Isaac Newton (1642 - 1727) -

nhà vật lý, toán học nước

Anh, người được thế giới

tôn là "người sáng lập ra vật

lý học cổ điển"

Niutơn xuất thân gia đình quý

tộc nông thôn. Cha của Niutơn

mất trước khi ông ra đời. Lúc

mới sinh Niutơn ốm yếu, quặt

quẹo. Bà mẹ quan tâm chăm sóc

sức khỏe cho Niutơn nhiều hơn

đường học vấn. Năm 12 tuổi, bà

mới cho con trai đi học. Vì sức

yếu, cậu thường bị các bạn bắt

nạt. Cậu bèn nghỉ ra cách trả thù

thú vị, là quyết tâm học thật giỏi

để đứng đầu lớp. Năm 17 tuổi,

Niutơn vào học ở trường Đại

học tổng hợp Kembritgiơ. Thời

gian còn là sinh viên, Niutơn đã

tìm ra nhị thức trong toán học

giải tích, được gọi là "nhị thức

Niutơn". Năm 19 tuổi bắt đầu

vào Đại học Cambirdge, bắt đầu

nghiên cứu rộng rãi khoa học tự

nhiên.

Năm 27 tuổi, ông được cử làm

giáo sư toán ở trường Đại học

nơi ông học; năm 30 tuổi, ông

được bầu làm hội viên Hội khoa

học hoàng gia Anh (Viện hàn

lâm) và 23 năm cuối đời, ông

làm chủ tịch Hội khoa học hoàng

gia Anh. Ông còn là hội viên

danh dự của nhiều Hội khoa học

và viện sĩ của nhiều Viện hàn

lâm.

Thành tựu khoa học của ông

trên nhiều lĩnh vực, tích vi phân

ông sáng lập là một cột mốc

trong lịch sử toán học; giải thích

về các loại màu sắc củavật thể

đã mở đường sáng lập khoa học

quang phổ. Cống hiến lớn khiến

tên tuổi ông trở thành bất tử là

Ba định luật về chuyển động

đặt cơ sở lý luận cho lực học

kinh điển, quan trọng nhất là

"Nguyên lý vạn vật hấp dẫn".

Đây là nguyên lý cơ sở cho

những phát minh vật lý học, cơ

học, thiên văn học trong nhiều

thế kỷ. Một lần, Newton trông

thấy quả táo rụng từ trên cây

xuống, ông liền nghĩ đến những

nguyên nhân về sự rơi của các

vật và tìm ra sức hút của quả

đất.

Những phát kiến về thiên văn

học của Niutơn dựa vào định

luật vạn vật hấp dẫn đã giáng

đòn chí mạng vào uy tín của

giáo hội. Bọn bảo vệ tôn giáo đã

phản ứng lại một cách quyết liệt

đầy căm phẫn trước những

phát minh về thiên văn học của

Niutơn. Do ảnh hưởng của giáo

hội, nhiều trường đại học ở

châu Âu đến tận thế kỷ XIX vẫn

cấm dạy môn cơ học, những

vấn đề có liên quan đến định

luật vạn vật hấp dẫn của

Newton.

Niutơn sống cuộc đời độc thân

và hết sức đãng trí. Tính đãng

trí của ông đã trở thành những

giai đoạn như chuyện mời cơm

khách, chuyện luộc đồng hồ,

chuyện đục hai lỗ cho chó và

mèo ... Newton mất năm 84 tuổi.

Ông được mai táng ở Đài kỷ

niệm quốc gia Anh trong tu viện

Oetminxtơ - nơi an nghỉ của các

vua chúa và các bậc vĩ nhân của

nước Anh.

Đứa trẻ khéo tay.

Lúc nhỏ Newton là đứa trẻ ít nói

nhưng ông rất thích thủ công

nghệ, thường xuyên tự thiết kế

và làm ra các đồ chơi tinh xảo.

Mọi người đều rất thích chúng,

đặc biệt là diều của ông làm, nó

vừa đẹp vừa bao nhanh và bay

cao.

Vào một chiều nọ ông buộc một

chiếc đèn lồng xinh xẻo vào

chiếu diều của mình và thả lên

trời, trông giống như một ngôi

sao trên trời. Mọi người trong

thôn đều chạy ra xem cho rằng

xuất hiện sao chổi. Khi biết đó là

diều của Newton thả thì mọi

người đều tấm tắc khen. Những

thứ Newton làm ra đều rất lạ và

cũng rất đẹp. Ông tự tay làm

chiếc chong chóng đặt ở đầu

nhà, khi ông đi xem chiếc chong

chóng lắp ở thôn bên, về nhà

ông mô phỏng làm một chiếc

như vậy. Để cho nó quay cả

được khi không có gió, ông đặt

trong lồng của cánh quạt một

con chuột, khi con chuột động

đậy là chong chóng quay liên

tục.

Học xong tiểu học, Newton còn

làm ra chiếc "đồng hồ nước".

Ông dùng một chiếc thùng

đựng nước nhỏ, dưới đáy có

một lỗ nhỏ có nút, tháo nút ra

nước sẽ nhỏ giọt xuống. Mặt

nước trong thùng dần dần hạ

thấp, chiếc phao trong thùng hạ

thấp theo. Chiếc phao đồng thời

kéo theo chiếc kim chỉ di động

tý một trên mặt chiếc mâm có

khắc vạch, một vạch khắc chỉ

một đơn vị thời gian. trong

phòng của mình Newton lắp một

chiếc đồng hồ nước, ông cũng

lắp cho hàng xóm một chiếc như

vậy.

Thú vị hơn là Newton còn lắp

cho bà con trong thôn một chiếc

"đồng hồ mặt trời". Lúc hơn

mười tuổi Newton quan sát

thấy buổi sáng đi học bóng của

mình bên trái, chiều tan học về

bóng lại nằm sang phía bên kia.

Mấy ngày liền đều như vậy, ông

cảm thấy mặt trời chuyển động

có quy luật. Như vậy chẳng phải

có thể lợi dụng quy luật này làm

một chiếc "Đồng hồ mặt trời"

chính xác hơn sao. Thế là ông

bắt đầu làm thí nghiệm, hàng

ngày ông "đuổi theo" bóng

nắng khắp nơi, ghi lại thay đổi vị

trí từng nửa giờ, một giờ. Cuối

cùng ông cũng làm xong chiếc

đồng hồ bóng nắng tròn. Nó là

một dụng cụ đo thời gian dựa

vào bóng nắng mặt trời. Xung

quanh mâm tròn của đồng hộ

mặt trời ông khắp các vạch dấu

đều đặn, lợi dụng sự xê dịch của

bóng nắng mặt rời có thể biết

được chính xác thời gian. Sau

khi làm được đồng họ mặt trời

Newton đặt nó ở giữa làng để

nó báo giờ cho mọi người. Mọi

người trong thôn gọi là "Đồng

hồ Newton", nó còn được sử

dụng khá lâu sau khi ông mất.

Mỗi lần nhìn thấy "Đồng hồ

Newton" là mọi người lại nhớ

đến cậu bé khéo tay thông minh

của ngày ấy.

Newton đãng trí

Newton đối với khoa học thì

chuyên cần nhưng trong sinh

hoạt lại là người vô tâm, hay

quên, ông thường làm việc quên

cả ăn.

Có một lần Newton mời bạn

đến nhà ăn cơm. Bạn đến cơm

canh đã bày ra, nhưng Newton

vẫn miệt mài trong phòng thí

nghiệm, bạn ông không quấy

rầy ông, đợi lâu mà vẫn chưa

thấy ông ra, liền tự động ăn một

chú gà quay trước, bỏ xương

trong mâm rồi ngồi vào ghế thiu

thiu ngủ. Mãi sau Newton bước

ra, mồ hôi nhễ nhại, gọi bạn dậy

và xin bạn lượng thứ; rồi đi tới

bà ăn chuẩn bị ăn. Khi nhìn thấy

xương để trong mâm và bát đã

dùng, ông vò đầu cười nói:

- "Ôi thì ra mình đã ăn rồi, tôi

vẫn cứ tưởng là mình chưa ăn!"

Đứng bên cạnh, thấy vậy bạn

ông đã cười vang.

Có một lần Newton xuống bếp

tự làm bữa sáng, ông đun một

nồi nước chuẩn bị luộc trứng.

Nước vẫn chưa sôi, xem ra

Newton có phần sốt ruột, rồi bắt

đầu nghĩ đến một vấn đề khoa

học, quá trình tập trung ông

quên luôn chuyện đang đun

nước. Lúc này nước đã sôi sùng

sục, nước bốc hơi mù mịt, thuận

tay ông thả luôn vật để bên

cạnh vào nồi. Nửa tiếng sau ông

mới bừng tỉnh, nhớ việc đang

làm trong bếp: "Trứng gà chắc

đã chín rồi". Ông mở vung nồi

thì thấy trong nồi không phải là

trứng mà là chiếc đồng hộ đeo

tay của ông.

Một buổi chiều đẹp trời,

Newton định cưỡi ngựa vào

rừng có việc, ông lấy yên ngựa

và đi dắt ngựa. Vừa dắt ngựa

bỗng nghĩ đến một vấn đề khoa

học. Dây ngựa trong tay, ông

buông ra lúc nào cũng không

hay, cứ thế vác yên ngựa vừa đi

vừa nghĩ. Lúc thì cúi đầu im

lặng, lúc thì giơ tay vẽ vẽ vào

không trung, cứ như người lẩn

thẩn vậy. Khi ông đi đến đỉnh

núi thì bỗng cảm thấy mệt quá

và muốn cưỡi ngựa, nhưng lúc

này ngựa không biết đã chạy đi

chốn nào rồi.

Một ngày mùa nọ, Newton

ngồi gần lò sưởi suy nghĩ vấn

đề gì đó. Vì quá tập trung, nóng

quá cũng không biết nữa, tay áo

bên phải của ông đã có mùi

khét, bốc khói đen, mùi nồng

nặc mà ông vẫn không phát hiện

ra có chuyện gì xảy ra. Người

nhà chạy vào sợ quá hét toáng

lên, lúc đó Newton mới biết tay

áo mình bị cháy.

Tại sao Newton lại đãng trí thế?

Vì ông quá say sưa với khoa

học, tất cả dành cho công việc,

quên hết mọi việc quanh mình.

Không có tinh thần nghiên cứu

khoa học say sưa như vậy thì

làm sao có thể trở thành nhà

khoa học lớn được?

Chuyện về quả táo chín

Đây là câu chuyện thú vị và đầy

ý nghĩa về nhà khoa học vĩ đại

Newton.

Vào một ngày mùa thu, Newton

ngồi trên chiếc ghế trong vườn

hoa đọc sách, bỗng nhiên một

quả táo từ cây rơi xuống "bịch"

một tiếng trúng đầu Newton.

Ông xoa đầu, nhìn quả táo chín

lăn xuống vũng bùn. Quả táo đã

cho ông một gợi ý làm ông nghĩ

miên man.

Quả táo chín rồi, tại sao lại rơi

xuống đất? Tài vì gió thổi

chăng? Không phải, khoảng

không rộng mênh mông, tại sao

lại phải rơi xuống mà không bay

lên trời? Như vậy trái đất có cái

gì hút nó sao? Mọi vật trên trái

đất đều có sức nặng, hòn đã

ném đi rốt cuộc lại rơi xuống

đất, trọng lượng của mọi vật có

phải là kết quả của lực hút trái

đất không?

Sau này Newton nêu ra: Mọi vật

trên trái đất đều chịu sức hút

của trái đất, mặt trăng cũng chịu

sức hút của trái đất, đồng thời

trái đất cũng chịu sức hút của

mặt trăng; Trái đất chịu sức hút

của mặt trời, mặt trời đồng thời

cũng chịu sức hút của trái đất.

Nói một cách khác là vạn vật

trong vũ trụ đều có lực hấp dẫn

lẫn nhau, vì có loại lực hấp dẫn

này mà mặt trăng mới quay

quanh trái đất, trái đất mới

quay quanh mặt trời.

Chuyện quả táo rơi xuống

đất chứng tỏ trái đất có lực

hút quả táo, đương nhiên quả

táo cũng có lực hút của quả đất,

nhưng lực hút của trái đất đối

với quả táo lớn nên quả táo rơi

xuống đất. Nếu ta coi mặt trăng

là một quả táo khổng lồ, như

vậy trái đất cũng có lực hút nó,

vậy tại sao nó không rơi xuống

mặt đất? Vì mặt trăng là một

quả táo lớn, sức hút của trái đất

đối với nó không đủ để làm nó

rơi xuống đất, chỉ có thể làm nó

quay quanh trái đất mà thôi. Đối

với mặt trời thì trái đất cũng là

một quả táo khổng lồ, nó quay

quanh mặt trời.

Vào buổi tối khi nhìn lên bầu

trời thấy vô vàn những vì sao

đang nhấp nháy, giữa chúng

đều có lực hút lẫn nhau. Đây

chính là định luật "Vạn vật hấp

dẫn" nổi tiếng của Newton.