Khám nghiệm hiện trường (KNHT); khám nghiệm tử thi (KNTT) là một hoạt động ban đầu, mang tính khẩn thiết, quan trọng trong hàng loạt các hoạt động do điều tra viên tiến hành trong quá trình điều tra một vụ án. Kết quả điều tra phụ thuộc rất nhiều vào kết quả của công tác KNHT, KNTT. Công tác KNHT và KNTT càng được triển khai kịp thời, toàn diện và thu thập được càng nhiều thông tin liên quan đến tội phạm thì sự thành công của công tác điều tra càng nhanh chóng. Thông qua kết quả KNHT, KNTT điều tra viên có thể xác định được tính chất vụ việc; phương thức, thủ đoạn gây án, số lượng đối tượng gây án... từ đó, truy xét thủ phạm theo dấu vết và tiến hành các biện pháp nghiệp vụ khác được thuận lợi. Có thể nói mọi hoạt động tiếp theo của điều tra viên trong điều tra giải quyết án không thể tách rời những thông tin thu được ở hiện trường.

Sự tham gia của cán bộ kỹ thuật hình sự là cần thiết trong nhiều trường hợp, nếu không nói là tất cả, nhất là đối với các vụ trọng án, các vụ án có tính chất phức tạp. Cán bộ kỹ thuật hình sự với chuyên môn được đào tạo cộng với những phương tiện hỗ trợ cần thiết, hiện đại, sẽ đóng vai trò cố vấn cho điều tra viên trong mọi hoạt động tại hiện trường.Khi phát hiện được dấu vết, người cán bộ kỹ thuật hình sự căn cứ vào bối cảnh hiện trường, đánh giá sự tương quan của dấu vết với nhau, phân loại được dấu vết đâu là dấu vết do đối tượng gây án để lại, đâu là dấu vết do nạn nhân, người bị hại để lại; những dấu vết cần bảo quản, thu thập. Từ hiện trường cán bộ kỹ thuật hình sự có thể tìm ra nhiều thông tin giá trị cho quá trình giám định dấu vết và vật chứng sau này. Có nhiều vụ việc, công tác giám định sơ bộ được tiến hành ngay từ lúc khám nghiệm hiện trường, chẳng hạn đối với những vụ trọng án giết người, để làm rõ bị gây thương tích, tư thế, trạng thái của nạn nhân khi bị tác động gây thương tích, nhận định hung khí... Trong nhiều trường hợp giám định viên pháp y phải gắn liền trực tiếp với hiện trường.Trong những năm qua, với tinh thần tiến công tội phạm và trách nhiệm của mình, bằng kiến thức khoa học nghiệp vụ được trang bị, các thế hệ CBCS làm công tác kỹ thuật hình sự Công an tỉnh đã luôn tuân thủ các nguyên tắc khi tham gia khám nghiệm hiện trường, như thu lượm, bảo quản dấu vết, vật chứng để yêu cầu giám định truy nguyên đối tượng gây án, phục vụ tốt cho công tác giám định và điều tra, xử lý tội phạm. Nhờ vậy, khám nghiệm hiện trường đã góp phần xác định rõ nguyên nhân, điều kiện phạm tội, khám phá nhanh và hiệu quả nhiều vụ án xảy ra, làm rõ nhiều tên tội phạm nguy hiểm với phương thức, thủ đoạn phạm tội tinh vi, xảo quyệt trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Điển hình như vụ án giết người, cướp xe máy xảy ra tại bờ mương thuộc cánh đồng thôn Đa Tiện, xã Xuân Lâm (Thuận Thành) xảy ra ngày 4-10-2006, nạn nhân là anh Nguyễn Đình Sơn (sinh năm 1977) ở Kim Sơn (Gia Lâm, Hà Nội) làm nghề xe ôm, bị đâm chết, thủ phạm lấy xe máy. Từ vật chứng thu được qua KNHT đã giúp cơ quan điều tra nhanh chóng bắt được thủ phạm gây án là Nguyễn Cầu Tuyền (sinh năm 1991) ở Xuân Lâm (Thuận Thành) là học sinh trường THPT Dương Xá (Gia Lâm, Hà Nội).Đất nước thời mở cửa, hội nhập, kinh tế - xã hội phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện hơn, song cùng với sự phát triển của đời sống xã hội kéo theo hoạt động của các loại tội phạm với những thủ đoạn phạm tội cũng tinh vi hơn, phức tạp hơn. Do vậy, để góp phần đấu tranh và phòng ngừa tội phạm có hiệu quả, cùng với lòng nhiệt tình, say mê nghề nghiệp, tận tụy với công việc, cán bộ phòng Kỹ thuật hình sự đã tích cực học tập, đúc kết kinh nghiệm để nâng cao trình độ nghiệp vụ tinh thông và kiến thức sâu rộng về khoa học kỹ thuật phục vụ cho công tác thu thập, nghi nhận và nhận định chính xác, thuyết phục về vụ việc được khám nghiệm. Mỗi năm Phòng Kỹ thuật hình sự tham gia hàng trăm vụ KNHT, KNTT, mỗi vụ việc đều có những khó khăn riêng, tình tiết phức tạp riêng.

Hiện trường các vụ án thường bị xáo trộn, quãng thời gian từ khi xảy ra vụ án đến lúc tổ chức khám nghiệm có vụ quá lâu, dấu vết trên hiện trường, tử thi không còn nguyên vẹn. Tuy vậy cán bộ kỹ thuật hình sự luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động sáng tạo, khắc phục khó khăn, với quyết tâm đã tham gia khám nghiệm là phải phát hiện, phải thu lượm, bảo quản cho được dấu vết, mẫu vật có giá trị, phục vụ tốt công tác điều tra xét xử. Với phẩm chất của cán bộ làm công tác khoa học kỹ thuật hình sự luôn tỉ mỉ, tận tụy và kiên trì, nhẫn lại nên đã thu thập và giám định chính xác nhiều dấu vết quan trọng của các vụ án xảy ra, góp phần làm căn cứ để điều tra viên đấu tranh làm rõ nhiều vụ án và thủ phạm gây án. Công tác Kỹ thuật hình sự trong nhiều năm qua đã góp phần quan trọng cùng toàn lực lượng Công an tỉnh đấu tranh phòng chống tội phạm có kết quả, bảo vệ an ninh trật tự, giữ gìn cuộc sống bình yên của nhân dân.