HOẮC QUANG PHỤ CHÍNH

Để đánh Hung Nô, thông Tây Vực, cộng thêm đời sống xa xỉ, thích phô trương, lại thêm mê tín thần tiên, năm nào cũng mở mang cung điện...Hán Vũ Đế đã làm hao tốn nhân, tài, vật lực trong nước, hầu như đã sử dụng hết nguồn dự trữ quốc gia tích lũy được trong hai đời Văn Đế và Cảnh Đế. Để có đủ tiền, ông ta trọng dụng những quan lại tàn ác, ép dân nộp thuế nặng, thậm chí còn cho phép những kẻ giàu có bỏ tiền ra mua chức tước. Những kẻ đó ra làm quan, đương nhiên phải vơ vét tiền của để bù lại số tiền mua chức tước. Lại thêm thiên tai hạn hán, làm cho đời sống dân chúng khốn khó trăm bề. Nông dân nhiều địa phương đã nổi dậy chống lại quan lại.

Đến những năm cuối đời, Hán Vũ Đế mới quyết tâm đình chỉ dụng binh và đề xướng việc cải tiến nông cụ và kĩ thuật canh tác. Ông còn tiến hành nghi thức hạ điền, xuống ruộng làm mẫu, dặn dò quan lại phải khuyến khích nông dân tham gia sản xuất. Vì vậy, tình hình trong nước mới được ổn định. Năm 87 TCN, Hán Vũ Đế bị bệnh mất, Hán Chiêu Đế lên nối ngôi khi mới 8 tuổi. Theo di chúc của Hán Vũ Đế, đại tướng quân Hoắc Quang nhận nhiệm vụ phò tá vua mới. Hoắc Quang nắm đại quyền triều đình, giúp Hán Chiêu Đế thực hiện chính sách vỗ về dân chúng, giảm nhẹ thuế má và lao dịch, quản lý tốt mọi việc lớn nhỏ trong nước. Nhưng một số đại thần trong triều coi Hoắc Quang như cái gai trong mắt, muốn tìm mọi cách loại bỏ ông.

Tả tướng quân Thượng Quan Kiệt muốn đem cháu gái 6 tuổi gả cho Hán Chiêu Đế làm hoàng hậu, nhưng Hoắc Quang không đồng ý. Sau đó Thượng Quan Kiệt dựa vào sự giúp đỡ của chị ruột Hán Chiêu Đế là Cái Trưởng công chúa, thực hiện được việc đưa cháu gái vào làm hoàng hậu. Thượng Quan Kiệt và con là Thượng Quan An muốn phong một người thân cận của Cái Trưởng công chúa tước hầu, nhưng Hoắc Quang nhất định không nghe. Cha con Thượng Quan Kiệt và Cái Trưởng công chúa rất căm tức Hoắc Quang, liền câu kết với Yên vương Lưu Đán, dùng mọi cách toan hãm hại Hoắc Quang.

Năm Hán Chiêu Đế 14 tuổi, có lần Hoắc Quang kiểm duyệt đội Vũ lâm quân (quân cận vệ của hoàng đế) và điều một hiệu úy về phủ đại tướng quân. Thượng Quan Kiệt nắm lấy việc đó, liền mạo một sớ tâu của Yên vương và cử một tay sai tâm phúc mạo xưng là sứ giả của Yên vương, đem tờ tấu vào dâng lên vua.Trong sớ tâu, đại ý nói: "Trong khi đại tướng quân kiểm duyệt Vũ lâm quân, đã dùng xe ngựa giống như xe ngựa của hoàng đế. Ông ta còn tự tiện điều động sử dụng hiệu úy, nhất định là có âm mưu. Thần tình nguyện rời đất phong để về kinh thành bảo vệ hoàng đế, tránh việc kẻ xấu làm loạn".

Hán Chiêu Đế xem đi xem lại sớ tâu đó rồi để sang một bên. Hôm sau Hoắc Quang toan vào cung triều kiến, nghe được tin Yên vương Lưu Đán dâng đem sớ cáo giác mình thì sợ hãi không dám vào cung. Hán Chiêu Đế nói: "Đại tướng quân cứ đội mũ vào. Ta biết có người cố ý làm hại khanh".

Hoắc Quang khấu đầu nói: "Bệ hạ làm thế nào để biết được?".

Hán Chiêu Đế nói: "Chẳng rất rõ ràng là gì? Việc đại tướng quân kiểm duyệt Vũ lâm quân ở Trường An và điều dụng viên hiệu úy là việc mới xảy ra chưa tới 10 ngày. Yên vương ở miền bắc sao biết được việc này? Mà dù có biết, viết sớ tấu gửi ngay về làm sao cho kịp được? Vả lại nếu đại tướng quân muốn làm phản thì cũng chẳng cần điều một viên hiệu úy. Điều đó rõ ràng là có người muốn hãm hại tướng quân, và sớ tâu của Yên vương là giả".

Hoắc Quang và các đại thần khác nghe nói, không ai là không phục trí thông minh của Hán Chiêu Đế. Hán Chiêu Đế sầm mặt, nói với các đại thần: "Các khanh cần bắt kẻ đưa sớ tấu giả để thẩm vấn xem sao?".

Thượng Quan Kiệt sợ Hán Chiêu Đế truy xét gắt gao thì âm mưu sẽ bại lộ, liền vội tâu: "Sự việc nhỏ nhặt đó, bệ hạ bất tất phải truy xét làm gì nữa".

Từ đó về sau, Hán Chiêu Đế bắt đầu nghi ngờ bọn Thượng Quan Kiệt. Bọn Thượng Quan Kiệt vẫn chưa chịu thôi, liền bàn bạc ngầm với nhau, đề nghị Cái Trưởng công chúa đứng ra, mời Hoắc Quang đến dự tiệc. Chúng mai phục sẵn, đợi khi Hoắc Quang tới thì giết đi, lại cử người báo cho Yên vương Lưu Đán, gọi ông về kinh. Thượng Quan Kiệt dự tính sau khi giết Hoắc Quang liền phế luôn Hán Chiêu Đế, để tự mình lên làm hoàng đế. Không ngờ âm mưu đó bị lộ khiến Hoắc Quang biết được. Hoắc Quang vội vã tâu với Hán Chiêu Đế. Hán Chiêu Đế hạ lệnh cho thừa tướng Điền Thiên Thu gấp rút mang quân tới vây bắt và xử tử bọn Thượng Quan Kiệt.

Hán Chiêu Đế mới 21 tuổi thì mắc bệnh mất, không có con nối dõi. Hoắc Quang nghe theo lời người khác, lập cháu của Hán Vũ Đế là Xương Ấp vương Lưu Hạ lên làm hoàng đế. Lưu Hạ vốn là người lưu đãng, lên ngôi đem theo hơn 200 thân tín từ Xương Ấp (nay ở đông nam Cự Dã, Sơn Đông) về Trường An, ngày ngày vui chơi ăn uống. Mới lên ngôi được 27 ngày đã làm 1127 sự việc xấu xa, gây rối loạn cả hoàng cung. Hoắc Quang và các đại thần họp nhau, cùng dâng thư xin Hoàng thái hậu hạ chiếu phế bỏ Lưu Hạ, lập một tằng tôn (cháu gọi bằng cụ) của Hán Vũ Đế là Lưu Trần lên làm hoàng đế, tức Hán Tuyên Đế.

VƯƠNG CHIÊU QUÂN SANG HỒ (HUNG NÔ)

Thời kỳ Hán Tuyên Đế tại vị, triều Hán lại cường thịnh được một thời gian. Lúc đó, các quí tộc Hung Nô tranh giành quyền lực nên thế lực càng ngày càng suy yếu. Sau này, nội bộ Hung Nô chia rẽ, phân lập ra 5 thiền vu, đánh lẫn nhau liên miên. Trong số đó có một thiền vu tên là Hô Hàn Nha, bị anh là thiền vu Chất Chi đánh bại, giết hại nhiều người ngựa. Hô Hàn Nha bàn với các đại thần, quyết tâm hòa hảo với triều Hán, thân dẫn tùy tùng đến triều kiến Hán Tuyên Đế.

Hô Hàn Nha là thiền vu đầu tiên đến Trung nguyên triều kiến. Hán Tuyên Đế tiếp đãi ông ta như khách quí, thân ra đón từ bên ngoài Trường An và mở yến tiệc chiêu đãi long trọng. Thiền vu Hô Hàn Nha ở Trường An hơn một tháng. Ông yêu cầu Hán Tuyên Đế giúp ông trở về. Hán Tuyên Đế đồng ý, cử hai viên tướng dẫn một vạn quân hộ tống ông về Mạc Nam. Lúc đó, Hung Nô đang thiếu lương thực, triều Hán còn cho họ 34 vạn đấu lương thực. Hô Hàn Nha rất cảm kích, quyết tâm hòa hảo với triều Hán. Các nước Tây Vực nghe tin Hung Nô hòa hảo với triều Hán, cũng tranh nhau đến giao hảo.

Sau khi Hán Tuyên Đế mất, con là Lưu Thích nối ngôi, tức Hán Nguyên Đế. Không lâu sau, thiền vu Chất Chi xâm phạm các nước Tây Vực, còn giết mất sứ giả của triều Hán. Triều Hán phái quân đội tới Khang Cư, đánh bại thiền vu Chất Chi và giết được Chất Chi. Thiền vu Chất Chi bị chết, địa vị của thiền vu Hô Hàn Nha được ổn định. Năm 33 TCN, Hô Hàn Nha lại đến Trường An một lần nữa, xin kết làm thân thiết với triều Hán, Hán Nguyên Đế đồng ý. Trước đây, mỗi lần kết thân, triều Hán đều chọn một công chúa hoặc một người con gái trong vương thất để gả cho thiền vu Hung Nô. Lần này, Hán Nguyên Đế quyết định thay bằng một cung nữ. Ông cử người vào hậu cung truyền đạt: "Ai tình nguyện lấy vua Hung Nô sẽ được đối đãi như công chúa". Cung nữ trong hậu cung đều được chọn lựa trong dân gian. Họ vào hoàng cung, bị giam giữ như chim trong lồng, ai cũng mong tới ngày được ra khỏi cung vua. Nhưng nghe nói phải rời đất nước sang Hung Nô thì không ai muốn đi.

Trong số cung nữ, có Vương Tường, còn gọi là Vương Chiêu Quân nhan sắc rất xinh đẹp, lại rất có kiến thức. Nghĩ đến tương lai của mình, cô xin tình nguyện đi Hung Nô. Các đại thần đang lo không tìm được người, nay thấy có người tình nguyện ghi tên, liền vội báo tên họ lên Hán Nguyên Đế. Hán Nguyên Đế bảo các đại thần chọn ngày để tổ chức lễ thành hôn cho Hô Hàn Nha và Vương Chiêu Quân ở Trường An. Hô Hàn Nha được một cô vợ trẻ trung xinh đẹp như vậy thì hết sức vui mừng. Khi Hô Hàn Nha và Vương Chiêu Quân tạ ơn Hán Nguyên Đế, Hán Nguyên Đế thấy Vương Chiêu Quân xinh đẹp, phong thái lại tự nhiên như vậy thì luyến tiếc, nhưng không có cách gì lấy lại được. Nghe nói, Hán Nguyên Đế về tới nội cung càng nghĩ càng thấy hối tiếc, ông liền hạ lệnh cho đem bức vẽ chân dung Vương Chiêu Quân đến cho mình xem. Nhìn qua thì có vẻ giống, nhưng hoàn toàn không có vẻ mĩ miều khả ái như người thật. Nguyên là cung nữ sau khi tiến cung, nói chung đều không được giáp mặt hoàng đế, mà do thợ vẽ vẽ chân dung, dâng lên cho hoàng đế tuyển chọn. Có người thợ vẽ là Mao Diên Thọ, khi vẽ chân dung cho cung nữ, cô nào có tặng phẩm biếu xén thì được vẽ đẹp lên. Vương Chiêu Quân không chịu biếu tặng nên Mao Diên Thọ không vẽ nàng đẹp như người thật.

Hán Nguyên Đế nổi giận, cho giết ngay Mao Diên Thọ. Vương Chiêu Quân được các quan chức triều Hán và Hung Nô hộ tống, ra khỏi Trường An. Nàng cưỡi ngựa, lên đường trong gió buốt, vượt ngàn dặm tới Hung Nô, làm yên chi của thiền vu Hô Hàn Nha. Lâu dần, Vương Chiêu Quân quen dần với cuộc sống ở Hung Nô, có quan hệ rất tốt với họ, được người Hung Nô yêu mến và tôn trọng. Vương Chiêu Quân xa cách quê hương, sinh sống lâu dài ở Hung Nô. Nàng khuyên Hô Hàn Nha không nên gây chiến tranh với triều Hán, và còn truyền bá văn hóa Trung Quốc tới Hung Nô. Từ đó về sau, Hung Nô và triều Hán hòa hảo, trong hơn 60 năm không có chiến tranh.

Vương Chiêu Quân rời Trường An không lâu, thì Hán Nguyên Đế mất, con là Lưu Ngao lên nối ngôi, tức là Hán Thành Đế.