NGÀNH HỌC, TRƯỜNG HỌC

Vì thời gian là rất quý giá và không thể lấy lại được nên phải cẩn trọng.
Dành cho những bạn sẽ phải đưa ra quyết định lựa chọn ngành học và trường học. Bài viết này sẽ đưa ra những điều mà các bạn nên cân nhắc trước khi đưa ra quyết định.
Những trường hợp theo đuổi đam mê, làm giàu, làm tỷ phú không học đại học thì tạm thời không đề cập nhé.

🌸 ĐAM MÊ HAY NGHE LỜI BỐ MẸ?

• ĐAM MÊ

Là một thứ thường sinh ra trong quá trình hoạt động và lao động. Nếu đam mê của bạn không có nền móng của hoạt động thực tiễn thường sẽ nhanh chóng lụi tàn. Các bạn nên nắm lấy những cơ hội trải nghiệm gì đó dù là nhỏ nhất, rất có thể qua đó bạn sẽ phát hiện ra niềm đam mê mới của bản thân. Vì trong cuộc đời mỗi con người có thể có rất nhiều đam mê, nhưng nó chỉ vững bền khi bạn thực sự bắt tay vào làm. Ví dụ như một người quen của mình, bởi vì làm admin cho fanpage mà chị ấy phát hiện ra bản thân có năng khiếu và niềm đam mê với việc biên tập, giờ chị ấy đã trở thành một biên tập viên.
Và các bạn phải tìm hiểu bản thân mình nhiều hơn nữa, mình sẽ trình bày ở dưới.

• BỐ MẸ, NGƯỜI THÂN

Đây là những người yêu thương và luôn mong mỏi những điều tốt đẹp nhất đến với các bạn. Quan trọng họ là những người có rất nhiều kinh nghiệm sống, hơn ai hết họ muốn các bạn tránh được những sai lầm mà họ đã từng mắc phải. Ngoài ra, họ còn hiểu rõ tình hình tài chính của gia đình, họ biết trong trường hợp nào họ có thể đảm bảo cho bạn được học tập thuận lợi nhất hay không. NHƯNG họ cũng có thể là những người mang tư tưởng bảo thủ, độc đoán áp đặt, hoặc tư tưởng của họ đại diện cho thế hệ cũ, lạc hậu hay quá an toàn, những kinh nghiệm của họ rất quý giá nhưng một trong số đó lại không phù hợp với hiện tại và tương lai.
=> Đây là một nguồn tham khảo rất rất quan trọng, nhưng hãy cân nhắc cái gì nên và cái gì không nên nhé.

🌸 BIẾT NGƯỜI, BIẾT TA, TRĂM TRẬN TRĂM THẮNG

• TÌM HIỂU BẢN THÂN

Các bạn luôn phải ưu tiên tìm hiểu bản thân mình đầu tiên. Biết mình là ai và đang ở đâu là chìa khoá giúp các bạn thành công. Hành trình tìm hiểu bản thân không dễ dàng và đơn giản, không chỉ ngồi nghĩ là ra mà nó cần kết hợp với những hoạt động thực tiễn của các bạn nữa. Các bạn cần hiểu rõ tình trạng sức khoẻ, đặc điểm tâm sinh lý và đặc biệt là năng khiếu của các bạn. Ở đây mình sẽ tập trung vào phần năng khiếu bởi vì nó là một phần rất quan trọng trong việc lựa chọn nghề nghiệp.
Mình muốn chia sẻ lý thuyết về đa trí tuệ được trình bày trong 'FRAMES OF MIND' của Howard Gardner (một nhà tâm lý học giáo dục), tựa đề bản Việt là 'CƠ CẤU TRÍ KHÔN'.

Gồm các trí khôn về KHÔNG GIAN, LOGIC TOÁN, ÂM NHẠC, NGÔN NGỮ, CƠ THỂ ĐỘNG, CÁ NHÂN HƯỚNG NGOẠI, CÁ NHÂN HƯỚNG NỘI, KHOA HỌC TỰ NHIÊN (và trong tương lai sẽ còn được bổ sung).
Ví dụ bạn rất giỏi đại số nhưng lại không giỏi hình học, vì bạn rất mạnh trí khôn logic toán còn trí khôn không gian thì ngược lại. Ví dụ bạn ngồi yên một chỗ thì chẳng nghĩ được gì cả nhưng hễ làm việc hay di chuyển thì lại nảy ra được rất nhiều thứ bởi vì bạn có trí khôn cơ thể động. Bạn rất khéo léo trong việc sử dụng  cơ thể, tay chân như nấu ăn, nhảy múa vì bạn có trí khôn cơ thể động (cơ thể trong vận động), bạn cảm âm rất tốt vì bạn có trí khôn âm nhạc, bạn học ngôn ngữ rất nhanh, sử dụng ngôn ngữ hành văn một cách linh hoạt vì bạn có trí khôn ngôn ngữ, bạn có khả năng lãnh đạo, biết gắn kết mọi người vì bạn có trí khôn giao tiếp (cá nhân hướng ngoại), bạn có suy nghĩ logic vì bạn có trí khôn logic toán - đây là loại trí khôn mà người ta thường dùng để test IQ, nếu IQ của bạn không cao cũng đừng tự ti bởi vì có thể bạn sở hữu những loại trí khôn khác,........ mình chỉ có thể nói sơ qua, nếu bạn nào quan tâm thì phải tìm hiểu kĩ lưỡng hơn về 'Cơ cấu trí khôn' nhé.
Các bạn nên tìm hiểu mình sở hữu (những) loại hình trí khôn nào để biết mình nên học tập những gì, nên chọn những loại công việc gì.

Người có trí khôn hướng ngoại sẽ hợp làm các công việc như hoạt náo viên, nhà tâm lý học, chính trị gia, tổ chức sự kiện,... có trí khôn ngôn ngữ sẽ hợp làm nhà báo, btv, phiên biên dịch viên, nhà văn nhà thơ,... có trí khôn không gian sẽ hợp làm kiến trúc sư, xây dựng quy hoạch, thuỷ thủ, phi công (những người này rất ít lạc đường vì họ nhớ rất giỏi), người có trí khôn cơ thể động sẽ hợp làm các công việc như nghệ nhân, nghệ sĩ múa,... vân vân
Các bạn có thể tìm hiểu kĩ hơn.
Một người có thể sở hữu từ 2 cho đến cả 8 loại trí khôn.

Trong quá trình học tập rất cần quan tâm đến vấn đề này, bởi vì mỗi người có những trí khôn khác nhau và mỗi cách thức đón nhận kiến thức khác nhau, cùng học một môn, một cách thức nhưng có người giỏi có người không. Nếu các bạn chọn học những môn tính toán nhiều thì nên chăm chỉ bấm máy tính, đừng ỷ nại cho bạn khác, khi bấm nhiều ngón tay của các bạn sẽ rèn được trí khôn, ngón tay sẽ hoạt động nhanh nhạy chính xác khi tiếp xúc với máy tính, vào phòng thi không bị vội vàng hoảng hốt. Hoặc những bạn chơi piano cũng có thể để ý được rằng bạn có thể đọc được sheet nhạc rất nhanh nhưng để ngón tay chơi đúng nhịp tiết tấu lại cần một thời gian dài, bởi vì ngón tay phải được rèn luyện mới sinh ra trí khôn, một khi ngón tay đó đã có trí khôn nó sẽ hoạt động rất trơn tru riêng rẽ, bạn có bao giờ thắc mắc khi bạn đã quên rất nhiều thứ nhưng chẳng hiểu sao ngón tay vẫn bấm rất thuần thục không? Vì các trí khôn phát triển độc lập.

Ngoài ra các bạn nên nắm rõ tình trạng, tính cách, sức chịu đựng, các điểm mạnh điểm yếu của bản thân để có thể cân nhắc lựa chọn công việc sao cho phù hợp nhất.
Vấn đề này tạm dừng ở đây, mình mong các bạn để tâm hơn trong việc tìm hiểu bản thân, các bạn phải thường xuyên suy nghĩ về những hành động, những sự việc xảy đến với bản thân trong quá khứ, tự đặt câu hỏi tại sao mình lại như vậy, các bạn cần phải lắng nghe bản thân mình thường xuyên hơn bất kì ai khác để lựa chọn xem mình nên tiếp xúc với những gì, những ai, ở môi trường nào.

• BẠN CÓ GÌ?

Gia đình bạn có những truyền thống gì, nếu bạn theo được nghề nghiệp truyền thống của gia đình điều này rất tốt. Tài chính gia đình bạn ra sao, có đủ để bạn học tập hay bạn cần phải làm thêm, nếu làm thêm bạn vẫn có thể đảm bảo hay không. Và điều quan trọng nữa là các mối quan hệ xung quanh bạn, người thân, họ hàng, anh chị em bạn bè. Bạn có bác A làm giám đốc, chú B làm ngân hàng, cô C làm thứ trưởng,...
Bạn cần hiểu rõ nguồn lực của mình và tận dụng nó sao cho tối đa nhất có thể.

• XUNG QUANH BẠN?

Điều kiện hoàn cảnh xã hội, những xu thế trong tương lai, những ngành nghề nào sẽ phát triển trong lương lai, ngắn hạn hay dài hạn, Việt Nam sẽ có mối quan hệ với những quốc gia nào, liệt kê những rủi ro bạn có thể gặp phải,... bạn nên nghĩ đến nhé.

🌸 NHỮNG ĐIỀU BẠN CÓ THỂ MẮC PHẢI

• Tôi được bao nhiêu tiền, được lợi gì khi làm việc này?

Đây là một suy nghĩ ngược. Khi bắt đầu làm việc gì đó, điều đầu tiên các bạn nên nghĩ là các bạn sẽ đóng góp được gì, các bạn mang lại được gì cho người ta. Khi đóng góp của các bạn có giá trị, các bạn chắc chắn sẽ thu lại được tiền, lợi ích và cả hạnh phúc. Vậy bây giờ các bạn hãy suy nghĩ, công việc gì các bạn muốn làm và muốn đóng góp cho xã hội này?

• Làm công việc không có ý nghĩa

Các bạn sẽ làm việc ở đâu, ở nơi đấy nền kinh tế ngầm ra sao? Nền kinh tế ngầm ở Việt Nam thì khá lớn. Các bạn có thể sẽ dính tới những công việc bất hợp pháp (ít, nhiều đến rất nhiều) (mà mọi người vẫn coi là bình thường), trốn thuế, tham nhũng, lừa đảo,... rồi đến một ngày kia tiền trong tài khoản thì rất nhiều nhưng bạn có còn cảm thấy việc mình làm có ý nghĩa khi bạn làm việc bất hợp pháp quá nhiều không?

• Chọn trường rồi mới chọn ngành

ĐỪNG!

• Chọn theo cảm tính, theo hot trend, hên xui

ĐỪNG! Mỗi ngành mỗi trường chỉ phù hợp với một lượng người nhất định, không phải tất cả. Đừng nhìn sự hào nhoáng bên ngoài mà không tính đến rủi ro có thể gặp phải, sức chịu đựng của mỗi người là khác nhau, nguồn lực mỗi người khác nhau, năng khiếu mỗi người khác nhau. Và nếu một ngành học nào đó bỗng nhiên được rất nhiều người chọn, thì khả năng cao khoá đó ra trường sẽ xảy ra tình trạng thất nghiệp cục bộ, kể cả ngành đó có tiềm năng ngắn hạn hay dài hạn hay không, khi rơi vào trường hợp đó, nếu bạn không phải một trong những người ở đỉnh kim tự tháp, bạn sẽ bị loại khỏi cuộc đua.

🌸 BẠN NÊN LÀM GÌ?

Bước 1:
Xét về năng khiếu của bạn, nguồn lực của bạn, rủi ro bạn có thể chịu đựng, và cả đam mê của bạn nữa. Bạn tìm đến một công việc gì đó, càng cụ thể càng tốt, hãy viết ra nhé. Viết rõ mình có điểm mạnh gì điểm yếu gì, thuận lợi gì khó khăn gì khi làm việc đó. Bạn làm kế toán bạn có thể đương đầu với thuế má không, làm bác sĩ có thể thức đêm không,...

Bước 2:
Chọn được việc rồi, bạn tìm hiểu xem việc đó cần những kiến thức gì? Trong những kiến thức đó thì kiến thức mảng nào là khó nhất? Kiến thức mảng khó nhất chính là ngành bạn nên chọn học. Vì ở đại học sẽ đào tạo một cách bài bản nhất và nhanh nhất. Có những việc rất đặc thù nhưng cũng có những việc cần rất nhiều kiến thức đa dạng, những mảng kiến thức còn lại không học ở trường đại học thì bạn phải tự học.

Bước 3:
Chọn ngành rồi mới đến bước cuối là chọn trường. Tìm hiểu trường nào ở Việt Nam hay trên thế giới đào tạo những ngành đó. Dựa vào những gì bạn có để cân nhắc (khả năng đạt điểm thi, nguồn tài chính gia đình, môi trường của trường đó, địa điểm,...)
Nếu có đủ điều kiện thì sang học ở các trường hàng top thế giới cũng được luôn. Bạn có thể học ở nước ngoài rồi học thêm sao cho phù hợp với công việc ở Việt Nam nếu bạn có ý định làm việc trong nước.... vân vân

Trên đây là những điều mình muốn chia sẻ với các bạn. Mình không học được tất cả các ngành cũng như tất cả các trường trên thế giới để review từng ngành một hay từng trường một, mình chỉ có thể chia sẻ cho các bạn những hướng đi, những điều các bạn cần cân nhắc trước khi quyết định. Bởi vì có rất nhiều người đã bỏ lỡ nguồn lực của mình và cũng có rất nhiều người vì không hiểu bản thân mà phải trả giá. Một lần nữa, thời gian là rất quý giá, hãy khôn ngoan bằng việc đứng trên vai những người khổng lồ để không phải trả những cái giá đắt.
Hi vọng sẽ có ích với ai đó,

Cre: @Lim Lancelot