"Nay! Tay! Ituntona nyo run ang hagdan lihog, ay, hay masaka ako," singgitan kang pito ka tuig nga si Pangging nga nagatarabiris ang balhas ka lukdo kang ana pinangahuyan. 

Aga pa ginsugo si Pangging ni Tatay na nga mangahoy kag ang masinurundon nga bata, nagpati man. Igo murahun, gusto lang gali kang ginikanan na nga mga sugarol nga kan-un ang itip nga bilin kang yapon da kabii kag hurayun ang gasaranhun nga hawul-hawul. Bangud dasig mamurot si Pangging kang mga kahoy nga naanod ka baha kang sarang hapon lang, nakauli dayon ang bata. Sa liwan, nakita na ang mga ginikanan nga nagaingkit ka itip. Gulpi nakabatyag si Pangging kang kagutum kag nagdalagan paagto sa hagdan. Pero wara ti hagdan nga nakita. Dayon na tangra. Rugto ang hagdan sa babaw, ginhunos ruman ni Tatay na.

Amo dya ang batasan kang anang mga ginikanan pirmi. Sa sobra nga sugal, ang gasaranhun nga bata, indi mapakaun. Ginasugo mangahoy para indi tanda maabutan nga nagakaun. Ang makaruluoy nga bata, mapungko lamang sa anang hinigtan nga mga kahoy kag magtangra sa mga ginikanan nga nagabira-bira kaun. Ang gakarahulog nga kan-un sa giha kang salug, amo gid lang to ang ana ginapamurot kag ginakaun.

"Pangging, pagbangon run dyan. Tinda sa San Jose kabay kadya. Ang kahoy mo kag ang ginpang-oring ni Tatay mo ibaligya ra rugto," ang singgit ni Ising nga nanay na.

Gapirikat pa ang mata hay alas kwatro pa lang sa kaagahun, ginapirit gid ni Pangging hakwatun ang lawas kag aga pa nagpanaw paagto sa San Jose para ibaligya ang anang mga pinangahuyan kag pati run ang oring ni Tatay na, nga hasta kadya turog pa sa kalinginun.

Amo man dya liwat ang gakatabo sa adlaw kang Martes hay tinda sa Sibalom kag kon Byernes hay tinda sa Belison. Ano pa, indi makaisrot magbasa kag magsulat hay darwa lang tana ka beses mag-eskwela sa sangka semana. 

"Mam, si Pangging, natumba samtang gapanghilamon kami," gahangus-hangus kag gaparamuti samtang gapanugid ang klasmit na sa andang maistra parti sa natabo.

Dayon dumalagan ang maistra kag nakita si Pangging nga ginakuyaban kang mga klasmit na samtang nagabatang sa desk. 

"Poloy, panghamros to anay ka yerba buena sa Science Garden kag dar-a rugya. Buul kaw ka mga darwa ka hakup," sugo ka maistra ni Pangging sa sangka estudyante nga si Poloy.

Dasig magbalik si Poloy kag lagilagi ginkumus ka maistra ang yerba buena kag ginbanyos ang duga sa busong kag nagsala-sala nga pinangbanyusan ang bilog nga kalawasan ni Pangging. 

"Pangging, Pangging, bugtaw. Si Mam mo dya," gakudug nga panawag ni Miss Estaris, ang maistra ni Pangging, samtang ginakuhap ang pungyahun ka bata. Nag-igung si Pangging. "Ay, salamat, Hesus nga matam-is. Naulian ang akun estudyante. Maano lamang kami kadya kar-on kon indi tana maumpawan dya. Daw malumpat run tana tagipusuon ko sa kulba. Pati ako kar-on malipung man," padayon nga wakal ka maistra hay indi kamaan kon ano pa ang himuon na.

Brubhay nag-abot si Manding Oting nga manoghilot kag may dara nga mga dahon-dahon kag luy-a. Nanguy-ab ang mal-am kag gamit ang luy-a, ginkuritan ka krus ang dahi kag ang mga pulso ni Pangging. Nagkimod-kimod kag nanguy-ab liwat.

"Maan, tayon sa hangin dya, Mam," hambal ni Manding Oting. "Ginsuhot ka hangin lawas na hay wara ti sulud ang busong."

Nagmukra si Pangging pero daw ginasilawan. 

"Sa diin ako?" ang inosente nga pamangkot ka bata.

"Sa eskwelahan ikaw, Pangging," ang malulo nga sabat ka maistra.

"Ay, sus, andut gabatang takun sa eskwelahan haw? Karaan takun kadya ni Mam,"  bungat ni Pangging nga daw sa nahangyus kag gulpi nga nagbungkaras.

"Indi pagbangon anay, Pangging. Pahuwayi anay lawas mo. Nalipung ikaw kaina samtang gapanghilamon kamo sa garden.”

Amo man pag-abot kang mga sugarol na nga ginikanan. Samtang ginadalayday ni Manding Oting si Pangging, gin-istorya ka maistra ang mga ginikanan.

"Buku't likum kanakun nga ginapagutman kag ginapabira-bira nyo obra si Pangging. Nakalab-ot man kanakun ang istorya nga ginasugo nyo mangahoy ang bata kag ginahunosan ka hagdan para maburaw nyo ang pagkaun. Bahul ria nga paglapas kang kinamatarong kang sangka bata. Indi ako makapati nga may mga ginikanan nga amo ria ka bato ang tagipusuon. Magsugtanay kita kadya, untatan nyo bala ang pagsugal kag aturgarun ka husto si Pangging ukon mapreso kamo kag bul-un tana ka gobyerno?" ang pasintud kang maistra sa mga ginikanan ni Pangging.

"Mam, pasayluha lang kami. Nabanga kami sa amun nabuyohan nga pagsinarayo kag wara namun napanumdum nga may iba run kami nga obligasyon. Tugrui kami ka tsansa nga magbag-o kag makabawi sa mga kakulangan namun kay Pangging," ang pakitluoy ni Mado nga Tatay ni Pangging.

"Itugro ko ang ginapangayo nyo kag panilagan ko kamo sa sulud ka anum ka bulan. Kon indi ako malipay sa mga pagbag-o nga makita ko, ginakasubu ko, pero isugid ko sa mga otoridad ang paglapas nga ginhimo nyo," mabug-at nga paandam kang maistra.

Makaligad ang kinse ka tuig, samtang ang maistra ni Pangging nagapahangin-hangin sa binit ka irigasyon, nakunyag ang ana baratyagun kag nakayuhum ka matam-is kang nakita na nga ang payag nanday Pangging sa tunga kang taramnan, sangka manami run nga balay himo sa semento, moderno kag may traysikul pa nga nakaparada sa garahe. Sa bintana, makita nga may nagaturuk ka telebisyon. Nakatapos si Pangging kang hayskul kag maswerte nga nakapangamo sa Hong Kong. 

Ginkuhap ni Miss Estaris ang bulawan nga kulintas sa liug, regalo ni Pangging kang pagbakasyon na kang Disyembre.