5. Triều phục Hoàng tử (1)

a) Sơ lược

- Giống như Công chúa, Hoàng tử nhà Nguyễn cũng cần có lễ sách phong chính thức mới có thể mặc Triều phục và tham dự lễ Đại triều.

- Các Hoàng tử triều Nguyễn từ 15 tuổi trở lên sẽ được Hoàng đế xem xét ban phong vào các tước vị từ: Thân vương cho đến Hương công. Các hoàng thân quốc thích là anh em của Hoàng đế cũng được ban phong. Trong đó:

+ Thân vương: siêu phẩm

+ Quận vương: siêu phẩm

+ Thân công: chính nhất phẩm

+ Quốc công: tòng nhất phẩm

+ Quận công: chính nhị phẩm

+ Huyện công: tòng nhị phẩm

+ Hương công: chính tam phẩm

- Về tên gọi, con trai Hoàng đế khi chưa phân tước đều được gọi là Hoàng tử, gọi theo kiểu trong cung là Ông Hoàng + số thứ tự ( vd: Ông Hoàng Cả, Ông Hoàng Hai,...). Khi phân tước hiệu, thì đều gọi theo tên tước, dâng tấu lên Hoàng đế thì mới kèm tên thật

+ Về tên tước, Thân vương thì lấy tên Tỉnh; Quận vương, Thân công, Quốc công, Quận công thì lấy tên Phủ; Huyện công lấy tên lấy tên Huyện; Hương công lấy tên Xã.

+ Trong lễ thiết triều, Hoàng tử cũng như Hoàng tử tiền triều (anh em con chú bác của Hoàng đế đương triều) hoặc phong Vương, hoặc phong Công, không tước phẩm, đều đứng ở trên điện, không tính tước chỉ tính bậc thứ hơn kém.

b) Quy chế (1)

* Triều phục Hoàng thái tử:

- Mũ: Mũ Thất Long Đường Cân

+ Mũ Đường Cân được dùng làm mũ Thường triều của Hoàng đế (gọi là Cửu Long Đường Cân), còn đối với Hoàng thái tử thì được dùng làm mũ Đại triều.

+ Nói về mũ Đường Cân thì đây là loại mũ biến thể của mũ Xung Thiên, phần gáy mũ nhô cao, chỏm mũ khum tròn chùm về phía trước, choãi ra 2 bên thành hình chữ Bát.

+ Kiểu dáng của mũ Thất Long Đường Cân gần giống với mũ Cửu Long Đường Cân, chỉ khác là mũ này giảm bớt số hoa văn rồng xuống còn 7 hình và giảm 1 số dạng hoa văn khác xuống.

* Hoàng thái tử Bảo Long (trưởng tử của vua Bảo Đại) đội Thất Long Đường Cân và mặc Triều phục

- Áo:  Áo bào màu đại xích (đỏ sẫm) thêu hình rồng 4 móng (Mãng bào).

* Hiện vật phục dựng áo Mãng bào màu đại xích của vua Đồng Khánh khi còn là Hoàng thái tử được phục chế bởi nghệ nhân Nguyễn Văn Giỏi.

* Triều phục Thân vương, Quận vương, Thân công, Quốc công, Quận công: 

- Mũ: Mũ Bình Đính (hay gọi là Bình Thiên)

+ Với Hoàng tử được phong tước Thân vương, Quận vương:

● Mũ Bình Đính đính các trang sức:

• 6 hoa vàng

• 6 rồng

• 4 giao long (rồng không sừng)

• 24 vân khí

• 10 ngọn lửa

• 4 nhiễu tuyến

• 4 hình cổ đồ

• 2 hình thùy văn

• Đỉnh mũ đính 2 hình long vân

• Bao quanh đỉnh đính 4 hình long vân

• 28 biên bao

* Tuy Lý vương Miên Trinh mặc triều phục đội mũ Bình Đính

● Áo: áo bào đại vân màu đỏ sẫm may bằng đoạn Bát ti ngũ sắc gia kim.

● Đai: gắn 18 miếng trang sức, bề mặt trổ hình mãng khảm vàng, các miếng trang sức bọc vàng.

● Thường: làm bằng sa mát màu hoa xích thêu hình kỳ lân ngũ sắc gia kim.

+ Với Hoàng tử được phong tước Thân công, Quốc công:

● Mũ Bình Đính đính các trang sức:

• 4 hoa vàng

• 4 rồng

• 2 giao long

• 24 vân khí

• 10 ngọn lửa

• 4 nhiễu tuyến

• 2 hình cổ đồ

• 2 hình thùy văn

• Đỉnh mũ trổ 2 hình long vân

• Bao đỉnh trổ 4 hình long vân

• 28 biên bao

● Áo: Áo bào thêu hình Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phượng) màu đại xích, làm bằng đoạn Bát ti ngũ sắc gia kim.

● Đai: khảm 18 miếng trang sức; đai của Thân công trổ hình Kỳ lân khảm vàng, đều khảm vàng; đai của Quốc công miếng chính giữa phía trước trổ hình Kỳ lân khảm vàng, 4 miếng dẹt ở 2 bên trổ hoa khảm vàng, 3 miếng còn lại bề mặt khảm gương, các miếng đai đan xen nhau đều bọc vàng.

● Thường: như của Thân vương, Quận vương.

      
                                                          733 từ
-----------‐---------------------------------------------------------