CHƯƠNG 11: TRÁNH BẪY KIỂM SOÁT.

Trong chương này tôi sẽ giải thích quy luật khả thi tài chính. Quy luật nàynói rằng bạn chỉ nên theo đuổi lựa chọn nào mang lại cho bạn nhiều quyềnkiểm soát hơn nếu bạn có bằng chứng cho thấy đó là thứ mà mọi người sẵnsàng trả tiền cho bạn.

DEREK SIVERS LÀ MỘT KẺ THÍCH SỰ KIỂM SOÁT

Chỉ ít phút sau khi bắt đầu bài diễn thuyết TED vào năm 2010 về chủ đềsáng tạo và lãnh đạo, Derek Sivers cho chiếu đoạn phim ngắn về một đámđông tại một buổi hòa nhạc ngoài trời. Một chàng trai trẻ cởi trần bắt đầunhảy múa một mình. Những khán thính giả ngồi kế bên bắt đầu nhìn mộtcách tò mò. 

Derek nói rằng: "Một lãnh đạo cần phải có can đảm đứng ra khỏi đám đôngvà làm những điều khác biệt."Tuy nhiên, không lâu sau, một chàng trai trẻthứ hai nhập hội cùng anh chàng đầu tiên và bắt đầu nhảy múa. 

"Và bây giờ chính là lúc người nối gót đầu tiên xuất hiện với một vai tròquan trọng... người nối gót đầu tiên này sẽ biến kẻ điên đứng một mình kiatrở thành nhà lãnh đạo."Khi đoạn phim tiếp tục chiếu, một vài người khác lạinhập hội. Sau đó thêm vài người nữa và chỉ sau hai phút ngắn ngủi, họ đã trởthành một đội vũ công.

"Thưa quý ông quý bà, đây là cách chúng ta phát động một phong trào." 

Các khán giả tại TED đồng loạt đứng dậy vỗ tay. Derek cúi chào, và thựchiện vài động tác nhảy trên sân khấu.

Không ai có thể cáo buộc Derek Sivers là một người tuân thủ luật lệ. Trongsuốt sự nghiệp của mình, anh liên tục đóng vai trò của người vũ công đầutiên. Anh bắt đầu bằng một bước đi mạo hiểm, hướng tới việc tối đa hóaquyền kiểm soát của anh trong những gì anh làm và cách anh thực hiện nó.Bằng cách này, anh tự đặt mình vào tình thế rủi ro của người trông như "kẻđiên đứng nhảy một mình". Tuy nhiên, suốt cả sự nghiệp của Derek, luônluôn có một người vũ công thứ hai ủng hộ quyết định của anh, và cuối cùngmột đám đông xuất hiện để chứng minh rằng bước đi của anh là sáng suốt.

Bước đi mạo hiểm đầu tiên của anh là vào năm 1992 khi anh rời bỏ một công việc tốt tại Warner Bros, để theo đuổi sự nghiệp âm nhạc toàn thờigian. Anh chơi ghi-ta và đi lưu diễn với nhạc sĩ kiêm nhà sản xuất RyuichiSakamoto - một tay rất cừ. Bước đi lớn tiếp theo của anh là vào năm 1997,khi anh thành lập CD Baby, một công ty giúp cho các nghệ sĩ tự do bán đĩaCD qua mạng. Trước kỷ nguyên của iTunes, công ty này đã đáp ứng mộtnhu cầu thiết yếu của các nhạc sĩ tự do, và công ty phát triển lớn mạnh, vàonăm 2008, anh bán công ty lại cho Disc Makers với giá 22 triệu đô-la Mỹ.

Tại thời điểm này trong sự nghiệp của mình, theo lẽ thông thường thì Dereknên chuyển đến một căn nhà lớn nằm ngoài ngoại ô San Francisco và trởthành một nhà đầu tư. Nhưng Derek chưa bao giờ hứng thú với lẽ thôngthường. Thay vì thế, anh đem toàn bộ số tiền thu được từ việc bán công tysung vào quỹ từ thiện nhằm hỗ trợ cho việc giáo dục âm nhạc, và chỉ lấy mộtkhoản lãi suất nhỏ nhất có thể mà pháp luật cho phép. Sau đó, anh bán hết tàisản của mình và bắt đầu chu du thế giới, tìm kiếm một nơi thú vị để sinhsống. Khi tôi nói chuyện với Derek, anh đang sống ở Singapore. Anh nói,"Tôi thích đất nước này ở chỗ nó gần như không có trọng lực níu kéo. Nókhông cố gắng giữ bạn lại đây, mà nó như một bệ phóng để từ đó bạn có thểkhám phá khắp nơi."Khi tôi hỏi tại sao anh lại sống ở nước ngoài, anh trảlời, "Tôi làm theo nguyên tắc của mình đó là nếu có điều gì làm tôi sợ hãi,thì tôi sẽ làm nó. Tôi đã sống khắp mọi nơi trên đất Mỹ, và đối với tôi, điềuđáng sợ đó chính là sinh sống ở nước ngoài." 

Sau khi dành thời gian để đọc, học tiếng Quan Thoại, và du lịch vòng quanhthế giới, gần đây Derek để mắt đến một công ty mới: MuckWork. Dịch vụnày cho phép các nhạc sĩ thuê người làm các công việc tẻ nhạt để họ có thểdành nhiều thời gian hơn cho những công việc sáng tạo quan trọng. Anh mởcông ty này vì nghĩ rằng ý tưởng này nghe có vẻ thú vị.

Nhưng đây là cái làm tôi thích thú ở Derek: Anh yêu thích sự kiểm soát.Toàn bộ sự nghiệp của anh luôn xoay quanh việc thực hiện những bước đitáo bạo, thường là gặp phải sự chống đối, nhằm đạt được nhiều sự kiểm soáthơn trong những gì anh làm và cách anh thực hiện nó. Anh không chỉ yêuthích sự kiểm soát, mà còn rất thành công trong việc đạt được nó. Đây là lýdo mà tôi gọi điện thoại cho anh: Tôi muốn tìm hiểu làm cách nào mà anhđạt được những thành quả này. Nói chi tiết hơn là tôi tìm hiểu những tiêu chínào mà anh sử dụng để quyết định nên theo đuổi dự án nào và nên từ bỏ dựán nào - về căn bản, tôi muốn có được tấm bản đồ đã giúp anh né đượcnhững cái bẫy kiểm soát được miêu tả trong hai chương trước.

Thật may mắn, anh có một câu trả lời đơn giản nhưng hiệu quả đến mức kinhngạc cho câu hỏi của tôi...

(cont)

******************