Chiều mùa hạ kinh thành Thăng Long oi bức với những trưa nắng chói chang. Mùa hạ năm nay ắt hẳn là mùa hạ nóng nhất từ khi đế vương hiện tại lên ngôi. Từng trận nắng quyện vào nhau liên miên không dứt, tựa như một cái lồng giam lửa, từng chút thiêu đốt nhân tâm. Bùi Công Nam vươn tay mở cánh cửa sổ nhỏ dưới mái hiên nhà chàng. Trong một khắc, nắng vàng tràn vào, hung hăng cắn nuốt toàn bộ bóng tối trong căn phòng nhỏ của Bùi Công Nam. Chàng khẽ đưa tay chặn lại, dường như muốn giữ lại cho chàng một chút riêng tư, nhưng rồi lại buông xuống. Chợt nhận ra, tất thảy mọi thứ trong căn phòng này, bao gồm cả chàng, cả nội tại trong chàng, đều chẳng thể giấu được gì. Mọi thứ đều phơi bày dưới dương quang khắc nghiệt.

Thầy của Bùi Công Nam, người dạy chàng thi ca nhạc hoạ, người vốn có chút quan hệ riêng với Khâm thiên giám từng cảm thán với chàng: "Vật cực tất phản". Hạ oi bức ắt dẫn đến đông hàn. Chỉ có xuân ấm áp và thu lạnh lẽo mới tự tại mà trải qua. Cho dù hạ có nóng đến đâu, đông có lạnh thế nào thì thu vẫn mãi như vậy. Bùi Công Nam luôn cảm thấy, mùa thu tựa như một làn gió nhẹ, bao bọc lấy những phần nhỏ nhặt của chàng, giữ lấy chàng trong an nhiên. Nó khiến chàng thấy bình tâm nhưng cũng khiến tâm can chàng đau đớn. Bởi thế gian này, tất thảy nhân loại đều chỉ như một hạt cát bị thời không giam giữ. Dù vận đổi sao dời, thương hải tang điền, nhân sinh vẫn hoài xoay vần thinh lặng, không thể vãn hồi.

Bùi gia nhiều đời thư hương thế gia. Phụ thân của Bùi Công Nam là danh sĩ tiếng tăm chốn kinh thành. Ông một bụng thi thư, lại không ham quyền thế, nên chỉ nhận chức danh đại học sĩ, nhàn tản với đời. Thế nhưng, thế sự nhiễu nhương. Ba năm trước ông bị kẻ gian vu oan giá họa, vướng vào vòng lao lý. Ông mang cốt cách của kẻ sĩ, chẳng thể giải bày, liền ôm uất ức dẫn đến lâm trọng bệnh mà qua đời. Bùi Công Nam mang theo kỳ vọng rạng danh gia tộc, đáng lẽ ra đã có thể trổ hết tài hoa của mình. Gặp phải biến cố đột ngột, bỗng chốc trở thành con trai tội đồ, bị hủy bỏ tư cách tham gia khoa cử vĩnh viễn. Vào cuối xuân năm nay, bằng hữu của phụ thân chàng, cũng là Lễ bộ thượng thư đương triều đã lấy lại thanh danh cho cha chàng. Vị bằng hữu này đã cất công tìm kiếm bằng chứng của vụ án suốt ba năm, cuối cùng cũng thành công. Nhưng tất cả cũng đã muộn. Cha chàng không còn nơi dương thế, Bùi gia sa sút, mẫu thân chàng sức lực đã suy giảm. Còn chàng, Bùi tài tử, đã lỡ mất thời điểm thi cử năm nay, chỉ đành đợi khoa thi 3 năm sau. Bùi Công Nam còn trẻ, chàng chỉ mới qua tuổi cập quan được hai năm. Chàng lại có cơ hội bộc lộ tài năng của mình. Chỉ là... Bùi Công Nam ngẩng đầu nhìn ánh dương phía trước mặt. Triêu dương rực rỡ chiếu rọi trong đôi mắt chàng cũng chẳng thể khơi gợi ý chí, khát vọng triển lộ tài năng chốn quan trường nơi chàng được nữa. Chàng đã nản lòng với thế sự mất rồi.

- Thiếu gia, phu nhân cho mời ngài!

Tiếng Ất - thư đồng của Bùi Công Nam vọng lại cánh cửa nhỏ. Bùi Công Nam thu hồi ánh mắt có phần đau rát vì nhìn trực diện triêu dương quá lâu. Chàng niết niết mi mắt, vỗ mặt mình, chỉnh trang y phục phẳng phiu rồi mới từ tốn bước ra chính phòng. Mẫu thân chàng đã ngồi đợi chàng một lúc trên trường kỷ. Chàng lại gần, với tay rót cho bà một tách trà. Hương trà xanh dịu nhẹ, khe khẽ lan tỏa, len lỏi trong khói trầm hương có chút ngột ngạt.

- Mẫu thân tìm con có công chuyện ạ?

Bùi phu nhân thuận tay nhấp một ngụm trà. Vị gắt nhẹ của trà khiến những lời khó nói trong tâm trí bà trở nên thuận hơn.

- Nam à, tuổi của con nói lớn thì chưa lớn, nói nhỏ cũng không còn nhỏ. Khoa cử năm nay không thể rồi, con có nghĩ đến chuyện khác không?

- Mẫu thân cứ nói đi!

- Con có nhìn trúng nữ tử nào hay chưa?

Bùi Công Nam khững lại. Chàng không nghĩ tới mẫu thân chàng lại hỏi chuyện này. Chàng bèn lắc đầu. Mẫu thân chàng liền hiểu. Bao năm qua, chàng chỉ một mực chuyên tâm đèn sách, không có một cô nương nào lọt được vào mắt chàng. Sách của chàng là sách thánh hiền, tranh của chàng là núi cao biển rộng, đàn của chàng là tâm cao khí ngạo. Tất cả chưa từng là nhi nữ thường tình.

- Lễ bộ thượng thư Nguyễn, bằng hữu của phụ thân con, ngài ấy thỉnh cầu Bùi gia chúng ta một việc. Ngài ấy có ơn với Bùi gia, Bùi gia không thể nào cự tuyệt. Chỉ là...

- Quân tử trọng ơn nghĩa. Mẫu thân, Nguyễn gia cần gì, người cứ nói. Con nhất định sẽ hồi báo!

Bùi phu nhân tuổi tác chưa cao, nhưng những xáo trộn, mất mát trong dòng tộc bà đã nhận đủ. Sự ra đi đột ngột của phu quân bà khiến bà suy sụp. Bà đặt tách trà xuống, vươn tay cầm lấy tay áo con trai duy nhất của bà.

- Nguyễn thượng thư có một tiểu công tử. Vị tiểu công tử này từ nhỏ đã bệnh tật quấn thân. Nghe nói, bệnh tình của vị này đã nặng lắm rồi, e là sẽ uổng mạng trong sớm chiều. Nguyễn thượng thư đau con, nhờ Khâm thiên giám xem mệnh giúp. Phạm đại nhân của Khâm thiên giám nói mệnh vị này đã tận, không cách nào cứu chữa. Nhưng bởi vì mệnh cách tiểu công tử ấy cao quý, nếu đi khi còn quá trẻ, thâm tâm chưa dứt bụi trần, e rằng linh hồn oán hận, không thể siêu thoát. Phạm đại nhân thử gieo quẻ bói. Quẻ nói con mệnh cách chí dương, lại sinh ngày 1.7 âm lịch, có thể hoá giải oán niệm. Vì vậy Nguyễn đại nhân đến xin Bùi gia chúng ta một cái ân tình. Chỉ cần đợi đến lúc tiểu công tử lìa xa nhân thế là chúng ta hoàn thành ủy thác.

-Vậy con phải làm gì?

-Xung hỉ!