Con đường thứ hai chỉ làm
cho khổ của bạn thoải mái
hơn chút ít, dễ chịu hơn chút
ít, thuận tiện hơn chút ít.
Nhưng nó không giúp gì được
- nó không làm biến đổi bạn.
Biến đổi duy nhất xảy ra qua
thiền, bởi vì thiền là phương
pháp duy nhất làm cho bạn
nhận biết. Với tôi, thiền là tôn
giáo thực duy nhất. Tất cả
những cái khác chỉ là trò bịp bợm. Và có những thương
hiệu khác biệt về thuốc phiện - Ki tô giáo, Hindu giáo,
Mô ha mét giáo, Jaina giáo, Phật giáo - nhưng chúng
chỉ là các thương hiệu khác nhau mà thôi. Bình chứa là
khác nhưng nội dung là như nhau: chúng tất cả đều
giúp bạn bằng cách nào đó điều chỉnh khổ sở của bạn.
Lí do mà tôn giáo
chống lại ma tuý
là ở chỗ ma tuý là
kẻ cạnh tranh. Nếu
mọi người có thể
bị ngăn cản không
được dùng ma
tuý, họ nhất định
rơi vào cái bẫy
của các tu sĩ. Đó
là cách thức của
độc quyền, cho
nên thuốc phiện
của họ còn lại
trong chợ và mọi
thứ khác trở thành
bất hợp pháp.
Không có nhu cầu
điều chỉnh đau
khổ; có khả năng
tự do toàn bộ với
đau khổ. Nhưng
thế thì con đường
có chút ít gian
nan; thế thì con
đường là thách
thức. |
29 01/03/2010 - 1/ 15 30
Nỗ lực của tôi ở đây là để đem bạn ra bên ngoài
đau khổ. Không có nhu cầu điều chỉnh đau khổ; có khả
năng tự do toàn bộ với đau khổ. Nhưng thế thì con
đường có chút ít gian nan; thế thì con đường là thách
thức.
Bạn phải trở nên nhận biết về thân thể mình và
điều bạn đang làm với nó...
Một hôm Phật đang giảng bài nói buổi sáng, và
một nhà vua đã tới nghe ông ấy. Ông này ngồi ngay
trước Phật và liên tục cử động ngón chân cái. Phật dừng
nói và nhìn vào ngón chân nhà vua. Khi Phật nhìn ngón
chân ông ta, hiển nhiên nhà vua ngừng cử động nó.
Phật bắt đầu nói lại, và nhà vua lại bắt đầy cử động
ngón chân mình. Thế rồi Phật hỏi ông ta, "Sao ông làm
điều đó thế?"
Nhà vua nói, "Chỉ khi thầy ngừng nói và nhìn vào
ngón chân tôi thì tôi mới trở nên nhận biết về điều tôi
đang làm; bằng không tôi không ý thức chút nào."
Phật nói, "Đây là ngón chân cái của ông và ông
không ý thức... Thế thì ông thậm chí có thể giết người
và ông có thể không ý thức!"
Và đích xác theo cách đó mọi người bị giết và kẻ
giết người đã không có ý thức. Nhiều lần ở toà án, kẻ
giết người đã tuyệt đối phủ nhận rằng họ đã giết người.
Ban đầu người ta hay cho rằng họ chỉ lừa dối, nhưng
các phát kiến mới nhất nói rằng họ đã không lừa dối; họ
đã làm điều đó trong trạng thái vô ý thức. Họ phát rồ
thế, họ giận dữ vào khoảnh khắc đó tới mức họ bị cơn
cuồng nộ của mình chiếm lĩnh. Và khi bạn phát rồ lên,
thân thể bạn tiết ra chất độc gây say, máu bạn trở nên bị
làm say. Trong cuồng dại là trong cơn điên tạm thời.
Và người này sẽ hoàn toàn quên mất về điều đó bởi vì
người đó không nhận biết chút nào. Và đó là cách mọi
người rơi vào tình yêu, giết lẫn nhau, tự tử, làm đủ mọi
thứ.
Bước đầu tiên vào nhận
biết là mang tính quan sát về
thân thể bạn. Dần dần người
ta trở nên tỉnh táo về từng cử
chỉ, từng khoảnh khắc. Và khi
bạn trở nên nhận biết, phép
màu bắt đầu xảy ra: nhiều thứ
bạn thường làm trước đây đơn
giản biến mất. Thân thể bạn
trở nên ngày một thảnh thơi
hơn, thân thể bạn trở nên hoà
điệu hơn, an bình sâu lắng bắt
đầu lan tràn ngay cả trong
thân thể bạn, âm nhạc tinh tế
rung động trong thân thể bạn.
Thế rồi bắt đầu trở nên
nhận biết về ý nghĩ của bạn -
cùng điều này phải được làm
với ý nghĩ. Chúng tinh tế hơn
thân thể và tất nhiên cũng
nguy hiểm hơn. Và khi bạn
trở nên nhận biết về ý nghĩ
của mình, bạn sẽ ngạc nhiên về điều diễn ra bên trong
bạn. Nếu bạn viết bất kì cái gì đang diễn ra vào bất kì
khoảnh khắc nào, bạn sẽ ngạc nhiên lắm. Bạn sẽ không
thể nào tin được vào nó - "Đây mà là điều diễn ra bên
trong mình sao?" Chỉ cần mười phút cứ viết ra vậy.
Bước đầu tiên vào
nhận biết là mang
tính quan sát về
thân thể bạn. Dần
dần người ta trở
nên tỉnh táo về
từng cử chỉ, từng
khoảnh khắc. Và
khi bạn trở nên
nhận biết, phép
màu bắt đầu xảy
ra: nhiều thứ bạn
thường làm trước
đây đơn giản biến
mất. Thân thể bạn
trở nên ngày một
thảnh thơi hơn,
thân thể bạn trở
nên hoà điệu hơn |
31 01/03/2010 - 1/ 16 32
Đóng cửa lại, khoá cửa ra vào và cửa sổ lại để không ai
có thể vào được, như vậy bạn có thể chân thực toàn bộ -
và đốt lửa lên để cho bạn có thể ném nó vào đống lửa! -
để cho không ai biết được ngoài bạn. Và thế rồi chân
thành thực sự; cứ viết ra bất kì cái gì đang diễn ra bên
trong tâm trí. Đừng diễn giải nó, đừng thay đổi nó,
đừng sửa đổi nói. Cứ để nó ở trên giấy trần trụi như nó
vậy, đích xác hệt như nó vậy.
Và sau mười phút đọc
lại nó - bạn sẽ thấy tâm trí
điên khùng bên trong! Chúng
ta không nhận biết rằng toàn
thể sự điên khùng này cứ
chạy như dòng chảy ngầm.
Nó ảnh hưởng tới mọi thứ có
ý nghĩa trong cuộc sống của
bạn. Nó ảnh hưởng tới bất kì
cái gì bạn đang làm; nó ảnh
hưởng tới bất kì cái gì bạn
không làm; nó ảnh hưởng tới
mọi thứ. Và tổng của nó sẽ là
cuộc sống của bạn đấy!
Cho nên người điên này
phải được thay đổi đi. Và
phép màu của nhận biết là ở chỗ bạn không cần làm cái
gì ngoại trừ trở nên nhận biết. Chính hiện tượng quan
sát làm thay đổi nó. Dần dần người điên biến mất. Dần
dần ý nghĩ bắt đầu rơi vào hình mẫu nào đó: sự hỗn độn
của chúng không còn nữa, chúng trở nên ngày một hài
hoà hơn. Và thế rồi lần nữa an bình sâu sắc hơn lan
tràn.
Và khi thân thể bạn và tâm trí bạn đã trong an
bình, bạn sẽ thấy rằng chúng hoà hợp với nhau nữa, có
cây cầu. Bây giờ chúng không chạy theo các hướng
khác nhau, chúng không cưỡi lên các con ngựa khác
nhau. Lần đầu tiên có sự hoà hợp, và sự hoà hợp này
giúp vô cùng cho làm việc ở bước thứ ba - tức là, trở
nên nhận biết về cảm giác, xúc động, tâm trạng của
bạn. Đó là tầng tinh tế nhất và khó nhất, nhưng nếu bạn
có thể nhận biết về ý nghĩ, thế thì đó chỉ là một bước
thêm nữa. Cần có chút ít nhận biết mãnh mẽ hơn khi
bạn bắt đầu suy ngẫm về tâm trạng mình, xúc động của
mình, cảm giác của mình.
Một khi bạn nhận biết được tất cả ba điều này,
chúng tất cả trở nên được nối vào trong một hiện tượng.
Và khi tất cả ba điều này là một, vận hành cùng nhau
hoàn hảo, chạy ro ro cùng nhau, bạn có thể cảm thấy
âm nhạc của cả ba - chúng đã trở thành dàn nhạc - thế
thì cái thứ tư xảy ra. Cái bạn không thể làm được - nó
xảy ra theo cách riêng của nó, nó là món quà từ cái toàn
thể. Nó là phần thưởng cho những người đã làm ba điều
này.
Và cái thứ tư là nhận biết tối thượng làm cho
người ta thức tỉnh. Người ta trở nên nhận biết về nhận
biết của mình - đó là cái thứ tư. Điều đó làm cho người
ta thành vị phật, người thức tỉnh. Và chỉ trong việc thức
tỉnh mà người ta mới đi tới biết phúc lạc là gì. Thân thể
biết vui thú, tâm trí biết hạnh phúc, trái tim biết vui vẻ,
cái thứ tư biết phúc lạc. Phúc lạc là mục đích, và nhận
biết là con đường đi tới nó.
Khi bạn trở nên
nhận biết về ý
nghĩ của mình,
bạn sẽ ngạc nhiên
về điều diễn ra
bên trong bạn.
Nếu bạn viết ra bất
kì cái gì đang diễn
ra vào bất kì
khoảnh khắc nào,
bạn sẽ ngạc nhiên
lắm. Bạn sẽ không
thể nào tin được
vào nó |
33 01/03/2010 - 1/ 17 34
Thế giới riêng tư
Heraclitus nói
Con người hay quên và lơ đễnh
trong những khoảnh khắc thức của họ
về điều đang diễn ra xung quanh họ
vì họ đang trong giấc ngủ.
Những kẻ ngu, dù họ nghe thấy,
vẫn giống như kẻ điếc;
với họ câu ngạn ngữ này đúng
rằng bất kì khi nào họ hiện diện
họ đều vắng mặt.
Người ta không nên hành động hay nói năng
như người ta đang ngủ.
Thức có một thế giới chung
Ngủ có từng thế giới riêng của mình.
Bất kì điều gì họ thấy khi tỉnh đều là cái chết;
khi ngủ, đều là mơ
Heraclitus đã chạm tới vấn đề sâu sắc nhất của con
người, rằng còn người đang ngủ say ngay cả khi thức.
Bạn ngủ khi bạn ngủ, nhưng bạn cũng ngủ khi bạn
thức đấy. Nghĩa của điều này là gì? - bởi vì đây là điều
Phật nói, đây là điều Jesus nói, đây là điều Heraclitus
nói. Bạn trông thì thức đấy, nhưng đó chỉ là cái vẻ thôi;
sâu bên trong bạn giấc ngủ vẫn tiếp tục.
Ngay cả bây giờ bạn cũng đang mơ bên trong. Cả
nghìn lẻ một ý nghĩ tiếp tục và bạn không ý thức về
điều đang xảy ra, bạn không nhận biết về điều mình
đang làm, bạn không nhận biết về mình là ai. Bạn đi
như mọi người đi vào giấc ngủ.
Bạn phải đã biết ai đó đi, làm cái này cái nọ, trong
giấc ngủ, và thế rồi trở lại để ngủ nữa. Có một bệnh gọi
là mộng du. Nhiều người vào ban đêm đứng dậy ra khỏi
giường; mắt họ mở, họ có thể đi! Họ có thể đi, họ có
thể tìm thấy cửa. Họ sẽ đi xuống bếp, họ sẽ ăn cái gì
đó; họ sẽ trở về và họ sẽ lên giường ngủ. Và vào buổi
sáng nếu bạn hỏi họ, họ chẳng biết gì về điều đó cả.
Nhiều nhất, nếu họ cố gắng nhớ điều đó, họ sẽ thấy
rằng họ đã có giấc mơ đêm hôm đó, rằng họ đã thức
dậy, họ đi xuống bếp. Nhưng đó là mơ, nhiều nhất là
vậy; ngay cả điều đó cũng khó nhớ.
Nhiều người đã phạm tội;
nhiều kẻ giết người khi ở toà
án nói rằng họ không biết, họ
không nhớ liệu đã làm điều
như vậy không. Không phải là
họ lừa dối toà án - không. Bây
giờ các nhà phân tâm đã tìm
ra rằng họ không lừa dối, họ
không phải là không thực; họ
tuyệt đối thực. Họ đã phạm tội
giết người - khi họ ngủ say họ
đã phạm tội đó - cứ dường
như trong giấc mơ. Giấc ngủ
này còn sâu hơn giấc ngủ
thường. Giấc ngủ này giống như bị say: bạn có thể
bước đi chút ít, bạn có thể làm chút ít, bạn cũng có thể
có chút ít nhận biết nữa - nhưng bị say. Bạn không biết
đích xác cái gì đang xảy ra. Bạn đã làm gì trong quá
Bạn đã làm gì
trong quá khứ của
mình? Bạn có thể
nhớ lại điều đó, tại
sao bạn đã làm
điều bạn đã làm?
Cái gì đã xảy ra
cho bạn? Bạn có
tỉnh táo không khi
nó xảy ra? |
35 01/03/2010 - 1/ 18 36
khứ của mình? Bạn có thể nhớ lại điều đó, tại sao bạn
đã làm điều bạn đã làm? Cái gì đã xảy ra cho bạn? Bạn
có tỉnh táo không khi nó xảy ra? Bạn rơi vào tình yêu
chẳng biết tại sao; bạn trở nên giận dữ chẳng biết tại
sao. Bạn tìm lời bào chữa, tất nhiên; bạn hợp lí hoá bất
kì cái gì bạn làm - nhưng việc hợp lí hoá không phải là
nhận biết.
Nhận biết nghĩa là bất kì cái gì xảy ra trong
khoảnh khắc đều xảy ra với ý thức đầy đủ; bạn hiện
diện ở đó. Nếu bạn hiện diện khi giận dữ xảy ra, giận
dữ không thể xảy ra được. Nó chỉ có thể xảy ra khi bạn
ngủ say. Khi bạn hiện diện,
biến đổi tức khắc bắt đầu
trong bản thể bạn, bởi vì khi
bạn hiện diện, nhận biết,
nhiều điều đơn giản là không
thể được. Tất cả những cái
gọi là tội lỗi là không thể
được nếu bạn nhận biết. Cho
nên, thực tế, chỉ có một tội
lỗi thôi, và đó là vô nhận
biết.
Từ nguyên thuỷ của sin
(tội lỗi) nghĩa là bỏ lỡ. Nó
không có nghĩa là phạm phải
điều gì đó sai; nó đơn giản
nghĩa là bỏ lỡ, vắng mặt. Gốc Do Thái cho từ sin (tội
lỗi) nghĩa là bỏ lỡ. Điều đó tồn tại trong vài từ tiếng
Anh: misconduct (đạo đức xấu), misbehavious (hạnh
kiểm xấu). Bỏ lỡ nghĩa là không có đó, làm điều gì đó
mà không hiện diện ở đó - đây là tội lỗi duy nhất. Và
đức hạnh duy nhất là gì? Trong khi bạn đang làm cái gì
đó, bạn tràn đầy tỉnh táo - điều Gurdjieff gọi là tự nhớ,
điều Phật gọi là chính tâm, điều Krishnamurti gọi là
nhận biết, điều Kabir đã gọi là surati. Hiện hữu ở đó! -
đó là tất cả những điều cần thiết, không gì nhiều hơn.
Bạn không cần thay đổi cái gì và cho dù bạn có cố
gắng thay đổi, bạn cũng không thể thay đổi được. Bạn
đã từng cố gắng thay đổi nhiều thứ trong bạn. Bạn có
thành công không? Bao nhiêu lần bạn đã quyết định
không giận dữ nữa? Điều gì đã xảy ra cho quyết định
của bạn? Khi khoảnh khắc tới, bạn lại trong cùng cái
bẫy: bạn trở nên giận dữ, và sau khi giận dữ đã qua, bạn
lại ăn năn hối hận. Nó đã trở thành cái vòng luẩn quẩn:
bạn giận dữ và rồi bạn ăn năn; thế rồi bạn lại sẵn sàng
phạm phải điều đó lần nữa.
Nhớ lấy, ngay cả khi bạn
ăn năn, bạn cũng không có đó;
sự ăn năn đó cũng là một phần
của tội lỗi. Đó là lí do tại sao
chẳng cái gì xảy ra cả. Bạn cứ
cố gắng và cố gắng, và bạn ra
nhiều quyết định và bạn lấy
nhiều lời nguyện, nhưng
chẳng cái gì xảy ra cả - bạn
vẫn còn như cũ. Bạn đích xác
vẫn là người như khi bạn
được sinh ra, thậm chí không
có lấy một hơi chút thay đổi
xảy ra trong bạn. Không phải
là bạn đã không cố gắng, không phải là bạn đã không
cố gắng đủ, bạn đã cố gắng rồi, cố gắng và cố gắng rồi.
Và bạn thất bại bởi vì đấy không phải là vấn đề nỗ lực.
Từ nguyên thuỷ
của sin (tội lỗi)
nghĩa là bỏ lỡ. Nó
không có nghĩa là
phạm phải điều gì
đó sai; nó đơn
giản nghĩa là bỏ
lỡ, vắng mặt, làm
điều gì đó mà
không hiện diện ở
đó - đây là tội lỗi
duy nhất.
Bạn không thể rơi
vào tình yêu nếu
bạn nhận biết; thế
thì rơi vào tình
yêu là tội lỗi. Bạn
có thể yêu, nhưng
nó sẽ không giống
như rơi vào, nó sẽ
giống như việc
vươn lên. |
37 01/03/2010 - 1/ 19 38
Nhiều nỗ lực hơn cũng chẳng ích gì. Đó là vấn đề tỉnh
táo, không phải là nỗ lực.
Nếu bạn tỉnh táo, nhiều điều đơn giản rơi rụng đi;
bạn không cần vứt bỏ chúng. Trong nhận biết, một số
điều là không thể được. Và đây là định nghĩa của tôi,
không có tiêu chí nào khác. Bạn không thể rơi vào tình
yêu nếu bạn nhận biết; thế thì rơi vào tình yêu là tội lỗi.
Bạn có thể yêu, nhưng nó sẽ không giống như rơi vào,
nó sẽ giống như việc vươn lên. Tại sao chúng ta dùng
từ rơi vào tình yêu? Nó là việc rơi vào; bạn rơi vào, bạn
không vươn lên. Khi bạn nhận biết, rơi vào là không
thể được - thậm chí không thể được trong tình yêu.
Điều đó là không thể được; nó đơn giản là không thể
được. Với nhận biết, điều đó là không thể được; bạn
vươn lên trong tình yêu. Và việc vươn lên trong tình
yêu là hiện tượng khác toàn bộ với việc rơi vào tình
yêu. Rơi vào tình yêu là trạng thái mơ. Đó là lí do tại
sao những người đang trong yêu, bạn có thể thấy điều
đó từ mắt họ: cứ dường như họ đang ngủ nhiều hơn
người khác, say sưa, mơ mộng. Bạn có thể thấy từ mắt
họ bởi vì mắt họ có sự buồn ngủ. Những người vươn
lên trong tình yêu là khác toàn bộ. Bạn có thể thấy họ
không còn trong mơ, họ đang đối diện với thực tại và
họ đang trưởng thành qua nó.
Rơi vào trong tình yêu bạn vẫn còn là đứa trẻ;
vươn lên trong tình yêu bạn trưởng thành. Và dần dần
tình yêu trở thành không phải là mối quan hệ, nó trở
thành trạng thái của bản thể bạn. Thế thì không phải là
bạn yêu cái này và bạn không yêu cái kia, không - bạn
đơn giản yêu. Bất kì ai tới gần bạn, bạn đều chia sẻ với
họ. Bất kì cái gì xảy ra, bạn đều đem tình yêu của mình
cho nó. Bạn chạm vào tảng đá và bạn chạm vào cứ
dường như bạn đang chạm vào thân thể người yêu của
mình. Bạn nhìn vào cây cối và bạn nhìn cứ dường như
bạn đang nhìn vào khuôn mặt người yêu của mình. Nó
trở thành trạng thái của bản thể. Không phải là bạn
đang trong tình yêu - bây giờ bạn là tình yêu. Đây là
vươn lên, đây không phải là rơi vào.
Tình yêu là đẹp khi bạn vươn lên qua nó, và tình
yêu trở thành bẩn và xấu khi
bạn rơi vào qua nó. Và chẳng
chóng thì chầy bạn sẽ thấy
rằng nó chứng tỏ là độc hại,
nó trở thành tù túng. Bạn đã bị
bắt vào trong nó, tự do của
bạn đã bị nghiền nát. Đôi cánh
của bạn đã bị chặt đi; bây giờ
bạn không còn tự do nữa. Rơi
vào tình yêu bạn trở thành vật
sở hữu: bạn sở hữu và bạn cho
phép ai đó sở hữu bạn. Bạn
trở thành đồ vật, và bạn cố
gắng cải tạo người khác mà
bạn đã rơi vào tình yêu thành
đồ vật.
Nhìn vào chồng và vợ đi:
họ cả hai đã trở thành giống như đồ vật, họ không còn
là người nữa. Cả hai đều đang cố gắng sở hữu lẫn nhau.
Chỉ đồ vật mới có thể bị sở hữu, con người không bao
giờ bị sở hữu. Làm sao bạn có thể sở hữu được người?
Làm sao bạn có thể chi phối được người? Làm sao bạn
có thể cải tạo được người thành vật sở hữu? Không thể
được! Nhưng chồng đang cố gắng để sở hữu vợ; vợ
đang cố gắng cùng điều đó. Thế thì có va chạm, thế thì
Tình yêu sẽ làm
cho người được
yêu ngày một tự
do hơn, tình yêu
sẽ cho đôi cánh,
và tình yêu sẽ mở
ra bầu trời bao la.
Nó không thể trở
thành nhà tù, hàng
rào bao quanh.
Nhưng phẩm chất
đó của tình yêu
chỉ tới khi có nhận
biết. |
39 01/03/2010 - 1/ 20 40
họ cả hai về cơ bản đều trở thành kẻ thù. Thế thì họ
mang tính huỷ diệt lẫn nhau.
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasruddin bước vào văn phòng của khu
nghĩa trang và phàn nàn với người quản lí: "Tôi
biết rõ rằng vợ tôi đã được chôn ở đây trong nghĩa
trang của các ông, nhưng tôi không thể nào tìm
thấy mả của cô ấy."
Người quản lí kiểm tra sổ danh bạ và hỏi, "Tên cô
ấy là gì?"
Thế là Mulla nói, "Bà Mulla Nasruddin."
Người quản lí lại nhìn vào sổ và nói, "Không có bà
Mulla Nasruddin, nhưng có một Mulla Nasruddin.
Chúng tôi rất tiếc, dường như cái gì đó bị sai trong
sổ danh bạ."
Nasruddin nói, "Chẳng cái gì sai cả. Mả của Mulla
Nasruddin đâu? - bởi vì mọi thứ là theo tên tôi."
Ngay cả mả của vợ anh ta.
Sở hữu... mọi người đều cố gắng sở hữu người
mình yêu. Đây không phải là tình yêu. Thực tế, khi bạn
sở hữu một người, bạn ghét, bạn phá huỷ, bạn giết; bạn
là kẻ sát nhân. Tình yêu phải đem cho tự do chứ; tình
yêu là tự do mà. Tình yêu sẽ làm cho người được yêu
ngày một tự do hơn, tình yêu sẽ cho đôi cánh, và tình
yêu sẽ mở ra bầu trời bao la. Nó không thể trở thành
nhà tù, hàng rào bao quanh. Nhưng tình yêu đó bạn
không biết, bởi vì điều đó chỉ xảy ra khi bạn nhận biết;
phẩm chất đó của tình yêu chỉ tới khi có nhận biết. Bạn
biết tình yêu là tội lỗi, bởi vì nó tới từ giấc ngủ.
Và điều này là như vậy với mọi thứ bạn làm. Cho
dù bạn cố gắng làm cái gì đó tốt, bạn vẫn gây hại. Nhìn
những người làm điều tốt kia: họ bao giờ cũng làm hại,
họ là những người gây hại nhất trên thế giới. Những
nhà cải cách xã hội, cái gọi là những nhà cách mạng, họ
là những người gây hại nhiều nhất. Nhưng khó mà thấy
chỗ có hại của họ bởi vì họ là những người tốt, họ bao
giờ cũng làm điều tốt cho người khác - đó là cách thức
của họ để tạo ra tù túng người khác. Nếu bạn cho phép
họ làm điều gì đó tốt cho bạn, bạn sẽ bị sở hữu. Họ bắt
đầu xoa bóp chân bạn, và chẳng chóng thì chầy bạn sẽ
thấy tay họ vươn tới cổ bạn! Họ bắt đầu từ bàn chân, họ
kết thúc ở cổ bạn, bởi vì họ vô nhận biết; họ không biết
điều họ đang làm. Họ đã học được thủ đoạn - nếu bạn
muốn sở hữu ai đó, phải làm điều tốt. Họ thậm chí
không có ý thức rằng họ đã học thủ đoạn này. Nhưng
họ sẽ gây hại vì bất kì cái gì - mọi cái - cố gắng sở hữu
người khác, dù tên hay dạng của nó là bất kì cái gì, đều
là phi tôn giáo, đều là tội lỗi.
Nhà thờ của bạn, đền chùa của bạn, tu viện của
bạn, chúng tất cả đều phạm tội với bạn bởi vì chúng tất
cả đều trở thành kẻ sở hữu, chúng tất cả đều trở thành
sự thống trị. Mọi nhà thờ đều chống lại tôn giáo - bởi vì
tôn giáo là tự do! Tại sao điều đó lại xảy ra thế? Jesus
cố gắng cho bạn tự do, cho bạn đôi cánh. Thế rồi điều
gì xảy ra, làm sao nhà thờ bước vào? Nó xảy ra bởi vì
Jesus sống trên bình diện hoàn toàn khác của bản thể,
bình diện của nhận biết; còn những người nghe ông ấy,
những người theo ông ấy, họ sống trên bình diện của |
41 01/03/2010 - 1/ 21 42
giấc ngủ. Bất kì điều gì họ nghe, diễn giải, nó đều được
diễn giải qua giấc mơ riêng của họ. Và bất kì điều gì họ
tạo ra cũng đều sẽ là tội lỗi. Christ cho bạn tôn giáo, và
thế rồi những người đang ngủ say chuyển nó thành nhà
thờ.
Người ta kể rằng có lần quỉ Satan đang ngồi dưới
gốc cây, rất buồn. Một thánh nhân đi qua; ông ta nhìn
Satan và nói, "Chúng tôi nghe nói rằng ông chưa bao
giờ nghỉ ngơi cả, ông bao giờ cũng đang làm cái gì đó
gây hại này nọ ở đâu đó nọ kia. Ông đang làm gì ở đây
khi ngồi dưới cây này?"
Satan thực sự tuyệt
vọng. Nó nói, "Dường như
công việc của ta đã bị các tu
sĩ tiếp quản hết rồi, và ta
không thể làm được gì cả - ta
hoàn toàn thất nghiệp. Thỉnh
thoảng ta có ý tưởng tự tử
bởi vì các tu sĩ này đang làm
giỏi quá."
Tu sĩ đã làm giỏi thế bởi
vì họ đã chuyển tự do thành
tù túng, họ đã chuyển chân lí
thành giáo điều - họ đã
chuyển mọi thứ từ bình diện
của nhận biết sang bình diện
của giấc ngủ.
Cố hiểu đích xác điều giấc ngủ là gì đi, bởi vì nếu
bạn có thể cảm thấy nó là gì, bạn đã bắt đầu trở nên tỉnh
táo - bạn đã trên đường thoát ra khỏi nó. Giấc ngủ này
là gì vậy? Làm sao nó xảy ra? Cơ chế này là gì? Cách
thức của nó là gì?
Tâm trí bao giờ cũng
hoặc trong quá khứ hoặc trong
tương lai. Nó không thể ở
trong hiện tại được, tuyệt đối
tâm trí không thể ở trong hiện
tại được. Khi bạn ở trong hiện
tại, tâm trí không còn nữa -
bởi vì tâm trí nghĩa là suy
nghĩ. Làm sao bạn có thể nghĩ
trong hiện tại được? Bạn có
thể nghĩ về quá khứ; nó đã trở
thành một phần của kí ức, tâm
trí có thể lôi nó ra. Bạn có thể
nghĩ về tương lai; nó còn chưa
có đó, tâm trí có thể mơ về nó.
Tâm trí có thể làm hai điều.
Hoặc là nó có thể đi vào quá
khứ - có đủ không gian để đi,
không gian bao la của quá
khứ; bạn có thể cứ đi mãi đi
mãi - hoặc tâm trí có thể đi vào trong tương lai; lại
không gian bao la, không kết thúc cho nó, bạn có thể
tưởng tượng và tưởng tượng và mơ mộng. Nhưng làm
sao tâm trí có thể vận hành trong hiện tại được? Không
có không gian cho tâm trí làm bất kì chuyển động nào.
Hiện tại chính là đường phân chia, có vậy thôi. Nó
không có không gian. Nó phân chia quá khứ và tương
lai - chỉ là đường phân chia. Bạn có thể hiện hữu trong
hiện tại nhưng bạn không thể nghĩ được; để suy nghĩ,
cần phải có không gian. Ý nghĩ cần không gian, chúng
Tu sĩ đã làm giỏi
thế bởi vì họ đã
chuyển đổi tự do
thành tù túng, họ
đã chuyển đổi
chân lí thành giáo
điều - họ đã
chuyển đổi mọi
thứ từ bình diện
của nhận biết
sang bình diện
của giấc ngủ.
Bạn có thể hiện
hữu trong hiện tại
nhưng bạn không
thể nghĩ được; để
suy nghĩ, cần phải
có không gian. Ý
nghĩ cần không
gian, chúng giống
như đồ vật. Nhớ
điều đó - ý nghĩ là
đồ vật tinh tế,
chúng là vật chất.
Chiều hướng của
tâm linh bắt đầu
chỉ khi không có ý
nghĩ. |
43 01/03/2010 - 1/ 22 44
giống như đồ vật. Nhớ điều đó - ý nghĩ là đồ vật tinh tế,
chúng là vật chất. Ý nghĩ không phải là tâm linh, bởi vì
chiều hướng của tâm linh bắt đầu chỉ khi không có ý
nghĩ. Ý nghĩ là vật chất, rất tinh tế, và mọi vật chất đều
cần không gian.
Bạn không thể nghĩ được trong hiện tại. Khoảnh
khắc bạn bắt đầu nghĩ, nó đã là quá khứ. Bạn thấy mặt
trời đang mọc; bạn thấy nó và bạn nói, "Mặt trời mọc
đẹp làm sao!" - nó đã là quá khứ rồi. Khi mặt trời đang
mọc, thậm chí không có đủ không gian để nói "Đẹp làm
sao!" bởi vì khi bạn thốt ra ba lời này - "Đẹp làm sao!"
- kinh nghiệm này đã trở thành quá khứ; tâm trí đã biết
điều đó trong kí ức. Nhưng đích xác khi mặt trời mọc,
đích xác khi mặt trời đang mọc lên, làm sao bạn có thể
nghĩ được? Bạn có thể nghĩ gì? Bạn có thể hiện hữu
cùng mặt trời mọc, nhưng bạn không thể nghĩ được.
Với bạn có đủ không gian - nhưng với ý nghĩ không có
không gian.
Bông hồng đẹp trong vườn và bạn nói, "Bông hồng
đẹp" - bây giờ bạn không cùng với bông hồng này rồi,
khoảnh khắc này; nó đã là kí ức. Khi bông hoa có đó và
bạn có đó, cả hai đều hiện diện cùng nhau, làm sao bạn
có thể nghĩ được? Bạn có thể nghĩ gì? Làm sao suy
nghĩ lại có thể được? Không có không gian cho nó.
Không gian này quá chật hẹp - thực tế không có không
gian chút nào - đến mức bạn và hoa không thể nào thậm
chí cùng tồn tại như hai được bởi vì không đủ không
gian cho hai, chỉ một mới có thể tồn tại.
Đó là lí do tại sao trong hiện diện sâu sắc bạn là
bông hoa và bông hoa đã trở thành bạn. Khi không có
suy nghĩ, ai là hoa và ai là người đang xem hoa? Người
xem trở thành vật được xem. Bỗng nhiên các biên giới
mất đi. Bỗng nhiên bạn đã xuyên thấu, xuyên thấu vào
trong hoa và hoa đã xuyên thấu vào trong bạn. Bỗng
nhiên bạn không còn là hai - một tồn tại.
Nếu bạn bắt đầu nghĩ, bạn đã trở thành hai rồi. Nếu
bạn không nghĩ, nhị nguyên ở đâu? Khi bạn tồn tại
cùng hoa, không nghĩ, đó là cuộc đối thoại - không phải
là nói chuyện tay đôi mà là cuộc đối thoại. Khi bạn tồn
tại cùng người yêu của mình, đó là cuộc đối thoại, đó
không phải là nói chuyện tay đôi, bởi vì hai không có
đó. Ngồi bên cạnh người yêu của mình, cầm tay người
yêu của mình, bạn đơn giản tồn tại. Bạn không nghĩ về
những ngày quá khứ và đã
qua; bạn không nghĩ về tương
lai đang tới - bạn ở đây, bây
giờ. Và ở đây và bây giờ đẹp
thế, và mãnh liệt thế, không ý
nghĩ nào có thể xuyên thấu
vào sự mãnh liệt này.
Và cái cổng lại chật hẹp;
cái cổng của hiện tại chật hẹp.
Thậm chí hai không thể vào
cùng nhau được, chỉ một thôi.
Trong hiện tại, suy nghĩ là
không thể được, mơ là không
thể được, bởi vì mơ không là gì ngoài suy nghĩ theo
hình ảnh. Cả hai đều là sự vật, cả hai đều là vật chất.
Khi bạn đang ở trong hiện tại mà không suy nghĩ,
bạn lần đầu tiên mới là tâm linh. Một chiều hướng mới
mở ra - chiều hướng đó là nhận biết. Bởi vì bạn đã
không biết tới chiều hướng đó, Heraclitus sẽ nói bạn
Nhận biết nghĩa là
ở trong khoảnh
khắc này toàn bộ
tới mức không có
đi vào quá khứ,
không có đi vào
tương lai - tất cả
mọi chuyển động
đều dừng lại. |
45 01/03/2010 - 1/ 23 46
đang ngủ, bạn không nhận biết. Nhận biết nghĩa là ở
trong khoảnh khắc này toàn bộ tới mức không có đi vào
quá khứ, không có đi vào tương lai - tất cả mọi chuyển
động đều dừng lại.
Điều đó không có nghĩa là bạn trở nên tĩnh tại.
Một chuyển động mới bắt đầu, chuyển động theo chiều
sâu. Có hai kiểu chuyển động, và đó là nghĩa của cây
thánh giá của Jesus: nó chỉ ra hai chuyển động, ngã tư
đường. Một chuyển động là tuyến tính: bạn đi theo
đường thẳng, từ vật này sang vật khác, từ ý nghĩ này
sang ý nghĩ khác. Từ giấc mơ này sang giấc mơ khác -
từ A bạn đi tới B, từ B bạn đi tới C, từ C bạn đi tới D.
Theo cách này bạn đi, theo đường thẳng, đường ngang.
Đây là chuyển động của thời gian; đây là chuyển động
của người ngủ say. Bạn có thể đi như con thoi, đi tới đi
lui - thời gian có đó. Bạn có thể từ B tới A, hay bạn có
thể đi từ A tới B - đường thẳng có đó.
Có chuyển động khác, mà là chiều hướng hoàn
toàn khác. Chuyển động đó không theo chiều ngang, nó
là theo chiều đứng. Bạn không đi từ A sang B, từ B
sang C; bạn đi từ A tới A sâu hơn; từ A1 tới A2, A3,
A4, theo chiều sâu - hay chiều cao.
Khi suy nghĩ dừng lại, chuyển động mới bắt đầu.
Bây giờ bạn rơi vào chiều sâu, vào hiện tượng như vực
thẳm. Những người thiền sâu, sớm muộn họ đều đi tới
điểm đó; thế rồi họ trở nên sợ bởi vì họ cảm thấy dường
như vực thẳm đã mở ra - không đáy, bạn cảm thấy hoa
mắt choáng váng, bạn trở nên sợ hãi. Bạn muốn níu
bám lấy chuyển động cũ bởi vì nó đã được biết; điều
này có cảm giác như cái chết.
Đó là nghĩa của cây thánh giá của Jesus: nó là cái
chết. Đi từ chiều ngang sang chiều đứng là cái chết - đó
là cái chết thực. Nhưng nó là cái chết chỉ từ phía bên
này; ở phía bên kia nó là việc phục sinh. Nó là việc chết
để được sinh ra; nó là việc
chết từ chiều này để được
sinh ra ở chiều khác. Chiều
ngang bạn là Jesus. Chiều
đứng bạn trở thành Christ.
Nếu bạn đi từ ý nghĩ
này sang sang ý nghĩ khác,
bạn vẫn còn trong thế giới
của thời gian. Nếu bạn đi
vào trong khoảnh khắc -
không đi vào ý nghĩ - bạn đi
vào trong vĩnh hằng. Bạn
không tĩnh tại; chẳng cái gì
là tĩnh tại trong thế giới này,
chẳng cái gì có thể tĩnh tại
được - nhưng một chuyển
động mới nảy sinh, chuyển
động không có động cơ.
Nhớ hai từ này. Trên đường
chiều ngang bạn chuyển
động bởi vì có động cơ. Bạn
phải đạt tới cái gì đó - tiền
bạc, danh vọng, quyền lực,
hay Thượng đế, nhưng bạn
phải đạt được cái gì đó. Động cơ có đó.
Chuyển động có động cơ nghĩa là ngủ. Chuyển
động không động cơ nghĩa là nhận biết - bạn chuyển
động bởi vì chuyển động là niềm vui vô cùng, bạn
Nếu bạn đi từ ý
nghĩ này sang
sang ý nghĩ khác,
bạn vẫn còn trong
thế giới của thời
gian. Nếu bạn đi
vào trong khoảnh
khắc - không đi
vào ý nghĩ - bạn đi
vào trong vĩnh
hằng. Bạn không
tĩnh tại; chẳng cái
gì là tĩnh tại trong
thế giới này,
chẳng cái gì có
thể tĩnh tại được -
nhưng một
chuyển động mới
nảy sinh, chuyển
động không có
động cơ. |
47 01/03/2010 - 1/ 24 48
chuyển động bởi vì chuyển động là cuộc sống, bạn
chuyển động bởi vì cuộc sống là năng lượng và năng
lượng là chuyển động. Bạn chuyển động bởi vì năng
lượng là vui sướng - không vì cái gì khác cả. Không có
mục đích cho nó, bạn không theo đuổi thành đạt nào
đó. Thực tế bạn không đi đâu cả, bạn không đi chút nào
- bạn đơn giản vui sướng trong năng lượng này. Không
có mục đích bên ngoài bản thân chuyển động; chuyển
động có giá trị nội tại riêng của nó, không có giá trị
ngoại diên.
Vị phật cũng sống - một Heraclitus sống; tôi sống
ở đây, đang thở - nhưng với một kiểu chuyển động
khác, không động cơ.
Ai đó đã hỏi tôi vài ngày trước đây, "Sao thầy giúp
mọi người thiền?"
Tôi bảo người đó, "Đây là niềm vui của tôi. Chẳng
có tại sao về nó - tôi đơn giản tận hưởng." Cũng như
một người tận hưởng gieo hạt trong vườn, chờ đợi hoa -
khi bạn nở hoa, tôi tận hưởng. Đó là việc làm vườn; khi
ai đó nở hoa, đó là niềm vui sướng cực độ. Và tôi chia
sẻ. Không có mục đích cho nó. Nếu bạn thất bại, tôi
không thất vọng. Nếu bạn không nở hoa, điều đó nữa
cũng được chứ, bởi vì việc nở hoa không thể bị ép
buộc. Bạn không thể dùng vũ lực làm nở nụ hoa được -
bạn có thể làm, nhưng thế thì bạn giết nó. Nó có thể
trông như việc nở hoa; nó không phải là việc nở hoa.
Toàn thể thế giới đều chuyển động, sự tồn tại
chuyển động, đi vào vĩnh hằng. Tâm trí chuyển động
theo thời gian. Sự tồn tại chuyển động trong chiều sâu
và chiều cao, còn tâm trí chuyển động theo chiều sau và
trước. Tâm trí chuyển động theo chiều ngang - đó là
giấc ngủ. Nếu bạn có thể chuyển động theo chiều đứng,
đó là nhận biết.
Hiện hữu trong khoảnh khắc này. Đem toàn bộ bản
thể của bạn vào khoảnh khắc này. Đừng cho phép quá
khứ can thiệp vào và đừng cho phép tương lai bước
vào. Quá khứ không còn nữa, nó chết rồi. Và như Jesus
nói, "Để người chết chôn người chết." Quá khứ không
còn nữa, sao bạn lại lo nghĩ về nó? Sao bạn cứ nhai đi
nhai lại nó mãi thế? Bạn có điên không đấy? Nó không
còn nữa rồi; nó chỉ còn trong tâm trí bạn, nó chỉ là kí
ức. Tương lại chưa có - bạn làm gì khi nghĩ về tương
lai? Cái còn chưa có, làm sao bạn có thể nghĩ về nó
được? Bạn có thể lập kế hoạch gì về nó? Bất kì cái gì
bạn làm về nó cũng đều sẽ không xảy ra đâu, và thế rồi
bạn sẽ bị thất vọng, bởi vì cái toàn thể có kế hoạch
riêng của nó. Sao bạn lại cố gắng làm kế hoạch riêng
của mình ngược lại nó?
Sự tồn tại có kế hoạch riêng của nó, nó trí huệ hơn
bạn - cái toàn thể phải trí huệ hơn bộ phận chứ. Sao bạn
lại giả vờ là cái toàn thể? Cái toàn thể có định mệnh
riêng của nó, sự hoàn thành riêng của nó; sao bạn lại
bận tâm về nó? Và bất kì cái gì bạn làm cũng đều sẽ là
tội lỗi bởi vì bạn sẽ bỏ lỡ khoảnh khắc - khoảnh khắc
này. Và nếu nó trở thành thói quen - như nó vẫn trở
thành thói quen; nếu bạn bắt đầu bỏ lỡ, nó trở thành
hình dạng thói quen - thế thì khi tương lai lại tới, bạn sẽ
bỏ lỡ nó bởi vì khi nó tới thì nó không phải là tương lai,
nó sẽ là hiện tại. Hôm qua bạn đã nghĩ về hôm nay bởi
vì thế thì nó đã là ngày mai; bây giờ đang là hôm nay
đây và bạn lại nghĩ về ngày mai, và khi ngày mai tới,
nó sẽ là hôm nay - bởi vì bất kì cái gì tồn tại, đều tồn tại
ở đây và bây giờ, nó không thể tồn tại khác được. Và |
49 01/03/2010 - 1/ 25 50
nếu bạn có phương thức vận hành cố định như tâm trí
bạn bao giờ cũng nhìn vào ngày mai, thế thì khi nào
bạn sẽ sống? Ngày mai chẳng bao giờ tới cả. Thế thì
bạn cứ bỏ lỡ - và đây là tội lỗi. Đây là nghĩa của gốc từ
Do Thái của sin - tội lỗi.
Khoảnh khắc tương lai đi vào, thời gian đi vào.
Bạn đã bỏ lỡ sự tồn tại, bạn đã bỏ lỡ rồi. Và điều này đã
trở thành hình mẫu cố định: tựa như người máy, bạn cứ
bỏ lỡ hoài.
Tôi có những người tới tôi từ các nước xa xôi. Khi
họ ở đó, họ nghĩ về tôi và họ trở nên kích động về tôi,
và họ đọc và họ nghĩ và họ mơ. Khi họ tới đây, họ bắt
đầu nghĩ về gia đình họ; khoảnh khắc họ tới, họ đã sẵn
sàng quay lại! Thế rồi họ bắt đầu nghĩ về con họ, vợ họ
và công việc của họ và thế này thế nọ và cả nghìn lẻ
một thứ. Và tôi thấy toàn thể cái ngu xuẩn. Họ lại sẽ
quay trở về đó và thế rồi họ sẽ nghĩ về tôi. Họ bỏ lỡ, và
đây là tội lỗi.
Trong khi bạn ở đây với tôi, ở đây cùng tôi đi -
toàn bộ ở đây cùng tôi để cho bạn có thể học phương
thức chuyển động mới, để cho bạn có thể đi vào vĩnh
hằng, không đi vào thời gian.
Thời gian là thế giới và vĩnh hằng là Thượng đế;
chiều ngang là thế giới, chiều đứng là Thượng đế. Cả
hai gặp nhau ở một điểm - đó là nơi Jesus bị đóng đinh.
Cả hai gặp gỡ, chiều ngang và chiều đứng, tại một điểm
- điểm đó là ở đây và bây giờ. Từ ở đây và bây giờ bạn
có thể đi tiếp hai cuộc hành trình: một cuộc hành trình
trong thế giới, trong tương lai; cuộc hành trình kia vào
trong Thượng đế, vào trong chiều sâu.
Trở nên ngày một nhận biết hơn, trở nên ngày một
tỉnh táo và nhạy cảm với hiện tại.
Bạn sẽ làm gì? Làm sao điều đó có thể trở thành có
khả năng được? - bởi vì bạn ngủ say tới mức bạn cũng
có thể làm điều đó thành giấc mơ. Bạn có thể trở nên
căng thẳng về nó tới mức chỉ bởi vì nó bạn không thể ở
trong hiện tại được. Nếu bạn nghĩ quá nhiều về cách ở
trong hiện tại, việc suy nghĩ này sẽ chẳng ích gì. Nếu
bạn cảm thấy quá nhiều mặc cảm... nếu bạn đôi khi đi
vào trong quá khứ - bạn sẽ làm vậy; nó đã là thường lệ
lâu thế, và đôi khi bạn sẽ bắt đầu nghĩ về tương lai -
ngay lập tức bạn sẽ cảm thấy mặc cảm rằng bạn đã lại
phạm phải tội lỗi.
Đừng trở nên mặc cảm. Hiểu tội lỗi, nhưng không
trở nên mặc cảm - và điều này là rất, rất tinh tế. Nếu
bạn trở nên mặc cảm, bạn đã bỏ lỡ toàn thể sự việc.
Bây giờ, theo một cách mới hình mẫu cũ lại bắt đầu.
Bây giờ bạn cảm thấy mặc cảm bởi vì bạn đã bỏ lỡ hiện
tại. Bây giờ bạn đang nghĩ về quá khứ - bởi vì hiện tại
đó không còn là hiện tại nữa; nó là quá khứ, và bạn
đang cảm thấy mặc cảm về nó. Bạn vẫn bỏ lỡ.
Cho nên nhớ một điều: bất kì khi nào bạn nhận ra
rằng bạn đã đi vào quá khứ hay vào tương lai, đừng tạo
ra vấn đề nào. Điều đó là được! Đơn giản đem nhận
biết của bạn lại. Bạn sẽ bỏ lỡ hàng triệu lần; nó sẽ
không xảy ra ngay bây giờ, ngay lập tức đâu. Nó có thể
xảy ra, nhưng nó không thể xảy ra được bởi vì bạn. Nó
là phương thức cố định, lâu, lâu lắm của hành vi tới
mức bạn không thể thay đổi được nó ngay bây giờ.
Nhưng không lo, sự tồn tại không vội vàng gì. Vĩnh |
51 01/03/2010 - 1/ 26 52
viễn có thể đợi vĩnh hằng. Đừng tạo ra căng thẳng về
nó.
Bất kì khi nào bạn cảm thấy bạn đã bỏ lỡ, quay lại,
có vậy thôi. Đừng cảm thấy mặc cảm; đó là thủ đoạn
của tâm trí, bây giờ nó lại đang giở trò đấy. Đừng hối
hận: "Mình lại quên rồi." Ngay khi bạn nghĩ, quay lại
với bất kì điều gì bạn đang làm. Đang tắm, quay lại
tắm; đang ăn thức ăn, quay lại ăn; đang đi dạo, quay lại
đi dạo. Khoảnh khắc bạn cảm thấy bạn không ở đây và
bây giờ, quay lại - đơn giản, hồn nhiên. Đừng tạo ra
mặc cảm. Nếu bạn trở nên mặc cảm, thế thì bạn bỏ lỡ
điểm đó.
Có tội lỗi, và không có mặc cảm - nhưng điều đó
là khó cho bạn. Nếu bạn cảm thấy có cái gì đó sai, bạn
lập tức trở nên mặc cảm. Tâm trí rất, rất tinh ranh. Nếu
bạn trở nên mặc cảm, trò chơi đã bắt đầu với bạn - trên
nền tảng mới, nhưng trò chơi cũ. Mọi người tới tôi, họ
nói, "Chúng tôi cứ quên hoài." Họ buồn thế khi họ nói,
"Chúng tôi cứ quên hoài. Chúng tôi đã cố gắng nhưng
chúng tôi chỉ nhớ được vài giây thôi. Chúng tôi vẫn còn
tỉnh táo, tự nhớ, thế rồi nó lại bị mất - phải làm gì đây?"
Chẳng cái gì có thể được làm cả! Vấn đề không phải là
làm chút nào. Bạn có thể làm được gì? Điều duy nhất
có thể được làm là không tạo ra mặc cảm. Đơn giản
quay lại.
Bạn quay lại... đơn giản, nhớ. Không với khuôn
mặt nghiêm chỉnh, không với nhiều nỗ lực - đơn giản,
hồn nhiên, không tạo ra vấn đề từ nó. Bởi vì vĩnh hằng
không có vấn đề gì cả - mọi vấn đề tồn tại trên bình
diện chiều ngang; vấn đề này cũng sẽ tồn tại trên bình
diện chiều ngang. Bình diện chiều đứng không biết tới
vấn đề nào. Nó là niềm vui sướng cực kì, không có lo
âu gì, không có đau đớn gì, không có lo lắng gì, không
mặc cảm, không gì cả. Đơn giản và quay lại.
Bạn sẽ bỏ lỡ nhiều lần, điều đó được xem là đương
nhiên. Nhưng đừng lo lắng về nó; đó là cách nó vậy.
Bạn sẽ bỏ lỡ nhiều lần, nhưng đó không phải là vấn đề.
Đừng chú ý nhiều tới sự kiện là bạn đã bỏ lỡ nhiều lần,
chú ý nhiều vào sự kiện rằng bạn đã trở lại nhiều lần.
Nhớ điều này - sự nhấn mạnh không nên dồn vào điều
bạn đã bỏ lỡ nhiều lần, nó nên dồn vào việc bạn đã nhớ
lại nhiều lần. Cảm thấy hạnh phúc vì điều đó. Điều bạn
bỏ lỡ, tất nhiên, là nó phải như thế. Bạn là con người,
đã sống trên bình diện chiều ngang trong nhiều, nhiều
kiếp rồi, cho nên điều đó là tự nhiên. Cái đẹp là ở chỗ
nhiều lần bạn đã quay lại. Bạn đã làm điều không thể
được; cảm thấy hạnh phúc về nó đi!
Trong hai mươi bốn giờ, hai mươi bốn nghìn lần
bạn sẽ bỏ lỡ, nhưng hai mươi bốn nghìn lần bạn sẽ trở
lại. Bây giờ một phương thức mới sẽ bắt đầu vận hành.
Cho nên nhiều lần bạn quay về nhà; bây giờ một chiều
hướng mới đang vỡ ra, dần dần. Bạn càng có khả năng
duy trì trong nhận biết nhiều, bạn sẽ càng ít đi lui đi tới.
Khoảng giữa đi lui và đi tới sẽ càng ngày càng nhỏ hơn.
Càng ngày bạn sẽ càng ít quên hơn, bạn sẽ nhớ càng
nhiều hơn - bạn đang đi vào chiều đứng. Bỗng nhiên
một ngày nào đó, chiều ngang biến mất. Sự mãnh liệt
tới với nhận biết và chiều ngang biến mất.
Đó là nghĩa đằng sau việc gọi thế giới này là ảo
tưởng của Shankara, Vedanta và Hindu. Bởi vì khi
nhận biết trở thành hoàn hảo, thế giới này - thế giới này
mà bạn đã tạo ra từ tâm trí mình - đơn giản biến mất; |
53 01/03/2010 - 1/ 27 54
thế giới khác trở nên được hiển lộ cho bạn. Maya biến
mất, ảo tưởng biến mất - ảo tưởng có đó bởi vì việc ngủ
của bạn, vô ý thức của bạn.
Nó cũng giống như giấc mơ. Trong đêm bạn đi vào
giấc mơ, và khi giấc mơ có đó, nó thật thế. Bạn đã bao
giờ nghĩ trong giấc mơ, "Điều này không thể được?"
Điều không thể được xảy ra trong giấc mơ, nhưng bạn
không thể hoài nghi về nó được. Trong giấc mơ bạn có
niềm tin thế; trong giấc mơ không ai nghi ngại, ngay cả
Bertrand Russell. Không, trong giấc mơ mọi người đều
như đứa trẻ, tin cậy vào bất kì cái gì xảy ra. Bạn thấy
vợ mình tới trong giấc mơ - bỗng nhiên cô ấy biến
thành con ngựa. Không một khoảnh khắc nào bạn nói,
"Làm sao điều này lại có thể được?"
Mơ là tin cậy, nó là niềm tin. Bạn không thể hoài
nghi trong mơ. Một khi bạn bắt đầu hoài nghi trong mơ
thì các qui tắc này bị phá vỡ. Một khi bạn hoài nghi,
mơ bắt đầu biến mất. Nếu cho dù chỉ một lần bạn có thể
nhớ rằng đây là mơ, bỗng nhiên điều này sẽ trở thành
cú sốc và giấc mơ sẽ tan tành và bạn sẽ thức tỉnh đầy
đủ.
Thế giới này mà bạn
thấy xung quanh không phải
là thế giới thực. Không phải
là nó không tồn tại đâu - nó
vẫn tồn tại đấy - nhưng bạn
đang nhìn nó qua màn ảnh
của giấc ngủ. Vô ý thức
đang ở giữa; bạn nhìn vào
nó, bạn diễn giải nó theo
cách riêng của bạn; bạn chỉ giống như người say.
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasruddin chạy tới. Anh ta toàn toàn say và
người vận hành thang máy vừa mới định đóng cửa
lại, nhưng Mulla bằng cách nào đó chạy xô vào.
Thang máy quá đông. Mọi người đều trở nên nhận
biết rằng Mulla rất say; hơi thở của anh ta nồng nặc
rượu. Anh ta cố gắng giả vờ; anh ta cố gắng quay ra
cửa, nhưng anh ta chẳng thấy được cái gì - mắt anh
ta quá say và buồn ngủ. Bằng cách nào đó anh ta cố
gắng đứng, nhưng điều đó là không thể được. Và
thế rồi anh ta cảm thấy lúng túng, bởi vì mọi người
đều nhìn và mọi người nghĩ rằng anh ta hoàn toàn
say; anh ta cũng có thể cảm thấy điều đó. Không
biết phải làm gì khác, anh ta bỗng nhiên nói, "Các
vị phải ngạc nhiên tại sao tôi triệu tập cuộc họp
này."
Đến sáng thì Nasruddin sẽ bình thường. Anh ta sẽ
cười, như bạn cười vậy.
Mọi chư phật đều cười khi họ thức tỉnh. Tiếng
cười của họ giống như tiếng gầm của sư tử. Họ cười,
không cười bạn đâu - họ cười vào toàn thể trò đùa vũ
trụ này. Họ đã sống trong mơ, trong ngủ, trong ngây
ngất hoàn toàn bởi ham muốn, và qua ham muốn họ
nhìn vào sự tồn tại. Thế thì nó không phải là sự tồn tại
thực; họ đã phóng chiếu giấc ngủ riêng của mình lên
nó.
Bạn đang lấy toàn thể sự tồn tại làm màn ảnh, và
thế rồi bạn phóng chiếu tâm trí riêng của mình lên nó.
Thế giới này mà
bạn thấy xung
quanh không phải
là thế giới thực.
Không phải là nó
không tồn tại đâu -
nó vẫn tồn tại đấy
- nhưng bạn đang
nhìn nó qua màn
ảnh của giấc ngủ.
Vô ý thức đang ở
giữa; bạn nhìn vào
nó, bạn diễn giải
nó theo cách riêng
của bạn. |
55 01/03/2010 - 1/ 28 56
Bạn thấy mọi thứ không có đó, và bạn không thấy
những thứ đang có đó. Và tâm trí có cách giải thích cho
mọi thứ. Nếu bạn nêu ra hoài nghi, tâm trí giải thích
luôn. Nó tạo ra lí thuyết, triết lí, hệ thống, chỉ để cảm
thấy thoải mái rằng chẳng có gì sai cả. Tất cả các triết lí
tồn tại để làm cho cuộc sống thoải mái, để cho mọi thứ
đều có vẻ được, chẳng có gì sai - nhưng mọi thứ đều sai
trong khi bạn ngủ.
Một người tới tôi. Anh ta lo lắng; anh ta là cha của
cô bé đẹp. Anh ta rất lo lắng; anh ta nói, "Mọi sáng nó
đều cảm thấy chút ít ốm, và tôi đã tới mọi bác sĩ và họ
nói chẳng có gì sai cả. Vậy phải làm gì?"
Thế là tôi bảo anh ta, "Anh tới gặp Mulla
Nasruddin đi - anh ta là anh chàng khôn ngoan ở quanh
đây và anh ta biết mọi thứ, bởi vì tôi chưa bao giờ nghe
anh ta nói, 'Tôi không biết.' Anh đi đi."
Anh ta đi. Tôi cũng theo sau để xem Nasruddin nói
gì. Nasruddin nhắm mắt lại, thiền về vấn đề này, thế rồi
mở mắt ra và nói, "Anh có cho cháu ăn sữa trước khi
cháu đi ngủ ban đêm không?"
Người này nói, "Có!"
Nasruddin nói, "Bây giờ tôi đã tìm ra vấn đề rồi:
nếu anh cho trẻ ăn sữa, thế thì đứa trẻ cứ trở mình cả
đêm từ phải sang trái, từ trái sang phải, và qua việc
khuấy lên thế sữa trở nên bị vón cục. Thế rồi sữa vón
cục trở thành pho mát, thế rồi pho mát trở thành bơ, thế
rồi bơ trở thành chất béo, thế rồi chất béo trở thành
đường, thế rồi đường trở thành rượu - và tất nhiên, vào
buổi sáng cô bé có dư vị khó chịu."
Đây là điều tất cả các triết lí đều vậy: giải thích
nào đó về mọi sự, giải thích nào đó về mọi sự mà
không thể được giải thích, giả vờ biết về cái gì đó mà
không được biết. Nhưng chúng làm cho cuộc sống
được thoải mái. Bạn có thể ngủ ngon hơn, chúng giống
như thuốc ngủ.
Nhớ lấy, đây là sự khác biệt giữa triết lí và tính tôn
giáo: triết lí là thuốc ngủ, tính tôn giáo là cú sốc; triết lí
giúp bạn ngủ ngon, tính tôn giáo đem bạn ra khỏi giấc
ngủ. Tính tôn giáo không phải là triết lí - nó là kĩ thuật
đem bạn ra khỏi vô ý thức của mình. Và mọi triết lí đều
là kĩ thuật để giúp bạn ngủ ngon; chúng cho bạn giấc
mơ, cõi không tưởng.
Tính tôn giáo lấy đi mọi giấc mơ khỏi bạn, mọi
điều không tưởng. Tính tôn giáo đem bạn tới chân lí -
và chân lí là có thể chỉ khi bạn không mơ. Tâm trí mơ
không thể thấy được cái thực. Tâm trí mơ sẽ chuyển
chân lí cũng vào trong giấc mơ.
Bạn đã bao giờ quan sát điều đó chưa? Bạn đặt
chuông báo thức; vào buổi sáng bạn muốn dậy lúc bốn
giờ, bạn phải đáp chuyến tàu hoả. Thế rồi vào buổi sáng
chuông báo thức vang lên, và tâm trí bạn tạo ra giấc mơ
bạn đang ngồi trong đền và chuông đền đang điểm - thế
thì mọi thứ đều được giải thích. Chuông báo thức
không còn là vấn đề, nó không thể đánh thức bạn được.
Bạn đã giải thích nó rồi - ngay lập tức!
Tâm trí tinh vi lắm. Và bây giờ các nhà phân tâm
đang phân vân làm sao điều đó lại xảy ra, làm sao tâm
trí lại tạo ra những giải thích ngay lập tức, tức khắc thế.
Điều đó khó thế - tâm trí phải phóng chiếu nó trước rồi.
Làm sao, bỗng nhiên, bạn thấy bản thân mình trong nhà |
57 01/03/2010 - 1/ 29 58
thờ hay trong đền chùa nơi chuông đang điểm? Chuông
báo thức kêu lên và ngay lập tức bạn có giải thích bên
trong giấc mơ. Bạn đang cố tránh chuông báo thức; bạn
không muốn dậy, bạn không muốn dậy vào đêm đông
lạnh lẽo thế. Tâm trí nói, "Đây không phải là báo thức,
đây là ngôi đền mình tới thăm." Mọi thứ đều được giải
thích, bạn tiếp tục ngủ.
Đây là điều các triết lí đã từng làm, và đó là lí do
tại sao có nhiều triết lí thế - bởi vì mọi người đều cần
một cách giải thích khác nhau. Việc giải thích giúp cho
ai đó khác đi vào trong giấc ngủ sẽ không giúp cho bạn,
Và đây là điều Heraclitus nói trong đoạn này.
Bây giờ cố hiểu ông ấy. Ông ấy nói:
Con người hay quên và lơ đễnh
trong những khoảnh khắc thức của họ
về điều đang diễn ra xung quanh họ
vì họ đang trong giấc ngủ của mình.
Trong giấc ngủ bạn không nhận biết về điều đang
diễn ra quanh mình, nhưng trong những giờ thức bạn có
nhận biết về điều đang diễn ra quanh mình không?
Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành. Chín mươi
tám phần trăm các thông điệp tới bạn, tâm trí bạn chưa
bao giờ cho phép vào - 98 phần trăm đấy. Chỉ 2 phần
trăm là được phép vào, và 2 phần trăm đó tâm trí cũng
diễn giải. Tôi nói điều gì đó, bạn nghe điều gì đó khác.
Tôi nói điều gì đó khác, bạn diễn giải nó theo cách mà
nó không quấy nhiễu giấc ngủ của bạn. Tâm trí bạn lập
tức cho bạn cách diễn giải. Bạn tìm thấy một chỗ trong
tâm trí mình cho nó, và tâm trí hấp thu nó; nó trở thành
một phần của tâm trí. Đó là lí do tại sao bạn cứ bỏ lỡ
Phật, Christ, Heraclitus và những người khác. Họ cứ
nói với bạn; họ cứ nói họ đã tìm thấy cái gì đó, họ đã
kinh nghiệm cái gì đó, nhưng khi họ nói nó cho bạn,
bạn lập tức diễn giải nó. Bạn có thủ đoạn riêng của
mình.
Aristotle rất bị phiền nhiễu bởi Heraclitus. Ông ấy
quyết định rằng người này phải có khiếm khuyết nào đó
trong tính cách của ông ta. Chấm hết! - bạn đã phân
loại xong ông ấy bởi vì ông ấy không phù hợp với bạn,
ông ấy làm phiền bạn. Heraclitus phải đã đè nặng lên
tâm trí Aristotle - bởi vì Aristotle đi theo chiều ngang,
ông ấy là thầy của điều đó, và con người này Heraclitus
lại đang cố gắng đẩy ông ấy vào vực thẳm. Aristotle đi
trên đất bằng của logic, và con người này Heraclitus
đang cố gắng đẩy ông ấy vào điều huyền bí. Giải thích
nào đó là cần thiết. Aristotle
nói, "Con người này có
khiếm khuyết nào đó rồi - về
sinh học, sinh lí, 'tính cách
logic', khiếm khuyết nào đó
có đó. Bằng không, sao ông
ấy lại cứ nhấn mạnh vào
nghịch lí? Sao ông ấy cứ
nhấn mạnh vào điều huyền
bí? Sao ông ấy phải khăng
khăng rằng có sự hài hoà
giữa các mặt đối lập? Đối
lập là đối lập; không có hài
hoà. Sống là sống và chết là chết - rõ ràng về điều đó,
đừng lộn xộn mọi thứ. Con người này dường như là lẫn
lộn lung tung."
Aristotle đã chiếm
lĩnh tất cả các đại
học, tất cả các cao
đẳng của toàn thế
giới. Bây giờ ở
mọi nơi bạn đều
được dạy logic,
không phải là điều
huyền bí. |
59 01/03/2010 - 1/ 30 60
Lão Tử cũng hệt như vậy. Lão Tử nói, "Thiên hạ
khôn trừ ta. Thiên hạ ranh trừ ta - Ta ngu!" Lão Tử là
một trong những người vĩ đại nhất, một trong những
người trí huệ nhất đã từng được sinh ra, nhưng ông ấy
cảm thấy ở giữa các bạn ông ấy là kẻ ngu. Lão Tử nói,
"Thiên hạ sáng, ta mờ mịt." Điều Aristotle nói với
Heraclitus, Lão Tử nói về bản thân mình.
Lão Tử nói, "Thượng sĩ văn Đạo, cần nhi hành chi.
Trung sĩ văn Đạo, nhược tồn nhược vong. Hạ sĩ văn
Đạo, đại tiếu chi." - "Khi ai đó nghe giáo huấn của ta
mà không có tâm trí, người đó trở nên chứng ngộ. Nếu
ai đó nghe giáo huấn của ta qua tâm trí, thế thì người đó
tìm thấy giải thích riêng của mình, điều đó chẳng liên
quan gì tới ta cả. Và khi ai đó nghe, không nghe chút
nào - có những người nghe mà chẳng nghe - khi ai đó
nghe cứ dường như người đó đang nghe mà không
nghe, thế thì người đó cười vào cái ngu xuẩn của ta."
Và kiểu tâm trí thứ ba này là đa số đấy. Lão Tử nói,
"Bất tiếu, bất túc dĩ vi Đạo." - "Nếu đa số mà không
cười ông, biết rằng ông phải nói cái gì đó sai rồi. Nếu
đa số cười, chỉ thế thì ông mới đang nói cái gì đó đúng.
Khi đa số nghĩ ông là kẻ ngu, chỉ thế thì mới có khả
năng nào đó của bản thể ông là người trí huệ; bằng
không, không có khả năng nào cả."
Heraclitus có vẻ đần độn với Aristotle. Nó sẽ có vẻ
như vậy với bạn nữa, bởi vì Aristotle đã chiếm lĩnh tất
cả các đại học, tất cả các cao đẳng của toàn thế giới.
Bây giờ ở mọi nơi bạn đều được dạy logic, không phải
là điều huyền bí. Ở mọi nơi bạn đều được dạy là người
hợp lí, không huyền môn. Mọi người đều được huấn
luyện phải rõ ràng. Nếu bạn muốn rõ ràng, bạn phải đi
theo chiều ngang. Ở đó, A là A, B là B, và A không bao
giờ là B. Nhưng trong vực thẳm huyền bí của chiều
đứng, các biên giới gặp gỡ và hội nhập vào nhau. Đàn
ông là đàn bà, đàn bà là đàn ông; đúng là sai, sai là
đúng; tối là sáng, sáng là tối; sống là chết, chết là sống.
Tất cả các biên giới đều gặp gỡ và hội nhập.
Do đó, Thượng đế là huyền bí, không phải là suy
luận. Những người đưa ra bằng chứng về Thượng đế
đơn giản làm điều không thể được, chẳng bằng chứng
nào có thể được cho về Thượng đế cả. Chứng minh tồn
tại theo chiều ngang.
Đó là nghĩa của tin cậy: bạn rơi vào trong vực
thẳm, bạn kinh nghiệm vực thẳm, bạn đơn giản biến
mất trong nó... và bạn biết. Bạn biết chỉ khi tâm trí
không có, chưa bao giờ trước điều đó.
Bất kì khi nào bạn ở hiện tại, đó đích xác là chỗ
mà bạn vắng mặt. Bạn có thể ở đâu đó khác, nhưng
không ở đó, nơi bạn đang hiện hữu. Bất kì chỗ nào bạn
hiện hữu, ở đó bạn không có.
Người ta nói trong kinh sách Tây Tạng cổ rằng
Thượng đế tới bạn nhiều lần nhưng ngài chưa bao giờ
tìm thấy bạn ở đó, nơi bạn hiện hữu. Ngài gõ cửa nhà
bạn, nhưng người chủ không có đó - người chủ bao giờ
cũng ở chỗ nào đó khác. Bạn có ở trong nhà mình, tại
nhà mình, hay ở đâu đó khác? Làm sao Thượng đế có
thể tìm thấy bạn được? Không cần đi tới ngài, ở ngay
nhà và ngài sẽ tìm thấy bạn. Ngài đang đi tìm bạn cũng
như bạn đang đi tìm ngài. Ở nhà để cho, khi ngài tới,
ngài có thể tìm thấy bạn. Ngài tới, ngài gõ cửa, cả triệu
lần, chờ đợi ở cửa, nhưng bạn chưa bao giờ ở đó cả,
Heraclitus nói: |
61 01/03/2010 - 1/ 31 62
Những kẻ ngu, dù họ nghe thấy,
vẫn giống như kẻ điếc;
với họ câu ngạn ngữ này đúng
rằng bất kì khi nào họ hiện diện
họ đều vắng mặt.
Đây là giấc ngủ đấy: vắng mặt, không hiện diện
vào khoảnh khắc hiện tại, ở đâu đó khác.
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasruddin đang ngồi trong quán cà phê và
nói về sự hào phóng của mình. Và khi anh ta nói,
anh ta cứ đi tới cực đoan, như mọi người khác
cũng làm thế, bởi vì anh ta quên mất điều mình
đang nói. Thế rồi ai đó nói, "Nasruddin, nếu anh
hào phóng thế, sao anh chưa bao giờ mời chúng tôi
về nhà anh? Thậm chí đến một bữa ăn anh cũng
chưa từng mời chúng tôi. Vậy thì còn nói gì khác
nữa?"
Nasruddin bị kích động thế, anh ta quên khuấy vợ
mình. Thế là anh ta nói, "Tới đi, ngay bây giờ!"
Anh ta càng về gần tới nhà, anh ta càng trở nên
bình tĩnh lại hơn. Thế rồi anh ta nhớ tới vợ mình và
trở nên sợ - ba mươi người tới. Ở ngay bên ngoài
nhà mình, anh ta nói, "Các bạn đợi nhé! Các bạn
đều biết tôi có vợ. Các bạn cũng có vợ cho nên các
bạn biết rồi đấy. Đợi đấy. Để tôi vào trước và
thuyết phục cô ấy, thế rồi tôi sẽ gọi các bạn vào."
Thế là anh ta đi vào và biến mất.
Họ đợi rồi họ đợi rồi họ đợi và anh ta không ló ra,
không tới, cho nên họ gõ cửa. Nasruddin kể cho vợ
đích xác điều đã xảy ra, rằng anh ta đã nói quá
nhiều về hào phóng, và anh ta đã bị mắc. Vợ anh ta
nói, "Nhưng chúng ta chẳng có gì cho ba mươi
người ăn, và cũng chẳng thể mua gì vào cái giờ
muộn màng này trong đêm."
Thế là Nasruddin nói, "Em làm một điều này: khi
họ gõ cửa, em đơn giản đi ra nói với họ rằng
Nasruddin không có nhà."
Thế là khi họ gõ cửa, chị vợ tới và nói, "Nasruddin
không có nhà."
Họ nói, "Kì thế vì chúng tôi đã về cùng anh ấy cơ
mà, và anh ấy đi vào nhà nhà chúng tôi không thấy
anh ấy đi ra, và chúng tôi vẫn đang đợi trên bậu
cửa đây, ba mươi người này - anh ấy phải vẫn ở
trong nhà. Chị đi vào và tìm anh ấy đi. Anh ấy phải
trốn ở đâu đó."
Vợ anh ta đi vào. Cô ấy nói, "Phải làm gì đây?"
Nasruddin trở nên kích động. Anh ta nói, "Đợi
đấy!" Anh ta bước ra và nói, "Các anh ngụ ý gì?
Anh ấy có thể đã đi ra theo cửa sau rồi chứ!"
Điều này là có thể, đây là việc xảy ra mọi ngày cho
bạn. Nasruddin quên mất bản thân mình hoàn toàn, đó
là điều đã xảy ra - trong logic anh ta quên mất bản thân
mình. Logic là đúng, luận cứ là đúng nhưng... "Các anh
ngụ ý gì? Anh ấy có thể đã đi ra theo cửa sau rồi chứ" - |
63 01/03/2010 - 1/ 32 64
logic là đúng, nhưng Nasruddin đã hoàn toàn quên mất
rằng bản thân anh ta đang nói điều đó.
Bạn không trong hiện tại. Bạn không trong hiện tại
với thế giới mà cũng không trong hiện tại với bản thân
mình. Đây là ngủ đấy. Thế thì làm sao bạn có thể nghe
được? Thế thì làm sao bạn có thể thấy được? Thế thì
làm sao bạn có thể cảm được? Nếu bạn không hiện diện
ở đây và bây giờ, thế thì tất cả mọi cánh cửa đều đóng
rồi. Bạn là người chết, bạn không sống. Đó là lí do tại
sao Jesus cứ nói đi nói lại với những người nghe ông
ấy, thính giả: "Nếu các ông có tai, nghe ta; nếu các ông
có mắt, nhìn ta!"
Heracritus phải đã thấy
nhiều người nghe nhưng
không nghe thấy, người nhìn
nhưng không nhìn thấy, bởi
vì nhà của họ hoàn toàn
trống rỗng. Người chủ không
có nhà. Mắt đang nhìn, tai
đang nghe, nhưng người chủ
không hiện diện bên trong.
Mắt chỉ là cánh cửa; chúng
không thể thấy được chừng
nào bạn còn chưa nhìn qua
chúng. Làm sao cửa sổ có
thể thấy được? Bạn phải
đứng ở cửa sổ, chỉ thế thì bạn mới có thể thấy. Làm
sao?- nó chỉ là cửa sổ, nó không thể cảm được. Nếu bạn
ở đó, thế thì sự việc trở thành khác toàn bộ.
Toàn bộ thân thể giống như ngôi nhà và tâm trí
đang du hành; người chủ bao giờ cũng du hành ở đâu
đó khác và ngôi nhà vẫn còn trống rỗng. Và cuộc sống
gõ cửa nhà bạn - bạn có thể gọi nó là Thượng đế hay
bất kì cái gì bạn thích, cái tên không thành vấn đề; gọi
nó là sự tồn tại - nó gõ vào cửa, nó đã gõ liên tục đấy,
nhưng bạn chưa bao giờ được tìm thấy ở đó. Đây là
việc ngủ.
Người ta không nên hành
động hay nói năng
dường như người ta đang ngủ.
Hành động, nói năng, với
đầy nhận biết và thế thì bạn sẽ
thấy thay đổi vô cùng trong
bạn. Chính sự kiện là bạn
nhận biết làm thay đổi hành
động của bạn. Thế thì bạn
không thể phạm tội lỗi được.
Không phải vì bạn phải kiểm
soát bản thân mình, không!
Kiểm soát là việc thay thế
nghèo nàn cho nhận biết, việc
thay thế rất nghèo nàn; nó không ích gì mấy. Nếu bạn
nhận biết, bạn không cần kiểm soát giận dữ; trong nhận
biết, giận dữ chưa bao giờ nảy sinh. Chúng không thể
tồn tại cùng nhau được; không có sự cùng tồn tại cho
chúng. Trong nhận biết, ghen tị không bao giờ nảy sinh.
Trong nhận biết, nhiều điều đơn giản biến mất - tất cả
mọi thứ tiêu cực.
Nó cũng giống như ánh sáng. Khi ánh sáng có
trong nhà bạn, làm sao bóng tối tồn tại ở đó được? Nó
Mắt chỉ là cánh
cửa; chúng không
thể thấy được
chừng nào bạn
còn chưa nhìn qua
chúng. Làm sao
cửa sổ có thể thấy
được? Bạn phải
đứng ở cửa sổ,
chỉ thế thì bạn mới
có thể thấy.
Kiểm soát là việc
thay thế nghèo
nàn cho nhận biết,
việc thay thế rất
nghèo nàn; nó
không ích gì mấy.
Nếu bạn nhận biết,
bạn không cần
kiểm soát giận dữ;
trong nhận biết,
giận dữ chưa bao
giờ nảy sinh.
Chúng không thể
tồn tại cùng nhau
được. |
65 01/03/2010 - 1/ 33 66
đơn giản trốn mất. Khi nhà bạn được thắp sáng, làm sao
bạn có thể loạng choạng được? Làm sao bạn có thể va
vào tường được? Ánh sáng có đó, bạn biết cửa; bạn đơn
giản đi tới cửa, bạn đi ra hay đi vào. Khi có bóng tối,
bạn loạng choạng, bạn dò dẫm, bạn ngã. Khi bạn vô
nhận biết, bạn dò dẫm, bạn loạng choạng, bạn ngã.
Giận dữ không là gì ngoài việc loạng choạng; ghen tị
không là gì ngoài loạng choạng trong bóng tối. Tất cả
những cái sai là sai, không phải bởi vì bản thân nó mà
bởi vì bạn đang sống trong
bóng tối.
Nếu Jesus muốn giận,
ông ấy có thể giận; ông ấy có
thể dùng điều đó. Bạn không
thể dùng nó được - bạn bị nó
dùng. Nếu Jesus cảm thấy
rằng điều đó sẽ là tốt và có
ích, ông ấy có thể dùng bất kì
cái gì - ông ấy là người chủ.
Jesus có thể giận mà không
là việc giận. Nhiều người
làm việc với Gurdjieff, và
ông ấy là con người khó có
thể chịu nổi. Khi ông ấy
giận, ông ấy giận khủng khiếp, ông ấy sẽ trông như kẻ
giết người! Nhưng đó chỉ là trò chơi, chỉ là tình huống
để giúp ai đó. Và ngay lập tức, không có lỗ hổng đến
một khoảnh khắc, ông ấy sẽ trông như một người khác
và ông ấy sẽ mỉm cười. Và ông ấy sẽ lại nhìn vào cùng
người đó, người mà ông ấy đã từng giận dữ, và ông sẽ
giận dữ và trông thật khủng khiếp.
Điều đó là có thể. Khi bạn nhận biết, bạn có thể
dùng mọi thứ. Ngay cả chất độc cũng trở thành thuốc
tiên khi bạn nhận biết. Và khi bạn ngủ, ngay cả thuốc
tiên cũng trở thành chất độc - bởi vì toàn thể mọi sự
đều phụ thuộc vào sự tỉnh táo của bạn hay không. Hành
động không ngụ ý cái gì cả. Hành động không thành
vấn đề - bạn, nhận biết của bạn, ý thức của bạn, sự lưu
tâm mới là điều thành vấn đề. Điều bạn làm không phải
là mối bận tâm.
Chuyện xảy ra:
Có một bậc thầy lớn, một thầy Phật giáo,
Nagarjuna - Long Thọ. Một kẻ cắp tới ông ấy. Kẻ cắp
đã rơi vào tình yêu với bậc thầy này bởi vì anh ta chưa
bao giờ thấy một người đẹp như thế, duyên dáng vô hạn
thế. Anh ta hỏi Nagarjuna, "Liệu có khả năng nào cho
sự trưởng thành của tôi không? Nhưng một điều tôi
phải làm rõ ràng với thầy: tôi là kẻ cắp. Và điều nữa:
tôi không thể bỏ nghề này, cho nên xin thầy đừng làm
việc đó thành điều kiện. Tôi sẽ làm bất kì điều gì thầy
nói, nhưng tôi không thể dừng việc là kẻ cắp được.
Điều đó tôi đã thử nhiều lần rồi - nó chẳng bao giờ có
tác dụng cả, cho nên tôi đã bỏ toàn thể trò này. Tôi đã
chấp nhận định mệnh của mình, rằng tôi sẽ là kẻ cắp và
vẫn còn là kẻ cắp, cho nên đừng nói về điều đó. Từ
ngay lúc đầu để điều đó được rõ ràng."
Nagrjuna nói, "Sao anh lại sợ? Ai sẽ nói với anh về
việc là kẻ cắp của anh?"
Hành động không
ngụ ý cái gì cả.
Hành động không
thành vấn đề -
bạn, nhận biết của
bạn, ý thức của
bạn, sự lưu tâm
mới là điều thành
vấn đề. Điều bạn
làm không phải là
mối bận tâm. |
67 01/03/2010 - 1/ 34 68
Kẻ cắp nói, "Nhưng bất kì khi nào tôi tới nhà sư,
tới tu sĩ tôn giáo, hay tới thánh nhân tôn giáo, họ bao
giờ cũng nói, 'Trước hết chấm dứt ăn cắp.'"
Nagarjuna cười và nói, "Thế thì anh phải đã đi tới
kẻ cắp rồi; bằng không thì tại sao? Sao họ phải quan
tâm? Ta không quan tâm!"
Kẻ cắp rất sung sướng. Anh ta nói, "Thế thì được.
Dường như là bây giờ tôi có thể trở thành đệ tử được.
Thầy mới đúng là thầy."
Nagarjuna chấp nhận anh ta và nói, "Bây giờ anh
có thể đi và làm bất kì cái gì anh thích. Chỉ một điều
kiện phải tuân theo: nhận biết! Đi đi, phá cửa vào nhà,
đi vào, lấy các thứ, đánh cắp; làm bất kì cái gì anh
thích, điều đó không phải là mối quan tâm của ta, ta
không phải là kẻ cắp - nhưng làm điều đó với nhận biết
đầy đủ."
Kẻ cắp không hiểu rằng anh ta đã rơi vào bẫy. Anh
ta nói, "Thế thì mọi việc là được. Tôi sẽ thử."
Sau ba tuần anh ta quay lại và nói, "Thầy quỉ quyệt
lắm - bởi vì nếu tôi trở nên nhận biết, tôi không thể ăn
cắp được. Nếu tôi ăn cắp, nhận biết biến mất. Tôi lâm
vào tình thế khó khăn rồi."
Nagarjuna nói, "Không nói thêm về việc anh là kẻ
cắp và việc ăn cắp nữa. Ta không quan tâm; ta không là
kẻ cắp. Bây giờ, anh quyết định đi! Nếu anh muốn nhận
biết, thế thì anh quyết định đi. Nếu anh không muốn nó,
thế nữa anh cũng quyết định đi."
Người này nói, "Nhưng bây giờ điều đó là khó. Tôi
đã nếm trải điều đó một chút rồi, và nó đẹp thế - tôi sẽ
bỏ mọi thứ, bất kì cái gì thầy nói. Mới đêm hôm nọ lần
đầu tiên tôi đã có khả năng đi vào cung điện của nhà
vua. Tôi đã mở kho báu. Tôi có thể đã trở thành người
giầu nhất trên thế giới - nhưng thầy đã theo tôi và tôi
phải nhận biết. Khi tôi trở nên nhận biết, bỗng nhiên -
chẳng có động cơ, chẳng có ham muốn. Khi tôi trở nên
nhận biết, kim cương trông như đá, đá thường. Khi tôi
mất nhận biết, kho báu có đó. Và tôi đã chờ đợi và đã
làm điều này nhiều lần rồi. Tôi sẽ trở nên nhận biết và
tôi trở thành giống vị phật, và tôi thậm chí không thể
chạm được vào nó bởi vì toàn thể sự việc có vẻ ngu
xuẩn, đần độn - chỉ toàn đá, tôi đang làm gì đây? Bỏ
mất bản thân mình chỉ vì những cục đá sao? Nhưng thế
rồi nếu tôi mất nhận biết; chúng sẽ lại trở thành đẹp,
toàn thể ảo tưởng. Nhưng
chung cuộc tôi quyết định
rằng chúng chẳng xứng với
nó."
Một khi bạn đã biết tới
nhận biết, chẳng cái gì còn
xứng đáng với nó - bạn đã
biết phúc lạc lớn nhất. Thế
rồi bỗng nhiên nhiều điều
đơn giản rơi rụng đi; chúng
trở thành ngu xuẩn, trở
thành đần độn. Động cơ
không có đó, ham muốn
không có đó, giấc mơ đã sụp
đổ.
Nếu bạn ngủ, bạn
sống trong bao
bọc bởi ý nghĩ,
quan niệm, mơ
mộng, ham muốn
riêng của mình.
Bất kì khi nào bạn
gặp người khác,
hai thế giới va
chạm nhau. Thế
giới trong đụng độ
- đây là điều tình
huống là gì. |
69 01/03/2010 - 1/ 35 70
Người ta không nên hành động hay nói năng
dường như người ta đang ngủ.
Đây là chìa khoá duy nhất.
Thức có một thế giới chung
Ngủ có từng thế giới riêng của mình.
Mơ là riêng tư, tuyệt đối riêng tư! Không ai có thể
đi vào trong giấc mơ của bạn được. Bạn không thể chia
sẻ giấc mơ với người yêu của mình. Chống và vợ, họ
ngủ trên cùng một giường như mơ tách biệt. Không thể
nào chia sẻ được giấc mơ bởi vì nó là cái không có gì -
làm sao bạn có thể chia sẻ cái không có gì? Cũng giống
như bong bóng, nó tuyệt đối không tồn tại; bạn không
thể chia sẻ nó, bạn phải mơ một mình.
Đó là lí do tại sao - bởi vì những người ngủ, nhiều
người ngủ thế - có nhiều thế giới thế. Bạn có thể giới
riêng của mình; nếu bạn ngủ, bạn sống trong bao bọc
bởi ý nghĩ, quan niệm, mơ mộng, ham muốn riêng của
mình. Bất kì khi nào bạn gặp người khác, hai thế giới
va chạm nhau. Thế giới trong đụng độ - đây là điều tình
huống là gì. Quan sát!
Nhìn chồng và vợ nói chuyện; họ chẳng nói chút
nào. Chồng đang nghĩ về văn phòng, về lương; vợ đang
nghĩ về bộ trang phục mặc vào dịp Nô en. Bên trong họ
có thế giới riêng của mình, nhưng thế giới riêng tư của
họ gặp nhau ở đâu đó - va chạm thì đúng hơn - bởi vì
trang phục của vợ sẽ phụ thuộc vào lương của chồng,
và lương của chồng phải cung cấp cho bộ trang phục
của vợ. Vợ nói "anh cưng", nhưng đằng sau từ cưng đó
là bộ trang phục; cô ấy nghĩ về chúng. "Cưng" không
ngụ ý điều được viết trong từ điển, bởi vì mọi lần người
đàn bà nói "cưng" thì đây chỉ là mẽ ngoài, và chồng lập
tức trở nên sợ. Anh ta không biểu lộ điều đó, tất nhiên
rồi, bởi vì khi ai đó nói "cưng" bạn không thể biểu lộ
điều đó được. Anh ta nói, "Cái gì thế, em? Em khoẻ
không?" Nhưng anh ta sợ bởi vì anh ta nghĩ về lương
của mình, và anh ta biết Nô en đang tới gần và có nguy
hiểm.
Vợ Mulla Nasruddin nói với
anh ta, "Điều gì xảy ra thế?
Thậm chí mới đây em khóc
nước mắt lưng tròng mà anh
chẳng thèm hỏi han, "Sao em
lại khóc?'"
Nasruddin nói, "Đủ rồi nhé! -
hỏi tốn kém quá chừng. Và
trong quá khứ anh đã phạm
phải sai lầm này quá nhiều lần
rồi, bởi vì những giọt nước
mắt đó không chỉ là nước mắt đâu - nào trang
phục, nhà mới, đồ đạc mới, xe mới, nhiều thứ ẩn
đằng sau những giọt nước mắt này. Những giọt
nước mắt đó chỉ là sự bắt đầu thôi!"
Không đối thoại nào là có thể bởi vì có hai thế giới
riêng tư bên trong. Chỉ xung đột là có thể.
Mơ là riêng tư. Bất
kì cái gì là riêng
tư, nhớ lấy, nó
phải thuộc về thế
giới mơ. Chân lí là
bầu trời mở, nó
dành cho tất cả,
nó là một. |
71 01/03/2010 - 1/ 36 72
Mơ là riêng tư, chân lí là không riêng tư. Chân lí
không thể riêng tư được - chân lí không thể là của tôi
hay của bạn, chân lí không thể mang tính Ki tô giáo hay
Hindu giáo, chân lí không thể mang tính Ấn Độ hay Hi
Lạp. Chân lí không thể mang tính riêng tư được. Mơ là
riêng tư. Bất kì cái gì là riêng tư, nhớ, nó phải thuộc về
thế giới mơ. Chân lí là bầu trời mở, nó dành cho tất cả,
nó là một.
Đó là lí do tại sao Lão Tử nói, ngôn ngữ có thể
khác; Phật nói, ngôn ngữ là khác; Heraclitus nói, ngôn
ngữ là khác - nhưng họ ngụ ý cùng điều, họ chỉ tới cùng
điều. Họ không sống trong thế giới riêng tư. Thế giới
riêng tư đã biến mất với các giấc mơ của họ, các ham
muốn - với tâm trí. Tâm trí có thế giới riêng tư nhưng
tâm thức không có thể giới riêng tư. Người thức có một
thế giới chung... Tất cả những người đang thức, họ có
một thế giới chung - đó là sự tồn tại. Và tất cả những
người đang ngủ và mơ có các thế giới riêng của họ.
Thế giới của bạn phải bị vứt bỏ; đó là việc từ bỏ
duy nhất tôi yêu cầu ở bạn. Tôi không nói bỏ vợ bạn,
tôi không nói bỏ việc của bạn, tôi không nói bỏ tiền của
bạn, bỏ bất kì cái gì của bạn, không! Tôi đơn giản nói
bỏ thế giới mơ riêng tư của bạn. Đó là tính chất
sannyas đối với tôi. Tính chấy sannyas cũ là bỏ thế giới
này, cái thấy được. Người ta đi lên Himalayas, bỏ vợ và
con - điều đó chẳng ích gì hết cả. Đó không phải là thế
giới để bỏ, làm sao bạn có thể bỏ nó được? Ngay cả
Himalayas cũng thuộc vào thế giới này. Thế giới thực
mà phải bị từ bỏ là tâm trí, thế giới mơ riêng tư. Nếu
bạn từ bỏ nó, thế thì cho dù ngồi ở bãi chợ bạn vẫn trên
Himalayas. Nếu bạn không từ bỏ nó, ở trên Himalayas
bạn cũng sẽ tạo ra thế giới riêng tư quanh bạn.
Làm sao bạn có thể thoát khỏi bản thân mình
được? Bất kì chỗ nào bạn đi, bạn đều sẽ ở cùng bản
thân mình. Bất kì chỗ nào bạn đi, bạn sẽ hành xử theo
cùng cách. Tình huống có thể khác, nhưng làm sao bạn
có thể khác được? Bạn sẽ ngủ ở Himalayas. Có khác
biệt gì việc bạn ngủ ở Pune hay ở Boston, hay bạn ngủ
ở London hay ở Himalayas? Dù bạn ở bất kì chỗ nào,
bạn sẽ mơ. Vứt việc mơ đi! Trở nên tỉnh táo hơn. Bỗng
nhiên giấc mơ biến mất, và cùng với mơ tất cả khổ sở
biến mất.
Bất kì điều gì họ thấy khi tỉnh đều là cái chết,
khi ngủ, đều là mơ
Điều này thực là đẹp. Bất kì khi nào bạn ngủ, bạn
đều thấy mơ, ảo tưởng, ảo ảnh - bịa đặt riêng của bạn,
thế giới riêng tư của bạn. Khi bạn thức, bạn thấy gì?
Heraclitus nói, "Khi ông thức, ông thấy cái chết khắp
xung quanh."
Có thể đó là lí do tại sao bạn không muốn thấy. Có
thể đó là lí do tại sao bạn mơ và tạo ra đám mây mơ
quanh mình, để cho bạn không bị yêu cầu đối diện với
sự kiện về cái chết. Nhưng nhớ: con người trở nên
mang tính tôn giáo chỉ khi người đó đương đầu với cái
chết, không bao giờ trước đó.
Khi bạn đương đầu với cái chết, khi bạn thấy nó
mặt đối mặt, khi bạn không né tránh nó, khi bạn không
lẩn tránh, khi bạn không chạy trốn, khi bạn không tạo
ra đám mây quanh mình - khi bạn đối diện với nó,
đương đầu với nó, sự kiện về cái chết - bỗng nhiên bạn |
73 01/03/2010 - 1/ 37 74
trở nên nhận biết rằng cái chết là cuộc sống. Bạn càng
đi sâu vào cái chết, bạn càng đi sâu vào cuộc sống bởi
vì, Heraclitus nói, những cái đối lập gặp gỡ và trộn lẫn
nhau; chúng là một.
Nếu bạn cố gắng trốn khỏi cái chết, nhớ lấy, bạn sẽ
trốn khỏi cuộc sống nữa. Đó là lí do tại sao bạn trông
chết thế. Đây là nghịch lí: trốn cái chết và bạn vẫn còn
chết; đối diện, đương đầu với cái chết và bạn trở nên
sống động. Vào khoảnh khắc bạn đối diện với cái chết
sâu sắc, mạnh mẽ tới mức bạn bắt đầu cảm thấy rằng
bạn đang chết - không chỉ xung quanh, mà cả bên trong
nữa, bạn cảm thấy và chạm vào cái chết - khủng hoảng
kéo tới. Đó là cây thánh giá của Jesus, cơn khủng
hoảng của việc chết. Vào khoảnh khắc đó, từ thế giới
này bạn chết đi - thế giới của chiều ngang, thế giới của
tâm trí - và bạn phục sinh trong thế giới khác.
Phục sinh của Jesus không phải là hiện tượng vật lí
đâu. Người Ki tô giáo đã tạo ra biết bao nhiêu giả
thuyết không cần thiết quanh điều đó. Nó không phải là
sự phục sinh của thân thể này, nó là sự phục sinh trong
chiều hướng khác của thân thể khác chưa bao giờ chết.
Thân thể này là tạm thời, thân thể kia mới là vĩnh hằng.
Jesus phục sinh vào trong thế giới khác, thế giới của
chân lí. Thế giới riêng tư đã biến mất.
Trong khoảnh khắc cuối cùng Jesus nói ông ấy lo
lắng, bất an. Ngay cả một người như Jesus việc chết đi
cũng là điều lo lắng, nó phải như vậy. Ông ấy nói với
Thượng đế, ông ấy kêu, "Ngài đang làm gì cho con
đấy?" Ông ấy muốn níu bám lấy chiều ngang, ông ấy
muốn níu bám lấy cuộc sống - ngay cả một người như
Jesus.
Cho nên đừng thấy mặc cảm về bản
thân mình. Bạn cũng thích níu bám. Đây
là tính người trong Jesus, và ông ấy còn
nhiều tính người hơn Phật, Mahavira.
Đây là tính người: người này đi tới đối
diện với cái chết và người này lo lắng, và
ông ấy kêu lên, nhưng ông ấy không lùi
lại; ông ấy không ngã. Ngay lập tức ông
ấy trở nên nhận biết về điều ông ấy đang
hỏi. Thế rồi ông ấy nói, "Ý của ngài sẽ
được thực hiện!" - thảnh thơi, buông
xuôi. Ngay lập tức bánh xe quay - ông ấy
không còn ở chiều ngang nữa; ông ấy đã
đi vào chiều đứng, chiều sâu. Ở đó ông
ấy được phục sinh trong vĩnh hằng.
Chết đi về thời gian để cho bạn được
phục sinh vào vĩnh hằng. Chết đi tâm trí để cho bạn trở
nên sống động trong tâm thức. Chết đi việc suy nghĩ để
cho bạn được sinh ra trong nhận biết.
Heraclitus nói, "Bất kì cái gì ông thấy khi thức đều
là cái chết." Đó là lí do tại sao chúng ta sống trong giấc
mơ, giấc ngủ, thuốc an thần, thuốc ngủ, chất say - để
không đối diện với sự kiện này. Sự kiện này phải được
đối diện. Nếu bạn đối diện với nó, sự kiện trở thành
chân lí; nếu bạn trốn đi; bạn sống trong dối trá. Nếu bạn
đối diện với sự kiện này, sự kiện này trở thành cánh cửa
cho chân lí. Sự kiện này là cái chết; điều đó phải được
đối diện. Và chân lí sẽ là cuộc sống, cuộc sống vĩnh
hằng, cuộc sống trong thừa thãi, cuộc sống không bao
giờ chấm dứt.
Nhận biết là điều
làm cho bạn thành
người chủ - và khi
tôi nói người chủ,
tôi không ngụ ý
người kiểm soát.
Khi tôi nói là
người chủ, tôi ngụ
ý sự hiện diện -
hiện diện liên tục.
Bất kì cái gì bạn
đang làm, hay
không làm, một
điều phải thường
xuyên có trong
tâm thức bạn,
rằng bạn hiện
hữu. |
75 01/03/2010 - 1/ 38 76
Nhận biết và định tâm
Trước hết phải hiểu nhận biết nghĩa là gì. Bạn
bước đi. Bạn nhận biết về nhiều thứ - về cửa hàng, về
người đi qua bạn, về giao thông, về mọi thứ. Bạn nhận
biết về nhiều thứ, chỉ vô nhận biết về một điều - và đó
là bản thân bạn. Bạn đang bước đi trên phố, bạn nhận
biết về nhiều thứ, và bạn chỉ không nhận biết về bản
thân mình! Nhận biết này về bản thân mình, George
Gurdjieff đã gọi là tự nhớ. Gurdjieff nói, "Dù bạn ở bất
kì chỗ nào, thường xuyên nhớ tới bản thân mình."
Bất kì điều gì bạn đang làm, cứ làm một điều bên
trong liên tục: nhận biết về bản thân mình đang làm
điều đó. Bạn ăn - nhận biết về bản thân mình. Bạn đang
bước đi - nhận biết về bản thân mình. Bạn đang nghe,
bạn đang nói - nhận biết về bản thân mình. Khi bạn
giận, nhận biết rằng bạn giận. Trong chính khoảnh khắc
cơn giận có đó, nhận biết rằng bạn đang giận. Việc
thường xuyên nhớ tới cái ta này tạo ra năng lượng tinh
tế, năng lượng rất tinh tế trong bạn. Bạn bắt đầu là
người được kết tinh lại.
Thông thường, bạn chỉ là cái túi lỏng lẻo! Không
kết tinh, không trung tâm thực - chỉ là chất lỏng, chỉ là
việc tổ hợp lỏng lẻo của nhiều thứ mà không có trung
tâm nào. Một đám đông, thường xuyên dịch chuyển và
thay đổi, không có người chủ bên trong. Nhận biết là
điều làm cho bạn thành người chủ - và khi tôi nói người
chủ, tôi không ngụ ý người kiểm soát. Khi tôi nói là
người chủ, tôi ngụ ý sự hiện diện - hiện diện liên tục.
Bất kì cái gì bạn đang làm, hay không làm, một điều
phải thường xuyên có trong tâm thức bạn, rằng bạn
hiện hữu.
Cảm giác đơn giản này
về bản thân người ta, rằng
người ta đang có đấy, tạo ra
trung tâm - trung tâm của tĩnh
lặng, trung tâm của im lặng,
trung tâm của việc làm chủ
bên trong. Đó là sức mạnh nội
tâm. Và khi tôi nói, "sức
mạnh nội tâm", tôi ngụ ý
nghĩa đen của điều đó. Đó là lí
do tại sao chư phật nói về "ngọn lửa của nhận biết" - nó
là ngọn lửa đấy. Nếu bạn bắt đầu nhận biết, bạn bắt đầu
cảm thấy năng lượng mới trong mình, ngọn lửa mới,
cuộc sống mới. Và bởi vì cuộc sống mới này, sức mạnh
mới này, năng lượng mới này nhiều điều vốn đang chi
phối bạn tan biến đi. Bạn không phải tranh đấu với
chúng.
Bạn phải tranh đấu với giận dữ của mình, với tham
lam, với dục, bởi vì bạn yếu. Cho nên thực sự, giận dữ,
tham lam và dục không phải là vấn đề, yếu mới là vấn
đề. Một khi bạn bắt đầu mạnh hơn ở bên trong, với cảm
giác sự hiện diện bên trong - rằng bạn hiện hữu - năng
lượng của bạn trở nên được tập trung, kết tinh lại một
điểm, và cái ta được sinh ra. Nhớ lấy, không phải là bản
ngã mà là cái ta được sinh ra. Bản ngã là cảm giác giả
tạo về cái ta. Không có cái ta nào bạn cứ tin rằng mình
có cái ta - đó là bản ngã. Bản ngã nghĩa là cái ta giả -
bạn không là cái ta, dầu vậy bạn tin rằng bạn là cái ta.
Bản ngã là cảm
giác giả tạo về cái
ta. Không có cái ta
nào bạn cứ tin
rằng mình có cái
ta - đó là bản ngã. |
77 01/03/2010 - 1/ 39 78
Maulungputra, một người tìm kiếm chân lí, tới
Phật. Phật hỏi ông ấy, "Ông đang tìm kiếm cái gì?"
Maulungputra nói, "Tôi đang tìm kiếm cái ta của
mình. Giúp tôi với!"
Phật yêu cầu ông ấy hứa rằng ông ấy sẽ làm bất kì
cái gì được gợi ý. Maulungputra bắt đầu khóc và nói,
"Làm sao tôi có thể hứa được? Tôi không hiện hữu - tôi
còn chưa có, làm sao tôi hứa được? Tôi không biết điều
mình sẽ làm ngày mai; tôi không có cái ta nào có thể
hứa được, cho nên xin đừng yêu cầu điều không thể
được. Tôi sẽ cố gắng, tôi có thể nói nhiều nhất là điều
này thôi - tôi sẽ cố gắng. Nhưng tôi không thể nói rằng
bất kì cái gì thầy nói tôi sẽ làm, bởi vì ai sẽ làm điều
đó? Tôi đang tìm kiếm cái mà có thể hứa và có thể
hoàn thành lời hứa đó. Tôi còn chưa có."
Phật nói, "Maulungputra, ta yêu cầu ông câu hỏi
đó để nghe điều này. Nếu ông mà hứa, ta đã đuổi ông ra
rồi. Nếu ông nói, 'Tôi xin hứa rằng tôi sẽ làm điều đó,'
thế thì ta đã biết rằng ông không thực sự là người tìm
kiếm cái ta, bởi vì người tìm kiếm phải biết rằng mình
chưa có. Bằng không, mục đích của tìm kiếm là gì?
Nếu ông đã có rồi, thì không có nhu cầu. Ông chưa có
đâu! Và nếu người ta có thể cảm thấy điều này, thế thì
bản ngã bay hơi."
Bản ngã là khái niệm giả tạo về cái gì đó mà còn
chưa có đó chút nào. "Cái ta" nghĩa là trung tâm có thể
hứa. Trung tâm này được tạo ra bởi việc liên tục nhận
biết, thường xuyên nhận biết. Nhận biết rằng bạn đang
làm điều gì đó - rằng bạn đang ngồi, rằng bây giờ bạn
đang sắp ngủ, rằng bây giờ giấc ngủ đang tới với bạn,
rằng bạn đang rơi vào. Cố gắng ý thức vào mọi khoảnh
khắc, và thế thì bạn sẽ bắt đầu cảm thấy rằng một trung
tâm được sinh ra bên trong bạn; mọi sự bắt đầu kết tinh
lại, việc định tâm có đó. Mọi thứ bây giờ đều có quan
hệ với trung tâm.
Chúng ta hiện hữu mà không có trung tâm. Thỉnh
thoảng chúng ta cảm thấy được định tâm, nhưng đó là
những khoảnh khắc khi tình huống làm cho bạn nhận
biết. Nếu bỗng nhiên có một tình huống, tình huống
nguy hiểm, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy trung tâm trong
mình bởi vì trong nguy hiểm bạn trở nên nhận biết. Nếu
ai đó sắp giết bạn, bạn không thể nghĩ vào khoảnh khắc
đó được; bạn không vô ý thức vào khoảnh khắc đó
được. Toàn thể năng lượng của bạn được định tâm, và
khoảnh khắc đó trở thành rắn chắc. Bạn không thể đi
vào quá khứ, bạn không thể đi vào tương lai - chính
khoảnh khắc này trở thành mọi thứ. Và thế thì bạn
không chỉ nhận biết về kẻ giết người, bạn trở nên nhận
biết về bản thân mình, người đang sắp bị giết. Trong
khoảnh khắc tinh tế đó bạn bắt đầu cảm thấy một trung
tâm trong bản thân mình.
Đó là lí do tại sao những trò nguy hiểm có sự hấp
dẫn của chúng. Cứ hỏi ai đó trèo lên đỉnh Gourishankar
hay đỉnh Everest mà xem. Khi lần đầu tiên Hillary ở đó
ông ấy phải đã cảm thấy trung tâm tinh tế đó. Và khi
lần đầu tiên ai đó ở trên mặt trăng, một cảm giác bất
thần về trung tâm phải tới chứ. Đó là lí do tại sao nguy
hiển có sức hấp dẫn. Bạn lái xe và bạn cứ tăng tốc ngày
một lớn hơn, và thế rồi tốc độ trở thành nguy hiểm. Thế
thì bạn không thể nghĩ được; ý nghĩ dừng lại. Thế thì
bạn không thể mơ được. Thế thì bạn không thể tưởng
tượng được. Thế thì hiện tại trở thành rắn chắc. Trong
khoảnh khắc nguy hiểm đó khi bất kì lúc nào cái chết |
79 01/03/2010 - 1/ 40 80
cũng đều là điều có thể, bạn bỗng nhiên nhận biết về
trung tâm trong bản thân mình. Nguy hiểm có sức hấp
dẫn chỉ bởi vì trong nguy hiểm bạn đôi khi cảm thấy
được định tâm.
Nietsche ở đâu đó nói rằng chiến tranh phải tiếp
tục bởi vì chỉ trong chiến tranh đôi khi cái ta được cảm
thấy - trung tâm được cảm thấy - bởi vì chiến tranh là
nguy hiểm. Và khi cái chết trở thành thực tại, cuộc sống
trở nên mãnh liệt. Khi cái chết ở ngay gần, cuộc sống
trở nên mãnh liệt và bạn được định tâm. Nhưng nếu nó
mang tính tình huống, thế thì khi tình huống qua rồi, nó
sẽ biến mất.
Nó phải không mang tính tình huống, nó phải là
cái bên trong. Cho nên cố gắng nhận biết trong mọi
hoạt động bình thường. Khi ngồi trong ghế, thử điều đó
- nhận biết về người ngồi. Không chỉ về chiếc ghế,
không chỉ về căn phòng, về bầu không khí bao quanh,
nhận biết về người ngồi. Nhắm mắt lại và cảm thấy bản
thân mình; đào sâu vào và cảm thấy bản thân mình.
Eugen Herrigel đã học cùng một Thiền sư. Ông ấy
học nghệ thuật bắn cung trong ba năm. Và thầy bao giờ
cũng nói, "Thế là tốt rồi. Bất kì điều gì ông đang làm
cũng đều tốt, nhưng không đủ." Bản thân Herrigel trở
thành thầy về bắn cung. Ông ấy bắn trúng đích 100
phần trăm hoàn hảo, và dầu vậy thầy vẫn nói, "Ông làm
tốt lắm, nhưng vẫn chưa đủ."
"Với một trăm phần trăm hoàn hảo!" Herrigel nói.
"Thế thì trông đợi của thầy là gì? Làm sao bây giờ tôi
có thể đi xa hơn được? Bắn chính xác một trăm phần
trăm rồi, làm sao thầy còn trông đợi gì hơn nữa ở tôi
được?"
Thiền sư tương truyền đã nói, "Ta không quan tâm
tới nghệ thuật bắn cung hay việc bắn trúng đích của
ông. Ta quan tâm tới ông. Ông đã trở thành nhà kĩ thuật
hoàn hảo. Nhưng khi mũi tên của ông rời khỏi cung,
ông không nhận biết về bản thân mình, cho nên điều đó
là vô tích sự! Ta không quan tâm tới mũi tên đạt tới
mục tiêu. Ta quan tâm tới ông! Khi mũi tên trên cung
được nhắm đích, bên trong, tâm thức của ông cũng phải
nhắm đích. Ngay cả khi ông bắn trượt mục tiêu, điều đó
cũng không khác biệt gì, nhưng mục tiêu bên trong phải
không bị trượt, và ông lại trượt cái đó đấy. Ông đã trở
thành nhà kĩ thuật hoàn hảo, nhưng ông là người bắt
chước." Nhưng với tâm trí phương Tây hay, thực sự,
với tâm trí hiện đại - và tâm trí phương Tây là tâm trí
hiện đại - thì khó mà quan niệm được điều này. Nó
dường như vô nghĩa. Cung thuật có liên quan tới tính
hiệu quả đặc biệt của việc nhắm đích.
Dần dần Herrigel trở nên thất vọng, và một hôm
ông ấy nói, "Bây giờ tôi đi đây. Điều đó dường như là
không thể được! Điều đó là không thể được! Khi anh
nhắm vào cái gì đó, nhận biết của anh đi tới mục tiêu,
tới đối thể, và nếu anh là một cung thủ thành công, anh
phải quên đi bản thân mình - chỉ nhớ mục tiêu, cái đích,
và quên mọi thứ đi. Chỉ mục tiêu phải có đó." Nhưng
Thiền sư vẫn tiếp tục buộc Herrigel tạo ra mục tiêu
khác bên trong. Mũi tên này phải là mũi tên kép; hướng
tới mục tiêu bên ngoài và liên tục hướng tới bên trong -
cái ta.
Herrigel nói, "Bây giờ tôi đi đây. Điều đó là không
thể được. Điều kiện của thầy không thể nào được hoàn
thành." Và cái ngày ông ấy ra đi, ông chỉ ngồi. Ông ấy
đã tới để xin phép thầy ra đi, và thầy đang nhắm tới |
81 01/03/2010 - 1/ 41 82
mục tiêu khác. Ai đó khác đang học, và lần đầu tiên
Herrigel không tham gia. Ông ấy chỉ tới để xin phép đi;
ông ấy ngồi đó. Khoảnh khắc thầy vừa kết thúc việc
dạy, Herrigel sẽ xin phép rồi đi.
Nhưng thế rồi, đột
nhiên, ông ấy trở nên nhận
biết về thầy và tâm thức mũi
tên kép của thầy. Thầy đang
nhắm. Trong ba năm liên tục
Herrigel đã ở cùng thầy,
nhưng ông ấy quan tâm với
nỗ lực của mình. Ông ấy
chưa bao giờ thấy con người
này, điều người này làm. Lần
đầu tiên ông ấy thấy và nhận
ra - và bỗng nhiên, một cách
tự phát, chẳng nỗ lực gì, ông
ấy đi tới thầy, cầm mũi tên từ
tay thầy, nhắm đích và thả
mũi tên ra. Và thầy nói,
"Được đấy! Lần đầu tiên anh đã làm được nó. Ta thật
sung sướng."
Ông ấy đã làm gì? Lần đầu tiên ông ấy đã định tâm
vào bản thân mình. Mục tiêu có đó, nhưng ông ấy cũng
có đó - hiện diện.
Cho nên bất kì điều gì bạn làm - bất kì cái gì;
không cần cung thuật nào cả - bất kì cái gì bạn làm,
ngay cả chỉ ngồi thôi, là mũi tên kép. Nhớ điều đang
diễn ra bên ngoài và cũng nhớ ai đang ở bên trong.
Lin-chi đang giảng vào một sáng và ai đó bỗng
nhiên hỏi, "Xin trả lời tôi một câu hỏi: Tôi là ai?" Lin-
chi đi xuống và đi tới người đó. Cả phòng trở nên im
lặng. Ông ấy định làm gì? Đó là một câu hỏi đơn giản.
Ông ấy đáng ra đã trả lời từ chỗ ngồi của mình chứ.
Ông ấy đi tới người này. Cả phòng lặng ngắt. Lin-chi
đứng trước người hỏi nhìn vào mắt người đó. Đó là
khoảnh khắc xuyên thấu. Mọi thứ đều dừng lại. Người
hỏi bắt đầu vã mồ hôi. Lin-chi cứ nhìn chằm chằm vào
mắt người đó. Và thế rồi Lin-chi nói, "Chớ có hỏi ta. Đi
vào bên trong và tìm ra ai đang hỏi. Nhắm mắt lại.
Đừng hỏi 'Tôi là ai?' Đi vào bên trong và tìm ra ai đang
hỏi, ai là người hỏi này ở bên trong. Quên ta đi. Tìm cội
nguồn của câu hỏi. Đi sâu vào bên trong!"
Và tương truyền rằng người này nhắm mắt lại, trở
nên im lặng, và bỗng nhiên người này chứng ngộ.
Người này mở mắt ra, cười to, chạm chân Lin-chi, và
nói, "Thầy đã trả lời cho tôi rồi. Tôi đã hỏi mọi người
câu hỏi này và nhiều câu trả lời đã được trao cho tôi,
nhưng chẳng cái gì chứng tỏ là câu trả lời. Nhưng thầy
đã trả lời cho tôi rồi."
"Tôi là ai?" Làm sao bất kì ai có thể trả lời nó
được? Nhưng trong tình huống đặc biệt đó - cả nghìn
người im lặng, im lặng đến cái kim rơi cũng nghe thấy
được - Lin-chi đi xuống với con mắt xuyên thấu và thế
rồi ra lệnh cho người này, "Nhắm mắt lại, đi vào bên
trong, và tìm ra người hỏi là ai. Đừng đợi ta trả lời. Tìm
cho ra ai đã hỏi." Và người này nhắm mắt lại. Điều gì
đã xảy ra trong tình huống đó? Người đó trở nên được
định tâm. Bỗng nhiên người đó được định tâm, bỗng
nhiên người đó trở nên nhận biết về cốt lõi bên trong
nhất.
Khó mà nhận biết
ngay cả cho một
khoảnh khắc; tâm
trí lấp loé thường
xuyên. Nhưng
điều đó không
phải là không thể
được. Nó gian
nan, nó khó khăn,
nhưng nó không
phải là không thể
được. |
83 01/03/2010 - 1/ 42 84
Điều này phải được phát hiện ra, và nhận biết
nghĩa là phương pháp để phát hiện ra cốt lõi bên trong
nhất này. Bạn càng vô ý thức, bạn càng xa khỏi bản
thân mình. Bạn càng ý thức, bạn càng đạt tới gần bản
thân mình. Nếu ý thức là toàn bộ, bạn ở chính trung
tâm. Nếu ý thức kém đi, bạn
ở gần ngoại vi. Khi bạn vô ý
thức, bạn ở ngoại vi nơi
trung tâm bị quên đi hoàn
toàn. Cho nên đây là hai khả
năng di chuyển.
Bạn có thể đi tới ngoại
vi - thế thì bạn đi tới vô ý
thức. Ngồi trong rạp chiếu
phim, ngồi đâu đó nghe âm
nhạc, bạn có thể quên đi bản
thân mình - thế thì bạn ở ngoại vi. Đọc Bhagavad Gita
hay Kinh Thánh hay Koran, bạn có thể quên bản thân
mình - thế thì bạn ở ngoại vi.
Bất kì điều gì bạn làm,
nếu bạn có thể nhớ tới bản
thân mình, thế thì bạn ở gần
với trung tâm. Thế thì một
ngày nào đó bỗng nhiên bạn
được định tâm. Thế thì bạn có
năng lượng. Năng lượng đó là
ngọn lửa. Toàn thể cuộc sống,
toàn thể sự tồn tại, đều là năng
lượng, là ngọn lửa. Lửa là tên
cũ; bây giờ họ gọi nó là điện.
Con người đã dán nhãn cho
nó bằng nhiều, nhiều cái tên,
nhưng lửa là tốt. Điện dường như có chút ít chết, lửa có
vẻ sống động hơn.
Hành động một cách có lưu tâm. Đó là cuộc hành
trình dài, gian nan, và khó mà nhận biết ngay cả cho
một khoảnh khắc; tâm trí lấp loé thường xuyên. Nhưng
điều đó không phải là không thể được. Nó gian nan, nó
khó khăn, nhưng nó không phải là không thể được. Nó
là có thể - với mọi người nó là có thể. Chỉ nỗ lực là cần
thiết, và nỗ lực toàn tâm. Không cái gì nên bị bỏ ra;
không cái gì nên bị để lại bên trong không được chạm
tới. Mọi thứ đều nên được hi sinh vì nhận biết; chỉ thế
thì ngọn lửa bên trong mới được phát hiện ra. Nó có đó.
Nếu người ta cứ đi tìm sự thống nhất bản chất giữa
tất cả các tôn giáo đã từng tồn tại hay các tôn giáo có
thể tồn tại, thế thì có thể tìm thấy một từ này nhận biết.
Jesus kể một câu chuyện... Người chủ của một
ngôi nhà lớn đi ra ngoài, và ông ta bảo người hầu phải
thường xuyên tỉnh táo, bởi vì bất kì khoảnh khắc nào
ông ta đều có thể quay lại. Cho nên trong hai mươi bốn
giờ một ngày họ phải tỉnh táo. Vào bất kì khoảnh khắc
nào người chủ đều có thể về - bất kì khoảnh khắc nào!
Không có khoảnh khắc cố định, không ngày cố định,
không ngày tháng cố định. Nếu có ngày tháng cố định,
thế thì bạn có thể ngủ; thế thì bạn có thể làm bất kì cái
gì bạn thích và tỉnh táo chỉ vào ngày tháng đặc biệt đó
bởi vì thế thì người chủ về. Nhưng người chủ đã nói,
"Ta sẽ về vào bất kì khoảnh khắc nào. Ngày và đêm các
ông đều phải tỉnh táo để đón ta."
Đây là chuyện ngụ ngôn về cuộc sống. Bạn không
thể trì hoãn được; bất kì khoảnh khắc nào người chủ
cũng có thể về. Người ta phải tỉnh táo liên tục. Không
Thất bại của bạn
sẽ có ích. Chúng
có thể chỉ ra cho
bạn rằng bạn đang
vô ý thức thế nào.
Và cho dù bạn có
thể trở nên nhận
biết rằng bạn vô ý
thức, bạn đã thu
lại được nhận biết
nào đó. Nếu người
điên trở nên nhận
biết rằng mình
điên, người đó
đang trên con
đường trở về lành
mạnh.
Nhận biết là kĩ
thuật cho việc
định tâm người ta,
cho việc đạt tới
ngọn lửa bên
trong. Nó có đó,
ẩn kín; nó có thể
được phát hiện ra. |
85 01/03/2010 - 1/ 43 86
ngày tháng cố định; chẳng cái gì được biết về khi nào
việc xảy ra bất thần này sẽ có đó. Người ta chỉ có thể
làm một điều: tỉnh táo và chờ đợi.
Nhận biết là kĩ thuật cho việc định tâm người ta,
cho việc đạt tới ngọn lửa bên trong. Nó có đó, ẩn kín;
nó có thể được phát hiện ra. Và một khi nó được phát
hiện ra, chỉ thế thì chúng ta mới có khả năng đi vào
ngôi đền - không trước đó, chưa bao giờ trước đó cả.
Nhưng chúng ta có thể tự lừa dối mình bởi các
biểu tượng. Biểu tượng là để chỉ ra thực tại cho chúng
ta, nhưng chúng ta có thể dùng chúng như việc lừa dối.
Chúng ta có thể thắp hương, chúng ta có thể tôn thờ
những vật bên ngoài, và thế rồi chúng ta cảm thấy thoải
mái rằng chúng ta đã làm cái gì đó. Chúng ta có thể
cảm thấy bản thân mình có tính tôn giáo mà không trở
thành tôn giáo chút nào. Đó là cái đang xảy ra; đó là cái
đã trở thành đất. Mọi người nghĩ họ mang tính tôn giáo
chỉ bởi vì họ đi theo các biểu tượng bên ngoài, không
có ngọn lửa bên trong.
Cứ nỗ lực cho dù bạn thất bại. Bạn sẽ ở chỗ bắt
đầu. Bạn sẽ thất bại đi thất bại lại, nhưng cho dù vậy thì
thất bại của bạn sẽ có ích. Khi bạn không nhận biết
trong một khoảnh khắc thôi, lần đầu tiên bạn cảm thấy
mình vô ý thức làm sao.
Bước đi trên phố, và bạn không thể đi vài bước mà
không trở nên vô ý thức. Bạn sẽ cứ quên đi quên lại bản
thân mình. Bạn bắt đầu đọc biển chỉ đường, và bạn
quên mất bản thân mình. Ai đó đi qua, bạn nhìn người
đó, thế là bạn quên mất bản thân mình.
Thất bại của bạn sẽ có ích. Chúng có thể chỉ ra cho
bạn rằng bạn đang vô ý thức thế nào. Và cho dù bạn có
thể trở nên nhận biết rằng bạn vô ý thức, bạn đã thu lại
được nhận biết nào đó. Nếu người điên trở nên nhận
biết rằng mình điên, người đó đang trên con đường trở
về lành mạnh.
87 01/03/2010 - 1/ 44 88
Nhiều bệnh, một đơn thuốc
Bạn đã cố gắng không giận dữ, bạn đã quyết
định nhiều lần thế, nhưng nó vẫn xảy ra. Bạn đã
thử không tham lam, nhưng bạn cứ rơi đi rơi lại
vào cái bẫy này. Bạn đã cố gắng đủ mọi thứ để
thay đổi bản thân mình, nhưng chẳng cái gì
dường như xảy ra. Bạn vẫn còn như cũ.
Và ở đây tôi đang nói rằng có chìa khoá đơn
giản - nhận biết. Bạn không thể tin được vào
điều đó. Làm sao nhận biết, chỉ mỗi nhận biết,
lại có ích khi chẳng cái gì khác đã từng có ích
gì? Chìa khoá bao giờ cũng rất nhỏ; chìa khoá
không phải là thứ lớn. Chìa khoá nhỏ có thể mở
chiếc khoá lớn.
Khi mọi người hỏi Phật, "Chúng tôi phải làm gì
để không giận dữ, hay chúng tôi phải làm gì để
không tham lam, hay chúng tôi phải làm gì để
không bị ám ảnh quá nhiều với dục và thức ăn?"
câu trả lời của ông ấy bao giờ cũng là một: nhận
biết. Đem nhận biết vào cuộc sống của bạn đi.
Đệ tử của ông ấy Ananda, nghe đi nghe lại với
mọi loại người - các vấn đề khác nhau, nhưng
đơn thuốc của thầy chữa vẫn còn là một - trở
nên phân vân. Ông ấy nói, "Thầy có vấn đề gì
vậy? Họ đem tới các loại bệnh tật khác nhau - ai
đó đem tới tham lam và ai đó đem tới dục và ai
đó thì thức ăn và ai đó thì cái gì đó khác - nhưng
đơn thuốc của thầy vẫn còn như cũ!"
Và Phật nói, "Bệnh tật là khác nhau - cũng như
mọi người có thể mơ các giấc mơ khác nhau."
Nếu hai nghìn người rơi vào giấc ngủ, họ sẽ có
hai nghìn giấc mơ. Nhưng nếu bạn tới tôi và hỏi
cách gạt bỏ giấc mơ này, thuốc sẽ vẫn là một
thôi: tỉnh dậy! Nó sẽ không khác; đơn thuốc sẽ là
một. Bạn có thể gọi nó là nhận biết, bạn có thể
gọi nó là chứng kiến, bạn có thể gọi nó là nhớ,
bạn có thể gọi nó là thiền - đây là những cái tên
khác nhau cho cùng một thuốc.
Nhà phân tích và nhân chứng
Cách tiếp cận phương Tây là nghĩ về vấn đề, tìm ra
nguyên nhân của vấn đề, đi vào lịch sử của vấn đề, vào
quá khứ của vấn đề, nhổ bật rễ vấn đề từ chính lúc ban
đầu. Hoá giải tâm trí, hay huấn luyện lại tâm trí, huấn
luyện lại thân thể, lấy ra mọi dấu ấn đã được để lại
trong não - đây là cách tiếp cận phương Tây. Việc phân
tâm đi vào trong kí ức; nó làm việc ở đó. Nó đi vào
trong thời thơ ấu của bạn, đi vào quá khứ của bạn; nó đi
về sau. Nó tìm ra vấn đề đã nảy sinh từ đâu - có thể |
89 01/03/2010 - 1/ 45 90
năm mươi năm trước, khi bạn còn là đứa trẻ vấn đề đã
nảy sinh trong mối quan hệ của bạn với mẹ bạn, thế rồi
nhà phân tâm sẽ đi lùi lại.
Năm mươi năm của lịch sử! Đó là câu chuyện dài
dòng, lê thê. Và thậm chí thế nó cũng chẳng ích gì mấy
bởi vì có hàng triệu vấn đề; đó không phải là chỉ là một
câu hỏi của một vấn đề. Bạn có thể đi vào lịch sử của
một vấn đề; bạn có thể nhìn vào trong tiểu sử của mình
và tìm ra nguyên nhân. Có thể bạn xoá đi một vấn đề,
nhưng có cả triệu vấn đề. Nếu bạn bắt đầu đi vào từng
vấn để giải quyết các vấn đề của một kiếp sống, bạn sẽ
cần cả triệu kiếp! Để tôi nhắc lại điều đó: để giải quyết
các vấn đề của một kiếp sống bạn sẽ phải được sinh đi
sinh lại, hàng triệu lần. Điều này gần như phi thực tế.
Điều này không thể nào làm được. Và tất cả những
triệu kiếp đó khi bạn sẽ giải quyết các vấn đề của kiếp
sống này, những kiếp sống đó sẽ tạo ra vấn đề riêng của
nó... và cứ thế tiếp diễn mãi. Bạn sẽ bị kéo lê ngày một
nhiều vào các vấn đề. Điều này là ngớ ngẩn!
Bây giờ, cùng cách tiếp cận phân tâm đó đã đi tới
thân thể: phương pháp Rolfing, năng lượng sinh học, và
các phương pháp khác cố gắng khử bỏ đi những dấu ấn
trên thân thể, trong cơ bắp. Lần nữa bạn phải đi vào
trong lịch sử của thân thể. Nhưng một điều chắc chắn
về cả hai cách tiếp cận này, vốn làm việc trên cùng hình
mẫu logic - là vấn đề tới từ quá khứ, cho nên bằng cách
nào đó nó phải được giải quyết trong quá khứ.
Tâm trí con người bao giờ cũng cố gắng làm hai
điều không thể được. Một là sửa lại quá khứ - điều
không thể được làm. Quá khứ đã xảy ra. Bạn thực sự
không thể đi vào quá khứ được. Khi bạn nghĩ về việc đi
vào quá khứ, nhiều nhất bạn đi vào kí ức của nó; nó
không phải là quá khứ thật, nó
chỉ là kí ức. Quá khứ không
còn nữa, cho nên bạn không
thể sửa lại nó được. Đây là
một trong những mục đích
không thể được của nhân loại,
và con người đã chịu đựng rất
nhiều bởi vì nó. Bạn muốn
hoàn tác lại quá khứ - làm sao
bạn có thể hoàn tác nó được?
Quá khứ là tuyệt đối. Quá khứ
nghĩa là tất cả tiềm năng của
một việc đã kết thúc rồi; nó đã
trở thành thực tế. Bây giờ
không còn tiềm năng nào để
sửa lại nó, để hoàn tác nó, để
làm lại nó. Bạn không thể làm
gì với quá khứ được.
Và ý tưởng không thể
được thứ hai bao giờ cũng chi phối tâm trí con người là
thiết lập tương lai - cái lần nữa, cũng không thể được
làm. Tương lai có nghĩa là cái còn chưa có; bạn không
thể thiết lập nó được. Tương lai vẫn còn không được
thiết lập, tương lai vẫn còn để mở.
Tương lai là tiềm năng thuần khiết; chừng nào nó
còn chưa xảy ra, bạn không thể chắc chắn được về nó.
Quá khứ là thực tại thuần khiết; nó đã xảy ra rồi. Bây
giờ không cái gì có thể được làm về nó. Giữa hai điều
này, con người đứng trong hiện tại bao giờ cũng nghĩ
về những điều không thể được. Con người muốn làm
mọi thứ chắc chắn về tương lai, về ngày mai - điều
Bạn muốn hoàn
tác lại quá khứ -
làm sao bạn có
thể hoàn tác nó
được? Quá khứ là
tuyệt đối. Quá khứ
nghĩa là tất cả
tiềm năng của một
việc đã kết thúc
rồi; nó đã trở
thành thực tế. Bây
giờ không còn
tiềm năng nào để
sửa lại nó, để
hoàn tác nó, để
làm lại nó. |
91 01/03/2010 - 1/ 46 92
không thể được làm. Để cho điều đó chìm vào trong
trái tim bạn sâu sắc nhất có
thể được: nó không thể được
thực hiện. Đừng phí hoài
những khoảnh khắc hiện tại
của bạn cố gắng để làm cho
tương lai thành chắc chắn.
Tương lai là không chắc
chắn; đó là chính tính chất
của tương lai. Và đừng phí
hoài thời gian của bạn để
nhìn lại sau. Quá khứ đã xảy
ra rồi, nó là hiện tượng chết.
Không cái gì có thể được
làm về nó. Và nhiều nhất
điều bạn có thể làm là tái
diễn giải nó, có vậy thôi. Đó
là điều phân tâm đang làm:
tái diễn giải nó. Tái diễn giải
có thể được thực hiện, nhưng
quá khứ vẫn còn như cũ.
Phân tâm và chiêm tinh
- chiêm tinh cố gắng bằng cách nào đó làm cho tương
lai chắc chắn, và phân tâm cố gắng làm lại quá khứ. Cả
hai đều không là khoa học. Cả hai đều là những điều
không thể được, nhưng cả hai đều có hàng triệu tín đồ -
bởi vì con người thích điều đó theo cách đó! Con người
muốn chắc chắn về tương lai, cho nên con người cứ đi
tới nhà chiêm tinh, con người tra cứu Dịch lí, con người
đi tới người bói bài, và có cả nghìn lẻ một cách để lừa
người ta, để gạt người ta. Và thế rồi có những người nói
họ có thể thay đổi được quá khứ - con người tư vấn cả
họ nữa.
Một khi hai điều này được vứt bỏ, bạn trở nên tự
do với mọi loại ngu xuẩn. Thế thì bạn không đi tới nhà
phân tâm và bạn không đi tới nhà chiêm tinh. Thế thì
bạn biết quá khứ đã kết thúc rồi - bạn cũng sẽ được kết
thúc với nó. Và tương lai đã không xảy ra. Bất kì khi
nào nó xảy ra, chúng ta sẽ thấy - chẳng cái gì có thể
được làm về nó ngay bây giờ. Bạn chỉ có thể phá huỷ
khoảnh khắc hiện tại, cái là khoảnh khắc duy nhất sẵn
có, thực.
Phương Tây đã liên tục nhìn vào vấn đề, cách giải
quyết chúng. Phương Tây coi vấn đề là nghiêm chỉnh.
Và khi bạn đi vào trong logic nào đó, cho các tiền đề,
logic này có vẻ hoàn hảo.
Tôi mới đọc một giai thoại:
Một triết gia lớn và là nhà toán học nổi tiếng thế
giới đang ở trong một chiếc máy bay. Ông ta ngồi
trong chỗ của mình và nghĩ về những vấn đề toán
học lớn lao, thì bỗng nhiên một thông báo đưa tới
từ cơ trưởng: "Tôi rất tiếc, sẽ có hơi chậm trễ.
Động cơ số một đã bị hỏng và chúng ta hiện đang
bay với ba động cơ."
Mười phút sau lại một thông báo nữa, "Tôi sợ là sẽ
có chậm trễ thêm - các động cơ số hai và ba đã bị
hỏng và chỉ số bốn còn lại."
Thế là triết gia này quay sang anh bạn ngồi bên
cạnh mình và nói, "May đấy! Nếu động cơ kia bị
hỏng nốt thì chúng ta sẽ ở trên cao này cả đêm
mất!"
Tương lai là tiềm
năng thuần khiết;
chừng nào nó còn
chưa xảy ra, bạn
không thể chắc
chắn được về nó.
Quá khứ là thực
tại thuần khiết; nó
đã xảy ra rồi. Bây
giờ không cái gì
có thể được làm
về nó. Giữa hai
điều này, con
người đứng trong
hiện tại bao giờ
cũng nghĩ về
những điều không
thể được. |
93 01/03/2010 - 1/ 47 94
Khi bạn nghĩ lâu theo một tuyến nào đó, chính
chiều hướng của nó làm cho những điều nào đó thành
có thể - những điều ngớ ngẩn cũng là có thể. Một khi
bạn đã coi vấn đề con người là nghiêm chỉnh, một khi
bạn bắt đầu nghĩ về con người như vấn đề, bạn đã chấp
nhận tiền đề nào đó, bạn đã lấy bước đầu tiên sai đi.
Bây giờ bạn có thể đi theo hướng đó, và bạn có thể cứ
đi tiếp mãi. Bây giờ có một số lượng sách lớn trong văn
đàn đã được viết ra về hiện tượng tâm trí, phân tâm;
hàng triệu bài báo đã được viết ra, rồi các chuyên luận
và sách. Một khi Freud mở ra cánh cửa của logic nào
đó, nó chi phối cả thế kỉ.
Phương Đông có cái
nhìn hoàn toàn khác. Trước
hết, nó nói không vấn đề nào
là nghiêm chỉnh cả. Khoảnh
khắc bạn nói không vấn đề
nào là nghiêm chỉnh, vấn đề
gần như 99 phần trăm chết.
Toàn thể cái nhìn của bạn
thay đổi về nó. Điều thứ hai
phương Đông nói là ở chỗ
vấn đề có đó bởi vì bạn bị
đồng nhất với nó. Nó chẳng
liên quan gì tới quá khứ,
chẳng liên quan gì tới lịch sử của nó. Bạn bị đồng nhất
với nó - đó là điều thực. Và đó là chìa khoá để giải
quyết mọi vấn đề.
Chẳng hạn, bạn là người giận dữ. Nếu bạn đi tới
nhà phân tâm, ông ấy sẽ nói, "Đi vào quá khứ đi... làm
sao giận dữ này nảy sinh? Trong tình huống nào nó đã
trở nên ngày một được ước định và in dấu vào tâm trí
bạn? Chúng ta sẽ phải tẩy sạch những dấu ấn đó; chúng
ta sẽ phảo chùi sạch chúng đi. Chúng ta phải lau sạch
quá khứ của bạn hoàn toàn."
Nếu bạn đi tới nhà huyền môn phương Đông, ông
ấy sẽ nói, "Bạn nghĩ rằng bạn là cơn giận, bạn cảm thấy
bị đồng nhất với cơn giận - đó là chỗ mọi sự đi sai. Lần
sau cơn giận xảy ra, bạn chỉ là người quan sát, bạn chỉ
là nhân chứng. Đừng bị đồng nhất với cơn giận. Đừng
nói, 'Tôi là cơn giận.' Đừng nói, 'Tôi đang giận.' Thấy
nó xảy ra cứ dường như nó
đang xảy ra trên màn hình ti
vi. Nhìn vào bản thân bạn cứ
dường như bạn đang nhìn vào
ai đó khác."
Bạn là tâm thức thuần
khiết. Khi đám mây của giận
dữ tới quanh bạn, quan sát nó
- và vẫn còn tỉnh táo để cho
bạn không bị đồng nhất. Toàn
thể sự việc là làm sao không
trở nên bị đồng nhất với vấn
đề. Một khi bạn đã học được
điều đó... thế thì không có vấn
đề về việc có "nhiều vấn đề
thế" - bởi vì chiếc chìa khoá,
cùng chiếc chìa khoá đó sẽ
mở mọi ổ khoá. Nó là vậy với giận dữ, nó là vậy với
tham lam, nó là vậy với dục. Nó là vậy với mọi thứ
khác mà tâm trí có khả năng với tới.
Không vấn đề nào
là nghiêm chỉnh
cả. Khoảnh khắc
bạn nói không vấn
đề nào là nghiêm
chỉnh, vấn đề gần
như 99 phần trăm
chết. Toàn thể cái
nhìn của bạn thay
đổi về nó.
Toàn thể sự việc
là làm sao không
trở nên bị đồng
nhất với vấn đề.
Một khi bạn đã
học được điều
đó... thế thì không
có vấn đề về việc
có "nhiều vấn đề
thế" - bởi vì chiếc
chìa khoá, cùng
chiếc chìa khoá đó
sẽ mở mọi ổ khoá. |
95 01/03/2010 - 1/ 48 96
Phương Đông nói, không bị đồng nhất. Nhớ lấy -
đó là điều George Gurdjieff ngụ ý khi ông ấy nói về "tự
nhớ". Nhớ rằng bạn là nhân chứng, lưu tâm - đó là điều
Phật nói. Tỉnh táo rằng đám mây đang trôi qua - có thể
đám mây tới từ quá khứ, nhưng đó là vô nghĩa. Nó phải
có quá khứ nào đó, nó không thể tới chỉ từ trời xanh.
Nó phải tới từ trình tự nào đó của các biến cố - nhưng
điều đó là không liên quan. Tại sao lại bận tâm về nó?
Ngay bây giờ, chính khoảnh khắc này, bạn có thể trở
thành được tách rời khỏi nó. Bạn có thể cắt bản thân
mình ra khỏi nó, cây cầu có thể bị phá vỡ ngay bây giờ
- và nó có thể bị phá vỡ chỉ trong bây giờ.
Đi vào quá khứ sẽ chẳng
ích gì. Ba mươi năm trước,
cơn giận đã nảy sinh và bạn
đã bị đồng nhất với nó vào
ngày đó. Bây giờ, bạn không
thể không bị đồng nhất từ
quá khứ đó - nó không còn
đó nữa! Nhưng bạn có thể
không bị đồng nhất khoảnh
khắc này, chính khoảnh khắc
này - và thế rồi toàn thể
chuỗi giận dữ của quá khứ
của bạn không còn là một
phần của bạn. Bạn sẽ không
còn phải quay lại và hoàn tác
bất kì cái gì cha mẹ bạn và
xã hội bạn và các tu sĩ và nhà
thờ đã làm - điều đó sẽ là sự
lãng phí cực kì thời gian hiện
tại quí giá. Ngay chỗ đầu tiên nó đã phá huỷ nhiều năm;
bây giờ, lần nữa, nó sẽ phá huỷ khoảnh khắc hiện tại
của bạn. Bạn đơn giản có thể vứt bỏ nó, cũng như con
rắn tuột ra khỏi bộ da cũ của nó.
Quá khứ và việc ước định của nó quả tồn tại -
nhưng chúng tồn tại hoặc trong thân thể hoặc trong não;
chúng không tồn tại trong tâm thức bạn bởi vì tâm thức
không thể bị ước định. Tâm thức vẫn còn tự do - tự do
là phẩm chất bên trong nhất của nó, tự do là bản tính
của nó. Bạn có thể nhìn - nhiều năm kìm nén thế, nhiều
năm giáo dục thế. Trong khoảnh khắc này khi bạn nhìn
vào nó, tâm thức này không còn bị đồng nhất nữa; bằng
không, ai sẽ nhận biết? Nếu bạn mà thực sự trở nên bị
kìm nén, thế thì ai sẽ nhận biết? Thế thì sẽ không có
khả năng nào cho việc trở nên nhận biết.
Nếu bạn có thể nói, "Tôi đã mất hai mươi mốt năm
trong hệ thống giáo dục gàn dở," một điều là chắc chắn:
bạn còn chưa gàn dở đâu. Hệ thống đã thất bại, nó
không có tác dụng. Bạn không gàn dở, do đó bạn có thể
thấy toàn thể hệ thống gàn dở. Người điên không thể
thấy rằng mình điên. Chỉ người lành mạnh mới có thể
thấy rằng đây là điên khùng. Để thấy cái điên là điên,
cần có lành mạnh. Hai mươi mốt năm đó của hệ thống
gàn dở đã thất bại; tất cả những ước định kìm nén đó đã
thất bại. Nó không thể thành công thực sự được - nó chỉ
thành công theo tỉ lệ mà bạn bị đồng nhất với nó. Bất kì
khoảnh khắc nào bạn cũng có thể đứng tách ra... nó có
đó, tôi không nói nó không có đó: nhưng nó không còn
là một phần của tâm thức bạn.
Đây là cái đẹp của tâm thức - tâm thức có thể trượt
ra khỏi bất kì cái gì. Không có rào chắn cho nó, không
biên giới cho nó. Mới khoảnh khắc trước bạn còn là
Quá khứ và việc
ước định của nó
quả tồn tại -
nhưng chúng tồn
tại hoặc trong
thân thể hoặc
trong não; chúng
không tồn tại
trong tâm thức
bạn bởi vì tâm
thức không thể bị
ước định. Tâm
thức vẫn còn tự
do - tự do là phẩm
chất bên trong
nhất của nó, tự do
là bản tính của nó. |
97 01/03/2010 - 1/ 49 98
người Anh - hiểu cái vô nghĩa của chủ nghĩa dân tộc,
một giây sau bạn không còn là người Anh nữa. Tôi
không nói rằng da trắng của bạn sẽ thay đổi; nó sẽ vẫn
còn trắng chứ - nhưng bạn không còn bị đồng nhất với
da trắng nữa; bạn không còn chống lại người da đen.
Bạn thấy cái ngu xuẩn của nó. Tôi không nói rằng chỉ
bởi việc thấy rằng bạn không còn là người Anh nữa mà
bạn sẽ quên đi tiếng Anh, không. Nó sẽ vẫn có đó trong
kí ức của bạn, nhưng tâm thức của bạn đã trượt ra, tâm
thức bạn đang đứng trên núi nhìn vào thung lũng - bây
giờ, người Anh này chết đi trong thung lũng và bạn
đang đứng trên núi, xa xôi, không gắn bó, không xúc
động.
Toàn thể phương pháp
luận phương Đông có thể
được qui lại một từ: chứng
kiến. Và toàn thể phương
pháp luận phương Tây có thể
qui lại thành một điều: phân
tích. Phân tích, bạn đi vòng
tròn. Chứng kiến, bạn đơn
giản thoát ra khỏi vòng tròn.
Phân tích là cái vòng
luẩn quẩn. Nếu bạn thực sự
đi vào phân tích, bạn sẽ đơn
giản bị phân vân - làm sao nó
có thể được? Nếu, chẳng
hạn, bạn cố gắng đi vào quá
khứ, bạn sẽ dừng ở đâu?
Đích xác ở đâu? Nếu bạn đi
vào quá khứ, dục tính của
bạn bắt đầu ở đâu? Khi bạn mười bốn tuổi chăng?
Nhưng thế thì nó tới từ trời xanh à? Nó phải đã sẵn
sàng trong thân thể, vậy khi nào? Khi bạn được sinh ra
chăng? Nhưng thế thì khi bạn ở trong bụng mẹ, nó
không sẵn sàng sao? Thế thì khi nào, khoảnh khắc bạn
được thụ thai sao? Nhưng trước đó, một nửa dục tính
của bạn đã chín muồi trong trứng mẹ bạn và một nửa
của dục tính đã chín muồi trong tinh trùng bố bạn. Bây
giờ cứ tiếp tục đi... bạn sẽ chấm dứt ở đâu? Bạn sẽ phải
đi tới Adam và Eve! Và ngay cả thế thì nó cũng không
chấm dứt: bạn sẽ phải đi tới bản thân Thượng đế Cha -
sao ngay chỗ đầu tiên ông ấy đã tạo ra Adam?...
Phân tích bao giờ cũng còn lại một nửa, cho nên
phân tích chưa bao giờ giúp
được thực sự cho bất kì ai. Nó
không thể giúp được. Nó làm
cho bạn được điều chỉnh chút
ít với thực tại của mình, có
vậy thôi. Nó là một loại điều
chỉnh, nó giúp bạn đạt tới
thêm chút ít hiểu biết về vấn
đề của bạn, căn nguyên của
chúng, cách chúng đã nảy
sinh. Và chút ít hiểu biết trí
tuệ đó giúp bạn điều chỉnh với
xã hội tốt hơn, nhưng bạn vẫn
còn là cùng con người cũ.
Không có biến đổi qua nó,
không có thay đổi triệt để qua
nó.
Chứng kiến là cuộc cách
mạng. Nó là thay đổi triệt để từ tận gỗc rễ. Nó đem con
người hoàn toàn mới vào trong sự tồn tại, bởi vì nó đem
Toàn thể phương
pháp luận phương
Đông có thể được
qui lại một từ:
chứng kiến. Và
toàn thể phương
pháp luận phương
Tây có thể qui lại
thành một điều:
phân tích. Phân
tích, bạn đi vòng
tròn. Chứng kiến,
bạn đơn giản
thoát ra khỏi vòng
tròn.
Phân tích chưa
bao giờ giúp được
cho thực sự cho
bất kì ai. Nó giúp
bạn đạt tới thêm
chút ít hiểu biết về
vấn đề của bạn, và
chút ít hiểu biết trí
tuệ đó giúp bạn
điều chỉnh với xã
hội tốt hơn,
nhưng bạn vẫn
còn là cùng con
người cũ. Không
có biến đổi qua
nó. |
99 01/03/2010 - 1/ 50 100
tâm thức bạn ra khỏi mọi ước định. Ước định có đó
trong thân thể và trong tâm trí, nhưng tâm thức vẫn còn
không bị ước định. Nó là thuần khiết, bao giờ cũng
thuần khiết. Nó là trinh nguyên; trinh nguyên của nó
không thể bị vi phạm.
Cách tiếp cận phương Đông là làm cho bạn lưu
tâm tới tâm thức trinh nguyên này, sự thuần khiết này,
sự hồn nhiên này. Phương Đông nhấn mạnh vào bầu
trời, còn phương Tây nhấn mạnh vào mây. Mây có căn
nguyên; nếu bạn tìm ra chúng từ đâu tới, bạn sẽ đi tới
đại dương, thế rồi tới tia sáng mặt trời và việc bốc hơi
của nước, và mây hình thành... và bạn cũng có thể tiếp
tục nữa, nhưng nó sẽ đi theo vòng tròn. Mây hình
thành, thế rồi chúng lại tới, rơi vào tình yêu với cây cối,
bắt đầu lại đổ xuống đất, trở thành sông, đi ra đại
dương, bắt đầu bay hơi, lại bốc lên theo tia sáng mặt
trời, trở thành mây, lại rơi xuống đất... Nó cứ thế tiếp
diễn, quay vòng quay vòng. Nó là cái bánh xe. Bạn từ
đâu tới vậy? Điều này sẽ dẫn tới điều khác và bạn sẽ ở
trong bánh xe.
Bầu trời không có căn nguyên. Bầu trời không
được tạo ra; nó không được tạo ra bởi bất kì cái gì.
Thực tế, để bất kì cái gì hiện hữu, bầu trời đều được cần
tới như cái phải có, tiên thiên; nó phải tồn tại trước khi
bất kì cái gì có thể tồn tại. Bạn có thể hỏi nhà thần học
Ki tô giáo - ông ta nói, "Thượng đế tạo ra thế giới này."
Hỏi ông ấy liệu trước khi Thượng đế tạo ra thế giới thì
có bầu trời nào hay không. Nếu không có bầu trời,
Thượng đế thường tồn tại ở đâu? Ngài phải cần không
gian chứ. Nếu không có không gian, ngài đã tạo ra thế
giới ở đâu? Ngài đã đặt thế giới vào đâu? Không gian là
phải có chứ, ngay cả để cho Thượng đế tồn tại. Bạn
không thể nói, "Thượng đế tạo ra không gian." Điều đó
sẽ là ngớ ngẩn, bởi vì thế thì ngài sẽ không có không
gian nào để tồn tại. Không gian phải có trước Thượng
đế chứ.
Bầu trời bao giờ cũng có đó. Cách tiếp cận phương
Đông là trở nên lưu tâm tới bầu trời. Cách tiếp cận
phương Tây làm cho bạn ngày
một tỉnh táo về mây và giúp
bạn chút ít, nhưng nó không
làm bạn nhận biết về cốt lõi
bên trong nhất của bạn. Chu
vi, vâng, bạn trở nên nhận biết
thêm chút ít về chu vi, nhưng
không nhận biết về trung tâm.
Và chu vi là cơn xoáy lốc.
Bạn phải tìm trung tâm
của cơn xoáy lốc. Và điều đó
xảy ra qua việc chứng kiến.
Chứng kiến sẽ không
thay đổi việc ước định của
bạn. Chứng kiến sẽ không
thay đổi thân thể cơ bắp của
bạn. Nhưng chứng kiến sẽ cho
bạn kinh nghiệm rằng bạn ở
bên ngoài tất cả mọi cơ bắp,
mọi ước định. Trong khoảnh
khắc đó của tính ở bên ngoài,
trong khoảnh khắc đó của siêu
việt, không vấn đề nào tồn tại
- không vấn đề nào cho bạn cả.
Chứng kiến sẽ
không thay đổi
việc ước định của
bạn. Chứng kiến
sẽ không thay đổi
thân thể cơ bắp
của bạn. Nhưng
chứng kiến sẽ cho
bạn kinh nghiệm
rằng bạn ở bên
ngoài tất cả mọi
cơ bắp, mọi ước
định. Trong
khoảnh khắc đó
của tính ở bên
ngoài, trong
khoảnh khắc đó
của siêu việt,
không vấn đề nào
tồn tại. |
101 01/03/2010 - 1/ 51 102
Và bây giờ điều đó là tuỳ ở bạn. Thân thể sẽ vẫn
mang cơ bắp, và tâm trí vẫn mang ước định - bây giờ
điều đó là tuỳ bạn thôi. Nếu thỉnh thoảng bạn khao khát
về vấn đề, bạn có thể đi vào thân tâm và có vấn đề và
hưởng thú nó. Nếu bạn không muốn có nó, bạn có thể
vẫn còn ở ngoài. Vấn đề sẽ vẫn còn như dấu ấn trong
hiện tượng thân tâm, nhưng bạn sẽ ở xa khỏi nó.
Đó là cách vị phật vận hành. Bạn dùng kí ức, vị
phật cũng dùng kí ức - nhưng ông ấy không bị đồng
nhất với nó. Ông ấy dùng kí ức như cái máy. Chẳng
hạn, tôi đang dùng ngôn ngữ. Khi tôi phải dùng ngôn
ngữ, tôi dùng tâm trí và tất cả mọi dấu ấn, nhưng như
một sự liên tục, tôi không phải là tâm trí; nhận biết có
đó. Cho nên tôi vẫn còn là người chủ, tâm trí vẫn còn là
người phục vụ. Khi tâm trí được gọi, nó tới; sự tiện
dụng của nó có đó - nhưng nó không thể chi phối được.
Cho nên vấn đề sẽ tồn tại, nhưng chúng sẽ tồn tại
chỉ trong dạng hạt mầm trong thân thể và tâm trí. Làm
sao bạn có thể thay đổi được quá khứ của mình? Bạn đã
là người Cơ đốc giáo trong quá khứ; nếu trong bốn
mươi năm bạn đã là người Cơ đốc giáo, làm sao bạn có
thể thay đổi được bốn mươi năm đó và không là người
Cơ đốc giáo? Không, bốn mươi năm đó sẽ vẫn còn như
một thời kì là người Cơ đốc giáo - nhưng bạn có thể
trượt ra khỏi nó. Bây giờ bạn biết rằng đó chỉ là sự
đồng nhất. Bốn mươi năm đó không thể bị phá huỷ, và
không có nhu cầu phá huỷ chúng. Nếu bạn là người chủ
của ngôi nhà, thì không có nhu cầu. Bạn có thể dùng
thậm chí cả bốn mươi năm đó theo một cách nào đó,
theo cách sáng tạo. Ngay cả việc giáo dục gàn dở cũng
có thể được dùng theo cách sáng tạo.
Tất cả mọi dấu ấn còn lại trong não, trong cơ bắp
của thân thể... chúng sẽ có đó, nhưng như hạt mầm - có
đó về tiềm năng. Nếu bạn cảm thấy quá cô đơn và bạn
muốn có vấn đề, bạn có thể có chúng. Nếu bạn cảm
thấy quá khổ sở nếu không có khổ sở, bạn có thể có
chúng. Chúng bao giờ cũng sẽ sẵn có, nhưng không có
nhu cầu để có chúng, không có sự cần thiết để có
chúng. Nó sẽ là chọn lựa của bạn.
Chứng kiến là kĩ thuật
cho việc định tâm. Chúng ta
đã thảo luận về định tâm - con
người có thể sống theo hai
cách: người đó có thể sống từ
ngoại vi của mình hay người
đó có thể sống từ trung tâm
của mình. Ngoại vi thuộc về
bản ngã và trung tâm thuộc về
bản thể. Nếu bạn sống từ bản
ngã, bạn bao giờ cũng có quan
hệ với người khác. Ngoại vi
có quan hệ với người khác.
Bất kì điều gì bạn làm
cũng không là hành động, nó
bao giờ cũng là phản ứng -
bạn làm nó trong việc đáp ứng
với cái gì đó được làm cho
bạn. Từ ngoại vi không có hành động, mọi thứ đều là
phản ứng - không cái gì tới từ trung tâm của bạn cả.
Theo một cách nào đó, bạn chỉ là nô lệ của hoàn cảnh.
Bạn không làm điều gì; thay vì thế, bạn bị ép buộc làm.
Nếu bạn cảm thấy
quá cô đơn và bạn
muốn có vấn đề,
bạn có thể có
chúng. Nếu bạn
cảm thấy quá khổ
sở nếu không có
khổ sở, bạn có thể
có chúng. Chúng
bao giờ cũng sẽ
sẵn có, nhưng
không có nhu cầu
để có chúng,
không có sự cần
thiết để có chúng.
Nó sẽ là chọn lựa
của bạn. |
103 01/03/2010 - 1/ 52 104
Từ trung tâm, tình huống thay đổi theo chiều đối
lập. Từ trung tâm bạn bắt đầu hành động; lần đầu tiên
bạn bắt đầu tồn tại không như quan hệ mà theo quyền
riêng của mình.
Phật đi qua một làng. Một số người giận dữ, rất
chống đối giáo huấn của ông ấy. Họ lăng mạ ông ấy, họ
sỉ nhục ông ấy. Phật nghe một cách im lặng và rồi nói,
"Nếu các ông đã làm xong việc rồi, thế thì cho phép ta
đi tiếp. Ta phải tới làng bên, và họ đang đợi ta. Nếu cái
gì đó vẫn còn lại trong tâm trí các ông, thế thì khi ta trở
lại trên con đường này, các ông có thể kết thúc nó."
Họ nói, "Chúng tôi đã lăng mạ ông, sỉ nhục ông.
Ông không định trả lời sao?"
Phật nói, "Bây giờ ta không bao giờ phản ứng cả.
Điều các ông làm là tuỳ các ông thôi - bây giờ ta không
bao giờ phản ứng nữa, các ông không thể buộc ta làm
điều gì đó được. Các ông có thể lăng mạ ta; điều đó là
tuỳ ở các ông - ta không phải là nô lệ. Ta đã trở thành
con người tự do. Ta hành động từ trung tâm của ta,
không từ ngoại vi; và việc lăng mạ của các ông chỉ có
thể chạm tới ngoại vi, không tới trung tâm ta. Trung
tâm của ta vẫn còn không bị động chạm."
Bạn bị động chạm không phải bởi vì trung tâm của
bạn bị động chạm, mà chỉ bởi vì bạn không có trung
tâm. Bạn chỉ ở ngoại vi, bị đồng nhất với ngoại vi.
Ngoại vi nhất định bị mọi thứ động chạm tới - mọi thứ
xảy ra. Nó chính là biên giới của bạn, cho nên bất kì cái
gì xảy ra đều nhất định chạm tới nó, và bạn không có
trung tâm nào. Khoảnh khắc bạn có trung tâm, thế thì
bạn có khoảng cách từ bản
thân mình - bạn có khoảng
cách với ngoại vi của mình.
Ai đó có thể lăng mạ ngoại vi,
nhưng không lăng mạ bạn.
Bạn có thể vẫn còn xa cách,
tách rời - có khoảng cách giữa
bạn và bản thân mình. Giữa
bạn như ngoại vi, và bạn như
trung tâm, có khoảng cách. Và
khoảng cách đó không thể bị
phá vỡ bởi bất kì ai khác, bởi
vì không ai có thể xuyên vào
trung tâm được. Thế giới bên
ngoài có thể động chạm tới
bạn chỉ ở ngoại vi.
Cho nên Phật nói, "Bây giờ ta đã định tâm. Mười
năm trước đây điều đó sẽ khác; nếu các ông lăng mạ ta,
thế thì ta đã phản ứng rồi. Nhưng bây giờ ta chỉ hành
động thôi."
Hiểu rõ phân biệt giữa phản ứng và hành động.
Bạn yêu ai đó bởi vì ai đó yêu bạn. Phật cũng yêu bạn,
không phải bởi vì bạn yêu ông ấy; điều đó là không liên
quan. Việc bạn yêu ông ấy hay ghét ông ấy là không
liên quan - ông ấy yêu bạn bởi vì đó là hành động,
không phải là phản ứng. Hành động tới từ bạn, còn
phản ứng bị áp đặt lên bạn. Định tâm nghĩa là bây giờ
bạn đã bắt đầu hành động.
Khoảnh khắc bạn
có trung tâm, thế
thì bạn có khoảng
cách từ bản thân
mình - bạn có
khoảng cách với
ngoại vi của mình.
Ai đó có thể lăng
mạ ngoại vi,
nhưng không lăng
mạ bạn. Bạn có
thể vẫn còn xa
cách, tách rời. |
105 01/03/2010 - 1/ 53 106
Một điểm khác cần ghi nhớ: khi bạn hành động,
hành động bao giờ cũng toàn bộ. Khi bạn phản ứng, nó
không bao giờ có thể là toàn bộ được. Nó bao giờ cũng
bộ phận, mảnh mẩu, bởi vì khi tôi hành động từ ngoại
vi của mình - tức là, khi tôi phản ứng - nó không thể là
toàn bộ được bởi vì tôi không tham dự vào trong đó,
thực sự. Chỉ ngoại vi của tôi là tham dự vào, yêu của
bạn không thể là toàn bộ được - nó bao giờ cũng bộ
phận. Và điều đó có nghĩa nhiều, bởi vì nếu yêu mang
tính bộ phận, thế thì không gian còn lại sẽ bị lấp đầy
bởi ghét. Nếu lòng tốt của bạn mà có tính bộ phận, thế
thì ai sẽ lấp đầy không gian còn lại? Nếu Thượng đế
của bạn mang tính bộ phận, thế thì bạn sẽ cần quỉ để lấp
đầy không gian còn lại.
Điều đó nghĩa là hành động bộ phận nhất định sẽ
mâu thuẫn, trong xung đột với bản thân nó. Tâm lí học
hiện đại nói bạn vừa yêu vừa ghét đồng thời. Tâm trí
bạn là động vật lưỡng cư, mâu thuẫn - với cùng đối
tượng bạn có quan hệ qua yêu và qua ghét. Và nếu yêu
và ghét cả hai đều có đó, thế thì sẽ có lẫn lộn - và lẫn
lộn độc hại. Lòng tốt của bạn bị trộn lẫn với tàn ác và
từ thiện của bạn là trộm cắp và lời cầu nguyện của bạn
trở thành một loại bạo hành. Cho dù bạn có cố gắng là
thánh nhân ở ngoại vi, phẩm thánh của bạn nhất định
đượm màu tội lỗi. Ở ngoại vi, mọi thứ đều sẽ là tự mâu
thuẫn.
Chỉ khi bạn hành động từ trung tâm thì hành động
của bạn mới toàn bộ. Và khi hành động đó là toàn bộ,
nó có cái đẹp riêng của nó. Khi hành động là toàn bộ,
nó là từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Khi hành động
là toàn bộ, bạn không mang kí ức - bạn không cần! Khi
hành động là bộ phận, nó là thứ lơ lửng.
Bạn ăn cái gì đó - nếu việc ăn mang tính bộ phận,
thế thì khi việc ăn thực tế kết
thúc, bạn sẽ tiếp tục ăn trong
tâm trí. Nó sẽ vẫn còn lơ lửng
đó. Chỉ cái toàn bộ mới có thể
có kết thúc và có thể có bắt
đầu. Cái bộ phận chỉ là chuỗi
liên tục không bắt đầu và
không kết thúc. Bạn đang ở
nhà mình, và bạn đã mang cửa
hàng và bãi chợ cùng mình.
Bạn ở trong cửa hàng, và bạn
đang mang nhà mình và
chuyện gia đình của mình vào.
Bạn không bao giờ - bạn có
thể không bao giờ - mang tính
toàn bộ trong nó dù chỉ một
khoảnh khắc, nhiều thứ được
mang cùng liên tục thế. Đây là
sự nặng nề, sự nặng nề căng
thẳng đè lên tâm trí, lên trái
tim.
Hành động toàn bộ có bắt đầu và có kết thúc. Nó là
nguyên tử; nó không phải là một chuỗi. Nó có đó và thế
rồi nó không có đó. Bạn hoàn toàn tự do khỏi nó để đi
vào cái không biết. Bằng không người ta cứ đi theo
đường mòn, tâm trí trở thành đường mòn. Bạn cứ đi
theo cùng vòng tròn, trong cái vòng luẩn quẩn. Bởi vì
quá khứ không bao giờ kết thúc, nó tới trong hiện tại.
Nó cứ đi và xuyên vào tương lai.
Chỉ khi bạn hành
động từ trung tâm
thì hành động của
bạn mới toàn bộ.
Và khi hành động
đó là toàn bộ, nó
có cái đẹp riêng
của nó. Khi hành
động là toàn bộ,
nó là từ khoảnh
khắc sang khoảnh
khắc. Khi hành
động là toàn bộ,
bạn không mang
kí ức - bạn không
cần! |
107 01/03/2010 - 1/ 54 108
Cho nên, thực sự, tâm trí bộ phận, tâm trí ngoại vi,
mang quá khứ - và quá khứ là thứ lớn lao đấy! Cho dù
bạn không xét tới các kiếp sống quá khứ, cho dù thế,
quá khứ vẫn là thứ lớn lao. Kinh nghiệm của năm mươi
năm, đẹp và xấu, nhưng không kết thúc - mọi thứ đều
không kết thúc, cho nên bạn cứ mang quá khứ năm
mươi năm dài, cái đã chết. Quá khứ chết này sẽ rơi vào
từng khoảnh khắc của hiện tại - nó nhất định giết chết
hiện tại!
Cho nên bạn không thể sống được, điều đó là
không thể được. Với quá khứ này đè lên bạn, bạn
không thể sống được - từng khoảnh khắc đều tươi tắn
thế và tinh tế thế, toàn thể trọng lượng chết này sẽ giết
chết nó. Nó đang giết đấy! Quá khứ của bạn cứ giết
chết hiện tại của bạn, và khi hiện tại chết đi, nó trở
thành một phần của gánh nặng. Khi nó sống động, nó
không phải là một phần của bạn - khi nó trở thành chết,
khi nó đã bị quá khứ chết của bạn giết, thế thì nó trở
thành của bạn, thế thì nó là một phần của bạn. Đây là
tình huống.
Khoảnh khắc bạn bắt đầu hành động từ trung tâm,
mọi hành động đều toàn bộ, nguyên tử. Nó có đó và thế
rồi nó không có đó. Bạn hoàn toàn tự do khỏi nó. Thế
thì bạn có thể đi mà không có gánh nặng nào - không
nặng gánh. Và chỉ thế thì bạn mới có thể sống trong
khoảnh khắc mới mà bao giờ cũng có đó, bằng việc đi
tới nó tươi tắn. Nhưng bạn có thể tới nó tươi tắn chỉ khi
không có quá khứ phải mang theo.
Và bạn sẽ phải mang quá khứ nếu nó không được
kết thúc - tâm trí có xu hướng kết thúc mọi thứ. Nếu nó
không được kết thúc, thế thì nó phải được mang theo.
Nếu cái gì đó vẫn còn không được kết thúc trong ngày,
thế thì bạn sẽ mơ về nó trong
đêm, bởi vì tâm trí có xu
hướng kết thúc mọi thứ.
Khoảnh khắc nó được kết
thúc, tâm trí được nhẹ gánh
khỏi nó. Chừng nào nó chưa
được kết thúc, tâm trí nhất
định quay đi quay lại tới nó.
Bất kì điều gì bạn làm -
tình yêu của bạn, dục của bạn,
tình bạn của bạn - mọi thứ đều
không kết thúc. Và bạn không
thể làm nó thành toàn bộ được
nếu bạn vẫn còn ở ngoại vi.
Cho nên làm sao được định
tâm vào người ta? Làm sao
đạt tới việc định tâm này để
cho bạn không ở trên ngoại
vi? Chứng kiến là kĩ thuật.
Từ chứng kiến này là từ
có ý nghĩa nhất. Có hàng trăm kĩ thuật để đạt tới việc
định tâm, nhưng chứng kiến nhất định là một phần,
phần cơ bản, trong mọi kĩ thuật. Kĩ thuật có thể là bất kì
cái gì, chứng kiến sẽ là phần bản chất trong nó. Cho
nên tốt hơn cả gọi nó là kĩ thuật của tất cả các kĩ thuật.
Nó không đơn giản là kĩ thuật; quá trình chứng kiến là
phần bản chất của tất cả các kĩ thuật.
Người ta cũng có thể nói về chứng kiến như một kĩ
thuật thuần khiết. Chẳng hạn, J. Krishnamurti - ông ấy
nói về chứng kiến như một kĩ thuật thuần khiết. Nhưng
Nếu cái gì đó vẫn
còn không được
kết thúc trong
ngày, thế thì bạn
sẽ mơ về nó trong
đêm, bởi vì tâm trí
có xu hướng kết
thúc mọi thứ.
Khoảnh khắc nó
được kết thúc,
tâm trí được nhẹ
gánh khỏi nó.
Chừng nào nó
chưa được kết
thúc, tâm trí nhất
định quay đi quay
lại tới nó. |
109 01/03/2010 - 1/ 55 110
việc nói đó chỉ giống như nói về tâm linh mà không có
thân thể. Bạn không thể cảm thấy nó được, bạn không
thể thấy nó được. Mọi nơi tâm linh đều được hiện thân
- bạn có thể cảm thấy tâm linh thông qua thân thể. Tất
nhiên tâm linh không phải là thân thể, nhưng bạn có thể
cảm thấy nó qua thân thể. Mọi kĩ thuật đều chỉ là thân
thể, và chứng kiến mới là linh hồn. Bạn có thể nói về
chứng kiến độc lập với bất kì thân thể nào, vật chất nào;
thế thì nó trở thành trừu tượng, trừu tượng toàn bộ. Cho
nên Krishnamurti đã từng nói liên tục trong nửa thế kỉ,
nhưng bất kì điều gì ông ấy nói cũng đều thuần khiết,
không hiện thân, tới mức người ta nghĩ rằng người ta
hiểu nhưng việc hiểu đó vẫn còn chỉ là một khái niệm.
Trong thế giới này chẳng cái gì tồn tại như tâm
linh thuần khiết cả. Mọi thứ đều tồn tại dưới dạng hiện
thân. Chứng kiến là tâm linh của mọi kĩ thuật tâm linh,
và tất cả các kĩ thuật đều là thân, các thân khác nhau.
Cho nên trước hết chúng ta phải hiểu chứng kiến là
gì, và thế rồi chúng ta có thể hiểu việc chứng kiến qua
thân nào đó, kĩ thuật nào đó.
Chúng ta biết suy nghĩ, và người ta phải bắt đầu từ
suy nghĩ để biết chứng kiến ngụ ý gì bởi vì người ta
phải bắt đầu từ điều người ta biết. Chúng ta biết suy
nghĩ - suy nghĩ nghĩa là phán xét; bạn thấy cái gì đó và
bạn phán xét. Bạn thấy bông hoa và bạn nói nó đẹp hay
không đẹp. Bạn nghe bài ca và bạn ca ngợi nó hay bạn
không ca ngợi nó. Bạn ca ngợi cái gì đó hay bạn kết án
cái gì đó. Suy nghĩ là phán xét - khoảnh khắc bạn nghĩ,
bạn đã bắt đầu phán xét.
Suy nghĩ là đánh giá. Bạn không thể nghĩ mà
không đánh giá. Làm sao bạn có thể nghĩ về bông hoa
mà không đánh giá nó? Khoảnh khắc bạn bắt đầu nghĩ,
bạn sẽ nói nó đẹp hay không đẹp. Bạn sẽ phải dùng
phân loại nào đó bởi vì suy nghĩ là phân loại. Khoảnh
khắc bạn đã phân loại một thứ - dán nhãn nó, đặt tên nó
- bạn đã nghĩ về nó rồi.
Suy nghĩ là không thể được nếu bạn không định
phán xét. Nếu bạn không định phán xét, thế thì bạn có
thể vẫn còn nhận biết - nhưng
bạn không thể suy nghĩ.
Bông hoa có đó, và tôi
nói với bạn, "Thấy nó, nhưng
đừng nghĩ. Nhìn hoa nhưng
đừng nghĩ." Vậy bạn có thể
làm được gì? Nếu suy nghĩ
mà không được phép, bạn có
thể làm gì? Bạn chỉ có thể
chứng kiến; bạn chỉ có thể
nhận biết. Bạn chỉ có thể ý
thức về bông hoa. Bạn có thể
đối diện với sự kiện này -
bông hoa đang ở đây. Bây giờ
bạn có thể đương đầu với nó. Nếu suy nghĩ mà không
được phép, bạn không thể nói, "Nó đẹp. Nó không đẹp.
Tôi biết về nó," hay "Nó thật lạ - tôi chưa bao giờ thấy
nó." Bạn không thể nói gì được cả. Lời không thể được
dùng bởi vì mọi lời đều mang giá trị trong nó. Mọi lời
đều là phán xét. Ngôn ngữ bị nặng gánh với phán xét;
ngôn ngữ không bao giờ có thể vô tư được. Khoảnh
khắc bạn dùng lời, bạn đã phán xét rồi.
Cho nên bạn không thể dùng ngôn ngữ được, bạn
không thể nói thành lời được. Nếu tôi nói, "Đây là bông
Suy nghĩ là không
thể được nếu bạn
không định phán
xét. Nếu bạn
không định phán
xét, thế thì bạn có
thể vẫn còn nhận
biết - nhưng bạn
không thể suy
nghĩ. |
111 01/03/2010 - 1/ 56 112
hoa - nhìn nó, nhưng đừng nghĩ," thế thì việc nói thành
không được phép. Vậy bạn có thể làm gì? Bạn chỉ có
thể là nhân chứng. Nếu bạn có đó mà không suy nghĩ,
chỉ đối diện với cái gì đó, đó là việc chứng kiến. Thế thì
chứng kiến nghĩa là nhận biết thụ động. Nhớ lấy - thụ
động. Suy nghĩ là tích cực, bạn đang làm cái gì đó. Bất
kì cái gì bạn đang thấy, bạn đang làm cái gì đó với nó.
Bạn không thụ động, bạn không giống như tấm gương -
bạn đang làm cái gì đó. Và khoảnh khắc bạn làm cái gì
đó, bạn đã thay đổi cái đó rồi.
Tôi thấy bông hoa và tôi nói, "Nó đẹp quá!" - tôi
đã thay đổi nó rồi. Bây giờ tôi đã áp đặt cái gì đó lên
bông hoa này. Bây giờ, dù hoa là bất kì cái gì, với tôi
nó là bông hoa cộng với cảm giác của tôi về cái đẹp của
nó. Bây giờ bông hoa ở xa xăm rồi; giữa bông hoa và
tôi là cảm giác phán xét của tôi, đánh giá của tôi về việc
đẹp. Bây giờ bông hoa không còn như cũ với tôi nữa,
phẩm chất đã thay đổi. Tôi đã đi vào trong nó - bây giờ
phán xét của tôi đã xuyên thấu vào trong sự kiện này.
Bây giờ nó giống nhiều với hư cấu hơn ít giống như sự
kiện.
Cảm giác này rằng bông hoa đẹp không thuộc về
bông hoa, nó thuộc về tôi. Tôi đã đi vào sự kiện này.
Bây giờ sự kiện này không còn trinh nguyên nữa, tôi đã
làm biến chất nó. Bây giờ tâm trí tôi đã trở thành một
phần của nó. Thực sự, nói rằng tâm trí tôi đã trở thành
một phần của nó nghĩa là quá khứ của tôi đã trở thành
một phần của nó, bởi vì khi tôi nói, "Bông hoa này
đẹp," điều đó ngụ ý tôi đã phán xét nó qua tri thức quá
khứ của mình. Làm sao bạn có thể nói rằng bông hoa
này là đẹp được? Kinh nghiệm của bạn về quá khứ,
quan niệm của bạn về quá khứ, rằng cái gì đó giống thế
này là đẹp - bạn đã phán xét nó theo quá khứ của mình.
Tâm trí nghĩa là quá khứ của bạn, kí ức của bạn.
Quá khứ đã bước vào hiện tại. Bạn đã phá huỷ sự kiện
trinh nguyên; bây giờ nó bị bóp méo. Bây giờ không có
bông hoa - bông hoa như thực tại trong bản thân nó
không còn đó. Nó đã bị biến chất bởi bạn, bị phá huỷ
bởi bạn; quá khứ của bạn đã bước vào giữa. Bạn đã
diễn giải - đây là suy nghĩ đấy. Suy nghĩ nghĩa là đem
quá khứ vào sự kiện hiện tại.
Đó là lí do tại sao suy nghĩ không bao giờ dẫn bạn
tới chân lí - bởi vì chân lí là trinh nguyên và phải được
đối diện trong tính trinh nguyên toàn bộ của nó.
Khoảnh khắc bạn mang quá
khứ của mình vào, bạn đang
phá huỷ nó. Thế thì đó là diễn
giải, không phải là nhận ra sự
kiện. Bạn đã phá vỡ nó; thuần
khiết bị mất.
Suy nghĩ nghĩa là đem
quá khứ của bạn vào hiện tại.
Chứng kiến nghĩa là không
quá khứ, chỉ hiện tại - không
đem quá khứ vào.
Chứng kiến mang tính
thụ động. Bạn không đang làm cái gì cả - bạn hiện hữu!
Đơn giản, bạn có đó. Chỉ bạn hiện hữu. Bông hoa hiện
diện, bạn hiện diện - thế thì có mối quan hệ của việc
chứng kiến. Khi bông hoa hiện diện và toàn thể quá
khứ của bạn hiện diện, không phải bạn, thế thì đó là
mối quan hệ của suy nghĩ.
Suy nghĩ nghĩa là
đem quá khứ của
bạn vào hiện tại.
Chứng kiến nghĩa
là không quá khứ,
chỉ hiện tại -
không đem quá
khứ vào. |
113 01/03/2010 - 1/ 57 114
Cho nên bắt đầu từ suy nghĩ. Suy nghĩ là gì? Nó là
việc bắc cầu của tâm trí vào hiện tại. Vậy thì bạn đã bỏ
lỡ hiện tại rồi - bạn đã bỏ lỡ nó toàn bộ! Khoảnh khắc
quá khứ thấm vào trong hiện tại, bạn đã bỏ lỡ nó. Khi
bạn nói, "Bông hoa này đẹp," thực sự nó đã trở thành
quá khứ rồi. Khi bạn nói, "Bông hoa này đẹp," nó là
kinh nghiệm quá khứ. Bạn đã biết, bạn đã phán xét.
Khi bông hoa có đó và bạn có đó, ngay cả nói rằng
bông hoa này đẹp cũng là không thể được. Bạn không
thể khẳng định bất kì phán xét nào trong hiện tại. Bất kì
phán xét nào, bất kì khẳng định nào, đều thuộc vào quá
khứ. Nếu tôi nói, "Tôi yêu bạn," nó đã trở thành một
thứ của quá khứ. Nếu tôi nói, "Bông hoa này đẹp," tôi
đã cảm thấy, tôi đã phán xét rồi - nó đã trở thành quá
khứ.
Chứng kiến bao giờ cũng là hiện tại, không bao
giờ là quá khứ. Suy nghĩ bao giờ cũng là quá khứ. Suy
nghĩ là chết, chứng kiến là sống. Cho nên phân biệt
tiếp... Thứ nhất, suy nghĩ là tích cực, là làm cái gì đó.
Chứng kiến là thụ động, không làm, chỉ hiện hữu. Suy
nghĩ bao giờ cũng là quá khứ, cái chết, cái đã qua rồi,
cái không còn nữa. Chứng kiến bao giờ cũng là hiện tại
- cái đang đó.
Cho nên nếu bạn cứ nghĩ, bạn không bao giờ có
thể biết được chứng kiến là gì. Dừng lại, chấm dứt suy
nghĩ, trở thành điểm bắt đầu trong chứng kiến. Dừng
suy nghĩ là chứng kiến.
Vậy phải làm gì? - bởi vì suy nghĩ là thói quen lâu
dài với chúng ta. Nó trở thành giống như rô bốt, thứ
máy móc. Không phải là bạn nghĩ đâu; không phải là
quyết định của bạn bây giờ đâu, nó là thói quen máy
móc đấy - bạn không thể làm gì khác được. Khoảnh
khắc bông hoa có đó, suy nghĩ đã bắt đầu rồi. Chúng ta
không có kinh nghiệm vô lời; chỉ trẻ nhỏ mới có. Kinh
nghiệm vô lời mới thực sự là kinh nghiệm. Nói ra lời là
thoát khỏi kinh nghiệm.
Khi tôi nói, "Bông hoa đẹp," bông hoa đã tan biến
khỏi tôi rồi. Bây giờ chính là tâm trí tôi, không phải
bông hoa, mà tôi đang quan tâm tới. Bây giờ nó là hình
ảnh của bông hoa trong tâm trí tôi, không phải là bản
thân bông hoa. Bây giờ bản thân bông hoa là bức tranh
trong tâm trí, một ý nghĩ trong tâm trí, và bây giờ tôi có
thể so sánh với kinh nghiệm quá khứ của mình và phán
xét. Nhưng bông hoa không còn đó nữa.
Khi bạn nói ra lời, bạn bị khép lại với kinh
nghiệm. Khi bạn nhận biết vô lời, bạn mở, mong manh.
Chứng kiến nghĩa là việc mở thường xuyên cho kinh
nghiệm, không đóng.
Phải làm gì? Thói quen máy móc này của cái gọi là
suy nghĩ phải bị phá vỡ ở đâu đó. Cho nên bất kì điều
gì bạn đang làm, cố gắng làm nó một cách vô lời. Điều
đó là khó, gian nan, và ngay lúc đầu điều đó dường như
tuyệt đối không thể được, nhưng nó không phải vậy. Nó
không phải là điều không thể được - nó khó. Bạn đang
bước đi trên phố - bước đi một cách vô lời. Chỉ bước,
thậm chí trong vài giây thôi, và bạn sẽ có thoáng nhìn
về một thế giới khác - thế giới vô lời, thế giới thực,
không phải là thế giới của tâm trí mà con người đã tạo
ra trong bản thân mình.
Bạn đang ăn - ăn một cách vô lời. Ai đó hỏi
Bokuju - Bokuju là một Thiền sư lớn - "Con đường của
ông là gì, đạo của ông là gì?" |
115 01/03/2010 - 1/ 58 116
Thế là Bokuju nói, "Đạo của ta rất đơn giản: khi ta
đói, ta ăn; khi ta buồn ngủ, ta ngủ - và có vậy thôi."
Người này đâm ra phân vân. Người đó nói, "Ông
nói gì vậy? Tôi cũng ăn và tôi cũng ngủ, và mọi người
đều làm cùng việc đó. Vậy cái gì có trong đó mà ông
gọi nó là đạo?"
Bokuju nói, "Khi ông ăn, ông đang làm nhiều điều,
không chỉ ăn. Và khi ông ngủ, ông làm mọi thứ khác
ngoại trừ việc ngủ. Nhưng khi ta ăn, ta đơn giản ăn; khi
ta ngủ, ta đơn giản ngủ. Mọi hành động đều toàn bộ."
Mọi hành động trở thành toàn bộ nếu bạn vô lời.
Cho nên thử ăn mà không nói lời nào trong tâm trí,
không suy nghĩ trong tâm trí. Chỉ ăn thôi, và thế thì
việc ăn trở thành thiền - bởi vì nếu bạn không nói, bạn
sẽ trở thành nhân chứng.
Nếu bạn nói, bạn sẽ trở thành nhà tư tưởng. Nếu
bạn không nói, bạn không thể làm gì về nó được, bạn
không thể giúp nó được - bạn sẽ là nhân chứng, một
cách tự động. Cho nên cố gắng làm bất kì cái gì một
cách vô lời: đi, ăn, tắm, hay chỉ ngồi im lặng. Thế rồi
ngồi - thế rồi là "việc ngồi." Đừng nghĩ. Thế thì chỉ
việc ngồi thôi cũng có thể trở thành thiền; chỉ việc bước
cũng có thể trở thành thiền.
Ai đó khác hỏi Bokuju, "Xin thầy cho tôi kĩ thuật
thiền nào đó."
Bokuju nói, "Ta có thể cho ông một kĩ thuật,
nhưng ông sẽ không có khả năng thiền đâu - bởi vì ông
có thể công phu kĩ thuật với tâm trí cứ nói hoài." Ngón
tay bạn có thể lần tràng hạt và bạn có thể cứ nghĩ. Nếu
ngón tay bạn chỉ chuyển trên tràng hạt mà không suy
nghĩ, điều đó trở thành thiền. Thế thì, thực sự, chẳng
cần tới kĩ thuật nào cả. Toàn thể cuộc sống là kĩ thuật
rồi. Cho nên Bokuju nói, "Sẽ tốt hơn nếu ông có thể
sống cùng ta và quan sát ta. Đừng hỏi về phương pháp,
quan sát ta và ông sẽ đi tới biết."
Anh chàng đáng thương này đã quan sát trong bẩy
ngày. Anh ta bắt đầu bị lẫn lộn hơn. Sau bẩy ngày anh
ta nói, "Khi tôi tới, tôi còn ít
lẫn lộn. Bây giờ tôi bị lẫn lộn
hơn. Tôi đã quan sát thầy
trong bẩy ngày liên tục - cái gì
có đó để mà được quan sát?"
Bokuju nói, "Thế thì ông
đã không quan sát rồi. Khi ta
bước, ông có thấy không? - ta
đơn giản bước. Khi ông đem
trà tới vào buổi sáng cho ta,
ông có quan sát không? - ta
đơn giản nhận trà và uống nó -
chỉ việc uống. Không có
Bokuju - chỉ có việc uống.
Không Bokuju nào cả - chỉ là
việc uống trà. Ông có quan sát
không? Nếu ông đã quan sát,
thế thì ông phải đã cảm thấy
rằng Bokuju không còn nữa."
Đây là điểm tinh tế - bởi
vì nếu người nghĩ có đó, thế
thì có bản ngã; thế thì bạn là
Bokuju hay ai đó khác. Nhưng nếu chỉ hành động có đó
mà không nói ra lời, không suy nghĩ, thì không có bản
Ngôn ngữ được
cần tới để trao đổi
với người khác;
nó không được
cần tới để trao đổi
với bản thân
người ta. Nó là
công cụ có ích -
còn hơn thế, nó là
công cụ có ích
nhất. Con người
có thể tạo ra xã
hội, thế giới, chỉ
bởi vì ngôn ngữ.
Nhưng bởi vì
ngôn ngữ, con
người đã quên
mất bản thân
mình. |
117 01/03/2010 - 1/ 59 118
ngã. Cho nên Bokuju nói, "Ông có thực sự quan sát
không? Thế thì không có Bokuju đâu - chỉ có việc uống
trà, đi dạo trong vườn, đào hố dưới đất."
Phật, bởi vì điều này, đã nói không có linh hồn.
Bởi vì bạn đã không quan sát, bạn cứ liên tục nghĩ rằng
bạn có linh hồn. Bạn không có đâu! Nếu bạn là nhân
chứng, thế thì bạn không có. Cái "tôi" tạo nên bản thân
nó qua ý nghĩ.
Cho nên một điều thêm nữa: ý nghĩ tích luỹ, kí ức
chồng chất, tạo ra cảm giác về bản ngã, rằng bạn có
đấy.
Thử thực nghiệm này: cắt bỏ toàn thể quá khứ của
bạn khỏi bạn đi - không kí ức. Bạn không biết cha mẹ
mình là ai, bạn không biết mình thuộc về ai - vào nước
nào, vào tôn giáo nào, vào giống nòi nào. Bạn không
biết bạn đã được giáo dục ở đâu, liệu bạn có được giáo
dục hay không. Cắt đi toàn bộ quá khứ - và nhớ bạn là
ai.
Bạn không thể nhớ được bạn là ai! Hiển nhiên bạn
hiện hữu. Bạn có đấy, nhưng bạn là ai? Trong khoảnh
khắc này, bạn không thể cảm thấy cái "tôi".
Bản ngã chỉ là quá khứ được tích luỹ. Bản ngã là ý
nghĩ của bạn được cô đọng, được kết tinh.
Cho nên Bokuju nói, "Nếu ông đã quan sát ta, ta
không có. Có việc uống trà, nhưng không có người
uống. Việc bước đi có đó trong vườn, nhưng không có
người bước. Hành động có đó, nhưng không có người
hành động."
Trong chứng kiến, không có cảm giác về "tôi" -
trong suy nghĩ thì có. Cho nên nếu cái gọi là nhà tư
tưởng được bắt rễ sâu thế trong bản ngã của họ, điều đó
không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Nghệ sĩ, nhà tư
tưởng, triết gia, những người có học - nếu họ có bản
ngã thế, điều đó không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Bạn càng có nhiều ý nghĩ, bạn càng có bản ngã mạnh
hơn.
Trong chứng kiến không có bản ngã - nhưng điều
này tới chỉ nếu bạn có thể siêu việt trên ngôn ngữ.
Ngôn ngữ là rào chắn. Ngôn ngữ được cần tới để trao
đổi với người khác; nó không được cần tới để trao đổi
với bản thân người ta. Nó là công cụ có ích - còn hơn
thế, nó là công cụ có ích nhất. Con người có thể tạo ra
xã hội, thế giới, chỉ bởi vì ngôn ngữ. Nhưng bởi vì
ngôn ngữ, con người đã quên mất bản thân mình.
Ngôn ngữ là thế giới của chúng ta. Nếu trong một
khoảnh khắc thôi con người quên mất ngôn ngữ, thế thì
cái gì còn lại? Văn hoá, xã hội, Hindu giáo, Ki tô giáo,
cộng sản - cái gì còn lại? Chẳng cái gì còn lại cả. Nếu
duy nhất ngôn ngữ được lấy ra khỏi sự tồn tại, toàn thể
nhân loại với văn hoá, văn minh, khoa học, tôn giáo,
triết học, biến mất.
Ngôn ngữ là việc trao đổi với người khác; nó là
việc trao đổi duy nhất. Nó hữu dụng, nhưng nó nguy
hiểm - và bất kì khi nào công cụ nào đó hữu dụng, nó
đều có cùng tỉ lệ nguy hiểm nữa. Nguy hiểm là thế này,
rằng tâm trí càng đi vào trong ngôn ngữ, nó càng đi xa
hơn khỏi trung tâm. Cho nên người ta cần cân bằng tinh
tế và làm chủ tinh tế để có khả năng đi vào trong ngôn |
119 01/03/2010 - 1/ 60 120
ngữ và cũng có khả năng bỏ lại ngôn ngữ, đi ra khỏi
ngôn ngữ.
Chứng kiến nghĩa là đi ra khỏi ngôn ngữ, việc nói,
tâm trí.
Chứng kiến nghĩa là trạng thái của vô trí, vô suy
nghĩ.
Cho nên cố gắng điều đó đi! Nó là nỗ lực lâu dài,
và không gì dự đoán được cả - nhưng cố gắng, và nỗ
lực sẽ cho bạn những khoảnh khắc nào đó khi bỗng
nhiên ngôn ngữ biến mất. Và thế thì một chiều hướng
mới mở ra. Bạn trở nên nhận biết về một thế giới khác -
thế giới của sự đồng thời, thế giới của ở đây và bây giờ,
thế giới của vô trí, thế giới của thực tại.
Ngôn ngữ phải bay hơi. Cho nên cố gắng làm
những hành động bình thường, các chuyển động thân
thể, không ngôn ngữ. Phật đã dùng kĩ thuật này để quan
sát hơi thở. Ông ấy sẽ nói với các đệ tử, "Cứ quan sát
hơi thở. Đừng làm điều gì cả: chỉ quan sát hơi thở đi
vào, hơi thở đi ra, hơi thở đi vào, hơi thở đi ra." Nó
không nên được nói như thế này, nó nên được cảm thấy
- hơi thở đi vào, không lời. Cảm thấy hơi thở đi vào, đi
cùng hơi thở này, để cho tâm thức của bạn đi sâu với
hơi thở này. Thế rồi để nó đi ra. Cứ đi cùng hơi thở của
bạn. Tỉnh táo!
Phật tương truyền đã nói, "Đừng bỏ lỡ thậm chí
một hơi thở. Nếu một hơi thở bị bỏ lỡ về mặt sinh lí,
ông sẽ chết, và nếu một hơi thở bị bỏ lỡ trong nhận biết,
ông sẽ bỏ lỡ trung tâm, ông sẽ chết bên trong." Cho nên
Phật nói, "Hơi thở là bản chất cho cuộc sống của thân
thể, và nhận biết về hơi thở là bản chất cho cuộc sống
của trung tâm bên trong."
Thở, nhận biết đi. Và nếu bạn cố gắng để nhận biết
về hơi thở của mình, bạn
không thể nghĩ được, bởi vì
tâm trí không thể làm hai điều
đồng thời - suy nghĩ và chứng
kiến. Chính hiện tượng chứng
kiến là tuyệt đối đối lập với
suy nghĩ, cho nên bạn không
thể làm được cả hai. Cũng
như bạn không thể là cả hai
sống và chết, như bạn không
thể là cả hai suy nghĩ và
chứng kiến. Chứng kiến bất kì
cái gì, và suy nghĩ sẽ dừng lại.
Suy nghĩ bước vào, và chứng
kiến biến mất.
Chứng kiến là nhận biết
thụ động, không hành động bên trong. Bản thân nhận
biết không phải là hành động.
Một hôm Mulla Nasruddin lo lắng rất nhiều, suy
nghĩ ủ ê sâu sắc. Bất kì ai nhìn mặt anh ta đều
cảm thấy rằng anh ta đã lạc đi đâu đó trong các ý
nghĩ, rất căng thẳng, trong khổ não. Vợ anh ta trở
nên hoảng sợ. Cô ấy hỏi, "Anh làm gì thế,
Nasruddin? Anh nghĩ gì vậy? Vấn đề là gì, sao
anh lo lắng thế?"
Cũng như bạn
không thể là cả
hai sống và chết,
như bạn không
thể là cả hai suy
nghĩ và chứng
kiến. Chứng kiến
bất kì cái gì, và
suy nghĩ sẽ dừng
lại. Suy nghĩ bước
vào, và chứng
kiến biến mất. |
121 01/03/2010 - 1/ 61 122
Mulla mở mắt ra và nói, "Đây là vấn đề tối
thượng. Anh đang nghĩ về làm sao người ta biết
khi nào người ta chết. Làm sao người ta biết rằng
người ta chết? Nếu anh mà chết, làm sao anh sẽ
nhận ra rằng anh chết? - bởi vì anh đã không biết
tới cái chết. Nhận ra nghĩa là em đã biết cái gì đó
trước đó.
"Anh thấy em và nhận ra rằng em là A, hay B hay
C, bởi vì anh đã biết em. Cái chết anh đã không
biết," Mulla nói. "Và khi nó tới, làm sao anh nhận
ra nó? Đó mới là vấn đề, và anh lo lắm. Và khi
anh chết, anh không thể hỏi bất kì ai khác, cho
nên cánh cửa đó cũng bị đóng lại. Anh không thể
tham khảo kinh sách nào đó, chẳng thầy nào có
thể giúp gì."
Cô vợ cười và nói, "Anh lo không cần thiết. Khi
cái chết tới, người ta biết ngay lập tức. Khi cái
chết tới với anh, anh sẽ biết bởi vì anh sẽ trở nên
lạnh, lạnh như băng." Mulla được nhẹ bớt - một
dấu hiệu chắc chắn, chìa khoá, đã trong tay anh
ta.
Sau hai hay ba tháng anh ta chặt củi trong rừng.
Lúc đó là sáng mùa đông và mọi thứ đều lạnh.
Bỗng nhiên anh ta nhớ ra, và anh ta cảm thấy tay
mình - chúng lạnh. Anh ta nói, "Được rồi! Bây
giờ cái chết đang tới, và mình ở xa nhà tới mức
mình thậm chí không thể thông báo được cho ai
cả. Bây giờ mình sẽ làm gì đây? Mình quên mất
không hỏi vợ. Cô ấy bảo mình cách người ta sẽ
cảm thấy, nhưng người ta làm gì khi cái chết tới?
Bây giờ chẳng ai ở đây cả, và mọi thứ sắp lạnh
cóng cả rồi."
Thế rồi anh ta nhớ ra. Anh ta đã thấy nhiều người
chết, cho nên anh ta nghĩ, "Nằm ra là tốt." Đó là
tất cả những gì anh ta đã thấy người chết làm, thế
là anh ta nằm ra. Tất nhiên, anh ta trở nên lạnh
hơn, anh ta cảm thấy lạnh hơn - cái chết đang trên
anh ta. Con lừa của anh ta đang nghỉ cạnh anh ta
dưới cái cây. Hai con sói, cứ tưởng rằng Mulla
chết rồi, tấn công con lừa của anh ta. Mulla mở
mắt ra và thấy, và anh ta nghĩ, "Người chết không
thể làm được gì cả. Giá mà mình còn sống, này
sói, mày không thể được tự do thế với lừa của tao
đâu. Nhưng bây giờ mình không thể làm gì được
cả. Chưa bao giờ có chuyện người chết làm cái gì
cả. Mình chỉ có thể là nhân chứng."
Nếu bạn trở nên chết với quá khứ của mình, chết
toàn bộ, thế thì bạn chỉ có thể chứng kiến thôi. Bạn còn
có thể làm cái gì khác được? Chứng kiến nghĩa là trở
thành chết với quá khứ của bạn - kí ức, ý nghĩ, mọi thứ.
Thế thì trong khoảnh khắc hiện tại, bạn có thể làm gì?
Bạn chỉ có thể chứng kiến. Không phán xét nào là có
thể - phán xét là có thể chỉ trong so sánh với kinh
nghiệm quá khứ. Không đánh giá nào là có thể - đánh
giá là có thể chỉ trong so sánh với đánh giá quá khứ.
Không suy nghĩ nào là có thể - suy nghĩ là có thể chỉ
nếu quá khứ có đó, được đem vào hiện tại. Cho nên bạn
có thể làm được gì? Bạn có thể chứng kiến.
Trong văn đàn chữ Phạn cổ, thầy giáo được định
nghĩa là cái chết - acharya mrityuh. Trong Katha |
123 01/03/2010 - 1/ 62 124
Upanishad, Nachiketa được gửi tới Yama, thần chết, để
được dạy. Và khi Yama, thần chết, đưa ra nhiều, nhiều
cám dỗ cho Nachiketa - "Lấy cái này đi, lấy vương
quốc, lấy nhiều của cải, nhiều ngựa vào, nhiều voi, cái
này và cái này," một danh sách dài các thứ - Nachiketa
nói, "Tôi đã tới đây để học cái chết là gì, bởi vì chừng
nào tôi còn chưa biết cái chết là gì, tôi không thể biết
cuộc sống là gì."
Cho nên thầy giáo được biết tới vào thời xưa là
người có thể trở thành cái chết cho đệ tử - người có thể
giúp bạn chết đi để bạn có thể được tái sinh.
Nicodemus đã hỏi Jesus, "Làm sao tôi có thể đạt tới
vương quốc của Thượng đế?" Jesus nói, "Chừng nào
ông còn chưa chết đi trước hết, chẳng cái gì có thể được
đạt tới. Chừng nào ông còn chưa được tái sinh, chẳng
cái gì có thể được đạt tới."
Và việc tái sinh này không phải là biến cố, nó là
quá trình liên tục. Người ta phải được tái sinh mọi
khoảnh khắc. Không phải là bạn được tái sinh một lần
và thế thì nó là được và kết thúc. Cuộc sống là việc sinh
liên tục, và cái chết cũng là liên tục. Bạn phải chết đi
một lần bởi vì bạn đã không sống chút nào. Nếu bạn
sống, thế thì bạn sẽ phải chết đi từng khoảnh khắc. Chết
đi mọi khoảnh khắc cho quá khứ bất kì cái gì nó đã
từng là, thiên đường hay địa ngục. Bất kì cái gì - chết
nó đi, và tươi tắn và trẻ trung và tái sinh trong khoảnh
khắc. Chứng kiến bây giờ - và bạn chỉ có thể chứng
kiến bây giờ nếu bạn tươi tắn.
Căng thẳng và thảnh thơi
Bây giờ một điều phải được hiểu. Nhà thôi miên
đã phát hiện ra luật nền tảng; họ gọi nó là luật của hiệu
quả ngược. Nếu bạn cố gắng vất vả để làm điều gì đó
mà không hiểu điều nền tảng, chính cái đối lập sẽ là kết
quả.
Cũng giống khi bạn học đạp xe. Bạn đang trên con
đường tĩnh lặng, không có giao thông, vào sáng sớm,
và bạn thấy cột cây số đỏ đứng đó bên cạnh đường.
Đường rộng mét tám và chỉ một cột cây số nhỏ, và bạn
trở nên sợ: bạn có thể đi tới cột cây số và bạn có thể
đâm vào nó. Bây giờ bạn quên mất con đường rộng mét
tám. Thực tế, cho dù bạn bịt mắt, cũng chẳng có nhiều
cơ may cho bạn lao vào cột cây số, đâm vào nó, nhưng
với mắt mở bây giờ cả con đường bị quên mất; bạn đã
trở nên bị hội tụ. Ngay chỗ đầu tiên, mầu đỏ đó đã rất
hội tụ rồi. Và bạn sợ nhiều thế! - bạn muốn tránh nó.
Bạn đã quên rằng bạn đang đi xe đạp, bạn đã quên hết
mọi thứ. Bây giờ vấn đề duy nhất với bạn là làm sao
tránh được hòn đá này; bằng không bạn có thể tự làm
hại mình, bạn có thể đâm vào nó.
Bây giờ việc đâm vào là tuyệt đối không thể tránh
khỏi; bạn nhất định đâm vào cột đá này. Và thế rồi bạn
sẽ ngạc nhiên: "Mình đã cố gắng vất vả để không đâm
vào nó." Thực tế chính bởi vì bạn đã cố gắng vất vả tới
mức bạn đâm thẳng vào cột đá đó. Bạn càng tới gần
hơn, bạn càng cố gắng vất vả hơn để tránh nó; nhưng
bạn càng cố gắng vất vả hơn để tránh nó, bạn càng trở |
125 01/03/2010 - 1/ 63 126
nên hội tụ hơn vào nó. Nó trở thành lực thôi miên; nó
thôi miên bạn. Nó trở thành như nam châm.
Đó là luật nền tảng trong cuộc sống. Nhiều người
cố gắng tránh nhiều thứ và họ rơi vào cùng những thứ
đó. Cố gắng tránh bất kì cái gì bằng nỗ lực lớn lao và
bạn nhất định rơi vào cùng hố. Bạn không thể tránh
được nó; đó không phải là cách tránh nó.
Thảnh thơi. Đừng cố gắng vất vả, bởi vì chính qua
thảnh thơi mà bạn có thể trở nên nhận biết, không phải
bằng việc cố gắng vất vả. Bình thản, yên tĩnh, im lặng.
Căng thẳng của bạn là
gì? Sự đồng nhất của bạn với
đủ mọi loại ý nghĩ, sợ hãi -
cái chết, phá sản, đồng đô la
mất giá, đủ mọi loại sợ hãi
có đó. Đây là những căng
thẳng của bạn và chúng ảnh
hưởng tới thân thể bạn nữa.
Thân thể bạn cũng trở nên
căng thẳng, bởi vì thân thể và
tâm trí không phải là các
thực thể tách biệt. Thân tâm
là một hệ thống, cho nên khi
tân trí trở nên căng thẳng,
thân thể trở nên căng thẳng.
Bạn có thể bắt đầu với
nhận biết; thế thì nhận biết đem bạn xa khỏi tâm trí và
sự đồng nhất với tâm trí. Một cách tự nhiên, thân thể
bắt đầu thảnh thơi. Bạn không còn bị gắn bó, và căng
thẳng không thể tồn tại trong ánh sáng của nhận biết.
Bạn có thể bắt đầu từ đầu
bên kia nữa. Thảnh thơi, vứt
bỏ mọi căng thẳng... và khi
bạn thảnh thơi bạn sẽ ngạc
nhiên rằng nhận biết nào đó
đang nảy sinh trong bạn.
Chúng là không tách rời.
Nhưng bắt đầu từ nhận biết là
dễ dàng hơn; bắt đầu với
thảnh thơi có chút ít khó hơn,
bởi vì ngay cả nỗ lực để thảnh
thơi cũng tạo nên căng thẳng
nào đó.
Có một cuốn sách Mĩ -
và nếu bạn muốn phát hiện ra
đủ loại sách ngu xuẩn, thì Mĩ
là chỗ đó. Khoảnh khắc tôi
thấy tựa đề cuốn sách, tôi
không thể nào tin được nó. Tựa đề là Bạn phải thảnh
thơi. Bây giờ nếu phải mà có đó, làm sao bạn có thể
thảnh thơi được? Phải sẽ làm cho bạn căng thẳng;
chính từ này lập tức tạo ra căng thẳng. Phải tới như một
mệnh lệnh từ Thượng đế. Có lẽ người viết cuốn sách
này chẳng biết gì về thảnh thơi và chẳng biết gì về phức
tạp của thảnh thơi.
Ở phương Đông chúng ta chưa bao giờ bắt đầu
thiền từ thảnh thơi; chúng ta đã bắt đầu thiền từ nhận
biết. Thế rồi thảnh thơi tới theo cách riêng của nó, bạn
không phải đem nó tới. Nếu bạn phải đem nó tới, sẽ có
Căng thẳng của
bạn là gì? Sự
đồng nhất của bạn
với đủ mọi loại ý
nghĩ, sợ hãi - cái
chết, phá sản,
đồng đô la mất
giá, đủ mọi loại sợ
hãi có đó. Đây là
những căng thẳng
của bạn và chúng
ảnh hưởng tới
thân thể bạn nữa.
Khi bạn thảnh thơi
bạn sẽ ngạc nhiên
rằng nhận biết nào
đó đang nảy sinh
trong bạn. Chúng
là không tách rời.
Nhưng bắt đầu từ
nhận biết là dễ
dàng hơn; bắt đầu
với thảnh thơi có
chút ít khó hơn,
bởi vì ngay cả nỗ
lực để thảnh thơi
cũng tạo nên căng
thẳng nào đó. |
127 01/03/2010 - 1/ 64 128
căng thẳng nào đó. Nó sẽ tới theo cách riêng của nó; chỉ
thế thì nó mới là thảnh thơi thuần khiết. Và nó tới...
Nếu bạn muốn, bạn có thể cố gắng từ thảnh thơi,
nhưng không theo các cố vấn Mĩ. Theo nghĩa của kinh
nghiệm về thế giới bên trong, Mĩ là nơi trẻ con nhất
trên trái đất. Châu Âu có chút ít già hơn - nhưng
phương Đông đã sống hàng nghìn năm trong tìm kiếm
cái ta bên trong của nó.
Mĩ mới chỉ có ba trăm năm tuổi - trong cuộc sống
của một quốc gia ba trăm năm chưa là cái gì - do đó,
Mĩ là mối nguy lớn nhất cho thế giới. Vũ khí hạt nhân
trong tay của trẻ con... Nước Nga sẽ hành xử một cách
hợp lí hơn; nó là mảnh đất già và cổ đại và có mọi kinh
nghiệm của lịch sử dài. Ở Mĩ không có lịch sử. Mọi
người đều biết tên cha mình, tên ông mình, và có vậy
thôi. Ở đó cây gia đình của bạn chấm dứt.
Nước Mĩ mới chỉ là đứa trẻ nhỏ - hay thậm chí
không là trẻ nhỏ, vẫn trong bụng mẹ. Được so với các
xã hội như Ấn Độ và Trung Quốc, nó mới chỉ như được
thụ thai. Cho các dân tộc này vũ khí hạt nhân là điều
nguy hiểm.
Có các vấn đề chính trị, tôn giáo, xã hội, kinh tế,
mọi thứ đều hành hạ bạn. Bắt đầu bằng thảnh thơi là
khó: do đó, ở phương Đông chúng ta chưa bao giờ bắt
đầu từ thảnh thơi cả. Nhưng nếu bạn muốn, tôi có ý
tưởng chắc chắn về cách bạn nên bắt đầu. Tôi đã làm
việc với những người phương Tây và tôi đã trở nên
nhận biết rằng họ không thuộc vào phương Đông và họ
không biết luồng tâm thức phương Đông; họ tới từ một
truyền thống khác chưa bao giờ biết tới bất kì nhận biết
nào.
Đặc biệt với người phương Tây, tôi đã tạo ra thiền
như Thiền Động*
. Trong khi tôi tiến hành các trại cho
các thiền nhân, tôi dùng thiền nói lảm nhảm và Thiền
Kundalini. Nếu bạn muốn bắt đầu từ thảnh thơi, thế thì
những cách thiền này phải được thực hiện trước. Chúng
sẽ lôi ra mọi căng thẳng khỏi tâm trí và thân thể bạn, và
thế thì thảnh thơi là dễ dàng. Bạn không biết mình đang
giữ bao nhiêu căng thẳng, và rằng đây là nguyên nhân
của căng thẳng.
Khi tôi cho phép thiền nói lảm nhảm trong trại trên
núi... Khó mà cho phép điều đó trong thành phố bởi vì
những người hàng xóm bắt đầu phát điên. Họ bắt đầu
gọi điện thoại cho cảnh sát và nói, "Toàn thể cuộc sống
của chúng tôi đang bị phá hoại!" Họ không biết rằng
nếu họ cũng thực hành trong nhà riêng của họ, cuộc
sống của họ sẽ thoát ra khỏi cái điên khùng mà họ đang
sống. Nhưng họ thậm chí không nhận biết về tính điên
khùng của mình.
Thiền nói lảm nhảm là ở chỗ mọi người đều được
phép nói to bất kì cái gì tới trong tâm trí họ. Và niềm
vui là ở việc nghe điều mọi người nói, không liên quan,
ngớ ngẩn - bởi vì tôi là nhân chứng duy nhất. Mọi
người làm mọi thứ, và điều kiện duy nhất là bạn không
nên động chạm tới bất kì ai khác. Bạn có thể làm bất kì
cái gì bạn muốn... Ai đó đứng trên đầu mình, ai đó cởi
quần áo ra và trở nên khoả thân, chạy quanh - cả một
giờ.
Một người hay ngồi mọi ngày trước tôi - anh ấy
phải đã là người môi giới hay cái gì đó - và khi việc
*
Xem Thiền: Tự do đầu tiên và cuối cùng |
129 01/03/2010 - 1/ 65 130
thiền bắt đầu, trước tiên anh ấy sẽ mỉm cười, vào ý
tưởng về điều anh ấy định làm. Thế rồi anh ấy nói điện
thoại: "Alô, alô..." Từ khoé mắt mình anh ấy cứ luôn
nhìn vào tôi. Tôi tránh nhìn anh ấy để không làm quấy
rối việc thiền của anh ấy. Anh ấy đang bán, mua cổ
phiếu... cả một giờ anh ấy nói trên điện thoại.
Mọi người đều làm những điều kì lạ, cái vẫn kìm
giữ họ lại. Khi việc thiền chấm dứt, có mười phút cho
thảnh thơi, và bạn có thể thấy rằng trong mười phút đó
mọi người ngã lăn ra - không nỗ lực nào, nhưng bởi vì
họ đã mệt rã rời. Tất cả những rác rưởi đã được ném ra,
cho nên họ được dọn sạch nào đó, và họ thảnh thơi.
Hàng nghìn người... và bạn thậm chí không thể nào
nghĩ được rằng đã có hàng nghìn người.
Mọi người hay tới tôi và nói, "Xin kéo dài mười
phút này ra, bởi vì trong cả đời mình chúng tôi chưa
bao giờ thấy thảnh thơi thế, vui thế. Chúng tôi chưa bao
giờ nghĩ chúng tôi sẽ hiểu nhận biết là gì, nhưng chúng
tôi đã cảm thấy nó tới."
Cho nên nếu bạn muốn bắt đầu bằng thảnh thơi,
trước hết bạn phải trải qua quá trình thanh tâm - Thiền
Động, Thiền Kudalini, hay nói lảm nhảm.
Bạn có thể không biết từ nói lảm nhảm - gibberish
này bắt nguồn từ đâu; nó bắt nguồn từ nhà huyền môn
Sufi có tên là Jabbar - và đó là cách thiền duy nhất của
ông ấy. Bất kì ai tới, ông ấy đều nói, "Ngồi xuống và
bắt đầu" - và mọi người biết ông ấy ngụ ý gì. Ông ấy
chưa bao giờ nói, ông ấy chưa bao giờ cho bất kì bài
nói nào; ông ấy đơn giản dạy mọi người nói lảm nhảm.
Chẳng hạn, thỉnh thoảng ông ấy sẽ cho mọi người
việc trình diễn. Trong nửa giờ ông ấy sẽ nói đủ mọi loại
vô nghĩa mà chẳng ai biết ngôn ngữ gì. Nó cũng chẳng
phải là ngôn ngữ nữa; ông ấy sẽ cứ dạy mọi người chỉ
bất kì cái gì tới trong tâm trí ông ấy. Đó là giáo huấn
duy nhất của ông ấy - và với những người hiểu nó, ông
ấy đơn giản nói, "Ngồi xuống và bắt đầu."
Nhưng Jabbar đã giúp nhiều người trở nên hoàn
toàn im lặng. Bạn có thể tiếp tục được bao lâu? - tâm trí
trở nên trống rỗng. Dần dần, cái không sâu sắc... và
trong cái không đó là ngọn lửa của nhận biết. Nó bao
giờ cũng hiện diện, được bao quanh bởi việc nói lảm
nhảm của bạn. Việc nói lảm nhảm phải được lôi ra; đó
là chất độc của bạn.
Cùng điều đó cũng đúng
về thân thể - thân thể bạn có
căng thẳng. Bắt đầu làm bất kì
chuyển động nào mà thân thể
muốn làm. Bạn không nên
thao túng nó. Nếu nó muốn
nhảy múa, nó muốn chạy lùi,
nó muốn chạy, nó muốn lăn
lộn trên đất - bạn không nên
làm nó, bạn đơn giản nên cho
phép nó. Bảo thân thể, "Bạn
được tự do, làm bất kì cái gì
bạn muốn" - và bạn sẽ ngạc
nhiên: "Trời đất! Tất cả những
điều này thân thể muốn làm
nhưng mình kìm nó lại, và đó
là căng thẳng."
Có hai loại căng
thẳng, căng thẳng
thân thể và căng
thẳng tâm trí. Cả
hai phải được xả
ra trước khi bạn
có thể bắt đầu
thảnh thơi, cái sẽ
đem cho bạn nhận
biết. Nhưng bắt
đầu từ nhận biết
thì dễ hơn nhiều,
và đặc biệt cho
những người có
thể hiểu quá trình
của nhận biết. |
131 01/03/2010 - 1/ 66 132
Cho nên có hai loại căng thẳng, căng thẳng thân
thể và căng thẳng tâm trí. Cả hai phải được xả ra trước
khi bạn có thể bắt đầu thảnh thơi, cái sẽ đem cho bạn
nhận biết.
Nhưng bắt đầu từ nhận biết thì dễ hơn nhiều, và
đặc biệt cho những người có thể hiểu quá trình của
nhận biết, điều đơn giản. Cả ngày bạn dùng nó với mọi
thứ - ô tô, trong giao thông - ngay cả trong giao thông
đô thị bạn vẫn sống sót! Và điều đó tuyệt đối điên
khùng.
Mới vài ngày trước đây tôi đã đọc về Athens.
Chính phủ đã tổ chức cuộc thi bẩy ngày đối với các tài
xế taxi, và họ đã treo cúp vàng cho ba tài xế giỏi nhất
tuân theo các qui tắc giao thông. Nhưng trong toàn bộ
thành Athens họ không thể tìm ra một người! Cảnh sát
lo lắng; thời hạn sắp hết rồi, và vào ngày cuối cùng họ
muốn tìm ra ba tài xế bằng cách nào đó - họ có thể
không hoàn hảo, nhưng những giải thưởng đó phải
được phân phát.
Họ tìm được một người đã tuân theo các qui tắc
giao thông đích xác, cho nên họ sung sướng lắm. Họ
chạy tới anh ta với chiếc cúp, nhưng khi thấy cảnh sát
tới, anh ta lại vượt đèn đỏ! Ai muốn nhận những rắc rối
không cần thiết? Cảnh sát hô lên, "Đợi đã!" - nhưng
anh ta không nghe, anh ta lập tức chạy đi, bất chấp đèn
hiệu. Họ thử với hai người khác, nhưng chẳng ai dừng
lại, khi thấy cảnh sát. Cho nên sau nỗ lực suốt bẩy
ngày, ba giải thưởng đó vẫn để ở tổng hành dinh cảnh
sát, và Athens vẫn diễn ra vui sướng như mọi khi...
Bạn đang dùng nhận biết mà không nhận biết về
nó, nhưng chỉ về những thứ bên ngoài.
Chính cùng nhận biết đó phải được dùng cho lưu
thông bên trong. Khi bạn nhắm mắt lại, có lưu thông
của ý nghĩ, xúc động, mơ mộng, tưởng tượng. Đủ mọi
loại thứ bắt đầu nhoáng lên. Điều bạn đã làm ở thế giới
bên ngoài, làm đích xác cùng điều đó với thế giới bên
trong, và bạn sẽ trở thành nhân chứng. Và một khi đã
được nếm trải rồi, niềm vui của việc là nhân chứng lớn
lao, mang tính thế giới khác tới mức bạn sẽ muốn đi
vào ngày một nhiều hơn. Bất kì khi nào bạn có thời
gian, bạn đều muốn đi vào trong nhiều hơn.
Vấn đề không phải là tư thế nào; vấn đề không
phải là đền chùa nào, nhà thờ hay giáo đường nào. Ngồi
trong xe bus công cộng hay
trên tàu hoả, khi bạn không có
gì để làm, nhắm mắt lại. Điều
đó sẽ tiết kiệm cho mắt bạn
khỏi mệt mỏi với việc nhìn ra
ngoài, và nó sẽ cho bạn đủ
thời gian để quan sát bản thân
mình. Những khoảnh khắc đó
sẽ trở thành những khoảnh
khắc kinh nghiệm đẹp nhất.
Và dần dần, nhận biết
phát triển, toàn thể cá tính của
bạn bắt đầu thay đổi. Từ vô
nhận biết tới nhận biết là bước
nhảy lượng tử.
Ngồi trong xe bus
công cộng hay
trên tàu hoả, khi
bạn không có gì
để làm, nhắm mắt
lại. Điều đó sẽ tiết
kiệm cho mắt bạn
khỏi mệt mỏi với
việc nhìn ra ngoài,
và nó sẽ cho bạn
đủ thời gian để
quan sát bản thân
mình. |
133 01/03/2010 - 1/ 67 134
Tâm trí và thiền
Khi tâm trí không có ý nghĩ, nó là thiền.
Tâm trí là không ý nghĩ trong hai trạng thái - hoặc
trong giấc ngủ say hoặc trong thiền. Nếu bạn nhận biết
và ý nghĩ biến mất, nó là thiền. Nếu ý nghĩ biến mất và
bạn trở nên không nhận biết, nó là ngủ say.
Ngủ say và thiền có cái
gì đó tương tự và cái gì đó
khác biệt. Một điều là tương
tự - trong cả hai, suy nghĩ
biến mất. Một điều là khác
biệt - trong ngủ say, nhận
biết cũng biến mất, nhưng
trong thiền nó còn lại. Cho
nên thiền là tương đương với
ngủ say cộng với nhận biết.
Bạn được thảnh thơi, như
trong ngủ say, và vậy mà vẫn
nhận biết, đầy thức tỉnh - và
điều đó đem bạn tới cánh cửa
của điều huyền bí.
Trong ngủ say bạn đi
vào trong vô trí, nhưng vô nhận biết. Bạn không biết
mình được đưa tới đâu, mặc dầu vào buổi sáng bạn sẽ
cảm thấy tác động và hiệu quả. Nếu nó đã là giấc ngủ
say, thực sự đẹp, không giấc mơ quấy rối bạn, vào buổi
sáng bạn sẽ cảm thấy tươi tắn, sảng khoái, sống động,
lại trẻ trung, lại đầy say mê và tinh tuý. Nhưng bạn
không biết nó đã xảy ra thế nào, bạn đã đi đâu. Bạn đã
được mang vào một loại hôn mê sâu, cứ dường như bạn
được cho thuốc mê mào đó và thế rồi bạn được đưa tới
bình diện khác, nơi bạn đã đi tới tươi tắn, trẻ trung,
sảng khoái.
Trong thiền điều đó xảy ra mà không có thuốc mê.
Cho nên, thiền nghĩa là
vẫn còn thảnh thơi khi bạn
trong giấc ngủ say và vậy mà
vẫn tỉnh táo. Giữ nhận biết ở
đó - để ý nghĩ biến mất,
nhưng nhận biết phải được
duy trì. Và điều này không
khó, chỉ có điều chúng ta đã
không thử nó, có vậy thôi. Nó
giống như việc bơi: nếu bạn
không thử nó, nó có vẻ khó.
Nó có vẻ nguy hiểm nữa, và
bạn không thể tin được làm
sao mọi người có thể bơi bởi
vì bạn đơn giản chìm! Nhưng
một khi bạn đã thử nó một
chút ít, nó lại thành dễ dàng;
nó rất tự nhiên.
Bây giờ một nhà khoa học ở Nhật đã chứng minh
điều đó bằng thực nghiệm rằng đứa trẻ sáu tháng tuổi
có khả năng bơi; chỉ cần cho nó cơ hội. Ông ấy đã dạy
nhiều đứa trẻ sáu tháng tuổi bơi; ông ấy đã làm phép
màu! Ông ấy nói ông ấy sẽ thử với đứa trẻ nhỏ hơn
nữa. Cứ dường như nghệ thuật bơi là sẵn có; chúng ta
chỉ phải cho nó cơ hội và nó bắt đầu vận hành. Đó là lí
do tại sao, một khi bạn đã học bơi, bạn không bao giờ
Ngủ say và thiền
có cái gì đó tương
tự và cái gì đó
khác biệt. Một
điều là tương tự -
trong cả hai, suy
nghĩ biến mất. Một
điều là khác biệt -
trong ngủ say,
nhận biết cũng
biến mất, nhưng
trong thiền nó còn
lại.
Thiền nghĩa là vẫn
còn thảnh thơi khi
bạn ở trong giấc
ngủ say và vậy mà
vẫn tỉnh táo. Giữ
nhận biết ở đó -
để ý nghĩ biến
mất, nhưng nhận
biết phải được
duy trì. Và điều
này không khó,
chỉ có điều chúng
ta đã không thử
nó, có vậy thôi. |
135 01/03/2010 - 1/ 68 136
quên được nó. Bạn có thể không bơi trong bốn mươi
năm, năm mươi năm, nhưng bạn không thể quên được
nó. Nó không phải là cái gì đó ngẫu nhiên, nó là cái gì
đó tự nhiên; đó là lí do tại sao bạn không thể quên được
nó.
Thiền cũng tương tự; nó
là cái gì đó sẵn có. Bạn chỉ
phải tạo ra không gian cho
nó vận hành; chỉ cho nó cơ
hội thôi.
Tâm trí là gì? Tâm trí
không phải là vật, mà là
biến cố. Vật có chất liệu
trong nó, biến cố chỉ là quá trình. Vật giống như tảng
đá, biến cố giống như sóng - nó tồn tại, nhưng không có
chất liệu. Nó hệt như biến cố giữa gió và đại dương,
một quá trình, một hiện tượng.
Đây là điều đầu tiên cần được hiểu, rằng tâm trí là
quá trình giống như sóng hay giống như dòng sông,
nhưng nó không có chất liệu trong nó. Nếu nó có chất
liệu, thế thì nó không thể bị tan biến đi. Nếu nó không
có chất liệu, nó có thể biến mất không để lại dấu vết
đằng sau.
Khi sóng biến mất trong đại dương, cái gì còn lại
đằng sau? Chẳng cái gì cả, thậm chí không một dấu vết.
Cho nên những người đã biết, họ nói tâm trí giống như
con chim bay trong bầu trời - không dấu chân để lại
sau, thậm chí không một dấu vết. Con chim bay nhưng
không để lại con đường nào, không dấu chân.
Tâm trí là quá trình. Thực tế, tâm trí không tồn tại
- chỉ ý nghĩ, ý nghĩ di chuyển nhanh tới mức bạn nghĩ
và cảm thấy rằng cái gì đó tồn tại ở đó liên tục. Ý nghĩ
này tới, ý nghĩ khác tới, ý nghĩ khác nữa, và chúng cứ
tiếp diễn... lỗ hổng nhỏ thế
bạn không thể thấy được
khoảng giữa ý nghĩ này và ý
nghĩ khác. Cho nên hai ý nghĩ
trở nên được nối lại, chúng trở
thành sự liên tục, và bởi vì sự
liên tục đó mà bạn nghĩ có
tâm trí.
Có ý nghĩ - không có
"tâm trí." Cũng như có điện tử
- không có "vật chất." Ý nghĩ
là điện tử của tâm trí. Cũng
như đám đông... đám đông tồn tại theo một nghĩa nào
đó, không tồn tại theo nghĩa khác. Chỉ cá nhân mới tồn
tại, nhưng nhiều cá nhân tụ lại cho cảm giác cứ dường
như họ là một. Quốc gia tồn
tại và không tồn tại - chỉ cá
nhân có đó. Cá nhân là điện tử
của quốc gia, của sự liên tục,
của đám đông.
Ý nghĩ tồn tại - tâm trí
không tồn tại; tâm trí chỉ là
dáng vẻ bề ngoài. Và khi bạn
nhìn sâu hơn vào trong tâm
trí, nó biến mất. Thế thì có ý
nghĩ, nhưng khi "tâm trí" đã
biến mất và chỉ từng ý nghĩ tồn tại, nhiều điều lập tức
được giải quyết. Điều thứ nhất là ở chỗ ngay lập tức
Thiền là cái gì đó
sẵn có. Bạn chỉ
phải tạo ra không
gian cho nó vận
hành; chỉ cho nó
cơ hội thôi.
Tâm trí là quá
trình. Thực tế, tâm
trí không tồn tại -
chỉ ý nghĩ, ý nghĩ
di chuyển nhanh
tới mức bạn nghĩ
và cảm thấy rằng
cái gì đó tồn tại ở
đó liên tục.
Có ý nghĩ - không
có "tâm trí." Cũng
như có điện tử -
không có "vật
chất." Ý nghĩ là
điện tử của tâm
trí. |
137 01/03/2010 - 1/ 69 138
bạn đi tới biết rằng ý nghĩ giống như mây - chúng tới
rồi đi, và bạn là bầu trời. Khi
không có tâm trí, ngay lập
tức cảm nhận đi tới là bạn
không còn dính líu vào ý
nghĩ - ý nghĩ có đó, đi qua
bạn như mây trôi qua bầu
trời, hay gió thổi qua rặng
cây. Ý nghĩ đi qua bạn, và
chúng có thể đi qua bởi vì
bạn là cái trống rỗng bao la.
Không có cản trở, không có
chướng ngại. Không bức
tường nào tồn tại để ngăn
cản chúng; bạn không phải là
hiện tượng bức tường. Bầu
trời của bạn là mở vô hạn; ý
nghĩ tới và đi. Và một khi bạn bắt đầu cảm thấy rằng ý
nghĩ tới và đi, và bạn là người quan sát, nhân chứng,
việc làm chủ tâm trí được đạt tới.
Tâm trí không thể bị kiểm soát theo nghĩa bình
thường. Ngay chỗ đầu tiên, bởi vì nó không có, làm sao
bạn có thể kiểm soát được nó? Chỗ thứ hai, ai sẽ kiểm
soát tâm trí? Bởi vì không ai tồn tại bên ngoài tâm trí và
khi tôi nói không ai tồn tại, tôi ngụ ý rằng không người
nào tồn tại bên ngoài tâm trí, cái không. Ai sẽ kiểm soát
tâm trí? Nếu ai đó đang kiểm soát tâm trí, thế thì nó sẽ
chỉ là một phần, một đoạn của tâm trí đang kiểm soát
đoạn khác của tâm trí. Đó chính là điều bản ngã là gì.
Tâm trí không thể bị kiểm soát theo cách đó. Nó
không có, và không có ai để kiểm soát nó. Cái trống
rỗng bên trong có thể thấy nhưng không thể kiểm soát
được. Nó có thể nhìn nhưng không thể kiểm soát -
nhưng chính cái nhìn là việc kiểm soát, chính hiện
tượng quan sát, chứng kiến, trở thành việc làm chủ bởi
vì tâm trí biến mất.
Cũng như là trong đêm tối bạn chạy nhanh bởi vì
bạn trở nên sợ hãi ai đó đuổi theo bạn. Và ai đó chẳng
là gì ngoài cái bóng riêng của bạn, và bạn càng chạy
nhanh, cái bóng lại càng gần bạn hơn. Bạn chạy nhanh
bao nhiêu cũng chẳng tạo ra khác biệt gì; cái bóng có
đó. Bất kì khi nào bạn nhìn lại, cái bóng đều có đó. Đó
không phải là cách trốn khỏi nó, và đó không phải là
cách kiểm soát nó. Bạn sẽ phải nhìn sâu vào trong cái
bóng. Đứng tĩnh lặng và nhìn sâu vào trong cái bóng và
cái bóng biến mất bởi vì cái bóng không có; nó chỉ là
việc thiếu vắng ánh sáng.
Tâm trí không là gì ngoài
việc thiếu vắng sự hiện diện
của bạn. Khi bạn ngồi im
lặng, khi bạn nhìn sâu vào
trong tâm trí, tâm trí đơn giản
biến mất. Ý nghĩ sẽ còn lại,
chúng mang tính tồn tại,
nhưng tâm trí sẽ không được
tìm thấy.
Nhưng khi tâm trí qua đi,
thế thì cảm nhận thứ hai trở
thành có thể: bạn có thể thấy
rằng ý nghĩ không phải là của
bạn. Tất nhiên chúng tới, và
đôi khi chúng nghỉ lại một
chút trong bạn, và thế rồi chúng đi. Bạn có thể là chỗ
Khi bạn nhìn sâu
hơn vào trong tâm
trí, nó biến mất.
Thế thì có ý nghĩ,
nhưng khi "tâm
trí" đã biến mất và
chỉ từng ý nghĩ
tồn tại, bạn đi tới
biết rằng ý nghĩ
giống như mây -
chúng tới rồi đi,
và bạn là bầu trời.
Tâm trí không là gì
ngoài việc thiếu
vắng sự hiện diện
của bạn. Khi bạn
ngồi im lặng, khi
bạn nhìn sâu vào
trong tâm trí, tâm
trí đơn giản biến
mất. Ý nghĩ sẽ còn
lại, chúng mang
tính tồn tại, nhưng
tâm trí sẽ không
được tìm thấy. |
139 01/03/2010 - 1/ 70 140
nghỉ ngơi, nhưng chúng không bắt nguồn trong bạn.
Bạn đã bao giờ để ý rằng
thậm chí không một ý nghĩ
nào đã nảy sinh ra từ bạn
không? Không một ý nghĩ
nào đã tới qua bản thể bạn;
chúng bao giờ cũng tới từ
bên ngoài. Chúng không
thuộc vào bạn - vô gốc gác,
vô gia cư, chúng lơ lửng.
Thỉnh thoảng chúng nghỉ lại
trong bạn, có vậy thôi, giống
như đám mây nghỉ lại trên
đỉnh núi. Thế rồi chúng sẽ đi
trên con đường riêng của
chúng; bạn không cần làm gì
cả. Nếu bạn đơn giản quan
sát, việc kiểm soát được đạt
tới.
Từ kiểm soát không hay
lắm, bởi vì từ không thể nào
hay lắm được. Từ thuộc vào
tâm trí, thuộc vào thế giới của ý nghĩ. Từ không thể rất,
rất xuyên thấu; chúng nông cạn. Từ kiểm soát không
hay bởi vì không có ai để kiểm soát và không có ai để
bị kiểm soát cả. Nhưng về chủ định, nó giúp việc hiểu
điều nào đó xảy ra: khi bạn nhìn sâu, tâm trí bị kiểm
soát - bỗng nhiên bạn đã trở thành người chủ. Ý nghĩ có
đó, nhưng chúng không còn làm chủ bạn nữa. Chúng
không thể làm gì với bạn được, chúng đơn giản tới và
đi; bạn vẫn còn không bị đụng chạm tới giống như
bông sen trong màn mưa. Giọt nước rơi lên cánh hoa
nhưng chúng cứ tuột đi, chúng thậm chí không chạm
tới. Hoa sen vẫn còn không bị chạm tới.
Đó là lí do tại sao ở phương Đông hoa sen trở
thành có ý nghĩa thế, trở thành biểu tượng thế. Biểu
tượng lớn nhất đã bắt nguồn từ phương Đông là hoa
sen. Nó mang toàn thể nghĩa của tâm thức phương
Đông. Nó nói, "Giống hoa sen, có vậy thôi. Vẫn còn
không bị động chạm và bạn đang trong kiểm soát. Vẫn
còn không bị động chạm và bạn là người chủ."
Cho nên từ một quan điểm nào đó, tâm trí giống
như sóng - sự rối loạn. Khi đại dương êm đềm và yên
tĩnh, không rối loạn, sóng không có đó. Khi đại dương
bị khuấy động trong triều cường hay gió mạnh, khi
sóng lớn nảy sinh và toàn thể bề mặt chỉ là hỗn độn,
tâm trí tồn tại theo một quan điểm nào đó. Đây là tất cả
những biểu dụ chỉ để giúp bạn hiểu phẩm chất nào đó ở
bên trong, cái không thể được nói qua lời. Những biểu
dụ này mang tính thơ ca. Nếu bạn cố gắng hiểu chúng
với sự thông cảm, bạn sẽ đạt tới hiểu biết, nhưng nếu
bạn cố gắng hiểu chúng theo logic, bạn sẽ bỏ lỡ vấn đề.
Chúng là các biểu dụ.
Tâm trí là rối loạn của tâm thức, cũng như sóng là
rối loạn của đại dương. Cái gì đó bên ngoài đã đi vào -
gió. Cái gì đó từ bên ngoài đã xảy ra cho đại dương,
hay cho tâm thức - gió, hay ý nghĩ, và có hỗn độn.
Nhưng hỗn độn bao giờ cũng trên bề mặt. Sóng bao giờ
cũng trên bề mặt. Không có sóng ở dưới sâu - không
thể có được, bởi vì ở dưới sâu gió không thể vào được.
Cho nên mọi thứ đều chỉ ở trên bề mặt. Nếu bạn đi vào
bên trong, kiểm soát được đạt tới. Nếu bạn đi vào bên
Bạn đã bao giờ để
ý rằng thậm chí
không một ý nghĩ
nào đã nảy sinh ra
từ bạn không?
Không một ý nghĩ
nào đã tới qua bản
thể bạn; chúng
bao giờ cũng tới
từ bên ngoài.
Chúng không
thuộc vào bạn - vô
gốc gác, vô gia
cư, chúng lơ lửng.
Thỉnh thoảng
chúng nghỉ lại
trong bạn, có vậy
thôi. |
141 01/03/2010 - 1/ 71 142
trong từ bề mặt bạn đi tới trung tâm - bỗng nhiên, bề
mặt có thể vẫn bị rối loạn nhưng bạn không bị rối loạn.
Toàn thể khoa học về
thiền không là gì ngoài việc
định tâm, đi vào trung tâm,
bắt rễ ở đó, trú ngụ ở đó. Và
từ đó toàn thể cảnh quan thay
đổi. Bây giờ sóng có thể vẫn
có đó, nhưng chúng không
với tới bạn được. Và bây giờ
bạn có thể thấy chúng không
thuộc vào bạn, đó chỉ là xung
đột trên bề mặt với cái gì đó
bên ngoài.
Và từ trung tâm, khi bạn
nhìn, từ từ xung đột dừng lại. Từ từ bạn thảnh thơi. Từ
từ bạn chấp nhận rằng tất nhiên có gió mạnh và sóng sẽ
nảy sinh, nhưng bạn không lo lắng, và khi bạn không lo
lắng, thậm chí sóng cũng có thể được tận hưởng. Chẳng
cái gì sai trong chúng.
Vấn đề nảy sinh khi bạn cũng ở trên bề mặt. Bạn
đang trong con thuyền nhỏ trên bề mặt, và gió mạnh tới
và con sóng triều cao và toàn thể đại dương nổi điên -
tất nhiên, bạn lo lắng, bạn sợ chết! Bạn đang bị nguy
hiểm; bất kì khoảnh khắc nào sóng cũng có thể lật con
thuyền nhỏ của bạn; bất kì khoảnh khắc nào cái chết
cũng có thể xuất hiện. Bạn có thể làm gì với con thuyền
nhỏ của mình? Làm sao bạn có thể kiểm soát được cái
gì? Nếu bạn bắt đầu tranh đấu với sóng, bạn sẽ bị thất
bại. Tranh đấu chẳng ích gì; bạn sẽ phải chấp nhận
sóng. Thực tế, nếu bạn có thể chấp nhận sóng và để con
thuyền của mình, dù nhỏ, đi theo chúng và không
chống lại chúng, thế thì không có nguy hiểm. Sóng có
đó; bạn đơn giản cho phép. Bạn đơn giản cho phép bản
thân mình đi cùng với chúng, không chống lại chúng.
Bạn trở thành một phần của chúng. Thế thì hạnh phúc
vô biên nảy sinh.
Đó là toàn thể nghệ thuật lướt sóng - đi cùng sóng,
không chống lại chúng. Cùng chúng - nhiều tới mức
bạn không khác gì chúng. Việc lướt sóng có thể trở
thành việc thiền lớn lao. Nó có thể cho bạn thoáng nhìn
về cõi bên trong bởi vì nó không phải là tranh đấu, nó
là buông bỏ. Một khi bạn biết rằng, ngay cả sóng cũng
có thể được tận hưởng... và điều đó có thể được biết tới
khi bạn nhìn vào toàn thể hiện tượng từ trung tâm.
Cũng như nếu bạn là lữ khách trong rừng và mây
đã tụ tập, và có nhiều sét, và bạn đã lạc đường và bạn
cố gắng vội vã về nhà. Đây là điều đang xảy ra trên bề
mặt - lữ khách lạc đường, nhiều mây, nhiều sét; chẳng
mấy chốc sẽ có cơn mưa cực to. Bạn đang tìm nhà, sự
an toàn của nhà - thế rồi bỗng nhiên bạn đạt tới đó. Bây
giờ bạn ngồi bên trong, bây giờ bạn chờ đợi mưa - bây
giờ bạn có thể tận hưởng. Bây giờ sét có cái đẹp của
riêng nó. Nó không đẹp vậy khi bạn đang ở ngoài, bị
lạc trong rừng, nhưng bây giờ, ngồi trong nhà, toàn thể
hiện tượng này cực kì hay. Bây giờ mưa tới và bạn tận
hưởng. Bây giờ sét có đó và bạn tận hưởng, và sấm
chớp ầm ầm trong mây, và bạn tận hưởng bởi vì bây
giờ bạn an toàn bên trong.
Một khi bạn đạt tới trung tâm, bạn bắt đầu tận
hưởng bất kì cái gì xảy ra trên bề mặt. Cho nên toàn thể
sự việc là không tranh đấu trên bề mặt, mà thay vì thế
Toàn thể khoa học
về thiền không là
gì ngoài việc định
tâm, đi vào trung
tâm, bắt rễ ở đó,
trú ngụ ở đó. Và
từ đó toàn thể
cảnh quan thay
đổi. |
143 01/03/2010 - 1/ 72 144
lẩn vào trung tâm. Thế thì có việc làm chủ, và không
kiểm soát nào đã bị áp đặt, việc làm chủ xảy ra một
cách tự phát khi bạn được định tâm.
Định tâm trong tâm thức là làm chủ tâm trí.
Cho nên đừng cố gắng "kiểm soát tâm trí" - ngôn
ngữ có thể dẫn bạn đi sai. Không ai có thể kiểm soát
được, và những người cố gắng kiểm soát sẽ phát điên;
họ đơn giản sẽ thần kinh, bởi vì cố gắng kiểm soát tâm
trí không là gì ngoài một phần của tâm trí cố gắng kiểm
soát phần khác của tâm trí.
Bạn là ai, người đang cố gắng kiểm soát? Bạn
cũng là sóng - tất nhiên sóng tôn giáo, cố gắng kiểm
soát tâm trí. Và có sóng phi tôn giáo nữa - có dục và có
giận dữ và có ghen tị và sở hữu và hận thù, và cả triệu
con sóng phi tôn giáo. Và thế rồi có các con sóng tôn
giáo - thiền, tình yêu, từ bi. Nhưng đây tất cả đều trên
bề mặt, của bề mặt, và trên bề mặt. Tôn giáo hay phi
tôn giáo cũng chẳng khác biệt gì.
Tôn giáo thực là ở trung tâm, và ở trong cảnh quan
xảy ra qua trung tâm. Ngồi trong nhà, bạn nhìn vào bề
mặt riêng của mình - mọi thứ thay đổi bởi vì cảnh quan
của bạn là mới. Bỗng nhiên bạn là người chủ. Thực tế,
bạn kiểm soát nhiều tới mức bạn có thể để cho bề mặt
không được kiểm soát. Điều này là tinh tế - bạn trong
kiểm soát thế, được bắt rễ thế, không lo lắng về bề mặt,
tới mức trong thực tế bạn có thể tận hưởng sóng và
triều và bão. Nó là đẹp, nó cho năng lượng, nó cho sức
mạnh - không có gì phải lo nghĩ về nó. Chỉ người yếu
mới lo nghĩ về ý nghĩ. Chỉ người yếu mới lo nghĩ về
tâm trí. Người mạnh hơn đơn giản hấp thu cái toàn thể,
và họ giầu có hơn vì nó. Người mạnh hơn đơn giản
không bao giờ bác bỏ cái gì.
Bác bỏ là do yếu đuối - bạn sợ. Người mạnh hơn
thích hấp thu mọi thứ mà cuộc sống cho. Tôn giáo, phi
tôn giáo, đạo đức, vô đạo đức, thiêng liêng, gian tà -
chẳng tạo ra khác biệt gì; người mạnh hơn hấp thu mọi
thứ. Và người đó giầu có vì điều đó. Người đó có chiều
sâu khác biệt toàn bộ mà người tôn giáo thường không
thể có được; họ là nghèo nàn và hời hợt.
Quan sát người tôn giáo thường đi tới đền chùa và
tới tu viện và tới nhà thờ mà xem. Bạn bao giờ cũng
thấy những người rất, rất nông cạn không có chiều sâu.
Bởi vì họ đã bác bỏ các bộ phận của chính mình, họ đã
trở nên què quặt. Họ theo một cách nào đó bị tê liệt.
Chẳng cái gì sai trong tâm trí, chẳng cái gì sai
trong ý nghĩ. Nếu bất kì cái gì cũng sai, nó vẫn còn trên
bề mặt - bởi vì thế thì bạn không biết cái toàn thể và
chịu đựng không cần thiết bởi vì bộ phận cảm nhận bộ
phận. Cảm nhận toàn thể là cần có, và đó là khả năng
duy nhất từ trung tâm - bởi vì từ trung tâm bạn có thể
nhìn tất cả xung quanh theo mọi chiều, mọi hướng, vào
toàn thể ngoại vi của bản thể bạn. Và nó là bao la. Thực
tế, nó cũng là ngoại vi của sự tồn tại. Một khi bạn được
định tâm, dần dần bạn trở nên ngày một rộng hơn, ngày
một lớn hơn, và bạn chấm dứt với việc là cái toàn thể,
không ít hơn thế.
Từ quan điểm khác, tâm trí giống như bụi tích tụ
trên quần áo của lữ khách. Và bạn đã du hành và du
hành và du hành trong hàng triệu kiếp, và chưa bao giờ
tắm cả. Nhiều bụi đã tụ lại, một cách tự nhiên - chẳng
có gì sai trong nó cả; nó phải như vậy - nhiều tầng bụi |
145 01/03/2010 - 1/ 73 146
và bạn nghĩ những tầng này là cá tính của bạn. Bạn đã
trở nên bị đồng nhất thế với chúng, bạn đã sống với
những tầng bụi này lâu tới mức chúng giống như da
bạn. Bạn đã trở nên bị đồng nhất.
Tâm trí là quá khứ, kí
ức, bụi bặm. Mọi người đều
tích tụ nó - nếu bạn du hành,
bạn sẽ tích bụi. Nhưng không
cần bị đồng nhất với nó,
không cần trở thành một với
nó, bởi vì nếu bạn trở thành
một với nó, thế thì bạn sẽ
trong rắc rối bởi vì bạn
không phải là bụi, bạn là tâm
thức. Omar Khayyams nói,
"Bụi về với bụi." Khi một
người chết, điều gì xảy ra? -
bụi trở về với bụi. Nếu bạn chỉ là bụi, thế thì mọi thứ sẽ
trở về với bụi; chẳng cái gì sẽ còn lại đằng sau. Nhưng
bạn chỉ là bụi, các tầng bụi, hay là cái gì đó bên trong
bạn mà không phải là bụi chút nào, không phải là đất
chút nào?
Đó là tâm thức của bạn, nhận biết của bạn. Nhận
biết là bản thể bạn, tâm thức là bản thể bạn, còn bụi mà
nhận biết thu thập quanh nó là tâm trí bạn.
Có hai cách xử trí với bụi này. Cách "tôn giáo"
thông thường là lau sạch quần áo, kì cọ thân thể bạn
thật kĩ. Nhưng các phương pháp đó không thể có ích
nhiều. Dù bạn lau sạch quần áo tới đâu, quần áo cũng
đã trở nên bẩn tới mức chúng vô phương cứu chữa. Bạn
không thể lau sạch chúng được; ngược lại, bất kì cái gì
bạn làm cũng có thể làm cho chúng bẩn hơn.
Chuyện xảy ra:
Mulla Nasruddin có lần tới tôi, và anh ấy là người
say. Tay anh ấy run bần bật - ăn, uống trà, mọi thứ
đều rớt lên quần áo anh ấy, cho nên mọi quần áo
anh ấy đều lem nhem với trà và thức ăn và thế này
thế nọ. Thế là tôi bảo Nasruddin, "Sao anh không
tới nhà hoá học và tìm cái gì đó? Có giải pháp và
những vết lem này có thể được tẩy đi."
Anh ta đi. Sau bẩy ngày anh ta quay lại; quần áo
anh ta ở tình trạng còn tệ hơn, xấu hơn trước. Tôi
hỏi, "Có chuyện gì vậy? Anh không tới nhà hoá
học sao?" Anh ta nói, "Tôi tới rồi. Và giải pháp
hoá chất đó thật tuyệt vời - nó có tác dụng. Mọi vết
nhơ của trà và thức ăn đều hết. Bây giờ tôi cần giải
pháp khác, bởi vì giải pháp đó đã để lại vết nhơ
riêng của nó."
Người tôn giáo cung cấp cho bạn xà phòng và giải
pháp hoá chất, những chỉ dẫn về cách tẩy vết bẩn,
nhưng thế rồi những giải pháp đó để lại vết nhơ của
riêng chúng. Đó là lí do tại sao người vô đạo đức có thể
trở thành đạo đức nhưng vẫn còn bẩn - bây giờ theo
cách đạo đức, nhưng người đó vẫn còn bẩn. Thỉnh
thoảng tình huống lại còn tồi tệ hơn trước.
Người vô đạo đức theo nhiều cách là hồn nhiên, ít
bản ngã. Người đạo đức có tất cả những cái vô đạo bên
Tâm trí giống như
bụi tích tụ lại trên
quần áo của lữ
khách. Và bạn đã
du hành và du
hành và du hành
trong hàng triệu
kiếp, và chưa bao
giờ tắm cả. |
147 01/03/2010 - 1/ 74 148
trong tâm trí, và người đó đã thu thập những thứ mới -
đó là người đạo đức, người nghiêm khắc về luân lí,
những thái độ bản ngã. Người đó cảm thấy cao siêu;
người đó cảm thấy mình là người được chọn. Và mọi
người khác đều bị kết án đoạ địa ngục; chỉ người đó
mới lên thiên đường. Và tất cả những cái vô đạo vẫn
còn ở bên trong, bởi vì bạn không thể kiểm soát được
tâm trí từ bề mặt; không có cách nào. Nó đơn giản
không xảy ra theo cách đó. Chỉ một kiểm soát tồn tại,
và đó là cảm nhận từ trung tâm.
Tâm trí giống như bụi tích tụ qua hàng triệu cuộc
hành trình. Quan điểm tôn giáo thực, quan điểm tôn
giáo triệt để ngược lại với quan điểm bình thường, là
đơn giản vứt quần áo đi. Đừng bận tâm giặt tẩy chúng,
chúng không thể giặt được. Đơn giản làm như con rắn
thoát ra khỏi bộ da cũ của nó và thậm chí không nhìn
lại.
Từ quan điểm khác, tâm trí là quá khứ, kí ức, mọi
kinh nghiệm được tích luỹ, theo một nghĩa nào đó. Tất
cả những điều bạn đã làm, tất cả những điều bạn đã
nghĩ, tất cả những điều bạn đã ham muốn, tất cả những
điều bạn đã mơ - mọi thứ, toàn bộ quá khứ của bạn, kí
ức của bạn - kí ức là tâm trí. Và chừng nào bạn còn
chưa gạt bỏ kí ức, bạn sẽ không có khả năng làm chủ
tâm trí.
Làm sao gạt bỏ được kí ức? Nó bao giờ cũng có
đó, theo bạn. Thực tế, bạn là kí ức, cho nên làm sao gạt
bỏ nó được? Bạn là ai ngoại trừ kí ức của mình? Khi tôi
hỏi, "Bạn là ai?" bạn nói cho tôi tên bạn - đó là kí ức
của bạn. Cha mẹ bạn đã cho bạn cái tên đó ở thời gian
nào đó trước đây. Tôi hỏi bạn, "Bạn là ai?" và bạn nói
về gia đình bạn, cha bạn, mẹ bạn - đó là kí ức. Tôi hỏi
bạn, "Bạn là ai?" và bạn nói cho tôi về giáo dục của
bạn, bằng cấp của bạn, rằng bạn có bằng thạc sĩ nghệ
thuật, hay bạn có bằng tiến sĩ, hay bạn là kĩ sư hay kiến
trúc sư. Đó là kí ức.
Khi tôi hỏi bạn, "Bạn là ai?" nếu thực sự bạn nhìn
vào bên trong, câu trả lời duy nhất của bạn có thể là "tôi
không biết." Bất kì cái gì bạn sẽ nói đều sẽ là kí ức,
không phải bạn. Câu trả lời thực duy nhất, đích thực có
thể là "tôi không biết," bởi vì biết bản thân mình là điều
cuối cùng. Tôi có thể trả lời tôi là ai, nhưng tôi sẽ
không trả lời. Bạn không thể trả lời được bạn là ai,
nhưng bạn lại sẵn sàng với câu trả lời. Những người
biết, họ giữ im lặng về điều này. Bởi vì nếu tất cả kí ức
đều bị bỏ đi, và mọi ngôn ngữ bị bỏ đi, thế thì tôi là ai
không thể được nói ra. Tôi có thể nhìn vào bạn, tôi có
thể cho bạn một cử chỉ; tôi có thể sống cùng bạn, với
toàn thể bản thể của tôi - đó là câu trả lời của tôi.
Nhưng câu trả lời không thể được cho trong lời bởi vì
bất kì điều gì được cho trong lời đều sẽ là một phần của
kí ức, một phần của tâm trí, không phải là của tâm thức.
Làm sao loại bỏ kí ức này? Quan sát chúng, chứng
kiến chúng. Và bao giờ cũng nhớ lấy, "Điều này đã xảy
ra cho mình, nhưng điều này không phải là mình." Tất
nhiên bạn đã được sinh ra trong gia đình nào đó, nhưng
điều này không phải là bạn; nó đã xảy ra cho bạn, một
biến cố bên ngoài bạn. Tất nhiên ai đó đã cho bạn cái
tên; nó có tiện dụng của nó, nhưng cái tên không phải
là bạn. Tất nhiên bạn có hình dạng, nhưng hình dạng
không phải là bạn; hình dạng chỉ là ngôi nhà bạn ngẫu
nhiên ở trong đó. Hình dạng chỉ là thân thể mà bạn
ngẫu nhiên ở trong đó. Và thân thể được trao cho bạn |
149 01/03/2010 - 1/ 75 150
bởi cha mẹ bạn - nó là món quà, nhưng nó không phải
là bạn.
Quan sát và khu biệt.
Đây là điều ở phương
Đông gọi là vivek, khu biệt
- bạn khu biệt liên tục. Cứ
giữ khu biệt - một khoảnh
khắc tới khi bạn đã khử bỏ
tất cả mọi cái không là bạn.
Bỗng nhiên, trong trạng
thái đó, bạn lần đầu tiên đối
diện với bản thân mình,
bạn đương đầu với bản thể
riêng của mình. Cứ cắt bỏ
đi mọi đồng nhất mà bạn
không là - gia đình, thân
thể, tâm trí. Trong cái trống
rỗng đó, khi mọi thứ không
phải là bạn đã bị vứt đi,
bỗng nhiên bản thể bạn lộ
ra. Lần đầu tiên bạn đương
đầu với bản thân mình, và
việc đương đầu đó trở
thành việc làm chủ.
Suy nghĩ không thể bị dừng lại - không phải là
nó không dừng, nhưng nó không thể bị dừng lại. Nó
dừng theo cách riêng của nó. Sự phân biệt này phải
được hiểu; bằng không bạn có thể phát điên đi săn đuổi
tâm trí mình.
Vô trí không nảy sinh bởi việc dừng suy nghĩ. Khi
suy nghĩ không còn nữa, vô trí hiện hữu. Chính nỗ lực
dừng lại sẽ tạo ra nhiều lo lắng hơn, nó sẽ tạo ra xung
đột, nó sẽ làm cho bạn chia chẻ. Bạn sẽ trong rối loạn
thường xuyên bên trong. Điều này sẽ không ích gì cả.
Và cho dù bạn thành
công trong việc dừng nó lại
một cách cưỡng bức trong
vài khoảnh khắc, nó không
phải là thành tựu chút nào -
bởi vì vài khoảnh khắc đó sẽ
gần như chết, chúng sẽ
không sống động. Bạn có
thể cảm thấy một loại tĩnh
lặng... nhưng không im lặng.
Bởi vì tĩnh lặng bó buộc
không phải là im lặng. Bên
dưới nó, sâu trong vô thức,
tâm trí bị kìm nén cứ làm
việc.
Cho nên, không có cách
nào dừng tâm trí lại cả.
Nhưng tâm trí dừng lại - đó
là chắc chắn. Nó dừng theo
cách riêng của nó.
Vậy phải làm gì? - câu hỏi này là có liên quan.
Quan sát. Đừng cố gắng dừng lại. Không có nhu cầu
làm hành động nào chống lại tâm trí. Ngay chỗ đầu
tiên, ai sẽ làm nó? Đó sẽ là tâm trí tranh đấu với bản
thân tâm trí mà thôi; bạn sẽ phân chia tâm trí mình
thành hai: một đang cố gắng làm người chủ, đầu chó,
Bạn đã được sinh
ra trong gia đình
nào đó, nhưng
điều này không
phải là bạn; nó đã
xảy ra cho bạn.
Tất nhiên ai đó đã
cho bạn cái tên;
nó có tiện dụng
của nó, nhưng cái
tên không phải là
bạn. Tất nhiên bạn
có hình dạng,
nhưng hình dạng
không phải là bạn;
hình dạng chỉ là
ngôi nhà bạn ngẫu
nhiên ở trong đó.
Cứ cắt bỏ đi mọi
đồng nhất mà bạn
không là - gia
đình, thân thể, tâm
trí. Trong cái trống
rỗng đó, khi mọi
thứ không phải là
bạn đã bị vứt đi,
bỗng nhiên bản
thể bạn lộ ra. Lần
đầu tiên bạn
đương đầu với
bản thân mình, và
việc đương đầu
đó trở thành việc
làm chủ. |
151 01/03/2010 - 1/ 76 152
cố gắng giết chết phần bên kia của bản thân nó - chính
là điều ngớ ngẩn. Đó là trò chơi ngu xuẩn, nó có thể
làm cho bạn phát rồ. Đừng cố gắng dừng tâm trí hay
suy nghĩ - chỉ quan sát nó,
cho phép nó. Cho phép nó tự
do toàn bộ. Cứ để nó chạy
nhanh như nó muốn; bạn
không cố gắng theo bất kì
cách nào để kiểm soát nó.
Bạn chỉ là nhân chứng.
Nó là đẹp! Tâm trí là
một trong những cái máy đẹp
nhất. Khoa học còn chưa có
khả năng tạo ra cái gì sánh
bằng tâm trí. Tâm trí vẫn còn
là kiệt tác, phức tạp thế, cực
kì mạnh mẽ thế, với biết bao
nhiêu tiềm năng. Quan sát
nó! Tận hưởng nó!
Và đừng quan sát như kẻ thù, bởi vì nếu bạn nhìn
vào tâm trí như kẻ thù, bạn không thể quan sát được.
Bạn đã mang định kiến rồi, bạn đã chống đối. Bạn đã
quyết định rằng cái gì đó là sai với tâm trí - bạn đã kết
luận. Và bất kì khi nào bạn nhìn vào ai đó như kẻ thù,
bạn không bao giờ nhìn sâu, bạn chưa bao giờ nhìn vào
mắt; bạn né tránh.
Quan sát tâm trí nghĩa là nhìn vào nó với tình yêu
sâu sắc, với sự kính trọng sâu sắc, sự tôn kính - nó là
món quà của Thượng đế cho bạn. Chẳng cái gì sai trong
bản thân tâm trí. Chẳng cái gì sai trong bản thân việc
suy nghĩ. Nó là quá trình đẹp, như các quá trình khác
cũng đẹp. Mây bay trên trời là đẹp - sao ý nghĩ di
chuyển trong bầu trời bên trong lại không đẹp? Hoa tới
trên cây là đẹp - sao ý nghĩ nở hoa trong bản thể bạn lại
không đẹp? Dòng sông chảy ra đại dương là đẹp - sao
dòng suối ý nghĩ chảy ở đâu đó tới một định mệnh
không biết là không đẹp? Nó không đẹp sao? Nhìn với
sự tôn kính sâu sắc đi. Đừng là chiến sĩ, là người yêu
đi.
Quan sát sắc thái tinh tế
của tâm trí, chỗ rẽ bất thần,
chỗ ngoặt đẹp. Cú nhảy xa
và cao bất thần, những trò
chơi mà tâm trí cứ chơi;
những giấc mơ nó dệt lên -
tưởng tượng, kí ức, cả nghìn
lẻ một phóng chiếu nó tạo ra
- quan sát! Đứng đó tách rời,
xa cách, không tham gia,
dần dần bạn sẽ bắt đầu cảm
thấy... Tính quan sát của bạn
càng trở nên sâu sắc hơn,
nhận biết của bạn càng trở
nên sâu sắc hơn, lỗ hổng bắt
đầu nảy sinh, những khoảng
hở. Ý nghĩ này đi và ý nghĩ
khác còn chưa tới, và có lỗ
hổng. Đám mây này đã bay qua, đám mây khác đang
tới, và có lỗ hổng.
Trong những lỗ hổng đó, lần đầu tiên bạn sẽ có
những thoáng nhìn về vô trí. Bạn sẽ có hương vị của vô
trí - gọi nó là hương vị của Thiền, của Đạo, của Yoga.
Trong những khoảnh hở nhỏ bé đó, bỗng nhiên bầu trời
Suy nghĩ không
thể bị dừng lại -
không phải là nó
không dừng,
nhưng nó không
thể bị dừng lại. Nó
dừng theo cách
riêng của nó. Sự
phân biệt này phải
được hiểu; bằng
không bạn có thể
phát điên đi săn
đuổi tâm trí mình.
Tâm trí là một
trong những cái
máy đẹp nhất.
Khoa học còn
chưa có khả năng
tạo ra cái gì song
song với tâm trí.
Tâm trí vẫn còn là
kiệt tác, phức tạp
thế, cực kì mạnh
mẽ thế, với biết
bao nhiêu tiềm
năng. Quan sát
nó! Tận hưởng
nó! |
153 01/03/2010 - 1/ 77 154
trong trẻo và mặt trời chiếu sáng. Bỗng nhiên thế giới
đầy huyền bí, bởi vì tất cả rào chắn đều bị loại bỏ; màn
che trên mắt bạn không còn đó nữa. Bạn thấy rõ ràng,
bạn thấy xuyên thấu. Toàn thể sự tồn tại trở thành trong
suốt.
Lúc ban đầu, những điều này sẽ là những khoảnh
khắc hiếm hoi, thưa thớt và xa ở giữa. Nhưng chúng sẽ
cho bạn những thoáng nhìn
về điều samadhi là gì. Những
vũng im lặng nhỏ bé - chúng
sẽ tới và chúng sẽ biến mất,
nhưng bây giờ bạn biết rằng
bạn đang trên đường đúng.
Bạn lại bắt đầu quan sát. Khi
ý nghĩ trôi qua, bạn quan sát
nó; khi khoảng hở trôi qua,
bạn quan sát nó. Mây cũng
đẹp; ánh mặt trời cũng đẹp.
Bây giờ bạn không là người
chọn lựa. Bây giờ bạn không
có tâm trí cố định. Bạn
không nói, "Tôi sẽ chỉ là
khoảng hở." Điều đó là ngu
xuẩn, bởi vì một khi bạn trở nên bị gắn bó với ước
muốn chỉ khoảng hở thôi, bạn đã quyết định chống lại
suy nghĩ rồi. Và thế thì những khoảng hở đó sẽ biến
mất. Chúng xảy ra chỉ khi bạn ở tách rời xa xăm.
Chúng xảy ra, chúng không thể được đem tới. Chúng
xảy ra, bạn không thể buộc chúng xảy ra được. Chúng
là việc xảy ra tự phát.
Cứ tiếp tục quan sát. Cứ để các ý nghĩ tới và đi -
bất kì chỗ nào chúng muốn tới. Chẳng cái gì sai cả!
Đừng cố gắng thao túng và đừng cố gắng chỉ đạo. Cứ
để ý nghĩ di chuyển trong tự do toàn bộ. Và thế thì
những khoảng hở lớn hơn sẽ tới. Bạn sẽ được ân huệ
với những tỏ ngộ (satoris) nhỏ. Đôi khi nhiều phút sẽ
trôi qua và không ý nghĩ nào sẽ có đó; sẽ không có lưu
thông - im lặng toàn bộ, không rối loạn.
Khi những lỗ hổng lớn hơn tới, bạn sẽ có sáng tỏ
mới nảy sinh. Bạn sẽ không chỉ có sáng tỏ để nhìn ra
thế giới, bạn sẽ có khả năng nhìn vào thế giới bên
trong. Với những lỗ hổng đầu tiên bạn sẽ nhìn vào thế
giới - cây sẽ xanh hơn chúng trông như bây giờ, bạn sẽ
được bao quanh bởi âm nhạc vô hạn, âm nhạc tinh tú.
Bạn bỗng nhiên sẽ trong hiện diện của tính thượng đế -
không thể tả được, huyền bí. Có liên quan tới bạn, mặc
dầu bạn không thể hiểu thấu được nó. Ở bên trong bạn
đạt tới vậy mà vẫn ngoài nó. Với những lỗ hổng lớn
hơn, cùng điều đó sẽ xảy ra bên trong. Thượng đế sẽ
không chỉ ở bên ngoài, bạn bỗng nhiên sẽ ngạc nhiên -
ngài cũng ở bên trong. Ngài không chỉ trong cái được
thấy, ngài cũng ở bên trong người thấy - bên trong và
bên ngoài. Dần dần...
Nhưng đừng bị gắn bó với điều đó nữa. Gắn bó là
thức ăn cho tâm trí tiếp tục. Chứng kiến không gắn bó
là cách tận hưởng những khoảnh khắc phúc lạc đó, khả
năng của bạn duy trì chúng cho những thời kì lâu hơn
nảy sinh. Chung cuộc, cuối cùng, một ngày nào đó bạn
trở thành người chủ. Thế thì, khi bạn muốn nghĩ, bạn
nghĩ; nếu ý nghĩ được cần tới, bạn dùng nó. Nếu ý nghĩ
không được cần tới, bạn cho phép nó nghỉ ngơi. Không
phải là tâm trí đơn giản không còn đó - tâm trí có đó,
nhưng bạn có thể dùng nó hay không dùng nó. Bây giờ
đó là quyết định của bạn, cũng giống như chân: nếu bạn
Khi ý nghĩ trôi
qua, bạn quan sát
nó; khi khoảng hở
trôi qua, bạn quan
sát nó. Mây cũng
đẹp; ánh mặt trời
cũng đẹp. Bây giờ
bạn không là
người chọn lựa.
Bây giờ bạn
không có tâm trí
cố định. |
155 01/03/2010 - 1/ 78 156
muốn chạy bạn dùng chúng; nếu bạn không muốn chạy,
bạn đơn giản nghỉ. Chân có đó. Theo cùng cách này,
tâm trí bao giờ cũng có đó.
Khi tôi nói với bạn, tôi dùng tâm trí - không có
cách khác để nói. Khi tôi trả lời câu hỏi của bạn, tôi
dùng tâm trí - không có cách khác. Tôi phải đáp ứng và
kể lể, và tâm trí là cái máy tốt. Khi tôi không nói với
bạn và tôi một mình, không có tâm trí - bởi vì nó là
trung gian để kể lại. Khi tôi ngồi một mình, nó không
được cần tới.
Bạn đã không cho nó nghỉ ngơi; do đó, tâm trí trở
thành tầm thường. Liên tục bị dùng, bị mệt mỏi, điều
đó cứ diễn ra mãi diễn ra mãi. Ngày nó làm việc, đêm
nó làm việc - ban ngày bạn nghĩ, ban đêm bạn mơ. Hết
ngày nọ tới ngày kia, nó cứ làm việc mãi. Nếu bạn sống
bẩy mươi hay tám mươi năm, nó sẽ liên tục làm việc.
Nhìn vào tinh tế và bền bỉ của tâm trí - tinh tế thế!
Trong cái đầu nhỏ đó chứa được tất cả các thư viện của
thế giới đấy; tất cả những gì đã từng được viết ra đều có
thể được chứa trong một tâm trí. Khả năng của tâm trí
thật vô cùng - và trong không gian nhỏ bé thế! và chẳng
gây ra tiếng động nào. Nếu các nhà khoa học một ngày
nào đó trở nên có khả năng tạo ra máy tính tương
đương với tâm trí... máy tính có đó, nhưng chúng chưa
được bằng tâm trí đâu. Chúng vẫn là máy móc, chúng
không có đơn vị hữu cơ; chúng còn chưa có trung tâm
nào. Nếu một ngày nào đó điều đó trở thành có thể - và
có thể là các nhà khoa học một ngày nào đó có thể có
khả năng tạo ra tâm trí - thế thì bạn sẽ biết máy tính đó
sẽ chiếm bao nhiêu không gian, và nó sẽ gây tiếng ồn
như thế nào!
Tâm trí gần như không gây ra tiếng động nào; nó
cứ làm việc im lặng. Và là một kẻ phục vụ đến thế đấy!
trong bẩy mươi năm, tám mươi năm. Và thế nữa, khi
bạn chết, thân thể bạn có thể già nhưng tâm trí vẫn còn
trẻ. Khả năng của nó vẫn còn như cũ. Thỉnh thoảng,
nếu bạn đã dùng nó đúng đắn, nó thậm chí còn tăng lên
theo tuổi của bạn - bởi vì bạn càng biết nhiều, bạn càng
hiểu nhiều. Bạn càng kinh nghiệm và sống nhiều hơn,
tâm trí bạn càng trở nên có khả năng hơn. Khi bạn chết
đi, mọi thứ trong thân thể bạn sẵn sàng chết - ngoại trừ
tâm trí.
Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng ta nói
tâm trí rời khỏi thân thể và đi vào bụng mẹ khác, bởi vì
nó còn chưa sẵn sàng chết. Việc tái sinh là của tâm trí.
Và một khi bạn đã đạt tới trạng thái của vô trí, thế thì sẽ
không có tái sinh. Thế thì bạn sẽ đơn giản chết đi. Và
với việc chết của bạn, mọi thứ sẽ được tan biến - thân
thể bạn, tâm trí bạn - chỉ việc chứng kiến của bạn sẽ
còn lại. Đó là bên ngoài thời gian và không gian. Thế
thì bạn trở thành một với sự tồn tại, thế thì bạn không
còn tách rời khỏi nó nữa. Việc tách rời tới từ tâm trí.
Nhưng không có cách nào dừng nó lại một cách ép
buộc cả - đừng bạo hành. Di chuyển một cách đáng
yêu, với sự tôn kính sâu sắc, và nó sẽ bắt đầu xảy ra
theo cách riêng của nó. Bạn chỉ quan sát, và không vội
vàng. |
157 01/03/2010 - 1/ 79 158
Tâm trí hiện đại là trong vội vàng nhiều lắm. Nó
muốn các phương pháp tức
khắc mì ăn liền để dừng tâm
trí. Do đó, thuốc có sự hấp
dẫn. Bạn có thể ép buộc tâm
trí dừng lại bằng việc dùng
hoá chất, thuốc, nhưng bạn
lại đang bạo hành với cái
máy này. Điều đó là không
tốt, nó mang tính huỷ hoại.
Theo cách này bạn sẽ không
trở thành người chủ. Bạn có
thể có khả năng dừng tâm trí
lại qua thuốc, nhưng thế thì
thuốc sẽ trở thành chủ của
bạn - bạn sẽ không trở thành
người chủ. Bạn đã đơn giản
thay đổi chủ của mình, và
bạn đã thay đổi sang cái tồi
hơn. Bây giờ thuốc sẽ nắm
quyền với bạn, chúng sẽ sở
hữu bạn; không có chúng
bạn sẽ chẳng ở đâu cả.
Thiền không phải là nỗ
lực chống lại tâm trí, nó là cách hiểu tâm trí. Nó là cách
đáng yêu chứng kiến tâm trí - nhưng tất nhiên, người ta
phải kiên nhẫn. Tâm trí này mà bạn đang mang trong
đầu mình đã nảy sinh qua nhiều thế kỉ, hàng nghìn năm.
Tâm trí nhỏ bé của bạn mang toàn thể kinh nghiệm của
nhân loại. Và không chỉ của nhân loại - của con vật, của
chim chóc, của thực vật, của tảng đá; bạn đã trải qua tất
cả những kinh nghiệm đó. Tất cả những điều đã xảy ra
cho tới giờ đều đã xảy ra trong bạn nữa.
Trong một bình chứa nhỏ, bạn mang toàn thể kinh
nghiệm của sự tồn tại. Đó là điều tâm trí đang là. Thực
tế, nói nó là của bạn cũng không đúng. Nó mang tính
tập thể; nó thuộc vào tất cả chúng ta. Tâm lí học hiện
đại đã tiếp cận tới nó, đặc biệt là phân tích của trường
phái Jung đã tiếp cận tới nó, và họ đã bắt đầu cảm thấy
cái gì đó giống như vô thức tập thể. Tâm trí bạn không
phải là của bạn - nó thuộc vào tất cả chúng ta. Thân thể
chúng ta là rất tách biệt; tâm trí chúng ta không tách
biệt thế. Thân thể chúng ta rõ
ràng tách biệt, tâm trí chúng ta
chờm lấp nhau - và linh hồn
chúng ta là một.
Thân thể là tách rời, tâm
trí chờm lấp, và linh hồn là
một. Tôi không có linh hồn
khác và bạn không có linh hồn
khác. Tại chính trung tâm của
sự tồn tại chúng ta gặp gỡ và
là một. Đó là điều "Thượng
đế" là gì đấy - điểm gặp gỡ
của tất cả. Giữa Thượng đế và
thế giới - "thế giới" nghĩa là
thân thể - là tâm trí.
Tâm trí là cây cầu, cây
cầu giữa thân thể và linh hồn,
giữa thế giới và Thượng đế. Đừng cố gắng phá huỷ nó.
Tâm trí hiện đại là
trong vội vàng
nhiều lắm. Nó
muốn các phương
pháp tức khắc mì
ăn liền để dừng
tâm trí. Do đó,
thuốc có sự hấp
dẫn. Bạn có thể ép
buộc tâm trí dừng
lại bằng việc dùng
hoá chất, thuốc,
nhưng bạn lại
đang bạo hành với
cái máy này. Điều
đó mang tính huỷ
hoại. Theo cách
này bạn sẽ không
trở thành người
chủ.
Thân thể là tách
rời, tâm trí chờm
lấp, và linh hồn là
một. Tôi không có
linh hồn khác và
bạn không có linh
hồn khác. Tại
chính trung tâm
của sự tồn tại
chúng ta gặp gỡ
và là một. Đó là
điều "Thượng đế"
là đấy - điểm gặp
gỡ của tất cả. |
159 01/03/2010 - 1/ 80 160
Nhiều người đã cố gắng phá huỷ nó qua Yoga. Đó
là dùng sai Yoga. Nhiều người đã cố gắng phá huỷ nó
qua tư thế thân thể, qua việc thở - điều đó nữa đem tới
thay đổi hoá chất tinh tế bên trong. Chẳng hạn, nếu bạn
đứng lộn đầu kiểu trồng cây chuối trong thế shirshasan,
bạn có thể phá huỷ tâm trí rất dễ dàng. Bởi vì khi máu
xô lên quá nhiều, giống như ngập lụt, vào đầu... khi bạn
đứng lộn ngược đầu, đó là điều bạn đang cố làm. Cái
máy não là tinh tế. Bạn làm ngập lụt nó bằng máu,
những sợi tinh tế sẽ chết. Đó là lí do tại sao bạn chưa
bao giờ bắt gặp nhà yoga thông minh. Không - nhà
yoga ít nhiều đều ngu. Thân thể họ mạnh khoẻ, điều đó
đúng, mạnh mẽ - nhưng tâm trí họ chết. Bạn sẽ không
thấy tia sáng le lói của thông minh. Bạn sẽ thấy thân thể
rất cường tráng, như con vật, nhưng bằng cách nào đó
con người đã biến mất.
Đứng trên đầu mình, bạn buộc máu chảy vào trong
đầu bằng trọng lực. Đầu cần máu, nhưng với lượng nhỏ
thôi; và chảy chậm, không như ngập lụt. Ngược với
trọng lực, ít máu lên được tới đầu, và thế nữa cũng theo
cách im lặng. Nếu quá nhiều máu vào trong đầu, nó
mang tính huỷ hoại.
Yoga đã được dùng để giết chết tâm trí. Việc thở
có thể được dùng để giết chết tâm trí - có nhịp điệu của
hơi thở, rung động tinh tế của hơi thở, điều có thể là
mạnh mẽ với tâm trí tinh tế. tâm trí có thể bị phá huỷ
qua chúng. Đây là những thủ đoạn cũ. Bây giờ những
thủ đoạn mới nhất được khoa học cung cấp: LSD,
marijuana, và những chất khác; những thuốc ngày một
phức tạp sẽ sẵn có chẳng chóng thì chầy.
Tôi không thiên về việc dừng tâm trí. Tôi thiên về
việc quan sát nó. Nó dừng lại theo cách riêng của nó -
và thế thì nó là đẹp. Khi cái gì đó xảy ra mà không có
bạo hành nào, nó có cái đẹp của riêng nó; nó có sự phát
triển tự nhiên. Bạn có thể ép buộc bông hoa và cho nó
nở ra bằng vũ lực, bạn có thể kéo cánh của nụ ra và mở
nó ra bằng vũ lực, nhưng bạn đã phá huỷ cái đẹp của
bông hoa này. Bây giờ nó gần như chết. Nó không thể
trụ lại được với sự bạo hành của bạn. Cánh hoa sẽ treo
đó xìu ra, ủ rũ, chết đi. Khi nụ nở ra bằng năng lượng
riêng của nó, khi nó mở theo cách riêng của nó, thế thì
những cánh hoa đó sống động.
Tâm trí là việc nở hoa của bạn - đừng ép buộc nó
theo bất kì cách nào. Tôi chống lại mọi vũ lực và chống
lại mọi bạo hành, và đặc biệt
là bạo hành hướng về bản
thân bạn.
Quan sát - trong lời cầu
nguyện, tình yêu, sự kính
trọng sâu sắc - và xem điều
xảy ra. Phép màu xảy ra theo
cách riêng của nó. Không có
nhu cầu kéo và đẩy.
Làm sao dừng suy nghĩ?
Tôi nói quan sát, tỉnh táo. Và
vứt bỏ ý tưởng này về việc
dừng lại, bằng không nó sẽ
dừng sự biến đổi tự nhiên của
tâm trí. Vứt bỏ ý tưởng này về
việc dừng lại đi! Bạn là ai mà
dừng lại?
Ngay cả những ý
nghĩ vô đạo, cái
gọi là ý nghĩ vô
đạo, đi qua tâm trí
bạn, thì cứ để
chúng qua. Chẳng
cái gì sai. Bạn vẫn
còn tách rời,
chẳng cái hại gì
được thực hiện.
Nó chỉ là hư cấu,
bạn đang xem bộ
phim bên trong. |
161 01/03/2010 - 1/ 81 162
Nhiều nhất, tận hưởng. Và chẳng cái gì sai cả -
ngay cả những ý nghĩ vô đạo, cái gọi là ý nghĩ vô đạo,
đi qua tâm trí bạn, thì cứ để chúng qua. Chẳng cái gì
sai. Bạn vẫn còn tách rời, chẳng cái hại gì được thực
hiện. Nó chỉ là hư cấu, bạn đang xem bộ phim bên
trong. Cho phép nó theo cách riêng của nó và nó sẽ dẫn
bạn đi, dần dần, tới trạng thái của vô trí. Việc quan sát
chung cuộc lên đỉnh cao ở vô trí.
Vô trí không chống lại tâm trí; vô trí là bên ngoài
tâm trí. Vô trí không tới bằng việc giết chết và phá huỷ
tâm trí; vô trí tới khi bạn đã hiểu tâm trí toàn bộ tới
mức suy nghĩ không còn được cần tới - việc hiểu của
bạn đã thay thế nó.
Lối mòn và bánh xe
Con người có vẻ là trong hiện tại, nhưng đó chỉ là
có vẻ thôi. Con người sống trong quá khứ. Con người
trải qua hiện tại, nhưng con người vẫn còn bắt rễ trong
quá khứ. Hiện tại không thực là thời gian cho tâm thức
bình thường - với tâm thức bình thường, quá khứ là thời
gian thực, hiện tại chỉ là bước chuyển từ quá khứ sang
tương lai, chỉ là bước chuyển tạm thời. Quá khứ là thực
và tương lai cũng thế, nhưng hiện tại là không thực cho
tâm thức bình thường.
Tương lai không là gì ngoài quá khứ được kéo dài.
Tương lai không là gì ngoài quá khứ được phóng chiếu
lặp đi lặp lại. Hiện tại dường như là không tồn tại. Nếu
bạn nghĩ về hiện tại, bạn sẽ không tìm thấy nó chút nào
- bởi vì khoảnh khắc bạn tìm nó, nó đã trôi qua rồi.
Ngay khoảnh khắc trước, khi bạn đã không tìm nó, nó
đã trong tương lai.
Với tâm thức phật, với người đã thức tỉnh, chỉ hiện
tại là tồn tại. Với tâm thức bình thường, vô nhận biết,
ngủ như người mộng du, quá khứ và tương lai là thực
còn hiện tại là không thực. Chỉ khi người ta thức dậy
thì hiện tại mới là thực, còn quá khứ và tương lai trở
thành không thực.
Tại sao điều này lại như vậy? Tại sao bạn sống
trong quá khứ? - bởi vì tâm trí không là gì ngoài việc
tích luỹ của quá khứ. Tâm trí là kí ức - tất cả những
điều bạn đã làm, tất cả những điều bạn đã mơ, tất cả
những điều bạn đã muốn làm và không thể làm được,
tất cả những điều bạn đã tưởng tượng trong quá khứ,
đều là tâm trí của bạn. Tâm trí là thực thể chết. Nếu bạn
nhìn qua tâm trí, bạn sẽ không bao giờ tìm thấy hiện tại
bởi vì hiện tại là cuộc sống, và cuộc sống không bao
giờ có thể được tiếp cận tới qua trung gian chết. Tâm trí
là chết.
Tâm trí giống như bụi tụ lại trên tấm gương. Bụi
càng tụ lại nhiều, gương càng ít giống gương. Và nếu
các tầng bụi mà dầy, như nó tụ lên bạn, thế thì tấm
gương không phản xạ chút nào.
Mọi người đều tích tụ bụi - không chỉ bạn tích tụ,
bạn còn níu bám lấy nó; bạn nghĩ nó là kho báu. Quá
khứ đã qua rồi - sao bạn còn níu bám lấy nó? Bạn
không thể làm gì được về nó cả, bạn không thể quay lại
được, bạn không thể hoàn tác được nó - sao bạn níu |
163 01/03/2010 - 1/ 82 164
bám lấy nó? Nó không phải là kho báu. Và nếu bạn níu
bám lấy quá khứ và bạn nghĩ nó là kho báu, tất nhiên
tâm trí bạn sẽ muốn sống nó lần nữa và lần nữa trong
tương lai. Tương lai của bạn
không thể là cái gì ngoài quá
khứ được sửa đổi của bạn -
có chút ít tinh luyện hơn,
chút ít được trang điểm hơn,
nhưng nó sẽ là cùng cái cũ
bởi vì tâm trí không thể nghĩ
về cái không biết được. Tâm
trí chỉ có thể phóng chiếu cái
biết, cái bạn biết rồi.
Bạn rơi vào tình yêu
với người đàn bà và người
đàn bà này chết. Bây giờ bạn
sẽ đi tìm người đàn bà khác
thế nào? Người đàn bà khác
sẽ là dạng được sửa đổi của
người vợ đã chết của bạn; đó
là cách duy nhất bạn biết.
Bất kì cái gì bạn làm trong
tương lai sẽ không là gì ngoài sự liên tục của quá khứ.
Bạn có thể thay đổi chút ít - miếng vá chỗ này, miếng
vá chỗ kia, nhưng phần chính sẽ còn lại như cũ.
Ai đó hỏi Mulla Nasruddin khi ông ta nằm trên
giường chết, "Nếu ông lại được trao cho cuộc sống, ông
sẽ sống nó thế nào, Nasruddin? Ông có làm thay đổi
nào không?" Nasruddin đắn đo với mắt nhắm, nghĩ
ngợi, suy tư, thế rồi mở mắt ra nói, "Có chứ, nếu tôi mà
được cho cuộc sống lần nữa, tôi sẽ chẻ đôi sợi tóc của
tôi ở chính giữa. Điều đó bao giờ cũng là ước ao của
tôi, nhưng cha tôi bao giờ cũng nhấn mạnh rằng tôi
không được làm nó. Và khi cha tôi chết, tóc đã trở nên
được ước định tới mức nó không thể bị chẻ ra ở giữa."
Đừng cười! Nếu bạn được hỏi bạn sẽ làm gì với
cuộc sống của mình, bạn sẽ làm hơi thay đổi giống thế
này thôi. Chồng với cái mũi hơi khác, vợ với nước da
hơi khác, ngôi nhà lớn hơn hay nhỏ hơn - nhưng chúng
không là gì nhiều hơn việc chẻ sợi tóc của bạn ra ở
giữa, tầm thường, không bản chất. Cuộc sống bản chất
của bạn sẽ vẫn còn như cũ. Bạn đã làm nó nhiều, nhiều
lần rồi; cuộc sống bản chất
của bạn vẫn còn như cũ.
Nhiều lần bạn đã được cho
cuộc sống. Bạn đã sống nhiều
lần rồi; bạn rất, rất cổ đại. Bạn
không phải là mới trên trái đất
này, bạn còn già hơn trái đất
bởi vì bạn đã sống trên cái trái
đất khác nữa, trên các hành
tinh khác. Bạn già như sự tồn
tại - đây là cách nó phải là vậy
bởi vì bạn là một phần của nó.
Bạn cổ đại, nhưng cứ lặp đi
lặp lại cùng hình mẫu mãi. Đó
là lí do tại sao người Hindu
gọi nó là cái bánh xe của sống và chết - bánh xe bởi vì
nó cứ lặp lại bản thân nó. Nó là việc lặp lại: cùng cái
nan hoa cứ đi lên và đi xuống, đi xuống và đi lên.
Tâm trí phóng chiếu bản thân nó và tâm trí là quá
khứ, cho nên tương lai của bạn sẽ không là gì khác hơn
quá khứ. Và quá khứ là gì? Bạn đã làm gì trong quá
khứ? Bất kì điều gì bạn đã làm - tốt, xấu, thế này thế nọ
Nếu bạn níu bám
lấy quá khứ và
bạn nghĩ nó là kho
báu, tất nhiên tâm
trí bạn sẽ muốn
sống nó lần nữa
và lần nữa trong
tương lai. Tương
lai của bạn không
thể là cái gì ngoài
quá khứ được sửa
đổi của bạn - có
chút ít tinh luyện
hơn, chút ít được
trang điểm hơn.
Bạn đã sống nhiều
lần rồi; bạn rất, rất
cổ đại. Bạn cổ đại,
nhưng cứ lặp đi
lặp lại cùng hình
mẫu mãi. Đó là lí
do tại sao người
Hindu gọi nó là cái
bánh xe của sống
và chết - bánh xe
bởi vì nó cứ lặp lại
bản thân nó. |
165 01/03/2010 - 1/ 83 166
- bất kì điều gì bạn làm đều tạo ra việc lặp lại của riêng
nó. Đó là lí thuyết về nghiệp. Nếu bạn giận dữ vào ngày
hôm kìa, bạn đã tạo ra tiềm năng nào đó để lại giận dữ
ngày hôm qua. Thế rồi bạn lặp lại nó, bạn cho giận dữ
nhiều năng lượng hơn. Tâm trạng giận dữ - bạn đã bắt
rễ vào nó nhiều hơn, bạn đã tưới nước cho nó; bây giờ
hôm nay bạn sẽ lặp lại nó với nhiều lực hơn, với nhiều
năng lượng hơn. Và thế rồi ngày mai bạn sẽ lại là nạn
nhân của hôm nay.
Mỗi hành động bạn làm,
hay thậm chí nghĩ tới hành
động, đều có cách riêng của
nó để cứ còn dai dẳng lặp đi
lặp lại, bởi vì nó tạo ra một
kênh trong bản thể bạn. Nó
bắt đầu hấp thu năng lượng
từ bạn. Bạn giận dữ, thế thì
tâm trạng này diễn ra và bạn
nghĩ rằng bạn không giận
nữa - thế là bạn bỏ lỡ vấn đề.
Khi tâm trạng này đã qua đi,
chẳng cái gì xảy ra cả; chỉ
bánh xe đã chuyển đi và nan
hoa đã đi lên nay đi xuống.
Cơn giận đã có đó trên bề
mặt vào phút trước; cơn giận
bây giờ đã đi xuống vào
trong vô thức, vào trong
chiều sâu của bản thể bạn. Nó sẽ đợi cho thời gian của
nó lại tới. Nếu bạn hành động theo nó, bạn đã làm
mạnh cho nó. Thế thì bạn đã lại tiếp sức cho cuộc sống
của nó. Bạn lại đã cho nó sức mạnh, năng lượng. Nó
đang đập như hạt mầm dưới đất, đợi cho đúng cơ hội và
mùa vụ, thế rồi nó sẽ mọc lên.
Mọi hành động đều tự duy trì, mọi ý nghĩ đều tự
duy trì. Một khi bạn hợp tác với nó, bạn đang cho nó
năng lượng. Chẳng chóng thì chầy nó sẽ trở thành thói
quen. Bạn sẽ làm nó và bạn sẽ không là người làm; bạn
sẽ làm nó chỉ bởi vì lực của thói quen. Mọi người nói
rằng thói quen là bản tính thứ hai - điều này cũng
không phải là quá đáng. Ngược lại, đây là nói giảm
nhẹ! Thực tế, thói quen chung cuộc trở thành bản tính
thứ nhất và bản tính trở thành thứ hai. Bản tính trở
thành chỉ giống như phụ lục hay chú thích trong cuốn
sách, và thói quen trở thành thân chính của cuốn sách.
Bạn sống qua thói quen - điều đó nghĩa là thói
quen về căn bản sống qua bạn. Bản thân thói quen cứ
dai dẳng, nó có năng lượng của riêng nó. Tất nhiên nó
lấy năng lượng từ bạn, nhưng bạn đã hợp tác trong quá
khứ và bạn đang hợp tác trong hiện tại. Dần dần, thói
quen sẽ trở thành người chủ và bạn sẽ chỉ là người hầu,
cái bóng. Thói quen sẽ cho chỉ thị, mệnh lệnh, và bạn
sẽ chỉ là kẻ hầu vâng lời. Bạn sẽ phải theo nó.
Chuyện xảy ra là một nhà huyền môn Hindu,
Eknath, đi hành hương. Cuộc hành hương sẽ kéo dài ít
nhất một năm bởi vì ông ấy phải đi thăm tất cả những
nơi linh thiêng của đất nước. Tất nhiên, đó là cuộc hành
hương đi cùng với Eknath, cho nên hàng nghìn người
cũng đi cùng ông ấy. Kẻ trộm của thị trấn cũng tới và
nói, "Tôi biết rằng tôi là kẻ trộm và không đủ xứng
đáng để là thành viên trong nhóm của thầy, nhưng xin
cho tôi một cơ hội. Tôi muốn tới để hành hương."
Mọi hành động
đều tự duy trì, mọi
ý nghĩ đều tự duy
trì. Một khi bạn
hợp tác với nó,
bạn đang cho nó
năng lượng.
Chẳng chóng thì
chầy nó sẽ trở
thành thói quen.
Bạn sẽ làm nó và
bạn sẽ không là
người làm; bạn sẽ
làm nó chỉ bởi vì
lực của thói quen. |
167 01/03/2010 - 1/ 84 168
Eknath nói, "Điều đó khó đấy, bởi vì một năm là
thời gian dài và ông có thể bắt đầu đánh cắp các thứ của
mọi người. Ông có thể gây ra rắc rối. Xin bỏ ý tưởng
này đi." Nhưng tên trộm vẫn cứ khăng khăng. Nó nói,
"Trong một năm tôi sẽ vứt bỏ việc ăn cắp, nhưng tôi
phải tới. Và tôi hứa với thầy rằng trong một năm tôi sẽ
không ăn cắp một thứ gì từ bất kì ai." Eknath đồng ý.
Nhưng trong vòng vài tuần rắc rối bắt đầu, và rắc
rối là thế này: các thứ bắt đầu biến mất khỏi hành lí của
mọi người. Và điều thậm chí còn thách đố hơn là không
ai ăn cắp chúng - mọi thứ sẽ biến mất từ túi ai đó,
chúng sẽ được tìm thấy trong túi của ai đó khác sau vài
ngày. Người có túi mà đồ đạc đó được tìm thấy sẽ nói,
"Tôi đã không làm cái gì cả, tôi thực sự không biết làm
sao những thứ này đã chui vào túi tôi."
Eknath nghi ngờ, cho nên một đêm ông giả vờ
ngủ, nhưng ông ấy vẫn thức và ông ấy quan sát. Tên
trộm xuất hiện gần nửa đêm, vào giữa đêm, và nó bắt
đầu thay đổi mọi thứ từ hành lí người nọ sang hàng lí
người khác. Eknath bắt quả tang anh ta và nói, "Ông
đang làm gì vậy? Và ông đã hứa rồi!"
Tên trộm nói, "Tôi vẫn giữ lời hứa đấy chứ. Tôi đã
không đánh cắp một thứ nào. Nhưng đây là thói quen
cũ của tôi... vào nửa đêm nếu tôi không làm điều tai
quái nào đó, tôi không thể ngủ được. Và trong một
năm, không ngủ sao? Thầy là con người của từ bi. Thầy
nên từ bi với tôi. Và tôi không ăn cắp! Mọi thứ đều
được tìm thấy lặp đi lặp lại; chúng chẳng đi đâu cả mà
chỉ đổi từ người này sang người khác. Và hơn nữa, sau
một năm tôi phải bắt đầu lại việc ăn cắp của mình, cho
nên nó cũng là việc thực hành tốt nữa."
Thói quen buộc bạn làm những điều nào đó; bạn là
nạn nhân. Người Hindu gọi nó là lí thuyết về nghiệp.
Từng hành động mà bạn lặp lại, từng ý nghĩ - bởi vì ý
nghĩ cũng là hành động tinh tế trong tâm trí - trở thành
ngày một mạnh hơn. Thế thì bạn ở trong nắm giữ của
nó. Thế thì bạn bị cầm tù trong thói quen. Thế thì bạn
sống cuộc sống của người bị giam cầm, của nô lệ. Và
việc giam cầm là tinh tế; nhà tù được tạo ra từ thói quen
của bạn và ước định và những hành động bạn đã làm.
Nó tất cả bao quanh thân thể bạn và bạn bị mắc vào
trong nó, nhưng bạn cứ nghĩ và tự lừa mình rằng bạn
đang làm nó.
Khi bạn giận dữ, bạn nghĩ bạn đang làm nó. Bạn
hợp lí hoá nó và bạn nói rằng tình huống đã yêu cầu nó:
"Mình phải giận, bằng không đứa trẻ sẽ đi lạc lối. Nếu
mình không giận, thế thì mọi sự sẽ đi sai, thế thì văn
phòng sẽ trong hỗn độn. Người phục vụ sẽ không chịu
nghe; mình phải giận để điều khiển mọi thứ. Để đưa vợ
về chỗ đúng mình phải giận." Đây là những hợp lí hoá -
đó là cách bản ngã của bạn cứ nghĩ rằng bạn vẫn là ông
chủ. Nhưng bạn không thế.
Giận dữ tới từ những hình mẫu cũ, từ quá khứ. Và
khi giận dữ tới, bạn cố gắng tìm ra cái cớ cho nó. Các
nhà tâm lí đã từng thực nghiệm và đã đi tới cùng kết
luận như tâm lí bí truyền phương Đông: con người là
nạn nhân, không phải là người chủ. Các nhà tâm lí đã
đưa con người vào chỗ cô lập toàn bộ, với mọi tiện nghi
có thể. Bất kì cái gì được cần tới cũng đều được trao
cho họ, nhưng họ không có bất kì tiếp xúc nào với
những người khác. Họ sống cô lập trong các phòng có
điều hoà - không công việc, không rắc rối, không vấn
đề, nhưng cùng thói quen vẫn tiếp tục. Một sáng, bây |
169 01/03/2010 - 1/ 85 170
giờ chẳng có lí do gì - bởi vì mọi tiện nghi đều được
đáp ứng, không có lo nghĩ, không có cớ gì để giận dữ -
người này bỗng nhiên thấy rằng giận dữ nảy sinh.
Nó ở bên trong bạn. Thỉnh thoảng, bỗng nhiên nỗi
buồn tới chẳng có lí do rõ ràng nào cả. Và đôi khi
người ta cảm thấy sung sướng, đôi khi người ta cảm
thấy phởn phơ, cực lạc. Một người bị thiếu thốn mọi
quan hệ xã hội, bị cô lập trong tiện nghi toàn bộ, được
cung cấp cho mọi yêu cầu,
chuyển qua mọi trạng thái
mà bạn chuyển qua trong
quan hệ. Điều đó nghĩa là cái
gì đó tới từ bên trong, và bạn
treo nó lên ai đó khác. Đó chỉ
là việc hợp lí hoá.
Bạn cảm thấy tốt, bạn
cảm thấy xấu, và những cảm
giác này đang sôi lên từ vô
thức riêng của bạn, từ quá
khứ riêng của bạn. Không ai
chịu trách nhiệm ngoài bạn.
Không ai có thể làm bạn giận
được, và không ai có thể làm
cho bạn hạnh phúc được.
Bạn trở nên hạnh phúc theo
cách riêng của mình, bạn trở
nên giận dữ theo cách riêng của mình, và bạn trở nên
buồn bã theo cách riêng của mình. Chừng nào bạn còn
chưa nhận ra điều này, bạn bao giờ cũng vẫn còn là nô
lệ.
Việc làm chủ cái ta của người ta tới khi người ta
nhận ra, "Mình tuyệt đối chịu trách nhiệm cho bất kì
điều gì xảy ra với mình. Bất kì điều gì xảy ra, vô điều
kiện - mình tuyệt đối chịu trách nhiệm."
Lúc ban đầu điều đó sẽ làm cho bạn buồn và chán
nản, bởi vì nếu bạn có thể đổ trách nhiệm lên người
khác, bạn cảm thấy tốt là bạn không bị sai. Bạn có thể
làm gì khi vợ cư xử một cách khó chịu thế? Bạn phải
giận. Nhưng nhớ lấy rõ, vợ cư xử khó chịu bởi vì cơ
chế bên trong riêng của cô ấy. Cô ấy không khó chịu
với bạn. Nếu bạn không có đó, cô ấy sẽ khó chịu với
con. Nếu con không có đó, cô ấy có thể khó chịu với
bát đĩa; cô ấy sẽ ném chúng xuống sàn. Cô ấy sẽ đập vỡ
radio. Cô ấy phải làm cái gì đó; khó chịu đang lên. Chỉ
là sự trùng hợp ngẫu nhiên mà cô ấy thấy bạn đang đọc
báo và cô ấy trở nên khó chịu với bạn. Đó chỉ là trùng
hợp ngẫu nhiên: bạn sẵn có vào khoảnh khắc sai.
Bạn giận dữ, không phải bởi vì vợ khó chịu - cô ấy
có thể đã cung cấp tình huống, có vậy thôi. Cô ấy có
thể đã cho bạn một khả năng để giận dữ, cái cớ để giận
dữ, nhưng giận dữ đang sôi lên. Nếu vợ mà không có
đó, bạn vẫn giận dữ như thế - với ai đó khác, với ý
tưởng nào đó, nhưng giận dữ phải có đó. Nó là cái gì đó
đã tới trong vô thức riêng của bạn.
Mọi người đều có trách nhiệm, trách nhiệm toàn
bộ, về bản thể và hành vi riêng của mình. Lúc ban đầu
nó sẽ làm cho bạn chán nản rằng bạn chịu trách nhiệm,
bởi vì bạn bao giờ cũng nghĩ rằng bạn muốn hạnh phúc
- cho nên làm sao bạn có thể chịu trách nhiệm cho bất
hạnh của mình được? Bạn bao giờ cũng muốn phúc lạc,
cho nên làm sao bạn có thể giận dữ theo cách riêng của
Bạn cảm thấy tốt,
bạn cảm thấy xấu,
và những cảm
giác này đang sôi
lên từ vô thức
riêng của bạn, từ
quá khứ riêng của
bạn. Không ai chịu
trách nhiệm ngoài
bạn. Không ai có
thể làm bạn giận
được, và không ai
có thể làm cho
bạn hạnh phúc
được. |
171 01/03/2010 - 1/ 86 172
mình được? Và bởi vì điều này bạn đổ trách nhiệm lên
người khác.
Nếu bạn cứ đổ trách
nhiệm lên người khác, nhớ
rằng bạn bao giờ cũng vẫn
còn là nô lệ bởi vì không ai
có thể thay đổi được người
khác. Làm sao bạn có thể
thay đổi được người khác?
Có người nào đã bao giờ
thay đổi được người khác
không? Một trong những ước
muốn không được hoàn
thành nhất trên thế giới là
thay đổi người khác. Không
ai đã bao giờ làm được điều
đó, điều đó là không thể
được bởi vì người khác tồn
tại theo quyền riêng của
người đó - bạn không thể
thay đổi được người đó. Bạn
cứ đổ trách nhiệm lên người khác, nhưng bạn không thể
thay đổi được người khác. Và bởi vì bạn đổ trách nhiệm
lên người khác, bạn sẽ không bao giờ thấy rằng trách
nhiệm cơ bản là của bạn. Thay đổi cơ bản là cần thiết ở
đó bên trong bạn.
Đây là cách bạn bị mắc bẫy: nếu bạn bắt đầu nghĩ
rằng bạn chịu trách nhiệm cho tất cả mọi hành động của
mình, cho tất cả tâm trạng của mình, lúc ban đầu sự
chán nản sẽ nắm quyền. Nhưng nếu bạn có thể vượt qua
sự chán nản đó, chẳng mấy chốc bạn sẽ cảm thấy nhẹ
nhàng bởi vì bây giờ bạn được tự do với người khác.
Bây giờ bạn có thể làm việc theo cách riêng của mình.
Bạn có thể tự do, bạn có thể hạnh phúc. Cho dù cả thế
giới bất hạnh và không tự do, điều đó cũng không tạo ra
khác biệt gì. Và tự do đầu tiên là dừng việc đổ trách
nhiệm lên người khác, tự do đầu tiên là biết rằng bạn
chịu trách nhiệm. Thế thì nhiều điều lập tức trở thành
có thể.
Nếu bạn cứ đổ trách nhiệm lên người khác, nhớ
rằng bạn bao giờ cũng vẫn còn là nô lệ bởi vì không ai
có thể thay đổi được người khác. Làm sao bạn có thể
thay đổi được người khác? Đã bao giờ có ai thay đổi
được người khác chưa? Bất kì điều gì xảy ra cho bạn -
bạn cảm thấy buồn, nhắm mắt lại và quan sát nỗi buồn
của mình - theo dõi xem nó dẫn tới đâu, đi sâu hơn vào
trong nó. Chẳng mấy chốc bạn sẽ đi tới nguyên nhân.
Có thể bạn sẽ phải đi lâu, bởi vì toàn thể cuộc sống này
đều có tham dự; và không chỉ cuộc sống này mà nhiều
kiếp sống khác cũng có tham dự. Bạn sẽ tìm thấy nhiều
vết thương trong mình, cái gây tổn thương, và bởi vì
những vết thương đó mà bạn cảm thấy buồn - chúng là
buồn; những vết thương đó vẫn còn chưa khô, chúng
vẫn sống. Phương pháp quay lại cội nguồn, từ hậu quả
tới nguyên nhân, sẽ chữa lành chúng. Làm sao nó lại
chữa lành được? Tại sao nó chữa lành? Hiện tượng
được ngụ ý trong nó là gì?
Bất kì khi nào bạn quay lại sau, điều đầu tiên bạn
vứt bỏ là vứt việc đổ trách nhiệm lên người khác, bởi vì
nếu bạn đổ trách nhiệm lên người khác, bạn đi ra ngoài.
Thế thì toàn thể quá trình này là sai, bạn cố gắng tìm
nguyên nhân ở người khác: "Tại sao vợ lại khó chịu?"
Thế thì "tại sao" cứ thấm vào cách cư xử của vợ. Bạn
Nếu bạn cứ đổ
trách nhiệm lên
người khác, nhớ
lấy rằng bạn bao
giờ cũng vẫn còn
là nô lệ bởi vì
không ai có thể
thay đổi được
người khác. Làm
sao bạn có thể
thay đổi được
người khác? Có
người nào đã bao
giờ thay đổi được
người khác
không? |
173 01/03/2010 - 1/ 87 174
đã bỏ lỡ bước đầu tiên và thế rồi toàn thể quá trình này
sẽ sai.
"Sao mình lại bất hạnh? Sao mình lại giận?" -
nhắm mắt lại và để cho nó là việc thiền sâu. Nằm ra
trên sàn, nhắm mắt lại, thảnh thơi thân thể, và cảm thấy
tại sao bạn giận. Quên vợ đi; đó là cái cớ thôi - A, B, C,
D, bất kì cái gì, quên cái cớ đi. Đi sâu vào trong bản
thân mình, thấm vào cơn giận. Dùng bản thân cơn giận
như dòng sông; trong giận dữ bạn tuôn chảy và giận dữ
sẽ đưa bạn vào nội tâm. Bạn sẽ thấy vết thương tinh tế
trong mình, cái gì đó gây tổn thương. Bạn bao giờ cũng
nghĩ rằng bạn không đẹp, mặt bạn xấu, và có vết
thương bên trong. Khi vợ khó chịu, cô ấy sẽ làm cho
bạn nhận biết về khuôn mặt của mình. Cô ấy sẽ nói, "Đi
mà nhìn vào gương!" - cái gì đó gây tổn thương. Bạn đã
không chung thuỷ với vợ, và khi cô ấy muốn khó chịu,
cô ấy sẽ đem điều đó lại: "Tại sao anh lại cười với
người đàn bà đó? Sao anh lại ngồi với người đàn bà đó
hạnh phúc thế?" - vết thương bị chạm nọc. Bạn đã
không chung thuỷ, bạn cảm thấy mặc cảm; vết thương
đang sống.
Bạn nhắm mắt lại, cảm thấy cơn giận, để nó nảy
sinh trong tính toàn bộ của nó để cho bạn có thể thấy nó
một cách đầy đủ, nó là gì. Thế rồi để cho năng lượng đó
giúp bạn đi vào quá khứ, bởi vì cơn giận đang tới từ
quá khứ. Nó không thể tới từ tương lai được, tất nhiên.
Tương lai còn chưa đi vào hiện hữu. Nó không tới từ
hiện tại. Đây là toàn thể quan điểm về nghiệp: nó không
thể tới từ tương lai được bởi vì tương lai còn chưa có;
nó không thể tới từ hiện tại được bởi vì bạn không biết
chút nào hiện tại là gì. Hiện tại được biết chỉ bởi người
đã thức tỉnh. Bạn chỉ sống trong quá khứ, cho nên nó
phải tới từ đâu đó khác trong quá khứ của bạn. Vết
thương phải ở đâu đó trong kí ức của bạn. Quay lại. Có
thể không phải là một vết thương, có thể có nhiều - lớn
có nhỏ có. Đi sâu hơn và tìm vết thương đầu tiên, cội
nguồn nguyên thuỷ của mọi giận dữ. Bạn sẽ có khả
năng tìm thấy nó nếu bạn thử, bởi vì nó đã có đó rồi.
Nó có đó; tất cả quá khứ của bạn vẫn còn đó. Nó giống
như cuốn phim, cuộn lại và chờ đợi bên trong. Bạn gỡ
nó ra, bạn bắt đầu xem lại cuốn phim. Đây là quá trình
đi ngược lại về nguyên nhân gốc rễ. Và đây là cái đẹp
của quá trình này: nếu bạn có thể đi ngược lại một cách
có ý thức, nếu bạn có thể cảm thấy vết thương một cách
có ý thức, vết thương lập tức được chữa lành.
Tại sao nó được chữa lành? - bởi vì vết thương
được tạo ra bởi vô ý thức, vô nhận biết. Vết thương là
một phần của dốt nát, giấc ngủ. Khi bạn có ý thức đi
ngược lại và nhìn vào vết thương, ý thức là lực chữa
lành. Trong quá khứ, khi vết thương xảy ra, nó đã xảy
ra trong vô ý thức. Bạn đã giận dữ, bạn đã bị cơn giận
chiếm giữ, bạn đã làm điều gì đó. Bạn đã giết người và
bạn đã che giấu sự kiện này với thế giới. Bạn có thể che
giấu nó với cảnh sát, bạn có thể che giấu nó với toà án
và luật pháp, nhưng làm sao bạn có thể che giấu nó với
bản thân mình? - bạn biết, điều đó gây tổn thương. Và
bất kì khi nào ai đó cho bạn cơ hội để giận dữ, bạn trở
nên sợ bởi vì nó có thể lại xảy ra, bạn có thể giết vợ.
Quay lại, bởi vì vào khoảnh khắc đó khi bạn giết người
hay bạn cư xử theo cách giận dữ và điên khùng, bạn đã
vô ý thức. Trong vô ý thức những vết thương đó đã
được gìn giữ. Bây giờ trải qua một cách có ý thức đi. |
175 01/03/2010 - 1/ 88 176
Đi ngược lại nghĩa là đi một cách có ý thức với
mọi sự mà bạn đã làm trong vô ý thức. Đi ngược lại -
chính ánh sáng của tâm thức chữa lành; nó là lực chữa
lành. Bất kì điều gì bạn có thể làm có ý thức đều sẽ
được chữa lành, và thế thì nó sẽ không gây tổn thương
nữa.
Người đi ngược lại xả ra
quá khứ. Thế thì quá khứ
không còn vận hành nữa, thế
thì quá khứ không còn nắm
giữ người đó và quá khứ
được kết thúc. Quá khứ
không có chỗ trong bản thể
người đó. Và khi quá khứ
không có chỗ trong bản thể
bạn, bạn sẵn có cho hiện tại,
chưa bao giờ trước đó.
Bạn cần không gian -
quá khứ chiếm bên trong quá
nhiều, chỗ để đồ đồng nát
những thứ đã chết, không
còn chỗ cho hiện tại đi vào.
Chỗ để đồng nát đó cứ mơ
mộng về tương lai, cho nên
một nửa chỗ đó chất đầy với
cái không còn nữa và một
nửa chỗ đó chất đầy với
những cái còn chưa có. Và
hiện tại thì sao? - nó đơn giản chờ đợi ngoài cửa. Đó là
lí do tại sao hiện tại không là gì ngoài bước chuyển,
bước chuyển từ quá khứ sang tương lai, chỉ là bước
chuyển tạm thời.
Được kết thúc với quá khứ đi - chừng nào bạn còn
chưa được kết thúc với quá khứ, bạn còn sống cuộc
sống ma. Cuộc sống của bạn không thực, nó không
mang tính tồn tại. Quá khứ sống qua bạn, cái chết cứ
ám ảnh bạn. Đi ngược lại đi - bất kì khi nào bạn có cơ
hội, bất kì khi nào cái gì đó xảy ra trong bạn. Hạnh
phúc, bất hạnh, buồn tủi, giận
dữ, ghen tị - nhắm mắt lại và
đi ngược lại. Chẳng mấy chốc
bạn sẽ trở nên hiệu quả trong
việc du hành ngược lại. Chẳng
mấy chốc bạn sẽ có khả năng
đi ngược lại, và thế thì nhiều
vết thương sẽ mở ra. Khi
những vết thương đó mở ra
bên trong bạn, đừng bắt đầu
làm gì cả. Không có nhu cầu
làm. Bạn đơn giản quan sát,
nhìn, theo dõi. Vết thương có
đó - bạn đơn giản quan sát,
cho việc quan sát của bạn
năng lượng đi tới vết thương,
nhìn vào nó. Nhìn vào nó mà
không phán xét gì - bởi vì nếu
bạn phán xét, nếu bạn nói,
"Điều này là xấu, điều này
không nên như vậy," thì vết
thương sẽ đóng lại. Thế thì nó
sẽ phải che giấu. Bất kì khi nào bạn kết án, thế thì tâm
trí cố gắng che giấu mọi thứ. Đó là cách ý thức và vô ý
thức được tạo ra. Bằng không, tâm trí là một; không có
nhu cầu cho bất kì phân chia nào. Nhưng bạn kết án -
Bạn cần không
gian - quá khứ
chiếm bên trong
quá nhiều, chỗ để
đồ đồng nát
những thứ đã
chết, không còn
chỗ cho hiện tại đi
vào. Chỗ để đồng
nát đó cứ mơ
mộng về tương
lai, cho nên một
nửa chỗ đó chất
đầy với cái không
còn nữa và một
nửa chỗ đó chất
đầy với những cái
còn chưa có. Và
hiện tại thì sao? -
nó đơn giản chờ
đợi ngoài cửa.
Bất kì khi nào bạn
kết án, thế thì tâm
trí cố gắng che
giấu mọi thứ. Đó
là cách ý thức và
vô ý thức được
tạo ra. Bằng
không, tâm trí là
một; không có
nhu cầu cho bất kì
phân chia nào.
Nhưng bạn kết án
- thế thì tâm trí
phải phân chia và
để các thứ vào
bóng tối, vào tầng
ngầm, để cho bạn
không thể thấy
được chúng. |
177 01/03/2010 - 1/ 89 178
thế thì tâm trí phải phân chia và để các thứ vào bóng
tối, vào tầng ngầm, để cho bạn không thể thấy được
chúng và thế thì không có nhu cầu kết án.
Đừng kết án, đừng ca ngợi. Bạn đơn giản là nhân
chứng, người quan sát không gắn bó. Đừng phủ nhận.
Đừng nói, "Cái này không tốt," bởi vì đó là phủ nhận và
bạn đã bắt đầu kìm nén.
Tách rời. Chỉ quan sát và nhìn. Nhìn với từ bi và
việc chữa lành sẽ xảy ra.
Đừng hỏi tôi tại sao nó xảy ra, bởi vì nó là hiện
tượng tự nhiên - nó hệt như tại một trăm độ, nước sôi.
Bạn không bao giờ hỏi, "Sao không ở chín mươi chín
độ nhỉ?" Không ai có thể trả lời được điều đó. Việc đơn
giản xảy ra là tại một trăm độ nước sôi. Không có câu
hỏi, và câu hỏi là không liên quan. Nếu nó sôi ở chín
mươi chín độ, bạn sẽ hỏi tại sao. Nếu nó sôi ở chín
mươi tám độ, bạn sẽ hỏi tại sao. Điều đơn giản tự nhiên
là tại một trăm độ nước sôi.
Cùng điều đó đúng cho bản tính bên trong. Khi
tâm thức tách rời, từ bi đi tới vết thương, vết thương
biến mất - bay hơi. Không có tại sao cho nó. Điều đó
đơn giản là tự nhiên, đó là cách nó vậy, đó là cách nó
xảy ra. Khi tôi nói điều này, tôi nói nó từ kinh nghiệm.
Thử nó và kinh nghiệm này là có thể cho bạn nữa. Đây
là cách thức.
179 01/03/2010 - 1/ 90 180
Nhận biết trong hành động
Người ngủ không thể toàn bộ trong bất kì cái gì.
Bạn đang ăn, bạn không hiện hữu toàn bộ ở đó;
bạn đang nghĩ cả nghìn lẻ một thứ, bạn đang mơ
cả nghìn lẻ một giấc mơ, bạn đang tọng vào
mình một cách máy móc. Bạn có thể làm tình với
người đàn bà hay với người đàn ông, và bạn
không toàn bộ ở đó. Bạn có thể nghĩ tới người
đàn bà khác, đang làm tình với vợ và nghĩ về
người đàn bà khác nào đó. Hay bạn có thể nghĩ
về chợ, hay về giá của các thứ bạn muốn mua,
hay về chiếc xe hơi, hay về ngôi nhà, hay về cả
nghìn lẻ một thứ - và bạn đang làm tình một
cách máy móc.
Toàn bộ trong hành động của mình, và nếu bạn
toàn bộ, bạn phải nhận biết; không ai có thể
toàn bộ mà không nhận biết. Toàn bộ nghĩa là
không suy nghĩ khác. Nếu bạn đang ăn, bạn đơn
giản ăn; bạn toàn bộ ở đây bây giờ. Việc ăn là
tất cả: bạn không tọng vào bản thân mình, bạn
tận hưởng nó. Thân thể, tâm trí, linh hồn, tất cả
đều hoà điệu trong khi bạn ăn và có hài hoà,
nhịp điệu sâu sắc, trong cả ba tầng của bản thể
bạn. Thế thì việc ăn trở thành thiền, việc bước đi
trở thành thiền, việc chẻ củi trở thành thiền, việc
gánh nước từ giếng trở thành thiền, việc nấu ăn
trở thành thiền. Những việc nhỏ bé được biến
đổi: chúng trở thành hành động chói sáng.
Bắt đầu từ trung tâm
Một điều cần được hiểu
là ở chỗ im lặng không phải là
một phần của tâm trí. Cho nên
bất kì khi nào chúng ta nói,
"Anh ấy có tâm trí im lặng,"
điều đó là vô nghĩa. Tâm trí
không bao giờ có thể im lặng
được. Chính việc là tâm trí là
phản im lặng rồi. Tâm trí là
âm thanh, không im lặng. Nếu
một người thực sự im lặng,
thế thì chúng ta phải nói rằng
người đó không có tâm trí.
"Tâm trí im lặng" là mâu
thuẫn trong thuật ngữ này.
Nếu tâm trí có đó, nó không
thể im lặng được; và nếu nó
im lặng, nó không còn nữa.
Đó là lí do tại sao các Thiền
sư dùng thuật ngữ vô trí, chưa bao giờ dùng tâm trí im
Bất kì khi nào
chúng ta nói, "Anh
ấy có tâm trí im
lặng," điều đó là
vô nghĩa. Tâm trí
không bao giờ có
thể im lặng được.
Chính việc là tâm
trí là phản im lặng
rồi. Tâm trí là âm
thanh, không im
lặng. Nếu một
người thực sự im
lặng, thế thì chúng
ta phải nói rằng
người đó không
có tâm trí. |
181 01/03/2010 - 1/ 91 182
lặng. Vô trí là im lặng - và khoảnh khắc có vô trí bạn
không thể cảm thấy thân thể mình được, bởi vì tâm trí
là bước chuyển qua đó thân thể được cảm thấy. Nếu có
vô trí, bạn không thể cảm thấy rằng bạn là thân thể;
thân thể biến mất khỏi tâm thức. Không có tâm trí lẫn
thân thể - chỉ sự tồn tại thuần khiết. Sự tồn tại thuần
khiết đó được chỉ dẫn bởi im lặng.
Làm sao đạt tới im lặng này? Làm sao ở trong im
lặng này? Bất kì điều gì bạn có thể làm cũng sẽ vô
dụng; đó là vấn đề lớn nhất. Với người tìm kiếm im
lặng, đây là vấn đề lớn nhất
bởi vì bất kì điều gì bạn có
thể làm cũng sẽ chẳng dẫn
tới đâu cả - bởi vì việc làm
không liên quan. Bạn có thể
ngồi theo tư thế đặc biệt - đó
là việc làm của bạn. Bạn phải
đã thấy tư thế của Phật; bạn
có thể ngồi theo tư thế của
Phật - điều đó sẽ là việc làm.
Với bản thân Phật tư thế này
xảy ra. Nó không phải là
nguyên nhân cho im lặng của
ông ấy; thay vì thế, nó là sản
phẩm phụ.
Khi tâm trí không có,
khi bản thể trong im lặng
toàn bộ, thân thể tuân theo
như cái bóng. Thân thể lấy tư
thế đặc biệt - thảnh thơi nhất
có thể được, thụ động nhất
có thể được. Nhưng bạn không thể làm nó theo cách
vòng vo. Bạn không thể lấy tư thế trước và thế rồi làm
cho im lặng theo sau. Bởi vì chúng ta thấy Phật ngồi
theo tư thế đặc biệt, chúng ta nghĩ rằng nếu tuân theo tư
thế này, thế thì im lặng bên trong sẽ đi theo. Đây là hệ
quả sai. Với Phật hiện tượng bên trong xảy ra trước hết,
và thế rồi tư thế này theo sau.
Nhìn vào nó qua kinh nghiệm riêng của bạn: khi
bạn giận dữ, thân thể lấy một tư thế đặc biệt. Mắt bạn
trở nên đỏ máu, mặt bạn lấy cách diễn đạt đặc biệt.
Giận dữ ở bên trong và thế rồi thân thể tuân theo -
không chỉ ở bên ngoài, cả ở bên trong nữa, toàn thể hệ
thống hoá chất thân thể thay đổi. Máu bạn chảy nhanh
hơn, hơi thở của bạn theo cách khác, bạn sẵn sàng đánh
nhau hay lao vào đánh nhau. Nhưng giận dữ xảy ra
trước, thế rồi thân thể theo sau.
Bắt đầu từ cực khác: làm cho mắt bạn đỏ lên, tạo
ra việc thở nhanh, làm bất kì cái gì bạn cảm thấy được
thân thể làm khi giận dữ có đó. Bạn có thể hành động,
nhưng bạn không thể tạo ra được giận dữ bên trong.
Diễn viên đang làm cùng hành động mọi khoảnh khắc.
Khi người đó đóng vai yêu, người đó đang làm bất kì
điều gì được thân thể làm khi tình yêu xảy ra bên trong,
nhưng không có tình yêu. Diễn viên có thể đóng tốt hơn
bạn, nhưng tình yêu sẽ không đi theo. Người đó sẽ có
vẻ giận dữ hơn bạn trong cơn giận thực, nhưng đó chỉ
là giả. Chẳng cái gì xảy ra bên trong cả.
Bất kì khi nào bạn bắt đầu từ bên ngoài, bạn sẽ tạo
ra trạng thái giả. Cái thực bao giờ cũng xảy ra trước hết
ở trung tâm, và thế rồi sóng đạt tới ngoại vi.
Trung tâm bên trong nhất là trong im lặng. Bắt đầu
từ đó.
Khi tâm trí không
có, khi bản thể
trong im lặng toàn
bộ, thân thể tuân
theo như cái
bóng. Thân thể lấy
một tư thế đặc
biệt - thảnh thơi
nhất có thể được,
thụ động nhất có
thể được. Nhưng
bạn không thể làm
nó theo cách đi
vòng. Bạn không
thể lấy tư thế
trước và thế rồi
làm cho im lặng
theo sau. |
183 01/03/2010 - 1/ 92 184
Chính chỉ từ im lặng mà hành động mới nảy
sinh. Nếu bạn không im lặng - nếu bạn không biết cách
ngồi im lặng, hay đứng im lặng trong thiền sâu - bất kì
cái gì bạn làm đều là phản ứng, không phải là hành
động. Bạn phản ứng. Ai đó
xúc phạm bạn, nhấn nút, và
bạn phản ứng. Bạn giận, bạn
nhảy lên người đó - và bạn
gọi nó là hành động sao? Nó
không phải là hành động, lưu
ý, nó là phản ứng. Người đó
là người thao túng còn bạn là
kẻ bị thao túng. Người đó đã
nhấn một nút và bạn đã vận
hành như cái máy. Cũng như
bạn nhấn nút và đèn bật lên,
và bạn nhấn nút và đèn tắt đi
- đó chính là điều mọi người
đang làm với bạn. Họ bật bạn
lên, họ tắt bạn đi.
Ai đó tới và ca ngợi bạn
và thổi phồng bản ngã của bạn, và bạn cảm thấy phổng
mũi thế. Và thế rồi ai đó tới và chỉ trích bạn, và bạn đơn
giản xì hơi bẹp dí trên đất. Bạn không phải là người chủ
của riêng mình. Bất kì ai cũng có thể xúc phạm bạn và
làm bạn buồn, giận, cáu bẳn, bực mình, bạo hành, điên
khùng. Và bất kì ai cũng có thể ca ngợi bạn và làm cho
bạn cảm thấy ở cao thế, có thể làm cho bạn cảm thấy
rằng bạn là người vĩ đại nhất, rằng Alexandre Đại đế
cũng chẳng là gì khi so với bạn. Và bạn hành động theo
sự thao túng của người khác. Đây không phải là hành
động thực.
Phật đã đi qua một làng và mọi người tới và họ xúc
phạm ông ấy. Và họ dùng tất cả những lời xấc xược mà
họ có thể dùng - tất cả những lời tục tĩu mà họ biết.
Phật đứng đó, nghe một cách im lặng, chăm chú, và rồi
nói, "Cám ơn các ông đã tới với ta, nhưng ta đang vội.
Ta phải sang làng bên, mọi người đang đợi ta ở đấy. Ta
không thể dành thêm thời gian cho các ông hôm nay
được, nhưng ngày mai, khi quay lại, ta sẽ có nhiều thời
gian hơn. Các ông có thể họp lại, và ngày mai nếu cái
gì đó còn lại mà các ông muốn nói và còn chưa có khả
năng nói, các ông có thể nói với ta. Nhưng hôm nay, ta
xin lỗi."
Những người đó không thể nào tin được vào tai
mình, mắt mình: con người này đã vẫn còn hoàn toàn
không bị ảnh hưởng, không bị phân tán. Một trong số
họ hỏi, "Ông không nghe chúng tôi sao? Chúng tôi đã
lăng mạ ông như bất kì cái gì, còn ông thậm chí đã
không trả lời!"
Phật nói, "Nếu các ông muốn câu trả lời, thế thì
các ông tới quá trễ rồi. Các ông đáng phải tới từ mười
năm trước đây, thế thì ta đã trả lời các ông. Nhưng
trong mười năm qua ta đã dừng việc bị người khác thao
túng rồi. Ta không còn là nô lệ nữa, ta là người chủ
riêng của mình. Ta hành động theo bản thân ta, không
theo bất kì ai khác. Ta hành động theo nhu cầu bên
trong của ta. Các ông không thể buộc ta làm gì được.
Điều đó hoàn toàn tốt - các ông muốn lăng mạ ta, các
ông đã lăng mạ ta. Cảm thấy được hoàn thành đi; các
ông đã làm việc của các ông hoàn toàn tốt. Nhưng khi
Nếu bạn không im
lặng - nếu bạn
không biết cách
ngồi im lặng, hay
đứng im lặng
trong thiền sâu -
bất kì cái gì bạn
làm đều là phản
ứng, không phải là
hành động. Bạn
phản ứng. Ai đó
xúc phạm bạn,
nhấn nút, và bạn
phản ứng. |
185 01/03/2010 - 1/ 93 186
có liên quan tới ta, ta không nhận những xúc phạm của
các ông, và chừng nào ta không nhận chúng, chúng là
vô nghĩa."
Khi ai đó xúc phạm bạn,
bạn phải trở thành người
nhận; bạn phải chấp nhận
điều người đó nói, chỉ thế thì
bạn mới có thể phản ứng.
Nhưng nếu bạn không chấp
nhận, nếu bạn đơn giản vẫn
còn tách rời, nếu bạn giữ
khoảng cách, nếu bạn vẫn
còn bình thản, người đó có
thể làm được gì?
Phật nói, "Ai đó có thể
ném bó đuốc cháy vào dòng
sông. Nó sẽ vẫn còn sáng
cho tới khi nó tới dòng sông.
Khoảnh khắc nó rơi vào
trong dòng sông, tất cả lửa
đều tắt ngấm - dòng sông
làm mát nó lại. Ta đã trở
thành dòng sông. Các ông ném lời lăng mạ vào ta -
chúng là lửa khi các ông ném chúng ra, nhưng khoảnh
khắc chúng đạt tới ta, trong cái mát mẻ của ta ngọn lửa
của chúng bị mất. Chúng không còn gây tổn thương
được. Các ông ném gai - rơi vào trong im lặng của ta,
chúng trở thành hoa. Ta hành động từ bản tính bên
trong riêng của ta.
Đây là tự phát.
Con người của nhận biết, hiểu biết, hành động.
Người vô nhận biết, vô ý thức, máy móc, như rô bốt,
phản ứng.
Và không phải là con người của nhận biết đơn giản
quan sát - quan sát là một khía cạnh của bản thể người
đó. Người đó không hành động mà không quan sát.
Nhưng đừng hiểu lầm - chẳng hạn, toàn thể Ấn Độ đã
hiểu lầm những người như
Phật; do đó toàn thể đất nước
này đã trở nên trơ ì. Cứ tưởng
rằng tất cả các bậc thầy vĩ đại
đều nói, "Ngồi im lặng," cả
đất nước trở nên lười biếng, tệ
hại. Đất nước mất đi năng
lượng, sinh khí, cuộc sống.
Nó trở thành hoàn toàn đờ
đẫn, không thông minh, bởi vì
thông minh trở nên sắc bén
chỉ khi bạn hành động.
Và khi bạn hành động từ
khoảnh khắc sang khoảnh
khắc từ nhận biết và quan sát
của mình, thông minh lớn nảy
sinh. Bạn bắt đầu sáng lên,
rực rỡ, bạn trở nên chói sáng.
Nhưng điều đó xảy ra qua hai
điều: quan sát, và hành động
từ việc quan sát đó. Nếu quan
sát trở thành trơ ì, bạn đang tự tử đấy.
Quan sát nên dẫn bạn vào hành động, một loại
hành động mới. Một phẩm chất mới được mang vào
Khi ai đó xúc
phạm bạn, bạn
phải trở thành
người nhận; bạn
phải chấp nhận
điều người đó nói,
chỉ thế thì bạn mới
có thể phản ứng.
Nhưng nếu bạn
không chấp nhận,
nếu bạn đơn giản
vẫn còn tách rời,
nếu bạn giữ
khoảng cách, nếu
bạn vẫn còn bình
thản, người đó có
thể làm được gì?
Quan sát nên dẫn
bạn vào hành
động, một loại
hành động mới.
Một phẩm chất
mới được mang
vào hành động.
Bạn quan sát, bạn
hoàn toàn yên tĩnh
và im lặng. Bạn
thấy tình huống là
gì, và từ việc thấy
đó bạn đáp ứng.
Con người của
nhận biết đáp
ứng, người đó
mang tính đáp
ứng - theo nghĩa
đen! |
187 01/03/2010 - 1/ 94 188
hành động. Bạn quan sát, bạn hoàn toàn yên tĩnh và im
lặng. Bạn thấy tình huống là gì, và từ việc thấy đó bạn
đáp ứng. Con người của nhận biết đáp ứng, người đó
mang tính đáp ứng - theo nghĩa đen! Người đó mang
tính đáp ứng, người đó không phản ứng. Hành động của
người đó được sinh ra từ nhận biết của người đó, không
từ thao túng của bạn; đó là sự khác biệt. Do đó, không
có gì không tương hợp giữa quan sát và tự phát. Quan
sát là chỗ bắt đầu của tự phát; tự phát là sự hoàn thành
của quan sát.
Con người thực của hiểu biết thì hành động - hành
động vô cùng, hành động toàn bộ, nhưng người đó hành
động trong khoảnh khắc đó, từ tâm thức của mình.
Người đó giống như tấm gương. Người thường, người
vô ý thức, không giống tấm gương, người đó giống như
phim chụp. Sự khác biệt giữa tấm gương và phim chụp
là gì? Phim chụp, một khi bị lộ sáng, trở nên vô dụng.
Nó nhận dấu ấn, trở nên được in dấu bởi điều đó - nó
mang hình ảnh. Nhưng nhớ lấy, bức ảnh không phải là
thực tại - thực tại cứ phát triển. Bạn có thể đi vào trong
vườn và bạn có thể chụp ảnh bụi hồng. Ngày mai bức
ảnh sẽ vẫn như vậy, ngày kia bức ảnh cũng sẽ vẫn như
vậy. Lại tới và xem bụi hồng - nó không còn như cũ
nữa. Hoa hồng đã qua đi, hay hoa hồng mới đã tới. Cả
nghìn lẻ một điều đã xảy ra.
Cuộc sống chưa bao giờ tĩnh tại, nó cứ thay đổi.
Tâm trí bạn vận hành như máy chụp ảnh, nó cứ thu thập
các bức ảnh - nó là quyển an bum. Và thế rồi từ những
bức ảnh đó bạn cứ phản ứng. Do đó, bạn chưa bao giờ
thực với cuộc sống, bởi vì bất kì điều gì bạn làm cũng
đều sai. Bất kì điều gì bạn làm, tôi nói vậy, cũng đều
sai. Nó chưa bao giờ khớp cả.
Một người đàn bà chỉ cho đứa con mình xem tập
ảnh gia đình, và họ bắt gặp một bức ảnh một người
đàn ông đẹp - tóc râu rậm rạp, rất trẻ, rất sống
động. Đứa bé hỏi, "Mẹ ơi,
người này là ai thế?"
Người đàn bà nói, "Con
không nhận được ra ai à? Bố
con đấy!"
Đứa trẻ trông phân vân và nói,
"Nếu ông ấy là bố con thì ai là
người hói sống cùng chúng
ta?"
Bức tranh tĩnh tại. Nó
vẫn còn như nó vậy, nó không
bao giờ thay đổi.
Tâm trí vô thức vận hành
như máy chụp ảnh, nó vận
hành như phim chụp. Tâm trí
quan sát, tâm trí thiền, vận
hành như tấm gương. Nó
không bắt giữ dấu vết nào; nó vẫn còn hoàn toàn trống
rống, bao giờ cũng trống rỗng. Cho nên bất kì cái gì tới
trước tấm gương đều được phản xạ. Nếu bạn đứng
trước tấm gương, nó phản xạ bạn. Nếu bạn đi khỏi,
đừng nói tấm gương phản bội bạn. Tấm gương đơn
giản là tấm gương. Khi bạn đi rồi, nó không còn phản
xạ bạn nữa; nó không có nghĩa vụ phải phản xạ bạn
thêm nữa. Bây giờ ai đó khác đối diện với nó - nó phản
Tâm trí vô thức
vận hành như máy
chụp ảnh, nó vận
hành như phim
chụp. Tâm trí quan
sát, tâm trí thiền,
vận hành như tấm
gương. Nó không
bắt giữ dấu vết
nào; nó vẫn còn
hoàn toàn trống
rống, bao giờ
cũng trống rỗng.
Cho nên bất kì cái
gì tới trước tấm
gương, nó đều
được phản xạ. |
189 01/03/2010 - 1/ 95 190
xạ ai đó khác. Nếu không có ai ở đó, nó phản xạ cái
không. Nó bao giờ cũng thực với cuộc sống.
Phim chụp không bao giờ đúng với cuộc sống.
Cho dù ảnh của bạn được chụp ngay bây giờ, vào lúc
thợ ảnh lấy nó ra khỏi máy chụp ảnh, bạn không còn là
người lúc chụp đó nữa! Nhiều nước đã trôi xuôi sông
Hằng rồi. Bạn đã phát triển, thay đổi, bạn đã trở nên già
hơn. Có thể chỉ một phút trôi qua thôi, nhưng một phút
có thể là một điều lớn lao - bạn có thể chết chứ! Chỉ
một phút trước đó, bạn còn sống; sau một phút, bạn có
thể chết. Bức ảnh sẽ không bao giờ chết.
Nhưng trong tấm gương, nếu bạn sống, thì bạn
sống; nếu bạn chết, thì bạn chết.
Học ngồi im lặng đi - trở thành tấm gương đi. Im
lặng làm ra tấm gương từ tâm thức của bạn, và thế thì
bạn vận hành từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Bạn
phản xạ cuộc sống. Bạn không mang cuốn an bum bên
trong đầu mình. Thế thì mắt bạn trong trẻo và hồn
nhiên, bạn có sáng tỏ, bạn có tầm nhìn, và bạn chưa bao
giờ không thật với cuộc sống.
Đây là sống đích thực.
Tự phát
Khi bạn hành động, bạn bao giờ cũng hành động
qua quá khứ. Bạn hành động từ kinh nghiệm mà bạn đã
tích luỹ, bạn hành động từ kết luận mà bạn đã đạt tới
trong quá khứ - làm sao bạn có thể tự phát được?
Quá khứ chi phối, và bởi
vì quá khứ bạn thậm chí
không thể thấy được hiện tại.
Mắt bạn đầy những quá khứ,
làm sương khói của quá khứ
lớn tới mức việc thấy là không
thể được. Bạn không thể thấy
được! Bạn gần như hoàn toàn
mù - mù bởi vì khói, mù bởi
vì những kết luận quá khứ, mù
bởi vì tri thức.
Người thông thái là
người mù nhất trên thế giới.
Bởi vì người đó vận hành từ
tri thức của mình, người đó
không thấy nguyên nhân là gì.
Người đó đơn giản cứ vận
hành một cách máy móc.
Người đó đã học cái gì đó; nó
đã trở thành cơ cấu làm sẵn
bên trong người đó và người
đó hành động từ nó.
Có câu chuyện nổi tiếng:
Người thông thái
là người mù nhất
trên thế giới. Bởi
vì người đó vận
hành từ tri thức
của mình, người
đó không thấy
nguyên nhân là gì.
Người đó đơn
giản cứ vận hành
một cách máy
móc. Người đó đã
học cái gì đó; nó
đã trở thành cơ
cấu làm sẵn bên
trong người đó và
người đó hành
động từ nó. |
191 01/03/2010 - 1/ 96 192
Có hai ngôi chùa ở Nhật Bản, cả hai đều là kẻ thù
của nhau, như các đền chùa bao giờ cũng thế qua nhiều
thời đại. Các tu sĩ đối kháng nhau tới mức họ thậm chí
đã thôi không thèm nhìn nhau nữa. Nếu họ bắt gặp
nhau trên đường, họ sẽ không nhìn nhau. Nếu họ bắt
gặp nhau trên đường, họ thôi không nói; trong nhiều thế
kỉ hai ngôi chùa này và các tu sĩ của họ đã không nói
chuyện.
Nhưng mỗi tu sĩ đều có một chú tiểu, một cậu bé -
để phục vụ ông ta, chỉ để sai vặt. Cả hai tu sĩ đều sợ
rằng sau rốt trẻ con sẽ vẫn là trẻ con, và chúng có thể
bắt đầu trở thành bạn bè với nhau.
Một tu sĩ nói với chú tiểu của mình, "Nhớ đấy,
ngôi chùa kia là kẻ thù của chúng ta. Đừng bao giờ nói
với đứa trẻ của ngôi chùa kia. Họ là những người nguy
hiểm - tránh họ như tránh bệnh tật. Như người ta tránh
dịch, tránh họ ra!"
Đứa trẻ đâm ra quan tâm... bởi vì nó phát mệt khi
nghe các buổi giảng đạo lớn lao. Nó không thể hiểu
được những buổi giảng này. Các kinh sách kì lạ đã
được đọc, nó không thể hiểu nổi ngôn ngữ; những vấn
đề vĩ đại, tối thượng đã được thảo luận. Chẳng có ai để
chơi, thậm chí chẳng có ai để nói. Và khi nó được bảo,
"Đừng nói chuyện với đứa trẻ ở chùa bên kia," một cám
dỗ lớn nảy sinh trong nó. Đó là cách cám dỗ nảy sinh.
Hôm đó nó không thể tránh được việc nói với đứa trẻ
kia. Khi nó thấy đứa kia đang trên đường, nói hỏi đứa
kia, "Đằng ấy đi đâu đấy?"
Đứa trẻ kia có chút ít tính triết lí; nghe những triết
lí lớn lao nó đã trở nên mang tính triết lí. Nó nói, "Đi
đâu á? Chẳng có ai tới và đi cả! Điều đó xảy ra - tới bất
kì chỗ nào gió đưa tớ tới." Nó đã nghe thầy nói nhiều
lần rằng đó là cách vị phật sống, giống như lá khô, tới
bất kì chỗ nào gió đưa nó tới, nó đi. Cho nên đứa trẻ
này nói, "Tớ không có đâu! Không có người làm, cho
nên làm sao tớ có thể đi được? Đằng ấy đang nói điều
vô nghĩa gì vậy? Tớ là chiếc lá khô. Tới bất kì chỗ nào
gió đưa tớ tới..."
Đứa trẻ kia bị câm tịt. Nó thậm chí không thể trả
lời được. Nó không thể tìm thấy cái gì để nói. Nó thực
sự lúng túng, xấu hổ, và cảm thấy, "Thầy mình là đúng
khi không nói với những người này - đây là những
người nguy hiểm. Đây là kiểu nói gì vậy? Mình hỏi mỗi
một câu đơn giản: "Đằng ấy đi đâu đấy?" Thực tế mình
đã biết nó đi đâu rồi, bởi vì cả hai chúng ta đều đi mua
rau ở chợ. Một câu trả lời đơn giản đáng phải nói chứ."
Đứa trẻ này quay về, nói với thầy nó, "Con rất tiếc,
con xin lỗi. Thầy đã cấm con, nhưng con đã không
nghe lời thầy. Thực tế, bởi vì thầy cấm nên con đã bị
cám dỗ. Đây là lần đầu tiên con đã nói với những người
nguy hiểm đó. Con chỉ hỏi một câu hỏi đơn giản thôi,
"Đằng ấy đi đâu thế?" và nó bắt đầu nói những điều kì
lạ: "Không có đi, không có đến. Ai đến? Ai đi? Ta hoàn
toàn trống rỗng,' nó nói, 'chỉ là lá khô theo gió. Và tới
bất kì đâu gió đưa ta tới...'"
Thầy nói, "Ta đã bảo con rồi! Bây giờ, ngày mai
lại đứng ở cùng chỗ đó, và khi nó tới, lại hỏi nó, 'Đằng
ấy đi đâu thế?" Và khi nó nói những điều này, con đơn
giản nói, 'Điều đó đúng. Vâng, đằng ấy là chiếc lá khô, |
193 01/03/2010 - 1/ 97 194
tớ cũng vậy. Nhưng khi gió không thổi, đằng ấy đi đâu?
Thế thì đằng ấy có thể đi đâu được?' Chỉ nói điều đó, và
điều đó sẽ làm nó bối rối - và nó phải bị bối rối chứ, nó
phải bị thua. Chúng ta đã thường xuyên cãi nhau, và
những người đó đã không thể nào đánh bại được chúng
ta trong bất kì tranh cãi nào. Cho nên ngày mai điều đó
phải được thực hiện!"
Đứa trẻ dậy sớm, chuẩn bị câu trả lời của mình, lặp
lại nó nhiều lần trước khi đi. Thế rồi nó đứng ở chỗ mà
đứa trẻ kia sẽ vượt qua đường, cứ lẩm nhẩm mãi, tự
chuẩn bị cho mình, và thế rồi nó thấy đứa trẻ kia tới.
Nó nói, "Được rồi, bây giờ đây!"
Đứa trẻ kia tới. Đứa thứ nhất nói, "Đằng ấy đi đâu
thế?" Và nó hi vọng rằng bây giờ cơ hội sẽ tới.
Nhưng đứa trẻ kia lại nói, "Tới bất kì chỗ nào chân
đưa tớ tới." Chẳng nhắc gì tới gió, chẳng nói gì tới cái
không, không vấn đề gì về là người không làm... Bây
giờ làm gì đây? Toàn thể câu trả lời làm sẵn của nó có
vẻ ngớ ngẩn. Bây giờ nói về gió sẽ chẳng liên quan gì
cả. Lại tiu nghỉu, bây giờ thực sự xấu hổ rằng mình đơn
giản ngu xuẩn, cứ nghĩ, "Đứa trẻ này chắc chắn biết
điều kì lạ nào đó. Bây giờ nó nói, 'Bất kì chỗ nào chân
đưa tớ tới.'"
Đứa trẻ này quay về với thầy. Thầy nói, "Ta đã bảo
con đừng nói với những người đó mà! Họ là nguy
hiểm, đây là kinh nghiệm dài hàng thế kỉ của chúng ta.
Nhưng bây giờ cái gì đó phải được làm. Cho nên ngày
mai con lại hỏi, 'Đằng ấy đi đâu thế?' và khi nó nói,
"Tới bất kì chỗ nào chân đưa tớ tới,' bảo nó, 'Nếu đằng
ấy không có chân, thì ...?' Nó phải im lặng theo cách
này cách khác chứ."
Thế là ngày hôm sau đứa trẻ này lại hỏi, "Đằng ấy
đi đâu thế?" và chờ đợi.
Và đứa trẻ kia nói, "Tớ đi ra chợ mua rau."
Con người thông thường vận hành từ quá khứ -
còn cuộc sống cứ thay đổi. Cuộc sống không có nghĩa
vụ nào phải khớp với những kết luận của bạn. Đó là lí
do tại sao cuộc sống lại lẫn lộn - lẫn lộn cho người
thông thái. Người đó có tất cả những câu trả lời làm
sẵn, Bhagavad Gita, Koran linh thiêng, Kinh Thánh,
Veda. Người đó có mọi thứ được nhồi nhét, người đó
biết tất cả các câu trả lời. Nhưng cuộc sống không bao
giờ nêu ra cùng câu hỏi lần nữa; do đó người thông thái
bao giờ cũng không tới đích.
Tính quyết định
Tâm trí không bao giờ mang tính quyết định. Vấn
đề không phải là tâm trí của người này hay người khác;
tâm trí là không quyết định. Vận hành của tâm trí là vẩn
vơ giữa hai cực đối lập và cố gắng tìm ra cái nào là
đúng. Cứ dường như bằng việc nhắm mắt lại bạn đang
cố gắng tìm ra cánh cửa. Chắc chắn bạn sẽ cảm thấy
bản thân mình bị treo giữa hai điều - đi theo cách này
hay cách kia; bạn bao giờ cũng trong hoàn cảnh hoặc
cái này hoặc cái nọ. Đó là bản chất của tâm trí. |
195 01/03/2010 - 1/ 98 196
Một trong những triết gia Đan Mạch vĩ đại là
Søren Kierkegaard. Ông ấy đã viết cuốn sách, Hoặc
này nọ. Đó là kinh nghiệm của cuộc sống riêng của ông
ấy - ông ấy không bao giờ có thể quyết định được cái
gì! Mọi thứ bao giờ cũng ở tình trạng nếu ông ấy quyết
định theo cách này, thế thì cách kia dường như đúng.
Nếu ông ấy quyết định cách kia, thì cách này dường
như đúng. Ông ấy vẫn còn không lấy vợ, mặc dầu một
người đàn bà rất yêu ông ấy và đã hỏi ông ấy làm
chồng. Nhưng ông ấy nói, "Tôi sẽ phải nghĩ về điều đó
- hôn nhân là vấn đề lớn, và tôi không thể nói có hay
không ngay lập tức được." Và ông ấy chết với câu hỏi
này, mà không lấy vợ.
Ông ấy đã sống bốn mươi hai năm, và ông ấy liên
tục biện minh, thảo luận, nhưng ông ấy chẳng tìm thấy
câu trả lời mà có thể được nói là câu trả lời tối thượng,
không có cái đối lập tương đương của nó. Ông ấy
không bao giờ có thể trở thành giáo sư. Ông ấy đã điền
vào đơn xin, ông ấy có tất cả những phẩm chất tốt nhất
có thể có - ông ấy có nhiều cuốn sách tính vào công
trạng mình, có tầm quan trọng mênh mông tới mức
thậm chí sau một thế kỉ chúng vẫn còn đương đại,
không cũ đi, không lạc hậu. Ông ấy đã điền vào đơn xin
nhưng lại không thể kí được vào nó - bởi vì "hoặc này
nọ"... liệu có tham gia cùng đại học hay không? Người
ta tìm thấy đơn xin này khi ông ấy chết, trong căn
phòng nhỏ nơi ông ấy đã sống.
Ông ấy sẽ dừng lại ở ngã tư đường để quyết định
đi theo lối này hay đi theo lối khác, trong hàng giờ...!
Cả thành Copenhagen trở nên nhận biết về cái kì lạ của
con người này, và trẻ con lấy ông ấy làm tên hiệu Hoặc
này nọ, cho nên lũ oắt con sẽ đi theo ông ấy, kêu lên
"Hoặc này nọ!" bất kì chỗ nào ông ấy đi. Thấy tình
huống này, cha ông ấy đóng cửa mọi việc kinh doanh
trước khi ông ấy chết, thu lấy mọi tiền bạc, đặt nó vào
trong tài khoản, và thu xếp rằng mọi tháng vào ngày
đầu tiên của tháng, Kierkegaard sẽ nhận được nhiều
tiền. Cho nên cả cuộc đời mình ông ấy ít nhất cũng có
thể sống sót... và bạn sẽ ngạc nhiên: cái ngày ông ấy về
nhà, sau khi lấy ra phần trả tiền cuối cùng vào ngày đầu
tiên của tháng - tiền đã hết - ông ấy ngã ra trên phố và
chết. Với khoản tiền cuối cùng! Đó là điều đúng để
làm. Còn làm gì khác được? - bởi vì sau tháng này, ông
ấy có thể làm được gì?
Ông ấy đã viết sách nhưng đã không quyết định về
liệu có xuất bản chúng hay không; ông ấy đã để lại
nhiều cuốn sách của mình chưa xuất bản. Chúng cực kì
có giá trị. Từng cuốn sách đều có hiểu biết xuyên thấu
vào trong mọi việc. Về từng chủ đề ông ấy đã viết, ông
ấy đã đi tới chính gốc rễ, tới từng chi tiết chi li... một
thiên tài, nhưng thiên tài của tâm trí.
Với tâm trí, đó là vấn đề - và bạn càng có tâm trí
tốt, sẽ càng có nhiều vấn đề hơn. Các tâm trí kém hơn
không bắt gặp vấn đề đó nhiều thế. Chính tâm trí của
các thiên tài mới bị mắc kẹt giữa hai cực và không thể
chọn được. Và thế rồi ông ấy cảm thấy trong tình trạng
lấp lửng.
Điều tôi vừa kể cho các bạn là ở chỗ chính bản
chất của tâm trí là ở trong tình trạng lấp lửng. Chính
bản chất của tâm trí là ở giữa các cực đối lập. Chừng
nào bạn còn chưa ra khỏi tâm trí và trở thành nhân
chứng với mọi trò chơi của tâm trí, bạn sẽ không bao
giờ mang tính quyết định cả. Cho dù thỉnh thoảng bạn |
197 01/03/2010 - 1/ 99 198
có quyết định - mặc cho tâm trí - bạn sẽ ăn năn, bởi vì
nửa kia mà bạn đã không quyết định cho nó vẫn đang
ám ảnh bạn: có lẽ điều đó là đúng và điều bạn đã chọn
là sai. Và bây giờ không có cách nào để biết. Có lẽ
chọn lựa bạn đã gạt sang bên
là tốt hơn. Nhưng cho dù bạn
đã chọn nó, tình huống sẽ
không khác đi. Thế thì việc
chọn này, cái đã bị gạt sang
bên, sẽ ám ảnh bạn.
Tâm trí về căn bản là bắt
đầu của điên khùng. Và nếu
bạn quá nhiều trong nó, nó sẽ
làm cho bạn phát điên.
Ở trong làng tôi thường
sống đối diện với một thợ
kim hoàn. Tôi hay ngồi ngay
trước nhà ông ấy, và tôi trở
nên nhận biết rằng ông ấy có
thói quen kì dị: ông ấy sẽ khoá cửa hiệu lại, thế rồi kéo
khoá hai, ba lần để xem nó có thực được khoá không.
Một hôm tôi đi về từ sông và ông ấy đã khoá cửa hiệu
lại và đang về nhà. Tôi nói, "Nhưng bác còn chưa kiểm
tra!"
Ông ấy nói, "Cái gì?"
Tôi nói, "Bác chưa kiểm tra chiếc khoá!" Ông ấy
kiểm tra lại nó - tôi đã thấy ông ấy kéo nó ba lần,
nhưng bây giờ tôi đã tạo ra nghi ngờ, và tâm trí bao giờ
cũng sẵn sàng...
Thế là ông ấy nói với tôi, "Có lẽ bác quên - bác
phải quay lại." Ông ấy quay lại và kiểm tra chiếc khoá
lần nữa. Điều đó trở thành thích thú của tôi - bất kì khi
nào ông ấy đi... trong chợ ông ấy sẽ mua rau, và tôi sẽ
tới đó và nói, "Bác làm gì ở đây thế? Bác đã bỏ khoá
không được kiểm tra!"
Ông ấy sẽ bỏ rau lại và nói, "Tôi sẽ quay lại; trước
hết tôi phải đi và kiểm tra chiếc khoá đã." Ngay cả tại
ga tầu hoả - ông ấy đang mua vé đi đâu đó, và tôi tới và
bảo ông ấy, "Bác đi đâu thế? Chiếc khoá!"
Ông ấy nói, "Trời đất, bác không kiểm tra nó sao?"
Tôi nói, "Không!"
Ông ấy nói, "Bây giờ thì không thể đi được." Ông
ấy trả lại vé, về nhà, và kiểm tra khoá. Nhưng thế thì
quá trễ để ra ga - tầu đã chạy rồi. Và ông ấy tin cậy tôi
bởi vì tôi bao giờ cũng ngồi trước nhà ông ấy.
Dần dần mọi người trở nên biết điều đó, cho nên
bất kì khi nào ông ấy đi, mọi người đều nói, "Ông đi
đâu thế? Ông đã kiểm tra khoá chưa?"
Cuối cùng ông ấy trở nên giận tôi. Ông ấy nói,
"Cháu đã loan truyền điều đó, bởi vì bất kì chỗ nào bác
đi mọi người đều nói về chiếc khoá."
Tôi nói, "Thế thì đừng nghe họ. Cứ để họ nói bất
kì điều gì họ muốn đi."
Ông ấy nói, "Cháu ngụ ý gì, đừng nghe họ sao!
Nếu họ đúng, thì bác mất mãi mãi. Bác không thể nhận
cơ hội đó được. Cho nên dù biết mười mươi rằng người
này có thể nói dối, bác vẫn phải quay lại để bắt buộc
Chính bản chất
của tâm trí là ở
giữa các đối lập
cực. Chừng nào
bạn còn chưa đi
khỏi tâm trí và trở
thành nhân chứng
với mọi trò chơi
của tâm trí, bạn sẽ
không bao giờ
mang tính quyết
định cả. |
199 01/03/2010 - 1/ 100 200
kiểm tra chiếc khoá. Bác biết ở đâu đó rằng bác đã
kiểm tra rồi, nhưng ai có thể chắc chắn được?"
Tâm trí chẳng có chắc chắn nào về mọi thứ.
Nếu bạn ở giữa hai cực của tâm trí, ở trạng thái lấp
lửng - bao giờ cũng làm hay không làm, bạn sẽ phát
điên. Bạn là việc điên đó! Trước khi nó xảy ra, nhảy ra
và nhìn từ bên ngoài vào tâm trí.
Nhận biết về tâm trí -
bên sáng của nó, bên tối của
nó, cái đúng của nó, cái sai
của nó. Dù nó đang ở bất kì
cực nào, bạn nhận biết về nó.
Hai điều sẽ tới từ nhận biết
đó: thứ nhất, bạn không là
tâm trí, và thứ hai, nhận biết
có tính quyết định mà tâm trí
không bao giờ có.
Tâm trí về căn bản
không có tính quyết định, và
nhận biết về căn bản có tính
quyết định. Cho nên bất kì
hành động nào từ nhận biết
đều toàn bộ, đầy đủ, không
có hối hận.
Tôi chưa bao giờ nghĩ
lại về mọi thứ trong cuộc đời mình, dù cái gì đó khác sẽ
tốt hơn. Tôi chưa bao giờ ăn năn. Tôi chưa bao giờ nghĩ
rằng tôi đã phạm phải sai lầm nào, bởi vì không có ai
khác đã còn lại để nói những điều này. Tôi đã từng
hành động từ nhận biết của mình - đó là toàn thể bản
thể tôi. Bây giờ bất kì cái gì xảy ra đều là tất cả những
cái có thể. Thiên hạ có thể gọi nó là đúng hay sai, đó là
việc của họ, nhưng đó không phải là vấn đề của tôi.
Cho nên nhận biết sẽ đem bạn ra khỏi sự lấp lửng.
Thay vì treo giữa hai cực này của tâm trí, bạn sẽ nhảy
ra ngoài cả hai, và bạn sẽ có khả năng thấy rằng các cực
này đều là cực chỉ nếu bạn đang trong tâm trí. Nếu bạn
ở ngoài nó, bạn sẽ ngạc nhiên rằng chúng là hai mặt của
cùng một đồng tiền - không có vấn đề về quyết định.
Với nhận biết bạn có sự sáng tỏ, tính toàn bộ, sự
buông bỏ - sự tồn tại quyết định bên trong bạn. Bạn
không phải nghĩ về điều gì đúng và sai. Sự tồn tại nắm
tay bạn trong tay nó, và bạn đi theo cách thảnh thơi. Đó
là cách duy nhất, cách đúng. Và đó là cách duy nhất
bạn có thể lành mạnh; bằng không bạn sẽ vẫn còn bị
lộn xộn.
Bây giờ, Søren Kierkegaard là một tâm trí vĩ đại,
nhưng là một người Ki tô giáo, ông ấy không có khái
niệm về nhận biết. Ông ấy có thể nghĩ, và nghĩ rất sâu,
nhưng ông ấy không thể chỉ im lặng và quan sát. Con
người đáng thương đó chưa bao giờ nghe nói về cái gì
như quan sát, chứng kiến, nhận biết. Suy nghĩ là tất cả
những điều ông ấy đã nghe nói, và ông ấy đã để toàn
thể thiên tài của mình vào suy nghĩ. Ông ấy đã tạo ra
những cuốn sách vĩ đại, nhưng ông ấy đã không thể tạo
ra được cuộc sống vĩ đại cho bản thân mình. Ông ấy đã
sống trong khốn khổ hoàn toàn.
Nhận biết về tâm
trí đi - bên sáng
của nó, bên tối
của nó, cái đúng
của nó, cái sai của
nó. Dù nó đang ở
bất kì cực nào,
nhận biết về nó.
Hai điều sẽ tới từ
nhận biết đó: thứ
nhất, bạn không là
tâm trí, và thứ hai,
nhận biết có tính
quyết định mà tâm
trí không bao giờ
có. |
201 01/03/2010 - 1/ 101 202
Trọn vẹn từng khoảnh khắc
Tại sao việc mơ lại được cần tới? Bạn muốn giết ai
đó và bạn đã không giết - bạn sẽ giết người đó trong
giấc mơ của mình. Điều đó sẽ làm thảnh thơi cho tâm
trí bạn. Đến sáng bạn sẽ tươi tắn - bạn đã giết. Tôi
không nói đi và giết để cho bạn sẽ không cần giấc mơ
nào! Nhưng nhớ điều này: nếu bạn muốn giết ai đó,
đóng phòng mình lại, thiền về việc giết, và giết người
đó một cách có ý thức. Khi tôi nói, "giết người đó," tôi
ngụ ý giết cái gối; làm ra
hình nộm và giết nó. Nỗ lực
có ý thức đó, việc thiền có ý
thức đó, sẽ cho bạn nhiều
sáng suốt về bản thân mình.
Nhớ một điều: làm mọi
khoảnh khắc trọn vẹn. Sống
mọi khoảnh khắc cứ dường
như không có khoảng khắc
nào khác tới. Chỉ thế thì bạn
mới làm trọn vẹn nó. Biết cái
chết có thể xuất hiện vào bất
kì khoảnh khắc nào. Khoảnh
khắc này có thể là cuối cùng.
Cảm thấy, "nếu mình phải
làm cái gì đó, mình phải làm
nó ở đây và bây giờ, một
cách trọn vẹn!"
Tôi đã nghe câu chuyện
về một vị tướng Hi Lạp. Nhà
vua bằng cách nào đó chống lại ông ấy. Có âm mưu của
triều đình, và đó là ngày sinh của vị tướng này. Ông ấy
tổ chức lễ mừng nó cùng bạn bè. Bỗng nhiên, vào buổi
chiều, người quản lí của nhà vua tới và nói với vị tướng
này, "Tôi xin lỗi, thật khó cho tôi phải nói với ông,
nhưng nhà vua đã quyết định rằng tối nay trước sáu giờ
ông sẽ bị treo cổ. Cho nên sẵn sàng trước sáu giờ đi."
Bạn bè có đó; âm nhạc đang chơi. Có uống, ăn và
nhảy múa. Đó là ngày sinh của ông ấy. Thông điệp này
làm thay đổi toàn thể bầu không khí. Mọi người trở nên
buồn. Nhưng vị tướng nói, "Bây giờ đừng buồn, bởi vì
đây đang là phần cuối của cuộc đời tôi. Cho nên chúng
ta làm trọn vẹn điệu vũ chúng ta đang nhảy và chúng ta
làm trọn vẹn bữa tiệc chúng ta đang ăn. Tôi không có
khả năng nào bây giờ, cho nên chúng ta không thể làm
nó được trọn vẹn trong tương lai. Và đừng tiễn tôi đi
trong bầu không khí buồn bã này; bằng không tâm trí
tôi sẽ còn khao khát cuộc sống lặp đi lặp lại, và việc âm
nhạc bị dừng lại và bữa tiệc bị hoãn lại sẽ trở thành đè
nặng lên tâm trí tôi. Cho nên chúng ta làm trọn vẹn nó
đi. Bây giờ không phải là lúc để dừng nó."
Vì ông ấy họ nhảy múa, nhưng điều đó là khó.
Ông ấy một mình nhảy múa sôi nổi; ông ấy một mình
trở nên vui nhộn hơn - nhưng cả nhóm đơn giản không
có đó. Vợ ông ấy khóc nhưng ông ấy tiếp tục nhảy
múa, ông ấy tiếp tục nói chuyện với bạn bè. Và ông ấy
hạnh phúc tới mức viên sứ giả quay về với nhà vua và
nói, "Người đó thật hiếm hoi. Ông ấy đã nghe thông
điệp này nhưng ông ấy không buồn. Và ông ấy đã nhận
nó theo một cách rất khác lạ - tuyệt đối không thể hình
dung được. Ông ấy cười và nhảy múa và ông ấy vui
nhộn, và ông ấy nói rằng bởi vì những khoảnh khắc này
là khoảnh khắc cuối cùng của ông ấy và bây giờ không
Nhớ lấy một điều:
làm mọi khoảnh
khắc trọn vẹn đi.
Sống mọi khoảnh
khắc cứ dường
như không có
khoảng khắc nào
khác tới. Chỉ thế
thì bạn mới làm
trọn vẹn nó. Biết
rằng cái chết có
thể xuất hiện vào
bất kì khoảnh
khắc nào. Khoảnh
khắc này có thể là
cuối cùng. |
203 01/03/2010 - 1/ 102 204
có tương lai, ông ấy không thể làm phí hoài chúng -
ông ấy phải sống chúng."
Bản thân nhà vua tới
xem điều đang xảy ra ở đó.
Mọi người đều buồn, khóc.
Chỉ mỗi viên tướng đang
nhảy múa, uống rượu, ca hát.
Nhà vua hỏi, "Ông đang làm
gì thế?"
Vị tướng nói, "Đây đã
từng là nguyên tắc của sống
của tôi - nhận biết liên tục
rằng cái chết là có thể vào
bất kì khoảnh khắc nào. Bởi
vì nguyên tắc này tôi đã sống
mọi khoảnh khắc nhiều nhất
có thể được. Nhưng tất nhiên
bệ hạ đã làm điều đó thành
rõ ràng thế cho ngày hôm
nay. Tôi biết ơn bởi vì cho
tới giờ tôi chỉ nghĩ rằng cái chết là có thể vào mọi
khoảnh khắc. Đó mới chỉ là việc suy nghĩ. Ở đâu đó, ẩn
nấp đằng sau, là ý nghĩ rằng nó sẽ không phải là ngay
khoảnh khắc tiếp. Nhưng bệ hạ đã vứt bỏ tương lai
hoàn toàn cho tôi. Tối nay là tối cuối cùng. Cuộc sống
bây giờ ngắn thế, tôi không thể trì hoãn nó được."
Nhà vua hạnh phúc thế, ông ta trở thành đệ tử của
người này. Ông ta nói, "Dạy cho tôi đi! Đây là giả kim
thuật. Đây là cách cuộc sống đáng phải được sống; đây
là nghệ thuật. Tôi sẽ không treo cổ ông, nhưng ông là
thầy của tôi. Dạy cho tôi sống trong khoảnh khắc."
Chúng ta đang trì hoãn.
Việc trì hoãn đó trở thành đối
thoại bên trong, độc thoại bên
trong. Đừng trì hoãn. Sống
ngay ở đây và bây giờ. Và bạn
càng sống nhiều trong hiện
tại, bạn sẽ càng ít cần tới "tâm
trí" thường xuyên này, suy
nghĩ thường xuyên này. Bạn
sẽ càng ít cần tới nó! Nó có đó
bởi vì việc trì hoãn, và chúng
ta cứ trì hoãn mọi thứ. Chúng
ta bao giờ cũng sống trong
ngày mai, cái chưa bao giờ tới
và cái không thể tới được;
điều đó là không thể được.
Cái mà tới bao giờ cũng là
hôm nay, và chúng ta cứ hi
sinh hôm nay vì ngày mai, cái
không ở đâu cả. Thế thì tâm trí cứ nghĩ về quá khứ, cái
bạn đã phá huỷ đi rồi, cái bạn đã hi sinh vì cái gì đó còn
chưa tới. Và thế thì nó cứ trì hoãn cho những ngày mai
xa hơn.
Cái mà bạn đã bỏ lỡ, bạn cứ nghĩ bạn sẽ bắt lấy ở
đâu đó trong tương lai. Bạn sẽ không bắt được nó đâu!
Sự căng thẳng thường xuyên này giữa quá khứ và
tương lai, việc bỏ lỡ thường xuyên hiện tại này, là tiếng
ồn bên trong. Chừng nào nó còn chưa dừng lại, bạn
không thể rơi vào trong im lặng được. Cho nên điều
đầu tiên: cố gắng toàn bộ trong mọi khoảnh khắc.
Điều thứ hai: tâm trí bạn ồn ào thế bởi vì bạn bao
giờ cũng nghĩ rằng người khác đang tạo ra nó, rằng bạn
Việc trì hoãn đó
trở thành đối thoại
bên trong, độc
thoại bên trong.
Đừng trì hoãn.
Sống ngay ở đây
và bây giờ đi. Và
bạn càng sống
nhiều trong hiện
tại, bạn sẽ càng ít
cần tới "tâm trí"
thường xuyên
này, suy nghĩ
thường xuyên
này.
Cái mà bạn đã bỏ
lỡ, bạn cứ nghĩ
bạn sẽ bắt lấy ở
đâu đó trong
tương lai. Bạn sẽ
không bắt được
nó đâu! Sự căng
thẳng thường
xuyên này giữa
quá khứ và tương
lai, việc bỏ lỡ
thường xuyên
hiện tại này, là
tiếng ồn bên
trong. |
205 01/03/2010 - 1/ 103 206
không chịu trách nhiệm. Cho nên bạn cứ nghĩ rằng
trong một thế giới tốt hơn - với vợ tốt hơn, với chồng
tốt hơn, với con tốt hơn, với nhà tốt hơn, ở vị trí tốt hơn
- mọi thứ sẽ tốt và bạn sẽ im lặng. Bạn nghĩ bạn không
im lặng bởi vì mọi thứ xung quanh là sai, cho nên làm
sao bạn có thể im lặng được?
Nếu bạn nghĩ theo cách này, nếu đây là logic của
bạn, thế thì thế giới tốt hơn đó chẳng bao giờ sẽ tới đâu.
Mọi nơi đây đều là thế giới, mọi nơi đây đều là hàng
xóm, và mọi nơi đây đều là vợ và đây là chồng và đây
là con. Bạn có thể tạo ra ảo tưởng rằng ở đâu đó cõi trời
tồn tại, nhưng ở mọi nơi nó đều là địa ngục. Với kiểu
tâm trí này, mọi nơi đều là địa ngục. Tâm trí này là địa
ngục.
Một hôm Mulla Nasruddin và vợ về nhà muộn
trong đêm. Ngôi nhà đã bị trộm vào, thế là cô vợ
bắt đầu kêu khóc. Thế rồi cô ấy nói với Mulla, "Lỗi
ở anh! Sao anh không kiểm tra khoá trước khi
chúng ta đi?"
Lúc đó toàn thể hàng xóm đều kéo tới. Đó là tin
gây xúc động thế - nhà của Mulla đã bị trộm vào!
Mọi người đều tiếp lời. Một hàng xóm nói, "Tôi
bao giờ cũng nghĩ tới điều đó. Sao anh không nghĩ
tới điều đó trước? Anh bất cẩn thế!" Người thứ hai
nói, "Cửa sổ nhà anh mở tung. Sao anh không
đóng chúng trước khi anh rời nhà?" Người thứ ba
nói, "Khoá của anh dường như không tốt. Sao anh
không thay chúng đi?" Và mọi người đều đổ lỗi lên
đầu Mulla Nasruddin.
Thế rồi anh ta nói, "Tôi xin một phút! Tôi không
có lỗi."
Thế là toàn thể hàng xóm đều đồng thanh nói, "Thế
thì anh nghĩ lỗi thuộc phần ai nếu anh không có
lỗi?"
Mulla nói, "Thế về tên trộm thì sao?"
Tâm trí cứ đổ oán trách lên ai đó khác. Vợ đổ nó
lên Mulla Nasruddin, toàn thể hàng xóm đổ lên đầu
Mulla Nasruddin, và anh chàng đáng thương này không
thể đổ nó lên bất kì ai khác hiện có, cho nên anh ta nói,
"Thế về tên trộm thì sao?"
Chúng ta cứ đổ oán trách lên người khác. Điều này
cho bạn cảm giác ảo tưởng rằng bạn không sai. Ai đó
khác ở đâu đó mới sai -X-Y-Z. Và thái độ này là một
trong những thái độ căn bản của tâm trí chúng ta. Trong
mọi thứ ai đó khác sai, và bất kì khi nào chúng ta có thể
tìm ra người chịu báng, chúng ta thấy thoải mái; thế thì
gánh nặng được ném đi.
Với người tìm kiếm, tâm trí này chẳng ích gì; nó là
cản trở. Tâm trí này là cản trở. Chúng ta phải nhận ra
rằng dù tình huống là bất kì điều gì, dù hoàn cảnh là bất
kì cái gì với bạn, bạn chịu trách nhiệm chứ không phải
ai khác. Nếu bạn chịu trách nhiệm, thế thì cái gì đó là
có thể. Nếu ai đó khác chịu trách nhiệm, thế thì không
cái gì là có thể. |
207 01/03/2010 - 1/ 104 208
Đây là xung đột căn bản giữa tâm trí tôn giáo và
tâm trí phi tôn giáo. Tâm trí phi tôn giáo bao giờ cũng
nghĩ rằng cái gì đó khác chịu trách nhiệm - thay đổi xã
hội, thay đổi hoàn cảnh, thay đổi điều kiện kinh tế, thay
đổi tình huống chính trị, thay đổi cái gì đó, và mọi sự
sẽ tốt. Chúng ta đã thay đổi mọi thứ nhiều lần thế, mà
chẳng cái gì tốt cả. Tâm trí tôn giáo nói rằng dù tình
huống là bất kì cái gì, nếu đây là tâm trí bạn, thế thì bạn
sẽ trong địa ngục, bạn sẽ trong khốn khổ. Bạn sẽ không
có khả năng đạt tới im lặng.
Đặt trách nhiệm lên bản thân mình đi. Chịu trách
nhiệm đi bởi vì thế thì cái gì đó có thể được làm. Bạn
chỉ có thể làm cái gì đó với bản thân mình. Bạn không
thể thay đổi được bất kì ai khác trên thế giới này, bạn
chỉ có thể thay đổi được bản thân mình. Đó là cuộc
cách mạng duy nhất có thể được. Biến đổi duy nhất có
thể có là của riêng người ta. Nhưng điều đó có thể được
xét tới chỉ khi chúng ta cảm thấy rằng chúng ta chịu
trách nhiệm.
Dừng cố gắng là tốt
Tội lỗi duy nhất là vô nhận biết, và đức hạnh duy
nhất là nhận biết. Điều được thực hiện với vô nhận biết
là tội lỗi. Điều được thực hiện qua nhận biết là đức
hạnh. Không thể nào giết người được nếu bạn nhận
biết; không thể nào bạo hành chút nào được - nếu bạn
nhận biết. Không thể nào cưỡng hiếp, ăn cắp, hành hạ -
đây là những điều không thể được nếu nhận biết có đấy.
Chỉ khi vô nhận biết chiếm ưu thế, trong bóng tối của
vô nhận biết, đủ mọi loại kẻ thù đi vào bạn.
Phật đã nói: Nếu đèn trong nhà được bật lên, kẻ
cắp lẩn tránh nó; và nếu người gác đang thức, kẻ cắp
thậm chí sẽ không vào. Và nếu mọi người đang đi lại và
nói bên trong, và ngôi nhà còn chưa rơi vào giấc ngủ,
không có khả năng nào cho kẻ
cắp vào hay thậm chí nghĩ tới
điều đó.
Đích xác cùng điều đó là
trường hợp cho bạn: bạn là
ngôi nhà không đèn. Trạng
thái bình thường của con
người là trạng thái của vận
hành máy móc: Homo
mechanicus người máy. Chỉ
trong cái tên bạn mới là người
- ngoài ra, chỉ là cái máy được
huấn luyện, có kĩ năng, và bất
kì điều gì bạn làm cũng đều sẽ
sai. Và nhớ lấy, tôi đang nói
bất kì điều gì bạn làm - ngay
cả đức hạnh của bạn cũng sẽ
không là đức hạnh nếu bạn vô
nhận biết. Đằng sau đức hạnh
của bạn sẽ là bản ngã khổng
lồ, to lớn đi tới - nó nhất định
là như vậy.
Làm sao bạn có
thể đức hạnh khi
bạn vô nhận biết.
Đằng sau đức
hạnh của bạn sẽ là
bản ngã khổng lồ,
to lớn đi tới - nó
nhất định là như
vậy. Ngay cả tính
thánh nhân của
bạn, được thực
hành, được trau
dồi với lao động
và nỗ lực lớn lao,
cũng vô tích sự.
Bởi vì nó sẽ
không đem lại tính
đơn giản và nó sẽ
không đem lại sự
khiêm tốn. |
209 01/03/2010 - 1/ 105 210
Ngay cả tính thánh nhân của bạn, được thực hành,
được trau dồi với lao động và nỗ lực lớn lao, cũng vô
tích sự. Bởi vì nó sẽ không đem lại tính đơn giản và nó
sẽ không đem lại sự khiêm tốn, và nó sẽ không đem lại
kinh nghiệm lớn lao về điều thiêng liêng, điều chỉ xảy
ra khi bản ngã đã biến mất. Bạn sẽ sống cuộc sống đáng
kính như thánh nhân, nhưng nghèo nàn như mọi người
khác - mục nát bên trong, bên trong là sự tồn tại vô
nghĩa. Nó không phải là cuộc sống, nó chỉ là sống vô
vị. Tội lỗi của bạn sẽ là tội lỗi, đức hạnh của bạn cũng
sẽ là tội lỗi, đạo đức của bạn cũng sẽ là vô đạo.
Tôi không dạy đạo đức,
và tôi không dạy đức hạnh -
bởi vì tôi biết rằng không có
nhận biết chúng chỉ là giả vờ,
đạo đức giả. Chúng làm cho
bạn thành rởm. Chúng không
giải thoát bạn, chúng không
thể giải thoát bạn được.
Ngược lại, chúng cầm tù bạn.
Chỉ một điều là đủ: nhận
biết là chìa khoá chủ. Nó mở
mọi cái khoá của sự tồn tại.
Nhận biết nghĩa là bạn sống
khoảnh khắc sang khoảnh
khắc, tỉnh táo, ý thức về bản
thân mình và ý thức về tất cả
những điều đang xảy ra
quanh bạn trong sự đáp ứng khoảnh khắc sang khoảnh
khắc. Bạn giống như tấm gương, bạn phản xạ - và bạn
phản xạ toàn bộ tới mức từ sự phản xạ đó bất kì hành
động nào được sinh ra cũng đều đúng bởi vì nó khớp,
nó hài hoà với sự tồn tại. Nó không thực nảy sinh trong
bạn - bạn không phải là người làm nó. Nó nảy sinh
trong hoàn cảnh toàn bộ - tình huống, bạn và tất cả đều
tham gia vào trong nó. Từ tính toàn thể đó hành động
được sinh ra - nó không phải là hành động của bạn, bạn
đã không quyết định làm nó theo cách đó. Nó không
phải là quyết định của bạn, nó không phải là ý nghĩ của
bạn, nó không phải là cá tính của bạn. Bạn không làm
nó, bạn chỉ cho phép nó xảy ra.
Điều đó cũng hệt như bạn đi dạo sáng sớm, mặt
trời còn chưa lên, và bạn bắt gặp con rắn trên đường -
không có thời gian để nghĩ. Bạn chỉ có thể phản xạ -
không có thời gian để quyết định phải làm gì và không
làm gì - bạn lập tức nhảy ra! Chú ý tới từ lập tức - thậm
chí không một khoảnh khắc bị mất; bạn lập tức nhảy ra
khỏi đường. Về sau bạn có thể ngồi dưới cây và nghĩ về
nó, điều đã xảy ra, cách bạn đã làm nó, và bạn có thể tự
khen mình đã làm đúng. Nhưng thực tế bạn đã không
làm điều đó - nó xảy ra. Nó xảy ra từ hoàn cảnh toàn
bộ. Bạn, con rắn, mối nguy chết người, nỗ lực của cuộc
sống để tự bảo vệ... và cả nghìn lẻ một điều khác tham
gia vào trong nó. Tình huống toàn bộ gây ra hành động
này. Bạn chỉ là trung gian.
Bây giờ, hành động này khớp. Bạn không là người
làm của nó. Theo cách tôn giáo chúng ta có thể nói
Thượng đế đã làm nó qua bạn. Đó chỉ là cách nói tôn
giáo, có vậy thôi. Cái toàn thể đã hành động qua cái bộ
phận.
Đây là đức hạnh. Bạn sẽ không bao giờ ăn năn vì
nó. Và đây thực sự là hành động tự do. Một khi nó đã
xảy ra, nó được kết thúc. Bạn lại tự do hành động; bạn
Tôi không dạy đạo
đức, và tôi không
dạy đức hạnh -
bởi vì tôi biết rằng
không có nhận
biết chúng chỉ là
giả vờ, đạo đức
giả. Chúng làm
cho bạn thành
rởm. Chúng
không giải thoát
bạn, chúng không
thể giải thoát bạn
được. Ngược lại,
chúng cầm tù bạn. |
211 01/03/2010 - 1/ 106 212
sẽ không mang hành động này vào trong đầu mình. Nó
sẽ không trở thành một phần của kí ức tâm lí của bạn;
nó sẽ không để lại vết thương nào trong bạn. Nó tự phát
tới mức nó sẽ không để lại dấu vết nào. Hành động này
sẽ không bao giờ trở thành nghiệp. Hành động này sẽ
không bao giờ để lại vết xước nào trên bạn. Hành động
mà trở thành nghiệp là hành động không thực sự là
hành động mà là phản ứng - cái tới từ quá khứ, từ kí ức,
từ suy nghĩ. Bạn là người quyết định, người chọn lựa.
Nó không là từ nhận biết mà từ vô nhận biết. Thế thì nó
tất cả là tội lỗi.
Toàn thể thông điệp
của tôi là ở chỗ bạn cần
tâm thức không cần cá
tính. Tâm thức là cái thực,
cá tính là thực thể giả. Cá
tính được cần tới bởi những
người không có tâm thức.
Nếu bạn có mắt, bạn không
cần gậy dò đường để tìm
đường, để dò dẫm con đường
xung quanh. Nếu bạn có thể
thấy được, bạn không hỏi
người khác, "Cửa ở đâu?"
Cá tính được cần tới bởi
vì mọi người vô ý thức. Cá
tính chỉ là chất bôi trơn; nó
giúp bạn vận hành cuộc sống của mình một cách êm ả.
George Gurdjieff thường nói cá tính giống như bộ đệm.
Bộ đệm được dùng ở tầu hoả; giữa hai toa có bộ đệm.
Nếu cái gì đó xảy ra, những bộ đệm này ngăn các toa
không va chạm vào nhau. Hay nó giống như nhíp xe: ô
tô có nhíp xe để cho bạn có thể di chuyển uyển chuyển.
Nhíp xe hấp thu những cú xóc; chúng được gọi là cái
hấp thu xóc. Đó chính là cá tính là gì: nó là cái hấp thu
xóc.
Mọi người được bảo phải khiêm tốn. Nếu bạn học
cách khiêm tốn, nó là cái hấp thu xóc - bằng việc học
cách khiêm tốn bạn sẽ có khả năng tự bảo vệ mình
chống lại bản ngã của những người khác. Họ sẽ không
làm tổn thương bạn nhiều thế; bạn là người khiêm tốn
mà. Nếu bạn là người bản ngã, bạn nhất định bị tổn
thương đi tổn thương lại - bản ngã rất nhạy cảm - cho
nên bạn che phủ bản ngã của mình bằng cái chăn khiêm
tốn. Nó giúp đỡ, nó cho bạn một loại uyển chuyển.
Nhưng nó không biến đổi bạn.
Công việc của tôi bao gồm biến đổi. Đây là trường
học giả kim thuật; tôi muốn bạn được biến đổi từ vô ý
thức sang có ý thức, từ bóng tối sang ánh sáng. Tôi
không thể cho bạn cá tính được; tôi chỉ có thể cho bạn
sự sáng suốt, nhận biết. Tôi muốn bạn sống từ khoảnh
khắc sang khoảnh khắc, không theo hình mẫu đã lập do
tôi trao hay do xã hội, nhà thờ, quốc gia trao. Tôi muốn
bạn sống theo ánh sáng nhận biết nhỏ bé của riêng bạn,
sống theo tâm thức riêng của bạn.
Mang tính đáp ứng cho từng khoảnh khắc. Cá tính
có nghĩa là bạn có câu trả lời làm sẵn nào đó cho tất cả
các câu hỏi của cuộc sống, cho nên bất kì khi nào tình
huống nảy sinh, bạn đáp ứng theo hình mẫu đã lập. Bởi
vì bạn đáp ứng theo câu trả lời làm sẵn, nó không phải
là việc đáp ứng đúng, nó chỉ là phản ứng. Con người
Cá tính được cần
tới bởi những
người không có
tâm thức. Nếu bạn
có mắt, bạn không
cần gậy dò đường
để tìm đường, để
dò dẫm con
đường xung
quanh. Nếu bạn có
thể thấy được,
bạn không hỏi
người khác, "Cửa
ở đâu?" |
213 01/03/2010 - 1/ 107 214
của cá tính phản ứng, con người của tâm thức đáp ứng:
người đó nhận tình huống vào, người đó phản xạ thực
tại như nó đang vậy, và từ phản xạ này người đó hành
động. Con người của cá tính phản ứng, con người của
tâm thức hành động. Con người của cá tính mang tính
máy móc; người đó vận hành
tựa rô bốt. Người đó có máy
tính trong tâm trí mình, đầy
thông tin; cứ hỏi người đó
bất kì cái gì và câu trả lời sẵn
có tuôn ra từ máy tính.
Con người của tâm thức
đơn giản hành động trong
khoảnh khắc, không từ quá
khứ và từ kí ức. Đáp ứng của
người đó có cái đẹp, tính tự
nhiên, và đáp ứng của người
đó là đúng cho tình huống.
Con người của cá tính bao
giờ cũng không tới đích, bởi
vì cuộc sống liên tục thay
đổi; nó không bao giờ như
cũ. Và câu trả lời của bạn
bao giờ cũng như cũ, chúng
không bao giờ phát triển - chúng không thể phát triển
được, chúng chết.
Bạn đã được bảo về những điều nào đó trong thời
thơ ấu của mình; nó vẫn còn đó. Bạn đã lớn, cuộc sống
đã thay đổi, nhưng câu trả lời đó đã được cha mẹ hay
thầy giáo hay các tu sĩ trao cho bạn vẫn còn đó. Và nếu
cái gì đó xảy ra, bạn sẽ vận hành theo câu trả lời đã
được trao cho bạn năm mươi năm trước đây. Và trong
năm mươi năm đó nhiều nước đã chảy qua sông Hằng
rồi; nó là cuộc sống hoàn toàn khác rồi.
Heraclitus nói: Ông không thể bước vào cùng dòng
sông hai lần. Và tôi nói với bạn: Bạn không thể nào
bước vào cùng dòng sông ngay cả một lần, dòng sông
chảy nhanh thế.
Cá tính mang tính tù đọng; nó là vũng nước bẩn.
Tâm thức là dòng sông.
Đó là lí do tại sao tôi không cho người của tôi bộ
luật ứng xử nào. Tôi cho họ con mắt để nhìn, tâm thức
để phản xạ, bản thể tựa tấm gương để có khả năng đáp
ứng với bất kì tình huống nào
nảy sinh. Tôi không cho họ
thông tin chi tiết về cái gì làm
và cái gì không làm; tôi không
cho họ mười điều răn. Và nếu
bạn bắt đầu cho họ những lời
răn, thế thì bạn không thể
dừng tại mười được, bởi vì
cuộc sống còn phức tạp hơn
nhiều.
Trong kinh sách Phật
giáo có ba mươi ba nghìn qui
tắc cho sư Phật giáo. Ba mươi
ba nghìn qui tắc! Với mọi tình
huống có thể nảy sinh, họ đều
cho một câu trả lời làm sẵn.
Nhưng làm sao bạn nhớ được
ba mươi ba nghìn qui tắc ứng
xử? Và người đủ tinh ranh để
nhớ ba mươi ba nghìn qui tắc ứng xử này sẽ đủ láu lỉnh
Cá tính có nghĩa là
bạn có câu trả lời
làm sẵn nào đó
cho tất cả các câu
hỏi của cuộc
sống, cho nên bất
kì khi nào tình
huống nảy sinh,
bạn đáp ứng theo
hình mẫu đã lập.
Bởi vì bạn đáp
ứng theo câu trả
lời làm sẵn, nó
không phải là việc
đáp ứng đúng, nó
chỉ là phản ứng.
Người đủ tinh
ranh để nhớ ba
mươi ba nghìn qui
tắc ứng xử này sẽ
đủ láu lỉnh để tìm
được cách thoát
ra, bao giờ cũng
thế; nếu người đó
không muốn làm
điều gì đó, người
đó sẽ tìm ra cách
thoát. Nếu người
đó muốn làm điều
gì đó, người đó sẽ
tìm được cách
thoát ra. |
215 01/03/2010 - 1/ 108 216
để tìm được cách thoát ra, bao giờ cũng thế; nếu người
đó không muốn làm điều gì đó, người đó sẽ tìm ra cách
thoát. Nếu người đó muốn làm điều gì đó, người đó sẽ
tìm được cách thoát ra.
Tôi đã nghe nói về một thánh Ki tô giáo: ai đó
đánh vào mặt ông ta, bởi vì ngay hôm đó trong bài nói
buổi sáng ông ấy đã nói, "Jesus nói nếu ai đó tát vào má
này của ông, chìa má kia ra cho người đó." Và người
này muốn thử điều đó, cho nên người này đánh ông ta,
đánh thực sự mạnh vào một má. Và thánh nhân này
thực sự đúng, đúng theo lời của ông ấy: ông ấy chìa má
kia ra cho anh ta. Nhưng người này cũng là cái gì đó:
anh ta thậm chí đánh mạnh hơn vào má kia. Thế rồi anh
ta ngạc nhiên: vị thánh này nhảy lên người đó, đấm đá
túi bụi anh ta mạnh tới mức anh ta nói, "Ông làm gì
thế? Ông là thánh nhân, và chỉ vừa mới sáng nay ông
đã nói rằng nếu ai đó đánh vào má này của ông, chìa
má kia ra cho người đó."
Thánh nhân này nói, "Đúng - nhưng ta không có
má thứ ba đâu. Và Jesus cũng dừng lại ở đó. Bây giờ ta
tự do; bây giờ ta sẽ làm điều ta muốn làm. Jesus không
có thêm thông tin về điều đó."
Điều đó đã xảy ra đích xác giống như trong cuộc
đời của Jesus nữa. Có lần ông ấy nói với các đệ tử,
"Tha thứ bẩy lần." Đệ tử này nói, "Được." Cách anh ta
nói "Được," Jesus trở nên nghi ngờ; ông ấy nói, "Bẩy
mươi bẩy lần ta nói vậy."
Đệ tử này có chút ít bối rối, nhưng anh nói, "Thôi
được, bởi vì con số không chấm dứt ở bẩy mươi bẩy.
Thế bẩy mươi tám thì sao? Thế thì tôi được tự do, thế
thì tôi có thể làm điều tôi muốn làm!"
Bạn có thể làm được bao nhiêu qui tắc cho mọi
người? Điều đó là ngu xuẩn, vô nghĩa. Đó là cách mọi
người mang tính tôn giáo, và dầu vậy họ vẫn không
mang tính tôn giáo: họ bao giờ cũng tìm ra cách để
thoát ra khỏi những qui tắc ứng xử và lời răn đó. Họ
bao giờ cũng có thể tìm ra cách đi qua cửa sau. Và cá
tính nhiều nhất có thể chỉ cho bạn mặt nạ giả, hời hợt -
thậm chí không sâu hơn làn da: chỉ cào nhẹ thánh nhân
của bạn chút ít và bạn sẽ thấy con vật ẩn đằng sau. Trên
bề mặt họ trông đẹp, nhưng chỉ trên bề mặt thôi.
Tôi không muốn bạn ở bề mặt; tôi muốn bạn thực
sự thay đổi. Nhưng thay đổi thực xảy ra qua trung tâm
của bản thể bạn, không qua chu vi. Cá tính đang sơn vẽ
cho chu vi, tâm thức là việc biến đổi của trung tâm.
Khoảnh khắc bạn bắt đầu thấy lỗi lầm của
mình, chúng bắt đầu rơi rụng đi như lá khô. Thế thì
chẳng cái gì khác phải được làm cả. Thấy chúng là đủ.
Chỉ nhận biết về lỗi lầm của bạn là tất cả mọi điều được
cần tới. Trong nhận biết đó chúng bắt đầu biến mất,
chúng bay hơi.
Người ta có thể cứ phạm phải sai lỗi chỉ nếu người
ta vẫn còn vô ý thức về nó. Vô ý thức là điều phải có để
cứ phạm cùng sai lỗi, và cho dù bạn cố gắng thay đổi,
bạn sẽ phạm phải cùng sai lỗi đó dưới dạng khác, trong
hình thức khác. Chúng tới theo đủ mọi kích cỡ và mọi
hình dạng! Bạn sẽ thay đổi, bạn sẽ thay thế, nhưng bạn
không thể vứt bỏ nó đi được bởi vì sâu bên dưới bạn
không thấy rằng nó là lỗi. Người khác có thể bảo bạn
bởi vì họ có thể thấy... |
217 01/03/2010 - 1/ 109 218
Đó là lí do tại sao mọi người lại nghĩ bản thân
mình đẹp thế, thông minh thế, đức hạnh thế, thánh thiện
thế - và chẳng ai đồng ý với người đó! Lí do là đơn
giản: bạn nhìn vào người khác, bạn thấy thực tại của
họ, còn về bản thân mình bạn
mang hư cấu, hư cấu đẹp.
Mọi điều bạn biết về bản
thân mình đều ít nhiều hoang
đường; nó chẳng liên quan gì
tới thực tại.
Khoảnh khắc người ta
thấy ra lỗi của mình, thay đổi
triệt để bắt đầu. Do đó tất cả
chư phật trong nhiều thời đại
đã từng thuyết giảng chỉ một
điều thôi - nhận biết. Họ
không dạy bạn cá tính - cá
tính được dạy bởi các tu sĩ,
chính khách, nhưng không
bởi chư phật. Chư phật dạy
bạn tâm thức chứ không
lương tâm.
Lương tâm là thủ đoạn
người khác chơi trên bạn -
người khác bảo bạn cái gì là
đúng và cái gì là sai. Họ
đang áp đặt ý tưởng của họ vào bạn, và họ áp đặt chúng
từ chính thời thơ ấu của bạn. Khi bạn còn hồn nhiên,
mong manh, tinh tế tới mức có khả năng gây ấn tượng
lên bạn, tạo dấu ấn lên bạn, họ đã ước định bạn - từ
chính lúc bắt đầu. Việc ước định đó được gọi là lương
tâm, và lương tâm đó chi phối cả đời bạn. Lương tâm là
chiến lược của xã hội để làm bạn thành nô lệ.
Chư phật dạy tâm thức. Tâm thức nghĩa là bạn
không học từ người khác điều gì là đúng và điều gì là
sai. Không có nhu cầu học từ bất kì ai, bạn đơn giản
phải đi vào trong. Chỉ cuộc
hành trình nội tâm là đủ - bạn
càng đi sâu hơn, tâm thức
càng được thoát ra. Khi bạn
đạt tới trung tâm, bạn tràn đầy
ánh sáng tới mức bóng tối
biến mất.
Khi bạn đem ánh sáng
vào phòng mình, bạn không
phải đẩy bóng tối ra. Sự hiện
diện của ánh sáng là đủ bởi vì
bóng tối chỉ là thiếu ánh sáng.
Tất cả những cái không lành
mạnh, điên khùng của bạn
cũng như vậy.
Một người ăn vận như Adolf Hitler tới nhà tâm
thần.
"Ông có thể thấy tôi không có vấn đề nào," anh ta
nói. "Tôi có quân đội lớn nhất thế giới, mọi tiền
bạc tôi cần, và mọi đồ xa xỉ mà ông có thể hình
dung ra được."
"Thế thì điều gì dường như là vấn đề của ông?" bác
sĩ hỏi.
Khoảnh khắc
người ta thấy ra
lỗi của mình, sự
thay đổi triệt để
bắt đầu. Do đó tất
cả chư phật trong
nhiều thời đại đã
từng thuyết giảng
chỉ một điều thôi -
nhận biết. Họ
không dạy bạn cá
tính - cá tính được
dạy bởi các tu sĩ,
chính khách,
nhưng không bởi
chư phật. Chư
phật dạy bạn tâm
thức chứ không
lương tâm.
Khi bạn đem ánh
sáng vào phòng
mình, bạn không
phải đẩy bóng tối
ra. Sự hiện diện
của ánh sáng là
đủ bởi vì bóng tối
chỉ là việc thiếu
ánh sáng. Tất cả
những cái không
lành mạnh, điên
khùng của bạn
cũng như vậy. |
219 01/03/2010 - 1/ 110 220
"Đó là vợ tôi," người này nói, "Cô ấy nghĩ cô ấy là
bà Weaver."
Đừng cười anh chàng đáng thương này. Đấy không
là ai khác ngoài bạn đâu.
Một người đi vào cửa hàng may và thấy một người
đang treo lơ lửng bằng một tay từ giữa trần.
"Anh ta làm gì ở đó thế?" người này hỏi thợ may.
"Ồ, đừng chú ý," thợ may nói, "anh ta nghĩ anh ta
là bóng đèn đấy."
"Này, sao ông không bảo anh ta là anh ta không
phải vậy?" khách hàng hoảng hốt hỏi.
"Cái gì?" thợ may đáp, "Và làm việc trong bóng tối
sao?"
Khoảnh khắc bạn biết mình điên, bạn không còn
điên nữa. Đó là tiêu chí duy nhất về lành mạnh. Khoảnh
khắc bạn biết bạn là người dốt nát, bạn đã trở nên trí
huệ.
Nhà tiên tri tại Delphi đã tuyên bố Socrates là
người trí huệ nhất trên trái đất. Vài người chạy xô
về Socrates và bảo ông ấy, "Ông vui mừng, hân
hoan đi! Nhà tiên tri ở Delphi đã tuyên bố ông là
người trí huệ nhất trên thế giới."
Socrates nói, "Điều đó tất cả đều vô nghĩa. Tôi chỉ
biết một điều thôi: tôi chẳng biết gì."
Mọi người đâm ra phân vân và lẫn lộn. Họ quay lại
ngôi đền, họ nói cho nhà tiên tri, "Ông nói rằng
Socrates là người trí huệ nhất trên thế giới, nhưng
bản thân ông ấy lại phủ nhận điều đó. Ngược lại,
ông ấy nói ông ấy hoàn toàn dốt nát. Ông ấy nói
ông ấy chỉ biết mỗi một điều thôi, đó là ông ấy
chẳng biết gì cả."
Nhà tiên tri cười ngất và nói, "Đó là lí do tại sao ta
đã tuyên bố ông ấy là người trí huệ nhất trên thế
giới. Đó là lí do tại sao - chính xác bởi vì ông ấy
biết rằng mình là người dốt nát."
Người dốt nát tin họ là trí huệ. Người không lành
mạnh tin họ là người lành mạnh nhất.
Và nó là một phần của bản tính người mà chúng ta
cứ nhìn ra bên ngoài. Chúng ta quan sát mọi người
ngoại trừ bản thân mình; do đó chúng ta biết nhiều về
người khác hơn là bản thân mình. Chúng ta chẳng biết
gì về bản thân mình. Chúng ta không phải là nhân
chứng cho sự vận hành riêng của tâm trí chúng ta,
chúng ta không mang tính quan sát bên trong.
Bạn cần quay 180 độ - đó là điều thiền tất cả là gì.
Bạn phải nhắm mắt lại và bắt đầu quan sát. Lúc ban đầu
bạn sẽ thấy chỉ bóng tối và không cái gì khác. Và nhiều
người trở nên hoảng sợ và chạy ra, bởi vì bên ngoài có
ánh sáng. |
221 01/03/2010 - 1/ 111 222
Vâng, có ánh sáng bên ngoài, nhưng ánh sáng đó
sẽ không làm sáng bạn, ánh sáng đó sẽ không giúp cho
bạn chút nào. Bạn cần ánh sáng bên trong, ánh sáng có
cội nguồn trong chính bản thể bạn, ánh sáng không thể
bị dập tắt ngay cả bởi cái chết, ánh sáng vĩnh hằng. Và
bạn có nó, tiềm năng có đó! Bạn được sinh ra với nó,
nhưng bạn đang giữ nó đằng sau mình; bạn chưa bao
giờ nhìn vào nó.
Và bởi vì trong hàng thế kỉ, trong nhiều kiếp sống,
bạn đã nhìn ra ngoài, nó đã trở thành thói quen máy
móc. Ngay cả khi bạn ngủ, bạn cũng nhìn vào giấc mơ -
mơ nghĩa là phản xạ của thế giới bên ngoài. Khi bạn
nhắm mắt lại, bạn lại bắt đầu mơ ngày hay suy nghĩ;
điều đó nghĩa là bạn lại trở nên quan tâm tới người
khác. Điều này đã trở thành thói quen kinh niên tới mức
thậm chí không có những khoảng hở nhỏ, những cửa sổ
nhỏ mở vào trong bản thể riêng của bạn nơi bạn có thể
có thoáng nhìn về mình là ai.
Lúc ban đầu đó là cuộc vật lộn gay go, nó là gian
nan. Nó là khó - nhưng không phải là không thể được.
Nếu bạn mang tính quyết định, nếu bạn cam kết với
cuộc thám hiểm bên trong, thế thì chẳng chóng thì chầy
nó xảy ra. Bạn phải đào xuống, bạn phải vật lộn với
bóng tối. Chẳng mấy chốc bạn sẽ đi qua bóng tối và
bạn sẽ đi vào cõi ánh sáng. Và ánh sáng đó là ánh sáng
đúng, còn đúng hơn ánh sáng của mặt trời hay mặt
trăng bởi vì tất cả mọi ánh sáng ở bên ngoài đều tạm
thời; chúng chỉ có cho thời gian hiện hữu. Ngay cả mặt
trời cũng sẽ chết đi một ngày nào đó. Không chỉ những
ngọn đèn nhỏ mới cạn kiệt tài nguyên của nó và chết đi
trong buổi sáng, ngay cả mặt trời với nguồn tài nguyên
mênh mông như thế cũng đang chết đi mọi ngày.
Chẳng chóng thì chầy nó sẽ trở thành lỗ đen; nó sẽ chết
đi và không ánh sáng nào sẽ tới từ nó. Dù nó sống lâu
thế nào, nó cũng không vĩnh hằng. Ánh sáng bên trong
là vĩnh hằng; nó không có thuỷ, không có chung.
Tôi không quan tâm tới việc bảo bạn vứt bỏ lỗi
lầm của mình, làm cho bản thân mình thành tốt, cải
thiện cá tính của mình - không, không chút nào. Tôi
không quan tâm tới cá tính của bạn chút nào; tôi chỉ
quan tâm tới tâm thức của bạn.
Trở nên tỉnh táo hơn, ý thức hơn đi. Đi ngày một
sâu hơn vào bản thân mình cho tới khi bạn tìm thấy
trung tâm của bản thể mình. Bạn đang sống ở ngoại vi,
và ở ngoại vi bao giờ cũng có rối loạn. Bạn càng đi sâu
hơn, im lặng càng lan rộng hơn. Và trong những kinh
nghiệm đó về im lặng, ánh sáng, niềm vui, cuộc sống
của bạn bắt đầu đi vào trong một chiều hướng khác. Sai
sót, lỗi lầm, bắt đầu biến mất.
Cho nên đừng lo lắng về sai sót và lỗi lầm và
khuyết điểm. Định tâm vào một điều thôi, một hiện
tượng. Đặt toàn bộ năng lượng của bạn vào một mục
đích, và đó là làm sao có ý thức nhiều hơn, làm sao
thức tỉnh nhiều hơn. Nếu bạn đặt toàn bộ năng lượng
của mình vào trong nó, nó sẽ xảy ra, điều đó là không
tránh khỏi. Nó là quyền tập ấn của bạn.
Đạo đức có liên quan tới tính tốt và tính xấu.
Người tốt - theo đạo đức - là người lương thiện, chân
thực, đích thực, đáng tin cậy.
Con người của nhận biết không chỉ là người tốt,
người đó còn nhiều hơn thế. Với người tốt, lòng tốt là |
223 01/03/2010 - 1/ 112 224
tất cả; với người của nhận biết, lòng tốt chỉ là sản phẩm
phụ. Khoảnh khắc bạn ý thức tới bản thể riêng của
mình, lòng tốt đi theo bạn như cái bóng. Thế thì không
có nhu cầu về nỗ lực nào để là tốt; lòng tốt trở thành
bản tính của bạn. Cũng như cây xanh, bạn tốt.
Nhưng "người tốt" không nhất thiết nhận biết.
Lòng tốt của người đó là từ nỗ lực lớn lao, người đó
tranh đấu với tính xấu - dối trá hay ăn cắp, giả dối, bất
lương, bạo hành. Chúng có trong người tốt nhưng bị
kìm nén, chúng có thể bùng phát vào bất kì khoảnh
khắc nào.
Người tốt có thể đổi
thành người xấu một cách dễ
dàng, chẳng cần nỗ lực nào -
bởi vì tất cả những tính xấu
đó đều có đó, chỉ đang ngủ,
bị kìm nén bởi nỗ lực. Nếu
người đó bỏ đi nỗ lực này,
chúng sẽ lập tức bùng phát
trong cuộc sống người đó.
Và tính tốt chỉ từ trau dồi, thì
không phải là tự nhiên.
Người đó đã cố gắng vất vả
để lương thiện, để chân
thành, không dối trá - nhưng
nó đã là nỗ lực, nó đã là mệt
mỏi.
Người tốt bao giờ cũng
nghiêm chỉnh, bởi vì người đó sợ tất cả những tính xấu
người đó đã kìm nén. Và người đó nghiêm chỉnh bởi vì
sâu bên dưới người đó ham muốn được tôn kính vì lòng
tốt của người đó, được đền ơn. Niềm khao khát của
người đó là được kính trọng. Cái gọi là thánh nhân của
bạn phần lớn chỉ là "người tốt."
Chỉ có một cách để siêu việt lên trên "người tốt" và
đó là bằng cách đem nhiều nhận biết vào bản thể bạn.
Nhận biết không phải là cái gì đó được trau dồi; nó đã
có đó rồi, nó chỉ phải được thức tỉnh. Khi bạn được
thức tỉnh toàn bộ, bất kì điều gì bạn làm đều tốt, và bất
kì điều gì bạn không làm đều xấu.
Người tốt phải làm nỗ lực rất lớn để làm điều tốt
và tránh điều xấu; cái xấu là cám dỗ thường xuyên với
người đó. Đó là chọn lựa: mọi khoảnh khắc người đó
phải chọn cái tốt, và không chọn cái xấu. Chẳng hạn,
một người như Mahatma Gandhi - ông ấy là người tốt;
ông ấy đã cố gắng vất vả cả đời mình để ở bên phía tốt.
Nhưng cho dù vào độ tuổi bẩy mươi ông ấy vẫn còn
giấc mơ dục, và ông ấy rất khổ sở: "Khi có liên quan tới
giờ thức của tôi, tôi có thể giữ cho bản thân mình hoàn
toàn tự do với dục. Nhưng tôi có thể làm gì trong giấc
ngủ? Mọi thứ tôi kìm nén ban ngày lại tới vào ban
đêm."
Điều đó chỉ ra một điều, rằng nó đã không đi đâu
cả; nó đã ở bên trong bạn, chỉ chờ đợi. Khoảnh khắc
bạn thảnh thơi, khoảnh khắc bạn vứt bỏ nỗ lực - và ngủ
thì ít nhất bạn phải thảnh thơi và vứt bỏ nỗ lực là người
tốt - tất cả những tính xấu đã từng bị kìm nén sẽ bắt đầu
trở thành giấc mơ của bạn. Giấc mơ của bạn là ham
muốn bị kìm nén của bạn.
Người tốt là trong xung đột liên tục. Cuộc sống
của người đó không phải là cuộc sống của niềm vui;
người đó không thể cười toàn tâm, người đó không thể
Người tốt có thể
đổi thành người
xấu một cách dễ
dàng, chẳng cần
nỗ lực nào - bởi vì
tất cả những tính
xấu đó đều có đó,
chỉ đang ngủ, bị
kìm nén bởi nỗ
lực. Nếu người đó
bỏ đi nỗ lực này,
chúng sẽ lập tức
bùng phát trong
cuộc sống người
đó. |
225 01/03/2010 - 1/ 113 226
hát, người đó không thể nhảy múa. Trong mọi thứ
người đó liên tục đưa ra phán xét. Tâm trí người đó đầy
những kết án và phán xét - và bởi vì bản thân người đó
đang cố gắng vất vả để là tốt, người đó phán xét người
khác cũng theo cùng tiêu chí này. Người đó không thể
chấp nhận bạn như bạn đang vậy; người đó có thể chấp
nhận bạn chỉ nếu bạn hoàn thành yêu cầu của người đó
về việc là tốt. Và bởi vì người đó không thể chấp nhận
được mọi người như họ đang vậy, người đó kết án họ.
Tất cả các thánh nhân đều đầy những kết án mọi người;
theo họ thì các bạn tất cả đều là tội đồ.
Đây không phải là phẩm chất của người tôn giáo
đích thực. Người tôn giáo đích thực không có phán xét,
không có kết án. Người đó biết một điều, rằng không
hành động nào là tốt và không hành động nào là xấu -
nhận biết là tốt và vô nhận biết là xấu. Bạn thậm chí có
thể làm cái gì đó, trong vô nhận biết, điều đó có vẻ tốt
cho toàn thế giới, nhưng với người tôn giáo điều đó
không tốt. Và bạn có thể làm điều gì đó xấu, và bạn sẽ
bị kết án bởi mọi người trừ người tôn giáo. Người đó
không thể kết án bạn được - bởi vì bạn vô ý thức; bạn
cần từ bi, không phán xét. Không kết án - bạn không
đáng xuống địa ngục, không ai đáng xuống địa ngục.
Đi tới điểm nhận biết toàn bộ, không có vấn đề về
chọn lựa - bạn đơn giản làm bất kì điều gì cũng là tốt.
Bạn làm nó một cách hồn nhiên, cũng như cái bóng đi
theo bạn, không nỗ lực gì. Nếu bạn chạy, cái bóng
chạy; nếu bạn dừng, cái bóng dừng - nhưng không có
nỗ lực về phần cái bóng.
Con người của nhận biết không thể bị coi là đồng
nghĩa với người tốt. Người đó tốt - nhưng theo cách
khác, từ góc độ khác. Người đó tốt không phải bởi vì
người đó cố gắng là tốt; người đó tốt bởi vì người đó
nhận biết. Và trong nhận biết, xấu, ác, tất cả những từ
kết án đó, biến mất như bóng tối biến mất trong ánh
sáng.
Các tôn giáo đã quyết
định vẫn còn chỉ đạo đức.
Chúng là luật luân lí; chúng
hữu dụng cho xã hội, nhưng
không hữu dụng cho bạn,
không hữu dụng cho cá nhân.
Chúng là tiện nghi do xã hội
tạo ra. Một cách tự nhiên, nếu
mọi người bắt đầu ăn cắp,
cuộc sống sẽ thành không thể
được; nếu mọi người bắt đầu
nói dối, cuộc sống sẽ thành
không thể được; nếu mọi
người bất lương, bạn không
thể tồn tại được chút nào. Cho
nên ở mức độ thấp nhất, xã
hội cần tới đạo đức; nó là tiện dụng của xã hội, nhưng
nó không phải là cách mạng tôn giáo.
Đừng được thoả mãn chỉ bởi việc là tốt.
Nhớ lấy, bạn phải đi tới điểm mà bạn không cần
ngay cả việc nghĩ về cái gì là tốt và cái gì là xấu. Chính
nhận biết của bạn, chính tâm thức của bạn, đơn giản
đưa bạn tới cái là tốt - không có kìm nén. Tôi sẽ không
gọi Mahatma Gandhi là con người của nhận biết, chỉ là
người tốt thôi - và ông ấy đã cố gắng thực sự vất vả để
Đi tới điểm của
nhận biết toàn bộ,
không có vấn đề
về chọn lựa - bạn
đơn giản làm bất
kì điều gì cũng là
tốt. Bạn làm nó
một cách hồn
nhiên, cũng như
cái bóng đi theo
bạn, không nỗ lực
gì. |
227 01/03/2010 - 1/ 114 228
là tốt. Tôi không nghi ngờ ý định của ông ấy, nhưng
ông ấy bị ám ảnh bởi lòng tốt.
Con người của nhận biết không bị ám ảnh bởi cái
gì - người đó không có ám ảnh. Người đó chỉ thảnh
thơi, bình thản và yên tĩnh, im lặng và chân thành. Từ
im lặng của người đó bất kì cái gì nở hoa cũng tốt. Nó
bao giờ cũng tốt - người đó sống trong nhận biết vô
chọn lựa.
Cho nên vượt ra ngoài khái niệm thông thường của
người tốt đi. Bạn sẽ không là tốt, bạn sẽ không là xấu.
Bạn sẽ đơn giản tỉnh táo, ý thức, nhận biết, và thế thì
bất kì cái gì đi theo cũng sẽ là tốt. Theo một cách khác
tôi có thể nói rằng trong nhận biết toàn bộ của mình bạn
đạt tới phẩm chất của tính thượng đế - và tốt chỉ là một
sản phầm phụ nhỏ của tính thượng đế.
Tôn giáo đã từng dạy bạn là tốt, để cho một ngày
nào đó bạn có thể tìm thấy Thượng đế. Điều đó là
không thể được - không người tốt nào đã từng tìm thấy
tính thượng đế. Tôi đang dạy chính điều ngược lại: tìm
tính thượng đế, và cái tốt sẽ tới theo cách riêng của nó.
Và khi cái tốt tới theo cách riêng của nó, nó có cái đẹp,
cái duyên dáng, sự đơn giản, sự khiêm tốn. Nó không
yêu cầu bất kì phần thưởng nào ở đây hay ở sau đây.
Nó là phần thưởng riêng của nó.
229 01/03/2010 - 1/ 115 230
Thực nghiệm trong quan sát
Mọi người chỉ quan sát người khác; họ chưa bao
giờ bận tâm quan sát bản thân mình. Mọi người
đều quan sát - đó là quan sát hời hợt nhất - điều
người khác đang làm, điều người khác đang
mặc, cách người đó nhìn... Mọi người đều quan
sát; quan sát không phải là cái gì đó mới được
đưa vào trong cuộc sống của bạn. Nó chỉ phải
được làm sâu sắc thêm, không nhắm vào người
khác, và hướng mũi tên vào cảm giác, ý nghĩ,
tâm trạng bên trong riêng của bạn - và chung
cuộc, vào bản thân người quan sát.
Một người Do Thái ngồi trên tầu hoả đối diện
với một tu sĩ. "Thưa tôn ông," người Do Thái
hỏi, "sao ông lại mặc cổ cồn đen ra phía trước?"
"Bởi vì ta là cha," tu sĩ trả lời.
"Tôi cũng là cha, và tôi không mặc cổ cồn như
thế."
"Ồ," tu sĩ nói, "nhưng ta là cha cho hàng nghìn
người."
"Thế thì có thể," người Do Thái đáp, "chính
quần của ông, ông nên mặc mầu đen ra phía
trước."
Mọi người đều rất quan sát về mọi người khác.
Hai anh chàng đi dạo; bỗng nhiên trời bắt đầu
mưa.
"Nhanh lên," một người nói, "mở ô của anh ra
đi."
"Chẳng ích gì đâu," anh bạn anh ta nói, "ô của
tôi đầy lỗ thủng."
"Thế sao anh lại mang nó đi ngay chỗ đầu tiên?"
"Tôi đâu có nghĩ trời sẽ mưa."
Bạn có thể cười dễ dàng về hành động lố bịch
của người khác, nhưng bạn đã bao giờ cười về
bản thân mình chưa? Bạn đã bao giờ bắt được
bản thân mình đang làm điều gì đó lố bịch
không? Không, bạn giữ cho bản thân mình hoàn
toàn không bị quan sát. Toàn thể quan sát của
bạn là về người khác, và điều đó chẳng có ích gì
cả.
231 01/03/2010 - 1/ 116 232
Điều chỉnh bản thân bạn vào vô thời gian
Nếu bạn đặt chiếc đồng hồ có kim giây trước mình
và giữ cho mắt bạn nhìn vào kim giây, bạn sẽ ngạc
nhiên - bạn không thể liên tục nhớ được ngay cả trong
một phút trọn vẹn. Có lẽ mười lăm giây, hai mươi giây,
nhiều nhất ba mươi giây, và bạn sẽ quên. Bạn sẽ lạc
vào trong ý tưởng khác nào đó - và thế rồi bỗng nhiên
bạn sẽ nhớ rằng bạn đã cố gắng nhớ. Ngay cả để giữ
nhận biết liên tục trong một phút cũng là khó, cho nên
người ta phải nhận biết rằng đó không phải là trò trẻ
con. Khi bạn đang cố gắng để nhận biết về những điều
nhỏ bé của cuộc sống, bạn phải nhớ rằng nhiều lần bạn
sẽ quên. Bạn sẽ đi xa vào cái gì đó khác. Khoảnh khắc
bạn nhớ ra, đừng cảm thấy mặc cảm - đó là một trong
những cái bẫy.
Nếu bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm, thế thì bạn
không thể quay lại với nhận biết rằng bạn đang thực
hành. Không có nhu cầu để cảm thấy mặc cảm, điều đó
là tự nhiên. Đừng cảm thấy ăn năn - điều đó là tự nhiên,
và nó xảy ra cho mọi người tìm kiếm. Chấp nhận nó là
tự nhiên; bằng không bạn sẽ bị mắc vào trong ăn năn,
trong cảm giác mặc cảm rằng bạn không thể nhớ được
ngay cả trong vài khoảnh khắc và bạn cứ quên hoài.
Bậc thầy Jaina Mahavira là người đầu tiên trong
lịch sử đã thực tế vạch ra rằng nếu con người có thể
nhớ được, có thể nhận biết, trong bốn mươi tám phút
liên tục, vậy là đủ - người đó sẽ trở nên chứng ngộ,
không ai có thể ngăn cản được người đó. Chỉ bốn mươi
tám phút - nhưng điều đó là khó ngay cả cho bốn mươi
tám giây! Nhiều phân tán thế...
Không mặc cảm, không ăn năn - khoảnh khắc bạn
nhớ rằng bạn đã quên mất mình đang làm gì, đơn giản
quay lại. Đơn giản quay lại và bắt đầu làm việc lại.
Đừng khóc lóc than vãn vì vì sữa đổ tràn, điều đó là
ngu xuẩn.
Sẽ mất thời gian, nhưng dần dần bạn sẽ trở nên
nhận biết rằng bạn đang duy trì tỉnh táo ngày một nhiều
hơn, có lẽ trong cả một phút, có lẽ trong hai phút. Và
đó là niềm vui tới mức bạn đã nhận biết được trong hai
phút - nhưng đừng bị mắc vào niềm vui này, đừng nghĩ
rằng bạn đã đạt được cái gì đó. Điều đó sẽ trở thành rào
chắn. Đây là những hình mẫu mà người ta bị lạc - chỉ
thu được chút ít và người ta nghĩ người ta đã về nhà rồi.
Cứ làm việc dần dần, kiên nhẫn. Không vội gì -
bạn có vĩnh hằng để sử dụng. Đừng cố gắng tăng tốc.
Việc thiếu kiên nhẫn đó sẽ không ích gì. Nhận biết
không giống như hoa theo mùa vụ mà phát triển trong
thời gian sáu tháng và thế rồi qua đi. Nhận biết giống
như cây tuyết tùng Li Băng, phải mất hàng trăm năm để
trưởng thành nhưng chúng vẫn còn lại cả nghìn năm và
vươn cao tới năm mươi, sáu mươi mét trên trời.
Nhận biết phát triển dần, nhưng nó phát triển.
Người ta chỉ phải kiên nhẫn.
Khi nó phát triển, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy nhiều
điều mà bạn chưa bao giờ cảm thấy trước đây. Chẳng
hạn, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy rằng bạn đang mang nhiều
căng thẳng trong thân thể mình, điều bạn chưa bao giờ
nhận biết tới bởi vì chúng là những căng thẳng tinh vi. |
233 01/03/2010 - 1/ 117 234
Bây giờ nhận biết của bạn có đó, bạn có thể cảm thấy
những căng thẳng tinh tế, tinh vi này. Cho nên bất kì
khi nào bạn cảm thấy bất kì căng thẳng nào trong thân
thể, thảnh thơi phần đó. Nếu toàn thể thân thể bạn được
thảnh thơi, nhận biết của bạn sẽ phát triển nhanh hơn
bởi vì những căng thẳng đó là cản trở.
Khi nhận biết của bạn phát triển thêm nữa, bạn sẽ
ngạc nhiên mà biết rằng bạn không mơ chỉ trong giấc
ngủ: có luồng chảy ngầm của mơ ngay cả khi bạn đang
thức. Nó chảy bên dưới việc thức của bạn - nhắm mắt
lại bất kì khoảnh khắc nào và bạn có thể thấy mơ nào
đó trôi qua như mây trên bầu trời. Nhưng chỉ khi bạn
trở nên nhận biết thêm chút ít mới có khả năng thấy
rằng việc thức của bạn không thực là thức tỉnh. Mơ
đang trôi nổi ở đó - mọi người gọi nó là mơ ngày. Nếu
họ thảnh thơi trong ghế ngồi một khoảnh khắc và nhắm
mắt lại, lập tức mơ chiếm lĩnh. Họ bắt đầu nghĩ rằng họ
đã trở thành tổng thống của đất nước, hay họ đang làm
những điều lớn lao - hay bất kì cái gì, điều họ biết vào
chính khoảnh khắc họ đang mơ là tất cả đều vô nghĩa.
Bạn không phải là tổng thống của đất nước nhưng dầu
vậy giấc mơ vẫn có cái gì đó trong nó tới mức nó tiếp
diễn mặc bạn. Nhận biết sẽ làm cho bạn nhận biết về
các tầng của mơ trong trạng thái thức của bạn. Và
chúng sẽ bắt đầu tản mác đi, cũng như bạn đem ánh
sáng vào phòng tối và bóng tối bắt đầu tản mác đi.
Cái chạm vô hình
Bất kì điều gì bạn đang làm - bước đi, ngồi, ăn,
hay nếu bạn không làm gì cả, chỉ thở, nghỉ ngơi, thảnh
thơi trên bãi cỏ - đừng bao giờ quên rằng bạn là người
quan sát.
Bạn sẽ quên điều đó lặp đi lặp lại. Bạn sẽ tham dự
vào ý nghĩ nào đó, cảm giác nào đó, xúc động nào đó,
tình cảm nào đó - bất kì cái gì cũng sẽ làm bạn sao lãng
khỏi người quan sát. Nhớ lấy, và chạy lại trung tâm
quan sát của mình.
Làm nó thành quá trình bên trong, liên tục... Bạn
sẽ ngạc nhiên về cách cuộc sống thay đổi toàn bộ phẩm
chất của nó. Tôi có thể đưa tay lên mà không có tính
quan sát nào, và tôi cũng có thể đưa tay lên với quan sát
tuyệt đối từ bên trong về toàn thể chuyển động này.
Những chuyển động này là khác toàn bộ. Chuyển động
thứ nhất là chuyển động rô bốt, máy móc. Chuyển động
thứ hai là chuyển động có ý thức. Và khi bạn có ý thức,
bạn cảm thấy cánh tay đó ở bên trong; khi bạn không
có ý thức, bạn chỉ biết cánh tay từ bên ngoài.
Bạn đã biết khuôn mặt mình chỉ trong tấm gương,
từ bên ngoài, bởi vì bạn không là người quan sát. Nếu
bạn bắt đầu quan sát, bạn sẽ cảm thấy khuôn mặt mình
từ bên trong - và điều đó là kinh nghiệm lớn, quan sát
bản thân mình từ bên trong. Thế rồi dần dần, những
điều kì lạ bắt đầu xảy ra. Ý nghĩ biến mất, cảm giác
biến mất, xúc động biến mất, và có im lặng bao quanh
bạn. Bạn giống như hòn đảo ở giữa đại dương im lặng...
chỉ là người quan sát, dường như ngọn lửa của ánh sáng |
235 01/03/2010 - 1/ 118 236
ở tại trung tâm của bản thể bạn, đang làm rạng lên toàn
thể bản thể bạn.
Lúc ban đầu điều đó sẽ chỉ là kinh nghiệm bên
trong. Dần dần bạn sẽ thấy rằng việc rạng ngời đó lan
ra thân thể bạn, những tia sáng đó đạt tới những người
khác. Bạn sẽ ngạc nhiên và bị choáng rằng những
người khác, nếu họ có chút ít nhạy cảm, sẽ lập tức trở
nên nhận biết rằng cái gì đó đã chạm tới họ, mà không
phải là hữu hình. Chẳng hạn, nếu bạn quan sát bản thân
mình, chỉ bước đi đằng sau ai đó, quan sát bản thân
bạn, và gần như chắc chắn người đó sẽ quay lại và đột
nhiên nhìn lại sau, chẳng có lí do gì cả. Khi bạn đang
quan sát bản thân mình, tính quan sát của bạn bắt đầu
toả sáng, và nó nhất định chạm tới người đi trước bạn.
Và nếu người đó bị chạm bởi cái gì đó vô hình, người
đó sẽ quay lại: "Có chuyện gì thế nhỉ?" Và bạn ở xa tới
mức bạn không thể chạm vào người đó bằng tay được.
Bạn có thể thử một thực nghiệm: ai đó đang ngủ và
bạn có thể ngồi bên cạnh họ, rồi quan sát bản thân
mình, và người đó bỗng nhiên thức dậy, mở mắt ra, và
nhìn quanh cứ dường như ai đó đã chạm vào người đó.
Dần dần bạn cũng sẽ trở nên có khả năng cảm thấy
cái chạm qua tia sáng. Đó là điều được gọi là rung cảm.
Nó không phải là thứ không tồn tại đâu. Người khác
cảm thấy nó; bạn cũng sẽ cảm thấy rằng bạn đã chạm
vào người khác.
Thuật ngữ tiếng Anh, bị chạm, được dùng rất có ý
nghĩa. Bạn có thể dùng nó mà không hiểu nó ngụ ý gì
khi bạn nói, "tôi bị chạm" bởi người này. Người đó có
thể đã không nói một lời nào với bạn., Người đó có thể
chỉ đi qua. Người đó có thể chỉ nhìn mỗi một lần vào
mắt bạn, và bạn cảm thấy "bị chạm" bởi người này. Nó
không chỉ là từ ngữ - nó thực tế xảy ra. Và thế thì
những tia sáng đó cứ toả ra tới mọi người, tới con vật,
tới cây cối, tới tảng đá... và một ngày nào đó bạn sẽ
thấy, bạn đang chạm tới toàn thể vũ trụ từ bên trong.
Vipassana
Cách thức của Phật là vipassana - vipassana nghĩa
là chứng kiến. Và ông ấy đã tìm ra một trong những
phương cách vĩ đại nhất, phương cách quan sát hơi thở
của bạn - chỉ quan sát hơi thở của bạn. Việc thở là hiện
tượng đơn giản và tự nhiên thế, và nó có đó hai mươi
bốn tiếng một ngày. Bạn không cần làm nỗ lực nào cả.
Nếu bạn nhẩm mật chú, thế thì bạn sẽ phải làm nỗ lực,
bạn sẽ phải ép buộc bản thân mình. Nếu bạn nói, "Ram,
Ram, Ram," bạn sẽ phải liên tục làm căng bản thân
mình. Và bạn nhất định quên đi nhiều lần. Hơn nữa, từ
Ram lại là cái gì đó của tâm trí, và bất kì cái gì của tâm
trí cũng không bao giờ có thể đưa bạn ra ngoài tâm trí.
Phật đã khám phá ra một góc độ hoàn toàn khác.
Chỉ quan sát hơi thở của bạn thôi - hơi thở đi vào, hơi
thở đi ra.
Có bốn điểm cần được quan sát. Ngồi im lặng, bắt
đầu thấy hơi thở, cảm thấy hơi thở. Hơi thở đi vào là
điểm thứ nhất. Thế rồi một khoảnh khắc khi hơi thở ở
trong, nó dừng lại - nó là một khoảnh khắc nhỏ, trong |
237 01/03/2010 - 1/ 119 238
một phần giây nó dừng lại; đó là điểm thứ hai để quan
sát. Thế rồi hơi thở quay chiều và đi ra; đây là điểm thứ
ba để quan sát. Thế rồi lần nữa, khi hơi thở hoàn toàn đi
ra, trong một phần giây nó dừng lại. Đó là điểm thứ tư
để quan sát. Thế rồi hơi thở bắt đầu lại đi vào... đây là
chu kì thở. Nếu bạn có thể quan sát tất cả bốn điểm này,
bạn sẽ ngạc nhiên, kinh ngạc, vào phép mầu của quá
trình đơn giản thế - bởi vì tâm trí không tham gia vào.
Quan sát không phải là tính chất của tâm trí; quan
sát là tính chất của linh hồn, của tâm thức. Quan sát
không phải là quá trình tâm trí chút nào. Khi bạn quan
sát, tâm trí dừng lại, dừng hiện hữu. Vâng, lúc ban đầu
nhiều lần bạn sẽ quên và tâm trí sẽ tới và bắt đầu chơi
trò chơi cũ của nó. Nhưng bất kì khi nào bạn nhớ rằng
bạn đã quên mất, không cần cảm thấy ăn năn, mặc cảm
- quay lại quan sát, quay đi quay lại việc quan sát hơi
thở của mình. Dần dần, tâm trí ngày càng ít can thiệp
hơn.
Và khi bạn có thể quan sát hơi thở của mình trong
bốn mươi tám phút, liên tục, bạn sẽ trở nên chứng ngộ.
Bạn sẽ ngạc nhiên - chỉ bốn mươi tám phút thôi sao?
Bởi vì bạn sẽ nghĩ rằng điều đó chẳng khó gì mấy... chỉ
bốn mươi tám phút thôi! Nó là rất khó đấy. Bốn mươi
tám giây và bạn sẽ rơi thành nạn nhân của tâm trí nhiều
lần! Thử nó với chiếc đồng hồ ở trước bạn mà xem; lúc
ban đầu bạn không thể có tính quan sát trong sáu mươi
giây. Trong chỉ sáu mươi giây thôi, đó là một phút, bạn
sẽ rơi vào giấc ngủ nhiều lần. Bạn sẽ quên hết về quan
sát - đồng hồ và việc quan sát cả hai sẽ bị quên đi. Ý
tưởng nào đó sẽ đem bạn đi xa, xa xôi; thế rồi bỗng
nhiên bạn sẽ nhận ra... bạn sẽ nhìn vào đồng hồ và
mười giây đã trôi qua rồi. Trong mười giây bạn đã
không quan sát.
Nhưng dần dần, dần dần - đó là cái mẹo; nó không
phải là việc thực hành, nó là mẹo - dần dần, dần dần
bạn tiêm nhiễm nó. Bởi vì vài khoảnh khắc đó khi bạn
mang tính quan sát có sự đẹp đẽ trang nhã thế, có niềm
vui vô cùng tới mức một khi bạn đã nếm trải vài
khoảnh khắc đó, bạn sẽ muốn quay lại nữa lặp đi lặp lại
- không vì động cơ nào khác, chỉ vì niềm vui cực kì,
của việc hiện hữu ở đó, hiện diện với hơi thở.
Nhớ lấy, đó không phải là cùng quá trình như được
thực hiện trong Yoga. Trong Yoga quá trình này được
gọi là pranayam; nó là quá trình hoàn toàn khác, thực tế
chính là cái đối lập với điều Phật gọi là vipassana.
Trong pranayam bạn lấy hơi thở sâu, bạn chất đầy ngực
mình với ngày một nhiều không khí, ngày một nhiều ô
xi; thế rồi bạn làm trống rỗng ngực mình với các bô níc,
toàn bộ nhất có thể được. Đó là bài tập thể chất - tốt
cho thân thể, nhưng nó chẳng liên quan gì tới vipassana
cả.
Trong vipassana bạn không thay đổi nhịp độ hơi
thở tự nhiên của mình. Bạn không lấy hơi thở sâu, dài,
bạn không thở ra theo bất kì cách nào khác hơn bạn vẫn
thường thở. Để nó là tuyệt đối thông thường và tự
nhiên. Toàn thể tâm thức của bạn phải ở vào một điểm,
quan sát.
Và nếu bạn có thể quan sát hơi thở của mình, thế
thì bạn có thể bắt đầu quan sát những điều khác nữa.
Bước đi, bạn có thể quan sát rằng bạn đang bước, ăn
bạn có thể quan sát rằng bạn đang ăn. Và chung cuộc,
cuối cùng, bạn có thể quan sát rằng bạn đang ngủ. Cái |
239 01/03/2010 - 1/ 120 240
ngày bạn có thể quan sát rằng bạn đang ngủ, bạn được
chuyển vào một thế giới khác. Thân thể cứ ngủ, và bên
trong ngọn đèn cứ cháy sáng. Việc quan sát của bạn
vẫn còn không bị xáo động. Thế thì hai mươi bốn giờ
một ngày đều có dòng chảy ngầm của việc quan sát.
Bạn cứ làm mọi thứ... với thế giới bên ngoài chẳng cái
gì đã thay đổi, nhưng với bạn mọi thứ đã thay đổi rồi.
Một Thiền sư đang đi gánh nước giếng, và một
người thành tâm, đã nghe nói về ông ấy và đã du hành
từ xa tới thăm ông ấy, hỏi, "Tôi có thể gặp ông vậy-và-
vậy ở đâu, thầy của tu viện này?" Ông ta nghĩ người
này phải là người phục vụ, gánh nước giếng - bạn
không thể tìm được vị phật gánh nước giếng, bạn không
thể tìm vị phật đang lau sàn.
Thầy cười và nói, "Ta là người ông tìm đây."
Người thành tâm không thể nào tin được vào điều
đó. "Tôi đã nghe nhiều về thầy, nhưng tôi không thể
quan niệm nổi thầy đang gánh nước giếng."
Thầy nói, "Nhưng đó là điều ta thường làm trước
khi ta trở nên chứng ngộ. Gánh nước giếng, chẻ củi - đó
là điều ta thường làm trước đây, và đó là điều ta tiếp tục
làm. Ta rất thiện nghệ trong hai việc này: gánh nước
giếng và chẻ củi. Lại đây với ta - việc tiếp của ta sẽ là
chẻ củi, quan sát ta đi!"
"Nhưng thế thì khác biệt là gì? Trước khi chứng
ngộ thầy vẫn làm hai việc này, sau chứng ngộ thầy
đang làm cùng hai việc này - thế thì sự khác biệt là gì?"
Thầy cười ngất. "Sự khác biệt là ở bên trong.
Trước đây, ta đã làm mọi thứ trong ngủ; bây giờ ta làm
mọi thứ một cách có ý thức, đó là sự khác biệt. Hoạt
động thì vẫn như cũ, nhưng ta không còn như cũ nữa.
Thế giới vẫn như cũ, nhưng ta không còn như cũ. Và
bởi vì ta không còn như cũ, với ta thế giới cũng không
còn như cũ."
Biến đổi phải là cái bên trong. Đây mới là từ bỏ
thực: thế giới cũ mất rồi bởi vì con người cũ mất rồi.
Dịch chuyển đêm
Hiện tượng mơ và tính quan sát và những điều
khác nhau toàn bộ. Thử một điều này: mọi đêm, khi đi
ngủ, trong khi bạn đang nửa thức nửa ngủ, dần dần đi
sâu hơn vào giấc ngủ, lặp lại với bản thân mình, "Mình
sẽ có khả năng nhớ rằng nó là giấc mơ."
Cứ lặp lại điều đó cho tới khi bạn rơi vào giấc ngủ.
Sẽ phải mất vài ngày, nhưng một ngày nào đó bạn sẽ
ngạc nhiên: một khi ý tưởng này chìm sâu vào trong vô
thức, bạn có thể quan sát giấc mơ như giấc mơ. Thế thì
nó không nắm giữ bạn. Thế thì dần dần, khi tính quan
sát của bạn trở nên sắc bén, mơ sẽ biến mất. Chúng rất
nhát; chúng không muốn bị quan sát. Chúng tồn tại chỉ
trong bóng tối của vô thức. Khi tính quan sát đem ánh
sáng vào, chúng bắt đầu biến mất. |
241 01/03/2010 - 1/ 121 242
Cho nên cứ làm cùng việc luyện tập này, và bạn có
thể gạt bỏ giấc mơ. Và bạn sẽ ngạc nhiên: việc gạt bỏ
giấc mơ có nhiều ngụ ý. Nếu giấc mơ biến mất, thế thì
vào thời gian ban ngày việc huyên thuyên của tâm trí
bạn sẽ không nhiều như nó thường thế. Thứ hai, bạn sẽ
ở trong khoảnh khắc này nhiều hơn - không trong
tương lai, không trong quá khứ. Thứ ba, sự mãnh liệt
của bạn, tính toàn bộ trong hành động của bạn, sẽ tăng
lên.
Mơ là bệnh tật. Nó được cần tới bởi vì con người
ốm. Nhưng nếu mơ có thể bị vứt bỏ hoàn toàn, bạn sẽ
đạt tới một loại mạnh khoẻ mới, một tầm nhìn mới. Và
phần tâm trí vô thức của bạn sẽ trở nên có ý thức, cho
nên bạn sẽ có tính cá nhân mạnh hơn. Bất kì điều gì bạn
làm, bạn sẽ không bao giờ ăn năn, bởi vì bạn đã làm nó
với ý thức tới mức việc ăn năn chẳng còn liên quan.
Tính quan sát là phép màu lớn lao nhất mà người
ta có thể học, bởi vì nó có thể bắt đầu biến đổi toàn thể
con người ta.
Khi bạn bắt đầu quan sát giấc mơ của mình,
bạn sẽ thấy năm kiểu mơ xảy ra. Kiểu mơ thứ nhất
chỉ là rác rưởi - và nhiều nghìn nhà phân tâm hiện đang
làm việc trên mớ rác rưởi đó. Nó đơn giản là vô dụng.
Nó xảy ra bởi vì trong cả ngày, làm việc cả ngày, bạn
thu thập nhiều rác rưởi. Cũng như thân thể thu thập bụi
và bạn cần tắm, bạn cần lau rửa sạch, theo cùng cách đó
tâm trí thu thập bụi. Và không có cách nào để tắm cho
tâm trí, cho nên tâm trí có cơ chế tự động để tống đi tất
cả bụi bặm và rác rưởi. Mơ không là gì ngoài việc tung
lên bụi mà tâm trí đang ném ra - kiểu mơ thứ nhất - và
đây là phần mơ lớn nhất, gần 90 phần trăm. Gần 90
phần trăm mơ đơn giản là bụi bị ném tung lên. Đừng
chú ý nhiều tới chúng. Và dần dần, khi nhận biết của
bạn phát triển, bạn sẽ có khả năng thấy bụi là gì.
Kiểu mơ thứ hai là loại hoàn thành ước muốn. Có
nhiều nhu cầu, nhu cầu tự nhiên, nhưng các tu sĩ và cái
gọi là thầy tôn giáo đã đầu độc tâm trí bạn. Họ thậm chí
sẽ không cho phép bạn thoả mãn các nhu cầu cơ bản
của mình. Họ đã kết án chúng hoàn toàn, và việc kết án
này đã đi vào bạn. Cho nên bạn bỏ đói nhiều nhu cầu
của mình - những nhu cầu đói đó đòi hỏi được thoả
mãn, và kiểu mơ thứ hai không là gì ngoài ước muốn
thoả mãn. Bất kì cái gì bạn đã phủ nhận cho con người
mình bởi vì các tu sĩ và kẻ đầu độc, tâm trí đều cố gắng
hoàn thành nó trong mơ, theo cách này cách khác.
Nhưng người ta phải nhìn vào nhu cầu, không vào
nghĩa. Nghĩa là của tâm trí có ý thức, nhu cầu là của vô
thức - và đó là cách kiểu mơ thứ hai đi vào sự tồn tại.
Bạn cứ cắt bỏ nhu cầu của mình, thế thì tâm trí hoàn
thành chúng trong mơ. Bạn đã đọc những cuốn sách vĩ
đại, và bạn bị các nhà tư tưởng đầu độc, và họ đã tạo
khuôn tâm trí bạn theo những hình mẫu nào đó. Bạn
không còn mở với bản thân sự tồn tại; các triết lí đã làm
bạn mù - thế thì bạn sẽ bắt đầu cắt bỏ nhu cầu của
mình. Thế rồi những nhu cầu đó sẽ bùng ra, trồi lên
trong giấc mơ, bởi vì vô thức không biết tới triết lí. Vô
thức không biết tới nghĩa, tới mục đích. Vô thức chỉ
biết một điều: cái gì được cần cho con người bạn thì
phải được đáp ứng. Thế thì vô thức áp đặt việc mơ
riêng của nó. Đây là kiểu mơ thứ hai; rất có nghĩa để
hiểu nó và thiền về nó. Bởi vì vô thức đang cố gắng
trao đổi với bạn, "Đừng có là kẻ ngu! Mình sẽ khổ sở vì |
243 01/03/2010 - 1/ 122 244
nó. Và đừng có bỏ đói con người mình. Đừng tự tử, và
đừng cứ phạm tự tử dần bằng việc giết chết các nhu cầu
của mình."
Nhớ lấy: ham muốn là của tâm trí có ý thức, nhu
cầu là của vô thức. Và sự phân biệt là rất, rất có nghĩa,
rất có ý nghĩa để được hiểu.
Ham muốn là của tâm trí có ý thức - vô thức không
biết gì tới ham muốn, vô thức không lo gì tới ham
muốn. Ham muốn là gì? Ham muốn bắt nguồn từ suy
nghĩ, huấn luyện, ước định của bạn. Bạn muốn là tổng
thống của đất nước - vô thức không bận tâm về điều đó.
Vô thức không quan tâm tới việc là tổng thống của đất
nước, vô thức chỉ quan tâm tới làm sao là một đơn vị
hữu cơ, được hoàn thành. Nhưng tâm trí có ý thức nói,
"Trở thành tổng thống đi, và nếu trong việc trở thành
tổng thống mà mình có phải hi sinh tình yêu của mình,
thì hi sinh đi. Nếu mình phải hi sinh thân thể mình - hi
sinh đi. Nếu mình phải hi sinh nghỉ ngơi - hi sinh đi.
Trước hết trở thành tổng thống của đất nước đã." Hay
thu thập quá nhiều của cải - đó là của tâm trí có ý thức.
Vô thức không biết tới của cải, vô thức chỉ biết tới tự
nhiên. Nó không bị xã hội động tới; nó giống như con
vật hay chim chóc, hay giống như cây cối. Vô thức đã
không bị ước định bởi xã hội, bởi chính khách. Nó vẫn
còn thuần khiết.
Nghe kiểu mơ thứ hai và thiền về nó, và nó sẽ trao
đổi với bạn cái là nhu cầu của bạn. Hoàn thành các nhu
cầu này và đừng bận tâm về ham muốn. Nếu bạn thực
sự muốn được phúc lạc, hoàn thành các nhu cầu và
đừng bận tâm về ham muốn. Nếu bạn muốn khổ sở, cắt
bỏ nhu cầu và đi theo ham muốn.
Đó là cách bạn đã trở nên khổ sở. Nó là hiện tượng
đơn giản, dù bạn khổ sở hay phúc lạc - hiện tượng này
rất đơn giản. Người nghe nhu cầu của mình và tuân
theo chúng, cũng giống như dòng sông chảy ra đại
dương vậy. Dòng sông không nói liệu nó chảy sang
đông hay sang tây, nó đơn giản tìm đường. Đông hay
tây cũng chẳng tạo ra khác biệt gì. Dòng sông chảy ra
đại dương không biết tới ham muốn; nó chỉ biết nhu
cầu của nó. Đó là lí do tại sao con vật trông hạnh phúc -
chẳng có gì, và hạnh phúc thế? Còn bạn có bao nhiêu
thứ và khổ sở thế? Ngay cả con vật cũng vượt qua bạn
trong cái đẹp của chúng, trong phúc lạc của chúng.
Điều gì xảy ra? Con vật không có tâm trí có ý thức để
kiểm soát và thao túng vô thức; chúng vẫn còn không
bị phân chia.
Kiểu mơ thứ hai có nhiều điều để lộ ra cho bạn.
Với kiểu thứ hai bạn bắt đầu thay đổi tâm thức mình,
bạn bắt đầu thay đổi hành vi của mình, bạn bắt đầu thay
đổi hình mẫu sống của mình. Nghe nhu cầu của bạn,
bất kì cái gì vô thức nói.
Bao giờ cũng nhớ lấy: vô thức là đúng, bởi vì nó
có trí huệ của thời đại. Hàng triệu kiếp bạn đã tồn tại; ý
thức thuộc vào kiếp này. Nó đã được huấn luyện trong
trường phổ thông và đại học, và bởi gia đình và xã hội
mà bạn được sinh ra trong đó - ngẫu nhiên được sinh ra.
Nhưng vô thức mang tất cả những kinh nghiệm của mọi
kiếp của bạn. Nó mang kinh nghiệm khi bạn còn là tảng
đá, nó mang kinh nghiệm khi bạn còn là cây, nó mang
kinh nghiệm khi bạn là con vật - nó mang tất cả, toàn
thể quá khứ. Vô thức cực kì trí huệ, còn ý thức cực kì
ngu xuẩn - phải như vậy, bởi vì ý thức chỉ là của cuộc |
245 01/03/2010 - 1/ 123 246
đời này, rất nhỏ, không có kinh nghiệm nào. Nó mang
tính trẻ con. Vô thức là trí huệ vĩnh hằng. Nghe nó đi.
Bây giờ toàn thể phân tâm ở phương Tây đang chỉ
làm điều này chứ không cái gì khác: nghe kiểu mơ thứ
hai và thay đổi hình mẫu sống của bạn tương ứng. Và
phân tâm đã giúp cho nhiều người. Nó có những giới
hạn riêng của nó, nhưng nó đã giúp đỡ bởi vì ít nhất
phần này, việc nghe kiểu mơ thứ hai, làm cho cuộc
sống của bạn thảnh thơi hơn, bớt căng thẳng hơn.
Thế rồi có kiểu mơ thứ ba. Kiểu mơ thứ ba này là
việc trao đổi từ siêu thức. Kiểu mơ thứ hai là trao đổi từ
vô thức. Kiểu mơ thứ ba là hiếm, bởi vì chúng ta đã mất
mọi tiếp xúc với siêu thức. Nhưng nó vẫn tới, bởi vì
siêu thức là của bạn. Có thể nó đã trở thành mây và đi
vào trong bầu trời, đã bay hơi, có thể khoảng cách là rất
xa, nhưng nó vẫn được bỏ neo trong bạn.
Trao đổi từ siêu thức là hiếm hoi. Khi bạn trở nên
rất, rất tỉnh táo, chỉ thế thì bạn mới bắt đầu cảm thấy
nó. Bằng không, nó sẽ bị mất hút trong bụi mà tâm trí
ném vào mơ, và việc hoàn thành ước muốn mà tâm trí
cứ mơ tới - mọi thứ chưa được trọn vẹn, bị kìm nén. Nó
sẽ bị mất hút. Nhưng khi bạn trở nên nhận biết, nó cũng
giống như viên kim cương chói sáng - tuyệt đối khác
với tất cả những hòn đá xung quanh.
Khi bạn có thể cảm thấy và tìm thấy một giấc mơ
đang tới từ siêu thức, quan sát nó. Thiền về nó, bởi vì
điều đó sẽ trở thành hướng dẫn của bạn, điều đó sẽ dẫn
tới thầy của bạn. Điều đó sẽ dẫn bạn tới con đường của
cuộc sống mà có thể phù hợp với bạn, điều đó sẽ dẫn
bạn tới kỉ luật đúng. Giấc mơ đó sẽ trở thành hướng
dẫn sâu sắc bên trong. Với ý thức bạn có thể tìm thấy
thầy, nhưng thầy sẽ không gì nhiều hơn thầy giáo. Với
vô thức bạn có thể tìm thấy thầy, nhưng thầy sẽ không
nhiều hơn người yêu - bạn sẽ rơi vào tình yêu với cá
tính nào đó, với kiểu người nào đó. Nhưng chỉ siêu thức
mới có thể đưa bạn tới thầy đúng. Thế thì thầy không
phải là thầy giáo; bạn không bị mê đắm bởi điều thầy
nói, bạn không bị mê đắm bởi điều thầy là. Thay vì thế,
ngược lại, bạn được hướng dẫn bởi siêu thức của mình
rằng người này sẽ phù hợp với bạn, rằng người này sẽ
tạo ra khả năng đúng cho bạn trưởng thành, rằng người
này có thể trở thành mảnh đất của bạn.
Thế rồi có kiểu mơ thứ tư, cái bắt nguồn từ các
kiếp quá khứ. Không hiếm - nhiều lần nó tới rồi. Nhưng
mọi thứ đều lộn xộn bên trong bạn; bạn không thể phân
biệt được. Bạn không có đó để làm việc phân biệt.
Ở phương Đông chúng ta đã làm việc vất vả trên
kiểu mơ thứ tư này. Bởi vì kiểu mơ này chúng ta loạng
choạng trên hiện tượng hoá thân, từ kiểu mơ này bạn
trở nên, dần dần, nhận biết về các kiếp sống quá khứ
của mình - bạn đi ngược lại, ngược lại theo thời gian.
Thế thì nhiều điều bắt đầu thay đổi trong bạn - bởi vì
nếu bạn có thể nhớ được, cho dù trong mơ, bạn là ai
trong kiếp sống quá khứ của mình, nhiều điều sẽ trở
thành vô nghĩa và nhiều điều mới sẽ trở thành có nghĩa.
Toàn thể hình mẫu sẽ thay đổi, động thái của bạn sẽ
thay đổi.
Bởi vì bạn đã tích luỹ quá nhiều của cải trong kiếp
quá khứ, bạn chết đi là người giầu nhất nước và sâu bên
dưới là kẻ ăn xin - và bạn lại làm cùng điều đó trong
cuộc sống này. Bỗng nhiên động thái sẽ thay đổi. Nếu
bạn có thể nhớ được điều bạn đã làm và cách nó tất cả |
247 01/03/2010 - 1/ 124 248
đi tới cái không - nếu bạn có thể nhớ nhiều kiếp sống,
nhiều lần bạn đã từng làm cùng việc lặp đi lặp lại; bạn
giống như chiếc máy hát kẹt lại một rãnh, cái vòng luẩn
quẩn, bạn lại bắt đầu cùng điều và bạn kết thúc cùng
điều - nếu bạn có thể nhớ vài kiếp sống của mình, bạn
bỗng nhiên sẽ ngạc nhiên là bạn chưa bao giờ làm một
việc gì mới. Lặp đi lặp lại bạn cứ tích luỹ của cải; lặp đi
lặp lại bạn đã cố gắng có quyền lực chính trị; lặp đi lặp
lại cùng khổ sở mà tình yêu đem tới... khi bạn thấy sự
lặp lại này, làm sao bạn có thể vẫn còn như cũ được?
Thế thì cuộc sống này bỗng nhiên được biến hoá đi.
Bạn không thể vẫn còn trong cùng con đường mòn
thêm nữa.
Đó là lí do tại sao ở phương Đông, mọi người đã
từng hỏi từ hàng nghìn năm, "Làm sao thoát ra khỏi
bánh xe này của sống và chết?" Điều đó dường như là
cùng cái bánh xe, điều đó dường như là cùng câu
chuyện cứ lặp đi lặp lại mãi - sự lặp lại. Nếu bạn không
biết nó, thế thì bạn nghĩ bạn đang làm những điều mới,
và bạn kích động thế. Và tôi có thể thấy bạn đã từng
làm cùng những điều này lặp đi lặp lại.
Chẳng cái gì mới trong cuộc sống; nó là cái bánh
xe. Nó chuyển động trên cùng một đường. Bởi vì bạn
cứ quên về quá khứ, đó là lí do tại sao bạn cảm thấy
nhiều kích động thế. Một khi bạn nhớ ra, toàn thể sự
kích động bị vứt bỏ. Trong việc nhớ lại đó tính chất
sannyas xảy ra.
Sannyas là nỗ lực để thoát ra khỏi lối mòn, nó là
nỗ lực để nhảy ra khỏi bánh xe. Nó là việc tự nói với
bản thân bạn, "Thế là đủ rồi! Bây giờ mình không tham
gia thêm nữa vào cùng thứ vô nghĩa cũ. Mình thoát ra
khỏi nó." Sannyas là việc vứt bỏ hoàn toàn cái bánh xe
- không phải là vứt bỏ xã hội, mà vứt bỏ bánh xe sinh
và tử bên trong riêng của bạn.
Đây là kiểu mơ thứ tư.
Và thế rồi có kiểu mơ thứ năm, và là kiểu cuối
cùng - kiểu thứ tư là đi ngược vào trong quá khứ của
bạn, kiểu thứ năm là đi tới vào tương lai. Hiếm, rất
hiếm - nó chỉ thỉnh thoảng mới xảy ra; khi bạn rất, rất
mong manh, cởi mở, linh động. Quá khứ cho cái bóng
và tương lai cho cái bóng, nó phản xạ trong bạn. Nếu
bạn có thể trở nên nhận biết về giấc mơ của mình, một
ngày nào đó bạn sẽ trở nên nhận biết về khả năng này
nữa - rằng tương lai nhìn vào trong bạn. Bỗng nhiên
cánh cửa mở ra và tương lai có trao đổi với bạn.
Đây là năm kiểu mơ. Tâm lí học hiện đại chỉ hiểu
kiểu thứ hai và thường lẫn lộn nó với kiểu thứ nhất. Ba
kiểu kia gần như không được biết tới.
Nếu bạn thiền và trở nên nhận biết về bản thể bên
trong của mình trong giấc mơ, nhiều điều hơn sẽ xảy ra.
Điều thứ nhất - dần dần, bạn càng trở nên nhận biết hơn
về giấc mơ của mình, bạn sẽ càng ít bị thuyết phục về
thực tại của những giờ thức của mình. Do đó, người
Hindu nói rằng thế giới là giống như giấc mơ.
Ngay bây giờ cái đối lập lại mới là hoàn cảnh. Bởi
vì bạn bị thuyết phục thế về thực tại của thế giới trong
những giờ thức của mình, bạn nghĩ trong khi bạn mơ
rằng những giấc mơ đó cũng là thực. Không ai cảm
thấy trong khi mơ rằng giấc mơ là không thực - trong
khi mơ, nó có vẻ hoàn hảo, nó có vẻ tuyệt đối thực.
Đến sáng tất nhiên bạn có thể nói nó chỉ là giấc mơ thôi |
249 01/03/2010 - 1/ 125 250
- nhưng điều đó không phải là vấn đề, bởi vì bây giờ
tâm trí khác đang vận hành. Tâm trí này không phải là
nhân chứng chút nào; tâm trí này chỉ nghe tin đồn. Tâm
trí có ý thức này mà thức vào buổi sáng và nói đó tất cả
đều là mơ - tâm trí này đã không phải là nhân chứng
chút nào, cho nên làm sao tâm trí này nói gì được?
Người đó đơn giản nghe tin đồn.
Cứ dường như là bạn ngủ và hai người đang nói
chuyện, và bạn - trong giấc ngủ của mình, bởi vì họ nói
to quá - chỉ nghe vài lời đây đó, và dấu ấn láo nháo còn
lại. Điều này đang xảy ra - trong khi vô thức tạo ra giấc
mơ, và hoạt động vô cùng diễn ra, ý thức đang ngủ và
chỉ nghe lơ mơ tin đồn và đến sáng nó nói, "Điều đó là
giả. Nó chỉ là giấc mơ."
Ngay bây giờ, bất kì khi nào bạn mơ, bạn đều cảm
thấy nó tuyệt đối thực. Ngay cả những điều ngớ ngẩn
cũng có vẻ thực, điều phi logic có vẻ thực, bởi vì vô
thức không biết tới logic. Bạn đang bước đi trên đường
trong mơ, bạn thấy con ngựa tới, và bỗng nhiên con
ngựa không còn là ngựa, ngựa đã trở thành vợ bạn. Và
chẳng cái gì xảy ra cho tâm trí bạn, để hỏi "Làm sao
điều đó là có thể được? Ngựa bỗng nhiên đã biến thành
vợ mình?" Không vấn đề nào nảy sinh, không hoài nghi
nào nảy sinh. Vô thức không biết tới hoài nghi. Cho dù
một hiện tượng vô lí cũng tin được; bạn bị thuyết phục
về thực tại.
Chính điều đối lập xảy ra khi bạn trở nên nhận biết
về giấc mơ và bạn cảm thấy chúng thực sự là mơ -
chẳng cái gì là thực, chỉ vở kịch tâm trí, vở kịch tâm lí.
Bạn ở trên sân khấu, và bạn là diễn viên, và bạn là kịch
gia. Bạn là đạo diễn, và bạn là nhà sản xuất, và bạn là
khán giả - không ai khác ở đó, đó chỉ là sáng tạo tâm
trí. Khi bạn trở nên nhận biết về điều này, thế thì toàn
thể thế giới đang tồn tại trong khi bạn thức sẽ thay đổi
tính chất của nó. Thế thì bạn sẽ thấy rằng ở đây nữa,
cùng điều đó là trường hợp - trên sân khấu rộng hơn,
nhưng giấc mơ là một.
Người Hindu cũng gọi thế giới là maya - ảo tưởng,
tựa giấc mơ, chất liệu tâm trí. Họ ngụ ý gì? Họ có ngụ ý
rằng nó là không thật không? Không, nó không phải là
không thật - nhưng khi tâm trí bạn bị trộn lẫn vào trong
nó, bạn tạo ra thế giới không thật của riêng mình.
Chúng ta không sống trong cùng thế giới; mọi người
đều sống trong thế giới riêng của mình. Có nhiều thế
giới như có chừng ấy tâm trí. Khi người Hindu nói rằng
các thế giới này là maya, họ ngụ ý thực tại cộng với
tâm trí là maya. Thực tại, cái đang đó, chúng ta không
biết. Thực tại cộng với tâm trí là ảo tưởng, maya.
Khi ai đó trở nên thức tỉnh toàn bộ, vị phật, thế thì
người đó biết thực tại trừ đi tâm trí. Thế thì đó là chân
lí, brahman, điều tối thượng. Cộng với tâm trí, và mọi
thứ trở thành mơ, bởi vì tâm trí là chất liệu tạo nên mơ.
Trừ đi tâm trí, chẳng cái gì có thể là mơ; chỉ thực tại
còn lại, trong sự thuần khiết kết tinh của nó.
Tâm trí giống như tấm gương. Trong tấm gương,
thế giới được phản xạ. Sự phản xạ đó không thể là thực,
sự phản xạ đó chỉ là phản xạ. Khi tấm gương không có
đó, sự phản xạ biến mất - bây giờ bạn có thể thấy cái
thực. Đêm trăng tròn, và chiếc hồ im lặng và trăng
được phản xạ trong hồ và bạn cố gắng bắt lấy trăng.
Đây là tất cả mọi điều mọi người đã từng làm trong
nhiều kiếp - cố gắng bắt trăng trong tấm gương của hồ. |
251 01/03/2010 - 1/ 126 252
Và tất nhiên bạn không bao giờ thành công - bạn không
thể thành công được, điều đó là không thể được. Người
ta phải quên cái hồ và nhìn đích xác vào hướng đối lập.
Có trăng. Tâm trí là cái hồ mà trong đó thế giới trở
thành ảo tưởng. Dù bạn mơ với mắt nhắm hay bạn mơ
với mắt mở thì cũng chẳng tạo ra khác biệt - nếu tâm trí
có đó, tất cả mọi sự xảy ra đều là mơ.
Đây sẽ là việc nhận ra đầu tiên nếu bạn thiền về
mơ.
Và việc nhận ra thứ hai sẽ là ở chỗ bạn là nhân
chứng: mơ có đó nhưng bạn không phải là một phần
của nó. Bạn không phải là một phần của tâm trí mình,
bạn là điều siêu việt. Bạn ở trong tâm trí nhưng bạn
không phải là tâm trí. Bạn nhìn qua tâm trí nhưng bạn
không là tâm trí. Bạn dùng tâm trí nhưng bạn không là
tâm trí. Bỗng nhiên bạn là nhân chứng - không còn là
tâm trí.
Và việc chứng kiến này là điều chung kết, là điều
tối thượng, là việc nhận ra. Thế thì, dù mơ xảy ra trong
khi ngủ hay mơ xảy ra trong khi thức cũng chẳng tạo ra
khác biệt gì - bạn vẫn còn là nhân chứng. Bạn vẫn còn
trong thế giới, nhưng thế giới không thể đi vào trong
bạn thêm nữa. Mọi sự vật có đó nhưng tâm trí không ở
trong các sự vật, và các sự vật không ở trong tâm trí.
Bỗng nhiên nhân chứng bước vào và mọi thứ thay đổi.
Điều đó là đơn giản nếu bạn biết mẹo về nó. Bằng
không, nó có vẻ khó, gần như không thể được - làm sao
thức tỉnh trong khi mơ? Điều đó có vẻ không thể được
nhưng nó không phải vậy. Sẽ phải mất ba tới chín
tháng, nếu mọi đêm khi bạn đi ngủ, khi rơi vào giấc
ngủ, bạn cố gắng tỉnh táo và quan sát nó.
Nhưng nhớ, đừng cố gắng tỉnh táo trong cảm giác
tích cực; bằng không bạn sẽ không có khả năng rơi vào
giấc ngủ. Tỉnh táo thụ động - chùng lỏng, tự nhiên,
thảnh thơi, chỉ nhìn vào khoé mắt của mình. Không quá
tích cực về nó - chỉ nhận biết thụ động, không quá quan
tâm. Ngồi bên bờ, và dòng sông chảy qua và bạn chỉ
quan sát. Điều này mất ba tới chín tháng. Thế rồi một
ngày nào đó, bỗng nhiên giấc ngủ đang rơi xuống bạn
như tấm màn tối, như cái mành tối - cứ dường như mặt
trời đã lặn và đêm buông xuống. Nó trùm lên khắp
xung quanh bạn, nhưng sâu bên trong ngọn lửa cứ
cháy. Bạn đang quan sát - im lặng, thụ động. Thế rồi
thế giới của mơ bắt đầu. Thế rồi nhiều vở kịch xảy ra,
nhiều vở kịch tâm lí, và bạn cứ quan sát. Dần dần, sự
phân biệt đi vào sự tồn tại - bây giờ bạn có thể thấy nó
là kiểu giấc mơ gì. Thế rồi bỗng nhiên, một ngày nào
đó bạn nhận ra rằng đây là cùng một điều như khi thức.
Không có khác biệt về chất. Toàn thế giới đã trở thành
ảo tưởng. Và khi thế giới là ảo tưởng, chỉ nhân chứng là
thực.
253 01/03/2010 - 1/ 127 254
Lời bạt
Treo trên đầu sợi chỉ
Có một câu chuyện cổ ở Ấn Độ:
Một hiền nhân vĩ đại phái đệ tử của mình tới triều
đình của Vua Janak để học cái gì đó bị thiếu trong
thanh niên này.
Anh thanh niên nói, "Nếu thầy không thể dạy được
con, làm sao ông Janak này dạy được điều đó cho
con? Thầy là hiền nhân vĩ đại, ông ấy chỉ là vua.
Ông ấy biết gì về thiền và nhận biết?"
Hiền nhân vĩ đại nói, "Con đơn giản cứ theo chỉ
dẫn của ta đi. Tới ông ấy đi, cúi lạy ông ấy; đừng
bản ngã thế, cứ tưởng rằng con là sannyasin còn
ông ấy chỉ là người chủ gia đình thường, rằng ông
ấy sống trong thế giới, ông ấy là phàm nhân còn
con là tâm linh. Quên tất cả về điều đó đi. Ta phái
con tới ông ấy để học điều gì đó, cho nên với
khoảnh khắc này, ông ấy là thầy của con. Và ta
biết, ta đã thử ở đây, nhưng con không thể hiểu
được bởi vì con cần một hoàn cảnh khác để hiểu
nó. Triều đình của Janak và cung điện của ông ấy
sẽ cho con hoàn cảnh đúng. Con đơn giản cứ đi đi,
cúi lạy ông ấy. Trong vài ngày này, ông ấy sẽ đại
diện cho ta."
Ngần ngại, chàng thanh niên lên đường. Anh ta là
người Brahmin, đẳng cấp cao. Và cái ông Janak
này là gì? Ông ta giầu có, ông ta có vương quốc
lớn, nhưng ông ta có thể dạy gì cho một Brahmin?
Brahmin bao giờ cũng nghĩ rằng họ có thể dạy
được cho mọi người. Và Janak lại không là
Brahmin, ông ta là Kshatriya, đẳng cấp chiến binh
ở Ấn Độ. Họ được coi là đẳng cấp thứ hai sau
Brahmin; Brahmin là đẳng cấp thứ nhất, tiên
phong, đẳng cấp cao nhất. Cúi lạy con người này
sao? Điều này chưa bao giờ được làm cả! Một
Brahmin mà đi cúi lạy một Kshatriya là ngược với
tâm trí Ấn Độ.
Nhưng thầy đã nói điều đó rồi, cho nên nó phải
được thực hiện. Ngần ngại chàng thanh niên đi, và
anh ta ngần ngại cúi lạy. Và khi anh ta cúi lạy, anh
ta thực sự cảm thấy giận thầy mình bởi vì phải lạy
Janak là xấu thế trong con mắt anh ta. Một người
đàn bà đẹp đang nhảy múa trong triều, và mọi
người đều uống rượu, và Janak đang ngồi trong
nhóm này. Anh thanh niên đã có sự kết án thế -
nhưng dẫu sao, anh ta đã cúi lạy. |
255 01/03/2010 - 1/ 128 256
Janak cười và nói, "Anh không cần cúi lạy ta khi
anh mang sự kết án thế trong mình. Và đừng có
định kiến thế trước khi anh trải nghiệm về ta. Thầy
anh biết ta rõ lắm, đó là lí do tại sao ông ấy đã phái
anh tới đây. Ông ấy đã phái anh tới để học cái gì
đó, nhưng đây không phải là cách để học."
Chàng thanh niên nói, "Tôi không quan tâm. Thầy
đã phái tôi đi, tôi phải tới, nhưng đến sáng tôi sẽ
trở về bởi vì tôi không thể thấy được rằng tôi có
thể học cái gì ở đây. Thực tế, nếu tôi học cái gì từ
ông, cả đời tôi sẽ bị phí hoài! Tôi đã không tới để
học uống rượu và xem đàn bà đẹp nhảy múa, và tất
cả những điều này đều là mê đắm."
Janak vẫn mỉm cười và nói, "Anh có thể đi vào
sáng mai. Nhưng vì anh đã tới và anh mệt mỏi
thế... ít nhất thì cũng nghỉ ngơi qua đêm và đến
sáng anh có thể đi. Và ai mà biết được - đêm có thể
trở thành hoàn cảnh để học điều mà thầy anh đã
phái anh tới ta."
Bây giờ, điều này là huyền bí. Làm sao đêm có thể
dạy cho anh ta được cái gì? Nhưng thôi được, anh
ta phải ở đây qua đêm chứ, cho nên chẳng cần làm
nhặng sị lên về điều đó làm gì. Anh ta ở lại. Nhà
vua thu xếp cho anh ta ở căn phòng đẹp nhất trong
cung điện, xa hoa nhất. Nhà vua tới với chàng
thanh niên, làm mọi việc chăm sóc thức ăn cho anh
ta, giấc ngủ của anh ta, và khi anh ta đã lên giường,
Janak rời đi.
Nhưng anh thanh niên này không thể nào ngủ được
cả đêm bởi vì khi anh ta nhìn lên, anh ta có thể
thấy thanh kiếm tuốt trần đang treo bằng sợi chỉ
mảnh ngay trên đầu mình. Bây giờ, điều nguy hiểm
là bất kì khoảnh khắc nào chiếc kiếm cũng có thể
rơi xuống và giết chết chàng thanh niên. Cho nên
anh ta vẫn còn thức cả đêm, quan sát, để cho anh ta
có thể tránh được thảm hoạ nếu nó xảy ra. Đến
sáng nhà vua hỏi, "Giường có thoải mái không,
phòng có thoải mái không?"
Anh thanh niên nói, "Thoải mái! Mọi thứ đều thoải
mái - nhưng chiếc kiếm thì sao? Sao ông lại giở
thủ đoạn đó? Nó độc ác thế! Tôi mệt mỏi, tôi đã đi
bộ từ đạo tràng xa xôi của thầy tôi trong rừng, và
ông chơi trò đùa độc ác thế. Đây là cái kiểu gì vậy,
treo chiếc kiếm trần bằng sợi dây chỉ mảnh tới mức
tôi sợ rằng chỉ một làn gió nhẹ và tôi đi đời, kết
thúc. Tôi đã không tới đây để tự tử."
Nhà vua nói, "Ta muốn hỏi chỉ một điều thôi. Anh
mệt mỏi thế, anh có thể đã rơi vào giấc ngủ dễ
dàng, nhưng anh lại không thể rơi vào giấc ngủ
được. Điều gì đã xảy ra? Nguy hiểm là lớn, nó là
vấn đề sống và chết. Do đó anh đã nhận biết, tỉnh
táo. Đây là giáo huấn của ta nữa. Anh có thể đi.
Hay nếu anh muốn, anh có thể ở lại thêm vài ngày
nữa để quan sát ta.
"Mặc dầu ta ngồi đó trong triều, nơi đàn bà đẹp
đang nhảy múa, ta vẫn tỉnh táo với lưỡi kiếm trần
trên đầu ta. Nó là vô hình; tên của nó là cái chết.
Ta không nhìn vào người đàn bà đẹp. Cũng như
anh không thể tận hưởng được sự xa hoa của căn
phòng, ta không uống rượu. Ta chỉ nhận biết về cái
chết, cái có thể tới vào bất kì lúc nào. Ta thường
xuyên nhận biết về cái chết; do đó ta sống trong |
257 01/03/2010 - 1/ 129 258
cung điện và vậy mà ta là người ẩn dật. Thầy anh
biết ta và hiểu ta. Ông ấy hiểu việc biết của ta nữa.
Đó là lí do tại sao ông ấy đã phái anh tới đây. Nếu
anh sống ở đây trong vài ngày, anh có thể quan sát
theo cách riêng của anh."
Bạn muốn biết làm sao
để trở nên nhận biết hơn sao?
Trở nên nhận biết hơn về
tính mong manh của cuộc
sống đi. Cái chết có thể xảy
ra vào bất kì khoảnh khắc
nào - khoảnh khắp tiếp nó có
thể gõ cửa nhà bạn. Bạn có
thể vẫn còn không nhận biết
nếu bạn nghĩ bạn sẽ sống mãi
mãi - làm sao bạn có thể
sống vô nhận biết về cái chết
nếu nó bao giờ cũng ở cận
kề? Không thể được! Nếu
cuộc sống là tạm thời, như
bọt xà phòng, chỉ một cú
châm kim và nó mất đi mãi
mãi... làm sao bạn có thể vẫn còn không nhận biết
được?
Đem nhận biết vào từng hành động đi.
Có hai bình diện trong bạn: bình diện của tâm
trí, và bình diện của vô trí. Hay, để tôi nói điều đó
theo cách này: bình diện khi bạn ở ngoại vi của bản thể
mình và bình diện khi bạn ở trung tâm của bản thể
mình.
Mọi đường tròn đều có tâm - bạn có thể biết điều
đó, bạn có thể không biết điều đó. Bạn thậm chí có thể
không nghi ngờ rằng có tâm, nhưng phải có chứ. Bạn là
ngoại vi, bạn là đường tròn - có trung tâm. Không có
trung tâm bạn không thể hiện hữu được; có hạt nhân
của bản thể bạn.
Tại trung tâm đó bạn đã
là vị phật, người đã về tới nhà.
Ở ngoại vi, bạn đang trong thế
giới - trong tâm trí, trong mơ,
trong ham muốn, trong lo âu,
trong cả nghìn lẻ một trò chơi.
Và bạn là cả hai.
Nhất định có những
khoảnh khắc mà bạn sẽ thấy
rằng trong vài khoảnh khắc
bạn đã từng giống như vị phật
- cùng sự duyên dáng đó,
cùng nhận biết đó, cùng im
lặng đó; cùng thế giới của cái
đẹp, của ân huệ, của phúc
lành. Sẽ có những khoảnh khắc, những thoáng nhìn về
trung tâm riêng của bạn - chúng không thể là thường
hằng; bạn sẽ bị ném đi ném lại về ngoại vi. Và bạn sẽ
cảm thấy ngu xuẩn, buồn bã, thất vọng; thiếu nghĩa
cuộc sống - bởi vì bạn tồn tại ở hai bình diện, bình diện
của ngoại vi và bình diện của trung tâm.
Nhưng dần dần, bạn sẽ trở nên có khả năng đi từ
ngoại vi tới trung tâm và từ trung tâm ra ngoại vi rất
Bạn muốn biết làm
sao để trở nên
nhận biết hơn
sao? Trở nên
nhận biết hơn về
tính mong manh
của cuộc sống đi.
Cái chết có thể
xảy ra vào bất kì
khoảnh khắc nào -
khoảnh khắp tiếp
nó có thể gõ cửa
nhà bạn.
Tại trung tâm đó
bạn đã là vị phật,
người đã về tới
nhà. Ở ngoại vi,
bạn đang trong
thế giới - trong
tâm trí, trong mơ,
trong ham muốn,
trong lo âu, trong
cả nghìn lẻ một trò
chơi. Và bạn là cả
hai. |
259 01/03/2010 - 1/ 130 260
xuôn xẻ - cũng như bạn bước vào nhà và bước ra nhà.
Bạn không tạo ra sự phân biệt nào. Bạn không nói, "Tôi
ở ngoài nhà cho nên làm sao tôi có thể đi vào bên trong
nhà được?" Bạn không nói, "Tôi đang ở trong nhà cho
nên làm sao tôi có thể đi ra ngoài nhà được?" Trời nắng
ở bên ngoài, trời ấm, dễ chịu - bạn ngồi bên ngoài
vườn. Thế rồi trời trở nên ngày một nóng hơn, và bạn
bắt đầu vã mồ hôi. Bây giờ trời không còn dễ chịu nữa,
trời đang trở nên không thuận tiện - bạn đơn giản đứng
dậy và đi vào bên trong nhà.
Tại đó trời mát mẻ; tại đó
không có gì là không thoải
mái. Bây giờ, chính ở trong
nhà mới dễ chịu. Bạn cứ đi
vào đi ra.
Theo cùng cách đó, con
người của nhận biết và hiểu
biết đi từ ngoại vi vào trung
tâm, từ trung tâm ra ngoại vi.
Người đó chưa bao giờ bị cố
định vào bất kì chỗ nào. Từ
bãi chợ cho tới tu viện, từ
hướng ngoại cho tới hướng
nội - người đó cứ liên tục di
chuyển bởi vì hai điều này là
đôi cánh của người đó.
Chúng không chống lại nhau.
Chúng có thể được cân bằng
theo các hướng đối lập -
chúng phải là vậy; nếu cả hai
cánh đều ở một phía, con
chim không thể bay được trong bầu trời. Chúng phải
cân bằng, chúng phải ở các chiều đối lập, nhưng dầu
vậy chúng vẫn thuộc vào cùng một con chim, và chúng
phục vụ cho cùng một con chim. Bên trong và bên
ngoài của bạn là đôi cánh của bạn.
Điều này phải được ghi nhớ rất sâu sắc, bởi vì có
khả năng... tâm trí có xu hướng cố định. Có những
người bị gắn chặt với bãi chợ; họ nói họ không có thời
gian cho thiền; họ nói ngay cả nếu có thời gian, họ cũng
không biết cách thiền và không tin rằng họ có thể thiền
được. Họ nói họ là người trần tục - làm sao họ có thể
thiền được? Họ là người duy vật - làm sao họ có thể
thiền được? Họ nói, "Không may chúng tôi là người
hướng ngoại - làm sao chúng tôi có thể đi vào trong
được?" Họ đã chọn chỉ một cánh. Và tất nhiên, nếu thất
vọng tới từ nó, điều đó là tự nhiên. Với một cánh thất
vọng nhất định tới.
Thế rồi có những người trở nên chán ngán với thế
giới và trốn khỏi thế giới, đi lên các tu viện và
Himalaya, trở thành sannyasin, sư, bắt đầu sống một
mình, áp đặt cuộc sống hướng nội lên bản thân mình.
Họ nhắm mắt lại, họ đóng mọi cánh cửa và cửa sổ của
mình, họ trở thành giống như đơn tử của Leibniz -
không cửa sổ - thế rồi họ bị chán.
Ở bãi chợ họ đã chán ngán, họ đã mệt mỏi, thất
vọng. Nó ngày một giống nhà thương điên hơn; họ
không thể tìm được sự nghỉ ngơi. Có quá nhiều quan hệ
và không đủ ngày nghỉ, không đủ không gian cho bản
thân họ. Họ đã rơi vào trong mọi thứ, mất đi bản thể
mình; họ đã trở nên ngày một nhiều vật chất và ngày
một ít tâm linh. Họ đánh mất chiều hướng của mình.
Họ đánh mất chính tâm thức mà họ đang là. Họ trốn đi.
Con người của
nhận biết và hiểu
biết đi từ ngoại vi
vào trung tâm, từ
trung tâm ra ngoại
vi. Người đó chưa
bao giờ bị cố định
vào bất kì chỗ
nào. Từ bãi chợ
cho tới tu viện, từ
hướng ngoại cho
tới hướng nội -
người đó cứ liên
tục di chuyển bởi
vì hai điều này là
đôi cánh của
người đó. Chúng
không chống lại
nhau. |
261 01/03/2010 - 1/ 131 262
Chán ngán, thất vọng, họ trốn đi. Bây giờ họ đang cố
gắng sống một mình, cuộc sống hướng nội - chẳng
chóng thì chầy họ cũng lại bị chán. Họ lại đã chọn cánh
khác, nhưng lại chỉ một cánh. Đây là cách cuộc sống bị
thiên lệch. Họ đã lại rơi vào trong cùng ảo tưởng về cực
đối lập.
Tôi không thiên về cái này không thiên về cái kia.
Tôi muốn bạn trở nên có khả năng là bạn có thể vẫn
còn ở bãi chợ và vậy mà mang tính thiền. Tôi muốn bạn
quan hệ với mọi người, để yêu, để đi theo cả triệu mối
quan hệ, bởi vì chúng làm
giàu cho bạn - và vậy mà vẫn
còn có khả năng đóng cửa
của mình và đôi khi có ngày
nghỉ khỏi mọi quan hệ... để
cho bạn có thể quan hệ với
bản thể riêng của mình nữa.
Quan hệ với người khác,
nhưng quan hệ với bản thân
bạn nữa. Yêu người khác,
nhưng yêu bản thân bạn nữa.
Đi ra! - thế giới là đẹp, mang
tính phiêu lưu; nó là thách
thức, nó giầu có. Đừng đánh
mất cơ hội đó - bất kì khi nào
thế giới gõ cửa nhà bạn và
gọi bạn, đi ra. Đi ra một cách
bạo dạn - chẳng có gì để mất
cả, có mọi thứ để được. Nhưng đừng bị lạc. Đừng cứ đi
mãi và bị lạc; thỉnh thoảng quay về nhà. Thỉnh thoảng
quên thế giới đi - đấy là những khoảnh khắc cho thiền.
Mỗi ngày, nếu bạn muốn trở nên được cân bằng, bạn
nên làm cân bằng bên ngoài và bên trong. Chúng nên
mang cùng trọng lượng, để cho bên trong bạn không
bao giờ bị thiên lệch.
Đây là nghĩa khi Thiền sư nói, "Đi vào sông,
nhưng không cho phép nước chạm chân ông." Ở trong
thế giới, nhưng đừng là của thế giới. Ở trong thế giới,
nhưng đừng cho phép thế giới ở trong bạn. Khi bạn về
nhà, bạn về nhà - cứ dường như cả thế giới đã biến mất.
Hotei, một Thiền sư, đi qua một làng. Ông ấy là
một trong những người đẹp nhất đã từng bước đi trên
trái đất. Ông ấy được mọi người biết tới như Phật Cười
- ông ấy hay cười mọi lúc. Nhưng thỉnh thoảng ông ấy
sẽ ngồi dưới gốc cây - trong làng này ông ấy đang ngổi
dưới gốc cây với mắt nhắm - không cười, thậm chí
không mỉm cười, hoàn toàn bình thản và bình tĩnh. Ai
đó hỏi, "Ông không cười à, Hotei?"
Ông ấy mở mắt ra và nói, "Tôi đang chuẩn bị đây."
Người hỏi không thể hiểu được, "Ông ngụ ý gì bởi
việc 'chuẩn bị'?"
Hotei nói, "Tôi phải chuẩn bị bản thân tôi cho
tiếng cười chứ. Tôi đã cho bản thân mình việc nghỉ
ngơi. Tôi phải đi vào, tôi phải quên đi toàn thế giới để
cho tôi có thể quay lại được tươi trẻ và tôi có thể lại
cười."
Nếu bạn thực sự muốn cười, bạn sẽ phải học cách
khóc. Nếu bạn không thể khóc và nếu bạn không có khả
năng của nước mắt, bạn sẽ trở nên không có khả năng
Mỗi ngày, nếu bạn
muốn trở nên
được cân bằng,
bạn nên làm cân
bằng bên ngoài và
bên trong. Chúng
nên mang cùng
trọng lượng, để
cho bên trong bạn
không bao giờ bị
thiên lệch. Đây là
nghĩa khi Thiền sư
nói, "Đi vào sông,
nhưng không cho
phép nước chạm
chân ông." |
263 01/03/2010 - 1/ 132 264
của tiếng cười. Con người của tiếng cười cũng là con
người của nước mắt - thế thì con người được cân bằng.
Con người của phúc lạc cũng là con người của im lặng.
Người cực lạc cũng là người được định tâm. Họ cả hai
đi cùng nhau. Và từ sự cùng nhau này của các cực, con
người cân bằng được sinh ra. Và đó là điều mục đích là
gì.
265 01/03/2010 - 1/ 133 266
Để biết thêm thông tin, xin ghé thăm:
http://www.OSHO.com
một trang web đa ngôn ngữ phong phú bao gồm
tạp chí, sách OSHO, bài nói của OSHO trong dạng thức
âm thanh và video, bản lưu trữ văn bản Thư viện
OSHO trong tiếng Anh và Hindu và thông tin mở rộng
về nơi thiền OSHO. Bạn cũng sẽ thấy lịch chương trình
của Đa đại học OSHO và thông tin về Nơi nghỉ dưỡng
thiền quốc tế OSHO.
Để liên hệ với OSHO International Foundation
mời bạn vào: www.osho.com/oshointernational
Về tác giả
Giáo huấn của Osho thách thức việc phân loại, bao
quát mọi thứ từ cuộc truy tìm cá nhân về ý nghĩa của
những vấn đề xã hội khẩn thiết nhất ngày nay. Sách của
người không được viết ra mà được chuyển từ băng âm
thanh và video những bài nói tuỳ hứng cho khán giả
quốc tế trong khoảng thời gian 35 năm. Osho đã được
tờ Thời báo chủ nhật ở London mô tả là một trong
“1000 người làm ra thế kỉ 20” và được tác giả người Mĩ
Tom Robbins mô tả là “con người nguy hiểm nhất kể từ
Jesus Christ.”
Về sách riêng của mình Osho đã nói rằng người
đang giúp tạo ra những hoàn cảnh cho việc sinh thành
ra loại con người mới. Người thường đặc trưng con
người mới này là "Zorba Phật" - có khả năng tận hưởng
vui thú trần gian của Zorba người Hi Lạp và im lặng
chân thành của Phật Gautam. Xuyên suốt như sợi chỉ
qua mọi khía cạnh của công trình của Osho là tầm nhìn
bao quát cả trí huệ vô thời gian của phương Đông và
tiềm năng khoa học và công nghệ cao nhất của phương
Tây.
Osho cũng được biết tới về những đóng góp cách
mạng của người cho khoa học về biến đổi bên trong,
với cách tiếp cận tới thiền thừa nhận nhịp độ đang tăng
tốc của cuộc sống đương đại. "Thiền Động" duy nhất
của người được thiết kế để đầu tiên xả ra những dồn
nén bị tích luỹ của thân thể và tâm trí, để dễ dàng hơn
trong việc kinh nghiệm trạng thái vô ý nghĩ và thảnh
thơi của thiền.
Hai công trình tiểu sử của tác giả cũng sẵn có:
Tự tiểu sử của Nhà huyền môn bị hiểu sai về tâm
linh, Những thoáng nhìn về thời niên thiếu vàng son. |
267 01/03/2010 - 1/ 134 268
Nơi nghỉ dưỡng thiền quốc tế Osho
Nơi nghỉ dưỡng thiền quốc tế OSHO là một nơi vĩ
đại cho nghỉ ngơi và và nơi mọi người có thể có kinh
nghiệm cá nhân trực tiếp về cách sống mới với nhiều
tỉnh táo hơn, thảnh thơi và vui đùa. Nằm ở cách 100
dặm phía nam của Mumbai tại Pune, Ấn Độ, khu nghỉ
dưỡng cung cấp đa dạng chương trình cho hàng nghìn
người từ hơn 100 nước trên khắp thế giới tới thăm mỗi
năm. Khởi thuỷ được phát triển như một nơi ẩn cư mùa
hè cho những người Maharajas và những kẻ chiếm
thuộc địa giầu có người Anh, Pune bây giờ là một thành
phố hiện đại phát đạt, nơi nhiều đại học và công nghiệp
công nghệ cao trú ngụ. Nơi nghỉ dưỡng Thiền trải rộng
trên 40 a đất ở vùng ngoại ô cây cối được biết tới là
Công viên Koregaon. Khu nghỉ dưỡng cung cấp chỗ ăn
ở nghỉ ngơi cho một số giới hạn khách thăm, trong 'Nhà
khách' mới và có rất nhiều khách sạn lân cận và các căn
hộ tư để nghỉ vài ngày cho tới vài tháng.
Chương trình nghỉ dưỡng Thiền tất cả đều dựa trên
tầm nhìn của Osho về loại con người mới về chất,
người có khả năng vừa tham dự một cách sáng tạo vào
cuộc sống mọi ngày và vào việc thảnh thơi trong im
lặng và thiền. Phần lớn các chương trình đều xảy ra
trong các tiện nghi hiện đại, có điều hoà nhiệt độ và bao
gồm đa dạng các phiên cá nhân, các bài học và hội thảo
bao quát đủ mọi vấn đề từ nghệ thuật sáng tạo cho tới
cách trị liệu y tế toàn thể, biến đổi cá nhân và liệu pháp,
khoa học bí truyền, cách tiếp cận "Thiền" tới thể thao
và giải trí, vấn đề quan hệ, và cuộc sống có ý nghĩa cho
đàn ông và đàn bà. Các phiên cá nhân và hội thảo nhóm
được mở ra quanh năm, cùng với lịch thiền cả ngày.
Những quán cà phê và tiệm ăn ngoài ở bên trong khu
nghỉ dưỡng phục vụ theo giá bình dân Ấn Độ truyền
thống và các chọn lựa món ăn quốc tế, tất cả đều được
thực hiện bằng món chay được trồng nguyên gốc từ
trang trại riêng của khu nghỉ dưỡng. Khu nghỉ có nguồn
cung cấp nước lọc an toàn riêng. www.osho.com/resort.
Bạn đang đọc truyện trên: AzTruyen.Top