11. Cấu tạo tinh thể thỏi đúc

a. Ba vùng tinh thể của thỏi đúc

Một thỏi thép đúc diển hình, từ ngoài vào trong có 3 vùng tinh thể lần lượt như sau:

_ Vỏ ngoài cùng là lớp hạt nhỏ đẳng trục1. Ban đầu KL lỏn tiếp xúc với thành khuôn nguội nên được kết tinh với T lớn , cộng thêm tác dụng tạo mầm của bề mặt khuôn nên hạt tạo thành khá nhỏ mịnh. Do thành khuôn có độ nhấp nhô (nhờ chất sơn khuôn ) các mầm phát triển theo các phương ngẫu nhiên nên trục hạt phát triển theo đều mọi phía.

_ Vùng tiếp theo là lớp hạt tương đối lớn hình trụ 2. kéo dài vuông góc với thành khuôn , do thành khuôn bắt đầu nóngleen, KL lỏng kết tinh với delta T nhỏ dần, hạt tạo thành có xu hướng lớn hơn. Hạt phát triển mạnh theo chiều ngươc với chiều tản nhiệt, do vậy có phương vuông góc với thành khuôn. Kết quả nhận được vùng hạt tương đối lớn kéo dài theo phương vuông góc với thành khuôn .

_ Vùng ở giữ là vùng đẳng trục3. Cuối cùng khi kim loại lỏng ở giữa kết tinh thì thành khuôn đã nón lên nhiều , dẫn đến:

KL lỏng kết tinh với delta T nhỏ hơn nên hạt trở nên lớn

Phương tan nhiet qua thanh khuon ko ro rang nen hat lai phat trien deu theo moi phuong (dang truc).

Trong3 vung , vung ngoai cung luon la lop vo mong, hai vung sau co moi tương quan phu thuoc vao dieu kien lam nguoi.

Khi khuon duoc lam nguoi manh liet thi vung 2 se lan ap vung3, tham chi co khi mat han vung 3,luc do thoi duc chi nhu co vung tinh the hinh tru vuong goc voi thanh khuon nhu bo dua. To chuc nay tuy co mat do cao nhung kho dang deo.

Khi khuon duoc lam nguoi cham thi vung3 lai lan ap vung2, thoi tro len de can hon.

B, Cac khuyet tat cua vat duc.

Cac khuyet tat khi duc lam giam rat nhieu chat luong cua vat duc.

Ro co va lom co : Chung deu la nguyen nhan do the tich KL khi bi ket tinh bi co lai nhung hinh thuc the hien thi khac nhau.

Cac lo hong nhio nam giua nhanh cay hay bien gioi hat tao len do su co cua kim loai long khi ket tinh duoc phan bo rai rac tren khap vat duc duoc goi la ro co. Ro co lam giam mat do KL, lam xau co tinh vat duc, neu duoc qua gia cong ap luc o nhiet do cao thi chung duoc han kin lai se anh huong ko dang ke toi co tinh.

Phan hong o tren cung va phan day nhat thoi duc duoc goila lom co.Day la phan ket tinh sau cung, no tao ra lo hong tap trung. Phan khuyet cua lom cophaj duoc cat bo triet de vi the ty le the tich su dung cua thoi chi con khoang 85 den 95%. Thuc te khi thiet ke vat duc phai de phan lom co nay o ngoai san pham.

Cach tot nhat de lam dang bien dang nay nam ngoai san pham duc la lien tuc duc. Vi phan kim loai ket tinh xong den dau duoc keo ra khoi khuon den day,dong thoi KL co den daucung duoc bo xung den day. Phuon phap duc lien tuc dem lai jieu qua kinh te, hieu qua cao khi duc ong thoi thep nho dem can.

Ro khi: Khi nau chay thong thuong kim loai long co kha nang hoa tan 1 luong khi dang ke, sau khi ket tinh do hoa tan cua khi trong KL ran giam di dot ngot, khi thoat ra ko kip,tao nen cac tui rong nho duoc goi la ro khi hay bot khi. Ro khi cung co the do khi, hoi nuoc tu thanh khuon cat tuoi boc len tao thanh cac bot thuong nam o tren hay ngay duoi be mat cua cac vat duc.

Ro khi lam giam manh chat luong cua cac vat duc hon ro co. mat khac no de bi õy hoanen ngay ca khi bien dang nong cung ko the han kin duoc, gay ra nut khi su dung.

De tranh khuyet tat nay bang cach khu khi tot truoc khj rt khuon, say khuon cat hoac duc trong chan khong.

Thien tich: La su khong dong nhat ve su thanh phan va to chuc cua san pham duc, xay ra khong nhung doi voi HK ma ca KL do tich tu tap chat. No dan den su sai khac nhau ve tinh chat giua cac phan,su dung kem hieu qua.