1.Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mới

a/ Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội VI đến Đại hội VIII

Thay đổi về tư duy KTTT

- Một là, kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của CNTB mà là thành tựu phát triển chung của nhân loại

Trong một nền kinh tế khi các nguồn lực kinh tế được phân bổ bằng nguyên tắc thị trường thì người ta gọi đó là kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao, ở đó quan hệ hàng hóa - tiền tệ là quan hệ thống trị,các quan hệ kinh tế đều được tiền tệ hóa

- Hai là, kinh tế thị trường tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Kinh tế thị trường chỉ đối lập với kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, chứ không đối lập với các chế độ xã hội. Kinh tế thị trường tồn tại ở nhiều PTSX khác nhau. Nó vừa có thể liên hệ với chế độ tư hữu, vừa có thể liên hệ với chế độ công hữu và phục vụ cho chung. Vì vậy KTTT tồn tại khách quan trong TKQĐ lên CNXH

Đại hội VII (6-1991): Cơ chế vận hành của nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng XHCN ở nước ta là "cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước"bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách và các công cụ khá

Đại hội VIII: Tiếp tục phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa

- Ba là, có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trường để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta

KTTT tồn tại khách quan trong TKQĐ lên CNXH. Vì vậy có thể và cần thiết sử dụng KTTT để xây dựng CNXH ở nước ta.Kttt có thể được sử dụng nhằm phục vụ cho sự pt và thịnh vượng chung của mỗi quốc gia.Nếu được giải thoát khỏi giới hạn là công cụ làm giàu chỉ cho CNTB và được đặt dưới các mục tiêu và động lực xh mới, phù hợp với đặc tính xhh vốn có của nó thì kktt có thể trở thành công cụ pt hữu hiệu, phục vụ đắc lực cho việc tạo ra của cải và mang lại sự giàu có chung cho cả các mô hình xh khác không phải CNTB

Đặc điểm Kinh tề thị trường:

- Các chủ thể kinh tế có tính độc lập, có quyền tự chủ trong kinh doanh, sx

- Giá cả cơ bản do cung cầu điều tiết

- Nền kinh tế có tính mở cao và vận hành theo quy luật vốn có của kinh tế thị trường

- Có hệ thống quy pháp kiện toàn và chịu sự quản lý vĩ mô của nhà nước

b/ Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội IX đến Đại hội X

- Đại hội IX: Nền KTTT định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong TKQĐ đi lên CNXH. Đó là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN. KTTT định hướng XHCN là một kiểu tổ chức kinh tế vừa tuân theo quy luật của KTTT vừa dựa trên cơ sở và chịu sự dẫn dắt chi phối bởi các nguyên tắc và bản chất của CNXH

- Đại hội X làm rõ thêm những định hướng XHCN trong nền kinh tế thị trường ở nước ta

Mục đích phát triển: "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,dân chủ, văn minh". Phat trien sx gan lien voi cai thien doi song nhan dan, day manh xoa doi giam ngheo, khuyen khich lam giau hop phap

Phương hướng phát triển: Phát triển nền kinh tế với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế nhằm giải phóng mọi tiềm năng trong mọi vùng miền

Định hướng xã hội và phân phối: Thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, phân phối chủ yếu theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, phúc lợi xã hội

Quản lý: phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, bảo đảm quản lý,điều tiết của Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA

1. Mục tiêu và quan điểm cơ bản

a/ Thể chế kinh tế và thể chế kinh tế thị trường

Thể chế kinh tế: Bao gồm các yếu tố chủ yếu là các đạo luật, quy chế, quy tắc, chuẩn mực về kinh tế gắn với các chế tài về xử lý vi phạm, các tổ chức kinh tế, các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế, truyền thống văn hóa, văn minh kinh doanh, cơ chế vận hành nền kinh tế

Thể chế kinh tế thị trường: Thể chế kinh tế thị trường là một tổng thể bao gồm các bộ quy tắc, luật lệ và hệ thống các thực thể, tổ chức kinh tế được tạo lập nhằm điều chỉnh các hoạt động giao dịch, trao đổi trên thị trường

Thể chế kinh tế thị trường bao gồm:

-Các quy tắc về hành vi kinh tế diễn ra trên thị trường - các bên tham gia thị trường với tư cách là các chủ thể thị trường

-Cách thức thực hiện các quy tắc nhằm đạt được mục tiêu Hay kết quả mà các bên tham gia thị trường mong muốn

-Các thị trường - nơi hàng hóa được giao dịch, trao đổi trên cơ sở các yêu cầu, quy định của luật lệ (thị trường vốn, lao động, bất động sản...)

Thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN là thể chế kinh tế thị trường trong đó các thiết chế, công cụ và nguyên tắc vận hành được tự giác tạo lập và sử dụng để phát triển lực lượng sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh

b/ Mục tiêu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Mục tiêu cơ bản đến năm 2020: Làm cho các thể chế phù hợp với những nguyên tắc cơ bản của KTTT, thúc đẩy KTTTđịnh hướng XHCN phát triển nhanh,hiệu quả, bền vững,hội nhập KTQT thành công, giữ vững định hướng XHCN xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN

Mục tiêu trước mắt: Xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, Đổi mới mô hình tổ chứcvà phương thức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công, Phát triển đồng bộ và đa dạng các loại hình thị trường, Gắn phát triển kinh tế với văn hóa - xã hội, Nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước và các tổ chức Chính trị - xã hội

c/ Quan điểm về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan

Đảm bảo tính đồng bộ giữa các bộ phận cấu thành của thể chế kinh tế, giữa các yếu tố thị trường

Kế thừa chọn lọc những thành tựu kinh tế thị trường của nhân loại, kinh nghiệm từ thực tiễn đổi mới đất nước

Chủ động, tích cực giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng..., vừa làm vừa tổng kết rút kinh nghiệm

Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước

2.Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

a/ Thống nhất nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Kinh tế thị trường làm phương tiện xây dựng CNXH. KTTT là cơ sở kinh tế của sự phát triển theo định hướng XHCN. KTTT định hướng XHCN tuân theo quy luật KTTT, chịu sự chi phối bởi các quy luật kinh tế của CNXH

b/ Hoàn thiện thể chế về sở hữu và các thành phần kinh tế, loại hình doanh nghiệp và các tổ chức sản xuất kinh doanh

Hoàn thiện thể chế về sở hữu: nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình doanh nghiệp Nhà nuớc là chủ sở hữu đối với đất đai, tài nguyên, tài sản công, các nguồn lực nhà nước đầu tư trong nền kt.KT nhà nước ngày càng giữ vai trò chủ đạo, cùng với KT Tập thể

Hoàn thiện thể chế về phân phối: tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ và công bằng xã hội

c/ Hoàn thiện thể chế bảo đảm đồng bộ các yếu tố thị trường và phát triển đồng bộ các loại thị trường: Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách...

d/ Hoàn thiện thể chế gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách phát triển và bảo vệ môi trường

Khuyến khích làm giàu đi đôi với xóa đói giảm nghèo. Xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội đa dạng, phát triển các tổ chức tự nguyện, nhân đạo... Hoàn thiện luật pháp, chính sách về bảo vệ môi trường

e/ Hoàn thiện thể chế về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và sự tham gia của các tổ chức

Vai trò lãnh đạo của Đảng: nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để xác định đẩy đủ hơn mô hình KTTT định hướng XHCN. Quản lý của Nhà nước: phát huy tích cực và hạn chế,ngăn ngừa mặt trái của cơ chế thị trường Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội