Edebiyatta tezat, birbirine zıt olan duygu, düşünce ve durumları; ikisi arasında bir bağlantı oluşturarak aynı cümlede, mısrada veya beyitte dile getirme sanatıdır.

Örnek:

"Ve kederi de yaşamalısın, namusluca, bütün benliğinle
Çünkü acılar da, sevinçler gibi olgunlaştırır insanı
Kanın karışmalı hayatın büyük dolaşımına
Dolaşmalı damarlarında hayatın sonsuz taze kanı"

Ataol Behramoğlu

(Bu örnekte ikinci mısrada karşıt olan iki duygu 'acı ve sevinç' bir arada kullanılarak tezat sanatı gösterilmiştir.)

Örnek:

"Ben diyorum ki ona:
Kül olayım Kerem gibi yana yana.
Ben yanmasam, sen yanmasan, biz yanmasak
Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa?"

-Nazım Hikmet Ran

(Bu şiirinde üstat, son mısrada karanlık ve aydınlık gibi iki zıt kavramı kullanarak tezat sanatından yararlanmıştır.)