Công tắc tơlàmộtloạithiếtbịđiệndùngđểđóngcắttừxa,tựđộnghoặcbằngnútấncácmạch

điệnlựccóphụtảiđiệnápđến500V,dòngđiệnđến600A.

Côngtắctơcóhaivịtrílàđóngvàcắt.Tầnsốđóngcóthểtới1500lầnmộtgiờ.

Cácbộphậnchínhcủacôngtắctơ

Côngtắctơđiệntừ cócácbộphậnchínhnhưsau:

+Hệthốngtiếpđiểmchính.

+Hệthốngdậphồquang.

+Cơcấuđiệntừ.

+Hệthốngtiếpđiểmphụ.

Cácyêucầucơbảncủatắccôngtơ

a) ĐiệnápđịnhmứcUđm

Làđiệnápcủamạchđiệntươngứngmàtiếpđiểmchínhphảiđóng/cắt,cócáccấp:+110V,220V,

440V mộtchiềuvà127V,220V,380V,500Vxoaychiều.

Cuộnhútcóthểlàmviệcbìnhthườngởđiệnáp tronggiớihạntừ85%đến105%Uđm.

b)DòngđiệnđịnhmứcIđm

Làdòngđiệnđiquatiếpđiểm chínhtrongchếđộlàm việc giánđoạn-lâudài,nghĩa làởchếđộ

nàythờigiancôngtắctơởtrạngtháiđóngkhônglâuquá8giờ.

Côngtắc tơhạápcócác cấpdòngthôngdụng:10, 20,25,40,60,75,100,150,250,300,600A). Nếu đặt côngtắctơtrong tủđiện thì dòngđiệnđịnh mức phải lấythấp hơn 10% vì làm mátkém,khi làm việcdàihạnthìchọndòngđiệnđịnhmứcnhỏhơnnữa.

b) Khảnăngcắtvà khảnăngđóng

Làdòngđiệnchophépđiquatiếpđiểmchínhkhicắtvàkhiđóng mạch.

Vídu:côngtắctơxoaychiềudùngđểđiềukhiểnđộngcơkhôngđồngbộbaphalồngsóccầncókhả

năngđóngyêucầudòngđiệnbằng(3÷ 7)Iđm.Khảnăngcắtvớicôngtắctơxoaychiềuphảiđạtbộisố khoang 10 dong dien dinh muc

c) Tuổithọ côngtắctơ

Tínhbằngsốlầnđóngmở(sausốlầnđóngmởấycôngtắctơsẽkhôngdùngđượctiếptụcnữa,hư

hỏngcó thểdomấtđộbềncơkhíhoặcbềnđiện).

+Độbềncơkhí:xácđịnhbởisố lầnđóngcắtkhôngtải,tuổithọcơkhítừ10đến20 triệulần.

+Độbềnđiện:xácđịnhbởisốlầnđóngcắtcótảiđịnhmức,côngtắctơhiện nayđạt khoảng3triệu lần.

d) Tầnsốthaotác

Sốlầnđóngcắttrongthờigianmộtgiờbịhạnchếbởisựphátnóngcủatiếpđiểmchínhdohồ quang.Cócáccấp:30,100,120,150,300,600,1.200đến1.500lầntrênmộtgiờ,tùychếđộcôngtác của máysảnxuấtmàchọncôngtắctơcótầnsốthaotáckhácnhau.

h)Tínhổnđịnhlựcđiệnđộng

Chophépdònglớnnhấtquatiếpđiểmchínhmàlựcđiệnđộnggâyrakhônglàmtáchrờitiếp

điểm.Quyđịnhdòngthửlựcđiệnđộnggấp10 lầndòngđịnhmức.

g)Tínhổnđịnhnhiệt

Côngtắctơcótínhổnđịnhnhiệttứclàkhicódòngngắnmạchchạy quatrong khoảng thờigian chophépthìcáctiếpđiểmkhôngbịnóngchảyhoặcbịhàndính.

5.Hệthốngtiếpđiểm

Yêucầucủahệthốngtiếpđiểmlàphảichịuđượcđộmàimònvềđiệnvàcơtrongcácchếđộ

làmviệcnặngnề,cótầnsốthaotácđóngcắtlớn,dovậyđiệntrởtiếpxúccủatiếpđiểmcôngtắctơRtx

thườnglà tiếpxúcđường(tiếpđiểmhìnhngónhoặckiểubắccầu).

6.Nguyênlílàmviệccủahệthốngdậphồquang

Theolí thuyếtcó cácnguyêntắc cơbảnđãđượcnêutrongchương1. Taxétở đây mộtvàikếtcấudậphồquangđangphổbiến:

a)Thiếtbịdậphồquangtrongcôngtắctơ mộtchiều

Trongcôngtắctơmộtchiềuthườngdùngphươngphápdậphồquangbằngtừtrườngngoài.Hệ

thốngnàyđượcchiara làmbaloại:

+Hệthống cócuộndâydậphồquangnốinốitiếp(thường được sửdụng docónhiều ưuđiểm như:chiềuthổitừkhôngđổivìkhidòngđiệnthayđổichiềuthìchiềutừtrườngcũngthayđổitheo. Ngoàiracósụtáp trêncuộndâydậphồquangnhỏ).

+Hệ thốngcócuộn dây dậphồquangnối songsong(loạinàyít đượcdùngdo nhiềunhượcđiểm như: chiềulựctácdụngvàohồ quangphụthuộcchiềudòngtải, cáchđiệncuộndập lớndo đấusongsong

vớinguồn,khisựcốngắnmạchgâysụtápthìhiệuquảdậpgiảmnhiều).

+Hệthốngdùngnamchâmđiệnvĩnhcửu(vềbảnchấtgầngiốngcuộndâymắcsongsongnhưng cónhữngưuđiểmsau:khôngtiêuhaonănglượng đểtạotừtrường, giảm đượctổnhaochocôngtắctơ, khônggâyphátnóngchocôngtắctơ,vìvậykhidòngđiệnbéloạinàyđượcsửdụngrộngrãi).

Hình8-1làkếtcấuthiếtbịdậphồquangđiệnmộtchiềutrongcôngtắctơ.

b)Thiếtbịdậphồquangtrongcôngtắctơ xoaychiều

Cáccôngtắc tơxoaychiềuthôngdụngdùngtrongcôngnghiệpthườngbố tríchếtạo cóhaiđiểm ngắttrênmộtpha(dùngtiếpđiểmkiểubắccầu).

Đểnângcaođộtincậylàm việccủabộphậndậphồquang vàđểbảovệtiếpđiểm thường bốtrí bổxungcáccácbiệnphápnhư:

+Dậphồquangbằngcuộndâythổitừnốitiếpkèmhộpdậphồquangcókhehẹp.

+Chiahồquang ralàm nhiềuhồquangngắn,hồquang bịthổivàohộpcấutrúcbằng nhiềutấm thépghépsongsong.

7.Nguyênlílàmviệccủacôngtắctơkiểuđiệntừ

Hình8-2là kiểunguyênlí chungcủacôngtắctơkiểuđiệntừ.

Trênhình8-2ta thấycơcấuđiệntừ củacôngtắctơgồmcácbộphậncơbản

+Mạchtừ:làcáclõithépcódạngchữEhoặcchữUđượcghépbằngcáclátônsilíccóchiều

dày0,35mm hoặc0,5mm đểgiảmtổnhaosắttừdodòngđiệnxoáy.Mạchtừthườngchialàmhaiphần, mộtphần được kẹpchặtcốđịnh(phầntĩnh), phầncònlạilànắp(gọi làphần ứnghay phần động)được nốivớihệthốngtiếpđiểmquahệ thốngtayđòn.

+Cuộndâyhút:cuộndâycóđiệntrởrấtbésovớiđiệnkháng.Dòngđiệntrongcuộndâyphụ

thuộcvàokhehởkhôngkhígiữanắpvàlõithépcốđịnh.Kếtquảlàkhông đượcphépchođiệnápvào cuộndâykhinếuvìlídonàođấymànắpbịgiữởvịtrímở(dòng lúc đósẽrấtlớndotổng trở vàocông tắctơnhỏ).

+Cáccuộndâycủaphầnlớncáccôngtắctơđượctínhtoánsaochophépđóngngắtvớitầnsố

600lầntrong mộtgiờ,ứngvớihệsố thôngđiệnĐL=40%.

+Cuộndâycủacôngtắctơxoaychiềucũngcóthểđượccungcấptừlướiđiệnmộtchiều. Cuộn

dâycóthể làmviệctin cậy(hútphầnứng),khiđiệnápcungcấpchonónằmtrongphạmvi(85÷ 110)%Udm

+ Cơcấutruyềnđộng:phảicó kếtcấusaochogiảmđượcthờigian thaotácđóngngắttiếpđiểm, nângcaolựcépcáctiếpđiểmvàgiảmđượctiếngkêuvađập.

+Nắpchuyểnđộngxoaychiềubảnlê:tiếpđiểmchuyểnđộngthẳngcótayđòntruyềnchuyển

động(hình8-2a).

+Nắpvà tiếpđiểm:chuyểnđộngthẳngtheohaiphươngvuônggócvớinhau(hình8-2b).

+Nắpchuyểnđộngthẳng,tiếpđiểm chuyểnđộngxoayquanhbảnlề(hình8-2c).

+Nắpvàtiếpđiểmđềuchuyểnđộng

xoayquanhmộtbảnlềcómộthệthốngtay đònchung(hình8-2d),trường hợpnàylựcép trêntiếpđiểmlớn.

Nguyên lílàmviệccủacôngtắctơđiệnmột chiều kiểu điệntừcũngtương tựnhưtrên, thường chỉkhácở hình dángkếtcấutruyền độngcủamạchtừ tới tiếpđiểm.Cụ thểlà công tắctơđiệnmột chiều hầu hếtsửdụng mạch từ kiểusupápcótiếpđiểmđộngbắtchặtngay vàonắp.Ngoài ra,vìlàđiệnmột chiều nên mạchtừthườnglàmbằngsắttừmềm,cuộn dâythường cóhìnhtrụtròn,cóthể quấnsát vàolõivìlõithépítnónghơn trườnghợp điện xoaychiều. Hìnhdạng chungcủacôngtắc tơ mộtchiềunhưhình8-4.