C©u 36. Phân tích cách xây dựng giả thuyết nghiên cứu khoa học.

1.7.1. Cách xây dựng giả thuyết

Để giả thuyết nghiên cứu đạt được các tiêu chí, trước khi xây dựng cần trả lời các câu hỏi: Giả thuyết này có thể tiến hành thực nghiệm được không? Các biến số hay các yếu tố nào cần được nghiên cứu? Phương pháp thí nghiệm nào (trong phòng, khảo sát, điều tra, bảng câu hỏi, phỏng vấn, ...) được sử dụng trong nghiên cứu để chứng minh giả thuyết? Các chỉ tiêu nào cần đo đạc trong suốt quá trình thí nghiệm? Phương pháp xử lý số liệu nào mà người nghiên cứu dùng để bác bỏ hay chấp nhận giả thuyết?

Có thể tiến hành xây dựng một giả thuyết nghiên cứu cho đề tài như sau:

- Phân tích rõ đối tượng nghiên cứu và mối quan hệ giữa đối tượng nghiên cứu với mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Qua phân tích phải xác định rõ quá trình nghiên cứu tác động lên đối tượng nào và sẽ đạt được cái gì.

- So sánh đối tượng nghiên cứu với các đối tượng có liên quan đã biết. Các đối tượng này nằm trong khách thể nghiên cứu. So sánh để thấy rõ hơn đặc điểm, mối quan hệ, nội dung của đối tượng nghiên cứu.

- Sử dụng trí tưởng tượng sáng tạo khoa học để dự đoán bản chất đối tượng nghiên cứu. Mục đích của dự đoán là kiểm tra lại mối quan hệ giữa đối tượng nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu, từ đó thấy được cách giải quyết vấn đề.

- Bằng phép tương tự và tưởng tượng sáng tạo để đưa ra các giải pháp có thể. Phép tương tự ở đây là tìm các tình huống đã biết tương tự như vấn đề đang nghiên cứu để có ý tưởng ngày càng rõ hơn về giải pháp. Càng đưa ra nhiều giải pháp có thể càng thuận lợi cho xây dựng giả thuyết.

- Lựa chọn một giải pháp có thể kiểm chứng được và thuyết phục nhất để phát biểu thành giả thuyết khoa học. Cẩn sử dụng các tiêu chí của giả thuyết làm căn cứ lựa chọn