Khi máy bay sắp đi qua vùng nhiễu động, tiếp viên thường thông báo để hành khách yên tâm, rằng "mặt nạ dưỡng khí" sẽ tự động rơi xuống để mọi người đeo vào, tránh được tình trạng thiếu oxy do thay đổi áp suất. Những phi công lái chiến đấu cơ, tốc độ lớn và trần bay cao, ngoài mũ bay, quần áo kháng áp, cũng phải thường xuyên đeo mặt nạ dưỡng khí, phòng tránh tình trạng ngất đột ngột khi đang điều khiển máy bay nhào lộn tác chiến. Ở những đô thị ô nhiễm, có người mở cửa hàng kinh doanh mặt nạ oxy. Không khí quá ngột ngạt, người đi đường có thể ghé vô một hàng oxy, đeo mặt nạ, nằm nghỉ ngơi vài chục phút để hồi sức. Cuộc sống văn minh, con người biết sáng chế ra những trang thiết bị tiện ích để bảo vệ sự sống, giúp con người có thể sống sót trong những tình huống khẩn cấp.

Người bệnh tật nặng, phải thở máy thì cần đeo mặt nạ, luồn ống thở thường xuyên. Vài lần đi thăm người ốm trong bệnh viện, tôi hoảng hốt khi biết giường cạnh bên có một nhà thơ già nằm thở máy suốt mấy năm trời. Đấy có còn là cuộc sống, hay chỉ còn là sự tồn tại. Cuộc sống thực sự phải là sự liên thông trực tiếp với khí quyển, không thể qua một ống luồn dẫn oxy hay chiếc mặt nạ, dù có là mặt nạ dưỡng khí đi chăng nữa.

Vài thời điểm, người ta chọn mặt nạ dưỡng khí vì tình thế buộc phải như vậy. Nhưng dường như khi cuộc sống càng khó khăn, người ta càng có xu hướng lấy tình huống khẩn cấp làm cớ cho lựa chọn phổ biến. Nghĩa là chủ động đi tìm hay tự tạo cho mình chiếc mặt nạ dưỡng khí, một không gian an toàn cho riêng mình.

Một căn nhà trong khu dân cư tách biệt. Một trường học cho riêng nhóm đối tượng thuần nhất. Một chiếc ổ yên ổn cho mình và bạn hữu. Một nơi chốn cho riêng cõi đi về. Có thể gọi đúng tên những điều ấy là chiếc mặt nạ dưỡng khí. Đó là lựa chọn tạo nên sự yên tâm cho cuộc sinh tồn. Để sống và yên tâm sống.

Nhưng mặt nạ dưỡng khí luôn là giải pháp hỗ trợ cho tình huống khẩn cấp. Cuộc sống chỉ thực sự an lành khi diễn ra trong khí quyển trong lành. Bịt mắt có thể nhất thời trấn tĩnh cơn sợ hãi trước hiểm nguy, nhưng đâu có dẫn đến an toàn. Bịt tai có thể không nghe tiếng gầm rú của thú dữ, nhưng đâu có tránh được nguy cơ bị nó ăn thịt. Đeo mặt nạ dưỡng khí, trốn vào chiếc ổ tạm bợ đâu có khiến ta thực sự bớt bất an hơn.

Nên nếu cuộc sống là một chuỗi lựa chọn, ai đủ dũng cảm sẽ chọn cách tạo trong lành cho bầu khí quyển thay vì chỉ lo đeo mặt nạ dưỡng khí. Cá nhân nào chọn cách dấn thân để khí quyển cuộc sống bớt đi những xấu xa độc ác, thay vì ở trong chiếc kén riêng mình và xả bức xúc ra bên ngoài? Quốc gia nào chọn lối tăng trưởng bằng cách hạn chế xả thải khí độc vào không khí, chọn xây dựng cuộc sống văn minh bằng tôn trọng phẩm giá và khoan dung?

Chọn cách xây dựng khí quyển trong lành, mới chính là chọn cách làm cho cuộc sống thực sự là cuộc sống.

HÀ NHÂN