XXXX.1. Phẩm Thất nhật (1)

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, rất nhiều Tỳ-kheo, sau khi thọ thực, tụ tập tại giảng

đường Phổ Hội luận nghị thế n

ày:

- Núi Tu-di này rất rộng lớn, các núi khác không thể bì kịp; rất kỳ

đặc, cao rộng chót vót. Như thế m

à không bao lâu cũng sẽ bị bại hoại không còn gì cả. Nương núi Tu-di lại có những núi lớn cũng lại bị bại hoại.

Bấy giờ Thế Tôn dùng Thiên nhĩ nghe những Tỳ-kheo ấy luận nghị như thế, liền từ tòa

đứng l

ên

đến giảng đường v

à

đến chỗ ngồi. Khi ấy, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy ở

đây b

àn luận những gì? Muốn thi hành

điều g

ì?

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Mọi người tụ tập ở

đây luận b

àn việc pháp,

điều vừa luận b

àn

đều đúng pháp.

Thế Tôn bảo:

- Lành thay! Tỳ-kheo! Các Thầy xuất gia

đúng l

à phải nên luận bàn hợp pháp, lại cũng không bỏ sự im lặng của Hiền Thánh. Vì sao thế? Nếu Tỳ-kheo tụ tập một chỗ, nên thi hành hai việc. Thế nào là hai? Một là cùng nhau luận bàn Phật pháp; hai là hãy im lặng như Hiền Thánh. Các Thầy luận hai việc này trọn sẽ

được an ổn, không mất thời nghi. Các Thầy vừa rồi luận nghị như pháp những g

ì?

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Nay chúng Tỳ-kheo tụ tập ở giảng

đường n

ày luận nghị như vầy: Thật là kỳ

đặc! Núi Tu-di n

ày rất là cao lớn rộng rãi, nhưng núi Tu-di này như thế chẳng bao lâu sẽ bị bại hoại và các núi Thiết Vi ở bốn bên cũng sẽ bại hoại như thế. Vừa rồi chúng con tụ tập ở

đây b

àn luận pháp như thế.

Thế Tôn bảo:

- Các Thầy có muốn nghe sự biến

đổi bại hoại của cảnh giới thế gian n

ày không?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

- Nay thật

đúng lúc, cúi mong Thế Tôn h

ãy diễn thuyết khiến cho chúng sanh tâm

được giải thoát.

Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy hãy khéo suy nghĩ, ghi nhớ trong lòng!

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Xin vâng, bạch Thế Tôn.

Các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy, Thế Tôn bảo:

- Núi Tu-di rất là rộng lớn, các núi không bì kịp. Nếu Tỳ-kheo muốn biết núi Tu-di vượt trên mặt nước khoảng tám vạn bốn ngàn do-tuần,

ăn sâu v

ào nước cũng tám vạn bốn ngàn do-tuần. Núi Tu-di do bốn loại báu làm thành là vàng, bạc, thủy tinh, lưu ly. Lại có bốn góc, cũng làm bằng bốn thứ báu: vàng, bạc, thủy tinh, lưu ly. Thành vàng quách bạc, thành bạc quách vàng, thành thủy tinh quách lưu ly, thành lưu ly quách thủy tinh. Trên núi Tu-di có n

ăm bậc Trời cư ngụ ở đó, đều do túc duy

ên mà trụ. N

ăm bậc n

ào? Trong thành bạc kia có trời Tế Khước ở. Trong thành vàng kia có Trời Thi-lợi-sa cư ngụ, trong thành thủy tinh có Trời Hoan Duyệt cư ngụ; trong thành lưu ly có Trời Lực Thạnh ở

đấy.

Giữa thành vàng và bạc có Tỳ-sa-mô Thiên vương cư ngụ, cùng các Dạ-xoa nhiều không thể kể. Giữa thành vàng và thành thủy tinh có Tỳ-lưu-bác-xoa Thiên vương, cùng các Long thần cư ngụ. Giữa thành thủy tinh và thành lưu ly có Tỳ-lưu-lặc-xoa cư ngụ. Giữa thành lưu ly và thành bạc có Ðề-

đầu lại-tra Thi

ên vương cư ngụ.

Tỳ-kheo nên biết, dưới núi Tu-di có A-tu-la cư trú. Nếu lúc A-tu-la muốn

đánh nhau với trời Ba mươi ba, trước hết họ đánh

nhau với trời Tế Khước; nếu thắng

được, họ lại đến th

ành vàng

đánh với trời Thi-lợi-sa; thắng trời Thi-lợi-sa rồi, họ lại đến th

ành thủy tinh

đánh trời Hoan Duyệt; thắng rồi, họ lại đến th

ành lưu ly; thắng

được trời đó mới c

ùng trời Ba mươi ba

đánh nhau.

Tỳ-kheo nên biết! Trời Ba mươi ba cư ngụ trên

đỉnh núi Tu-di, ng

ày

đ

êm chiếu ánh sáng, tự chiếu lẫn nhau nên

đến như thế, nước v

ào núi Tu-di có mặt trời, mặt tr

ăng di chuyển. Nhật thi

ên tử có thành quách rộng n

ăm mươi mốt do-tuần, Nguyệt thi

ên tử có thành quách rộng ba mươi chín do-tuần; ngôi sao lớn nhất rộng một do-tuần, ngôi sao nhỏ nhất rộng hai tr

ăm bộ. Tr

ên

đỉnh Tu-di,

Ðông, Tây, Nam, Bắc rộng tám vạn bốn ngàn do-tuần. Gần núi Tu-di, về phía Nam có núi Ðại Thiết Vi, dài tám vạn bốn ngàn do-tuần, cao tám vạn dặm. Ở ngoài núi này có núi Ni-di-

đ

à bao bọc núi ấy, cách núi Ni-di-

đ

à lại có núi tên là Khư-la, cách núi này lại có núi tên Tỷ-sa, cách núi này lại có núi tên Mã Ðầu, rồi lại có núi tên Tỳ-na-da; kế núi Tỳ-na-da lại có núi tên Thiết Vi Ðại Thiết Vi. Ở giữa Thiết Vi có tám

địa ngục lớn, giữa hai địa ngục có mười sáu bức ngăn. Núi Thiết Vi có nhiều lợi ích cho c

õi Diêm-phù-

đề. Di

êm-phù-

đề nếu không có núi Thiết Vi có núi Hương Tích, b

ên núi Hương Tích có tám vạn bốn ngàn bạch tượng vương sống ở

đó, mỗi con có sáu ng

à và

đeo v

àng bạc. Trong núi Hương Tích có tám vạn bốn ngàn hang, có voi ở

đó. Con voi tối thượng do v

àng bạc thủy tinh, lưu ly tạo thành. Thích-

đề-ho

àn-nhân cỡi voi tối thượng, còn Chuyển luân Thánh vương cỡi voi thấp nhất. Bên núi Hương Tích có hồ nước Ma-

đ

à, sanh toàn hoa Ưu-bát Liên và hoa Câu-mâu-

đầu; những con voi kia bới rễ m

à

ăn. B

ên cạnh hồ nước Ma-

đ

à có núi Ưu-xà-già-la, núi ấy mọi rất nhiều cây cỏ, chim chóc, cọp (trùng) báo

đều nương núi n

ày, có những vị thần thông

đắc đạo ở đó. Kế đó lại có núi t

ên Bàn-trà-bà, kế

đó lại có núi t

ên Kỳ-xà-quật. Ðây là nơi cõi Diêm-phù-

đề nương tựa.

Tỳ-kheo nên biết, hoặc có lúc thế gian này muốn bại hoại, khi ấy trời chẳng mưa, những hạt mầm gieo trồng không lớn lên, bao nhiêu khe suối, sông nhỏ

đều

khô kiệt, tất cả các hành

đều quy về vô thường, không tồn tại lâu d

ài.

Tỳ-kheo nên biết, hoặc có lúc bốn dòng sông lớn là Hằng Hà, Tư-

đầu, Tất-đ

à, Bà-xoa cũng

đều khô cạn tất cả.

Ðúng thế Tỳ-kheo, vô thường tr

ăm lần biến đổi, chính l

à thế.

Tỳ-kheo, hoặc có lúc, thế gian có hai mặt trời xuất hiện, khi ấy tr

ăm thứ cỏ cây đều rơi rụng, đi

êu tàn. Ðúng thế, Tỳ-kheo , vô thường biến

đổi không có bền lâu. Lúc ấy các nguồn suối, d

òng nước nhỏ

đều khô cạn. Tỳ-kheo n

ên biết, khi hai mặt trời xuất hiện, nước bốn biển lớn khô cạn, trong khoảng một tr

ăm do-tuần, dần dần đến bảy trăm do-tuần, nước tự nhi

ên cạn.

Tỳ-kheo nên biết, lúc thế gian có ba mặt trời xuất hiện, nước bốn biển lớn trong vòng một ngàn do-tuần, tự nhiên khô cạn, dần dần

đến bảy ng

àn do-tuần nước tự nhiên cạn.

Tỳ-kheo nên biết, nếu lúc bốn mặt trời xuất hiện ở thế gian, thì nước bốn biển sẽ rút sâu một ngàn do-tuần. Ðúng vậy, Tỳ-kheo, tất cả hành

đều vô thường không có bền lâu.

Tỳ-kheo nên biết, hoặc có lúc n

ăm mặt trời xuất hiện ở thế gian, khi đó nước bốn biển chỉ c

òn bảy tr

ăm do-tuần, dần dần đến một trăm do-tuần.

Tỳ-kheo nên biết, lúc n

ăm mặt trời xuất hiện, khi ấy nước biển c

òn một do-tuần, dần dần khô cạn không còn gì hết. Nếu lúc n

ăm mặt

trời xuất hiện, còn

đúng bảy thước nước. Lúc năm mặt trời xuất hiện, bốn biển khô cạn không c

òn chút nước nào. Tỳ-kheo nên biết, tất cả hành vô thường không

được bền lâu.

Tỳ-kheo nên biết, hoặc có lúc sáu mặt trời xuất hiện, cõi

đất d

ày sáu vạn tám ngàn do-tuần này sẽ bốc khói hết. Núi Tu-di cũng dần dần chảy tan. Lúc sáu mặt trời xuất hiện, tam thiên

đại thi

ên quốc

độ n

ày

đều chảy tan hết, ví như người thợ gốm đốt đồ gốm. Lúc ấy tam thi

ên

đại thi

ên cõi nước cũng lại như thế, lửa dậy khắp mọi nơi.

Tỳ-kheo nên biết, lúc sáu mặt trời xuất hiện, tám

địa ngục lớn cũng bị ti

êu diệt, mọi người chết hết. N

ăm bậc Trời ở núi Tu-di cũng mạng chung, trời Ba mươi ba, trời Diệm thi

ên, cho

đến trời Tha hóa tự tại cũng mạng chung, cung điện trống trơn. Nếu lúc sáu mặt trời xuất hiện, núi Tu-di v

à tam thiên

đại thi

ên cõi nước

đều trống không chẳng c

òn gì. Ðúng vậy Tỳ-kheo, tất cả hành vô thường, không có bền lâu.

Tỳ-kheo nên biết, có lúc bảy mặt trời xuất hiện ở

đời, đất n

ày tuy dày sáu vạn tám ngàn do-tuần và tam thiên

đại thi

ên cõi nước thảy

đều bốc lửa. Lúc bảy mặt trời xuất hiện, núi Tu-di dần dần tan chảy, trăm ng

àn do-tuần tự nhiên

đổ vỡ không c

òn gì cả, không còn thấy một phần khói bụi huống là thấy tro.

Khi ấy từ trời Ba mươi ba cho

đến trời Tha hóa tự tại, tất cả cung điện đều bốc lửa, lửa hừng nóng đến trời Phạm thi

ên. Thiên tử mới sanh ở cung trời ấy, vì chưa thấy kiếp thiêu, thấy ánh lửa nóng này thảy

đều hoảng sợ, lo sẽ bị lửa đốt. Nhưng những vị Thi

ên tử sống lâu,

đ

ã từng thấy kiếp thiêu liền

đến an ủi những Thi

ên tử sanh sau: 'Các ông chớ khiếp sợ, lửa này không

đến thấu đây'.

Tỳ-kheo nên biết, lúc bảy mặt trời xuất hiện, từ cõi

đời n

ày

đến sáu từng trời c

õi dục cho

đến tam thi

ên

đại thi

ên quốc

độ đều th

ành tro

đất, không c

òn bóng dáng hình chất. Ðúng vậy, Tỳ-kheo, tất cả hành vô thường, chẳng thể bảo

đảm lâu bền, tất cả đều đi đến hoại diệt.

Khi ấy nhân dân chết hết, sinh vào quốc

độ phương khác hoặc sanh l

ên Trời. Các chúng sanh ở trong

địa ngục nếu tội cũ đ

ã xong thì sanh lên Trời hoặc cõi nước phương khác. Tỳ-kheo nên biết, nếu lúc bảy mặt trời xuất hiện, không còn dấu vết của ánh sáng mặt trời, mặt tr

ăng, tinh tú. Khi đó mặt trời, mặt trăng đ

ã hoại diệt, không còn ngày

đ

êm. Này Tỳ-kheo,

đó l

à do báo duyên nên bị bại hoại như thế.

Tỳ-kheo lại nên biết, lúc kiếp thành tựu trở lại, lúc ấy lửa tự diệt mất, trong hư không có

đám mây lớn nổi l

ên, dần dần mưa xuống, khi

đó ba ng

àn

đại thi

ên thế giới tràn ngập nước, lên

đến trời Phạm thi

ên. Tỳ-kheo nên biết, lúc

đó nước dần dần dừng lại rồi tự ti

êu diệt, lại có gió nổi lên gọi là Tùy lam (khí núi) thổi nước này tụ vào một chỗ. Khi ấy, gió kia làm nổi lên ngàn núi Tu-di, ngàn núi Kỳ-di-

đ

à, ngàn núi Ni-di-

đ

à, ngàn núi Khư-la, ngàn núi Y-sa, ngàn núi Tỳ-na, ngàn núi Thiết Vi, ngàn núi Ðại Thiết Vi; lại sanh tám ngàn

địa ngục, lại sanh ng

àn núi Mã Ðầu, ngàn núi Hương Tích, ngàn núi Bàn-trà-bà, ngàn núi Ưu-xà-già, ngàn Diêm-phù-

đề, ng

àn Cù-da-ni, ngàn Phất-vu-

đệ, ng

àn Uất-

đơn-việt, lại sanh nước ng

àn biển, lại sanh ngàn cung Tứ thiên vương, ngàn trời Ba mươi ba, ngàn Diễm thiên, ngàn Ðâu-suất thiên, ngàn Hóa tự tại thiên, ngàn Tha hóa tự tại thiên.

Tỳ-kheo nên biết, lúc ấy nước diệt,

đất lại sanh trở lại, tr

ên mặt

đất tự nhi

ên có lớp

đất m

àu mỡ, rất là thơm ngon hơn cả cam lồ. Nên biết mùi vị của lớp

đất m

àu mỡ này ví như rượu ngọt bồ

đ

ào.

Tỳ-kheo nên biết, khi ấy trời Quang Âm bảo nhau: 'Chúng tôi muốn

đến Di

êm-phù-

đề ngắm xem h

ình thể cõi

đất ấy lúc ho

àn thành trở lại'.

Chư Thiên trời Quang Âm liền xuống thế gian, thấy trên

đất có lớp đất m

àu mỡ này liền lấy tay quẹt

đưa v

ào miệng nếm và

ăn. Khi ấy Thi

ên tử nào

ăn lớp đất m

ày này nhiều thì trở nên mất oai thần, cũng không có ánh sáng, thân thể trở nên nặng nề, sanh ra xương thịt, mất hết thần túc, không bay

được nữa. Thi

ên tử nào

ăn đất m

àu ít, thân thể không nặng, không mất thần túc, cũng có thể phi hành trong hư không. Lúc

đó các Thi

ên tử mất thần túc, cùng nhau kêu khóc và bảo nhau: 'Hôm nay, chúng ta thật là nguy khốn, mất hết thần túc, phải ở thế gian, không lên trời

được nữa!'. Họ b

èn

ăn lớp đất m

àu này và nhìn nhau sắc nhau. Người nào dục ý nhiều thì thành

đ

àn bà, rồi làm tình dục, cùng nhau vui thú.

Này Tỳ-kheo,

đó l

à lúc thế gian mới thành lập, có sự dâm dục lan tràn thế gian. Ðó là cách thức thông thường của

đ

àn bà xuất hiện ở

đời, cũng l

à pháp cũ không phải mới có

đây.

Khi ấy, các Thiên tử Quang Âm khác, thấy các thiên tử này

đọa lạc, đều đến trách mắng họ: 'Các Ông v

ì sao lại làm hạnh bất tịnh này?' Khi

đó các chúng sanh nghĩ: 'Chúng ta phải t

ìm cách nào tiện nghi

để ăn ở với nhau cho người chẳng thấy'. Rồi từ từ họ l

àm nhà cửa

để che thân thể. Tỳ-kheo, đó l

à nguyên nhân ngày nay có nhà cửa.

Tỳ-kheo nên biết, lúc

đó, lớp đất m

àu mỡ tự nhiên chui vào

đất, sau lại sanh lúa gạo, rất tươi tốt, sạch sẽ không có lớp vỏ, rất thơm ngon khiến người ăn mập trắng. Sáng, người ta thu thập, chiều nó lại sanh; nếu chiều thu th

ì sáng sanh ra. Tỳ-kheo, từ

đó mới sanh ra t

ên lúa gạo. Tỳ-kheo, khi ấy nhân dân lười biếng, chẳng siêng n

ăng sinh hoạt, họ nghĩ: 'Nay ta ng

ày ngày

đi thu gạo thóc l

àm chi. Hãy

để hai ng

ày

đi gom một lần'. Khi ấy, người kia để hai ng

ày mới

đi thu một lần. Nhân dân lần lượt có thai. Do đây mới có việc sanh đẻ. Lại có chúng sanh bảo người kia:

- Chúng ta cùng

đi thu lúa gạo đi!

Người kia

đáp:

- Tôi

đ

ã lấy lương thực hai ngày rồi.

Người này nghe xong liền tự nghĩ: 'Mình nên chứa lương thực bốn ngày'. Rồi liền lo lương thực bốn ngày. Lại có người bảo người ấy rằng:

- 'Nên cùng nhau ra ngoài thu lúa gạo'.

Người này

đáp:

- 'Tôi

đ

ã thu lương thực bốn ngày'.

Người kia nghe xong liền nghĩ: 'Ta nên lo lương thực tám ngày'. Và người ấy lo dự trữ thức

ăn tám ng

ày. Khi ấy lúa gạo kia không sanh ra nữa. Mọi người

đều nghĩ: 'Thế gian có tai nạn lớn. Nay lúa gạo n

ày không còn như cũ. Hãy chia lúa gạo này ra'.

Rồi họ chia lúa gạo. Bấy giờ chúng sanh lại nghĩ: 'Nay ta hãy giấu lúa gạo của mình và hãy

ăn trộm lúa gạo người khác'.

Khi ấy, chúng sanh kia giấu lúa gạo của mình rồi

ăn trộm lúa gạo người khác. Người chủ kia thấy trộm lúa gạo mới bảo người ấy:

- 'Ông vì sao lấy lúa gạo của ta. Lần này ta tha tội cho Ông, chớ có tái phạm'.

Bấy giờ, thế gian bắt

đầu có tâm trộm cắp. Lại có chúng sanh nghe lời n

ày liền nghĩ: 'Nay ta nên giấu lúa gạo của mình và

ăn trộm lúa gạo người khác'.

Khi ấy, chúng sanh kia bỏ vật của mình và lấy trộm của người. Người chủ kia thấy rồi bảo người ấy rằng:

- 'Nay Ông vì sao lấy lúa gạo của ta?'.

Nhưng người

đó im lặng không đáp. Lúc đó người chủ mới d

ùng nắm tay mà

đánh nhau:

- 'Từ nay về sau chớ có xâm phạm'.

Khi ấy, rất nhiều người nghe chúng sanh

ăn trộm lẫn nhau, mỗi người đều nhóm họp bảo nhau rằng:

- 'Thế gian có việc phi pháp này, mỗi người cùng

ăn trộm lẫn nhau. Nay h

ãy lập người giữ ruộng,

để giữ g

ìn ruộng rẫy. Có chúng sanh tài cao, thông minh, hãy lập làm chủ giữ ruộng'.

Bấy giờ, họ chọn lựa

điền chủ v

à bảo:

- 'Các Ông nên biết, thế gian có sự trộm cắp phi pháp này. Nay Ông giữ ruộng hãy coi sóc bông hạt, nhưng người

đến lấy lúa gạo của người khác th

ì nêu tội họ'.

Khi ấy liền

đặt điền chủ.

Tỳ-kheo nên biết! Bấy giờ người giữ ruộng gọi là dòng Sát-lợi. Ðó là pháp cũ, chẳng phải là pháp mới.

Khi ấy Thế Tôn liền nói kệ này:

Ðầu tiên dòng Sát-lợi,

Cao nhất trong các dòng,

Người thông minh cao tài,

Ðược Trời Người cung kính.

Bấy giờ có nhân dân nào xâm phạm vật của người khác thì dòng Sát-lợi sẽ trừng phạt họ. Nhưng sau người kia không sửa lỗi, lại phạm nữa, chủ Sát-lợi ra lệnh làm

đao gậy chặt đầu người kia. Lúc ấy thế gian mới bắt đầu có sát sanh. Nhiều người nghe lệnh giết n

ày: 'Người

ăn trộm lúa gạo người khác, Sát-lợi chủ sẽ bắt giết' đều sợ h

ãi, lông tóc dựng ngược. Ai nấy

đều cất nh

à cỏ, ngồi Thiền trong

đó, nhất tâm tu Phạm hạnh, bỏ l

ìa nghiệp nhà, vợ con, hầu thiếp. Một mình ở chỗ vắng vẻ, dốc chí tu Phạm hạnh. Nhân

đây về sau có t

ên họ của Bà-la-môn.

Khi

đó, có hai chủng tánh xuất hiện ở đời. Tỳ-kheo n

ên biết, khi ấy do trộm cắp mà có sát sanh, do sát sanh nên có dao gậy. Sát-lợi chủ bảo nhân dân:

- 'Người nào

đoan chính t

ài cao, hãy cho thống lãnh nhân dân này'.

Sát-lợi chủ lại bảo họ rằng:

- 'Nhân dân nào

ăn trộm th

ì cho trừng trị tội nó'.

Khi

đó liền có chủng tánh Tỳ-xá xuất hiện ở đời. Có nhiều chúng sanh nghĩ rằng: 'Ng

ày nay chúng sanh sát sinh lẫn nhau

đều do tiền nghiệp gây ra. Nay ta n

ên qua lại xoay vần

để tự sinh sống'.

Bấy giờ liền có chủng tánh Thủ-

đ

à-la xuất hiện thế gian.

Khi ấy Thế Tôn liền nói kệ này:

Trước tiên dòng Sát-lợi,

Kế có Bà-la-môn,

Thứ ba là Tỳ-xá,

Tiếp là họ Thủ-

đ

à.

Có bốn chúng tánh này,

Lần lần sanh lẫn nhau,

Ðều là thân Trời

đến,

Cùng

đồng l

à một vẻ.

Tỳ-kheo nên biết, lúc có tâm giết và trộm này, không còn có lúa gạo tự nhiên hiện nữa. Khi ấy, liền có n

ăm loại ngũ cốc: rễ, cọng, c

ành, hoa, trái, và sanh các hạt giống khác. Ðó là n

ăm hạt giống đều l

à từ cõi nước phương khác theo gió thổi

đến, người ta lấy trồng d

ùng

đây để sống.

Như thế, Tỳ-kheo thế gian có

điềm ứng n

ày, liền có sanh, già, bệnh, chết

đến, khiến hôm nay có thân năm ấm, chẳng dứt được mé khổ.

Ðây gọi là sự biến

đổi của kiếp th

ành hoại. Ta nói với các Thầy! Việc

đáng l

àm của chư Phật Thế Tôn, nay Ta

đ

ã nói hết cho các Thầy, hãy ưa thích chỗ vắng vẻ, nên nhớ tọa thiền chớ giải

đ

ãi, ngày nay nếu không tinh thành, sau hối hận vô ích. Ðây là lời dạy của Ta.

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở thành La-duyệt trong vườn trúc Ca-lan-

đ

à, cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người.

Bấy giờ, vua A-xà-thế nước Ma-kiệt nói với quần thần rằng:

- Nước Bạt-kỳ rất thịnh vượng, dân cư

đông đúc. Ta sẽ chinh phạt chiếm đất nước đó.

Lúc ấy, vua A-xà-thế lại bảo Bà-la-môn Bà-lợi-ca rằng:

- Nay Ông

đến chỗ Thế Tôn, đem t

ên họ ta th

ăm hỏi Thế Tôn, lễ kính, thừa sự rồi thưa rằng: 'Vua A-x

à-thế bạch

đức Thế Tôn, vua có ý muốn chinh phạt nước Bạt-kỳ có được hay không?' Nếu Như Lai có nói g

ì, Ông hãy khéo suy nghĩ rồi về nói cho ta. Vì sao thế? Như Lai nói không hai lời.

Bấy giờ Bà-la-môn vâng lời vua dạy,

đến chỗ Thế Tôn, thưa hỏi rồi ngồi một b

ên. Khi

đó, B

à-la-môn bạch Phật:

- Vua A-xà-thế lễ kính Thế Tôn, thừa sự, th

ăm hỏi.

Và Bà-la-môn ấy bạch thêm rằng:

- Ý vua muốn chinh phạt nước Bạt-kỳ, trước

đến hỏi Phật xem có được không?

Khi ấy Thế Tôn thấy Bà-la-môn kia lấy y che

đầu, chân mang gi

ày ngà voi, lưng

đeo kiếm bén, chẳng n

ên thuyết pháp cho ông ta. Thế Tôn mới bảo A-nan:

- Nếu dân chúng Bạt-kỳ-tu bảy pháp thì trọn không bị ngoại xâm tiêu diệt. Thế nào là bảy? Nếu nhân dân Bạt-kỳ tụ tập một nơi không phân tán thì không bị nước khác phá hoại. Ðó là pháp

đầu ti

ên không bị giặc ngoài phá hoại.

Lại nữa A-nan, người nước Bạt-kỳ trên dưới hòa thuận, thì nhân dân Bạt-kỳ không bị người ngoài cầm giữ. A-nan! Ðó là pháp thứ hai không bị giặc ngoài phá hoại.

Lại nữa A-nan, nếu người nước Bạt-kỳ không dâm dục với

đ

àn bà của người khác. Ðó là pháp thứ ba không bị giặc ngoài phá hoại.

Lại nữa A-nan, nếu người nước Bạt-kỳ không

đem việc ở đây truyền đến chỗ kia, cũng lại không đem việc đ

àng kia truyền lại

đ

àng này... Ðó là pháp thứ tư không bị giặc ngoài phá hoại.

Lại nữa A-nan, nếu người nước Bạt-kỳ cúng dường Sa-môn, Bà-la-môn, thừa sự, lễ kính người Phạm hạnh... Ðó là pháp thứ n

ăm không bị giặc ngo

ài phá hoại.

Lại nữa A-nan, nếu người nước Bạt-kỳ không tham lam tài sản của người khác... Ðó là pháp thứ sáu không bị giặc ngoài phá hoại.

Lại nữa A-nan, nếu người nước Bạt-kỳ

đều đồng một l

òng không theo thần tự, chuyên tinh ý mình, liền chẳng bị giặc ngoài phá hoại. Ðó là pháp thứ bảy không bị giặc ngoài phá hoại.

A-nan,

đó l

à người Bạt-kỳ tu bảy pháp này, trọn không bị giặc ngoài phá hoại.

Khi ấy Phạm chí bạch Phật:

- Dù cho người nước Bạt-kỳ chỉ thành tựu một pháp thôi, cũng không thể phá hoại

được, huống l

à

đến bảy pháp th

ì làm sao phá hoại

được. Thôi, thôi! Bạch Thế Tôn, việc nước bề bộn tôi muốn trở về chỗ m

ình.

Bấy giờ Phạm chí liền từ tòa

đứng l

ên mà

đi. Ông ta đi chưa xa, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói bảy pháp bất thối chuyển, các Thầy nên lắng nghe, khéo suy nghĩ.

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy, Thế Tôn bảo:

- Thế nào là bảy pháp bất thối chuyển? Tỳ-kheo nên biết, Tỳ-kheo tụ họp chung một chỗ, hòa thuận với nhau, trên dưới kính nhường, càng lúc càng tiến lên, tu các pháp lành không thối chuyển, không

để Ma được lợi thế.

Ðó là pháp bất thối chuyển

đầu ti

ên.

Lại nữa, chúng T

ăng h

òa hợp, thuận theo lời dạy càng tiến lên, không thối chuyển, chẳng bị Ma vương phá hoại. Ðó là pháp bất thối chuyển thứ hai.

Lại nữa, Tỳ-kheo không

đắm công việc, không tập t

ành việc

đời, cứ tiến tới, không để Thi

ên ma

được tiện lợi.

Ðó là pháp bất thối chuyển thứ ba.

Lại nữa, Tỳ-kheo, không tụng

đọc sách tạp, suốt ng

ày thúc liễm tình ý càng tiến lên, không

để Ma vương được tiện lợi.

Ðó là pháp bất thối chuyển thứ tư.

Lại nữa, Tỳ-kheo chuyên cần tu pháp trừ khử thùy miên, hằng tự r

ăn nhắc tỉnh táo, c

àng tiến lên trên, không

để Ma được tiện lợi.

Ðó là pháp bất thối chuyển thứ n

ăm.

Lại nữa, Tỳ-kheo, không học toán thuật, cũng không khiến người tập thành nó, ưa chỗ vắng vẻ, tu tập pháp này, ngày càng tiến lên, không

để Ma được tiện lợi.

Ðó là pháp bất thối chuyển thứ sáu.

Lại nữa, Tỳ-kheo, khởi lên ý tưởng 'tất cả thế gian không có gì

đáng ưa thích', tu tập Thiền hạnh, kham nhẫn theo các pháp được dạy, c

àng tiến lên, không

để Ma được tiện lợi.

Ðó là pháp bất thối chuyển thứ bảy. Nếu có Tỳ-kheo thành tựu bảy pháp này, hòa thuận với nhau, thì Ma sẽ không

được tiện lợi.

Khi ấy, Thế Tôn nói kệ:

Trừ bỏ các sự nghiệp,

Không suy nghĩ loạn bậy,

Nếu không hành

điều n

ày,

Cũng chẳng

được tam-muội.

Người hay vui với pháp,

Phân biệt nghĩa pháp này,

Tỳ-kheo ưa hạnh này,

Sẽ

đến tam-muội định.

Thế nên, Tỳ-kheo, hãy cầu phương tiện thành tựu bảy pháp này. Như thế, này các Tỳ-kheo, hãy học

điều n

ày!

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói về bảy sử. Các Thầy hãy khéo nghĩ nhớ.

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Xin vâng, bạch Thế Tôn.

Khi ấy, các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy. Thế Tôn bảo:

- Thế nào là bảy? Tham dục sử, sân nhuế sử, kiêu mạn sử, si sử, nghi sử, kiến sử, dục thế gian sử.

Này Tỳ-kheo,

đó l

à bảy sử khiến cho chúng sanh thường ở trong u tối, bị trói buộc thân mình, lưu chuyển trong thế gian không hề ngừng nghỉ, cũng không thể biết cội rễ sanh tử. Ví như hai con trâu một

đen, một trắng, mang chung một ách c

ùng kéo dẫn nhau, không cách xa

được. Chúng sanh cũng như thế, bị tham dục sử, vô minh sử, trói buộc không l

ìa nhu

được. Năm sử kia cũng lại đuổi theo; năm sử vừa theo, bảy sử cũng thế. Người ph

àm phu bị bảy sử này trói buộc, lưu chuyển trong sanh tử không giải thoát

được, không thể biết nguồn gốc của khổ.

Tỳ-kheo nên biết, do bảy sử này bèn có ba

đường ác: địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh. Do bảy sử n

ày không thể qua khỏi cảnh giới tệ Ma. Nhưng bảy sử này lại có bảy phương thuốc. Thế nào là bảy? Tham dục sử thì có niệm giác ý trị. Sân nhuế sử có trạch pháp giác ý trị. Tà kiến sử có tinh tấn giác ý trị. Dục thế gian sử có hỷ giác ý trị. Kiêu mạn sử có khinh an giác ý trị. Nghi sử có

định giác ý trị. Vô minh sử có

hộ (xả) giác ý trị. Này Tỳ-kheo! Ðó là bảy sử dùng bảy giác ý trị.

Tỳ-kheo nên biết! Lúc Ta chưa thành Phật,

đang h

ành hạnh Bồ-tát, ngồi dưới cây Bồ-

đề, khởi niệm n

ày: 'Chúng sanh cõi dục bị những gì trói buộc?' Rồi lại nghĩ: 'Chúng sanh bị bảy sử trói buộc lưu chuyển trong sanh tử, mãi mãi không giải thoát

được. Nay Ta cũng bị bảy sử n

ày trói buộc không

được giải thoát'. Lúc ấy Ta lại nghĩ: 'Bảy sử n

ày dùng gì

để trị?'. Ta lại suy nghĩ nữa: 'Bảy sử n

ày sẽ dùng Bảy giác ý trị'.

Ta nên tư duy Bảy giác ý. Lúc Ta tư duy Bảy giác ý, tâm hữu lậu

được dứt, liền được giải thoát. Sau th

ành

đạo Vô Thượng Chánh Chân.

Trong bảy ngày ngồi kiết-già, tư duy Bảy giác ý này một lần nữa.

Thế nên các Tỳ-kheo! Nếu muốn bỏ bảy sử, nên nhớ tu hành pháp Bảy giác ý. Như thế, các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày.

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có bảy hạng người

đáng thờ, đáng kính, họ l

à phước

điền vô thượng của thế gian. Thế n

ào là bảy hạng người? Ðó là: Hành từ, hành bi, hành hỉ, hành hộ (xả), hành không, hành vô tướng, hành vô nguyện. Ðó là bảy hạng người

đáng thờ, đáng kính, l

à phước

điền vô thượng của thế gian. V

ì sao thế? Nếu có chúng sanh hành bảy pháp này thì ở trong hiện pháp thu hoạch

được quả báo.

Bấy giờ A-nan bạch Thế Tôn:

- Vì cớ sao Thế Tôn không nói Tu-

đ

à-hoàn, Tư-

đ

à-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, Bích-chi Phật và Phật mà lại nói bảy pháp này?

Thế Tôn bảo:

- Người hành từ cho

đến bảy pháp h

ành cùng với Tu-

đ

à-hoàn cho

đến Phật, việc n

ày không

đồng. D

ù cúng dường Tu-

đ

à-hoàn cho

đến Phật cũng không được quả báo hiện tại; nhưng cúng dường bảy người n

ày, ở hiện

đời được quả báo. Thế n

ên, A-nan, nên chuyên cần dũng mãnh thêm

để ho

àn thành bảy pháp. Như thế, A-nan, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, A-nan nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở Tỳ-xá-ly, bên ao Di-hầu, cùng với n

ăm trăm chúng đại Tỳ-kheo.

Khi ấy Thế Tôn

đến giờ đắp y, ôm bát, c

ùng A-nan vào Tỳ-xá-ly khất thực. Bấy giờ trong thành Tỳ-xá-ly có

đại trưởng giả t

ên Tỳ-la-tiên, giàu có, nhiều tài sản chẳng thể tính kể, nhưng lại keo kiệt tham lam không có lòng bố thí, chỉ hưởng phước cũ, không tạo thêm phước mới. Lúc

đó trưởng giả ấy đang c

ùng các dâm nữ ở hậu cung

đ

àn hát, ca xướng vui chơi.

Thế Tôn

đi đến hướng ấy, Ng

ài biết mà vẫn hỏi Tôn giả A-nan:

- Nay Ta nghe tiếng hát xướng, kỹ nhạc là ở nhà nào?

A-nan bạch Phật:

- Ðó là ở nhà trưởng giả Tỳ-la-tiên.

Phật bảo A-nan:

- Trưởng giả này sau bảy ngày sẽ chết và sanh trong

địa ngục Thế Khốc. V

ì sao thế? Ðó là lẽ thường. Nếu người

đoạn căn l

ành thì lúc mạng chung

đều sanh trong địa ngục Thế Khốc. Nay trưởng giả n

ày phước cũ

đ

ã hết, lại không chịu tạo phước mới.

A-nan bạch Phật:

- Có nhân duyên nào khiến trưởng giả này sau bảy ngày không chết ch

ăng?

Phật bảo A-nan:

- Chẳng có nhân duyên nào mà làm ông ta không chết

được. Những hạnh ông ta gieo trồng ng

ày xưa, hôm nay

đ

ã hết. Ðiều này không thể tránh khỏi.

A-nan bạch Phật:

- Có cách nào khiến trưởng giả này không sanh vào

địa ngục Thế Khốc chăng?

Phật bảo:

- A-nan! Có cách này có thể khiến trưởng giả không vào

địa ngục.

A-nan bạch Phật:

- Những nhân duyên nào khiến trưởng giả không vào

địa ngục?

Phật bảo A-nan:

- Nếu trưởng giả này chịu cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất gia học

đạo th

ì có thể khỏi tội này

được.

A-nan bạch Phật:

- Nay con có thể khiến cho trưởng giả này xuất gia học

đạo.

Bấy giờ Tôn giả A-nan từ giã Thế Tôn,

đi đến đứng ngo

ài cửa nhà ông trưởng giả. Lúc ấy, Trưởng giả từ xa trông thấy A-nan

đến liền ra cửa tiếp đón thỉnh ng

ài vào ngồi. Rồi A-nan bảo trưởng giả:

- Nay tôi ở bên bậc Nhất Thiết Trí

được nghe Như Lai thọ ký Ông sau bảy ng

ày sẽ chết và sanh vào

địa ngục Thế Khốc.

Trưởng giả nghe xong lông tóc dựng ngược, kinh hãi bạch Tôn giả A-nan:

- Có nhân duyên gì làm tôi trong bảy ngày không chết ch

ăng?

A-nan bảo:

- Không có nhân duyên nào khiến Ông trong bảy ngày khỏi chết.

Trưởng giả lại bạch:

- Có nhân duyên nào khiến tôi chết không sanh vào

địa ngục Thế Khốc chăng?

A-nan bảo:

- Thế Tôn cũng có dạy rằng nếu Trưởng giả cạo tóc, mặc ba pháp y, xuất gia học

đạo sẽ không phải v

ào

địa ngục Thế Khốc. Ông phải n

ên xuất gia học

đạo, đến được bờ kia.

Trưởng giả bạch:

- Ngài A-nan hãy

đi trước đi, tôi sẽ đến ngay.

Khi ấy, Tôn giả A-nan liền bỏ

đi. Trưởng giả liền nghĩ: 'Nói bảy ng

ày cũng còn xa, nay ta nên vui chơi ngũ dục, rồi sau hãy xuất gia học

đạo'.

Tôn giả A-nan ngày hôm sau

đến nh

à trưởng giả, bảo ông ta:

- Một ngày

đ

ã qua, còn có sáu ngày, phải xuất gia

đi!

Trưởng giả bạch:

- Ngài A-nan hãy

đi trước, tôi sẽ theo sau ngay.

Nhưng trưởng giả ấy vẫn không

đi. Ng

ài A-nan, hai ngày, ba ngày cho

đến sáu ng

ày

đến nh

à trưởng giả, bảo ông ta:

- Bây giờ hãy xuất gia, nếu không sau hối không kịp. Nếu không xuất gia hôm nay sẽ chết, rồi sanh trong

địa ngục Thế Khốc.

Trưởng giả bạch A-nan:

- Tôn giả hãy

đi trước, tôi sẽ theo sau.

A-nan bảo:

- Trưởng giả! Hôm nay Ông dùng thần túc nào

đến kia được m

à bảo ta

đi trước? Ta muốn đi một lượt với Ông.

Khi ấy A-nan dẫn trưởng giả này

đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy v

à bạch Phật:

- Nay trưởng giả này muốn

được xuất gia học đạo, cúi mong Như Lai h

ãy cạo bỏ râu tóc cho ông ta,

để ông ta được học đạo.

Phật bảo A-nan:

- Nay chính Thầy có thể

độ trưởng giả n

ày.

A-nan vâng lời Phật dạy tức thời cạo tóc cho trưởng giả, dạy

đắp ba pháp y v

à học Chánh pháp. Lúc ấy A-nan dạy Tỳ-kheo

đó rằng:

- Ông nên nhớ tu hành, niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tỳ-kheo T

ăng, niệm Giới, niệm Thí, niệm Thi

ên, niệm Thôi dứt, niệm Hơi thở, niệm Thân, niệm Tử. Nên tu hành pháp như thế. Tỳ-kheo hành mười niệm này sẽ

được quả báo lớn, được pháp vị cam lồ.

Khi ấy Tỳ-la-tiên tu hành pháp như thế rồi; ngay ngày ấy mạng chung sanh trong Tứ thiên vương. A-nan liền trà-tỳ thân ông ta, trở về chỗ Thế Tôn, cúi lạy rồi

đứng một b

ên.

Bấy giờ A-nan bạch Thế Tôn:

- Vừa rồi Tỳ-kheo Tỳ-la-tiên

đ

ã mạng chung, sẽ sanh về

đâu?

Thế Tôn bảo:

- Nay Tỳ-kheo này mạng chung sanh lên cõi trời Tứ thiên vương.

A-nan bạch Phật:

- Ông ta ở

đó mạng chung sẽ sanh về đâu?

Thế Tôn bảo:

- Ông ta ở

đó mạng chung sẽ sanh trời Ba mươi ba, lần lượt sanh Diệm thi

ên, Ðâu-suất thiên, Hóa tự tại thiên, Tha hóa tự tại thiên. Từ

đó ông ta mạng chung lại sanh trở lại cho đến trời Tứ thi

ên vương. A-nan! Tỳ-kheo Tỳ-la-tiên, bảy phen xoay vần trong Trời, Người. Cuối cùng ông ta

được thân người xuất gia, học đạo, sẽ dứt mé khổ. V

ì sao thế? Vì ông ta có tín tâm

đối với Như Lai. A-nan n

ên biết! Cõi Diêm-phù-

đề n

ày, Nam Bắc hai vạn một ngàn do-tuần; Ðông Tây bảy ngàn do-tuần. Nếu có người cúng dường người khắp cõi Diêm-phù-

đề, phước đó có nhiều không?

Tôn giả A-nan bạch Phật:

- Rất nhiều, rất nhiều, bạch Thế Tôn.

Phật bảo A-nan:

- Nếu có chúng sanh chỉ trong một khoảng khắc, không dứt tín tâm tu hành mười niệm này, phước chẳng thể lường, không thể lường

được. Như thế, A-nan! H

ãy cầu phương tiện tu hành mười niệm. Như thế A-nan, hãy học

điều n

ày!

Bấy giờ, Tôn giả A-nan nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Ta sẽ thuyết pháp cực diệu, ban

đầu, ở giữa v

à rốt sau

đều l

ành, nghĩa lý thâm sâu,

đầy đủ để tu Phạm hạnh. Kinh n

ày gọi là 'Pháp sạch các lậu'. Các Thầy khéo suy nghĩ

đó.

Tỳ-kheo

đáp:

- Xin vâng, bạch Thế Tôn.

Các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy. Thế Tôn bảo:

- Tại sao gọi là 'pháp sạch các lậu'? Hoặc có hữu lậu duyên kiến mà

được đoạn, hoặc có hữu lậu nhờ thân cận được đoạn, hoặc có hữu lậu do xa l

ìa

được đoạn, hoặc có hữu lậu do vui thích được đoạn, hoặc có hữu lậu do oai nghi được đoạn, hoặc có hữu lậu do tư duy được đoạn.

Thế nào là hữu lậu do kiến

được đoạn? Ở đây, người ph

àm phu chẳng gặp Thánh nhân, không thuận theo pháp Như Lai, chẳng thể ủng hộ pháp Hiền Thánh, chẳng gần gũi Thiện tri thức, chẳng phụng sự Thiện tri thức. Họ nghe pháp,

điều

đáng suy nghĩ cũng không phân biệt được; điều không n

ên suy nghĩ thì lại suy nghĩ; dục lậu chưa sanh liền sanh, dục lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm nhiều; hữu lậu chưa sanh liền sanh, hữu lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm nhiều; vô minh lậu chưa sanh liền sanh, vô minh lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm nhiều. Ðây là pháp chẳng nên tư duy mà lại tư duy.

Thế nào là pháp

đáng tư duy m

à không chịu tư duy pháp này? Pháp nên tư duy là dục lậu chưa sanh, khiến cho chẳng sanh, dục lậu

đ

ã sanh thì tiêu diệt

đi; hữu lậu chưa sanh khiến cho chẳng sanh, hữu lậu đ

ã sanh thì tiêu diệt

đi; vô minh lậu chưa sanh khiến cho chẳng sanh, vô minh lậu đ

ã sanh thì tiêu diệt

đi.

Ðó là pháp

đáng n

ên tư duy mà không tư duy; pháp không nên tư duy thì tư duy, pháp nên tư duy lại không chịu tư duy; dục lậu chưa sanh liền sanh, dục lậu

đ

ã sanh t

ăng th

êm; hữu lậu chưa sanh liền sanh, hữu lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm; vô minh lậu chưa sanh liền sanh, vô minh lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm.

Người ấy suy nghĩ thế này: 'Thế nào là có quá khứ lâu xa? Nay ta phải có quá khứ lâu xa'.

Người ấy lại suy nghĩ: 'Không có quá khứ lâu xa. Thế nào mà có quá khứ lâu xa? Thế nào lại có tương lai lâu xa? Nay ta sẽ có tương lai lâu xa. Hay lại nói không có tương lai lâu xa? Thế nào sẽ có tương lai lâu xa. Ai có tương lai lâu xa? Thế nào ở

đây có chúng sanh từ lâu xa? Chúng sanh lâu xa n

ày từ

đâu m

à

đến, từ đây mạng chung sẽ đi về đâu?'.

Người ấy khởi ý nghĩ chẳng lành này, liền nổi lên sáu kiến chấp lần lượt sanh tư tưởng tà vạy: Có ngã kiến, xét rõ có kiến này; không có ngã kiến xét rõ khởi lên cái kiến này; có ngã kiến, không ngã kiến, trong

đó khởi xét r

õ sanh kiến; lại tự quán thân rồi khởi kiến chấp; ở nơi mình mà không thấy mình, lại khởi cái chấp này; ở chỗ vô ngã mà không thấy vô ngã, trong

đó khởi kiến chấp. Khi ấy người kia sanh t

à kiến này: 'Ngã

đời n

ày cũng là ngã

đời sau, thường c

òn ở

đời không có hư hoại, cũng không biến đổi, cũng chẳng di động'.

Ðó gọi là nhóm tà kiến. Tà kiến khổ hoạn, ưu bi, khổ não,

đều do đây sinh không thể trị liệu, cũng bỏ không được, b

èn t

ăng th

êm gốc khổ. Do

đó không phải l

à hạnh của Sa-môn,

đạo Niết-b

àn.

Lại nữa, Tỳ-kheo

đệ tử bậc Hiền Thánh tu h

ành pháp này không mất thứ tự, khéo hay ủng hộ và ủng hộ cho Thiện tri thức. Người ấy có thể phân biệt, pháp chẳng thể tư duy cũng có thể biết; pháp nên tư duy cũng có thể biết; pháp không nên tư duy, người ấy cũng chẳng tư duy; pháp nên tư duy thì tư duy.

Thế nào là pháp chẳng nên tư duy thì chẳng tư duy? Ðối với các pháp dục lậu chưa sanh mà sanh, dục lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm; hữu lậu chưa sanh liền sanh, hữu lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm; vô minh lậu chưa sanh liền sanh, vô minh lậu

đ

ã sanh liền t

ăng th

êm. Ðó là pháp không nên tư duy.

Những pháp nào nên tư duy thì tư duy? Ðối với các pháp dục lậu chưa sanh liền chẳng sanh, dục lậu

đ

ã sanh liền tiêu diệt; hữu lậu chưa sanh liền chẳng sanh, hữu lậu

đ

ã sanh liền tiêu diệt; vô minh lậu chưa sanh liền chẳng sanh, vô minh lậu

đ

ã sanh liền tiêu diệt. Ðây là pháp

đáng n

ên tư duy,

điều chẳng n

ên tư duy người ấy không tư duy. Ðiều nên tư duy liền tư duy. Người ấy tư duy như thế liền diệt

được ba pháp. Thế n

ào là ba? Thân tà giới, trộm, nghi. Nếu không thấy biết thì t

ăng th

êm hạnh hữu lậu. Nếu người thấy, nghe, nhớ, biết thì chẳng t

ăng th

êm hạnh hữu lậu. Ðã biết,

đ

ã thấy thì hữu lậu chẳng sanh. Ðây là lậu do kiến mà

đoạn được.

Thế nào là lậu nhờ cung kính mà

đoạn? Ở đây, Tỳ-kheo! Kham nhẫn đói lạnh, chịu khổ gió mưa, muỗi m

òng, lời ác nhục mạ, thân sanh

đau đớn, rất l

à phiền phức, mạng sắp muốn dứt mà có thể nhẫn

được. Nếu không dứt được liền khởi khổ n

ão, nếu người có thể kham nhẫn

được, như thế chẳng sanh.

Ðó là lậu do cung kính

được đoạn.

Thế nào là lậu do thân cận

được đoạn? Ở đây, Tỳ-kheo! Giữ tâm thọ nhận y, không đ

òi trang sức, chỉ muốn giữ gìn thân thể, muốn trừ lạnh nóng; muốn mưa gió không chạm vào thân. Lại che thân thể không lộ ra ngoài. Lại giữ tâm theo thời khất thực, không khởi tâm tham nhiễm, chỉ muốn gìn giữ thân thể, cho bệnh cũ

được l

ành, bệnh mới chẳng sanh; giữ gìn các hạnh không xúc phạm,

được an ổn lâu d

ài mà tu Phạm hạnh

được lâu bền ở đời. Lại giữ g

ìn tâm ý, gần gũi sàng tòa, cũng không

đắm nhiễm phục sức vinh hoa; chỉ muốn trừ đói lạnh, gió mưa, muỗi m

òng, che chở thân thể

để h

ành

đạo pháp. Lại giữ g

ìn tâm, gần gũi thuốc men, chẳng sanh tâm nhiễm

đắm, đối với thuốc men chỉ muốn bịnh tật được l

ành, thân thể

được an ổn. Nếu không thân cận th

ì sanh hoạn hữu lậu, nếu thân cận thì không sinh hoạn hữu lậu. Ðó là lậu do thân cận

được đoạn.

Thế nào là hữu lậu do xa lìa

được đoạn? Ở đây, Tỳ-kheo! Trừ khử loạn tưởng, xem nó như voi ác, lạc đ

à, trâu ngựa, cọp beo, chó, rắn

độc, hầm sâu bờ hiểm, gai góc, sườn dốc, b

ùn sình, thảy

đều xa l

ìa chúng, chớ theo phụng thờ Ác tri thức, cũng không gần gũi người ác, hay nghiền ngẫm ở trong lòng chớ bỏ qua. Nếu không ủng hộ thì sanh hữu lậu, nếu ủng hộ thì không sanh hữu lậu. Ðó là hữu lậu do xa lìa mà

đoạn.

Thế nào là hữu lậu do vui thích

được đoạn?

Ở

đây, Tỳ-kheo! Sanh dục tưởng m

à chẳng xa lìa, nếu khởi sân giận cũng chẳng xa lìa, nếu lại khởi tưởng

đố kỵ cũng chẳng xa l

ìa. Nếu không xa lìa thì sanh hữu lậu, người có thể xa lìa thì có thể chẳng khởi hữu lậu. Ðó là hữu lậu do vui thích

được đoạn.

Thế nào là hữu lậu do oai nghi mà

đoạn? Ở đây, Tỳ-kheo! Nếu mắt thấy sắc không khởi sắc tưởng, cũng không khởi tâm nhiễm ô, đầy đủ nh

ãn c

ăn, cũng không thiếu sót m

à hộ nhãn c

ăn. Nếu tai nghe tiếng, mũi ngửi m

ùi, lưỡi nếm vị, thân xúc chạm, ý biết pháp,

đều không khởi tâm nhiễm ô, cũng không khởi tưởng chấp trước m

à gìn giữ ý c

ăn. Nếu không nhiếp hộ oai nghi th

ì sanh hữu lậu, nếu nhiếp hộ oai nghi thì không có hoạn hữu lậu. Ðó là hữu lậu do oai nghi

được đoạn.

Những hữu lậu nào do tư duy

được đoạn? Ở đây Tỳ-kheo! Tu niệm giác ý, y vô dục, y không nhiễm ô, y diệt tận m

à cầu xuất yếu; tu trạch pháp giác ý, tinh tấn giác ý, hỷ giác ý, khinh an giác ý,

định giác ý,

hộ (xả) giác ý, y vô dục, y không nhiễm ô, y diệt tận mà cầu xuất yếu. Nếu không tu

điều n

ày thì sanh hoạn hữu lậu, nếu người hay tu thì không sanh hoạn hữu lậu. Ðó là hữu lậu do tư duy mà

đoạn.

Này Tỳ-kheo! Nếu ở trong Tỳ-kheo có các hữu lậu, người do kiến

đoạn được th

ì hãy dùng kiến

đoạn, người do cung kính đoạn h

ãy dùng cung kính

đoạn, người do thân cận đoạn h

ãy dùng thân cận

đoạn, người do xa l

ìa

đoạn h

ãy dùng xa lìa

đoạn, người do oai nghi đoạn h

ãy dùng oai nghi

đoạn, người do tư duy đoạn h

ãy dùng tư duy

đoạn. N

ày Tỳ-kheo! Ðó là

đầy đủ tất cả oai nghi có thể đoạn kiết sử, bỏ được ái dục qua được bốn d

òng, dần dần vượt khỏi khổ.

Này Tỳ-kheo! Ðó là pháp trừ hữu lậu. Chư Phật, Thế Tôn thường thi hành niệm từ với tất cả loài hữu tình, nay Ta

đ

ã thi hành. Các Thầy nên ưa thích chỗ vắng vẻ, dưới gốc cây, chuyên cần tinh tấn chớ có giải dãi; nếu nay không chuyên cần sau hối vô ích. Ðây là lời dạy của Ta.

Bấy giờ Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

XXXX.2. Phẩm Thất nhật (2)

7. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở bên bờ sông A-du-xà cùng với n

ăm trăm chúng đại Tỳ-kheo.

Khi ấy Ðại Quân-

đầu đang ở chỗ nh

àn vắng nghĩ rằng: 'Có nghĩa này hằng thêm công

đức hay không có lý n

ày?'.

Quân-

đầu liền đứng dậy đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy rồi ngồi một b

ên. Bấy giờ Quân-

đầu bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Vừa rồi con ở chỗ vắng vẻ có nghĩ: 'Có lý làm các việc

được th

êm công

đức hay không?'. Nay con hỏi Thế Tôn, cúi mong thuyết cho.

Thế Tôn bảo:

- Có thể

được tăng th

êm công

đức.

Quân-

đầu bạch Phật:

- Ðược t

ăng th

êm công

đức thế n

ào?

Thế Tôn bảo:

- T

ăng th

êm có bảy việc, phước ấy không thể cân lường, cũng không ai có thể tính toán

được. Thế n

ào là bảy? Ở

đây, con nh

à vọng tộc trai hoặc gái, chưa từng cất già lam cho T

ăng, liền lập gi

à-lam. Phước này không thể kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Nếu thiện nam, thiện nữ, có thể đem giường t

òa thí cho t

ăng-gi

à-lam và cho Tỳ-kheo T

ăng. N

ày Quân-

đầu!

Ðó là phước thứ hai không thể tính kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Nếu thiện nam, thiện nữ d

ùng thức

ăn bố thí Tỳ-kheo Tăng. N

ày Quân-

đầu!

Ðó là phước thứ ba không thể tính kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Nếu thiện nam, thiện nữ cấp áo che mưa cho Tỳ-kheo Tăng. N

ày Quân-

đầu!

Ðó là phước thứ tư, không thể tính kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Nếu trai gái nh

à vọng tộc

đem thuốc men cho Tỳ-kheo Tăng. N

ày Quân-

đầu!

Ðó là phước thứ n

ăm không thể tính kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Nếu thiện nam, thiện nữ ở đồng trống l

àm giếng tốt. Này Quân-

đầu!

Ðó là phước thứ sáu không thể tính kể.

Lại nữa, Quân-

đầu! Thiện nam, thiện nữ l

àm nhà gần

đường cho người

sẽ

đi

qua có chỗ trú ngụ. Ðó là phước thứ bảy không thể tính kể.

Ðây là, này Quân-

đầu! Pháp bảy công đức, phước không lường được. Hoặc đi hoặc ngồi, cho d

ù mạng chung, phước cũng theo sau như bóng theo hình,

đức n

ày không thể tính kể mà bảo rằng có bao nhiêu phước. Cũng như nước biển lớn không thể dùng th

ăng đấu đong rồi bảo có bao nhi

êu nước; bảy công

đức n

ày cũng lại như thế, phước không có hạn lượng.

Thế nên Quân-

đầu! Thiện nam, thiện nữ h

ãy cầu phương tiện hoàn thành bảy công

đức. Như thế, Quân-đầu, h

ãy học

điều n

ày!

Bấy giờ, Quân-

đầu nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng

làm.

*

8. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy hãy tu hành về tưởng chết, tư duy tưởng chết.

Khi ấy có Tỳ-kheo Thượng tọa bạch Thế Tôn:

- Con thường tu hành tư duy tưởng chết.

Thế Tôn bảo:

- Thầy tư duy tu hành tưởng chết thế nào?

Tỳ-kheo bạch Phật:

- Con tư duy tưởng chết rằng: 'Chỉ còn sống bảy ngày nữa, nên tư duy thất giác ý, ở trong pháp Như Lai có nhiều lợi ích, sau khi chết không hối hận'. Bạch Thế Tôn, con tư duy tưởng chết như thế.

Thế Tôn bảo:

- Thôi, thôi, Tỳ-kheo! Ðây chẳng phải tu hành về tưởng chết. Ðây gọi là pháp phóng dật.

Lại có Tỳ-kheo bạch Thế Tôn:

- Con có thể kham nhận tu hành tưởng chết.

Thế Tôn bảo:

- Thầy tu hành tư duy tưởng chết thế nào?

Tỳ-kheo bạch Phật:

- Nay con nghĩ rằng: 'Ý muốn còn có sáu ngày, suy nghĩ Chánh pháp Như Lai rồi sẽ chết. Ðiều này có ích'. Con tư duy tưởng chết như thế.

Thế Tôn bảo:

- Thôi, thôi, Tỳ-kheo! Thầy cũng theo pháp phóng dật, chẳng phải là tư duy tưởng chết.

Lại có Tỳ-kheo bạch Phật: 'Muốn còn n

ăm ng

ày, hoặc bốn ngày, hoặc ba ngày, hai ngày, một ngày'.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Thôi, thôi, Tỳ-kheo! Ðây cũng là pháp phóng dật, chẳng phải là tư duy tưởng chết.

Khi ấy lại có một Tỳ-kheo bạch Thế Tôn:

- Con có thể kham nhẫn tu hành tưởng chết như vầy: Con

đến giờ đắp y ôm bát v

ào thành Xá-vệ khất thực, xong lại ra khỏi thành Xá-vệ trở về chỗ mình. Về trong thất vắng, con tư duy thất giác ý rồi mạng chung. Ðây là tư duy tưởng chết.

Thế Tôn bảo:

- Thôi, thôi, Tỳ-kheo! Ðây cũng chẳng phải tư duy tu hành tưởng chết. Lời nói của các Thầy

đều l

à hạnh phóng dật, chẳng phải là pháp tu hành tưởng chết.

Lúc

đó Thế Tôn lại bảo Tỳ-kheo:

- Người có thể làm

được như Tỳ-kheo B

à-ca-lợi. Ðây gọi là tư duy tưởng chết. Tỳ-kheo ấy khéo hay tư duy tưởng chết, chán ghét thân này là nhơ nhớp bất tịnh. Nếu Tỳ-kheo tư duy tưởng chết, buộc ý ở trước, tâm không di

động, nhớ số hơi thở ra v

ào, qua lại, trong

đó tư duy thất giác ý, th

ì ở trong pháp Như Lai

được nhiều lợi ích. V

ì sao thế? Tất cả các hạnh

đều không, đều tịch; khởi v

à diệt

đều l

à huyễn hóa, không chân thật. Thế nên Tỳ-kheo! Nên ở trong hơi thở ra vào mà tư duy tưởng chết thì sẽ thoát sanh, già, bệnh, chết, sầu lo khổ não. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học như vậy!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

9. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, vua Ba-tư-nặc ra lệnh cho quần thần: 'Mau sửa soạn xe vũ bảo. Ta muốn

đến chỗ Thế Tôn, lễ bái thăm hỏi'.

Rồi Ðại vương ra khỏi thành

đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy rồi ngồi một b

ên. Khi ấy Như Lai

đang thuyết pháp cho vô số chúng vây quanh.

Lúc này có bảy Ni-kiền Tử, lại có bảy người lõa hình, lại có bảy hắc Phạm chí, lại có bảy Bà-la-môn lõa hình,

đi qua cách Thế Tôn không xa. Khi ấy, vua Ba-tư-nặc thấy những người n

ày

đi qua chỗ Thế Tôn không xa, liền bạch Phật:

- Con xem những người này

đi qua không dừng lại, đều l

à người thiểu dục tri túc không có gia nghiệp. Nay ở thế gian, những người này là thượng thủ nhất trong hàng A-la-hán. Vì sao thế? Họ ở trong mọi người mà rất là khổ hạnh, không tham lợi dưỡng.

Thế Tôn bảo:

- Ðại vương! Ông trọn chưa biết chân nhân La-hán, chẳng do lộ bày hình thể mà gọi là A-la-hán. Ðại vương nên biết! Ðây

đều không phải hạnh chân thật. N

ên nhớ quán sát lâu

đ

ài cho chính

đáng; rồi lại n

ên quán

đáng thân biết thân, đáng gần biết gần. V

ì sao thế? Thời quá khứ lâu xa có bảy Phạm chí cùng học một nơi, tuổi

đ

ã già yếu, lấy cỏ làm y phục,

ăn quả hạt của cỏ, khởi các t

à kiến, mỗi người nghĩ: 'Chúng ta tu pháp khổ hạnh này

để sau l

àm

đại Quốc vương, hoặc cầu

làm Phạm Tứ thiên vương'.

Bấy giờ có Thiên sư A-tư-

đ

à là tổ phụ của các Bà-la-môn, biết tâm niệm các Phạm chí kia, liền từ trời Phạm thiên hiện xuống chỗ bảy Bà-la-môn. Khi ấy Thiên sư A-tư-

đ

à bỏ phục sức của Trời, hiện hình Bà-la-môn

đi kinh h

ành ngoài trời, bảy Phạm chí xa thấy A-tư-

đ

à kinh hành ai nấy nổi giận mà nói:

- Ðây là hạng người

đắm trước dục lạc n

ào mà lại

đi trước những người Phạm hạnh chúng ta? Nay ta sẽ chú cho nó ti

êu thành tro.

Rồi bảy Phạm chí lấy tay bụm nước rảy Phạm chí kia chú rằng:

- Nay Ông mau thành tro

đất.

Nhưng Bà-la-môn càng ôm sân giận, thì nhan sắc Thiên sư càng thêm

đoan chánh. Tại sao thế? V

ì lòng từ có thể diệt sân.

Bấy giờ bảy Phạm chí liền nghĩ: 'Chúng ta chẳng phải cấm giới sắp thối chuyển sao? Chúng ta ngay khi khởi sân hận, người kia liền

được đoan chánh'.

Khi ấy bảy Phạm chí liền nói kệ này với Thiên sư:

Là Trời, Càn-thát-bà,

Hay La-sát Quỷ thần,

Lúc này gọi là gì?

Chúng tôi muốn

được biết.

Khi ấy Thiên sư A-tư-

đ

à liền

đáp kệ:

Không phải Càn-thát-bà,

Không Quỷ thần, La-sát,

Thiên sư A-tư-

đ

à,

Nay chính là thân ta.

Nay ta biết tâm các Ông nghĩ gì nên từ trời Phạm thiên xuống

đây. Phạm thi

ên cách

đây thật l

à xa xôi; thân Trời Ðế Thích cũng lại như thế, Chuyển luân Thánh vương cũng chẳng thể

được. Chẳng thể d

ùng khổ hạnh này mà làm Phạm Tứ thiên vương.

Khi ấy Thiên sư A-tư-

đ

à liền nói kệ:

Bao nhiêu niệm trong tâm,

Áo ngoài thì thô xấu,

Nếu cần tu chánh kiến,

Xa lìa hẳn

đường ác.

Tâm giới hành thanh tịnh,

Miệng hành cũng như thế,

Xa lìa các ác niệm,

Ắt sẽ sanh lên trời.

Lúc ấy bảy Phạm chí thưa Thiên sư:

- 'Có

đúng l

à Thiên sư ch

ăng?'.

- 'Ðúng vậy. Nhưng này Phạm chí! Không phải do lõa hình mà

được sanh l

ên trời, chưa chắc tu khổ hạnh này

được sanh c

õi Phạm thiên, lại chẳng phải lộ bày thân thể, làm bao nhiêu khổ hạnh mà

được sanh c

õi ấy. Ai có thể nhiếp tâm ý khiến không di

động liền sanh l

ên trời, chứ không thể do chỗ tu tập của các Ông mà

được sanh chỗ ấy'.

Ðại vương! Quán sát nghĩa ngày thì chẳng phải do lõa hình mà gọi là A-la-hán. Người phàm phu muốn biết

được bậc chân nhân, việc n

ày chẳng

đúng. Nhưng chân nhân có thể phân biệt được chỗ tu tập hạnh của ph

àm phu. Lại nữa, người phàm phu không thể biết hạnh của phàm phu. Bậc chân nhân thì có thể biết hạnh của phàm phu. Nếu Ðại vương muốn biết họ, phải nên tìm phương tiện biết từ lâu xa

đến nay, chứ chẳng phải ngay bây giờ m

à dùng

để quán xét họ.

Ðúng vậy, Ðại vương, nên dùng phương tiện mà học

điều n

ày.

Bấy giờ vua Ba-tư-nặc bạch Thế Tôn:

- Như Lai thuyết rất hay! Chẳng phải người

đời có thể hiểu r

õ. Việc nước bề bộn, con muốn trở về.

Phật bảo vua:

- Ðã

đúng lúc,

Ðại vương!

Vua liền từ chỗ ngồi

đứng l

ên cúi lạy Thế Tôn rồi lui

đi.

Khi ấy vua Ba-tư-nặc nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

10. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật tại nước Thích-sĩ Ca-tỳ-la-vệ, trong vườn Ni-câu-lũ cùng chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người.

Bấy giờ, Thế Tôn thọ thực xong, từ vườn Ni-câu-lũ

đến l

àng Tỳ-la-da-trí ngồi dưới một gốc cây. Khi ấy Chấp Trượng họ Thích ra khỏi Ca-tỳ-la-vệ

đến chỗ Thế Tôn, đứng trước mặt im lặng. Rồi ông ta hỏi Thế Tôn:

- Sa-môn dạy những gì? Luận những gì?

Thế Tôn bảo:

- Phạm chí nên biết! Ðiều luận của Ta không phải chỗ Trời, Rồng, Quỷ Thần có thể bì kịp. Cũng chẳng phải dính mắt vào

đời, lại chẳng phải trụ ở đời.

Ðiều luận của Ta chính như thế

đó.

Khi ấy Chấp Trượng họ Thích cúi

đầu than thở rồi lui đi. Như Lai liền từ chỗ ngồi đứng l

ên, trở về chỗ ở. Lúc

đó Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Vừa rồi Ta ngồi trong vườn kia có Chấp Trượng họ Thích

đến hỏi Ta rằng: 'Sa-môn có những luận g

ì?' Ta

đáp: '

Ðiều luận của Ta, Trời, Rồng, Quỷ Thần chẳng thể bì kịp; chẳng phải dính mắc vào

đời, cũng chẳng phải trụ ở đời.

Ðiều luận của Ta chính là vậy'. Khi ấy Chấp Trượng họ Thích nghe lời này rồi liền lui

đi.

Khi ấy có một Tỳ-kheo bạch Tỳ-kheo:

- Thế nào là không dính mắc vào

đời, cũng không trụ ở đời?

Thế Tôn bảo:

- Như

điều Ta luận đều không dính mắc v

ào

đời, như nay đối với dục được giải thoát, dứt hết các hồ nghi của họ Thích, không có các tưởng.

Ðiều luận của Ta chính là

đây.

Như Lai nói thế xong,

đứng l

ên vào thất. Lúc

đó các Tỳ-kheo bảo nhau:

- Vừa rồi Thế Tôn nói sơ lược nghĩa của luận kia. Ai có thể kham nhậm nói rộng nghĩa này ch

ăng?

Các Tỳ-kheo tự nói với nhau:

- Thế Tôn thường khen ngợi Tôn giả Ðại Ca-chiên-diên. Nay chỉ có Ca-chiên-diên có thể thuyết nghĩa này.

Khi ấy các Tỳ-kheo nói với Ca-chiên-diên:

- Vừa rồi Thế Tôn nói lược nghĩa này, cúi mong Tôn giả hãy giảng thuyết rộng rãi nghĩa này, phân biệt từng việc cho mọi người

được hiểu.

Ca-chiên-diên

đáp:

- Ví như ở làng xóm có người ra khỏi làng muốn tìm vật chân thật. Người ấy nếu gặp cây to liền

đốn chặt, lấy c

ành lá, bỏ cây mà

đi. Nay các Thầy cũng như thế, bỏ Như Lai rồi đi theo c

ành mà tìm thực. Nhưng Như Lai xem thấy khắp tất cả, chiếu sáng thế gian, là vị dẫn

đường của Trời, Người. Như Lai l

à vị Chân chủ của pháp, các Thầy cũng sẽ có thời tiết, tự nhiên sẽ gặp lúc Như Lai nói nghĩa này.

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Như Lai tuy là Chân chủ của pháp giảng rộng nghĩa này. Nhưng Tôn giả

được Như Lai thọ ký đủ sức thuyết rộng nghĩa n

ày.

Ca-chiên-diên

đáp:

- Các Thầy lắng nghe, khéo suy nghĩ

đó, tôi sẽ diễn thuyết phân biệt nghĩa n

ày.

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Rất tốt!

Khi ấy các Tỳ-kheo vâng lời rồi, Ca-chiên-diên bảo:

- Nay Như Lai nói: 'Ðiều luận của Ta, chẳng phải Trời, Rồng, Quỷ thần có thể theo kịp. Cũng chẳng phải dính mắc vào

đời, cũng chẳng phải trụ ở đời. Ta đối với đó được giải thoát, đoạn các hồ nghi, không c

òn do dự nữa. Như nay chúng sanh ưa thích tranh tụng, khởi các loạn tưởng'. Như Lai lại nói: 'Ta chẳng ở

đó khởi tâm nhiễm trước'.

Ðây là tham dục sử, sân nhuế, tà kiến, dục thế gian sử, kiêu mạn sử, nghi sử, vô minh sử, hoặc gặp sự báo ứng

đao gậy đau khổ, tranh tụng với người, khởi bao nhi

êu hạnh bất thiện, khởi các loạn tưởng, hưng hạnh bất thiện. Nếu mắt thấy sắc mà khởi thức tưởng, ba việc làm nhân cho nhau mà có. Xúc

đ

ã có xúc liền có thọ,

đ

ã có thọ liền có sở giác,

đ

ã sở giác liền có tưởng,

đ

ã có tưởng liền cân lường nó, khởi bao nhiêu niệm tưởng, chấp trước. Tai nghe tiếng, mũi ngửi mùi, lưỡi nếm vị, thân lại xúc chạm, ý biết pháp mà khởi thức tưởng, ba việc làm nhân cho nhau mà có xúc,

đ

ã có xúc liền có thọ,

đ

ã có thọ liền có giác,

đ

ã có giác liền có tưởng,

đ

ã có tưởng liền cân lường chúng, rồi ở trong

đó khởi bao nhi

êu thứ niệm tưởng chấp trước. Ðây là tham dục sử, sân nhuế sử, tà kiến sử, kiêu mạn sử, dục thế gian sử, si sử, nghi sử, tất cả

đều khởi l

ên sự nguy biến của

đao gậy, v

à bao nhiêu tai biến khác, chẳng thể tính kể. Nếu có người nói rằng: 'Cũng không có mắt, cũng không có sắc, mà có xúc', việc này không

đúng. Nếu lại có người nói: 'Không có xúc m

à có thọ',

đây cũng l

à không

đúng. Nếu nói: 'Không thọ m

à có tưởng dính mắc', việc này không

đúng. Nếu có người nói: 'Không tai, không tiếng; không mũi, không m

ùi; không lưỡi, không vị; không thân, không xúc chạm; không ý, không pháp, mà nói có thức', trọn không có lý này. Nếu nói không thức mà có xúc, việc này chẳng

đúng. Nếu không có xúc m

à nói có thọ, việc này không

đúng. Nếu nói không thọ m

à có tưởng chấp trước, việc này không

đúng.

Nếu lại có người nói có mắt có sắc, trong

đó khởi thức; điều n

ày

đúng

. Nếu nói tai và tiếng, mũi và mùi, lưỡi và vị, thân và xúc chạm, ý và pháp, ở trong

đó khởi thức; việc n

ày ắt

đúng.

Chư Hiền nên biết, do nhân duyên này,

đức Thế Tôn mới nói rằng: '

Ðiều luận của Ta, Trời và Người, Ma hay Thiên ma không thể tới kịp, cũng chẳng dính mắc vào

đời, cũng chẳng trụ ở đời. Nhưng Ta ở nơi dục m

à

được giải thoát, dứt hồ nghi, không c

òn do dự'. Thế Tôn nhân nơi

đây thuyết sơ nghĩa n

ày.

Các Thầy nếu tâm không hiểu thì hãy

đến chỗ Như Lai hỏi lại nghĩa n

ày. Nếu Như Lai có nói gì, nên nhớ phụng trì.

Khi ấy, những Tỳ-kheo nghe Ca-chiên-diên nói, chẳng nói 'hay' cũng chẳng nói 'không phải',

đứng l

ên mà

đi, tự bảo nhau rằng: 'Chúng ta n

ên

đem nghĩa n

ày

đến hỏi Như Lai, nếu Thế Tôn có nói g

ì chúng ta sẽ vâng làm'.

Rồi những Tỳ-kheo ấy

đến chỗ Thế Tôn cúi lạy chân Phật, ngồi xuống một b

ên. Bấy giờ các Tỳ-kheo

đem việc n

ày bạch Thế Tôn

đầy đủ. Khi ấy Như Lai bảo Tỳ-kheo:

- Tỳ-kheo Ca-chiên-diên thông minh biện tài,

đ

ã thuyết rộng nghĩa này. Nếu các Thầy

đến chỗ Ta hỏi nghĩa n

ày, Ta cũng nói với các Thầy như thế.

Khi ấy Tôn giả A-nan ở sau lưng Như Lai. A-nan bạch Phật:

- Kinh này nghĩa lý rất sâu xa. Ví như có người

đi đường gặp được cam lồ, lấy m

à

ăn, rất thơm ngon, ăn không biết chán.

Ðây cũng như thế, thiện nam, thiện nữ,

đến nơi nghe pháp n

ày không biết chán.

Và Tôn giả A-nan lại bạch Thế Tôn:

- Kinh này tên là gì, phải làm sao vâng làm?

Phật bảo A-nan:

- Kinh này tên là 'Cam lồ pháp vị' hãy nhớ phụng hành.

Bấy giờ Tôn giả A-nan nghe Phật dạy xong, hoan hỉ vâng làm.

XXXXI. Phẩm Mạc úy

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở trong vườn Ni-câu-lũ, nước Thích-sĩ Ca-tỳ-la-vệ.

Khi ấy Thích sĩ Ma-ha-nam

đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy chân Phật rồi ngồi một b

ên. Thích sĩ Ma-ha-nam bạch Thế Tôn:

- Con theo Như Lai

được dạy rằng: 'Nếu có thiện nam, thiện nữ đoạn được ba kiết sử, được quả Tu-đ

à-hoàn, gọi là bất thối chuyển, chắc chắn sẽ thành

đạo quả, chẳng t

ìm cầu các ngoại

đạo dị học nữa, cũng không cần quán sát người khác nói nữa'. Nếu phải như vậy th

ì việc này không

đúng. C

òn nếu gặp trâu, ngựa, lạc

đ

à hung dữ thì khiếp sợ, lông tóc dựng

đứng. Rồi con nghĩ rằng: 'Nếu hôm nay ta ôm l

òng khiếp sợ này mà mạng chung thì không biết sanh về

đâu?'.

Thế Tôn bảo Ma-ha-nam:

- Chớ khởi tâm sợ hãi. Nếu Thầy có mạng chung cũng không

đọa v

ào ba

đường ác. V

ì sao thế? Nay có ba nghĩa tiêu diệt. Thế nào là ba? Như có

đắm trước dâm dục th

ì khởi loạn tưởng, rồi khởi tâm hại

đối với người khác, nếu không có dục n

ày thì không khởi tâm sát hại, trong hiện tại không khởi khổ não. Các pháp ác, bất thiện thì tự hại mình, nếu không có

điều n

ày thì không có nhiễu loạn, không có sầu lo. Này Ma-ha-nam,

đó l

à ba nghĩa của các pháp ác, bất thiện khiến phải

đọa xuống, c

òn các pháp thiện thì ở trên. Cũng như bình bơ (tô) ở trong nước bị bể, khi ấy ngói

đá th

ì chìm xuống dưới, còn bơ thì nổi ở trên. Ðây cũng như thế, các pháp ác bất thiện thì chìm xuống, các pháp thiện thì nổi ở trên.

Này Ma-ha-nam, ngày xưa lúc Ta chưa thành Phật

đạo, sáu năm cần khổ ở Ưu-lưu-tỳ, chẳng ăn thức thơm ngon, thân thể gầy ốm như người trăm tuổi, đều v

ì không

ăn. Nếu lúc Ta muốn đứng l

ên, liền té xuống

đất. Khi ấy Ta nghĩ rằng: 'Nếu Ta ở đây m

à mạng chung sẽ sanh về

đâu?' Ta lại nghĩ: ' Nay Ta mạng chung chắc chắn chẳng sanh trong đường ác. Nhưng nghĩa thú chẳng thể đi từ vui đến vui, m

à phải do khổ mà sau

đến chỗ vui. Bấy giờ Ta lại dạo trong hang Ti

ên nhân, có nhiều Ni-kiền Tử

đang học đạo ở đó. Khi đó Ni-kiền Tử giơ tay chỉ mặt trời, phơi thân học đạo, hoặc có người ngồi xổm m

à học

đạo. Khi ấy Ta đến đó bảo Ni-kiền Tử:

- 'Các Ông vì sao lại rời tòa ngồi giơ tay, kiễng chân thế?'.

Ni-kiền Tử ấy nói:

- 'Cồ-

đ

àm nên biết! Ngày xưa Tiên sư của tôi làm hạnh bất thiện, nay sở dĩ tôi khổ như thế là muốn diệt hết tội kia. Nay tuy bày hình thể có phần hổ thẹn, nhưng cũng tiêu diệt

được việc n

ày. Cù-

đ

àm! Ngài nên biết hành tận thì khổ cũng tận, khổ tận thì hành cũng tận. Khổ và hành

đ

ã tận thì

đến Niết-b

àn'.

Lúc ấy, Ta lại bảo Ni-kiền Tử:

- 'Việc này không

đúng. Chẳng phải do h

ành tận mà khổ cũng tận; cũng chẳng do khổ tận mà hành cũng tận rồi

đến được Niết-b

àn. Nay nếu khổ hành tận

đến Niết-b

àn thì việc này

đúng. Nhưng không thể từ vui đến vui'.

Ni-kiền Tử nói:

- 'Vua Tần-bà-sa-la

đi từ vui đến vui, có khổ g

ì

đâu?'.

Khi ấy, Ta lại bảo Ni-kiền Tử:

- 'Vua Tần-bà-sa-la vui

đâu bằng cái vui của Ta!'.

Ni-kiền Tử

đáp:

- 'Cái vui của Tần-bà-sa-la hơn cái vui của Ngài'.

Ta lại bảo Ni-kiền Tử:

- 'Vua Tần-bà-sa-la có thể khiến Ta ngồi kiết-già bảy ngày bảy

đ

êm không nhúc nhích ch

ăng? Cho d

ù sáu, n

ăm, bốn, ba, hai cho đến một ng

ày ngồi kiết-già

được chăng?'.

Ni-kiền Tử

đáp:

- 'Không

được, C

ù-

đ

àm'.

Ta bảo:

- 'Ta có thể

đủ sức ngồi kiết-gi

à, thân không lay

động. Thế n

ào, Ni-kiền Tử, vua Tần-bà-sa-la vui hay Ta vui?'.

Ni-kiền Tử nói:

- 'Sa-môn Cù-

đ

àm vui'.

Ðúng thế, Ma-ha-nam! Nên dùng phương tiện này

để biết không thể từ vui đến vui m

à phải từ khổ

đến vui. N

ày Ma-ha-nam! Ví như một làng lớn, hai bên có ao nước to

đầy nước, ngang dọc một do-tuần. Có người đến đó lấy một giọt nước. Thế n

ào, Ma-ha-nam? Nước ở chỗ nào nhiều? Nước của một giọt nhiều hay nước của ao nhiều?

Ma-ha-nam nói:

- Nước ao nhiều chứ không phải nước một giọt nhiều.

Thế Tôn bảo:

- Ðây cũng như thế. Ðệ tử Hiền Thánh các khổ

đ

ã hết, không còn có nữa. Cái còn lại như một giọt nước, như

đạo giả thấp nhất trong chúng của Ta, chẳng qua bảy lần chết, bảy lần sống th

ì hết mé khổ. Nếu lại dũng mãnh tinh tấn thì liền

đến bậc Gia-gia (A-na-h

àm hướng) rồi chứng.

Bấy giờ Thế Tôn lại thuyết pháp vi diệu cho Ma-ha-nam một lần nữa. Ông ta nghe pháp rồi,

đứng l

ên mà

đi.

Khi ấy, Ma-ha-nam nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời, Tôn giả Na-già-bà-la ở trong thành Lộc Dã. Khi ấy có một Bà-la-môn già lụ khụ, xưa có quen biết chút ít với Tôn giả Na-già-bà-la,

đến chỗ Na-gi

à-bà-la th

ăm hỏi rồi ngồi một b

ên.

Bấy giờ Phạm chí bảo Na-già-bà-la:

- Trong các sự vui, nay Ông thật là sung sướng nhất.

Na-già-bà-la nói:

- Ông xem những nghĩa gì mà nói trong các sự vui, tôi sung sướng nhất?

Bà-la-môn

đáp:

- Trong bảy ngày vừa qua, tôi có bảy

đứa con trai chết, những đứa n

ày

đều dũng m

ãnh, tài cao, trí tuệ ít người bì kịp, rồi trong sáu ngày gần

đây, mười hai người l

àm cũng bị vô thường, họ rất siêng n

ăng không có lười biếng. Kế đó năm ng

ày, bốn anh em của tôi chết, họ biết nhiều kỹ thuật, việc gì cũng làm

được. Rồi cách bốn ng

ày, cha mẹ tôi mạng chung, tuổi vừa tr

ăm tuổi bỏ tôi m

à qua

đời. Cách đây ba ng

ày, hai vợ tôi lại chết, họ dung mạo

đoan chánh, thế gian ít có. Trong nh

à tôi lại có tám hầm trân bảo, hôm qua

đi t

ìm mà không biết chỗ. Ngày nay, như tôi gặp chuyện khổ não này không thể tính kể; mà Tôn giả thì hôm nay xa lìa hẳn hoạn nạn

đó, không c

òn sầu lo, chỉ lấy

đạo pháp l

àm vui thú. Tôi quán nghĩa này rồi mới nói: 'Trong các sự vui, Ông là sung sướng nhất'.

Khi ấy Tôn giả Na-già-bà-la bảo Phạm chí kia rằng:

- Tại sao Ông không tìm cách khiến cho bao nhiêu người ấy

đừng chết?

Phạm chí

đáp:

- Tôi cũng làm nhiều cách

để mong không chết v

à không mất của tiền, tôi cũng tùy thời bố thí tạo công

đức, cầu khẩn chư Thi

ên, cúng dường các trưởng lão Phạm chí, ủng hộ chư Thần, tụng các chú thuật, cũng hay xem tinh tú, rồi cũng trộn cỏ thuốc, cũng

đem thức ăn uống ngon ngọt cho họ lúc nguy ngập. So như thế m

à chẳng thể xứng hợp, chẳng thể cứu

được mạng họ.

Khi ấy Tôn giả Na-già-bà-la liền nói kệ:

Có thuốc, các chú thuật,

Ðồ y phục, uống

ăn,

Tuy thí mà vô ích,

Còn ôm thân khổ hạnh.

Cho dù tế miếu Thần,

Hương hoa và tắm rửa,

So sánh nguồn gốc này,

Không thể trị liệu

được.

Giả sử cho các vật,

Tinh tấn trì Phạm hạnh,

So sánh nguồn gốc này,

Không thể trị liệu

được.

Phạm chí bèn hỏi:

- Nên thi hành pháp gì

để không bị khổ n

ão này?

Tôn giả Na-già-bà-la liền nói kệ:

Gốc ân ái vô minh,

Nổi các hoạn khổ não,

Ðiều ấy diệt không sót,

Mới không có khổ nữa.

Phạm chí ấy nghe xong liền nói kệ:

Tuy già, không già lắm,

Việc làm như

đệ tử,

Mong cho con xuất gia,

Ðể lìa tai nạn này.

Khi ấy Tôn giả Na-già-bà-la liền truyền ba y cho ông ta xuất gia học

đạo, v

à bảo ông rằng:

- Này Tỳ-kheo! Nay Ông nên quán thân này từ

đầu đến chân: Tóc, lông, móng, răng n

ày từ

đâu đến? Thân thể da dẻ, xương tủy, ruột bao tử đều từ đâu đến? Nếu từ đây đi sẽ đi đến đâu? Thế n

ên, Tỳ-kheo! Chớ lo nghĩ nhiều về thế gian khổ não, hãy nên quán trong một lỗ chân lông này, rồi tìm phương tiện thành tựu Tứ

đế.

Rồi Tôn giả Na-già-bà-la nói kệ:

Trừ tưởng, chớ lo nhiều,

Chẳng lâu

được pháp nh

ãn,

Vô thường hành như

điện,

Không gặp may lớn này.

Mỗi mỗi quán chân lông,

Nguồn của sanh và diệt.

Vô thường hành như

điện,

Ðể tâm hướng Niết-bàn.

Khi ấy trưởng lão Tỳ-kheo ấy nhận lời dạy như thế ở chỗ vắng vẻ tư duy nghĩa này. Ðây là pháp mà bậc vọng tộc, cạo bỏ râu tóc do lòng tin kiên cố, xuất gia học

đạo, muốn tu Phạm hạnh vô thượng, sanh tử đ

ã dứt, Phạm hạnh

đ

ã lập, việc phải làm

đ

ã làm xong, không còn tái sanh nữa, như thật mà biết, và Tỳ-kheo ấy thành A-la-hán. Lúc ấy có một vị Trời vốn là người quen biết cũ của Tỳ-kheo ấy, thấy Tỳ-kheo ấy thành A-la-hán, liền

đến chỗ Na-gi

à-bà-la, ở trên không trung nói kệ:

Ðã

được giới cụ túc,

Ở chỗ vắng vẻ kia,

Ðắc

đạo, tâm vô trước,

Trừ các nguồn gốc ác.

Rồi vị Trời ấy lại dùng hoa trời rải lên Tôn giả rồi biến mất.

Bấy giờ, Tỳ-kheo và vị Trời kia nghe Tôn giả Na-già-bà-la nói xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nên quán bảy xứ lành và quán bốn pháp thì ở trong hiện pháp này gọi là thượng nhân. Này Tỳ-kheo! Thế nào là quán bảy xứ lành?

Này Tỳ-kheo! Ở

đây d

ùng tâm từ trùm khắp một phương, hai phương, ba phương, bốn phương, bốn phía trên dưới cũng lại như thế,

đều đem l

òng từ rải

đầy khắp thế gian. Tâm bi,

hỉ, xả, không, vô tướng, vô nguyện cũng lại như thế. Các c

ăn đầy đủ, ăn uống lượng sức m

ình, hằng tự giác ngộ. Như thế, này Tỳ-kheo! Hãy quán bảy xứ lành.

Này Tỳ-kheo! Thế nào là quán sát pháp bốn chỗ? Ở

đây Tỳ-kheo, nội tự quán thân, trừ bỏ sầu lo được thân ý chỉ (niệm xứ), ngoại lại quán thân thân ý chỉ, nội ngoại quán thân thân ý chỉ. Nội tự quán thọ thọ ý chỉ, ngoại tự quán thọ thọ ý chỉ, nội ngoại quán thọ thọ ý chỉ. Nội quán tâm tâm ý chỉ, ngoại quán tâm tâm ý chỉ, nội ngoại quán tâm tâm ý chỉ, trừ bỏ sầu lo, không c

òn khổ hoạn. Nội quán pháp pháp ý chỉ, ngoại quán pháp pháp ý chỉ, nội ngoại quán pháp pháp ý chỉ. Như thế, Tỳ-kheo! Hãy quán bốn pháp lành. Này Tỳ-kheo! Nếu ai có thể quán sát bảy xứ lành và bốn pháp như thế, thì ở trong hiện pháp này là bậc Thượng nhơn. Thế nên, Tỳ-kheo! nên tìm phương tiện thành tựu bảy xứ lành và quán bốn pháp. Như thế, này các Tỳ-kheo, hãy học

điều n

ày!

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Thích-sĩ Ca-tỳ-la-vệ, trong vườn Ni-câu-lũ cùng chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người.

Bấy giờ, nhiều Tỳ-kheo

đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy rồi ngồi một b

ên. Những Tỳ-kheo này bạch Thế Tôn:

- Chúng con muốn

đến phương Bắc du hóa.

Thế Tôn bảo:

- Nên biết phải thời.

Thế Tôn lại bảo Tỳ-kheo:

- Các Thầy có từ giã Tỳ-kheo Xá-lợi-phất ch

ăng?

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Thưa không, bạch Thế Tôn.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy, hãy

đến từ gi

ã Tỳ-kheo Xá-lợi-phất. Vì sao thế? Tỳ-kheo Xá-lợi-phất thường giáo giới cho các người Phạm hạnh pháp này. Thầy ấy thuyết pháp không biết chán.

Rồi Thế Tôn thuyết pháp vi diệu cho các Tỳ-kheo. Các Tỳ-kheo nghe pháp xong

đứng l

ên, cúi lạy Thế Tôn,

đi nhiễu quanh Phật ba v

òng, rồi lui

đi.

Bấy giờ Tôn giả Xá-lợi-phất

đang ở trong đền Thần Thích-

sĩ. Những Tỳ-kheo ấy

đến chỗ Xá-lợi-phất thăm hỏi rồi ngồi một b

ên. Những Tỳ-kheo ấy bạch Xá-lợi-phất:

- Chúng tôi muốn

đến phương Bắc du hóa trong nhân gian, nay đ

ã từ giã Thế Tôn rồi.

Xá-lợi-phất nói:

- Các Thầy nên biết nhân dân phương Bắc, Sa-môn, Bà-la-môn thảy

đều thông minh, trí tuệ khó sánh kịp, lại có nhân dân ưa đến thi tranh luận. Nếu như họ hỏi các Thầy: 'Thầy của chư Hiền có những luận g

ì?'. Nếu họ hỏi thế, các Thầy

định đáp thế n

ào?

Các Tỳ-kheo

đáp:

- Nếu có người

đến hỏi thế, chúng tôi sẽ d

ùng nghĩa này trả lời: 'Sắc là vô thường, mà vô thường tức là khổ, khổ thì vô ngã, vô ngã thì không; do không, vô ngã nên kia không. Như thế, bậc trí giả quán như vậy. Thọ, tưởng, hành, thức cũng vô thường, khổ, không, vô ngã. Kỳ thực không,

đó l

à do vô ngã nên không. Như thế là chỗ người trí học hỏi. Ngũ ấm này thảy

đều không tịch, do nhân duy

ên hòa hợp,

đều sẽ trở về hoại diệt, không có lâu bền. Tám chánh đạo v

à Bảy giác chi; chỗ Thầy tôi nói chính là

đây vậy. Nếu các người Sát-lợi, B

à-la-môn

đến hỏi nghĩa với chúng tôi, chúng tôi sẽ d

ùng nghĩa này

đáp'.

Khi ấy, Tôn giả Xá-lợi-phất bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy hãy giữ vững tâm ý, chớ có hấp tấp.

Rồi Xá-lợi-phất thuyết pháp vi diệu

đầy đủ cho các Tỳ-kheo, v

à họ

đứng l

ên

đi. Khi các Tỳ-kheo ấy đi chưa xa, Xá-lợi-phất bảo các Tỳ-kheo:

- Nên hành Tám chánh

đạo v

à pháp Bảy giác chi thế nào?

Khi ấy các Tỳ-kheo bạch Xá-lợi-phất:

- Chúng tôi từ xa

đến l

à muốn

được nghe nghĩa n

ày. Cúi mong Tôn giả nói cho.

Xá-lợi-phất

đáp:

- Các Thầy lắng nghe, lắng nghe! Khéo suy nghĩ. Nay tôi sẽ nói.

Các Tỳ-kheo vâng lời dạy. Xá-lợi-phất nói:

- Nếu một lòng nhớ chánh kiến là niệm giác ý chẳng loạn; Ðẳng trị, là một lòng nhớ tất cả pháp là trạch pháp giác ý; Ðẳng ngữ là thân ý tinh tấn, tức tinh tấn giác ý; Ðẳng nghiệp, tất cả các pháp

được

sanh là hỷ giác ý; Ðẳng mạng, biết

đủ với t

ài sản của Hiền Thánh, xả bỏ hết gia tài thân thể an ổn là ỷ giác ý (khinh an); Ðẳng phương tiện,

được Tứ

Ðế của Hiền Thánh, trừ sạch các kiết sử, là

định giác ý;

Ðẳng niệm, quán Tứ ý chỉ (Tứ niệm xứ), thân không bền chắc,

đều không, vô ng

ã là hộ giác ý (xả giác ý); Ðẳng tam-muội,

điều chưa được sẽ được, điều chưa độ sẽ độ, điều không chứng được khiến cho chứng được.

Nếu có người

đến hỏi nghĩa n

ày: 'Làm thế nào

để tu Tám chánh đạo v

à Bảy giác chi?' Các Thầy nên

đáp như thế. V

ì sao? Nếu có Tỳ-kheo tu Tám chánh

đạo v

à Bảy pháp này, thì tâm hữu lậu

được giải thoát. Nay tôi lại bảo các Thầy một lần nữa; Nếu có Tỳ-kheo tu h

ành, tư duy Tám chánh

đạo v

à Bảy pháp, Tỳ-kheo ấy sẽ thành tựu quả thứ hai, không có hồ nghi; sẽ

đắc A-na-h

àm hoặc A-la-hán. Thôi gác việc này, nếu không

được nhiều, th

ì trong một ngày, người hành Tám chánh

đạo v

à Bảy pháp này cũng

được phước không thể tính kể, có thể đắc A-na-h

àm hoặc A-la-hán.

Vì thế, chư Hiền! Nên tìm phương tiện tu hành Tám chánh

đạo v

à Bảy pháp này, giữ

đạo chớ có hồ nghi.

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe lời Xá-lợi-phất dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo Ca-diếp:

- Nay Thầy tuổi

đ

ã già, không còn trai tráng nữa, hãy nên nhận thức

ăn uống v

à y phục của các trưởng giả.

Ðại Ca-diếp bạch Phật:

- Con không kham nhận y thực ấy. Nay con mặc áo nạp này tùy thời khất thực, vui sướng vô cùng.Vì sao? Tương lại sẽ có các Tỳ-kheo, thân thể nhu nhuyến, tâm tham

đắm y thực tốt đẹp rồi thối chuyển việc tham Thiền, lại không chịu khổ. Họ lại sẽ nói rằng: 'Các Tỳ-kheo ở thời Phật quá khứ, cũng nhận lời người thỉnh, nhận y thực của người. V

ì sao chúng ta không làm theo pháp của Thánh nhân ngày xưa?'. Vì họ ngồi tham

đắm y thực, n

ên sẽ bỏ pháp phục, làm cư sĩ, khiến các Hiền Thánh không còn oai thần nữa. Bốn bộ chúng dần dần giảm bớt. Thánh chúng

đ

ã giảm ít thì chùa chiền của Như Lai sẽ bị hủy hoại. Vì chùa Như Lai

đ

ã bị hủy hoại thì kinh pháp sẽ bị thất lạc. Khi ấy chúng sanh không còn tinh quang nữa,

đ

ã không có tinh quang thì thọ mạng sẽ ngắn ngủi. Khi ấy, chúng sanh kia mạng chung

đều rơi v

ào ba

đường ác. Cũng như ng

ày nay, chúng sanh vì phước nhiều nên

đều sanh l

ên trời,

đời tương lai v

ì làm tội nhiều sẽ vào

địa ngục.

Thế Tôn bảo:

- Lành thay, lành thay! Ca-diếp có nhiều lợi ích, Thầy làm bạn tốt, làm phước

điền cho người đời. Ca-diếp, Thầy n

ên biết! Sau khi Ta nhập Niết-bàn hơn ngàn n

ăm, sẽ có các Tỳ-kheo thối chuyển việc tham Thiền, chẳng h

ành pháp

đầu đ

à nữa, cũng không khất thực, mặc áo vá, mà tham nhận y thực của trưởng giả thỉnh. Cũng chẳng ở dưới gốc cây, nơi vắng vẻ, ưa thích trang hoàng nhà cửa, cũng không dùng

đại tiểu tiện l

àm thuốc, chỉ

đắm trước các dược thảo cực kỳ ngon ngọt, hoặc trong đó tham đắm t

ài sản, lẫn tiếc nhà cửa, thường cải vã nhau.

Bấy giờ

đ

àn-việt, thí chủ dốc lòng tin Phật pháp, ưa thích bố thí chẳng tiếc của cải. Khi ấy,

đ

àn-việt thí chủ sau khi mạng chung

đều sanh l

ên trời; còn Tỳ-kheo giải

đ

ãi, chết sẽ vào

địa ngục. Như thế, n

ày Ca-diếp! Tất cả các hành thảy

đều vô thường, không được bền lâu. Lại nữa, Ca-diếp n

ên biết! Ðời tương lai, sẽ có Tỳ-kheo cạo bỏ râu tóc mà tập theo gia nghiệp, tay trái bồng con trai, tay phải ôm con gái, lại cầm

đ

àn sáo,

đi khất thực tr

ên các

đường phố. Bấy giờ đ

àn-việt thí chủ thọ phước vô cùng, huống gì ngày nay có những người chí thành khất thực. Như thế này Ca-diếp! Tất cả các hành vô thường, không

được bền lâu.

Ca-diếp nên biết,

đời tương lai hoặc có Sa-môn Tỳ-kheo sẽ bỏ Tám chánh đạo v

à Bảy pháp như nay Ta

đ

ã tu tập pháp bảo ấy trong bao vô số kiếp. Các Tỳ-kheo

đời tương lai d

ùng ca khúc, ở trong chúng khất thực

để tự nuôi sống. Song các đ

àn-việt thí chủ cúng thức

ăn cho các Tỳ-kheo ấy cũng c

òn

được phước, huống g

ì ngày nay mà không

được phước sao?

Nay Ta

đem pháp n

ày trao lại cho Tỳ-kheo Ca-diếp và A-nan. Vì sao? Nay Ta tuổi

đ

ã già

đến tám mươi. Như Lai không bao lâu sẽ diệt độ. Nay đem pháp bảo phó chúc hai người, khéo ghi

nhớ

đọc

tụng, giữ gìn

đừng cho dứt mất, lưu truyền trong thế gian. Người n

ào có lỗi làm dứt tuyệt lời dạy của bậc Thánh sẽ bị

đọa v

ào chốn biên

địa. Cho n

ên hôm nay Ta dặn dò trao phó kinh pháp cho các Thầy,

đừng để dứt mất.

Khi ấy, Tôn giả Ðại Ca-diếp và Tôn giả A-nan liền từ chỗ ngồi

đứng dậy, quỳ gối chấp tay bạch Phật:

- Do những cớ gì

đem kinh pháp n

ày trao phó hai chúng con mà không trao người khác? Trong chúng của Như Lai, lại có các vị thần thông

đệ nhất không thể tính kể, sao không trao phó dặn d

ò?

Thế Tôn bảo Ca-diếp:

- Ta xem trong cõi Trời, cõi Người, trọn không thấy người nào có thể thọ trì pháp bảo này sánh bằng Ca-diếp, A-nan. Trong hàng Thanh v

ăn cũng không ai hơn hai người n

ày. Chư Phật

đời quá khứ cũng có hai người thọ tr

ì kinh pháp, như Tỳ-kheo Ca-diếp và A-nan ngày nay sánh rất là rất thù diệu. Vì sao? Tỳ-kheo hành

đầu đ

à ở thời Phật quá khứ, khi pháp còn thì còn, pháp mất thì mất. Còn Tỳ-kheo Ca-diếp của Ta hôm nay còn lưu lại ở

đời,đến Phật Di-lặc ra đời mới nhập diệt. Do nhân duy

ên này, Tỳ-kheo Ca-diếp ngày nay hơn chúng Tỳ-kheo thời quá khứ.

Lại nữa, Tỳ-kheo A-nan, vì sao hơn thị giả thời quá khứ? Thị giả chư Phật thời quá khứ nghe Phật nói rồi sau mới hiểu; còn nay Tỳ-kheo A-nan, Như Lai chưa nói ra

đ

ã hiểu. Như Lai không cần nói, Tỳ-kheo A-nan hơn các thị giả chư Phật thời quá khứ.

Cho nên, này Ca-diếp, A-nan! Nay Ta giao phó cho các Thầy, dặn dò các Thầy pháp bảo này,

đừng để thiếu sót, diệt mất.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Tất cả hành vô thường

Khởi lên ắt có diệt

Không sanh thì không tử

Diệt này rất là vui.

Khi ấy, Tôn giả Ðại Ca-diếp và Tôn giả A-nan nghe lời Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

-ooOoo-

XXXXII.1. Phẩm Bát nạn (1)

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở một nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Người phàm phu không nghe, không biết thời tiết thuyết pháp. Tỳ-kheo nên biết! Có tám thời không

được nghe pháp, người không được tu h

ành. Thế nào là tám?

Nếu lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, diễn nói giáo pháp rộng r

ãi

được đến Niết-b

àn. là việc làm của Như Lai, nhưng chúng sanh này ở trong

địa ngục, không nghe, không thấy.

Ðó là nạn

đầu ti

ên.

Lại nếu lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, diễn nói giáo pháp rộng r

ãi, mà chúng sanh này ở trong loài súc sanh không nghe, không thấy. Ðó là nạn thứ hai.

Lại nữa, lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, diễn nói giáo pháp rộng r

ãi, nhưng chúng sanh này ở trong ngạ quỷ, không nghe, không thấy. Ðấy là nạn thứ ba.

Lại nữa, lúc Như Lai xuất hiện ở

đời,

diễn nói giáo pháp rộng rãi. Nhưng chúng sanh này sống ở bên

địa, phỉ báng Hiền Thánh, tạo các t

à nghiệp. Ðó là nạn thứ n

ăm.

Lại nữa, lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, diễn nói giáo pháp rộng r

ãi

đến được Niết-b

àn, nhưng chúng sanh này tuy sống ở trung tâm của nước, nhưng sáu c

ăn không đầy đủ, lại cũng không phân biệt được pháp thiện ác.

Ðó là nạn thứ sáu.

Lại nữa, lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, diễn nói giáo pháp rộng r

ãi

đến được Niết-b

àn, nhưng chúng sanh này tuy sống ở trung tâm của nước, sáu c

ăn đầy đủ không có khuyết tật, m

à tâm thức tà kiến; cho rằng người không thí, người không thọ, cũng không có quả báo thiện ác, không

đời n

ày,

đời sau, cũng không cha mẹ, đời không có Sa-môn, B

à-la-môn v.v... có thành tựu quả A-la-hán, tự thân chứng

được để tự an lạc.

Ðó là nạn thứ bảy.

Lại nữa, lúc Như Lai không xuất hiện ở

đời,

Như Lai cũng không thuyết pháp

đưa đến Niết-b

àn, tuy chúng sanh này sống ở trung tâm nước, sáu c

ăn đầy đủ, kh

am nhẫn thọ pháp, thông minh tài cao, nghe pháp hiểu liền, tu hành chánh kiến, biết có vật, có thí, có người thọ, có quả báo thiện ác, có

đời n

ày,

đời sau, ở đời có Sa-môn, B

à-la-môn v.v... tu chánh kiến chứng

được A-la-hán.

Ðó là nạn thứ tám, chẳng

được tu h

ành Phạm hạnh. Này Tỳ-kheo,

đó gọi l

à tám nạn chẳng

được tu h

ành Phạm hạnh.

Ở

đây, n

ày Tỳ-Kheo! Có một thời tiết cho người tu hành Phạm hạnh. Thế nào là một? Ðó là lúc Như Lai xuất hiện ở

đời, rộng nói giáo pháp được đến Niết-b

àn, và người này sanh ở trung tâm của nước, thế trí biện thông, thấy vật

đều r

õ biết, tu thành chánh kiến, cũng hay phân biệt các pháp thiện ác, biết có

đời n

ày,

đời sau, đời có bậc Sa-môn, B

à-la-môn tu chánh kiến chứng

được A-la-hán.

Ðó là người Phạm hạnh tu hành một pháp

được Niết-b

àn.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Tám nạn không một loại

Khiến người không

được đạo

Như nay hiện ở trước

Thế gian không thể gặp

Cũng nên học Chánh pháp

Cũng chớ mất chỗ này

Nhớ về lại quá khứ

Ðã sanh trong

địa ngục

Ở

đây đoạn vô dục

Tư duy nơi Chánh pháp

Còn mãi ở thế gian

Mà không lúc

đoạn diệt.

Ở

đây đoạn vô dục,

Tư duy nơi Chánh pháp

Ðoạn hẳn nguồn sanh tử

Còn mãi ở thế gian

Ðã

được mang thân người

Phân biệt pháp chánh chân

Những người chưa

đắc quả

Ắt dạo nơi tám nạn.

Nay nói có tám nạn,

Yếu hạnh của Phật pháp

Một nạn vẫn còn quá

Như bộng cây mặt biển

Tuy nên lìa một nạn

Mới có

được lý n

ày

Nếu lìa một Tứ

đế

Là lìa hẳn chánh

đạo

Thế nên hãy chuyên tâm

Tư duy về diệu lý

Chí thành nghe Chánh pháp

Liền

được

chỗ vô vi.

Thế nên Tỳ-kheo! Hãy cầu phương tiện xa lìa nơi tám nạn, chớ mong ở

đó. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, hãy học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có tám

địa ngục lớn. Thế n

ào là tám? Ðịa ngục Sống Lại;

địa ngục Dây

Ðen;

địa ngục

Ðẳng Hại;

địa ngục G

ào Khóc;

địa ngục G

ào Khóc Lớn;

địa ngục A-Tỳ; địa ngục Nóng; địa ngục Nóng Lớn.

Như thế, này các Tỳ-kheo! Có tám

đại địa ngục.

Bấy giờ Thế Tôn liền nói kệ:

Sống Lại và Dây Ðen

Ðẳng Hại, hai Gào Khóc

Ngục A-Tỳ ngũ nghịch

Ðịa ngục Nóng, Nóng Lớn

Ðây gọi tám

địa ngục

Trong ấy không thể ở

Ðều do gốc ác hạnh Mười sáu lớp vách kín

Và trên

địa ngục sắt kia

Lửa dữ, hằng thiêu

đốt

Khắp trong một do tuần

Lửa hừng rất mạnh mẽ

Bốn thành, bốn lớp cửa

Trong

đó rất bằng phẳng

Lại lấy sắt làm thành

Nắp sắt che trên

đó.

Ðây do nhân duyên tội báo của chúng sanh, khiến cho chúng sanh kia thọ khổ vô lượng, máu thịt tiêu hết chỉ còn lại xương.

Vì những gì mà gọi là

địa ngụa Sống Lại? Có những chúng sanh thân h

ình thẳng

đơ không thể dao động, bị khổ bức bách m

à không thể di chuyển, thân hình không còn máu thịt. Khi ấy họ tự bảo nhau: 'Chúng sanh sống lại, sống lại'. Lúc

đó, chúng sanh ấy liền tự sống lại. Do nhân duy

ên này nên gọi là

địa ngục Sống Lại.

Lại vì nhân

đâu lại gọi l

à

địa ngục Dây

Ðen? Chúng sanh kia hình thể gân mạch

đều hóa th

ành dây

để cứa v

ào thân, nên gọi là

địa ngục Dây

Ðen.

Lại do nguyên nhân gì mà lại gọi là

địa ngục

Ðẳng Hại? Ở

đây, chúng sanh kia tụ tập một nơi, đầu bị chặt rồi mọc lại. Do nhân duy

ên này gọi là

địa ngục

Ðẳng Hại.

Lại do nhân duyên gì gọi là

địa ngục G

ào Khóc? Chúng sanh kia gốc lành

đoạn dứt chẳng c

òn sót mảy lông tóc, ở trong

địa ngục kia chịu khổ n

ão vô lượng, trong

đó k

êu oán, tiếng gào không dứt. Do nhân duyên này gọi là

địa ngục G

ào Khóc.

Lại nữa, do nhân duyên gì gọi là

địa ngục G

ào Khóc Lớn? Chúng sanh trong

địa ngục ấy chịu đau khổ vô lượng, không thể tính kể. Trong đó, họ hô hoán, đấm ngực, tự đánh m

ình và

đồng thanh g

ào thét. Do nhân duyên này gọi là

địa ngục G

ào Khóc Lớn.

Lại do nhân duyên gì gọi là

địa ngục A-tỳ? Những chúng sanh sát hại cha mẹ, phá hoại tháp Phật, l

àm rối loạn chúng T

ăng, học tập t

à kiến

đi

ên

đảo

, tương ưng với tà kiến, tất cả không thể chữa trị. Vì thế nên gọi là

địa ngục A-tỳ.

Lại do nhân duyên gì mà gọi là

địa ngục Nóng? Những chúng sanh ở trong địa ngục ấy, thân thể bốc khói, thảy đều tan nát, n

ên gọi là

địa ngục Nóng.

Lại do nhân duyên gì gọi là

địa ngục Nóng Lớn? Chúng sanh ở trong địa ngục n

ày,

đều không thấy sót lại chút g

ì của tội nhân. Nên gọi là

địa ngục Nóng Lớn.

Thế là, này Tỳ-kheo! Do nhân duyên này gọi là tám

địa ngục lớn. Mỗi địa ngục đều có mười sáu địa ngục nhỏ t

ên là

địa ngục Ưu-bát, địa ngục Bát-đầu, địa ngục Câu-mâu-đầu

,

địa ngục

Phân-

đ

à-lợi,

địa ngục Vị-tằng-Hữu, địa ngục Vĩnh-Vô, địa ngục Ngu Hoặc, địa ngục Súc-Tụ, địa ngục

Ðao-Sơn,

địa ngục Thang Hỏa, địa ngục Hỏa-sơn, địa ngục Khôi-H

à,

địa ngục Kinh Cức, địa ngục Phức Thi, địa ngục Kiến Thọ, địa ngục Nhiệt Thiết Ho

àn.

Như vậy, mười sáu

địa ngục nhỏ n

ày không thể xưng lượng, khiến chúng sanh kia sanh trong

địa ngục. Hoặc có chúng sanh hủy bỏ chánh kiến phỉ báng v

à xa lìa Chánh pháp, sau khi mạng chung

đều sanh trong địa ngục Sống Lại (Ho

àn Hoạt)

Nếu có chúng sanh ưu thích sát sanh liền sanh trong

địa ngục Dây

Ðen.

Nếu có chúng sanh mổ giết Trâu dê, và nhiều loại khác, sau khi mạng chung sanh trong

địa ngục

Ðẳng Hại.

Nếu có chúng sanh không cho mà lấy trộm vật của người khác, liền sanh trong

địa ngục G

ào Khóc.

Nếu có chúng sanh thường ưa dâm dật, lại thêm nói dối, sau khi mạng chung liền sanh trong

địa ngục G

ào Khóc Lớn.

Nếu có chúng sanh sát hại cha mẹ, phá hoại chùa chiền, làm rối loạn Thánh chúng, phỉ báng Thánh nhân, học tập tà kiến

đi

ên

đảo; người ấy sau khi mạng chung sanh trong địa ngục A-tỳ.

Nếu có chúng sanh nghe lời nói ở chỗ này

đem truyền đến chỗ kia, nếu ở kia lại truyền đến chỗ n

ày, tìm phương tiện xấu của người; người ấy sau khi mạng chung sanh trong

địa ngục Nóng.

Nếu có chúng sanh gây tranh

đấu

rối loạn

đôi b

ên, tham

đắm vật của người, dấy khởi lẫn tiếc, tật đố, ôm l

òng do dự; người ấy sau khi mạng chung sanh trong

địa ngục Nóng Lớn.

Nếu có chúng sanh tạo ác nghiệp, sau khi mạng chung sanh trong mười sáu

địa ngục nhỏ. Khi ấy ngục tốt h

ành hạ chúng sanh kia

đau khổ khó lường, hoặc chặt tay, hoặc chặt chân, hoặc chặt tay chân, học cắt mũi, hoặc xẻo tai, hoặc cắt tai, mũi, hoặc lấy cây đ

è lên, hoặc lấy cỏ nhét vào bụng, hoặc treo tóc ngược, hoặc lột da, khoét thịt, hoặc chẻ làm hai, hoặc may kín lại, hoặc chặt rời n

ăm phần, hoặc chặt lửa đốt, hoặc rưới nước sắt nóng l

ên, hoặc xé ra làm n

ăm, hoặc kéo thân d

ài ra, hoặc dùng búa bén chặt

đầu, giây lát sống lại. Cần cho tội nghiệp của người trong ngục trả xong, sau mới ra khỏi.

Có lúc ngục tốt bắt chúng sanh kia, lấy chày lớn

đập nát thân thể, hoặc tuốt gân xương, lại rượt đuổi leo xuống. Có lúc có lo

ài chim mỏ sắt lại mổ

ăn, lại trói chặt năm chi không cho cử động, ném v

ào chảo nước sôi lớn, thêm dùng chĩa ba bằng sắt làm hại thân thể, gió thổi qua thân, sống lại như cũ. Có lúc ngục tốt lại bắt chúng sanh leo núi

đao, núi lửa, không cho ngừng nghỉ. Trong đó chịu khổ không thể tính kể. Cần cho tội nghiệp đ

ã tạo của người ấy hết rồi, sau mới ra.

Có lúc tội nhân không kham chịu sự thống khổ này, lại muốn vào

địa ngục tro nóng chịu khổ vô lượng. Lại từ trong đó ra, v

ào lại

địa ngục chẻ ngược, trong đó gió thổi đau đớn không thể xiết.

Lại từ trong

đó ra, v

ào

địa ngục phẩn nóng. Lúc ấy trong địa ngục phẩn nóng, có các lo

ài trùng li ti rút rỉa thịt xương. Có lúc chúng sanh không chịu nổi thống khổ, lại dời vào

địa ngục cây kiếm, thân thể tan nát, đau đớn không chịu

được. Có lúc ngục tốt hỏi chúng sanh ấy rằng:

- 'Các tội nhân từ

đâu đến? '

Khi ấy tội nhân

đáp:

- 'Chúng tôi cũng không biết từ

đâu đến'

- 'Rồi

đi đâu?

- 'Cũng không biết sẽ

đi đâu

- 'Bây giờ muốn những gì?

- 'Chúng tôi rất

đói khát'

Khi ấy ngục tốt lấy hoàn sắt nóng

đổ v

ào miệng tội nhân ấy,

đốt nát thân thể đau đớn không chịu nổi. Cần cho trả hết tội cũ rồi mới chết. Lúc ấy tội nhân lui tới trải qua bao nhi

êu

địa ngục như vậy, ở trong đó chịu khổ ng

àn vạn n

ăm, sau mới ra khỏi.

Tỳ-kheo nên biết! Vua Diêm-la bèn khởi nghĩ thế này: 'Chúng sanh trong các cõi, thân miệng ý làm ác, sẽ chịu hết những tội như thế. Chúng sanh trong các cõi, thân miệng ý làm lành, những người như thế sẽ sanh cõi trời Quang Âm'.

Lúc ấy, Thế Tôn bèn nói kệ:

Người ngu thường vui vẻ

Như trời Quang Âm kia

Người trí thường sợ sệt

Cũng như ở

địa ngục

.

Lúc ấy tội nhân nghe vủa Diêm-la nói giáo lệnh này: 'Ở

đây đến lúc n

ào diệt hết các tội

đ

ã tạo thì chết rồi

được thọ thân người, sanh v

ào trung tâm của nước, gặp Thiện tri thức, cũng gặp cha mẹ kính tin Phật pháp, ở trong chúng của Như Lai xuất gia theo học

đạo, nơi hiện pháp dứt sạch hữu lậu th

ành vô lậu.

Nay ta bảo một lần nữa. Ông cần

để ý, xa l

ìa tám nạn

được sanh chốn trung tâm, c

ùng gặp Thiện tri thức,

được tu Phạm hạnh, đạt kết quả của bổn nguyện, không mất lời thệ cũ'

Cho nên, này Tỳ-kheo! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhơn muốn xa lìa tám

địa ngục lớm v

à mười sáu

địa ngục nhỏ, th

ì nên tìm phương tiện tu Tám chánh

đạo. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Tỳ-xá-lỵ trong vườn Nại-kỳ (vườn Xoài Ambapàli) cùng với

đại chúng Tỳ-kheo năm trăm người câu hội, dần dần đi du hóa nhân

gian.

Khi ấy, Thế Tôn ngoái nhìn thành Tỳ-xá-ly, giây lâu bèn nói kệ này:

Nay nhìn Tỳ-xá-ly,

Rồi sau không nhìn lại

Cũng lại không bao lâu

Sẽ từ biệt nơi này.

Lúc ấy, nhân dân trong thành Tỳ-xá-ly nghe nói kệ này, thảy

đều lo buồn, đi theo sau Thế Tôn ai nấy rơi lệ tự bảo nhau: 'Không bao lâu Như Lai sẽ diệt độ, thế gian sẽ mất ánh sáng'.

Thế Tôn bảo:

- Thôi, thôi! Các Người chớ buồn lo, vật

đáng hoại diệt m

à muốn không hoại diệt thì trọn không có lý. Trước

đây,

Ta

đem bốn việc dạy bảo do đây được tác

chứng. Và Ta cũng ở trong bốn

độ chúng, dạy bảo bốn việc n

ày. Thế nào là bốn? Tất cả hành vô thường, là pháp thứ nhất. Tất cả hành khổ là pháp thứ hai. Tất cả hành vô ngã là pháp thứ ba. Niết-bàn là diệt tận, là pháp thứ tư. Như thế, không bao lâu Như Lai sẽ diệt

độ. Các Người n

ên biết bốn pháp c

ăn bổn, v

ì khắp tất cả chúng sanh nói bày nghĩa ấy.

Bấy giờ, Thế Tôn muốn khiến cho nhân dân thành Tỳ-xá-ly trở về, liền hóa hiện một hầm lớn, Thế Tôn

đưa chúng Tỳ-kheo qua bờ b

ên kia, dân chúng trong nước ở bờ bên này. Lúc ấy, Thế Tôn ném cái bát của Ngài lên hư không cho dân chúng thành ấy, lại bảo:

- Các Người khéo cúng dường bát này, cũng nên cúng dường bậc Pháp sư tài cao

được phước vô lượng lâu d

ài.

Lúc ấy, Thế Tôn cho họ chiếc bát rồi, liền

đi đến nước Câu-thi-na-kiệt. Lúc ấy, nhân dân nước Câu-thi-na-kiệt có hơn năm trăm lực sĩ nhóm tại một chỗ b

àn luận thế này:

- Chúng ta cùng làm một việc kỳ lạ

để sau khi chết danh tiếng truyền lâu, con cháu c

ùng truyền tụng rằng: 'Ngày xưa, các lực sĩ thành Câu-thi-na-kiệt thế lực khó bì.'

Lát sau, họ lại khởi niệm 'Nên làm việc gì? '

Bấy giờ, cách thành Câu-thi-na-kiệt không xa có tảng

đá vuông lớn, d

ài một tr

ăm hai mươi bộ, rộng sáu mươi bộ. Họ nói: 'chúng ta sẽ c

ùng nhau dựng nó lên'. Họ

đem hết sức để dựng tảng đá m

à không nhúc nhích lay chuyển, huống gì dựng lên. Lúc ấy, Thế Tôn

đi đến chỗ họ, hỏi rằng:

- Các Ðồng tử muốn làm gì?

Các

đồng tử bạch Phật:

- Trước

đây, chúng con b

àn luận như thế này, muốn dời tảng

đá n

ày

để cho đời đời khen truyền danh tiếng của m

ình. Ra sức từ

đó đến nay, đ

ã bảy ngày, song không thể khiến tảng

đá n

ày di chuyển.

Phật bảo các

đồng tử:

- Có muốn Như Lai dựng tảng

đá n

ày ch

ăng?

Các

đồng tử đáp:

- Nay chính phải thời, cúi xin Thế Tôn sắp

đặt tảng đá n

ày.

Lúc ấy, Thế Tôn dùng bàn tay nâng tảng

đá l

ên,

đưa qua b

àn tay trái, ném lên hư không, tảng

đá văng l

ên

đến trời Phạm thi

ên. Các lực sĩ thành Câu-thi-na-kiệt không thấy tảng

đá, b

èn bạch Phật:

- Tảng

đá ấy nay ở chỗ n

ào? Chúng con

đều không thấy.

Thế Tôn bảo:

- Tảng

đá n

ày hiện ở trên trời Phạm thiên.

Các

đồng tử đều bạch Phật:

- Khi nào nó rơi xuống cõi Diêm phù.

Thế Tôn bảo:

- Nay Ta sẽ dẫn thí dụ, người trí do thí dụ tự hiểu. Giả sử lại có người lên

đến Phạm thi

ên, nâng tảng

đá ấy ném xuống Di

êm phù, mười hai n

ăm mới đến. Song nay do oai thần của Như Lai, nó sẽ rơi xuống ngay.

Ðức Phật nói xong, tảng

đá ấy lập tức rơi xuống, trong hư không mưa trăm ng

àn thứ hoa trời. Hơn n

ăm trăm đồng tử ấy xa thấy đá rơi xuống, b

èn chạy tán loạn không dám

đứng chỗ cũ, Phật bảo họ:

- Ðừng sợ, Như Lai tự biết thời.

Bấy giờ Thế Tôn

đưa tay trái tiếp tảng đá, đặt qua b

àn tay mặt và dựng nó lên. Lúc ấy, Tam thiên

đại thi

ên thế giới rung

động sáu cách. Các c

õi trời thần diệu trong hư không, rải các thứ hoa sen Ưu-bát. N

ăm trăm đồng tử đều khen ngợi:

- Thật là chưa từng có, rất kỳ lạ, rất

đặc biệt! Oai thần của Như Lai thật không thể sánh kịp. Tảng đá n

ày dài một tr

ăm hai mươi bộ, rộng sáu mươi bộ, m

à Thế Tôn chỉ dùng một tay sắp xếp cho nó.

Lúc ấy, n

ăm trăm đồng tử đều bạch Phật:

- Như Lai dùng thần lực gì di chuyển tảng

đá n

ày? Là dùng sức thần túc, hay dùng sức trí tuệ xếp

đặt tảng đá n

ày?

Phật bảo các

đồng tử:

- Nay không dùng sức thần túc, cũng không dùng sức trí tuệ. Nay Ta chỉ dùng sức của cha mẹ mà sắp xếp tảng

đá n

ày.

Các

đồng tử đều bạch Phật:

- Không biết Như Lai dùng sức của cha mẹ là như thế nào?

Phật bảo:

- Nay Ta sẽ dẫn thí dụ cho các Ðồng tử. Người trí do thí dụ tự hiểu. Này các Người! Nên biết sức của mười con lạc

đ

à không bằng sức một con voi thường. Lại, sức của mười lạc

đ

à và một voi thường, không bằng sức của một con voi Ca-la-lặc. Sức của mười lạc

đ

à và một voi thường cùng sức của voi Ca-la-lặc, không bằng sức một con voi Cưu-

đ

à-

đi

ên. Giả sử sức của mười lạc

đ

à và một voi thường cho

đến cộng với sức một voi Cưu-đ

à-

đi

ên không bằng sức một voi Bà-ma-na. Lại tính sức của voi này, không bằng sức một voi Ca-ni-lưu. Lại tính hết sức của các voi trên, không bằng sức của một voi Ưu-bát. Lại tính hết sức của bao nhiêu voi, không bằng sức của một voi Bát-

đầu-ma. Lại tính kể so sánh sức của bao nhi

êu voi, không bằng sức một voi Câu-ni-

đ

à. Lại gom hết

để tính kể so sánh, không bằng sức của một voi Phân-đ

à-lợi. Lại gom hết

để tính kể so sánh, không bằng sức của một Hương tượng. Lại gồm hết để tính kể so sánh, không bằng sức của một Ma-kha-na-cực. Lại gồm hết để tính kể so sánh, không bằng sức của một Na-la-di

ên. Lại gồm hết tính kể so sánh, không bằng sức của một Chuyển luân Thánh vương. Lại gồm hết tính kể so sánh, không bằng sức của một A-duy-việt-trí (Bồ-tát bất thối). Lại gồm hết

để tính kể so sánh, không bằng sức của một Bồ-tát bổ xứ. Lại gồm hết để so sánh, không bằng sức của một Bồ-tát ngồi dưới cội đạo thọ. Lại đem so sánh, không bằng sức của một đức Như Lai do thi thể của cha mẹ. Nay Ta d

ùng sức của cha mẹ

để sắp xếp tảng đá n

ày.

Bấy giờ, n

ăm trăm đồng tử lại bạch Phật:

- Sức thần túc của Như Lai, là như thế nào?

Ðức Phật bảo:

- Xưa, Ta có

đệ tử t

ên Mục-kiền liên, là bậc nhất trong hàng thần túc. Bấy giờ, Ta và Mục-kiền-liên du hóa tại làng vườn trúc Tỳ-la-nhược. Lúc ấy, cõi nước nguy nan, nhân dân cấu xé lẫn nhau, xương phơi

đầy đường. Người xuất gia khất thực khó khăn, Thánh chúng gầy ốm, khí lực hư hao. Lại nữa, nhân dân trong l

àng

đều đói khổ không nơi nương cậy. Lúc ấy,

Ðại Mục-kiền-liên

đến chỗ ta bạch rằng:

- 'Nay thôn Tỳ-la-nhược này rất là

đói khổ, không nơi khất thực, dân chúng khốn đốn không có đường sanh sống. Con cũng được nghe Như Lai dạy rằng, nay dưới lớp đất tự nhi

ên màu mỡ, rất là thơm ngon, cúi xin Thế Tôn cho phép lật lớp

đất ngon l

ên trên, khiến cho dân chúng

được thức ăn, cũng khiến cho Thánh chúng khí lực sung m

ãn'.

Ta bảo Mục-liên:

- 'Các loài trùng nhỏ nhít trong

đất, Thầy để chỗ n

ào?'

Mục-liên thưa:

- 'Con sẽ hóa một tay giống lớp

đất n

ày, lại dùng một tay lật lớp

đất m

àu mỡ lên, khiến loài trùng nhỏ nhít

đều an ổn nơi chỗ của m

ình'.

Lúc ấy Ta bảo Mục-liên:

- 'Tân thầy nghĩ gì mà muốn

đảo ngược đất n

ày?'

Mục-liên thưa:

- 'Nay con

đảo ngược đất n

ày, như lực sĩ lật một chiếc lá, không khó kh

ăn g

ì?'

Ta lại bảo Mục-liên:

- 'Thôi, thôi, Mục-liên! Không cần lật ngược

đất m

àu mỡ này. Vì sao? Chúng sanh thấy chuyện này sẽ kinh sợ, lông áo

đều dựng l

ên,

đền ch

ùa của chư Phật sẽ bị hủy hoại'.

Lúc ấy, Mục-liên

đến trước Phật bạch:

- 'Cúi xin Thế Tôn cho phép Thánh chúng

đi sang châu Uất-đơn-việt khất thực'.

Phật bảo Mục-liên:

- 'Hạng người không có thần túc trong

đại chúng đây, l

àm sao sang bên ấy khất thực?'.

Mục-liên bạch Phật:

-' Người không có thần túc, con sẽ

đưa sang c

õi ấy'.

Phật bảo Mục-liên:

- 'Thôi, thôi, Mục-liên! Không cần Thánh chúng sang bên kia khất thực. Vì sao? Ðời sau cũng sẽ

đói khổ như thế, khất thực khó được, người không nhan sắc. Bấy giờ h

àng Bà-la-môn trưởng giả sẽ bảo các Tỳ-kheo rằng: 'Các Vị sao không

đến Châu Uất

-

đơn-việt khất thực? Ng

ày xưa

đệ tử d

òng họ Thích có thần túc lớn, gặp nạn

đói khổ n

ày

đều c

ùng

đi sang Châu

Uất-

đơn-việt khất thực, để tự cứu m

ình. Ngày nay

đệ tử của Thích-Ca không có thần túc, cũng không có hạnh Sa môn oai thần'. Họ sẽ khinh

dể Tỳ-kheo, khiến hàng trưởng giả cư sĩ kia ôm lòng kiêu mạn chịu tội vô lượng. Mục-liên nên biết, do nhân duyên này, chúng Tỳ-kheo không nên sang hết bên ấy khất thực.

Các Ðồng tử nên biết! Thần túc của Mục-liên,

đức như thế, tính kể sức thần túc của Mục-li

ên trùm khắp Tam thiên

đại thi

ên cõi nước, không nơi nào không có, hay thiếu sót nhưng không bằng sức thần túc của Như Lai là sức hơn tr

ăm lần, ng

àn lần, ức vạn lần, không thể dùng thí dụ

để so sánh thần túc của Như Lai, đức ấy không thể lường.

Các

đồng tử bạch Phật:

- Sức trí tuệ của Như Lai như thế nào?

Ðức Phật bảo

- Xưa, Ta cũng có

đệ tử t

ên Xá-ợi-phất, bậc nhất trong hàng trí tuệ. Như nước biển lớn sâu rộng tám vạn bốn ngàn do-tuần chìm trong biển cũng như thế. Cõi

đất Di

êm-phù, chiều Nam Bắc hai vạn một ngàn do-tuần, chiều Ðông Tây bảy ngàn do-tuần. Nay lấy việc này

để so sánh. D

ùng nước bốn biển làm mực, dùng núi Tu-di làm giấy, bao nhiêu cây cỏ hiện tại của Diêm-phù làm bút, lại khiến tất cả người trong Tam thiên

đại

thiên cõi nước

đều viết, để tả cho hết trí tuệ của Tỳ-kheo Xá-lợi-phất. Nhưng n

ày các Ðồng tử! Nên biết nước mực bốn biển lớn và người cầm bút sẽ dần dần mạng chung, cũng không thể khiến cho trí tuệ của Tỳ-kheo Xá-lợi phất cạn hết. Như thế, các

đồng tử, h

àng trí tuệ bậc nhất trong số

đệ tử Ta, không ai hơn Xá-lợi-phất. Tính sức trí tuệ của Tỳ-kheo Xá-lợi-phất tr

ùm khắp Tam

đại thi

ên cõi nước, không sót không trống chỗ nào, muốn so sánh với sức trí tuệ của Như LAi, tr

ăm lần, ng

àn lần, ức vạn lần không thể dùng thí dụ

để so sánh. Sức trí tuệ của Như Lai l

à như thế.

Lúc ấy, các

đồng tử lại bạch Phật:

- Có thế lực nào hơn thế lực này ch

ăng?

Phật

đáp:

- Cũng có thế lực này vượt hơn thế lực trên. Ðó là gì? Là thế lực vô thường. Hôm nay vào nửa

đ

êm, tại giữa cây Song thọ, Như Lai sẽ bị sức vô thường

đưa đến diệt độ.

Bây giờ, các

đồng tử đều rơi lệ, than thở:

- Như Lai diệt

độ mau chóng

thay! Thế gian mất

đi nh

ãn mục.

Bấy giờ, có Tỳ-kheo-ni Quân-trà-la-hệ-

đầu l

à con gái trưởng giả Bà-la-

đ

à. Tỳ-kheo-ni này bèn khởi ý nghĩ: 'Ta nghe Thế Tôn không bao lâu sẽ diệt

độ. Ng

ày giờ

đ

ã hết, nay ta nên

đến chỗ Thế Tôn để gần gũi thăm hỏi.'

Lúc ấy, Tỳ-kheo-ni kia liền ra khỏi thành Tỳ-xá-ly,

đến chỗ Thế Tôn, xa thấy Như Lai dẫn chúng Tỳ-kheo v

à n

ăm trăm đồng tử muốn đến rừng Song thọ. bấy giờ, Tỳ-kheo-ni đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật v

à bạch:

- Con nghe Thế Tôn sắp diệt

độ, không c

òn trụ thế bao lâu.

Phật

đáp :

- Chính vào giữa

đ

êm nay, Như Lai diệt

độ.

Khi ấy, Tỳ-kheo-ni bạch Phật:

- Nay con xuất gia học

đạo, lại không đạt kết quả sở nguyện; Thế Tôn bỏ con m

à diệt

độ. Cúi xin nói pháp vi diệu cho con để th

ành tựu sở nguyện.

Phật bảo:

- Này Tỳ-kheo-ni, nên tư duy về nguồn gốc của khổ.

Tỳ-kheo-ni lại bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn, thật khổ ! Bạch Như Lai thật khổ!

Phật hỏi:

- Tỳ-kheo quán những nghĩa gì mà nói khổ?

Tỳ-kheo-ni bạch Phật:

- Sanh khổ, già khổ, bệnh khổ, chết khổ, lo buồn rối loạn khổ, oán ghét gặp nhau khổ, thương yêu chia lìa khổ. Tóm lại, n

ăm ấm lẫy lừng khổ. Như thế, bạch Thế Tôn, con quán nghĩa n

ày rồi nên nói là khổ.

Lúc ấy, Tỳ-kheo-ni suy nghĩ nghĩa rồi, liền ngay chỗ ngồi

được tam đạt trí (tam minh). Tỳ-kheo-ni bạch Phật:

- Con không kham thấy Thế Tôn diệt

độ, cúi

xin cho phép con diệt

độ trước.

Khi ấy Thế Tôn im lặng hứa khả.

Tỳ-kheo-ni liền từ chhỗ ngồi

đứng

dậy, lễ dưới chân Phật, rồi ở trước Phật phi thân lên hhư không, làm mười tám phép biến hóa, hoặc

đi, hoặc ngồi, hoặc kinh h

ành, thân phóng ra khói lửa, ẩn hiện tự do không ng

ăn ngại, hoặc phóng lửa nước đầy hư không. Lúc ấy, Tỳ-kheo-ni l

àm vô số thần biến rồi, liền nơi cảnh giới Niết-bàn vô dư mà diệt

độ. Tại đó, chính trong ng

ày Tỳ-kheo-ni ấy diệt

độ, có tám vạn Thi

ên tử

được pháp nh

ãn tịnh.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Trong hàng Thanh v

ăn của Ta, Tỳ-kheo-ni được trí tuệ nhanh chóng bậc nhất l

à Tỳ-kheo-ni Quân-trà-la-hệ-

đầu.

Thế Tôn bảo Tôn giả A-nan:

- Thầy

đến giữa Song thọ, trải t

òa cho Như Lai,

để đầu hướng về phía Bắc.

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

A-nan vâng lời Phật dạy,

đến khoảng

giữa Song thọ trải tòa cho Như Lai, rồi trở lại chỗ Phật, cúi

đầu lễ chân Phật, bạch Phật:

- Ðã trải tòa xong,

đầu hướng về phía Bắc, n

ên biết

đúng thời.

Thế Tôn liền

đi đến giữa Song thọ, v

ào tòa

đ

ã trải. Lúc ấy, Tôn giả A-nan bạch Phật:

- Có nhơn duyên gì khiến Như Lai dạy trải tòa,

đầu

hướng về phía Bắc?

Phật bảo A-nan:

- Sau khi Ta diệt

độ, Phật pháp sẽ ở tại Bắc Thi

ên Trúc. Do nhân duyên này nên Ta bảo trải tòa hướng về Bắc.

Lúc ấy, Thế Tôn chia ba y. A-nan bạch Phật:

- Do cớ gì, hôm nay Như Lai lại chia ba y?

Bấy giờ, trong phút chốc, từ miệng Thế Tôn phát ra hào quang n

ăm sắc.

Ðức Phật bảo:

- Ta vừa khởi ý nghĩ này: Khi chưa thành

đạo, ở địa ngục lâu d

ài,

ăn ho

àn sắt nóng, hoặc

ăn rau cỏ nuôi thân tứ đại, hoặc l

àm loài lừa, lạc

đ

à, voi, ngựa, heo, dê, hoặc làm ngạ quỷ hoặc làm thân người chịu thọ thai, hoặc

được phước trời ăn vị cam lồ tự nhi

ên. Nay Ta

đ

ã thành Như Lai, do Ngũ c

ăn, Ngũ lực

, Bảy giác chi, Tám chánh

đạo th

ành tựu thân Như Lai. Do nhân duyên này nên miệng phát ra hào quang n

ăm sắc vậy.

Lúc ấy, trong phút chốc, từ miệng Phật phóng ra hào quang vi diệu hơn hào quang trước. A-nan bạch Phật:

- Lại do nhân duyên gì khiến Như Lai lại phóng ra hào quang thù thắng hơn trước?

Phật bảo:

- Ta vừa khởi ý nghĩ này: 'Các

đức Phật Thế Tôn đời quá khứ diệt độ, Pháp để lại không tồn tại lâu nơi đời'. Ta lại suy nghĩ th

êm: 'Dùng phương tiện gì khiến pháp Ta

được tồn tại lâu nơi đời? '. Thân Như Lai l

à thân Kim cang, ý Ta muốn nghiền thân này như hạt cải,

để lưu bố thế gian, khiến cho thấy được h

ình tượng Như Lai, sẽ cúng dường nơi

đây nhờ nhân duy

ên phước báo này sẽ sanh trong gia

đ

ình bốn chủng tộc, sanh cõi trời Tứ thiên vương, trời Ba mươi ba, trời Diệm ma, trời Ðâu-suất, trời Hóa tự tại, trời Tha hóa tự tại. Nhân phước này, họ sẽ sanh vào cõi dục, cõi sắc, cõi vô sắc, hoặc lại

được đắc quả Tu-đ

à-hoàn, quả Tư-

đ

à-hàm, quả A-na-hàm, quả A-la-hán, Bích-chi-Phật, hoặc thành Phật

đạo. Do nhân duy

ên này nên phát ra hào quang ấy.

Bấy giờ, Thế Tôn

đích thân tự

xếp y T

ăng-gi

à-lê làm bốn, nằm nghiêng hông bên hữu, hai chân xuôi thẳng xếp lên nhau. Lúc ấy, Tôn giả A-nan khóc lóc rơi lệ không thể tự kềm chế, lại tự trách mình: 'Ðã chưa thành

đạo, bị kiết sử r

àng buộc, mà nay Thế Tôn bỏ ta diệt

độ, ta sẽ nương cậy v

ào ai? '

Lúc ấy, Thế Tôn biết, nên bảo các Tỳ-kheo:

- Tỳ-kheo A-nan nay ở

đâu?

Các Tỳ-kheo thưa:

- Tỳ-kheo A-nan nay

đang đứng sau chỗ nằm của Như Lai, buồn khóc rơi lệ không thể tự kềm, lại tự trách m

ình

đ

ã không thành

đạo, lại không đoạn kiết sử, m

à nay Thế Tôn bỏ vào Niết-bàn.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo A-nan:

- Thôi, thôi A-nan,

đừng

buồn lo. Phàm vật ở

đời đáng tan hoại, muốn đừng thay đổi, việc ấy không được.

Thầy cần ra sức tinh tấn, nhớ nghĩ tu tập Chánh pháp, như thế không bao lâu sẽ chấm dứt mé khổ, thành tựu hạnh vô lậu. Các

đức Như Lai Chánh

Ðẳng Chánh Giác ở thời quá khứ cũng có thị giả như thế. Giả sử hằng sa chư Phật

đời tương lai, cũng sẽ có thị giả như A-nan. Chuyển luân Thánh vương có bốn pháp chưa từng có. Thế n

ào là bốn? Lúc vua Chuyển luân Thánh vương muốn ra khỏi nước, nhân dân thấy

đều vui mừng. Lúc Chuyển luân Thánh vương có lời dạy bảo, ai nghe cũng đều vui mừng. Nghe lời Chuyển luân Thánh vương dạy không chán. Chuyển luân Thánh vương im lặng, giả sử nhân dân thấy vua im lặng cũng lại vui mừng. Tỳ-kheo!

Ðó là Chuyển luân Thánh vương có bốn pháp chưa từng có này.

Tỳ-kheo nên biết ! Ngày nay A-nan cũng có bốn pháp chưa từng có. Thế nào là bốn? Giả sử Tỳ-kheo A-nan im lặng vào trong chúng, người nào cũng thấy vui mừng. Giả sử Tỳ-kheo A-nan có nói lời gì, người nghe lời ấy

đều c

ùng hoan hỷ, nếu im lặng cũng lại như thế. Giả sử Tỳ-kheo A-nan vào trong bốn bộ chúng, vào trong chúng Sát-lợi, Bà-la-môn, vào trong chúng quốc vương, cư sĩ, mọi người

đều hoan hỷ, khởi tâm cung kính, nh

ìn A-nan không chán. Giả sử Tỳ-kheo A-nan có nói

điều g

ì, người nghe dạy pháp vâng theo không chán. Ðó là này Tỳ-kheo, bốn việc chưa từng có nầy.

Lúc ấy, Tôn giả A-nan bạch Thế Tôn:

- Phải làm thế nào khi gặp người nữ? Bởi vì hiện nay Tỳ-kheo

đúng thời đắp y mang bát đi từng nh

à khất thực, tạo phước

độ chúng sanh.

Phật bảo A-nan:

- Ðừng gặp gỡ họ. Nếu có gặp

đừng nói chuyện với họ. Nếu c

ùng nói chuyện phải giữ tâm chuyên ý nhất.

Bấy giờ Thế Tôn liền nói kệ:

Ðừng giao thiệp người nữ

Cũng

đừng nói chuyện chung

Người có thể xa lìa

Ắt lìa khỏi tám nạn.

A-nan bạch Phật:

- Nên

đối xử với Tỳ-kheo Xa-na thế n

ào?

Thế Tôn dạy:

- Nên dùng pháp Phạm-

đ

àn

để trị phạt.

A-nan bạch Phật:

- Thế nào là pháp Phạm-

đ

àn trị phạt?

Thế Tôn dạy:

- Không nên nói chuyện với Tỳ-kheo Xa-na. Cũng chớ nói lành, cũng chớ nói dữ. Còn Tỳ-kheo này cũng không nói gì với các Thầy.

A-nan bạch Phật:

- Nếu không xét kỹ sự việc, ắt phạm tội không nặng ư?

Phật dạy:

- Chỉ không nói chuyện tức là dùng pháp Phạm-

đ

àn trị phạt. Nhưng nếu kẻ ấy không sửa

đổi, sẽ đưa ra giữa chúng, mọi

người cùng búng tay khiến

đuổi ra, không thuyết giới với người ấy, cũng chớ l

àm việc chung trong pháp hội.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Muốn cùng oan gia kia,

Mà

đáp kẻ oán ấy,

Thường niệm, chớ nói n

ăng,

Ðiều này không có lỗi.

Lúc ấy, nhân dân thành Câu-thi-na-kiệt nghe tin Thế Tôn sẽ diệt

độ

vào lúc nữa

đ

êm. Nhân dân trong nước

đi đến khoảng giữa rừng Song thọ, đến rồi cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên.

Dân chúng

đồng bạch Phật:

- Nay nghe Như Lai sắp diệt

độ, chúng con phải tôn kính thế n

ào?

Lúc ấy, Thế Tôn ngoái nhìn Tôn giả A-nan. Tôn giả A-nan liền khởi nghĩ: 'Hôm nay thân thể Như Lai mệt nhọc, muốn bảo ta chỉ dạy nghi thức cho họ'. A-nan quỳ gối bên phải xuống

đất, chắp tay bạch Phật:

- Nay có hai dòng họ, một tên là Bà-a-

đ

à, thứ hai tên Tu-bạt-

đ

à, nay

đến quy y Như Lai v

à Thánh chúng. Cúi xin Thế Tôn cho họ làm Ưu-bà-tắc, từ nay về sau không sát sanh, vâng giữ n

ăm giới.

Lúc ấy, Thế Tôn rộng vì họ thuyết pháp,

để phát khởi những người c

òn lại, khiến họ quy y. Lúc ấy, n

ăm trăm người d

òng Ma-la nước Câu-thi-na-kiệt

đi đến.

Bấy giờ, Phạm chí Tu-bạt từ nước của ông (nước Bà-bà)

đi đến nước Câu-thi-na-kiệt, xa thấy năm trăm người đi đến, liền hỏi:

- Các Ông từ

đâu đến đây?

N

ăm trăm người đáp:

- Tu-bạt nên biết,

đức Thế Tôn sẽ diệt độ v

ào hôm nay tại giữa rừng Song thọ.

Tu-bạt liền khởi nghĩ: 'Như Lai ra

đời rất khó gặp. Thời gian Như Lai xuất hiện như hoa Ưu-đ

àm-bát, ức kiếp mới xuất hiện. Nay ta có các

điều nghhi ngờ không hiểu các pháp, chỉ có Sa-môn C

ù-

đ

àm ấy mới giải

đáp điều nghi ngờ của ta. Nay ta có thể đến chỗ C

ù-

đ

àm ấy mà hỏi nghĩa này'.

Lúc ấy, Phạm chí Tu-bạt

đến rừng Song thọ, đến chỗ Tôn giả A-nan, thưa rằng:

- Tôi nghe Thế Tôn hôm nay sẽ diệt

độ, có đúng không?

A-nan

đáp:

- Thật có việc ấy.

Tu-bạt thưa:

- Song nay tôi còn có

điều nghi ngờ, xin Tôn giả nhận lời, thưa với Thế Tôn rằng: Có người không hiểu lời nói của Lục sư, có thể được nghe Sa-môn C

ù-

đ

àm ch

ăng?

A-nan nói:

- Thôi, thôi, Tu-bạt! Chớ quấy nhiễu Như Lai.

Như vậy

đến ba lần, Tu-bạt lại nói vớ A-nan:

- Như Lai ra

đời thật khó gặp; như hoa Ưu-đ

àm-bát

đúng thời mới xuất hiện. Nay tôi xét thấy Như Lai có thể giải quyết điều nghi ngờ của tôi.

Ðiều tôi hỏi không

đủ để nói hết, m

à nay A-nan không cho tôi

đến bạch với Thế Tôn. Lại có nghe Như Lai quán sát không c

ùng tận, biết trước không cùng tột, mà nay riêng không tiếp tôi.

Lúc ấy, Như Lai dùng Thiên nhĩ xa nghe Tu-bạt nói với A-nan như thế. Thế Tôn bảo A-nan:

- Thôi, thôi A-nan! Chớ ng

ăn cản Phạm chí Tu-bạt. V

ì sao? Ông ấy

đến hỏi nghĩa được nhiều lợi ích. Nếu ta thuyết pháp, ông ấy liền được độ thoát.

A-nan bảo Tu-bạt:

- Lành thay, lành thay! Nay Như Lai cho phép Ông vào trong hỏi pháp.

Tu-bạt nghe lời này, vui mừng phấn khởi không thể tự kềm. Tu-bạt

đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Bấy giờ, Tu-bạt bạch Phật:

- Nay tôi có

điều muốn hỏi, cúi xin Thế Tôn cho phép.

Thế Tôn bảo Tu-bạt:

- Nay chính phải thời, có thể hỏi.

Tu-bạt bạch Phật:

- Các Sa-môn Cù-

đ

àm khác biết các toán thuật, phần nhiều hơn

đời.

Ðó là Bất-lan Ca-diếp, A-di-chuyên, Cù-da-lâu, Chi-hưu Ca-diên, Tiên-tỷ Lư-trì, Ni-kiền Tử v.v... Những người như thế biết việc trong ba

đời chăng? L

à không biết ch

ăng? Trong Lục sư ấy có ai hơn Như Lai chăng?

Bấy giờ, Thế Tôn bảo:

- Thôi, thôi, Tu-bạt! Chớ hỏi nghĩa này. Cần gì hỏi họ hơn Như Lai không? Hôm nay, Ta ở tại chỗ này, sẽ vì Ông thuyết pháp, khéo suy nghĩ nhớ lấy.

Tu-bạt bạch Phật:

- Nay tôi

đáng hỏi nghĩa thâm sâu, cúi xin Thế Tôn đúng thời nói.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo:

- Khi ta mới học

đạo, hai

mươi chín tuổi, vì muốn

độ dân chúng, n

ên từ

đó đến ba

mươi l

ăm tuổi, theo học trong chúng ngoại đạo. Từ đó đến nay lại không thấy có Sa-môn, B

à-la-môn trong

đại chúng n

ào không có Tám Thánh

đạo, ắt không có bốn quả Sa-

môn.

Thế nên, này Tu-bạt! Thế gian rỗng không lại không có bậc Chân nhân hắc

đạo. Do trong pháp Hiền Thánh kia có pháp Hiền Thánh, n

ên có bốn quả Sa-môn. Vì sao? Nhân duyên có bốn quả Sa-môn

đều do Tám đạo phẩm Hiền Thánh.

Này Tu-bạt! Nếu Ta không

được đạo Vô thượng

Chánh Chân,

đều do không được Tám đạo phẩm Hiền Thánh. Do được Tám đạo phẩm Hiền Thánh n

ên ta thành Phật

đạo. Thế n

ên, này Tu-bạt, nên tìm phương tiện thành tựu

đạo Hiền Thánh.

Tu-bạt lại bạch Phật:

- Tôi cũng thích nghe Tám

đạo

phẩm Hiền Thánh, cúi xin diễn nói.

Phật bảo:

- Tám

đạo phẩm l

à: Ðẳng kiến, Ðẳng trị, Ðẳng ngữ, Ðẳng mạng, Ðẳng nghiệp, Ðẳng phương tiện, Ðẳng niệm, Ðẳng tam muội. Tu-bạt! Ðó là Tám

đạo phẩm Hiền Thánh.

Lúc ấy, Tu-bạt liền tại chỗ ngồi

được pháp nh

ãn tịnh. Tu-bạt nói với A-nan:

- Hôm nay con vui mừng

được lợi l

ành. Cúi xin Thế Tôn cho phép con làm Sa-môn.

A-nan

đáp:

- Ông hãy tự

đến chỗ Thế Tôn m

à xin làm Sa-môn.

Tu-bạt

đến chỗ Thế

Tôn, cúi

đầu lạy chân Phật, bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn cho phép con làm Sa-môn.

Bấy giờ, Tu-bạt liền thành Sa-môn, thân mặc ba pháp y. Khi ông ngẩng nhìn dung mạo Thế Tôn, liền tại chỗ ngồi

được giải thoát tâm hữu lậu.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo A-nan:

- Ðệ tử tối hậu của Ta là Tu-bạt.

Tu-bạt bạch Phật:

- Con nghe Thế Tôn vào giữa

đ

êm nay nhập Niết-bàn. Cúi xin Thế Tôn cho phép con nhập Niết-bàn trước. Con không kham thấy Thế Tôn diệt

độ trước.

Bấy giờ, Thế Tôn yên lặng hứa khả. Vì sao? Hằng sa chư Phật Thế Tôn

đời quá khứ, đệ tử chứng đạo rốt sau đều nhập Niết-b

àn trước, Như Lai diệt

độ sau.

Ðây là pháp thường của chư Phật Thế Tôn, chẳng phải mới hôm nay.

Tu-bạt thấy Thế Tôn

đ

ã hứa khả, liền ở trước Phật, chánh thân chánh ý buộc niệm ở trước, nơi cảnh giới Niết-bàn Vô dư mà diệt

độ. Lúc ấy mặt đất chấn động sáu cách.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Tất cả hành vô thường

Có sanh ắt có tử

Không sanh thì không tử

Diệt này rất là vui.

Lúc ấy, Thế Tôn bảo A-nan:

- Từ nay về sau, r

ăn nhắc các Tỳ-kheo, không n

ên

đối đ

ãi nhau như thói thường, người lớn xưng Tôn, người nhỏ xưng Hiền, xem nhau như anh em. Từ nay về sau không

được xưng t

ên do cha mẹ

đặt.

A-nan bạch Phật:

- Các Tỳ-kheo ngày nay, phải tự xưng tên hiệu như thế nào?

Phật dạy:

- Nếu thầy Tỳ-kheo nhỏ

đối với Thầy Tỳ-kheo

lớn thì gọi là trưởng lão. Tỳ kheo lớn gọi Tỳ-kheo nhỏ bằng họ. Lại, các Tỳ-kheo muốn

đặt t

ên, phải y cứ vào Tam tôn. Ðây là lời dạy bảo của Ta.

Bấy giờ, Tôn giả A-nan nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

XXXXII.2. Phẩm Bát nạn (2)

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, trong vườn Lộc Dã cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu

hội.

Lúc ấy, A-tu-la tên Ba-ha-la và Thiên tử Mâu-

đề-luân phi thời đến chỗ Phật, cúi đầu đảnh lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Khi ấy

đức Phật hỏi A-tu-la:

- Các Ông rất thích biển lớn, phải không?

A-tu-la bạch Phật:

- Rất thích! Không phải không thích.

Ðức Phật bảo:

- Trong biển lớn có pháp kỳ

đặc g

ì mà các Ông thấy rồi vui thích ở trong ấy?

A-tu-la bạch Phật:

- Trong biển lớn có tám việc chưa từng có, các A-tu-la vui thích ở trong ấy. Thế nào là tám? Biển lớn rất sâu rộng,

đó l

à việc chưa từng có thứ nhất.

Lại nữa, biển lớn có thân

đức n

ày, bốn sông lớn, mỗi sông dẫn theo n

ăm trăm sông nhỏ chảy v

ào biển lớn, rồi mất tên riêng của sông;

đó l

à pháp chưa từng có thứ hai.

Laị nữa, biển lớn

đều có đồng một vị; đó l

à pháp chưa từng có thứ ba.

Lại nữa, biển lớn nước thủy triều

đúng thời không mất thời tiết; đó l

à pháp chưa từng có thứ tư.

Lại nữa, biển lớn là nơi cư trú của các loài quỷ thần có hình tướng, hết thảy

đều nằm trong biển lớn; đó l

à pháp chưa từng có thứ n

ăm.

Lại nữa, biển lớn dung chứa những loài hình tướng to lớn, tr

ăm do-tuần đến bảy ng

àn do-tuần cũng không chật chội;

đó l

à pháp chưa từng có thứ sáu.

Lại nữa, biển lớn xuất phát bao nhiêu trân bảo, xà cừ, mã não, trân châu, hổ phách, thủy tinh, lưu ly;

đó l

à pháp chưa từng có thứ bảy.

Lại nữa, phía dưới biển lớn có cát vàng, lại có núi Tu-di làm bằng bốn thứ trân bảo;

đó l

à

điều chưa từng có thứ tám.

Ðây là tám pháp chưa từng có, khiến các A-tu-la vui thích trong ấy.

Lúc ấy, A-tu-la bạch Phật:

- Trong pháp Như Lai có gì kỳ

đặc, khiến các Tỳ-kheo thấy rồi, vui thích trong

ấy?

Phật bảo A-tu-la:

- Có tám pháp chưa từng có, khiến các Tỳ-kheo vui thích trong ấy. Thế nào là tám? Trong pháp của Ta

đầy đủ giới luật, không có hạnh phóng dật; đó l

à pháp chưa từng có thứ nhất. Các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích trong ấy, như biển lớn kia rất sâu và rộng.

Lại nữa, trong pháp của Ta có bốn dòng họ

đều l

àm Sa-môn trong pháp của Ta không gọi theo tên cũ

để l

àm tên riêng, cũng như biển lớn kia, bốn sông lớn

đều chảy về biển m

à

đồng một vị, không có t

ên khác;

đó l

à pháp chưa từng có thứ hai.

Lại nữa, trong pháp của Ta lập bày cấm giới, cùng vâng theo không vượt qua

điều qui định; đó l

à pháp chưa từng có thứ ba.

Lại nữa, trong pháp của Ta

đều đồng một vị, đó l

à vị của Tám

đạo phẩm của Hiền Thánh; đó l

à pháp chưa từng có thứ tư, như biển lớn kia thảy

đồng một vị.

Lại nữa, trong pháp của Ta sung mãn các pháp. Ðó là Tứ ý

đoạn, Tứ thần túc,

Ngũ c

ăn, Ngũ lực

, Thất giác ý, Bát chơn chánh hạnh, các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích trong ấy, như biển lớn kia có các loài Thần ở trong;

đó l

à pháp chưa từng có thứ n

ăm.

Lại nữa, trong pháp của Ta có các thứ trân bảo,

đó l

à trân bảo Niệm giác ý, trân bảo Trạch pháp giác ý, trân bảo Tinh tấn giác ý, trân bảo Hỷ giác ý, trân bảo Ỷ giác ý (khinh an), trân bảo Ðịnh giác ý, trân bảo Hộ giác ý (xả);

đó l

à

điều chưa từng

có thứ sáu. Các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích trong ấy, như biển lớn kia phát xuất các thứ trân bảo.

Lại nữa, trong pháp của Ta có các chúng sanh, cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất gia học

đạo. Nơi Vô dư Niết-b

àn mà

được diệt độ, nhưng pháp của Ta không tăng giảm, như biển lớn kia, các sông chảy v

ào, nước biển không t

ăng giảm; đó l

à pháp chưa từng có thứ bảy. Các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích ở trong ấy.

Lại nữa, trong pháp của Ta có Kim cang tam-muội, Diệt tận tam-muội, Nhất thiết quang minh tam-muội, Ðắc bất khởi tam-muội, các thứ tam-muội không thể tính kể, các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích. Như biển lớn kia phía dưới có cát vàng;

đó l

à pháp chưa từng có thứ tám. Các Tỳ-kheo thấy rồi vui thích trong ấy.

Trong pháp của Ta có tám pháp chưa từng có này, các Tỳ-kheo rất tự vui thích.

Lúc ấy, A-tu-la bạch Phật:

- Giả sử trong pháp của Như Lai chỉ có một pháp chưa từng có, cũng

đ

ã hơn tám việc chưa từng có của biển kia tr

ăm lần, ng

àn lần không thể so sánh:

đó l

à Tám

đạo phẩm Hiền Thánh. L

ành thay! Thế Tôn hoan hỷ nói lời này.

Bấy giờ, Thế Tôn dần dần thuyết pháp,

đó l

à luận về thí, về giới, về sanh thiên, dục là tưởng bất tịnh, lậu là hoạn lớn, xuất yếu là vui. Bấy giờ Thế Tôn thấy A-tu-la mở thông tâm ý, Ngài bèn

đem các pháp chư Phật thường nói như Khổ, Tập, Tận (Diệt),

Ðạo vì A-tu-la mà nói. A-tu-la bèn khởi ý niệm rằng: 'Ðáng lẽ có N

ăm đế, nay Thế Tôn chỉ nói Bốn đế, c

òn với chư Thiên thì nói N

ăm đế'

Khi ấy, Thiên tử ở tại chỗ ngồi

được pháp nh

ãn tịnh. A-tu-la bạch Phật:

- Lành thay Thế Tôn! Hoan hỷ nói lời này, nay tôi muốn trở về chỗ mình.

Phật dạy:

- Nên biết

đúng thời.

A-tu-la liền từ chỗ ngồi

đứng dậy, cúi đầu lễ chân Phật, theo đường m

à

đi. Khi ấy, Thi

ên tử bảo A-tu-la

- Nay ý niệm của Ông không tốt, nói rằng: 'Như Lai vì chư Thiên nói N

ăm đế, với ta chỉ nói Bốn đế'. V

ì sao? Chư Phật Thế Tôn trọn không hai lời, chư Phật trọn không bỏ chúng sanh, nói pháp cũng không mỏi mệt, nói pháp với tâm bình

đẳng m

à nói pháp. Có Bốn

đế l

à Khổ, Tập, Tận, Ðạo; nay Ông chớ nghĩ như vậy mà

đỗ lỗi Như Lai nói có Năm đế.

A-tu-la trả lời:

- Nay tôi làm việc không tốt, tự sẽ sám hối. Cần phải

đến chỗ Phật hỏi nghĩa n

ày.

Bấy giờ, A-tu-la và Thiên tử nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Trời

đất chấn động mạnh có tám nhân duy

ên. Thế nào là tám? Tỳ-kheo nên biết! Ðất của Diêm-phù-

đề nầy, chiều Nam Bắc hai vạn một ng

àn do-tuần, chiều Ðông Tây bảy ngàn do-tuần, bề dầy sáu vạn tám ngàn do-tuần. Nước sâu tám vạn bốn ngàn do-tuần, lửa dày tám vạn bốn ngàn do-tuần. Dưới lửa có lớp gió dày sáu vạn tám ngàn do-tuần. Phía dưới gió có lớp Kim cang luân xá-lợi của chư Phật Thế Tôn thời quá khứ

đều ở đây.

Tỳ-kheo nên biết! Hoặc có khi gió lớn chấn

động, lửa cũng động. Lửa đ

ã

động, nước liền động, nước đ

ã

động, đất liền động.

Ðây là nhân duyên thứ nhất khiến

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, khi Bồ-tát từ cõi Trời Ðâu-suất giáng thần vào thai mẹ, lúc ấy

đất cũng chấn động mạnh.

Ðây là nhân duyên thứ hai khiến

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, khi Bồ-tát giáng thần ra khỏi thai mẹ, lúc ấy

đất cũng chấn động mạnh.

Ðây là nhân duyên thứ ba khiến

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, khi Bồ-tát xuất gia học

đạo, th

ành

đạo Vô thượng Chánh

Ðẳng Chánh Giác, lúc ấy trời

đất chấn động mạnh.

Ðây là nhân duyên thứ tư khiến

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, nếu Như Lai ở cảnh giới Vô dư Niết-bàn diệt

độ, lúc ấy trời đất chấn động mạnh.

Ðây là nhân duyên thứ tư khiến

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, nếu có Tỳ-kheo

đại thần túc, tâm được tự tại, t

ùy ý muốn làm vô số biến hóa, hoặc phân thân ra tr

ăm ngh

ìn, rồi trở lại một thân, bay trên hư không, xuyên qua vách tường núi

đá, ẩn hiện tự do, quán đất không có tướng đất, thảy đều rỗng không, lúc ấy đất chấn động mạnh.

Ðây là nhân duyên thứ sáu

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, chư Thiên

đại

thần túc, thần

đức vô lượng mệnh chung từ nơi ấy lại sanh trở về nơi ấy. Do phước đời trước tạo đầy đủ các đức, bỏ thân Trời cũ, được l

àm Ðế Thích hoặc Phạm thiên vương. Lúc ấy

đất chấn động mạnh.

Ðó là nhân duyên thứ bảy

đất chấn động mạnh.

Lại nữa, nếu chúng sanh mệnh chung phước hết, khi ấy các quốc vương không vừa ý nước của mình. Các nước chinh phạt lẫn nhau, hoặc bị

đói hiểm m

à chết, hoặc bị

đao bén m

à chết. Lúc ấy trời

đất chấn động.

Ðó là nhân duyên thứ tám khiến

đất chấn động

mạnh.

Như thế Tỳ-kheo ! Có tám nhân duyên khiến trời

đất chấn động mạnh.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Tôn giả A-na-luật ở tại bốn nơi Phật cư trú.

Lúc ấy, A-na-luật ở chỗ vắng khởi ý này: 'Trong hàng

để tử của Phật Thích Ca Văn những bậc th

ành tựu giới

đức trí tuệ, đều nương v

ào giới luật, ở trong Chánh pháp này mà

được nuôi lớn.

Người không

đầy đủ giới luật trong h

àng Thanh v

ăn, những người n

ày

đều l

ìa Chánh pháp, không tương ứng với giới luật. Nay, như hai pháp này, Giới và V

ăn, pháp n

ào hơn ? Nay ta có thể

đem cội gốc nhân duy

ên này,

đến hỏi Như Lai, việc n

ày thế nào?'

A-na-luật lại khởi ý niệm này: 'Pháp việc làm của người tri túc, không phải việc làm của người không biết

đủ. Pháp n

ày là việc làm của người thiểu dục, không phải việc làm của người

đa dục. Pháp n

ày là việc làm của người ở chỗ vắng, không phải việc làm của người ở chỗ ồn. Pháp này là việc làm của người trì giới, không phải việc làm của người phạm giới. Pháp này là việc làm của người

định, không phải việc l

àm của người loạn. Pháp này là việc làm của người trí tuệ, không phải việc làm của người ngu si. Pháp này là việc làm của người

đa văn, không phải việc l

àm của người ít học.'

Lúc ấy, A-na-luật, suy nghĩ về tám

điều tâm

niệm của bậc

đại nhân rồi nghĩ rằng: 'Nay ta có thể đến chỗ Thế Tôn để hỏi nghĩa

này'.

Bấy giờ, Thế Tôn ở tại thành Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à vườn Cấp Cô Ðộc. Lúc ấy, vua Ba-tư-nặc thỉnh Phật và chư Tỳ-kheo T

ăng-kiết hạ ba tháng, A-na-luật dẫn năm

ăm

Tỳ-kheo, dần dần du hóa trong nhân gian, lần

đến nước Xá-vệ, đến chỗ đức Phật, cúi đầu đảnh lễ, lui ngồi một b

ên.

Tôn giả A-nan bạch Phật:

- Con ở nơi vắng lặng, suy nghĩ về nghĩa này. Giới và V

ăn, hai pháp n

ày pháp nào tối thắng?

Khi ấy,

đức Phật b

èn vì A-na-luật nói kệ:

Giới hơn hay V

ăn hơn

Nay Ông khởi hồ nghi

Giới tối thắng hơn V

ăn

Trong

đó có g

ì nghi.

Vì sao? A-na-luật nên biết! Nếu Tỳ-kheo thành tựu giới, liền

được định ý.

Ðã

được định ý liền được trí tuệ.

Ðã

được trí

tuệ liền

được đa văn.

Ðã

được đa văn liền được giải thóat.

Ðã

được giải thoát liền được diệt độ nơi Niết-b

àn vô dư. Do

điều n

ày biết rõ rằng giới là tối thắng.

Lúc ấy, A-na-luật hướng về Thế Tôn, nói tám

điều tâm niệm của bậc đại nhân.

Phật bảo A-na-luật:

- Lành thay, lành thay, A-na-luật! Ðiều thầy suy nghĩ chính là

điều suy nghĩ của bậc

Ðại nhân: Ít muốn, biết

đủ, ở chỗ vắng, th

ành tựu giới, thành tựu chánh

định, th

ành tựu trí tuệ, thành tựu giải thoát, thành tựu

đa văn.

A-na-luật! Nay Thầy nên khởi ý này, suy nghĩ về tám

điều tâm niệm của bậc

Ðại nhân. Thế nào là tám? Pháp này là việc làm của người tinh tấn, không phải việc làm của người giải

đ

ãi. Vì sao? Bồ-tát Di-lặc

đáng lẽ trong ba mươi kiếp sẽ th

ành

đạo Vô Thượng Chánh

Ðẳng Chánh Giác, nhưng ta do sức tinh tấn mà thành Phật trước hơn.

A-na-luật biết

đó, các đức

Phật Thế Tôn

đồng một bậc, đồng nhau về giới luật, giải thoát trí tuệ không khác; cũng lại đồng nhau về không, vô tướng, vô nguyện, có ba mươi hai tướng tốt, tám mươi

vẻ

đẹp

trang nghiêm nơi thân, nhìn không chán, không thể thấy

đảnh, thảy đều không khác, chỉ có tinh tấn không đồng.

Ðối với chư Phật Thế Tôn thời quá khứ và tương lai, người tinh tấn hơn hết là Ta.

Cho nên, này A-na-luật! Ðiều tâm niệm thứ tám của bậc Ðại nhân này là tối thượng, là tôn quý, không có thí dụ nào sánh kịp. Cũng như do sữa có lạc, do lạc có tô, do tô có

đề hồ nhưng trong đó đề hồ l

à hơn hết, không thể so sánh. Ðây cũng thế, ý niệm tinh tấn

đối với trong tám điều tâm niệm của bậc

Ðại nhân là tối thượng, thật không thể so sánh. Cho nên A-na-luật, nên vâng theo tám

điều tâm niệm của bậc

Ðại nhân, cũng nên vì bốn bộ chúng phân biệt nghĩa ấy. Nếu tám

điều tâm niệm của

Ðại nhân

được lưu truyền

tại thế gian thì khiến

đệ tử Ta đều được th

ành tựu quả Tu-

đ

à-hoàn, Tư-

đ

à-hàm, A-na-hàm, A-la-hán.

Vì sao? Pháp Ta là

điều được l

àm của người thiểu dục, không phải là

điều được l

àm của người

đa dục. Pháp Ta l

à

điều được l

àm của người tri túc, không phải

điều được l

àm của người không biết

đủ. Pháp Ta l

à

điều được l

àm của người ở chỗ vắng, không phải là

điều được l

àm của người ở trong chúng. Pháp Ta là

điều được l

àm của người trì giới, không phải là

điều được l

àm của người phạm giới. Pháp Ta là

điều được l

àm của người

định, không phải l

à

điều được l

àm của người loạn. Pháp Ta là

điều được l

àm của người trí, không phải là

điều được l

àm của người ngu. Pháp Ta là

điều được l

àm của người tinh tấn, không phải là

điều được l

àm của người giải

đ

ãi.

Thế nên, A-na-luật! Bốn bộ chúng nên tìm cách thực hành tám

điều tâm niệm của bậc

Ðại nhân này. Như thế, A-na-luật nên học

điều n

ày.

Bấy giờ, Tôn giả A-na-luật nghe Phật dạy xong vui vẻ vâng làm.

*

7. Tôi nghe nhu vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có tám bộ chúng, các Thầy nên biết. Thế nào là tám? Ðó là chúng Sát-lợi, chúng Bà-la-môn, chúng Trưởng giả, chúng Sa-môn, chúng Tứ thiên vương, chúng Trời Ba mươi ba, chúng Ma vương, chúng Phạm thiên.

Tỳ-kheo nên biết! Từ trước

đến nay Ta đi v

ào trong chúng Sát-lợi, cùng họ chào hỏi, nói n

ăng đ

àm luận, cũng không người nào bằng Ta. Ta

đi một m

ình không bạn bè, cũng không ai ngang hàng. Ta ít muốn, biết

đủ, niệm không lầm loạn, th

ành tựu giới, thành tựu chánh

định, th

ành tựu trí tuệ, thành tựu giải thoát, thành tựu

đa văn, th

ành tựu tinh tấn.

Lại tự nhớ nghĩ, Ta vào trong chúng Bà-la-môn, chúng Trưởng giả, chúng Sa-môn, chúng Tứ thiên vương, chúng Trời Ba mươi ba, chúng Ma vương, chúng Phạm thiên vương, cùng họ chào hỏi nói n

ăng đ

àm luận, Ta

đi một m

ình không bạn bè, cũng không ai ngang hàng, ở trong ấy tối tôn, cũng không người sánh bằng. Ta ít muốn biết

đủ, ý không lầm loạn, th

ành tựu giới, thành tựu chánh

định, th

ành tựu trí tuệ, thành tựu giải thoát, thành tựu

đa văn, th

ành tựu tinh tấn.

Bấy giờ, trong tám bộ chúng, Ta

đi ri

êng một mình không bạn bè, vì bao chúng sanh làm tàn che lớn. Khi ấy tám bộ chúng không thể thấy

đảnh, cũng không dám nh

ìn mặt, huống gì cùng luận nghị. Vì sao? Vì ta cũng không thấy trong cõi Trời, cõi Người, trong chúng Ma hoặc Thiên ma, chúng Sa-môn, Bà-la-môn có ai có thể thành tựu tám pháp này, trừ Như Lai không kể. Cho nên Tỳ-kheo! Nên tìm phương tiện thực hành tám pháp này. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

8. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, trưởng giả A-na-bân-

để đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên.

Lúc ấy, Thế Tôn bảo trưởng giả:

- Trong nhà trưởng giả bố thí rộng lớn, phải ch

ăng?

Trưởng giả bạch Phật:

- Bố thí cho nhà nghèo, ngày

đ

êm không ngừng, tại bốn cửa thành, và trong chợ lớn, trong nhà, nơi

đường đi, Phật v

à Tỳ-kheo T

ăng.

Ðó là tám chỗ bố thí.

Như thế, bạch Thế Tôn! Người

đời cần g

ì, cần y phục cho y phục, cần thức

ăn cho thức ăn, trọn không vi phạm đến trân bảo nh

à nước . Y phục, mền nệm, thức

ăn uống, giường nằm, thuốc men trị bệnh, trị ghẻ, thảy đều cấp thí cho.

Cũng có chư Thiên

đến chỗ con, ở tr

ên hư không bảo rằng: 'Nên phân biệt tôn ty! Người này trì giới, người này phạm giới; cho người này

được phước, cho người nầy không được báo đền'.

Song tâm con không có bỉ thử, không khởi tâm t

ăng giảm; l

òng từ bình

đẳng khắp

tất cả chúng sanh. Hơn nữa, chúng sanh nương mạng c

ăn m

à thân hình tồn tại, có

ăn mới sống, không ăn th

ì mạng c

ăn không cứu giúp. Bố thí cho tất cả chúng sanh, quả báo ấy vô lượng, thọ quả báo ấy không có tăng giảm.

Phật bảo trưởng giả:

- Lành thay, lành thay! Trưởng giả, bố thí bình

đẳng, phước tôn quý bậc nhất. Song tâm của chúng sanh lại có hơn kém, như bố thí cho người tr

ì giới hơn bố thí cho người phạm giới.

Lúc ấy trên hư không, chư Thiên thần khen ngợi vô lượng, liền nói kệ này:

Phật nói chọn thí hơn

Chúng ngu có t

ăng giảm

Muốn

được ruộng phước tốt

Ai hơn chúng của Phật?

Nay lời Thế Tôn nói, rất là thích thay! Bố thí cho người trí giới hơn người phạm giới.

Bấy giờ Thế Tôn bảo trưởng giả A-na-bân-

để:

- Nay Ta sẽ nói với Ông về chúng Hiền Thánh. Hãy khéo suy nghĩ ghi nhớ, giữ trong tâm: Hoặc bố thí ít

được phước nhiều, hoặc bố thí nhiều được phước nhiều.

Trưởng gỉa A-na-bân-

để bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn diễn bày nghĩa ấy. Thế nào là thí ít

được phước nhiều? Thế n

ào là thí nhiều cũng

được phước nhiều?

Phật bảo trưởng giả A-na-bân-

để:

- Các vị hướng A-la-hán,

đắc A-la-hán, hướng A-na-h

àm,

đắc A-la-h

àm, hướng Tư-

đ

à-hàm,

đắc Tư-đ

à-hàm, hướng Tu-

đ

à-hoàn,

đắc Tu-đ

à-hoàn, Trưởng giả,

đó gọi l

à chúng Hiền Thánh, bố thí ít thì

được phước nhiều, bố thí nhiều được phước nhiều hơn.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Người thành tựu tứ hướng

Thành tựu Tứ quả thật

Ðây là chúng Hiền Thánh

Bố thí

được phước

rộng.

Các

đức Phật Thế Tôn ở đời quá khứ lâu xa cũng có chúng Hhiền Thánh n

ày như Ta ngày nay không khác. Giả sử

đời vị lai. Các đức Phật Thế Tôn xuất hiện nơi đời, cũng có chúng Hiền Thánh như thế n

ày. Cho nên, này Trưởng giả ! Hãy có tâm hoan hỷ vui mừng cúng dường Thánh Chúng.

Lúc ấy,

đức Phật v

ì Trưởng giả nói pháp vi diệu,

để an lập địa vị bất thối chuyển. Trưởng giả nghe pháp xong, vui mừng vô lượng, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, cúi đầu lễ chân Phật, đi nhiễu ba v

òng rồi lui ra.

Bấy giờ, trưởng giả A-na-bân-

để nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng

làm.

*

9. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn dùng tài vật bố thí thì sẽ

được tám công đức. Thế n

ào là tám? Một là tùy thời bố thí, không phải là phi thời. Hai là thanh khiết bố thí, không phải là uế trược. Ba là tự tay

đưa

cho, không nhờ người khác. Bốn là tự nguyện bố thí, không có tâm kiêu tứ. N

ăm l

à giải thoát mà bố thí, không có hy vọng báo

đáp. Sáu l

à bố thí cầu diệt

độ, không cầu sanh Thi

ên. Bảy là bố thí tìm ruộng tốt, không bố thí

đất hoang. Tám l

à

đem công đức n

ày bố thí chúng sanh, không tự vì mình.

Như thế, này các Tỳ-kheo! Thiên nam tử, thiện nữ nhơn dùng tài vật bố thí thì

được tám công đức.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Người trí tùy thời thí

Không có tâm tham tiếc

Ðã làm công

đức rồi

Ðem thí hết cho người

Thí này là tối thắng

Ðược chư Phật khen ngợi

Hiện thân thọ quả báo

Chết ắt thọ phước Trời.

Cho nên, các Tỳ-kheo! Người muốn tìm quả báo kia, nên làm tám việc này, phước báo ấy vô lượng không thể tính kể,

được báu cam lồ, dần dần đến diệt độ. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong vui vẻ vâng làm.

*

10. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vười Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói về con

đường dẫn đến N

ê-lê (

địa ngục) v

à con

đường hướng đến Niết-

bàn: Tà kiến dẫn

đến N

ê-lê, chánh kiến hướng

đến Niết-b

àn. Tà chí (tà tư duy), hướng

đến đường N

ê-lê, chánh chí (chánh tư duy) là

đường hướng đến Niết-b

àn. Tà ngữ dẫn

đến đường N

ê-lê, chánh ngữ hướng

đến Niết-b

àn, Tà nghiệp dẫn

đến đường N

ê-lê, chánh nghiệp hướng

đến Niết-b

àn. Tà mạng dẫn

đến đường N

ê-lê, chánh mạng hướng

đến Niết-b

àn. Tà phương tiện hướng

đến đường N

ê-lê, chánh phương tiện hướng

đến Niết-b

àn. Tà niệm dẫn

đến đường

Nê-lê, chánh niệm hướng

đến Niết-b

àn. Tà

định dẫn đến đường N

ê-lê, chánh

định hướng đến Niết-b

àn.

Này các Tỳ-kheo! Ðó là

đường dẫn đến N

ê-lê,

đường hướng đến Niết-b

àn. Pháp mà chư Phật Thế Tôn thường nói, nay

đ

ã rốt ráo. Các Thầy nên ở chỗ vắng vẻ, ngồi dưới gốc cây, nơi

đồng trống, nghĩ nhớ l

àm pháp lành,

đừng khởi tâm giải đ

ãi, kiêu mạn. Hôm nay không siêng n

ăng, sau hối không kịp.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

Phi thời, Nê-lê, Ðạo

Tu-la, Trời, Ðất

động

Tám

điều niệm đại nhơn chúng

Thiện nam tử thọ, Ðạo.

XXXXIII.1. Phẩm Thiên tử Mã huyết hỏi Bát chánh (1)

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Thiên tử Mã huyết vào lúc không người,

đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ dưới chân, lui ngồi một b

ên.

Bấy giờ, Thiên tử bạch Phật:

- Vừa rồi con khởi ý niệm này: 'Ði bộ trên

đất n

ày có thể

đến tận c

ùng thế giới này ch

ăng?' Nay con hỏi Thế Tôn, có thể đi c

ùng thế giới ch

ăng?

Phật bảo:

- Nay Ông do nghĩa lý gì mà hỏi

điều n

ày?

Thiêu tử bạch Phật:

- Trước kia, một hôm con

đến chỗ Phạm thi

ên Bà-già. Khi ấy, Phạm thiên từ xa thấy con

đến, nói với con rằng: 'Khéo đến đây, Thi

ên tử Mã huyết! Chỗ này là cảnh giới vô vi, không sanh, không già, không bệnh, không chết, không kết cuộc, không khởi

đầu, cũng không buồn lo khổ n

ão'.

Lúc âý con lại khởi nghĩ rằng: 'Ðây là

đạo Niết-b

àn ư? Vì sao? Trong Niết-bàn không có sanh, già, bệnh, chết, buồn lo khổ não. Ðây là bờ mé tột cùng của thế giới ư. Nếu là bờ mé tột cùng của thế giới, thế là thế gian có thể

đi suốt hết ư?'

Thế Tôn bảo:

- Nay thần túc của Ông thuộc loại nào?

Thiên tử bạch Phật:

- Cũng như lực sĩ giỏi bắn cung, tên bay không trở ngại. Hiện nay thần túc của con,

đức ấy như thế không bị ngăn ngại.

Thế Tôn bảo:

- Nay Ta hỏi Ông, tùy chỗ ưa thích trả lời. Như có bốn thanh niên giỏi bắn cung, bốn người hướng về bốn phía bắn. Giả sử có người

đến, muốn bắt hết mũi t

ên của bốn phía, không cho rơi xuống

đất. Thế n

ào, Thiên tử ? Người này có rất nhanh nhẹn ch

ăng mới có thể khiến t

ên không rơi xuống

đất?

Thiên tử nên biết! Trên cung

điện Nhật Nguyệt có vị Thi

ên tử

đi bước nhanh đi lại, tới dừng vượt hơn sức nhanh của người kia. Song cung điện Nhật Nguyệt đi nhanh như vậy, so với sức nhanh của người kia c

ùng sức nhanh của Thiên tử cung Nhật Nguyệt, không bằng sức nhanh của Trời Ba mươi ba. Tính sức nhanh của Trời Ba mươi ba không bằng sức nhanh của Trời Ðiện ma. Thần túc của chư Thiên như thế, mỗi mỗi không kịp nhau. Giả sử nay Ông có thần túc như chư Thiên kia, từ kiếp này sang kiếp khác, cho

đến trăm kiếp, c

òn không thể cùng tận thế giới. Vì sao? Phương vực của cõi

đất không thể tính kể.

Thiên tử nên biết! Thời quá khứ lâu xa, Ta từng làm Tiên nhơn tên Mã Huyết, cùng tên với Ông. Ta

đ

ã chấm dứt dục ái, bay trong hư không không ng

ăn ngại. Bấy giờ thần túc của Ta khác hơn người, trong khoảng khảy móng tay có thể bắt mũi t

ên của bốn phía không

để rơi xuống. Khi ấy, Ta do có thần túc b

èn khởi ý nghĩ nầy: 'Nay Ta có thể dùng thần túc này

để đi c

ùng tận bở mé của cõi

đất chăng? Ta liền đi khắp thế giới m

à không thể cùng tận phương vức ấy. Sau khi mạng chung. Ta tấn

đức tu nghiệp, th

ành Phật

đạo, ngồi dưới cội cây, đoan tọa tư duy về những việc l

àm

đ

ã qua. Vốn là Tiên nhơn, ta dùng thần

đức n

ày còn không cùng tận phương vức kia, phải dùng thần lực nào mới rốt ráo bờ mé ấy?

Ta lại nghĩ thế này: 'Cần phải nương Tám

đạo

phẩm của Hiền Thánh, sau

đó mới c

ùng tận bờ mé sanh tử'. Thế nào gọi là nương Tám

đạo phẩm của Hiền Thánh?

Ðó là chánh kiến, chánh chí, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh phương tiện, chánh niệm, chánh

định. N

ày Thiên tử! Nên biết tên tám

đạo

phẩm của Hiền Thánh này mới cùng tận

được bờ mé thế giới. Hằng sa chư Phật quá khứ c

ùng tận

được thế giới, đ

ã tận dụng Tám

đạo phẩm của Hiền Thánh n

ày mà tột cùng thế giới.

Giả sử vị lai các

đức Phật Thế Tôn xuất hiện ở đời th

ì chư vị cùng sẽ dùng Tám

đạo phẩm của Hiền Thánh n

ày mà

được tận c

ùng bờ mé.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Phàm phu khởi ý niệm

Trong

đó khởi m

ê hoặc

Không phân biệt pháp chánh

Lưu chuyển trong n

ăm đường

Tám phẩm của Hiền Thánh

Dùng

đây l

àm thuyền bè

Chỗ hành của chư Phật

Mà tột mé thế giới

Giả sử Phật

đương lai

Như Phật Di-lặc thảy

Cũng dùng Tám

đạo chủng

Ðược tận thế giới này

Cho nên người có trí

Tu

đạo Hiền Thánh n

ày,

Ngày

đ

êm tập làm theo

Liền

đến chỗ vô vi.

Lúc ấy, Thiên tử Mã Huyết nghe Phật nói Tám

đạo phẩm của Hiền Thánh, liền ngay chỗ ngồi dứt sạch trần cấu, được pháp nh

ãn tịnh.

Bấy giờ, Thiên tử liền cúi

đầu lễ chân Phật, đi quanh Phật ba v

òng rồi lui ra. Lúc ấy, Thiên tử kia cũng ngày

đó đem các thứ

hoa

đẹp rải tr

ên Như Lai, liền nói kệ:

Lưu chuyển sanh tử lâu,

Muốn

đi hết thế giới

Tám

đạo phẩm Hiền Thánh

Không biết cũng không thấy

Nay Ta cho thấy

đế

Lại nghe Tám

đạo phẩm

Liền

được tận bờ mé

Chỗ chư Phật

đ

ã

đến.

Bấy giờ,

đức Phật chấp nhận lời của Thi

ên tử ấy. Thiên tử thấy Phật

đ

ã chấp nhận, liền lễ chân Phật lui ra.

Bấy giờ, Thiên tử nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói về pháp Bát quan trai Hiền Thánh, các Thầy khéo suy nghĩ ghi nhớ, tùy hỷ vâng làm.

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy.

Thế Tôn bảo:

- Thế nào gọi là pháp Bát quan trai? Một là không sát sanh. Hai là không trộm cắp. Ba là không tà dâm. Bốn là không vọng ngữ. N

ăm l

à không uống rượu. Sáu là không

ăn phi thời.

Bảy là không nằm giường cao rộng. Tám là xa lìa hát xướng, hương hoa thoa thân.

Này Tỳ-kheo! Ðó là pháp Bát quan trai Hiền Thánh.

Khi ấy, Ưu-ba-ly bạch Phật:

- Làm thế nào tu hành pháp Bát quan trai?

Ðức Phật bảo:

- Ở

đây n

ày Ưu-ba-ly! Thiện nam tử, thiện nữ nhơn vào các ngày mùng tám, mười bốn, rằm,

đến chỗ các Sa-môn, hoặc Tỳ-kheo trưởng l

ão, tự xưng tên, từ sáng

đến chiều, như A-la-hán, giữ tâm không thay đổi, không lay động, không d

ùng dao gậy với quần sanh, lòng từ khắp tất cả. 'Nay ta thọ trai pháp, không phạm một

điều, không khởi tâm sát, tập theo lời dạy của bậc chân nhân, không trộm, không dâm, không vọng ngữ, không uống rượu, không ăn phi thời, không nằm giường cao rộng, không tập hát xướng đánh đ

àn, hoa hương xoa thân'.

Nếu người có trí tuệ, nên nói như thế; nếu người không trí tuệ, nên dạy họ như thế.

Lại, Tỳ-kheo kia nên chỉ dạy cặn kẽ,

đừng để mất, cũng chớ vượt thứ lớp. Lại n

ên dạy họ phát thệ nguyện.

Ưu-ba-ly bạch Phật:

- Nên phát nguyện thế nào?

Phật bảo:

- Người kia phát nguyện rằng: 'Nay con do pháp Bát quan trai này, không rơi vào

địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh, cũng không rơi v

ào chỗ bát nạn, không ở biên

địa, không rơi chỗ hung ác, không theo ác tri thức; thờ phụng cha mẹ, chuy

ên chánh không tập tà kiến, sanh vào trung tâm của quốc gia, nghe pháp lành này, phân biệt suy nghĩ, thành tựu từng pháp;

đem công đức giữ g

ìn trai pháp này, nhiếp thủ

điều l

ành cho tất cả chúng sanh;

đem công đức n

ày bố thí người ấy, khiến thành

đạo Vô

thượng Chánh chơn;

đem phước báu thệ nguyện n

ày bố thí cho hàng Tam thừa khiến không thối chuyển nửa chừng'.

Lại nữa, pháp Bát quan trai này

được d

ùng

để học Phật đạo, Bích-chi Phật đạo, A-la-hán đạo. Người học Chánh Pháp tr

ên thế giới cũng tập nghĩa này. Giả sử

đời vị lai, khi đức Phật Di-lặc xuất

hiện, bậc Như Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác, ai gặp hội của Ngài khiến

đúng thời được độ.

Thời

đức Phật Di-lặc ra đời, Thanh văn có ba hội. Hội thứ nhất có chín mươi sáu ức chúng Tỳ-kheo, hội thứ hai có chín mươi bốn ức chúng Tỳ-kheo, hội thứ ba có chín mươi hai ức chúng Tỳ-kheo, đều l

à bậc A-la-hán các lậu

đ

ã hết. Vua nước ấy và bậc thầy giáo thọ của quốc gia cũng sẽ dạy những lời như thế, không thể thiếu sót.

Khi ấy, Tôn giả Ưu-ba-ly bạch Phật:

- Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhơn kia, tuy giữ pháp Bát quan trai, trong ấy không phát thệ nguyện, có

được công đức lớn chăng?

Ðức Phật bảo:

- Tuy

được phước, phước ấy không đủ. V

ì sao? Nay Ta sẽ nói.

Thời quá khứ có vua tên Bảo Nhạc, dùng pháp trị dân không cong vạy, thống lãnh cảnh giới Diêm-phù-

đề n

ày. Bấy giờ có

đức Phật hiệu l

à Bảo Tạng Như Lai, Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn xuất hiện ở thế gian. Nhà vua có người con gái tên là Mâu-ni, dung mạo rất

đặc biệt th

ù thắng, sắc mặt như hoa

đ

ào,

đều do đời trước cúng dường chư Phật m

à

được như vậy.

Bấy giờ,

đức Phật kia cũng có ba hội Thanh văn. Hội ban đầu có một ức sáu vạn tám ng

àn chúng. Hội thứ hai có một ức sáu vạn chúng. Hội thứ ba có một ức ba vạn chúng. Ðều là bậc A-la-hán, các lậu

đ

ã hết. Lúc ấy,

đức Phật kia v

ì các

đệ tử thuyết pháp như thế n

ày :

- 'Các Tỳ-kheo! Nên nhớ tọa Thiền, chớ giải

đ

ãi, lại cần tìm phương tiện tụng tập kinh giới'.

Vị thị giả của

đức Phật t

ên Mãn Nguện,

đa văn đệ nhất, như Tỳ-kheo A-nan của Ta ng

ày nay

đa văn hơn hết. Khi ấy, Tỳ-kheo M

ãn Nguyện, bạch

đức Phật Bảo Tạng:

- 'Có các Tỳ-kheo các c

ăn chậm chạp, u tối, cũng không tinh tấn đối với pháp Thiền định, cũng không tụng tập. Hôm nay Thế Tôn sẽ xếp những người như thế v

ào nhóm nào ?'

Ðức Phật Bảo Tạng dạy:

- 'Nếu như có Tỳ-kheo các c

ăn ám độn, không kham thực h

ành pháp Thiền, nên tu về ba pháp nghiệp của bậc Thượng nhân. Thế nào là ba? Là tọa Thiền, tụng kinh, siêng n

ăng giúp đỡ việc chúng'.

Như thế,

đức Phật kia v

ì các

đệ tử nói pháp vi diệu như thế.

Bấy giờ, có một Tỳ-kheo trưỏng lão cũng không kham tu hành pháp Thiền. Tỳ-kheo kia bèn nghĩ rằng: 'Nay ta tuổi già yếu, không thể tu pháp Thiền, nay ta nên tìm cách làm theo pháp siêng n

ăng giúp đỡ'. Khi ấy, Tỳ-kheo trưởng l

ão kia

đi v

ào thành Dã Mã, xin dầu thắp

đ

èn về cúng dường

đức Phật Bảo Tạng, khiến cho ánh sáng không dứt. Công chúa Mâu-ni thấy Tỳ-kheo trưởng l

ão này

đi xin tr

ên các

đường phố, liền hỏi:

- 'Thầy Tỳ-kheo! Hôm nay Thầy cần gì?'

Tỳ-kheo

đáp:

- 'Công chúa nên biết ! Tôi tuổi

đ

ã già, không kham tu hành pháp Thiền, nên

đi xin các loại dầu để cúng dường Phật, tiếp tục ánh sáng của bậc Tôn quý.

Khi ấy, công chúa nghe danh hiệu Phật, vui mừng phấn khởi không thể dừng, liền thưa với Tỳ-kheo trưởng lão:

- Tỳ-kheo ! Nay Thầy

đừng đi xin các nơi khác, tôi sẽ tự cung cấp các loại dầu đ

èn, thảy

đều bố thí đủ hết.

Tỳ-kheo trưởng lão nhận sự bố thí của công chúa, mỗi sáng

đến lấy dầu cúng dường đức Phật Bảo Tạng. Thầy nguyện đem công đức phước nghiệp n

ày, hồi hướng về

đạo Vô thượng Chánh chơn. Miệng tự nói rằng: 'Tuổi đ

ã già lại c

ăn tánh chậm, không có trí tuệ thực h

ành

được pháp Thiền, đem công đức n

ày, nơi sanh ra không rơi vào

đường ác, khiến đời tương lai được gặp đấng Thế Tôn như đức Phật

Bảo Tạng hiện nay không khác. Cũng

được gặp Thánh chúng như Thánh chúng hiện nay không

khác, nói pháp cũng như hiện nay không khác'.

Khi ấy,

đức

Phật Bảo Tạng biết ý niệm trong tâm thầy Tỳ-kheo kia, liền mỉm cười, trong miệng phát ra hào quang n

ăm sắc m

à bảo rằng:

- 'Này Tỳ-kheo ! Qua vô số kiếp

đời vị lai, Thầy sẽ l

àm Phật hiệu Ð

ăng Quang Như

Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác.'

Khi ấy, Tỳ-kheo trưởng lão vui mừng hớn hở không thể tự kềm, thâm tâm vững chắc, ý không thối chuyện, nhan sắc

đặc biệt không giống ng

ày thường. Công chúa Mâu-ni thấy Tỳ-kheo ấy dung mạo

đặc biệt hơn ng

ày thường, liền hỏi:

- 'Tỳ kheo ! Hôm nay sắc diện rất là thù diệu, không giống ngày thường, có

điều đắc ý? '

Tỳ-kheo

đáp:

- 'Công chúa nên biết, vừa rồi Như Lai dùng cam lồ rưới lên

đảnh tôi.'

Công chúa Mâu-ni hỏi:

- 'Như Lai dùng cam lồ rưới trên

đảnh thế n

ào?'

Tỳ-kheo

đáp:

- 'Tôi

được đức Như Lai Bảo Tạng thọ ký, nói rằng qua tương lai

vô số a-t

ăng-kỳ kiếp, tôi sẽ l

àm Phật, hiệu là Ð

ăng Quang Như Lai Chí Chơn

Ðẳng Chánh Giác. Thâm Tâm tôi vững chắc, ý không thối chuyển. Như thế, Công chúa, vì tôi

được Như Lai thọ ký'

Công chúa hỏi:

- 'Ðức Phật không thọ ký cho tôi ư?'

Tỳ-kheo trưởng lão

đáp:

- 'Tôi cũng không biết có thọ ký cho Công chúa ch

ăng? '

Công chúa nghe thầy Tỳ-kheo nói rồi, liền cỡi xe vũ bảo,

đến chỗ đức Phật Bảo Tạng, cúi đầu lễ chân Phật lui ngồi một b

ên. Công chúa bạch Phật:

- 'Nay con là

đ

àn việt thí chủ, thường cung cấp các thứ dầu cần dùng. Mà nay Thế Tôn thọ ký cho thầy Tỳ-kheo, riêng không thọ ký cho con'.

Ðức Phật Bảo Tạng

đáp:

- Phát tâm cầu nguyện, phước ấy khó lường, huống gì dùng tài vật bố thí'.

Công chúa Mâu-ni thưa:

- 'Nếu Như Lai không thọ ký cho con, con sẽ tự

đoạn mạng sống của m

ình'.

Ðức Phật Bảo Tạng

đáp:

- 'Làm thân người nữ, cầu làm Chuyển Luân Thánh vương không

được, cầu l

àm Ðế Thích cũng không

được, cầu l

àm Phạm thiên vương cũng không

được, cầu l

àm Ma vương cũng không

được, cầu l

àm Phật cũng không

được'.

Công chúa thưa:

- 'Nhất

định con không thể th

ành

đạo Vô thượng được ư? '

Phật Bảo Tạng

đáp:

- 'Ðược, Công chúa Mâu-ni

được th

ành

đạo Vô thượng Chánh chơn. Song công chúa n

ên biết, về tương lai qua vô số a-t

ăng-kỳ-kiếp có Phật ra đời, đó l

à thiện tri thức của Cô,

đức Phật kia sẽ thọ ký cho Cô'

Khi ấy, công chúa Bạch Phật: - 'Người nhận thanh tịnh, còn thí chủ uế trược ch

ăng? '

Phật Bảo Tạng

đáp:

- 'Những gì Ta nói hôm nay, là tâm ý thanh tịnh, phát nguyện vững chắc'.

Công chúa nói xong, liền từ chỗ ngồi

đứng dậy, cúi đầu lễ chân Phật, đi quanh Phật ba v

òng rồi lui ra.

Ưu-ba-ly nên biết ! Qua vô số a-t

ăng-kỳ-kiếp, Phật

Ð

ăng Quang

xuất hiện ở

đời tại nước lớn t

ên là Bát-

đầu-ma, c

ùng với chúng Ðại Tỳ-kheo mười sáu vạn tám ngàn người câu hội. Quốc vương và nhân dân nước ấy

đều đến kính thờ Phật. Khi ấy, nước kia có vua t

ên Ðề-bà-diên-na, dùng pháp trị hóa, thống lãnh cõi Diêm phù-

đề. Nh

à vua thỉnh Phật và chúng Tỳ-kheo

đến để cúng dường trai phạn.

Bấy giờ,

đức Phật

Ð

ăng Quang sáng sớm đắp y mang bát, dẫn chúng Tỳ-kheo v

ào thành. Khi ấy, có một Phạm chí tên Di-lặc, gương mặt

đoan chánh, ri

êng vượt hơn mọi người, như là Phạm Thiên, thông suốt các kinh tạng thảy

đều quán triệt, các sách vở, chú thuật,

thảy

đều r

ành rẽ, thiên v

ăn, địa lý thảy đều biết r

õ. Phạm chí kia xa thấy Phật Ð

ăng Quang đi đến, dung mạo đặc biệt th

ù thắng, phi thường hơn

đời, các căn vắng lặng, ba mươi hai tướng tốt, tám mươi vẻ đẹp trang nghi

êm nơi thân; thấy rồi liền phát khởi lòng hoan hỷ, sanh lòng lành nghĩ rằng; 'Các sách vở ghi chép việc Như Lai xuất hiện rất là khó gặp,

đúng thời mới xuất hiện như hoa Ưu-bát đúng thời mới xuất hiện, nay ta n

ên

đến thử'.

Khi ấy, Phạm chí tay cầm n

ăm c

ành hoa,

đến chỗ Thế Tôn, lại khởi nghĩ thế n

ày: 'Ai có

đủ

ba mươi hai tướng tốt gọi là thành Phật'. Ông liền

đem năm c

ành hoa tung lên mình Phật, và mong thấy

được ba mươi hai tướng tốt. Song ông chỉ thấy ba mươi tướng, m

à không thấy thêm hai tướng nữa, liền khởi hồ nghi: 'Nay quan sát Thế Tôn, không thấy

được tướng lưỡi rộng d

ài và tướng mã âm tàng'.

Ông liền nói kệ:

Nghe có ba hai tướng

Tướng mạo của Ðại nhơn

Nay không thấy hai tướng

Tướng hảo có

đủ chăng?

Có tướng mã âm tàng

Trinh khiết không dâm ch

ăng?

Có tướng lưỡi rộng dài

Chấm tai, trùm mặt ch

ăng?

Vì tôi hiện tướng ấy,

Ðể dứt các hồ nghi,

Mã âm và tướng lưỡi

Xin nguyện muốn thấy

đó.

Khi ấy,

đức Phật

Ð

ăng Quang liền nhập chánh định khiến

Phạm chí thấy

được hai tướng ấy.

Ðức Phật Ð

ăng Quang liền b

ày tướng lưỡi rộng dài, liếm trùm cả mặt, phóng ánh sáng lớn, trở lại từ

đảnh chui v

ào. Phạm chí thấy

đức Phật có đầy đủ ba mươi hai tướng, thấy rồi vui mừng hớn hở không thể tự kềm, rồi nói thế n

ày:

- Cúi xin Thế Tôn chứng minh cho con, ngày nay dùng n

ăm c

ành hoa dâng lên Như Lai, và

đem thân n

ày cúng dường bậc Tôn Thánh.

Khi phát thệ này, n

ăm c

ành hoa ở trên không trung hóa thành

đ

ài báu, rất thù diệu, có bốn trụ bốn cửa. Phạm chí thấy

đ

ài báu, vui mừng hớn hở không thể tự kềm, phát lời nguyện: 'Xin cho con

đời sau được l

àm Phật như

đức Phật

Ð

ăng Quang, đệ tử đồ chúng thảy đều như thế'.

Khi ấy,

đức Phật

Ð

ăng Quang biết ý nghĩ trong tâm Phạm chí liền

mỉm cười. Pháp thường của chư Phật, khi thọ ký thì Phật mỉm cười, trong miệng phát ra hào quang n

ăm sắc chiếu khắp tam thi

ên

đại thế giới, mặt trời mặt trăng không c

òn ánh sáng, ánh sáng ấy lại từ

đảnh m

à vào. Nếu khi thọ ký thành Phật thì ánh sáng từ

đảnh v

ào. Nếu khi thọ ký thành Bích-chi Phật, ánh sáng từ miệng phát ra lại trở vào lỗ tai. Nếu thọ ký thành Thanh v

ăn, th

ì ánh sáng trở vào vai. Nếu thọ ký sanh lên Trời, lúc ấy ánh sáng trở vào cánh tay. Nếu thọ ký sanh loài Người, ánh sáng trở vào hai bên hông. Nếu thọ ký sanh ngạ quỷ, thời ánh sáng trở vào nách. Nếu thọ ký sanh súc sanh, ánh sáng trở vào

đầu gối. Nếu thọ ký sanh địa ngục, ánh sáng đi v

ào gót chân.

Khi ấy, Phạm chí thấy ánh sáng trở vào

đỉnh đầu, vui mừng hớn hở không thể tự

kềm, liền trải tóc dưới

đất v

à nói lời này: 'Nếu

đức Phật không thọ ký cho tôi, th

ì ngay chỗ này tôi sẽ tự hủy hoại các c

ăn'. Khi ấy đức Phật

Ð

ăng Quang biết ý nghĩ trong tâm Phạm chí, liền bảo:

- 'Ông mau

đứng l

ên. Ðời vị lai sau, sẽ

được th

ành Phật hiệu Thích Ca V

ăn Như

Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác'.

Phạm chí nghe Phật thọ ký rồi, tâm rất vui mừng không thể tự kềm, lập tức ngay nơi ấy

được biến hiện tam-muội, bay l

ên hư không cách mặt

đất bảy nhẫn, chắp tay hướng về đức Phật

Ð

ăng Quang.

Này Ưu-ba-ly ! Thầy chớ lấy làm lạ. Thầy Tỳ-kheo trưởng lão vào thời

đức Phật Bảo Tạng, đâu phải người n

ào lạ, chính là

đức Phật

Ð

ăng Quang. C

òn công chúa Mâu-ni lúc ấy, chính là Ta hiện nay. Lúc ấy

đức Phật Đăng Quang

đặt danh hiệu Ta l

à Thích-ca V

ăn. Nay Ta do nhân duy

ên ấy, nên nói pháp Bát-quan trai này, nên phát thệ nguyện, không thệ nguyện không kết quả. Vì sao? Nếu lúc ấy, công chúa phát nguyện như thế, liền ngay nơi kiếp ấy thành tựu sở nguyện, rốt cuộc không thành Phật

đạo. Phước thệ nguyện không thể xưng kể, được đến chỗ cam lồ, chỗ diệt tận. Như thế, Ưu-ba-ly, n

ên học như thế.

Bấy giờ, Tôn giả Ưu-ba-ly nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời

đức Phật ở nước

Ma-kiệt, cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội, đi dần đến bờ sông.

Bấy giờ, Thế Tôn thấy giữa dòng nước có một khúc gỗ lớn trôi trên mặt nước. Ngài bèn ngồi lại dưới một cội cây bên bờ sông. Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy có thấy khúc gỗ bị nước cuốn kia không?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

- Thưa có thấy.

Phật bảo:

- Ví như khúc gỗ kia, không mắc kẹt bờ bên này hay bên kia, cũng không chìm giữa dòng hay trôi tấp trên bờ, không bị người vớt lên, lại chẳng bị phi nhơn vớt lên, lại không bị nước cuốn xoáy, cũng không bị mục nát. Nó sẽ dần dần trôi

đến biển cả. V

ì sao? Biển là cội nguồn của các sông.

Tỳ-kheo các Thầy cũng lại như thế. Nếu như các hầy không mắc kẹt ở bờ bên này hay bờ bên kia, không chìm giữa dòng, lại không nằm trên bờ, không bị người hay phi nhân nắm giữ, cũng không bị nước cuốn xoáy, cũng không mục nát, các Thầy sẽ dần dần

đến Niết-b

àn. Vì sao? Niết-bàn có chánh kiến, chánh chí (tư duy), chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh phương tiện, chánh niệm, chánh

định, l

à nguồn cội của Niết-bàn.

Bấy giờ, có người ch

ăn b

ò tên Nan-

đ

à

đang chống gậy đứng xa nghe nói như thế, người ấy b

èn

đi dần dần đến chỗ Phật. Bấy giờ, người chăn b

ò bạch Phật:

- Nay con cũng không mắc kẹt bờ bên này hay bờ bên kia, không chìm giữa dòng hay tấp vào bờ, không bị người nắm bắt, không bị phi nhơn nắm bắt, không bị nước cuốn xoáy, cũng không mục nát, dần dần sẽ

đến Niết-b

àn. Cúi xin Thế Tôn cho phép con ngay tại con

đường n

ày,

được l

àm Sa-môn.

Phật bảo:

- Ông

đem b

ò về cho chủ rồi, sau mới

được l

àm Sa-môn.

Người ch

ăn b

ò Nan-

đ

à thưa:

- Lũ bò này nhớ con của chúng, tự sẽ trở về nhà, cúi xin Thế Tôn cho phép tại

đây.

Phật bảo:

- Những con bò này tuy tự trở về nhà, cũng cần Ông

đi theo để giao lại chủ.

Khi ấy, người ch

ăn b

ò nghe lời dạy

đem giao b

ò xong, trở lại chỗ Phật, bạch Phật:

- Nay con

đ

ã giao bò xong, cúi xin Thế Tôn cho phép con làm Sa-môn.

Khi ấy, Thế Tôn liền cho làm Sa-môn, thọ giới cụ túc.

Có một Tỳ-kheo khác bạch Phật:

- Thế nào là bờ bên này? Thế nào là bờ bên kia? Thế nào là chìm giữa dòng? Thế nào là kẹt trên bờ? Thế nào là không bị người nắm bắt? Thế nào là không bị nước cuốn xoáy? Thế nào là không mục nát?

Phật dạy Tỳ-kheo:

- Bờ bên này là thân mình, bờ bên kia là thân diệt hoại. Chìm giữa dòng là dục ái. Tấp trên bờ là ngũ dục. Bị người nắm bắt là: như có người hào tộc phát thệ nguyện rằng: 'Nguyện

đem công đức phước báu n

ày

để được l

àm vua, hay làm

đại thần'. Bị phi nhơn nắm bắt l

à: như có Tỳ-kheo thệ nguyện như vầy: 'Sanh trong cõi Tứ thiên vương mà hành Phạm hạnh. Nay ta

đem công đức n

ày

để sanh c

õi Trời'. Ðây gọi là bị phi nhơn nắm bắt. Bị nước cuốn xoáy là những

điều t

à nghi. Mục nát là tà kiến, tà chí (tư duy), tà ngữ, tà nghiệp, tà mạng, tà phương tiện, tà niệm, tà

định.

Ðó là mục nát vậy.

Lúc ấy Tỳ-kheo Nan-

đ

à ở chỗ vắng thanh tịnh, tự tu chuyên cần mà theo

đó người d

òng dõi, cạo bỏ râu tóc, xuất gia học

đạo, tu Phạm hạnh vô thượng, sanh tử đ

ã chấm dứt, Phạm hạnh

đ

ã lập, việc phải làm

đ

ã làm xong, không thọ thân trở lại. Tỳ-kheo Nan-

đ

à liền tại chỗ ngồi thành A-la-hán.

Bấy giờ, Tôn giả Nan-

đ

à nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Ma-kiệt, vườn trúc Ca-lan-

đ

à cùng với

đại chúng năm trăm người câu hội.

Bấy giờ, Ðề-bà-

đạt-đa, do có thần túc, được thái tử A-x

à-thế mỗi ngày

đem năm trăm nồi

cơm cúng dường. Chúng Tỳ-kheo nghe chuyện Ðề-bà-

đạt-đa do có thần túc m

à

được vua A-x

à-thế cúng dường, cùng nhau

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Khi ấy, nhiều Tỳ-kheo bạch Phật:

- Ðề-bà-

đạt-đa oai thần rất lớn, nay được vua A-x

à-thế cúng dường, mỗi ngày

đem cho năm trăm nồi cơm.

Bấy giờ,

đức Phật nghe lời ấy rồi, bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy chớ khởi ý niệm ấy về sự tham lợi dưỡng của Tỳ-kheo Ðề-bà-

đạt-đa. Kẻ ngu kia do lợi dưỡng n

ày, sẽ tự diệt mất. Vì sao? Ở

đây, Tỳ-kheo

Ðề-bà-

đạt-đa sở dĩ xuất gia, không đạt kết quả của sở nguyện. Tỳ-kheo n

ên biết! Ví như có người ra khỏi làng xóm, tay cầm búa bén

đến chỗ cây to, trước đó ý mong chặt được cây to. Kịp khi đến nơi, chỉ lấy c

ành lá trở về nhà.

Nay Tỳ-kheo này cũng vậy, tham trước lợi dưỡng. Do lợi dưỡng này,

đối với người khác th

ì tự khen mình, chê bai việc làm của các Tỳ-kheo khác, ắt không

đạt kết quả sở nguyện. Thấy ấy do lợi dưỡng n

ày nên không cần tìm cách khởi tâm dũng mãnh. Như người kia muốn tìm lõi cây không

được, bị người trí ruồng bỏ.

Nếu như có Tỳ-kheo

được lợi dưỡng rồi, không tự khoe khoang, cũng không ch

ê bai người khác. Hoặc có khi lại

đối với người khác tự xưng ta l

à người trì giới, kia là kẻ phạm giới, Tỳ-kheo ấy không

đạt kết quả của sở nguyện. Như người bỏ gốc đem c

ành lá về nhà, người trí thấy rồi, nói 'Người này tuy

đem c

ành cây về nhà, song không biết gốc'. Trong

đây Tỳ-kheo cũng như vậy. Do được lợi dưỡng, vâng giữ giới luật, v

à tu Phạm hạnh, ưa tu chánh

định. Tỳ-kheo ấy do chánh định n

ày, tâm

đối với người khác tự khoe: 'nay ta được định, người khác không định'. Pháp đáng l

àm của Tỳ-kheo ấy cũng không

được kết quả.

Cũng như có người tìm lõi cây,

đến b

ên cây to, xem xét thân cây, bỏ các nhánh lá, chỉ lấy gốc

đem về. Người trí thấy rồi liền nói thế n

ày: 'Người này

được ri

êng phần gốc'. Nay Tỳ-kheo này cũng lại như thế, hưng khởi lợi dưỡng, vâng giữ giới luật, cũng không tự khoe khoang, lại chẳng chê bai người khác, tu hành chánh

định, cũng lại như thế m

à dần dần tu trí tuệ. Trong pháp này, trí tuệ là bậc nhất. Tỳ-kheo Ðề-bà-

đạt-đa ở trong pháp n

ày

đ

ã chẳng

được trí tuệ, lại cũng không đủ giới luật.

Có một Tỳ-kheo bạch Phật:

- Thầy Ðề-bà-

đạt-đa ấy v

ì sao không hiểu pháp giới luật? Thầy ấy có thần túc, thành tựu các hạnh, có trí tuệ này, vì sao không hiểu pháp giới luật? Có trí tuệ ắt có chánh

định, có chánh định ắt có giới luật.

Phật dạy:

- Pháp giới luật là chuyện thường của thế tục. Thành tựu chánh

định cũng l

à chuyện thường thế tục. Thần túc phi hành cũng là chuyện thường thế tục. Thành tựu trí tuệ,

đó mới l

à nghĩa

đệ nhất.

Khi ấy, Thế Tôn bèn nói kệ:

Do Thiền

được thần túc,

Không rốt ráo tối thượng,

Không

được mé vô vi,

Lại rơi trong ngũ dục.

Trí tuệ là tối thượng,

Không lo, không nghĩ ngợi.

Rốt ráo

được đẳng kiến.

Ðoạn dứt chốn sanh tử.

Tỳ-kheo nên biết! Do phương tiện này mà biết Ðề-bà-

đạt-đa không hiểu pháp giới luật, cũng không hiểu hạnh trí tuệ, chánh định. Tỳ-kheo các Thầy chớ giống

Ðề-bà-

đạt-đa tham trước lợi dưỡng. Người tham lợi dưỡng l

à rơi vào chỗ ác, không

đến đường l

ành. Nếu tham trước lợi dưỡng thì sẽ tập theo tà kiến, lìa chánh kiến, tập tà tư duy lìa chánh tư duy. Tập tà ngữ lìa chánh ngữ, tập tà nghiệp lìa chánh nghiệp, tập tà mạng lìa chánh mạng, tập tà phương tiện lìa chánh phương tiện, tập tà niệm lìa chánh niệm, tập tà

định l

ìa chánh

định.

Thế nên Tỳ-kheo! Chớ khởi tâm lợi dưỡng, chế phục khiến

đừng khởi.

Ðã khởi tâm lợi dưỡng, nên tìm phương tiện diệt trừ. Như thế, này các Tỳ-kheo nên học

điều n

ày!

Khi Phật nói pháp vi diệu này có sáu mươi Tỳ-kheo xả bỏ pháp phục, tập hạnh cư sĩ; lại có sáu mươi Tỳ-kheo khác

được lậu tận ý giải, sạch hết các trần cấu, được pháp nh

ãn tịnh.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói thí dụ thuyền bè. Các Thầy khéo suy nghĩ, ghi nhớ trong tâm.

Các Tỳ-kheo thưa:

- Xin vâng! Bạch Thế Tôn.

Các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy.

Phật bảo:

- Thế nào gọi là thí dụ thuyền bè? Nếu các Thầy

đi đường bị giặc bắt giữ, n

ên nhiếp tâm ý,

đừng khởi niệm ác. N

ên khởi tâm hộ niệm trùm khắp mọi nơi, vô lượng vô hạnh không thể tính kể. Giữ gìn tâm như

đất, cũng như đất n

ày, nhận vật sạch, cũng nhận vật dơ, phần tiểu dơ uế xấu xa thảy

đều nhận hết. Song đất chẳng khởi tâm tăng giảm, không nói rằng: '

Ðây là xấu,

đây l

à tốt'. Nay việc làm của các Thầy nên cũng như thế. Giả sử bị giặc bắt giữ giam cầm, chớ sanh ác niệm, khởi tâm t

ăng giảm, như đất, nước, lửa, gió, xấu cũng nhận, tốt cũng nhận, đều không có tâm tăng giảm.

Khởi tâm từ, bi, hỷ, hộ (xả)

đối với tất cả chúng sanh. V

ì sao? Pháp thiện còn phải bỏ, huống gì pháp ác mà tập quen. Như có người gặp chỗ tai nạn sợ sệt, muốn qua khỏi chỗ tai nạn

đến chỗ an ổn; t

ùy ý chạy tìm nơi an ổn. Người ấy thấy con sông lớn rất sâu rộng, cũng không có thuyền hay cầu

để có thể sang bờ b

ên kia. Song chỗ

đứng b

ên này rất

đáng sợ, bờ b

ên kia không có. Bấy giờ người kia suy nghĩ tính kế: 'Sông này rất sâu lại rộng, nay ta có thể thu thập cây cối, cỏ lá kết lại làm bè qua sông, nhờ bè này

để ch

èo từ bờ này sang bờ kia'. Bấy giờ, người ấy liền thu góp cành cây, cỏ lá kết bè mà chèo từ bờ này sang bờ kia. Người ấy

đ

ã sang bờ kia liền khởi nghĩ: 'Cái bè này rất nhiều lợi ích cho ta, do bè này

được qua chỗ ách nạn, từ chỗ sợ h

ãi

đến chỗ không nạn. Nay ta không bỏ b

è này,

đi đâu cũng mang theo'.

Thế nào, các Tỳ-kheo! Người kia

đến nơi rồi có thể vác chiếc b

è theo ch

ăng? Hay không n

ên vác theo?

Các Tỳ-kheo thưa:

- Bạch Thế Tôn không nên. Nguyện vọng của người ấy

đ

ã

được kết quả, c

òn dùng bè vác theo làm gì!

Phật bảo Tỳ-kheo:

- Pháp thiện còn phải bỏ, huống gì phi pháp.

Bấy giờ, có một Tỳ-kheo bạch Phật:

- Thế nào là pháp thiện còn phải bỏ, huống gì phi pháp? Chúng con há không do pháp mà học

đạo ư?

Phật bảo:

- Y nơi kiêu mạn diệt kiêu mạn, mạn mạn, t

ăng thượng mạn, tự mạn, t

à kiến mạn, mạn trung mạn, t

ăng thượng mạn. D

ùng không mạn diệt mạn mạn, vô mạn; dùng chánh mạn diệt tà mạn, t

ăng thượng mạn, diệt sạch bốn mạn.

Xưa kia, khi Ta chưa thành Phật

đạo, ngồi dưới cội cây b

èn nghĩ như vầy: 'Trong cõi dục giới, ai là người hào quý nhất Ta sẽ hàng phục. Trong cõi dục giới này, chư Thiên và loài Người thảy

đều h

àng phục'. Lúc ấy, Ta lại nghĩ thế này: 'Nghe nói có tệ ma Ba-tuần, nay Ta sẽ chiến

đấu với Ma ấy, do h

àng phục ma Ba-tuần, tất cả chư Thiên hào quý kiêu mạn

đều sẽ bị h

àng phục'.

Khi ấy, Ta ngồi nơi tòa mỉm cười, khiến cho cảnh giới ma Ba-tuần thảy

đều chấn động. Trong hư không nghe có tiếng nói kệ:

Bỏ pháp vua chơn tịnh,

Xuất gia học cam lồ,

Nếu người phát nguyện rộng,

Không ba

đường ác n

ày.

Nay ta họp binh chúng,

Ðến th

ăm Sa-môn kia,

Nếu không theo ý ta,

Nắm chân ném ra biển.

XXXXIII.2 Phẩm Thiên tử Mã huyết (2)

Khi ấy, Tệ ma Ba-tuần sân giận bừng bừng, liền bảo

đại tướng Sư Tử rằng:

- 'Mau tập họp bốn bộ chúng,

đi đánh dẹp Sa-môn. V

à phải quan sát ông ấy có thế lực gì mà dám chiến

đấu với ta?'.

Khi ấy, Ta lại suy nghĩ: 'Giao chiến với người thường còn không thể im lặng huống gì với người hào quý của cõi dục. Cũng nên tranh

đua với y ít nhiều'.

Này Tỳ-kheo! Lúc ấy Ta mặc giáp nhân từ, tay cầm cung chánh

định, t

ên trí tuệ,

đợi binh chúng kia. Khi đó tệ ma, đại tướng v

à binh chúng có

đến mười tám ức, mặt m

ày mỗi mỗi khác nhau, vượn, khỉ, sư tử

đến chỗ Ta. Binh chúng La-sát hoặc một thân có ng

àn

đầu; hoặc mấy mươi thân chung một đầu; hoặc hai vai ba cổ, ngay tim có miệng; hoặc một tay, hoặc hai tay, hoặc bốn tay; hoặc hai tay vác đầu, miệng ngậm thây rắn; hoặc tr

ên

đầu bốc lửa, miệng phun lửa; hoặc hai tay banh miệng muốn ngoạm đằng trước; hoặc phanh bụng đi tới, tay cầm đao kiếm, mang vác mâu giáo; hoặc cầm ch

ày cối; hoặc vác túi gánh

đá, vách cây lớn; hoặc hai chân ở tr

ên,

đầu ở dưới; hoặc cỡi voi, sư tử, hồ lang, độc tr

ùng; hoặc

đi bộ đến, hoặc bay tr

ên không.

Khi ấy, tệ ma

đem bao nhi

êu binh chủng ấy vây quanh cội

đạo thọ. Ma Ba-tuần đứng b

ên trái Ta, nói với Ta:

- 'Sa-môn

đứng l

ên mau'.

Tỳ-kheo! Khi ấy, Ta im lặng không trả lời. Như thế

đến ba phen, Ma b

èn nói với Ta:

- 'Sa-môn sợ ta ch

ăng?'.

Ta bảo:

- 'Nay Ta nhiếp tâm không chút kinh sợ'.

Ma Ba-tuần nói:

- 'Sa-môn! Có thấy bốn bộ binh chúng của ta ch

ăng? C

òn Ông một thân, không có khí giới gậy gộc, binh

đao, đầu trọc, thân trơ, chỉ mặc ba y, lại nói: 'Ta không sợ'.

Bấy giờ, Ta hướng về Ba-tuần, nói kệ:

Giáp nhân, cung chánh

định,

Tay cầm tên trí tuệ

Phước nghiệp là binh chúng

Nay sẽ hại quân ngươi.

Ma Ba-tuần lại nói với Ta:

- 'Ta có nhiều việc ích lợi cho Sa-môn, nếu không nghe lời ta, bấy giờ sẽ

đốt Ông ra tro, ti

êu diệt thân hình. Lại, Sa-môn dung mạo

đoan chánh, tuổi trẻ tươi đẹp, xuất phát từ d

òng Xá-lợi, Chuyển Luân vương. Mau rời khỏi chỗ này, tập theo ngũ dục. Ta sẽ

đem đến cho Ông, để Ông l

àm Chuyển luân Thánh vương'

Ta trả lời Ba-tuần:

- 'Những lời Ngươi nói,

đều l

à vô thường biến

đổi không

dừng lâu, cũng phải xả ly, chẳng phải

điều Ta ưa

thích'.

Ma-tuần lại nói với Ta:

-'Sa-môn! Hôm nay muốn

điều g

ì? Chí nguyện việc gì? '

Ta

đáp:

- 'Ðiều Ta nguyện là nơi không lo sợ, an ổn tịnh tịch trong thành Niết-bàn, dẫn dắt các chúng sanh trôi nổi trong sanh tử, chìm

đắm khổ n

ão

được đến con đường

chánh'.

-'Nếu như Sa-môn không mau mau

đứng l

ên khỏi tòa, ta sẽ nắm chân Ông ném xuống biển'.

Ta

đáp Ba-tuần rằng:

- Ta tự quan sát trong cõi trời, Người, dù cho Ma hay Thiên ma, Nhơn, Phi nhơn và cả ba binh chúng của Ngươi, không thể khiến Ta

động một mảy may lông.

Ma bảo:

- 'Sa-môn! Ngaỳ nay muốn chiến

đấu với Ta chăng?'

Ta

đáp:

- 'Muốn cùng giao chiến'.

Ma hỏi:

- 'Ông ghét

điều g

ì?'

Ta

đáp:

- 'Những

điều ki

êu mạn, như t

ăng thượng

mạn, tự mạn, tà mạn, mạn trung mạn'.

Ma nói với Ta:

- 'Ông dùng nghĩa gì

để diệt các mạn đó?'

Ta

đáp:

- 'Ba-tuần nên biết! Có nhân Từ tam-muội, Bi tam-muội, Hỷ tam-muội, Hộ tam-muôi, Không tam-muội, Vô nguyện tam-muội, Vô tướng tam-muội. Do Từ tam-muội

được Bi tam-muội, do Bi tam-muội được Hỷ tam-muội, do Hỷ tam-muội được Hộ (Xả) tam-muội, do Không tam-muội được Vô nguyện tam-muội, do Vô nguyện tam-muội được Vô tướng tam-muội. Do sức của tam-muội n

ày chiến

đấu với ngươi. H

ành tận ắt khổ tận, khổ tận ắt kết tận, kết tận ắt

đế Niết-b

àn'.

Ma nói:

- Sa-môn! Có thể dùng pháp diệt pháp ch

ăng?'

Ta

đáp:

- 'Có thể dùng pháp diệt pháp'.

Ma hỏi Ta:

- 'Thế nào là dùng pháp diệt pháp?'

Khi ấy Ta bảo:

- 'Dùng chánh kiến diệt tà kiến, dùng tà kiến diệt chánh kiến. Chánh tư duy diệt tà tư duy, tà tư duy diệt chánh tư duy. Chánh ngữ diệt tà ngữ, tà ngữ diệt chánh ngữ. Chánh nghiệp diệt tà nghiệp, tà nghiệp diệt chánh nghiệp. Chánh mạn diệt tà mạn, tà mạn diệt chánh mạn. Chánh phương tiện diệt tà phương tiện, tà phương tiện diệt chánh phương tiện. Chánh niệm diệt tà niệm. tà niệm diệt chánh niệm. Chánh

định diệt t

à

định, t

à

định diệt chánh định'.

Ma nói:

- 'Sa-môn! Hôm nay tuy có những lời như vậy. Ở chỗ này khó khắc phục. Ông mau

đứng dậy, đừng để ta nắm chân ném ra

biển'.

Ta lại bảo Ba-tuần:

- 'Ngươi tạo phước chỉ một phen, nay

được l

àm Ma vương cõi dục. Xưa kia Ta tạo công

đức không thể tính kể. Lời của Ngươi hôm nay mới thật khó

làm'.

Ba-tuần

đáp:

-'Phước

đ

ã làm chỉ Ông chứng biết. Ông tự xưng tạo vô số phước, ai có thể chứng tri cho Ông?'

- Tỳ-kheo! Lúc ấy Ta duỗi tay mặt, chỉ xuống

đất, bảo với Ba-tuần: 'Công đức Ta đ

ã tạo

địa thần

chứng biết'.

Ta

đang nói lời n

ày,

địa thần từ đất vọt l

ên, chắp tay bạch:

- 'Bạch Thế Tôn! Con

đang chứng

biết'.

Ðịa thần nói xong, Ba-tuần lo buồn khổ não, liền lui không hiện.

Tỳ-kheo! Do phương tiện này nên biết, pháp còn phải diệt huống hồ là phi pháp. Ðã từ lâu, Ta vì các Thầy nói kinh Nhất Giác Dụ, không ghi lại v

ăn tự, huống giải thích ý nghĩa. V

ì sao? Pháp này sâu xa huyền diệu, các bậc Thanh v

ăn, Bích chi Phật tu pháp n

ày

được công đức lớn, được cam lồ, đến chỗ vô vi.

Thế nào tên là Dụ Nương Thuyền? Nghĩa là y nơi mạn diệt mạn, mạn

đ

ã diệt tận, lại không còn những niệm tưởng não loạn. Cũng như da con chồn

được thuộc kỹ, lấy tay cuộn lại, không nghe tiếng sột soạt, không có chỗ cứng cộm, đây cũng như thế, Như Tỳ-kheo chấm dứt ki

êu mạn, không có t

ăng giảm. Cho n

ên Ta bảo các Thầy rằng: 'giả sử bị giặc giam cầm, chớ khởi tâm ác, nên

đem l

òng từ ban khắp nơi, cũng như da kia rất mềm mại, bèn

được chỗ vô vi lâu d

ài'.

Như thế, Tỳ-kheo! Nên khởi niệm như thế.

Ngay khi thuyết pháp này, có ba ngàn Thiên tử ngay tại chỗ ngồi các trần cấu sạch hết,

được phép nh

ãn tịnh. Còn sáu mươi Tỳ-kheo khác, lậu tận ý giải,

được phép nh

ãn tịnh.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Ma-kiệt, bên bờ sông Hằng cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cũng như người ch

ăn b

ò nước Ma-kiệt ngu si, kém trí tuệ, muốn

đưa b

ò từ bờ sông Hằng bên này sang bờ bên kia. Người ấy không xem xét bờ bên này, bờ bên kia, chỗ cạn chỗ sâu, liền

đuổi b

ò xuống nước. Trước tiên người ấy

đưa sang những con b

ò ốm yếu, bò con còn nhỏ, chúng ở giữa dòng nước, rất là gầy yếu, không thể qua tới bờ bên kia. Kế

đó, người ấy đưa sang những con b

ò trung bình, không mập không ốm, cũng không qua

được bờ, ở giữa d

òng nước chịu khổ não, Kế

đến, người ấy đưa sang những con b

ò rất mạnh, cũng ở giữa dòng nước bị khốn ách.

Nay, các Tỳ-kheo trong chúng của Ta cũng lại như thế. Tâm ý ám

độn không có trí sáng suốt, không phân biệt được con đường sanh tử, không phân biệt được câu, thuyền của ma; ý muốn qua d

òng sanh tử mà không tập tu theo pháp cấm giới thì liền bị Ba-tuần chiếm phần tiện lợi; theo con

đường t

à tìm cầu Niết-bàn, mong

được diệt độ, trọn không đạt kết quả; tự tạo tội nghiệp, lại l

àm người khác chìm trong tội.

Cũng như người ch

ăn b

ò nước Ma-kiệt thông trí tuệ, nhiều trí muốn

đưa b

ò từ bờ này sang bờ kia. Trước hết, người ấy xem xét chỗ cạn sâu,

đưa những con b

ò rất mạnh sang bờ bên kia trước; kế

đến đưa những con b

ò trung bình không mập không ốm, cũng

được sang đến bờ kia; kế đến đưa những con b

ò rất yếu cũng

được sang không khác những con trước. B

ò con

đi theo sau, m

à

đến bờ an ổn.

Này các Ty-kheo, Như Lai cũng lại như thế, khéo quán sát

đời n

ày

đời sau, quán sát biển sanh tử, con đường của Ma. Tự đem Bát chánh đạo để vượt qua nạn sanh tử, lại d

ùng

đạo n

ày

để độ người chưa được độ.

Cũng như con bò dẫn

đầu, một con đi đúng đường, những con kia thảy đều theo.

Ðệ tử của Ta cũng như vậy , dứt sạch hữu lậu thành vô lậu, tâm giải thoát, trí tuệ giải thoát, trong pháp hiện lại tự thân chứng ngộ, mà tự du hóa, vượt qua cảnh giới Ma

đến chỗ vô vi.

Cũng như những con bò có sức mạnh lội qua sông Hằng sang bờ bên kia. Hàng Thanh v

ăn của Ta cũng lại như thế, đoạn đứt năm hạ phần kết sử th

ành A-na-hàm, ngay

đời n

ày nhập Niết-bàn không trở lại cõi này, vượt qua cảnh giới Ma

đến chỗ vô vi.

Như những con bò trung bình không mập, không ốm qua

được sông Hằng không gặp khó khăn.

Ðệ tử của Ta cũng lại như thế,

đoạn dứt ba kết sử, dâm, nộ, si mỏng nhẹ th

ành Tư-

đ

à-hàm, trở lại cõi này một lần, dứt sạch mé khổ, dứt cảnh giới Ma

đến chỗ vô vi.

Như những con bò yếu

đưa các b

ò con qua

được sông Hằng.

Ðệ tử của Ta cũng lại như thế,

đoạn

dứt ba kết sử thành Tu-

đ

à-hoàn

đến chỗ được độ, vượt qua cảnh giới Ma, vượt qua nạn sanh tử.

Như bò con theo mẹ

được qua sông.

Ðệ tử của Ta cũng lại như vậy giữ lòng tin, vâng theo chánh pháp, cắt

đứt sự trói buộc của Ma, đến chỗ vô vi.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Chỗ

được của Ma vương

Không tột mé sanh tử,

Như Lai cứu cánh

Thế gian hiện tuệ sáng

Chỗ giác liễu của Phật

Phạm chí không hiểu rõ

Còn kẹt bên sanh tử

Gồm

độ người chưa độ

Nay n

ăm hạng người n

ày

Ngoài ra không thể tính

Muốn vượt nạn sanh tử

Tận sức oai thần Phật.

Cho nên, này Tỳ-kheo, nên chuyên nhất tâm kia, không có hạnh phóng dật, cũng nên tìm phương tiện thành tựu Tám

đạo

phẩm Hiền Thánh. Nương

đạo Hiền Thánh rồi liền có thể tự vượt qua biển sanh tử. V

ì sao? Cũng như người ngu ch

ăn b

ò kia là hàng ngoại

đạo Phạm Chí, tự ch

ìm trong dòng sanh tử, lại làm người khác chìm

đắm trong tội.

Nước sông Hằng tức là biển sanh tử. Người trí tuệ ch

ăn b

ò là Như Lai, do Tám

đạo phẩm vượt qua nạn sanh tử. Cho n

ên các Tỳ-kheo nên tìm cách thành tựu bát Thánh

đạo. Như vậy, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

7. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở thành La-duyệt, trong vười xoài của Kỳ-bà-già, cùng với một ngàn hai tr

ăm năm mươi đệ tử câu hội, đều l

à bậc A-la-hán, các lậu

đ

ã hết, lục không thanh triệt, chỉ trừ một mình Tỳ-kheo A-nan.

Bấy giờ, vua A-xà-thế nhằm ngày rằm tháng bảy, vào lúc thọ tuế, nửa

đ

êm tr

ăng sáng xuất hiện, vua bảo phu nhơn Nguyệt Quang:

- Nay là ngày rằm, tr

ăng

tròn rất trong sáng, nên làm gì?

Phu nhơn thưa:

- Nay ngày rằm là ngày thuyết giới, nên tổ chức ca hát

đ

àn nhạc, tự vui với ngũ dục.

Vua nghe lời nầy rồi, không hài lòng. Vua lại hỏi Thái tử Ưu-

đ

à -da:

- Ðêm nay tr

ăng sáng n

ên làm gì?

Thái tử Ưu-

đ

à-da tâu:

- Ðêm nay thật trong sáng, nên tập họp bốn bộ binh chúng, các nước ngoại bang nào không hàng phục, nên kéo sang chinh phạt.

Khi ấy, vua A-xà-thế nghe lời này cũng không vừa ý, lại hỏi thái tử Vô Uý:

- Như

đ

êm nay rất trong sáng, nên làm gì?

Thái tữ Vô Úy thưa:

- Nay có Phạm Chí Bất lan Ca-diếp biết rành các toán số, gồm thông thiên v

ăn địa lý, mọi người đều tôn trọng kính ngưỡng, có thể đến đấy hỏi về chỗ nghi n

ày. Phạm Chí ấy sẽ vì phụ vương, noí lý rất nhiệm mầu, trọn không trở ngại.

Khi vua nghe lời nầy cũng không vừa ý. Lại hỏi

đại thần Tu-ni-ma:

- Như

đ

êm nay rất trong sáng cần phải làm gì?

Tu-ni-ma tâu vua:

- Như

đ

êm nay rất trong sáng, có thầy A-di-chuyên cũng ở gần

đây, thầy hiểu biết rộng. Cúi xin đại vương đến hỏi điều nghi.

Vua nghe lời nầy cũng không vừa ý, lại hỏi Bà-la-môn Bà-sa:

- Như

đ

êm nay trong sáng, nên làm gì?

Bà-la-môn-Bà-sa thưa:

- Như

đ

êm nay tr

ăng rằm rất sáng, có thầy C

ù-da-lâu ở gần

đây, cúi xin đại vương đến hỏi điều n

ày.

Vua nhe lời này cũng không hợp ý, bèn hỏi Phạm chí Ma-dặc:

- Như

đ

êm nay tr

ăng rất sáng, n

ên làm gì?

Phạm chí thưa:

- Ðại vương nên biết, thầy Bỉ-hưu-ca-diên ở gần

đây, cúi xin đại vương đến hỏi ý

thầy.

Vua nghe lời nầy cũng không hợp ý, lại hỏi Ðại tướng Sách-ma:

- Như

đ

êm nay tr

ăng sáng, ta n

ên làm gì?

Sách-ma tâu:

- Thầy Tiên-tất Lư-trì ở gần

đây, biết r

ành các toán thuật, có thể

đến đó hỏi ý kiến.

Vua nghe lời này cũng không hợp ý, lại hỏi

đại thần Tối Thắng:

- Như nay,

đ

êm rằm rất trong sáng, nên làm gì?

Tối Thắng thưa:

- Nay có thầy Ni-kiền Tử

đọc nhiều các kinh sách, bậc tối thương trong các thầy, cúi xin đại vương đến hỏi nghĩa n

ày.

Vua nghe lời nầy cũng không hợp ý, lại nghĩ như vầy : 'Những người này

đều ngu muội, không phân biệt chơn ngụy, không có phương tiện'.

Bấy giờ, Vương tử Kỳ-bà-già

đứng hầu b

ên trái nhà vua. Vua quay nhìn Kỳ-bà-già hỏi:

- Như

đ

êm nay rất trong sáng, nên làm gì?

Kỳ-bà-già bèn

đến trước quỳ tâu vua:

- Hôm nay

đức Như Lai ở gần đây, đang ngụ trong

vườn của thần, cùng với một ngàn hai tr

ăn năm mươi đệ tử, cúi xin đại vương đến hỏi nghĩa n

ày. Bởi vì

đức Như Lai l

à bậc sáng suốt, không có gì không thông suốt, biết việc trong ba

đời, thảy đều thấu r

õ, tự Ngài sẽ nói việc này với Ðại vương những

điều nghi ngờ của

Ðại vương sẽ sáng tỏ, tự nhận ra.

Khi ấy, vua A-xà-thế nghe lời Kỳ-bà-già nói xong, vui mừng hớn hở thiện tâm phát sanh, liền khen Kỳ-bà-già rằng:

- Lành thay, lành thay! Vương tử nói lời ấy rất

đáng ưa. V

ì sao? Nay thân tâm ta rất nóng bức, vì vô cớ giết phụ vương. Lâu nay ta thường suy nghĩ: 'Có ai hiểu

được

tâm ý ta?'. Nay những

điều khanh vừa nói, chính l

à trúng ý ta. Rất lạ, rất kỳ! Nghe

đến t

ên Như Lai, ta

đột nhi

ên

đại ngộ.

Khi

đó vua hướng về

Kỳ-bà-già nói kệ:

Ðêm nay rất trong sáng

Tâm ý không

được ngộ

Các Ông mỗi người nói

Nên

đến hỏi nghĩa ai

Bất lan, A-di-chuyên

Ðệ tử Ni-kiền Phạm

Không nương những thầy ấy

Không thể tế

độ ta

Ðêm nay rất trong sáng

Tr

ăng tr

òn không tỳ vết

Nay hỏi Kỳ-bà-già

Nên

đến hỏi nghĩa ai?

Khi ấy, Kỳ-bà-già lại dùng kệ

đáp vua:

Nghe âm thanh nhu nhuyến,

Ðược thấu tất cả Ma-kiệt

Xin

đúng thời đến Phật

Chỗ vĩnh viễn không sợ

Vua lại dùng kệ nói:

Việc làm xưa của Ta

Với Phật không lợi ích

Hại Phật tử của Ngài,

Tên là Tần-ba-sa

Nay rất là hổ thẹn

Không dám gặp Thế tôn,

Vì sao nay Ông bảo

Khiến ta

đến gặp Ng

ài.

Kỳ-bà-già lại dùng kệ

đáp nh

à vua:

Chư Phật không bỉ thử

Các kết

đ

ã trừ hết

Tâm bình

đẳng không hai

Ðấy là nghĩa Phật pháp

Nếu dùng hương chiên-

đ

àn

Ðể thoa tay bên mặt

Cầm dao chặt tay trái

Tâm không khởi t

ăng giảm

Như thương con La-vân

Một hơi thở không hai

Tâm ấy

đối Đề-

bà

Oán, thân không có khác

Cúi xin Ðại vương

đi

Ðến gặp

đức Như Lai

Sẽ

đứt mối nghi ngờ

Không có gì trở ngại.

Khi ấy, vua A-xà-thế bảo vương tử Kỳ-bà-già:

- Ông mau trang nghiêm n

ăm trăm voi đực, năm trăm voi cái, đốt năm trăm cây đ

èn.

Kỳ-bà-già thưa:

- Thưa vâng, Ðại vương

Vương tử Kỳ-bà-già lập tức trang nghiêm một ngàn con voi và

đốt năm trăm cây đ

èn,

đến tâu với vua:

- Xa giá

đ

ã xong, Ðại vương biết

đúng

thời.

Bấy giờ, vua A-xà-thế

đem các quần thần đến vườn xo

ài, giữa

đường, nh

à vua bỗng ôm lòng kinh sợ, lông áo

đều dựng đứng, vua quay nh

ìn Kỳ-bà-già, và nói:

- Nay ta không bị Ông gạt ch

ăng? Ông không đưa ta đến chỗ oan gia chứ?

Kỳ-bà-già tâu:

- Thật không có chuyện ấy. Cúi xin Ðại vương

đi tới chút nữa, Như Lai cách đây không xa.

Nhà vua ý cũng còn kinh sợ, lại bảo Kỳ-bà-già:

- Chẳng lẽ ta bị người gạt? Ðã nghe nói Như Lai có

đem theo một ng

àn hai tr

ăm năm mươi đệ tử, m

à nay không nghe tiếng

động g

ì?

Kỳ-bà-già thưa:

- Ðệ tử của Phật thường nhập

định, không có loạn tưởng.

Ðại vương hãy

đi th

êm chút nữa.

Khi ấy, vua A-xà-thế liền xuống xe,

đi bộ v

ào cửa,

đến trước giảng đường đứng im lặng quan sát Thánh chúng, rồi quay lại hỏi Kỳ-b

à-già:

- Ðức Như Lai hiện giờ ở chỗ nào?

Bấy giờ tất cả Thánh chúng

đều nhập Hoa quang tam-muội, chiếu sáng cả giảng đường không chỗ n

ào không khắp. Kỳ-bà-già,

đưa tay mặt chỉ về đức

Phật nói:

- Ðây là Như Lai ngồi tại chính giữa, như mặt trời vẹt mây.

Vua A-xà-thế bảo Kỳ-bà-già

- Thật kỳ lạ! Thật

đặc biệt! Nay Thánh chúng n

ày tâm

định như thế, lại do nhân duy

ên gì có ánh sáng này?

Kỳ-bà-già tâu:

- Do sức tam-muội phóng lên ánh sáng

Vua lại bảo:

Như nay ta quan sát Thánh chúng rất là yên lặng, mong cho thái tử Ưu-

đ

à-da của ta cũng

được y

ên lặng vô vi như thế.

Vua A-xà-thế chắp tay, tự xưng nói:

- Cúi xin Thế Tôn cho con

được gặp.

Ðức Phật bảo:

- Ðại vương hãy

đến đây.

Vua nghe tiếng của Như Lai, lòng rất vui mừng. Ðức Phật thấy nhà vua bèn gọi vương hiệu. Khi

đó, vua A-x

à-thế liền

đến chỗ Phật, năm vóc gieo sát đất, đưa hai tay chạm chân Phật v

à tự nói:

- Cúi xin Thế Tôn rũ lòng từ mẫn nhận sự hối quá của con. Phụ vương vô tội mà

đem giết hại. Cúi xin nhận l

òng

ăn năn, sau không tái phạm, tự

sửa

đổi lỗi trước, sửa tâm về sau.

Ðức Phật bảo:

- Nay chính phải thời,

đúng lúc cải hối,

đừng để mất cơ hội. Người đời có lỗi tự m

ình sửa

đổi, đó gọi l

à thượng nhơn. Ở trong pháp Ta rất là quảng

đại, đúng thời sám hối.

Khi ấy, nhà vua lễ chân Phật xong, lui ngồi một bên. Vua bạch Phật:

Con có một việc muốn hỏi, Thế Tôn cho phép mới dám hỏi.

Phật bảo:

- Có nghi nan, hợp thời cứ hỏi.

Vua bạch Phật:

- Ðời này tạo phước,

được thọ báo hiện đời chăng?

Phật bảo nhả vua:

- Từ xưa

đến nay,

Ðại vương từng

đem điều n

ày hỏi người nào ch

ăng?

Vua bạch Phật:

- Xưa con từng

đem điều n

ày hỏi những người khác. Con cũng từng hỏi thầy Bất-lan Ca-diếp: 'Thế nào, thưa thầy Bất-lan Ca-diếp,

đời n

ày làm phước

được thọ

báo hiện

đời chăng?'. Bất lan Ca-diếp đáp rằng: 'Không phước, không bố thí, không có quả báo thiện ác đời n

ày

đời sau,.

Ðời không có những người thành tựu quả A-la-hán'. Ðang khi con hỏi về sự thọ nhận quả báo, thầy ấy trả lời không. Ví như có người hỏi dưa,

đem mận đáp, nay thầy Ca-diếp n

ày cũng như vậy. Khi ấy, con suy nghĩ: 'Thầy Phạm chí nầy không giải

được nghĩa của bậc h

ào tộc dòng vua chúa hỏi. Người nầy tìm cách dẫn giải chuyện khác

để trả lời'. Thưa Thế Tôn, con muốn chặt đầu thầy ấy, liền không chấp nhận lời nói ấy m

à bỏ

đi.

Khi ấy, con lại

đến chỗ Phạm chí A-di-chuy

ên mà hỏi nghĩa này, A-di-chuyên

đáp:'Nếu ở bờ sông b

ên trái giết hại chúng sanh, tạo tội vô lượng, cũng không có tội, cũng không có quả ác'. Thế Tôn! Lúc ấy con lại nghĩ: 'Ta hỏi về nghĩa thọ báo hiện

đời, người n

ày

đem chuyện sát hại trả lời ta, cũng người hỏi l

ê dùng nghĩa mận

đáp'. Con liền bỏ đi.

Con lại

đến chỗ Phạm chí C

ù-da-lâu hỏi nghĩa này. Ông ấy

đáp: 'Ở bờ sông b

ên mặt làm các công

đức không thể tính kể, trong đó cũng không có quả báo l

ành'. Bấy giờ, con lại nghĩ: 'Nay

điều ta hỏi rốt cuộc không trả lời về lý ấy'. Con lại bỏ đi.

Con lại

đến chỗ

Phạm chí Bỉ-hưu Ca-diên hỏi về nghĩa này. Ông ấy

đáp: 'Chỉ có một người ra đời, một người sanh tử, một người qua lại chịu khổ vui ấy'. Khi ấy, con lại nghĩ: 'Nay ta hỏi về quả báo hiện đời, m

à

đem chuyện sanh tử đến đáp'. Con lại bỏ đi.

Con

đến chỗ thầy Phạm chí Ti

ên-tỷ Lư-trì hỏi nghĩa này. Ông ấy

đáp: '

Ðời quá khứ

đ

ã diệt không tái sanh lại. Tương lai chưa

đến cũng lại không có, hiện tại chẳng dừng trụ, dừng trụ tức biến đổi'. Khi ấy, con lại nghĩ: 'Nay ta hỏi về quả báo hiện đời, m

à

đem chuyện ba đời để đáp, đây không phải chánh lý'. Con liền bỏ đi.

Con

đến chỗ

Phạm chí Ni-kiền Tử hỏi nghĩa này: 'Thế nào, Ni-kiền Tử,

đời n

ày làm phước có

được quả báo hiện đời chăng?' Ông ấy đáp: 'Không nhân duy

ên chúng sanh trói buộc, cũng không nhân, cũng không duyên chúng sanh thanh tịnh. Khi ấy con lại nghĩ: 'Những Phạm chí này là ngu si, không phân biệt chơn ngụy, như người mù không mắt, không trả lời

được nghĩa ta đ

ã hỏi, như

đ

ùa cợt với dòng dõi vua Chuyển luân'. Con liền bỏ

đi.

- Thế Tôn! Nay con xin hỏi về nghĩa ấy: Ðời này tạo phước, hiện

đời có thọ báo chăng? Cúi xin Thế Tôn giảng rộng nghĩa nầy.

Bấy giờ,

đức Phật bảo:

- Ðại vương! Nay Ta hỏi nghĩa Ðại vương, tùy theo chỗ ưu thích mà trả lời. Ðại vương có

đem sách vở, rượu ngon, nh

à cửa và quan chức

để ban thưởng cho kẻ tôi tớ hầu cận chăng?

Vua bạch Phật:

- Thưa có.

Phật bảo:

- Nếu như người tôi tớ ấy làm việc nhọc nhằn qua thời gian lâu, lại có ban thưởng cho họ ch

ăng?

Vua bạch Phật:

- Tùy theo công lao, ban cấp cho

đồ vật d

ùng, không

để có sự oán trách.

Phật bảo nhà vua:

- Do phương tiện này mà biết rằng

đời n

ày làm phước

được thọ báo hiện tại. Thế n

ào Ðại vương, người

đó ở địa vị cao, lại chu đáo với dân, lễ độ, có ban thưởng chăng?

Vua thưa:

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn. Cho

ăn chung món ngon với con, không để cho oán giận.

Phật bảo nhà vua:

- Do phương tiện này nên biết xưa kia xuất thân rất thấp, dần dần có nhiều công lao,

đồng hưởng thú vui với vua; do điều n

ày nên hiện

đời l

àm phước,

được thọ báo hiện đời.

Phật bảo nhà vua:

- Người có công lao ấy, trải qua nhiều n

ăm đến tâu với vua rằng: 'Hạ thần đ

ã lập công lao, bệ hạ biết rõ'. Người ấy muốn xin Ðại vương

được toại nguyện,

Ðaị vương có cho phép ch

ăng?

Vua bạch Phật:

- Tùy theo sở nguyện của người ấy, không trái.

Phật bảo:

- Người có công lao ấy muốn

được từ tạ

Ðại vương, cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất gia học

đạo, tu h

ành thanh tịnh, vua có cho phép không?

Vua bạch Phật:

- Thưa vâng, cho phép.

Phật bảo vua:

- Giả sử nhà vua thấy người ấy cạo bỏ râu tóc, xuất gia học

đạo ở b

ên cạnh Ta, nhà vua sẽ làm gì?

Vua bạch Phật:

- Con sẽ giúp

đỡ,

cúng dường, tùy thời lễ bái.

Phật bảo:

- Do phương tiện này nên biết, hiện

đời l

àm phước thọ hiện báo. Giả sử người có công lao ấy trì giới trọn vẹn, không trái phạm, nhà vua sẽ làm gì?

Vua bạch Phật:

- Suốt

đời cung cấp y phục,

mền nệm, thức

ăn

uống, giường nằm, tọa cụ, thuốc men trị bệnh không

để thiếu thốn.

Phật bảo nhà vua:

- Do phương tiện này nên biết thân hiện

đời l

àm phước

được thọ báo hiện tại. Giả sử người ấy đ

ã làm Sa-môn, dứt hết hữu lậu, thành tựu vô lậu tâm giải thoát, trí tuệ giải thoát, tự thân chứng

đạo v

à tự du hóa, sanh tử

đ

ã tận, Phạm hạnh

đ

ã lập, việc phải làm

đ

ã xong, không còn thọ thân sau, biết một cách như thật. Vua sẽ làm gì?

Vua bạch Phật:

- Con sẽ suốt

đời phụng sự cúng dường y phục,

mền nệm, thức

ăn uống, giường nằm, tọa cụ, thuốc men trị bệnh, không để thiếu.

Phật bảo:

- Do phương tiện này nên biết

đời n

ày làm phước

được thọ hiện báo.

Giả sử người ấy hết tuổi thọ, nơi cảnh giới Vô dư Niết bàn mà diệt

độ. Vua sẽ l

àm gì?

Vua bạch Phật:

- Sẽ xây tháp lớn ở ngã tư

đường, d

ùng hương hoa cúng dường, treo tràng phan bảo cái, phụng sự kính lễ. Vì sao? Người ấy là thân Trời không phải thân Người.

Phật bảo nhà vua:

- Do phương tiện này nên biết

đời n

ày làm phước

được thọ hiện báo.

Vua bạch Phật:

- Nay con do những ví dụ ấy

được hiểu r

õ. Hôm nay Thế Tôn nói lại nghĩa ấy. Từ nay về sau con xin tin thọ nghĩa ấy. Cúi xin Thế Tôn nhận con làm

đệ tử, tự quy y Phật, Pháp, Tỳ-kheo, Tăng.

Nay con lại sám hối

đ

ã như kẻ ngu si, phụ vương không có lỗi mà

đem sát hại. Nay đem thân mạng tự quy . Cúi xin Thế Tôn trừ tội lỗi ấy, diễn nói diệu pháp, được an ổn lâu d

ài. Như con tự biết

đ

ã làm tội báo, không có c

ăn l

ành.

Phật bảo nhà vua:

- Trên

đời có hai hạng người không tội, khi mệnh chung được sanh l

ên trời như trong khoảng duỗi cánh tay. Thế nào là hai? Một là người không tạo gốc mà tu thiện; hai là người tạo tội mà cải hối việc

đ

ã làm. Ðó là hai hạng người khi chết sanh lên trời không trở ngại.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Người làm hạnh rất ác,

Hối lỗi chuyển sang nhẹ

Luôn hối không lười nghỉ

Gốc tội

đ

ã nhổ sạch.

Cho nên, này Ðại vương, nên dùng pháp trị dân, chớ dùng phi pháp trị hóa, khi thân hoại mang chung sẽ

được sanh l

ên cõi lành. Người ấy

đ

ã mạng chung mà danh tiếng

đồn khắp mọi nơi, lan cả bốn phương. Người đời sau ca tụng rằng: 'Xưa kia có vị vua d

ùng Chánh pháp trị hóa, không có cong vạy'. Mọi người

đều truyền tụng xưng tán nơi vị vua ấy sanh ra. Nh

à vua sẽ t

ăng tuổi thọ, không chết yểu. Cho n

ên, này Ðại vương, nên phát tâm hoan hỷ hướng về ngôi báu Phật, Pháp, Thánh chúng. Như thế, Ðại vương, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, vua A-xà-thế liền từ chỗ ngồi

đứng dạy, cúi đầu lễ

chân Phật, cáo từ lui ra. Vua

đi không xa, Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Nay vua A-xà-thế, nếu không giết phụ vương, sẽ

được chứng sơ quả của bậc Sa-môn, đứng v

ào hàng bốn

đôi tám bậc. Cũng được

Tám

đạo phẩm Hiền Thánh, trừ bỏ tám ái, vượt qua tám nạn. Tuy vậy, ng

ày nay cũng

được hạnh phúc lớn, được l

òng tin vô c

ăn. Thế n

ên Tỳ-kheo, người làm tội, nên tìm phương tiện thành tựu lòng tin vô c

ăn. Trong h

àng

đệ tử Ưu-b

à-tắc của Ta, người

được l

òng tin vô c

ăn l

à A-xà-thế vậy.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

8. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại Xá vệ, rừng Kỳ

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Ở

đời có tám việc, chúng sanh xoay chuyển theo đó. Thế n

ào là tám? Một là lợi, hai là suy, ba là hủy, bốn là dự, n

ăm l

à xưng, sáu là cơ, bảy là khổ, tám là lạc.

Như thế, này Tỳ-kheo, tám việc này tùy theo

đời

xoay chuyển. Này các Tỳ-kheo, nên tìm phương tiện trừ tám việc này. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

9. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Như Lai xuất hiện ở thế gian, lại nơi thế giới này thành Phật

đạo, song không đắm trước nơi tám việc của thế gian, m

à còn

điều phục nó. Cũng như hoa sen phát sanh từ b

ùn, rất là tươi

đẹp thanh khiết không dính nước đục, l

à vật

được chư Thi

ên yêu kính, thấy rồi tâm vui thích; Như Lai cũng lại như thế, do bào thai sanh ra, trong ấy trưởng dưỡng

được th

ành thân Phật. Cũng như ngọc lưu ly, trân bảo tịnh thủy, không bị bụi trần làm nhiễm; Như Lai cũng lại như thế, cũng sanh nơi thế gian không bị tám việc của thế gian làm nhiễm trước.

Cho nên, các Tỳ-kheo nên siêng n

ăng tấn tu h

ành tám pháp. Như thế, này các Tỳ-kheo nên học

điều n

ày.

Bấy giờ, các Tỳ- kheo nghe lời Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

10. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có tám hạng người lưu chuyển trong sanh tử mà không trụ sanh tử. Thế nào là tám? Hạng người hướng về Tu-

đ

à-hoàn,

đắc Tu-đ

à-hoàn, hướng Tư-

đ

à-hàm,

đắc Tư-đ

à-hàm; hướng A-na-hàm,

đắc A-na-h

àm; hướng A-la-hán,

đắc A-la-hán.

Các Tỳ kheo! Ðó là tám hạng người lưu chuyển trong sanh tử mà không trụ sanh tử.

Cho nên, các Tỳ-kheo nên tìm phương tiện vượt qua nạn sanh tử, chớ trụ trong sanh tử. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ kheo nghe lời Phật dạy xong, vui vẻ vâng lời làm.

Mã huyết, trai, Nan-

đ

à

Ðề-bà-

đạt, thuyền b

è

Ch

ăn b

ò, tín vô c

ăn

Thế pháp, thiện tám người.

-ooOoo-

XXXIV. Phẩm Chín nơi cư trú của chúng sanh

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có chín nơi cư trú của chúng sanh, là chỗ chúng sanh ở. Thế nào là chín? Hoặc có chúng sanh, bao nhiêu thân bấy nhiêu tư tưởng. Ðó là cõi Trời và cõi Người.

Hoặc có chúng sanh bao nhiêu thân một tư tưởng. Ðó là cõi trời Phạm-ca-di, xuất hiện trước nhất.

Hoặc có chúng sanh một thân bao nhiêu tư tưởng. Ðó là cõi trời Quang Âm.

Hoặc có chúng sanh một thân một tư tưởng. Ðó là cõi trời Biến Tịnh.

Hoặc có chúng sanh vô lượng hư không. Ðó là cõi trời Không xứ.

Hoặc có chúng sanh vô lượng thức. Ðó là cõi trời Thức xứ.

Hoặc có chúng sanh không dùng xứ. Ðó là cõi trời Bất dụng xứ.

Hoặc có chúng sanh có tưởng, không tưởng. Ðó là cõi trời Hữu tưởng vô tưởng.

Các nơi sanh ra có chín tên. Các Tỳ-kheo,

đó l

à chín chỗ cư trú của chúng sanh, các loài chúng sanh

đ

ã ở, sẽ ở. Cho nên, các Tỳ-kheo! Nên tìm phương tiện xa lìa chín nơi này. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy xong liền vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời

đức Phật

ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Ta sẽ nói về chín

đức của nguyện bố thí, các Thầy khéo suy nghĩ đó, Ta sẽ diễn b

ày nghĩa ấy.

Khi ấy các Tỳ-kheo vâng lãnh lời Phật dạy, Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Thế nào là chín

đức của nguyện bố thí? Tỳ-kheo n

ên biết,

đ

àn việt cúng thí thành tựu ba pháp, vật

được thí cũng th

ành tựu ba pháp, người nhận vật thí cũng thành tựu ba pháp.

Thế nào là thí chủ

đ

àn việt thành tựu ba pháp? Ở

đây, thí chủ đ

àn-việt

được th

ành tựu lòng tin, thành tựu thệ nguyện, cũng không sát sanh. Ðó gọi là thí chủ

đ

àn-việt thành tựu ba pháp.

Thế nào là vật

được thí th

ành tựu ba pháp? Ở

đây, vật thí th

ành tựu sắc, thành tựu hương, thành tựu vị. Ðó là vật thí thành tựu ba pháp.

Thế nào là người nhận thí thành tựu ba pháp? Ở

đây, người được thí th

ành tựu giới, thành tựu trí tuệ, thành tựu chánh

định.

Ðó là người nhận thí thành tựu ba pháp.

Như thế, bố thí thành tựu chín pháp này,

được quả báo lớn, đến chỗ cam lồ, diệt tận. Ph

àm thí chủ muốn cầu

được phước ấy th

ì nên tìm phương tiện thành tựu chín pháp. Như thế, các Tỳ-kheo nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có sự việc gọi là thành tựu chín pháp. Thế nào là chín? Là sắc mặt cứng cỏi, không hạ mình, tâm tham, bỏn sẻn, tâm niệm không xả ly, chóng quên, lười suy nghĩ, che giấu việc dâm, không biết

đền ơn.

Ðó là chín pháp. Này Tỳ-kheo! Ðó gọi là thành tựu chín pháp này.

Tỳ-kheo ác cũng thành tựu chín pháp. Thế nào là chín? Ở

đây, Tỳ-kheo ác sắc mặt cứng cỏi, không hạ m

ình, tâm tham, bỏn sẻn, chóng quên, lười suy nghĩ, che giấu việc dâm, không biết

đền ơn, tâm niệm không xả ly.

Ðó là chín pháp.

Thế nào là Tỳ-kheo ác sắc mặt cứng cỏi? Ở

đây, Tỳ-kheo ác t

ìm cầu

điều không n

ên tìm cầu, trái với hạnh Sa-môn. Tỳ-kheo như thế gọi là sắc mặt cứng cỏi.

Thế nào là Tỳ-kheo ác chịu nhục? Ở

đây, Tỳ-kheo ác ở nơi các Tỳ-kheo hiền thiện m

à tự khen mình, hủy báng người khác. Tỳ-kheo như thế gọi là chịu nhục.

Thế nào là Tỳ-kheo sanh tâm tham? Ở

đây, Tỳ-kheo ác, thấy t

ài vật của người khác

đều sanh tâm tham.

Ðây gọi là tham.

Thế nào là Tỳ-kheo bỏn sẻn? Ở

đây, Tỳ-kheo ác, được y bát không cho người d

ùng chung, thường tự cất giấu. Như thế gọi là bỏn sẻn.

Thế nào là Tỳ-kheo hay quên? Ở

đây, Tỳ-kheo ác, phần lớn thường để rơi mất những lời diệu thiện, cũng chẳng suy nghĩ phương tiện tu, b

àn luận chuyện quốc gia binh chiến. Như thế gọi là Tỳ-kheo ác thành tựu sự chóng quên này.

Thế nào là Tỳ-kheo ác lười suy nghĩ? Ở

đây, Tỳ-kheo ác đối với pháp cần suy nghĩ m

à không suy nghĩ. Như thế gọi là Tỳ-kheo ác ít suy nghĩ.

Thế nào gọi là Tỳ-kheo ác che giấu việc dâm? Ở

đây, Tỳ-kheo ác có việc dâm m

à che giấu, không nói với người: 'Nay tôi hành dâm chớ

để người biết'. Như thế gọi l

à Tỳ-kheo ác che giấu việc dâm.

Thế nào là Tỳ-kheo ác không biết

đền ơn? Ở đây, Tỳ-kheo ác không có tâm cung kính, không hầu hạ thầy v

à các bậc

đáng tôn trọng. Như thế gọi l

à Tỳ-kheo ác không biết

đền ơn.

Nếu Tỳ-kheo ác thành tựu chín pháp này, ghi nhớ không bỏ, thì trọn không thành

đạo quả. Cho n

ên,này các Tỳ-kheo,

đối với các pháp ác nhớ n

ên xa bỏ. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe xong lời Phật dạy, liền vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Chim khổng tước thành tựu chín pháp. Thế nào là chín ? Ở

đây, chim khổng tước dáng dấp đoan chánh, tiếng k

êu thanh tao, bước

đi khoan thai, l

àm

đúng thời, ăn uống vừa chừng, thường nhớ tri túc, niệm không phân

tán, ít ngủ nghỉ, ít muốn, biết

đền ơn. N

ày các Tỳ-kheo,

đó l

à chim khổng tước thành tựu chín pháp này.

Tỳ-kheo hiền triết cũng thành tựu chín pháp. Thế nào la chín? Ở

đây, Tỳ-kheo hiền thiện dung mạo đoan chánh, tiếng nói thanh tao, bước đi khoan thai, l

àm

đúng thời, ăn uống chừng mực, thường nghĩ biết đủ, niệm

không phân tán, ít ngủ, cũng lại ít muốn, biết

đền ơn.

Thế nào là Tỳ-kheo hiền thiện, dung mạo

đoan chánh?

Nghĩa là Tỳ-kheo ấy những oai nghi ra vào,

đi đứng, trọn không mất tư cách. Như thế l

à Tỳ-kheo hiền thiện, dung mạo

đoan chánh.

Thế nào là Tỳ- kheo tiếng nói thanh tao? Ở

đây, Tỳ-kheo phân biệt nghĩa lý, trọn không lầm đoạn. Như thế l

à Tỳ-kheo tiếng nói thanh tao.

Thế nào là Tỳ-kheo bước

đi khoan thai? Ở đây, Tỳ-kheo biết thời h

ành

động không mất thứ tự, lại biết có thể tụng biết tụng, có thể tập biết tập, có thể im lặng biết im lặng, có thể đứng dậy biết đứng dậy. Như thế l

à Tỳ-kheo biết thời tiết.

Thế nào là Tỳ-kheo làm

đúng thời? Ở đây, Tỳ-kheo cần đi liền đi, cần dừng liền dừng, t

ùy thời nghe pháp. Như thế là Tỳ-kheo là

đúng

thời.

Thế nào là Tỳ-kheo

ăn uống vừa chừng? Ở đây, Tỳ-kheo được thức ăn dư, đem chia cho người c

ùng

ăn, không tham tiếc. Như thế l

à Tỳ-kheo

ăn uống vừa chừng.

Thế nào là Tỳ-kheo ít ngủ nghỉ? Ở

đây, Tỳ-kheo v

ào

đầu hôm tập tỉnh thức, tu tập Ba mươi bảy đạo phẩm không để rơi mất. Thường d

ùng cách

đi kinh h

ành, nằm tỉnh giác

để tịnh ý m

ình, lại vào giữa

đ

êm suy nghĩ về pháp sâu xa,

đến cuối đ

êm thời nằm nghiêng hông bên mặt, hai chân duỗi thẳng xếp lên nhau, tư duy suy tưởng về ánh sáng, rồi

đứng dậy kinh h

ành

để tịnh ý m

ình. Như thế là Tỳ-kheo ít ngủ nghỉ.

Thế nào là Tỳ-kheo ít muốn, biết

đền ơn? Ở đây, Tỳ-kheo hầu hạ phụng sự ba ngôi báu, kính vâng sư trưởng. Như thế l

à Tỳ-kheo ít muốn, biết

đền ơn.

Như thế, Tỳ-kheo hiền thiện thành tưụ chín pháp. Nay chín pháp này nên ghi nhớ vâng làm. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Người nữ thành tựu chín pháp ràng buộc người nam. Thế nào là chín? Là ca, múa,

đ

àn, hát, cười, khóc, thường tìm cách thích hợp, tự dùng nhan sắc hình dung, huyễn thuật mê hoặc. Họ toan tính trong bao nhiêu việc ấy, chỉ thích ràng buộc người nam chặt chẽ; tr

ăm lần ng

àn lần không thể so sánh.

Nay Ta quán sát các việc như vậy, người nữ thích ràng buộc người nam chặt chẽ, không cho thoát khỏi là như thế. Theo

đó, người nam bị r

àng buộc trong lao ngục.

Cho nên, các Tỳ-kheo nên nhớ nghĩ trừ bỏ chín pháp này. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở trong vườn trúc Ưu-ca-la, cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta sẽ nói diệu pháp cho các Thầy phần

đầu, phần giữa, phần cuối đều l

ành, nghĩa lý sâu kín, thanh tịnh tu hành Phạm hạnh. Kinh này tên là 'Cội gốc của tất cả các Pháp'. Các thầy nên khéo suy nghĩ ghi nhớ.

Các Tỳ-kheo thưa:

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Khi ấy, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy. Phật bảo:

- Thế nào gọi là 'Cội gốc của tất cả pháp ?'.

Ở

đây, n

ày các Tỳ-kheo, người phàm phu không gặp giáo lý Hiền Thánh, cũng không vâng giữ lời dạy của Như Lai, không gần gũi Thiện tri thức, không nghe lời dạy cuả Thiện tri thức.

Họ quán sát

đất n

ày, biết một cách như thật rằng:

đây l

à

đất, quán sát đất n

ày như là

đất thật; đây l

à nước;

đây l

à lửa;

đây l

à gió. Bốn thứ ấy hợp lại thành con người. Ðây là sự vui thích của ngu. Trời tự biết là Trời, thích ở cõi trời. Trời Phạm thiên tự biết là Phạm thiên. Trời Ðại phạm tự biết là Ðại phạm. Không thể ra khỏi trời Quang Âm lại tự biết cho cõi trời Quang Âm

đến. Trời Biến Tịnh tự biết l

à Biến Tịnh. Trời Quảng Quả tự biết là Quảng Quả không lầm lẫn. Trời A-tỳ-da-

đ

à tự biết là trời A-tỳ-da-

đ

à. Trời Không xứ tự biết là trời Không xứ. Trời Thức xứ tự biết là trời Thức xứ. Trời Bất tưởng vô tưởng xứ tư biết là trời Hữu tưởng vô tưởng xứ.

Thấy tự biết là thấy, nghe tự biết là nghe, muốn tự biết là muốn, trí tự biết là trí, một loại tự biết là một loại, bao nhiêu loại tư biết là bao nhiêu loại, thảy

đều đầy đủ tự biết l

à thảy

đều đầy đủ, Niết-b

àn tự biết là Niết-bàn, tự vui thích trong

đó. V

ì sao? Vì chẳng phải là lời nói của bậc Trí.

Nếu là

đệ tử bậc Thánh th

ì

đến gặp gỡ bậc Thánh, vâng thọ pháp của bậc Thánh, theo Thiện tri thức l

àm việc, thường gần gũi bậc Thiện tri thức; quan sát

đất, thảy đều biết chỗ đến của nó r

õ ràng, cũng không

đắm trước nơi đất, không có tâm nhiễm ô; nước, lửa, gió cũng lại như thế. Trời, Người, Phạm Vương, Quang Âm, Biến Tịnh, Quảng Quả, trời A-tỳ-da-đ

à, Không xứ, Thức xứ, Bất dụng xứ, Hữu tưởng vô tưởng xứ

đều thấy, nghe, nhớ biết; một loại, bao nhi

êu loại, cho

đến đối với Niết-b

àn cũng chẳng

đắm trước Niết-b

àn, không khởi tưởng Niết-bàn. Vì sao? Ðều do khéo phân biệt, khéo quan sát.

Nếu Tỳ-kheo ấy là bậc A-la-hán lậu tận, việc làm

đ

ã xong,

đ

ã bỏ gánh nặng, cùng tận cội nguồn sanh tử, giải thoát bình

đẳng th

ì người ấy có thể phân biệt

đất đai, quán sát không

khởi tưởng

đắm trước về đất; Người, Trời, Phạm vương cho đến Hữu tưởng vô tưởng xứ, cũng lại như thế; cho đến đối với Niết-b

àn không

đắm trước Niết-b

àn, không khởi tưởng Niết-bàn. Vì sao? Ðều do trừ khử dâm, nộ, si mà

được như thế.

Tỳ-kheo nên biết! Như Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác khéo hay phân biệt về

đất, cũng không đắm trước nơi đất. V

ì sao? Ðều do diệt trừ lưới ái mà

được vậy. Nhân hữu n

ên có sanh, nhân sanh nên có già, chết, thảy

đều trừ hết. Cho n

ên Như Lai thành Vô Thượng Chánh Giác.

Khi Phật nói lời này, lúc ấy các Tỳ-kheo không nghe lời dạy nầy. Vì sao? Vì do ma Ba-tuần làm bế tắc tâm ý.

Kinh này tên 'Cội gốc của Tất cả Pháp'. Nay Ta nói

đầy đủ như vậy.

Ðiều cần tu hành của Chư Phật, nay Ta

đ

ã làm

đầy đủ. Các thầy n

ên ghi nhớ, ở chỗ vắng, dưới cội cây, tâm ý

đoan nghi

êm tọa Thiền, tư duy nghĩa thâm diệu. Hôm nay không làm, sau hối hận vô ích. Ðây là lời giáo của Ta.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

7. Tôi gnhe như vầy:

Một thời Phật ở tại thành La-duyệt, vườn trúc Ca-lan-

đ

à cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Bấy giờ, trong thành La-duyệt có một Tỳ-kheo

đau nặng đến nguy kịch, nằm một chỗ, đại tiểu tiện, không thể tự ngồi dậy, cũng chẳng có Tỳ-kheo n

ào

đến thăm hỏi chăm sóc. Ng

ày

đ

êm Thầy xưng danh hiệu Phật: 'Sao Thế Tôn chẳng thương xót ta?'

Khi ấy, Thế Tôn dùng Thiên nhĩ nghe Tỳ-kheo ấy kêu than, hướng về Như Lai. Thế Tôn bèn bảo các Tỳ-kheo:

- Ta với các Thầy

đi thăm các ph

òng liêu, xem xét chỗ ở.

Các Tỳ-kheo thưa:

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Khi ấy, Thế Tôn bèn cùng các Tỳ-kheo vây quanh trước sau,

đi thăm qua các li

êu phòng. Tỳ-kheo bệnh xa thấy Thế Tôn

đến, liều muốn ngồi dậy m

à không cử

động nổi. Thế Tôn đến b

ên chỗ Tỳ-kheo ấy, bảo rằng:

- Thôi, thôi! Này Tỳ-kheo,

đừng tự cử động. Ta tự có chỗ ngồi sẵn.

Khi ấy, Tỳ-sa-môn Thiên vương biết ý nghĩa của Như Lai, từ thế giới Dạ-mã ẩn,

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, đứng qua một b

ên.

Thích-

đề-ho

àn-nhân biết ý nghĩ trong tâm Như Lai, từ cõi Phạm thiên ẩn,

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui qua một b

ên.

Trời Tứ thiên vương biết ý nghĩ trong tâm Như Lai, bèn

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui đứng một b

ên.

Khi ấy, Phật hỏi Tỳ-kheo bệnh:

- Hôm nay bệnh khổ của Thầy có thuyên giảm ch

ăng?

Tỳ-kheo thưa:

- Bệnh khổ của

đệ tử tăng chứ không giảm, rất ít được nhờ cậy.

Phật hỏi các Tỳ-kheo:

- Người khám bệnh hiện ở

đâu? Người n

ào

đến thăm bệnh?

Tỳ-kheo bạch Phật:

- Nay mắc phải bệnh này, không có ai trông nom.

Phật bảo Tỳ-kheo:

- Trước kia, khi Thầy chưa bệnh, có

đến thăm hỏi người bệnh chăng?

Tỳ-kheo bạch Phật:

- Không

đến hỏi han các người bệnh.

Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Thầy không có lợi lành ở trong Chánh pháp. Vì sao? Vì không

đến hỏi thăm bệnh. Nay Tỳ-kheo chớ lo sợ, Ta sẽ đích thân cung dưỡng cho Thầy, không để thiếu. Như hiện nay, Ta l

à người trong cõi Trời, cõi Người, riêng một mình không bạn bè, mà cũng có thể th

ăm hỏi tất cả người bệnh. Người không ai giúp đỡ, Ta v

ì họ làm người giúp

đỡ. Với người m

ù Ta làm mắt cho họ, cứu giúp các người bệnh.

Khi ấy, Thế Tôn tự

đổ đồ bất tịnh, lại trải tọa cụ cho người bệnh. Tỳ-sa-môn Thi

ên vương và Thích-

đề-ho

àn-nhân bạch Phật:

- Chúng con tự sẽ s

ăn sóc thầy Tỳ-kheo bệnh nầy, xin Thế Tôn chớ nhọc sức.

Phật bảo các Thiên tử:

- Các Ông hãy ngừng. Như Lai tự biết thời. Như Ta tự nhớ lại, thuở xưa khi chưa thành Phật, tu hạnh Bồ-tát, vì hai con chim bồ câu nên bỏ mạng sống, huống gì ngày nay

đ

ã thành Phật, lại bỏ Tỳ-kheo nầy ư? Trọn không có việc ấy. Lại, trước

đây Thích-đề-ho

àn-nhân không th

ăm nom Tỳ-kheo bệnh n

ày, Tỳ-sa-môn Thiên vương là vị chủ hộ thế gian cũng không

đến thăm.

Khi ấy, Thích-

đề-ho

àn-nhân và Tỳ-sa-môn Thên vương

đều im lặng không trả lời. Bấy giờ, Thế Tôn cầm chổi quét dọn đất dơ, rồi sắp đặt tọa cụ, lại giặt giũ ba y, đỡ Tỳ-kheo bệnh bảo ngồi trong bồn nước sạch tắm rửa. Có các vị Trời ở tr

ên lấy nước thơm rưới vào

đó.

Khi ấy, Thế tôn tắm rửa cho Tỳ-kheo kia xong,

đỡ lại giường, tự tay cho ăn. Thế Tôn thấy Tỳ-kheo ấy ăn xong, đem bát rửa v

à bảo Tỳ-kheo ấy:

- Nay Thầy nên bỏ bệnh khổ của ba

đời. V

ì sao? Tỳ-kheo nên biết, sanh có khổ ách trong thai, nhân sanh có già. Khi già, hình thể gầy yếu, khí lực kiệt. Nhân già có bệnh, khi bệnh nằm ngồi rên rỉ, bốn tr

ăm lẻ bốn thứ bệnh đến một lúc. Nhân bệnh có chết, khi chết th

ì hình hài, thần thức phân tán

đi theo đường l

ành dữ. Nếu người nhiều tội sẽ vào

địa ngục núi đao, cây kiếm, xe lửa,

lò than,

ăn nuốt nước đồng sôi. Hoặc người ấy l

àm súc sanh bị người sai khiến,

ăn to

àn rơm cỏ chịu khổ vô lượng. Lại không thể tính kể trong vô số kiếp người ấy làm thân ngạ quỷ, thân cao mười do-tuần, cổ nhỏ như cây kim, lại có nước

đồng rót v

ào miệng. Trải qua vô số kiếp

được l

àm thân người, người ấy bị

đánh đập khảo tra không tính kể. Lại trong vô số kiếp được sanh l

ên trời, người ấy cũng trải qua ân ái hội họp, lại gặp ân ái biệt ly, tham muốn không chán

đủ.

Ðược

đạo Hiền Thánh bấy giờ người ấy mới l

ìa khổ.

Nay có chín hạng người

được l

ìa khổ hoạn. Thế nào là chín? Ðó là người hướng A-la-hán,

đắc A-la-hán; hướng A-na-h

àm,

đắc A-na-h

àm; hướng Tư-

đ

à-hàm,

đắc Tư-đ

à-hàm; hướng Tu-

đ

à-hoàn,

đắc Tu-đ

à-hoàn; và chủng tánh Người là chín.

Thế nên, này Tỳ-kheo! Như Lai ra

đời rất l

à khó gặp, thân người khó

được, sanh trưởng v

ào trung tâm của nước cũng khó

được, gặp bậc Thiện tri thức cũng lại như thế. Nghe nói pháp cũng không thể được. Các pháp c

ùng sanh với nhau,

đúng thời mới có. Tỳ-kheo n

ên biết, ngày nay Như Lai hiện ở tại thế gian,

được nghe Chánh pháp, các căn không thiếu, có thể kham nghe Chánh pháp kia. Hôm nay không si

êng n

ăng sau hối không kịp.

Ðây là lời dạy của Ta.

Bấy giờ, Tỳ-kheo bệnh ấy nghe Như lai dạy xong,

được thấy tôn nhan, liền ngay tại chỗ ngồi được Tam minh,

lậu tận ý giải. Phật bảo Tỳ-kheo:

- Thầy

đ

ã rõ

được cội nguồn của bệnh chăng?

Tỳ-kheo bạch Phật:

- Con

đ

ã hiểu cội nguồn của bệnh, xa lìa sanh, lão, bệnh, tử này,

đều l

à uy thần của Như Lai gia hộ, dùng Tứ

đẳng tâm che chở cho tất cả, không lường, không gằn mé, không thể xưng kể.

Thân, miệng, ý thanh tịnh.

Khi ấy, Thế Tôn nói pháp

đầy đủ rồi, liền từ t

òa

đứng dậy đi ra.

Bấy giờ Thế Tôn bảo A-nan:

- Thầy mau

đánh kiền ch

ùy,

để các vị Tỳ-kheo có mặt trong th

ành La-duyệt này cùng

đến nhóm họp tại giảng đường Phổ Hội.

A-nan vâng theo lời Phật, liền nhóm các Tỳ-kheo tại giảng

đường Phổ Hội, v

à

đến trước Phật bạch:

- Các Tỳ-kheo

đ

ã nhóm họp, cúi xin Thế Tôn biết

đúng thời.

Bấy giờ Thế Tôn

đi đến giảng đường, l

ên tòa ngồi. Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy học

đạo l

à vì sợ quốc vương, giặc cướp mà xuất gia ch

ăng? Tỳ-kheo, hay l

à vì lòng tin vững chắc, tu Phạm hạnh vô thượng, muốn

được

xả bỏ sanh, lão, bệnh, tử, ưu bi, khổ não, cũng muốn xa lìa Mười hai nhân duyên?

Các Tỳ-kheo thưa:

- Ðúng vậy, thưa Thế Tôn.

Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy sở dĩ xuất gia

đồng một Thầy, h

òa hợp như nước sữa, mà không ch

ăm nom lẫn nhau. Từ nay về sau n

ên lần lượt ch

ăm sóc thăm nom nhau. Nếu Tỳ-kheo bệnh không có đệ tử, trong chúng n

ên cử người lần lượt làm khán bệnh. Vì sao? Ngoài việc này ra, không thấy có việc gì hơn phước của người ch

ăm sóc bệnh. Người chăm sóc bệnh

như ch

ăm sóc Ta không khác.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Nếu có cúng dường Ta,

Và chư Phật quá khứ,

Phước

đức cúng thí Ta,

Không khác ch

ăm nom bệnh.

Bấy giờ, Thế Tôn dạy lời ấy xong, bảo A-nan:

- Từ nay về sau, các Tỳ-kheo mỗi mỗi ch

ăm nom bệnh lẫn nhau. Nếu có Tỳ-kheo biết m

à không làm thì các Thầy nên c

ăn cứ theo luật.

Ðây là lời giáo giới của Ta.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

8. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở taị nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có chín hạng người

đáng kính, đáng quý, cúng dường những vị ấy được phước. Thế n

ào là chín? Ðó là những vị hướng A-la-hán,

đắc

A-la-hán; hướng A-na-hàm,

đắc A-na-h

àm; hướng Tư-

đ

à-hàm,

đắc Tu-đ

à-hàm, hướng Tu-

đ

à-hoàn,

đắc Tu-đ

à-hoàn, và hạnh chủng tánh Người là chín.

Này các Tỳ-kheo,

đó l

à chín hạng người, cúng dường cho các vị ấy

được phước trọn không mất.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ làm.

*

9. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại thành La-duyệt, vườn trúc Ca-lan-

đ

à cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Khi ấy, vương tử Mãn-hô

đến chỗ Thế Tôn, đầu mặt lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Vương tử Mãn-hô bạch

đức Phật:

-Con từng nghe Thầy Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc c

ùng bàn luận với Phạm chí Lư-ca-diên, nhưng Tỳ-kheo ấy không thể

đối đáp. Con lại từng nghe trong h

àng chúng

đệ tử của Phật, người m

à các c

ăn ám độn, không có trí tuệ sáng, không ai hơn Tỳ-kheo n

ày.

Trong hàng Ưu-bà-tắc tại gia của Thế Tôn, dòng họ Cồ-

đ

àm trong thành Ca-tỳ-la-vệ các c

ăn ám độn, t

ình ý bế tắc.

Ðức Phật bảo Vương tử:

- Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc có sức thần túc, được pháp hơn người, không tập theo cách đ

àm luận thế gian. Lại, Vương tử nên biết, Tỳ-kheo này rất có diệu nghĩ.

Khi ấy, vương tử Mãn-hô bạch Phật:

- Tuy Phật nói như thế, song trong ý con vẫn còn sanh niệm này: Vì sao có

đại thần lực m

à không thể cùng luận nghi với ngoại

đạo

dị học kia? Nay con thỉnh Phật và Tỳ-kheo T

ăng, chỉ trừ một m

ình Châu-lợi-bàn-

đặc.

Khi ấy,

đức Thế Tôn im lặng nhận lời. Vương tử thấy Thế Tôn đ

ã nhận thỉnh rồi, bèn

đứng dậy, cúi đầu lạy chân Phật, đi quanh về hướng tay mặt ba v

òng rồi lui ra. Liền trong

đ

êm ấy, vương tử sửa soạn các thức

ăn uống ngon, trải tọa cụ tốt đẹp. Sáng sớm vương tử đến bạch Phật:

- Ðã

đến giờ, nay l

à

đúng thời.

Bấy giờ, Thế Tôn

đưa bát cho Tỳ-kheo Châu-lợi-b

àn-

đặc giữ ở lại sau, Ng

ài dắt chúng Tỳ-kheo vây quanh trước sau

đi v

ào thành La-duyệt,

đến chỗ của vương tử, theo thứ lớp an tọa. Bấy giờ, vương tử bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn trao bát cho con.

Hôm nay con muốn tự dâng thức

ăn cho Thế Tôn.

Phật bảo vương tử:

- Bát ở tại chỗ của Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc, không mang đến đây.

Vương tử bạch Phật:

- Xin thế Tôn bảo một vị Tỳ-kheo về mang bát

đến đây.

Phật bảo vương tử:

- Nay Ông hãy tự

đi lấy bát Như Lai đến đây.

Bấy giờ, Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc hóa l

àm n

ăm trăm cội cây, dưới mỗi cội cây đều có Tỳ-kheo Châu-lợi-b

àn-

đặc ngồi. Vương tử nghe lời Phật dạy, đi về lấy bát, xa thấy dưới năm trăm cội cây đều có Tỳ-kheo Châu-lợi-b

àn-

đặc ngồi

Thiền, buộc niệm ở phía trước không tán loạn. Thấy rồi, vương tử liền nghĩ: 'Người nào là Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc?' Vương tử

Mãn-hô bèn trở lại chỗ Thế Tôn bạch rằng:

- Con

đến vườn ấy, đều thấy

toàn là Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc, không biết người n

ào là Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc. Phật bảo vương tử:

- Ông trở lại bên

đó, đến ngay chỗ người ngồi chính giữa vườn khảy móng tay nói rằng: '

Ðây thật là Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc, xin mời đứng l

ên'.

Vương tử Mãn-hô nghe lời Phật dạy, lại

đi v

ào vườn,

đến chỗ người ngồi giữa nói:

- Ðây thật là Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc, xin mời đứng l

ên.

Vương tử nói lời ấy xong, n

ăm trăm Tỳ-kheo hóa hiện kia tự nhi

ên biến mất, chỉ còn lại một Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc. Khi ấy, vương tử M

ãn-hô cùng Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, lui qua một b

ên.

Vương tử Mãn-hô bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn, nay con tự hối hận, trách mình không tin lời dạy của Như Lai. Vị Tỳ-kheo này có thần túc oai lực rất lớn.

Phật bảo vương tử:

- Cho phép Ông sám hối, Như Lai nói ra không hai lời. Lại ở thế gian này có chín hạng người

đối xử qua lại. Thế n

ào là chín? Một là biết trước nhơn tình, hai là nghe rồi mới biết, ba là xem tướng rồi sau mới biết, bốn là quan sát nghĩa lý rồi sau mới biết, n

ăm l

à biết vị rồi sau mới biết, bảy là không biết nghĩa không biết vị, tám là học hỏi nơi sức thần túc tư duy, chín là hiểu nghĩa rất ít. Này Vương tử,

đó l

à chín hạng người xuất hiện ở

đời. Như thế, n

ày Vương tử, người xem tướng kia trong tám hạng người bậc nhất, không lầm lỗi.

Nay Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc n

ày học tập về thần túc, không học các pháp khác. Tỳ-kheo này thường dùng thần túc thuyết pháp cho người, còn Tỳ-kheo A-nan của Ta xem tướng liền biết,

đoán biết nhơn t

ình, biết Như Lai cần

điều n

ày, không cần

điều n

ày, cũng biết Như Lai cần nói việc này, lìa việc này, thảy

đều r

õ ràng. Hiện nay không ai hơn Tỳ-kheo A-nan,

đọc rộng các kinh nghĩa, thảy đều khắp hết.

Lại, Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc n

ày có thể hóa hiện một thân hình làm bao nhiêu thân hình, lại trở về hiệp làm một mình. Tỳ-kheo ấy ngày sau sẽ ở trong hư không mà diệt

độ. Ta lại không thấy người n

ào diệt

độ có thể so sánh như Tỳ-kheo A-nan v

à Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc.

Khi ấy, Phật lại bảo các Tỳ-kheo:

- Tỳ-kheo bậc nhất trong hàng Thanh v

ăn của Ta, có thể biến hóa thân h

ình ra lớn, ra nhỏ, không ai có thể so sánh với Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc.

Khi ấy vương tử Mãn-hô, tự tay mang thức

ăn, nước uống cúng dường chúng Tăng; rửa bát xong, ngồi b

ên ghế nhỏ phía trước

đức Phật, chắp tay bạch Phật:

-Cúi xin Thế Tôn, cho phép Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc thường đến nh

à con, tùy theo chỗ cần dùng theo y phục, mền nệm, các vật linh tinh của Sa-môn,

đều đến nh

à con lấy. Con sẽ cung cấp những vật cần thiết suốt

đời.

Phật bảo vương tử:

- Nay vương tử nên hướng về phía Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc sám hối, đích thân mời thỉnh. V

ì sao? Người không có trí muốn biết người trí, việc này khó làm. Còn người trí biết

được người trí, có thể được.

Khi ấy, vương tử Mãn-hô liền hướng về Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc, đảnh lễ xưng t

ên họ, xin sám hối:

- Bạch Tỳ-kheo

đại thần túc, con sanh tâm khinh mạn, từ nay về sau không dám tái phạm. Cúi xin nhận sự sám hối của con, không dám phạm lại.

Tỳ-kheo Châu-lợi-bàn-

đặc đáp:

- Cho phép Ông hối lỗi, sau chớ phạm lại, Cũng chớ phỉ báng Hiền Thánh. Vương tử nên biết, nếu có chúng sanh phỉ báng Thánh nhơn thì sẽ phải

đọa ba đường ác, sanh trong địa mgục. Như thế, Vương tử n

ên học theo

điều n

ày.

Bấy giờ, Phật thuyết pháp rất vi diệu cho Vương tử Mãn-hô, khuyến khích cho phát sanh hoan hỷ, liền tại chỗ ngồi, nói lời chú nguyện này:

Tế tự, lửa trên hết,

Sách kinh, tụng trên hết,

Cõi người, vua trên hết,

Các dòng, biển là trên,

Các sao, tr

ăng trước nhất,

Ánh sáng, trời bậc nhất,

Trên dưới và bốn phương,

Những loài có hình tướng,

Trời và Người trong

đời,

Phật là bậc tối tôn,

Người muốn cầu phước báu,

Cúng dường Phật ba

đời.

Bấy giờ, Phật nói kệ này rồi, liền rời tòa

đứng dậy. Khi ấy, vương tử M

ãn-hô nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

10. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ Thiện tri thức, tức là người có phạm hạnh phân nửa, sẽ hướng dẫn

đường l

ành

đến vô vi.

Phật bảo A-nan:

- Chớ nói lời như thế. Nói rằng: 'Bậc Thiện tri thức là người Phạm hạnh phân nửa'. Vì sao? Phàm là bậc Thiện tri thức, tức là người Phạm hạnh trọn vẹn mới dẫn dắt chỉ bảo cho người theo mình con

đường l

ành. Ta cũng do Thiện tri thức mà thành Vô Thượng Chánh Chơn Ðẳng Chánh Giác. Do thành

đạo quả, n

ên

độ thoát chúng sanh không thể tính kể, thảy đều khỏi được sanh, l

ão, bệnh, tử. Do phương tiện này, nên biết bậc Thiện tri thức là người Phạm hạnh trọn vẹn.

Lại nữa, A-nan, nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn, kính vâng theo Thiện tri thức thì lòng tin

được tăng nhiều, văn, thí, tọa, đức, thảy đều đầy đủ. Thí như trăng c

àng tròn, ánh sáng càng t

ăng hơn ng

ày thường gấp bội. Ðây cũng lại như vậy, nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn gần gũi Thiện tri thức, thì lòng tin, chỗ học hỏi, sự ghi nhớ, trí tuệ của người ấy thảy

đều

ăng l

ên. Do phương tiện nên biết bậc Thiện tri thức là người Phạm hạnh trọn vẹn.

Nếu ngày xưa Ta không kính vâng theo Thiện tri thức thì trọn vẹn sẽ không

được Phật

Ð

ăng Quang thọ Ký. Do đ

ã kính vâng bậc Thiện tri thức, nên Ta

được Phật

Ð

ăng Quang thọ

ký. Do phương tiện này nên biết, bậc Thiện tri thức là người Phạm hạnh trọn vẹn.

Này A-nan, nều thế gian không có bậc Thiện tri thức thì sẽ không có thứ tự tôn ti về phụ mẫu, sư trưởng, huynh

đệ, tông thân, ắt sẽ giống như lo

ài heo chó, tạo các duyên ác, gieo trồng tội duyên trong

địa ngục. Có Thiện tri thức n

ên phân biệt có cha mẹ, sư trưởng, huynh

đệ, tông thân.

Lúc ấy, Thế Tôn bèn nói kệ:

Thiện tri thức chẳng ác,

Vì pháp, không vì

ăn,

Dắt dẫn nơi

đường l

ành,

Ðích thân bậc Tôn nói.

Cho nên, này A-nan, chớ lại nói lời: 'Bậc Thiện tri thức là người Phạm hạnh phân nửa'.

Bấy giờ, A-nan nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

11. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở lại tại thành La-duyệt, trong núi Kỳ-xà-quật cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu

hội.

Lúc ấy, Thích-

đề-ho

àn-nhân từ cõi trời Ba mươi ba ẩn, bay

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên và bạch Phật:

- Loài Người và Trời có những tưởng niệm gì? Ý mong muốn

điều g

ì?.

Phật bảo:

- Thế gian trôi giạt, tánh ý không giống nhau, con

đường của mỗi lo

ài mỗi khác, tưởng niệm chẳng phải một. Thiên

đế n

ên biết, khi xưa, trải qua bao số A-t

ăng-kỳ kiếp, Ta cũng sanh ý nghĩ n

ày: 'Loài Trời và chúng sanh ý niệm thú hướng việc gì? Cầu nguyện

điều g

ì?' Từ kiếp

đó đến ng

ày nay, Ta không thấy có một người âm cùng giống nhau. Thích-

đề-ho

àn-nhân nên biết, chúng sanh ở thế gian khởi tưởng

đi

ên

đảo. Vô thường th

ì khởi tưởng là thường, vô lạc thì khởi tưởng là lạc, vô ngã thì khởi tưởng là hữu ngã, bất tịnh thì tưởng là tịnh,

đường

chánh tưởng là

đường t

à,

điều ác tưởng l

à

điều phước, điều phước tưởng l

à

điều ác.

Do phương tiện này nên biết, các loài chúng sanh, c

ăn tánh của chúng khó lường, tánh hạnh mỗi mỗi khác nhau. Nếu khiến chúng sanh hết thảy đồng một tư tưởng, không có nhiều tư tưởng, ắt không thể biết chín nơi cư trú của chúng sanh, cũng khó phân biệt chín nơi cư trú của chúng sanh. Nơi dừng trụ của thần thức cũng khó hiểu biết r

õ, cũng lại không biết có tám

đại địa ngục, đường dẫn đến súc sanh cũng khó biết, không phân biệt có địa ngục khổ, không biết sự h

òa quý của bốn dòng họ, không biết con

đường dẫn đến A-tu-la, cũng không biết c

õi trời Ba mươi ba, nếu như hết thảy

đồng một tâm. N

ên biết cõi trời Quang Âm là do chúng sanh có bao nhiêu loài, tưởng niệm cũng bấy nhiêu thứ.

Cho nên biết có chín nơi cư trú của chúng sanh, có chín nơi thần thức dừng trụ; biết có tám

đại địa ngục, ba ác đạo, cho đến c

õi trời Ba mươi ba cũng lại như thế. Do phương tiện này biết các loại chúng sanh, c

ăn tánh của họ không đồng nhau, việc l

àm mỗi người cũng khác.

Khi ấy, Thích-

đề-ho

àn-nhân bạch Phật:

- Lời nói của Như Lai rất là kỳ diệu. C

ăn tánh của chúng sanh, h

ành

động không giống nhau, tưởng niệm mỗi khác. Do chúng sanh kia h

ành

động không giống nhau, cho đến xanh, v

àng, trắng,

đen, d

ài, ngắn không

đồng.

Bạch Thế Tôn, chư Thiên nhiều việc, con muốn trở về cõi Trời.

Phật bảo Thích-

đề-ho

àn-nhân:

- Nên biết

đúng thời.

Thích-

đề-ho

àn-nhân liền từ tòa

đứng dậy, cúi đầu lễ chân Phật, lui ra.

Bấy giờ, Thích-

đề-ho

àn-nhân nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

Chín nơi, thí, khổng tước,

Hệ phước, cội gốc pháp,

Bệnh, cúng dường, Bàn-

đặc,

Phạm hạnh, bao nhiêu tưởng.

XXXXV. Phẩm Mã vương

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại thành La-duyệt, vườn trúc Ca-lan-

đ

à cùng chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Bấy giờ, trong thành có Bà-la-môn tên Ma-ê-

đề-lợi, biết r

ành rẽ các kinh ngoại

đạo, thi

ên v

ăn địa thuật thảy đều thông suốt, tất cả các pháp cư xử giao thiệp tr

ên thế gian thảy

đều r

õ thấu. Con gái của Bà-la-môn tên Ý Ái, rất thông minh, dung mạo

đoan chánh, ít có tr

ên

đời.

Khi ấy, Bà-la-môn bèn khởi nghĩ rằng: 'Kinh

điển B

à-la-môn có nói, có hai hạng người ra

đời rất khó gặp. Thế n

ào là hai hạng người? Ðó là bậc Như Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác và Chuyển luân Thánh vương. Nếu khi Chuyển luân Thánh vương xuất hiện, bèn có thất bảo tự nhiên hưởng ứng. Nay ta có con gái quý, nhan sắc tuyệt diệu, bậc nhất trong các ngọc nữ. Như nay không có Chuyển luân Thánh vương, ta lại nghe có bậc vương tử Chân Tịnh tên là Tất-

đạt, xuất gia học đạo, có ba mươi hai tướng

tốt, tám mươi vẻ

đẹp. Người ấy nếu ở nh

à sẽ là bậc Chuyển luân Thánh vương, nếu xuất gia học

đạo liền th

ành Phật

đạo. Nay ta có thể đem con

gái ta cho Sa-môn ấy'.

Khi ấy, Bà-la-môn bèn dẫn con gái

đến trước chỗ Phật, thưa rằng:

- Cúi xin Sa-môn nhận ngọc nữ này.

Phật bảo Bà-la-môn:

- Thôi, thôi, Phạm chí! Ta không cần người

đắm trước dục vọng n

ày.

Bà-la-môn ba phen bạch Phật:

- Sa-môn! Hãy nhận ngọc nữ này, so sánh trên

đời, n

àng này không bằng.

Phật bảo:

- Phạm chí! Ta

đ

ã hiểu ý Ông, nhưng Ta

đ

ã xuất gia, không tập theo dục lạc.

Bấy giờ, có Tỳ-kheo trưởng lão

đứng sau Như Lai, đang quạt hầu Phật, Tỳ-kheo ấy bạch Phật:

- Cúi xin Như Lai, nhận người nữ nầy, nếu Như Lai không cần thì

để cho chúng con sai khiến.

Phật bảo Tỳ-kheo trưởng lão:

- Thầy thật ngu si mới ở trước Như Lai thổ lộ ý xấu này. Vì sao Thầy

để tâm ý

bị trói buộc nơi người nữ ấy?

Phàm là người nữ thì có chín

điều xấu. Thế n

ào là chín? Một là người nữ hôi hám không sạch, hai là người nữ ác khẩu, ba là người nữ không biết

đền ơn, bốn l

à người nữ tật

đố, năm l

à người nữ bỏn xẻn, sáu là người nữ ưa thích rong chơi, bảy là người nữ nhiều sân nhuế, tám là người nữ nhiều vọng ngữ, chín là ngưòi nữ lời nói khinh suất. Như thế này Tỳ-kheo, người nữ có chín hạng tội ác như thế.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Thường ưa cười, khóc la,

Như thân mà chẳng thân,

Hãy tìm phương tiện khác,

Chớ nên khởi ý loạn.

Khi ấy, Tỳ-kheo trưởng lão bạch Phật:

- Người nữ tuy có chín pháp tệ ác như thế. Nhưng hôm nay con quán sát cô gái này không có tỳ vết gì.

Phật bảo Tỳ-kheo:

- Nay Thầy thật là người ngu, không tin lời từ miệng của Như Lai ư? Nay ta sẽ nói:

Về thuở quá khứ rất xa, trong thành Ba-la-nại có một nhà buôn tên Phổ Phú, dẫn n

ăm trăm khách buôn v

ào biển tìm kho báu. Song biển ấy ắt có quỷ La-sát cư trú, thường

ăn thịt dân chúng.

Lúc ấy trong biển nổi gió, thổi tàu buôn kia trôi vào trong thành của quỷ La-sát. La-sát xa thấy khách buôn tới vui mừng vô cùng, liền ẩn hình quỷ La-sát mà hiện hình người nữ,

đoan chánh không ai bằng, nói với các khách buôn rằng:

- 'Chư Hiền khéo

đến đây. Tr

ên bãi cát quý này

được

xây cung

điện trời cho quý khách, có trăm ng

àn thứ trân bảo, nấu các món

ăn ngon, lại có các cô gái đẹp chưa chồng. Các vị có thể c

ùng chúng tôi vui thích'.

Tỳ-kheo nên biết! Trong số các nhà buôn ấy, những người ngu muôi thấy cô gái ấy rồi, liền khởi tâm

đắm trước

. Khi

đó, thương chủ Phổ Phú liền khởi nghĩ rằng: 'Trong biển lớn nầy l

à chỗ ở của loài phi nhơn, làm sao các cô này ở

được, đây chắc l

à La-sát, không nghi ngờ gì'. Thương chủ liền bảo các cô gái rằng:

- 'Thôi, thôi, các Cô! Chúng tôi không tham nữ sắc'.

Lúc ấy, vào những ngày mùng tám, mười bốn, rằm mỗi tháng, có ngựa chúa bay qua lại trên hư không kêu rằng:

- 'Ai muốn qua khỏi ách nạn của biển lớn, ta có thể cõng qua'.

Tỳ-kheo nên biết! Lúc ấy vị thương chủ kia leo lên cây cao, xa thấy ngựa chúa và nghe tiếng kêu, vui mừng hớn hở không thể tự kềm, bèn

đến chỗ ngựa chúa.

Ðến rồi nói với ngựa chúa rằng:

- 'Chúng tôi là n

ăm trăm

khách buôn bị gió thổi giạt, nay rơi vào chỗ cực kỳ nguy hiểm này, muốn

được qua biển, xin đưa giúp chúng tôi qua'.

Ngựa chúa bảo khách buôn rằng:

- 'Các Ông

đến hết đây, ta sẽ đưa sang bờ biển'.

Thương chủ Phổ Phú bèn bảo các khách buôn rằng:

- 'Nay ngựa chúa ở gần

đây. Mọi người n

ên

đến đó, c

ùng qua khỏi nạn biển'.

Khi ấy, các khách buôn trả lời:

- 'Thôi, thôi! Thưa thương chủ, chúng tôi ở lại chỗ này, tự vui thích với nhau. Vì ở Diêm-phù-

đề khổ nhọc, muốn t

ìm nơi khoái lạc. Ở

đây có đủ các vật quý báu trân kỳ v

à các cô gái

đẹp. Có thể ở lại chỗ n

ày vui chơi với ngũ dục, rồi sau dần dần gom góp của cải, sẽ cùng qua biển'.

Thương chủ bảo các khách buôn:

- 'Thôi, thôi, các Người ngu! Ở

đây không có người nữ, giữa biển lớn l

àm sao có chỗ người ở?'

Các khách buôn

đáp:

- 'Hãy thôi, thưa Thương chủ! Chúng tôi không thể bỏ

đây m

à

đi'.

Khi ấy, thương chủ Phổ Phú bèn nói kệ:

Chúng ta gặp nạn nầy,

Ðừng tưởng có nam, nữ,

Ðây là loài La-sát,

Sẽ

ăn dần chúng ta.

'Nếu như các Ông không cùng

đi với tôi, mỗi người n

ên tự giữ gìn. Nếu thân, khẩu, ý tôi có phạm

điều g

ì, thảy

đều xin tha lỗi chớ để tâm'.

Lúc ấy, các khách buôn cùng nói kệ từ biệt:

Thay chúng tôi th

ăm hỏi,

Bà con trong làng xóm,

Ở lại

đây vui chơi,

Không

đợi lúc trở về.

Khi ấy, thuơng chủ lại dùng kệ

đáp:

Các Ông thật gặp nguy,

Lầm lạc không chịu về,

Như thế chẳng bao lâu,

Thảy bị quỷ

ăn hết.

Nói kệ ấy rồi, liền bỏ

đi, thương chủ đến chỗ ngựa chúa, cúi đầu lễ dưới chân, liền cỡi ngựa m

à

đi. Khi ấy, những khách buôn xa thấy chủ của họ đ

ã cỡi ngựa chúa, trong số

đó có người k

êu lên, hoặc có người rất sợ hãi. Chúa quỷ La-sát hướng về phía các La-sát, nói kệ rằng:

Ðã vào miệng sư tử,

Thoát ra rất là khó,

Huống gì vào nước ta,

Muốn ra thật khó.

Chúa quỷ La-sát liền hoá thân hình người nữ, rất

đoan chánh, lấy tay chỉ v

ào bụng, nói: 'Nếu ta không

ăn thịt các Ngươi, trọn không l

à La-sát'. Khi ấy, ngựa chúa cõng thương chủ bay

đến bờ biển, c

òn lại n

ăm trăm khách buôn thảy đều chịu tai nạn.

Bấy giờ trong thành Ba-la-nại có vị vua tên Phạm-ma-

đạt trị hoá nhân dân. Khi ấy, La-sát đuổi theo sau thương

chủ kêu lên 'tôi mất chồng'. Thương chủ trở về nhà, La-sát hóa hiện bồng theo

đứa con trai, đến trước chỗ vua Phạm-ma-đạt tâu nh

à vua rằng:

- 'Thế gian thật là tai quái, ắt sẽ diệt hoại'.

Nhà vua hỏi:

- 'Thế gian có việc gì tai quái mà diệt hoại?'.

La-sát tâu vua:

- 'Tôi bị chồng bỏ, nhưng tôi không có lỗi gì

đối với chồng'.

Vua Phạm-ma-

đạt thấy thiếu phụ n

ày rất tuyệt

đẹp, liền khởi ý đắm trước, bảo n

àng rằng:

- 'Chồng nàng là kẻ không có nhân nghĩa mới bỏ nàng'.

Khi ấy, vua Phạm-ma-

đạt sai người gọi thương chủ đến hỏi:

- 'Có thật Ông bỏ cô vợ

đẹp n

ày ch

ăng?'

Thương chủ tâu:

- 'Ðó là La-sát, không phải là nữ nhơn'.

La-sát nữ liền tâu vua:

- 'Người này không có nghĩa vợ chồng. Nay

đ

ã bỏ tôi, còn mắng tôi là La-sát'.

Nhà vua hỏi:

- 'Ông thật không dùng, ta sẽ thâu dùng nàng ấy'.

Thương chủ tâu vua:

- 'Ðây là La-sát, xin tùy thánh ý'.

Khi ấy, vua Phạm-ma-

đạt v

ào trong cung cấm, tùy thời tiếp nàng không

để cho phiền

oán.

Loài La-sát phi nhơn ấy bèn

ăn thịt nh

à vua, chỉ còn lại bộ xương, rồi bỏ

đi.

Này Tỳ-kheo,

đừng nghĩ ai khác! Thương chủ lúc ấy chính l

à Tỳ-kheo Xá-lợi-phất. La-sát lúc ấy nay là cô gái này. Vua Phạm-ma-

đạt thuở ấy, nay l

à Tỳ-kheo trưởng lão. Ngựa chúa lúc ấy, nay là thân Ta. N

ăm trăm khách buôn lúc ấy, nay l

à n

ăm trăm Tỳ-kheo. Do phương tiện n

ày nên biết, ái dục là ý tưởng bất

định, nay cố ý khởi tưởng đắm trước sao?

Bấy giờ, Tỳ-kheo kia

đảnh lễ dưới chân Phật, bạch Phật rằng:

- Cúi xin nhận cho con sám hối lỗi nặng này. Từ nay về sau không dám tái phạm.

Khi ấy, Tỳ-kheo kia nghe lời Phật dạy xong, liền ở chỗ vắng, tự khắc phục mình tu tập những gì mà dòng dõi hào tộc, siêng tu Phạm hạnh, muốn

được tu Phạm hạnh Vô thượng. Tỳ-kheo kia b

èn thành A-la-hán.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại Thích-sí, vườn cây Am-bà-lợi, cùng với chúng

đại Tỳ-kheo năm trăm người câu hội.

Khi ấy, Tôn giả Xá-lợi-phất, Tôn giả Mục-kiền-liên sau khi nhập hạ xong, dẫn n

ăm trăm Tỳ-kheo đi du hóa nhân gian, dần dần đi đến l

àng Thích-sí. Bấy giờ Tỳ-kheo mới

đến v

à Tỳ-kheo tại chỗ cùng nhau nói n

ăng, hỏi han, âm thanh to ồn. Thế Tôn nghe âm thanh to ồn của các Tỳ-kheo, b

èn hỏi A-nan:

- Nay trong vườn này có tiếng gì to ồn thế

đến thế? Như l

à tiếng

đập phá cây, đá?.

A-nan bạch Phật:

- Hôm nay có Tôn giả Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên dẫn n

ăm trăm Tỳ-kheo đến đây. Các Tỳ-kheo mới đến v

à Tỳ-kheo tại chỗ cùng hỏi th

ăm nhau, n

ên có tiếng như thế.

Phật bảo A-nan:

- Thầy mau

đuổi Tỳ-kheo Xá-lợi-phất v

à Mục-kiền-liên, không cần ở

đây.

A-nan vâng lời dạy, liền

đến chỗ Xá-lợi-

phất, Mục-kiền-liên, thưa rằng:

- Thế Tôn có dạy, hãy mau rời khỏi

đây, không n

ên ở lại.

Xá-lợi-phất

đáp:

- Xin vâng lời dạy.

Bấy giờ, Xá-lợi-phất, Mục-kiền-liên ra khỏi vườn, dẫn n

ăm trăm Tỳ-kheo theo đường m

à

đi.

Bấy giờ, các người họ Thích nghe tin Tỳ-kheo Xá-lợi-phất, Mục-kiền-liên bị Phật

đuổi, liền đến chỗ Tỳ-kheo Xá-lợi-phất, Mục-kiền-li

ên, cúi

đầu lễ dưới chân, bạch với Xá-lợi-phất:

- Chư Hiền! Các Vị muốn

đi đâu?

Xá-lợi-phất

đáp:

- Chúng tôi bị Thế Tôn

đuổi, nay t

ìm chỗ ở.

Những người họ Thích bạch với Xá-lợi-phất:

- Chư Hiền chớ lo, chúng tôi sẽ

đến Nư Lai sám hối.

Khi ấy, các người họ Thích bèn

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên và bạch Phật rằng:

- Cúi xin Thế Tôn tha lỗi cho các Tỳ-kheo từ xa

đến. Cúi xin Thế Tôn để thời giờ chỉ dạy, trong số những Tỳ-kheo từ xa đến, có

người mới học

đạo, vừa v

ào cửa pháp, chưa

được gần tôn nhan Như Lai, e có tâm thay đổi. Ví như mầm mạ không gặp mưa thấm ướt không thể th

ành tựu; nay các Tỳ-kheo này cũng lại như thế, chưa gần Như Lai mà

đi, e rằng có tâm thay đổi.

Khi ấy, Phạm thiên vương biết ý nghĩ trong tâm Như Lai, trong khoảng lực sĩ duỗi cánh tay, từ cõi Phạm thiên ẩn,

đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, lui đứng một b

ên. Phạm thiên vương bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn tha lỗi cho các Tỳ-kheo từ xa

đến, d

ùng thời giờ chỉ dạy. Trong

đây, hoặc có Tỳ-kheo chưa rốt ráo, liền sanh tâm thay đổi, người ấy không thấy tôn nhan Như Lai, b

èn

đổi ý, trở về nghiệp cũ. Cũng như b

ò con mới sanh bị lạc mẹ, lo buồn không

ăn; đây cũng như thế, nếu h

àng Tỳ-kheo tân học không

được thấy Như Lai, b

èn sẽ xa lìa Chánh pháp.

Bấy giờ, Thế Tôn nhận lời can thiệp của những người họ Thích và thí dụ bò con của Phạm thiên vương. Khi ấy, Thế Tôn quay lại nhìn, Tôn giả A-nan bèn khởi ý nghĩ: 'Như lai

đ

ã nhận lời xin của dân chúng và chư thiên'. A-nan

đến chỗ Tỳ-kheo Xá-lợi-phất, Mục-kiền-li

ên bảo rằng:

- Như Lai muốn gặp chúng T

ăng. Trời v

à nhân dân cùng trình bày

điều n

ày.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy chỉnh

đốn y bát, c

ùng

đến chỗ Thế Tôn. Như Lai đ

ã nhận cho chúng ta sám hối.

Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên dẫn n

ăm trăm Tỳ-kheo

Ðến chỗ Phật, cúi

đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên.

Lúc

đó, Phật hỏi Xá-lợi-phất:

- Trước

đây Ta đuổi các Tỳ-kheo, ý Thầy thế n

ào?.

Xá-lợi-phất bạch Phật:

- Trước

đây, Như Lai đuổi chúng Tăng, con b

èn khởi nghĩ: 'Như Lai chỉ ưa ở một mình chỗ vắng, không thích nơi ồn náo, nên

đuổi chúng Tăng đi'.

Phật bảo Xá-lợi-phất:

- Sau

đó Thầy lại khởi niệm g

ì? Thánh chúng khi ấy ai là giềng mối?

Xá-lợi-phất bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Lúc ấy con lại khởi ý nghĩ này: 'Ta cũng nên ở chỗ vắng,

đi ri

êng, không ở chỗ ồn náo'.

Phật bảo Xá-lợi-phất:

- Chớ nói như vậy, cũng

đừng khởi ý nghĩ như thế, rằng: 'Ta n

ên ở chỗ vắng'. Như nay, giềng mối của Thánh chúng há chẳng phải nương vào hai Tỳ-kheo Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên ư?

Bấy giờ,

đức Phật hỏi Mục-kiền-li

ên:

- Ta

đuổi

chúng t

ăng, Thầy có ý niệm g

ì?

Mục-kiền-liên bạch Phật:

- Như Lai

đuổi chúng Tăng, con b

èn khởi niệm này: 'Như Lai muốn ở riêng chỗ vô vi, nên

đuổi chúng Tăng vậy'.

Phật hỏi Mục-kiền-liên:

- Sau

đó Thầy lại khởi niệm g

ì?

Mục-kiền-liên bạch Phật:

- Nay Như Lai

đuổi chúng Tăng, chúng ta n

ên tập hợp chúng lại, khiến

đừng phân tán.

Phật bảo Mục-kiền-liên:

- Lành thay! Mục-kiền-liên, như lời Thầy nói, giềng mối trong chúng chỉ có Ta và hai Thầy. Từ nay về sau, Mục-kiền-liên nên dạy dỗ các Tỳ-kheo hậu học, khiến hằng ở chỗ an ổn, dài lâu,

đừng để

thối tâm nửa chừng, rơi trong sanh tử.

Nếu có Tỳ-kheo thành tựu chín pháp, ở trong hiện pháp không

được lớn mạnh. Thế n

ào là chín? Cùng gần gũi thừa sự ác tri thức; không việc thường ưa

đi dạo; thường bị tai họa. Ưa cất chứa t

ài vật, tham

đắm y bát; thường nói nhiều lời dối gạt, trống rỗng; ý

tán loạn không

định; không có trí tuệ; không hiểu nghĩa thú; không t

ùy thời nghe chỉ dạy.

Thế nên, này Mục-kiền-liên! Nếu tỳ-kheo thành tựu chín pháp này, ở trong hiện pháp không

được lớn mạnh, có sự thấm nhuần.

Nếu có Tỳ-kheo có thể thành tựu chín pháp thì sẽ

được th

ành tựu xong việc. Thế nào là chín? Cùng theo Thiện tri thức; tu hành Chánh pháp không

đắm trước nghiệp t

à; thường ở chỗ yên vắng không thích nhơn gian; ít bệnh không hoạn nạn; không chứa nhiều tài vật báu, không tham trước y bát; siêng n

ăng tinh tấn; không có tâm tán loạn; nghe nghĩa liền hiểu, không cần lập lại; t

ùy thời nghe pháp không chán

đủ.

Thế nên, này Mục-kiền-liên! Nếu có Tỳ-kheo thành tựu chín pháp này, ở trong hiện pháp

được nhiều lợi ích. Cho n

ên, này Mục-kiền-liên, nên nhớ siêng n

ăng dạy bảo các Tỳ-kheo, khiến đến chỗ vô vi lâu d

ài.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ:

Thường nhớ tự giác ngộ,

Chớ

đắm nơi phi pháp,

Sự tu nên chánh hạnh,

Ðược khỏi nạn sanh tử.

Làm việc này

được vậy,

Làm như thế

được phước.

Chúng sanh trôi l

ăn lâu,

Dứt

được gi

à, bệnh, chết.

Việc xong, lại không tập,

Trở lại tạo phi hạnh,

Người phóng dật như thế,

Thành tựu hạnh hữu lậu.

Nếu có tâm siêng n

ăng,

Thường

để lại đầu tâm,

Lần lượt cùng dạy bảo,

Bèn thành người vô lậu.

Thế nên, Mục-kiền-liên! Nên vì các Tỳ-kheo mà dạy

điều n

ày, nên nhớ nghĩ học

điều n

ày!

Khi ấy, Thế Tôn vì các Tỳ-kheo nói pháp vi diệu, khiền chư vị phát tâm hoan hỉ. Khi các tỳ-kheo nghe pháp xong, trong chúng có hơn sáu mươi Ttỳ-kheo

được lậu tận ý giải.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

- Nếu có Tỳ-kheo ở nơi làng xóm, mà pháp lành tiêu diệt, pháp ác t

ăng trưởng th

ì Tỳ-kheo ấy nên học thế này: 'Nay ta ở trong làng này, mà pháp ác t

ăng trưởng, pháp l

ành dần dần tiêu diệt, ý niệm không chuyên nhất, không chấm dứt

được hữu lậu, không đến chỗ vô vi

an ổn. Ta

được y phục,

mền nệm, thức

ăm uống, giường nằm, toạ cụ,

thuốc men, cực khổ mới có'.

Tỳ-kheo ấy nên học thế này: 'Nay ta ở trong làng này, pháp ác t

ăng trưởng m

à pháp lành tiêu diệt. Ta cũng không vì y phục,

ăn uống, giường nằm, tọa cụ, thuốc men m

à làm Sa-môn. Ðiều mong muốn của ta nay không

đạt kết qủa'. Tỳ-kheo ấy n

ên rời làng

đi.

Nếu lại có Tỳ-kheo ở nơi làng xóm, pháp lành t

ăng trưởng, pháp ác ti

êu diệt, y phục, thức

ăn uống, tọa cụ, thuốc men, do si

êng n

ăng m

à

được th

ì Tỳ-kheo ấy nên học thế này: 'Nay ta ở tại làng xóm này, pháp lành t

ăng trưởng, pháp ác ti

êu diệt,

đồ vật được cúng dường do si

êng n

ăng khổ nhọc mới có. Ta không v

ì y phục mà xuất gia học

đạo, tu Phạm hạnh.

Ðiều mong muốn của ta khi học

đạo thảy đều th

ành tựu, nên suốt

đời vâng kính cúng dường'.

Bấy giờ, Thế Tôn bèn nói kệ này:

Áo, mền,

ăn uống,

Giường nằm và chỗ ở,

Không nên tưởng tham trước,

Cũng chớ trở lại

đời.

Không vì y, áo, mền,

Mà xuất gia học

đạo,

Sở dĩ học

đạo ấy,

Ðạt kết quả sở nguyện.

Tỳ-kheo thích hợp thời,

Suốt

đời ở thôn kia,

Ở

đó nhập Niết-b

àn,

Chấm dứt gốc mạng c

ăn.

Ở

đây, Tỳ-kheo kia nếu ở chỗ vắng trong nhân gian,

làng xóm, pháp lành t

ăng trưởng, pháp ác tự ti

êu diệt thì Tỳ-kheo ấy nên suốt

đời ở tại l

àng kia, không nên

đi xa.

Khi ấy, Tôn giả A-nan bạch Phật:

- Chẳng phải Như Lai thường nói thân tứ

đại tại ăn uống m

à

được tồn tại, cũng nhờ pháp tâm niệm tưởng sở, các pháp l

ành nương vào tâm mà sanh. Lại, Tỳ-kheo ấy nương ở nơi làng xóm, tình thần khổ nhọc mới

được y phục, thức ăn. Người ấy l

àm thế nào

để sanh pháp l

ành, ở nơi làng kia không

đi xa?.

Phật bảo A-nan:

- Những vật dụng như y phục, mền nệm, thức

ăn, giường nằm, tọa cụ, thuốc men, có ba loại. Nếu Tỳ-kheo chuy

ên nhớ nghĩ tứ sự cúng dường,

điều mong

ước không

đạt kết quả, th

ì vật dụng

đó l

à khổ. Nếu có tâm biết

đủ, không khởi tưởng tham trước th

ì chư Thiên, loài hoan hỉ với vị ấy. Lại, Tỳ-kheo nên học như thế. Do

đó, Ta nói nghĩa

này. Thế nên, này A-nan! Tỳ-kheo nên nhớ nghĩ vế ít muốn, biết

đủ. Như thế, A

-nan, nên học

điều

này bây giờ, A-nan nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vậy:

Một thời Phật ở tại vườn Bà-la.

Bấy giờ, Thế Tôn

đến thời đắp y mang bát v

ào trong làng Bà-la khất thực. Lúc

đó tệ ma Ba-tuần liền khởi ý nghĩ: 'Nay Sa-môn n

ày muốn vào làng khất thực, ta sẽ dùng cách bảo các người nam nữ

đừng cúng dường thức ăn'.

Tệ ma Ba-tuần bèn bảo khắp các dân chúng trong làng, khiến

đừng bố thí thức ăn cho Sa-môn C

ù-

đ

àm. Bấy giờ, Thế Tôn

đi v

ào làng khất thực, tất cả mọi người

đều không nói chuyện với Ng

ài, cũng không ai

đến thừa sự cúng dường. Rốt cuộc Như Lai khất thực không được, b

èn

đi khỏi l

àng. Khi ấy tệ ma Ba-tuần

đi đến chỗ của đức Thế Tôn, hỏi rằng:

- Sa-môn! Khất thực chẳng

được phải chăng?.

Thế Tôn bảo:

- Do Ma xúi sử, khiến ta không nhận

được thức ăn, chẳng bao lâu Ngươi sẽ chịu quả báo ấy. Nay Ngươi h

ãy nghe Ta nói: Trong thời Hiền kiếp, có

đức Phật hiệu l

à Câu-lưu-tôn Như Lai Chí Chơn Ðẳng Chánh Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật,Thế Tôn, xuất hiện ở

đời.

Lúc

đó, đức Phật

kia cũng ở tại làng, cùng với bốn mươi vạn chúng. Bấy giờ, tệ ma Ba-tuần bèn khởi ý nghĩ rằng. 'Nay ta tìm cách

đối phó với Sa-môn n

ày, trọn không

đựơc kết quả'. Ma lại khởi nghĩ: 'Nay ta sẽ bảo khắp hết dân chúng trong l

àng Bà-la, khiến họ

đừng bố thí thức ăn cho Sa-môn'.

Khi ấy, Thánh chúng

đắp y mang bát v

ào làng khất thực, rốt cuộc các Tỳ-kheo không

được thức ăn, b

èn ra khỏi làng trở về. Bấy giờ,

đức Phật Câu-lưu-tôn dạy các Tỳ-kheo pháp vi diệu n

ày:

- 'Phàm quán thức

ăn có chín loại, l

à bốn loại thức

ăn của người xuất thế.

Thế nào là bốn loại thức

ăn của người thế gian ? Một l

à

đo

àn thực, hai là cánh lạc thực, ba là niệm thực, bốn là thức thực. Ðó là thế gian có bốn loại thức

ăn.

Thế nào là n

ăm loại thức ăn ti

êu biểu của xuất thế ? Một là thiền thực, hai là nguyện thực, ba là niệm thực, bốn là bát giải thoát thực, n

ăm l

à hỉ thực. Này các Tỳ-kheo,

đó gọi l

à n

ăm loại thức ăn ti

êu biểu của xuất thế gian. Nên cùng chuyên nghĩ, nhớ trừ bỏ bốn loại thức

ăn thế gian, t

ìm cách thành tựu n

ăm loại thức xuất thế. Như thế, Tỳ-kheo n

ên học

điều n

ày'.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy rồi, liền tự mình khắc phục, thành tựu xong n

ăm loại thức ăn. Lúc ấy, Ba-tuần kia không phá được, b

èn nghĩ rằng: 'Nay ta không thắng

được Sa-môn n

ày, ta sẽ tìm cách qua các c

ăn mắt, tai,

mũi, lưỡi, thân, ý

được tiện lợi chăng ?'.

Khi ấy, hàng

đệ tử Thanh văn của đức

Phật

đó, đến thời đắp y mang bát v

ào làng khất thực. Dân chúng trong làng Bà-la cung cấp cho các Tỳ-kheo y phục, mền nệm, thức

ăn uống, ngọa cụ, thuốc men không để

thiếu thốn. Họ

đều đến trước nắm y Tăng-gi

à-lê,

đem vật cưỡng ép thí cho.

Khi ấy,

đức Phật đó v

ì chúng Thanh v

ăn nói pháp

này: 'Phàm lợi dưỡng là rơi vào

đường ác, khiến cho không thể đến chỗ vô vi. Tỳ-kheo các Thầy chớ hướng về tâm niệm đắm trước, với lợi dưỡng n

ên nghĩ lìa bỏ. Nếu có Tỳ-kheo tham trước lợi dưỡng thì sẽ không thành tựu n

ăm phần pháp thân, không đầy đủ giới đức.

Cho nên, này các Tỳ-kheo, tâm lợi dưỡng chưa sanh nên khiến không sanh, tâm lợi dưỡng

đ

ã sanh nên mau trừ diệt. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày !

Khi ấy, ma Ba-tuần liền ẩn hình mà

đi.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Kỳ-kheo:

- Nên thực hành tâm từ, lưu truyền rộng lớn tâm từ. Do thực hành tâm từ, tâm sân nhuế sẽ tự tiêu diệt. Vì sao? Tỳ-kheo nên biết ! Xưa có một ác quỷ rất xấu xí hung bạo

đến

chỗ của Thích-

đề-ho

àn-nhân, leo lên tòa ngồi. Khi ấy chư Thiên cõi trời Ba mươi ba rất là sân giận: 'Tại sao ác quỷ này ngồi trên tòa của Thiên chủ ta ?'. Khi ấy, chư Thiên vừa khởi tâm sân, ác quỷ kia liền

đổi sắc mặt đoan chánh th

ù thắng hơn thường.

Bấy giờ, Thích-

đề-ho

àn-nhân

đang ngồi tại giảng đường Phổ tập, c

ùng vui chơi với ngọc nữ. Có vị trời

đến chỗ Thích-đề-ho

àn-nhân, thưa Ðế thích rằng:

- 'Cù-dực nên biết ! Hiện nay có một ác quỷ ngồi trên tôn tòa, chư Thiên cõi trời Ba mươi ba rất giận dữ. Chư Thiên vừa khởi sân nộ, quỷ kia bèn biến

đổi dung mạo đoan chánh đẹp hơn b

ình thường'.

Thích-

đề-ho

àn-nhân bèn khởi nghĩ rằng: 'Quỷ này ắt là quỷ thần diệu'. Thích-

đề-ho

àn-nhân bèn

đi đến chỗ quỷ ấy, cách nhau không xa, tự xưng tánh danh:

- 'Tôi là Thích-

đề-ho

àn-nhân, chủ của chư Thiên'.

Lúc Thích-

đề-ho

àn-nhân tự xưng danh tánh, thì ác quỷ kia bèn biến thành hình thù xấu xí, sắc mặt khả ố. Ác quỷ ấy lập tức tiêu diệt.

Này các Tỳ-kheo! Do phương tiện này nên biết, thực hành lòng từ không lìa bỏ,

đức kia cũng như thế.

Này các Tỳ-kheo ! Xưa kia, khi Ta vừa bảy tuổi, thường tu lòng từ, trải qua bảy kiếp thành, bảy kiếp hoại, không qua lại chốn sanh tử. Lúc kiếp sắp hoại, Ta liền sanh lên trời Quang Âm. Khi kiếp sắp thành, Ta liền sanh lên cõi trời Vô Tưởng, hoặc làm Phạm thiên thống lãnh chư Thiên, cai quản mười ngàn thế giới. Ta lại ba mươi bảy lần làm. Thích-

đề-ho

àn-nhân, lại có vô số lần làm Chuyển luân Thánh vương.

Này Tỳ-kheo! Do phương tiện này nên biết, thực hành lòng từ thì

đức kia như thế. Lại nữa, người thực h

ành lòng từ thì khi thân hoại mạng chung

được sanh l

ên Phạm thiên, lìa ba

đường ác, rời bỏ tám nạn. Lại nữa, người thực h

ành lòng từ sanh trong quốc

độ trung chánh. Lại nữa, người thực h

ành lòng từ dung mạo

đoan chánh, các căn không thiếu, thân thể to

àn vẹn. Lại nữa, người thực hành lòng từ

đích thân được gặp Như Lai, thừa sự chư Phật, không ưa ở tại gia, muốn xuất gia học đạo, mặc ba pháp y, cạo bỏ râu tóc, tu theo pháp Sa-môn, tu Phạm hạnh vô thượng.

Tỳ-kheo nên biết! Cũng như người nuốt kim cang, trọn không thể tiêu hóa, phải lọt ra. Người thực hành lòng từ cũng lại như thế. Nếu Như Lai ra

đời, cần phải h

ành

đạo, tu Phạm hạnh vô

thượng, sanh tử

đ

ã hết, Phạm hạnh

đ

ã lập, việc phải làm

đ

ã làm xong, không thọ thân lại, biết một cách như thật.

Khi ấy, Tôn giả A-nan bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Nếu khi Như Lai không xuất hiện ở

đời, thiện nam tử kia không ưa ở tại gia, phải thú hướng về đâu?

Phật bảo A-nan:

- Nếu khi Như Lai không xuất hiện, kẻ thiện nam tử ấy không ưa ở nhà thì tự cạo râu tóc ở chỗ vắng, tự khắc phục mình

để tu tập. Vị ấy ngay ở chỗ ấy chấm dứt các hữu lậu, th

ành tựu hạnh vô lậu.

Khi ấy, A-nan bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Nếu người kia tự tu Phạm hạnh, hạnh tam thừa thì người ấy thú hướng nơi nào?

Phật bảo A-nan:

- Như lời thầy nói. Ta thường dạy hạnh Tam thừa, chư Phật ba

đời quá khứ, hiện tại, vị lai đều nói về pháp Tam thừa.

A-nan nên biết! Hoặc có lúc các loài chúng sanh, dung mạo, thọ mạng dần dần giảm thiểu, hình thể xấu xa yếu ớt, không có oai thần; nhiều sân nộ, tật

đố, nghi ngờ, gian ngụy, huyễn hoặc, việc l

àm không chơn chánh. Hoặc lại có người mạnh mẽ lanh lợi, lần lượt

đấu tranh, c

ùng nhau nghinh chiến; hoặc dùng tay cầm ngói, gạch, dao, gậy giết hại, làm tổn thương cho nhau. Lúc ấy các loài chúng sanh cầm cọng cỏ liền biến thành dao kiếm giết mạng sống. Trong

đó, có những chúng sanh thực h

ành lòng từ, không sân nộ, thấy những sự thay

đổi quái dị n

ày,

đều sợ h

ãi, tất cả cùng chạy xa khỏi chỗ ác

độc n

ày. Họ vào trong rừng núi, tự nhiên cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, tu Phạm hạnh vô thượng, tự mình khắc phục tu hành, chấm dứt tâm hữu lậu,

được giải thoát, b

èn vào cảnh giác vô lậu. Mỗi người

đều nói với nhau rằng: 'Chúng ta đ

ã thắng

được oan gia'.

A-nan nên biết! Người ấy gọi là tối thắng.

Khi ấy, Tôn giả A-nan lại bạch Phật:

- Người ấy ở tại bộ nào? Thanh v

ăn bộ, Bích-chi bộ hay Phật bộ?

Phật bảo A-nan:

- Người ấy là chính ở tại Bích-chi bộ. Vì sao? Do người làm các công

đức, tạo các gốc l

ành, tu Tứ

đế

thanh tịnh, phân biệt các pháp. Phàm thực hành pháp lành tức là lòng từ vậy. Vì sao? Lòng nhân trùm khắp, thực hành lòng từ,

đức ấy rộng lớn. Xưa kia Ta mặc giáp nhân từ n

ày, hàng phục quyến thuộc quân ma, dưới cội

đạo thọ th

ành

đạo vô thượng.

Do phương tiện này nên biết, lòng từ là tối thượng bậc nhất, từ là pháp tối thắng. A-nan nên biết, cho nên gọi người thực hành, lòng từ tối thắng,

đức kia như thế, không thể tính kể, n

ên tìm phương tiện tu hành lòng từ. Như thế, A-nan, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, A-nan nghe Phật dạy xong vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất, sáng sớm từ tịnh thất

đi đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Khi ấy, Phật bảo Xá-lợi-phất:

- Hôm nay, các c

ăn của Thầy thanh tịnh, vẻ mặt khác người, nay Thầy dạo trong tam-muội n

ào?

Xá-lợi-phất bạch Phật:

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn! Con thường dạo trong Không tam-muội.

Phật bảo Xá-lợi-phất:

- Lành thay, lành thay! Xá-lợi-phất có thể dạo trong Không tam-muội. Vì sao? Trong các tam-muội, Không tam-muội là bậc nhất. Tỳ-kheo dạo trong Không tam-muội, không chấp ngã, nhơn, chúng sinh, thọ mạng cũng không thấy có gốc ngọn các hành. Ðã không thấy thì cũng không tạo các hành,

đ

ã không thì không nhận có thân. Ðã không thọ thân thì chẳng thọ quả báo khổ vui.

Xá-lợi-phất nên biết! Xưa kia Ta chưa thành Phật, ngồi dưới cội cây, liền khởi ý nghĩ nầy: 'Các chúng sanh do không

được pháp g

ì mà lưu chuyển sanh tử không giải thoát?' Khi ấy Ta lại khởi ý nghĩ nầy: 'Vì chẳng có Không tam-muội nên lưu chuyển sanh tử, không

được đến chỗ giải thoát rốt táo. Có Không tam-muội n

ày, nhưng chúng sanh chưa khắc phục

được, khiến chúng sanh khởi tưởng đắm trước. Do khởi tưởng thế gian b

èn chịu phận sanh tử. Nếu

được Không tam-muội n

ày, cũng không sở nguyện, liền

được Vô nguyện tam-muội, đ

ã

được Vô nguyện tam-muội, không mong cầu chết đây sanh kia, hết thảy đều không tưởng niệm. Khi ấy, h

ành giả kia lại

được Vô tưởng tam-muội, có thể tự vui thích. Chúng sanh do không được ba tam-muội ấy n

ên lưu chuyển sanh tử'.

Ta quán sát các pháp xong, liền

được Không tam-muội.

Ðã

được Không tam-muội liền th

ành

đạo Vô Thượng Chánh

Ðẳng Chánh Giác. Bấy giờ,

đang khi Ta được Không tam-muội, suốt bảy ng

ày bảy

đ

êm Ta ngồi quan sát dưới cội

đạo thọ, không chớp mắt.

Xá-lợi-phất! Do phương tiện này nên biết,

đối với các tam-muội, Không tam-muội l

à tam-muội

đệ nhất. Vua trong các tam muội chính l

à Không tam-muội vậy. Xá-lợi-nhất! Nên tìm phương tiện thành tựu Không tam-muội. Như thế, Xá-lợi-phất, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, Xá-lợi-phất nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

7. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại thành La-duyệt, vườn trúc Ca-lan-

đ

à, cùng với

đại chúng Tỳ-kheo một ng

àn hai tr

ăm năm mươi người.

Bấy giờ, trong thành La-duyệt có trưởng giả tên Thi-lợi-quật, giàu có nhiều vàng bạc trân bảo, xa cừ, mã não, không thể tính kể. Ông lại không gần gũi Phật pháp, chỉ phụng sự ngoại

đạo Ni-kiền Tử, vua quan đại thần thảy đều biết r

õ.

Khi ấy, những người tại gia, xuất gia trong nhóm ngoại

đạo Ni-kiền Tử b

àn luận với nhau rằng: 'Có ta, chấp có thân ta'. Họ nhóm họp với Lục sư ngoại

đạo, b

àn luận thế này: 'Nay Sa-môn Cù-

đ

àm việc gì cũng biết, có Nhất thiết trí. Song chúng ta không

được lợi dưỡng, nay Sa-môn ấy được nhiều lợi dưỡng, chúng ta cần t

ìm cách khiến cho ông ấy không

được lợi dưỡng. Chúng ta n

ên

đến nh

à trưởng giả Thi-lợi-quật, bảo trưởng giả tìm phương kế'.

Lúc ấy, ngoại

đạo Phạm chí Ni-kiến Tử cũng Lục sư, đi đến nh

à trưởng giả Thi-lợi-quật, nói với trưởng giả rằng:

- Trưởng giả nên biết! Chúng ta do Phạm thiên sanh, là con của Phạm thiên, có nhiều lợi ích. Nay trưởng giả nên

đến chỗ Sa-môn C

ù-

đ

àm, vì thương chúng tôi, nên thỉnh Sa-môn cùng chúng Tỳ-kheo về nhà cúng dường. Trưởng giả lại nên sai làm hầm lửa lớn trong nhà, lửa cháy hừng, tất cả thức

ăn đều bỏ thuốc độc, mời họ đến ăn. Nếu Sa-môn C

ù-

đ

àm có Nhất thiết trí, biết rõ việc ba

đời th

ì không nhận lời mời. Nếu Ông ấy không có Nhất thiết trí, sẽ nhận lời mời,

đem đệ tử đi, thảy đều bị lửa thi

êu

đốt. Người, Trời được an lạc, không có tai họa.

Khi ấy, trưởng giả Thi-lợi-quật lặng yên theo lời Lục sư, liền ra khỏi thành

đến chỗ Phật, cúi đầu lễ chân

Phật,

đem l

òng tạp

độc m

à bạch Phật:

- Cúi xin Thế Tôn và chư Tỳ-kheo T

ăng nhận lời thỉnh của con.

Bấy giờ, Thế Tôn biết ý nghĩ trong tâm trưởng giả, im lặng nhận lời.

Thi-lợi-quật thấy Như Lai

đ

ã im lặng nhận lời mời, liền

đứng dậy cúi đầu lễ chân Phật lui ra. Giữa đường, ông b

èn nghĩ: 'Nay các thầy Lục sư của ta nói chắc thật rõ ràng, còn Sa-môn Cù-

đ

àm không biết ý nghĩ trong tâm ta, chắc chắn sẽ bị lửa

đốt cháy'.

Thi-lợi-quật trở về nhà, sai

đ

ào hầm lớn,

đốt lửa to rồi sai chuẩn bị các thức ăn, thảy đều tẩm thuốc độc, lại ở ngo

ài cửa

đ

ào hầm lớn,

đốt lửa cháy to, tr

ên hầm lửa sắp

đặt chỗ ngồi, tẩm thuốc độc v

ào thức

ăn

xong, bèn

đến bạch Phật, đúng thời.

Bấy giờ, Thế Tôn biết

đến thời, đắp y mang bát, dắt chúng Tỳ-kheo vây quanh trước sau, đến nh

à trưởng giả.

Phật bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy không

được đi trước Ta, cũng không được

ngồi trước Ta, không

được ăn trước Ta.

Khi ấy, nhân dân trong thành La-duyệt nghe Thi-lợi-quật làm hầm lửa lớn và làm thức

ăn độc, thỉnh Phật c

ùng chúng Tỳ-kheo. Bốn bộ chúng

đều khóc lóc, cho rằng chẳng lẽ Như Lai v

à chúng T

ăng bị hại ư? Hoặc có người đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, bạch rằng:

- Cúi xin Thế Tôn

đừng đi đến nh

à trưởng giả ấy. Ông ấy làm hầm lửa lớn và làm thức

ăn độc.

Phật bảo:

- Các Người chớ sợ, Như Lai không bị ai làm hại. Giả sử trong cõi Diêm-phù-

đề lửa cháy đến Phạm thi

ên, còn không thể thiêu

đốt Ta được, huống g

ì chút lửa nhỏ này muốn hại Như Lai, trọn không việc ấy. Này Ưu-bà-tắc! Nên biết Ta không có tâm hại.

Bấy giờ, Thế Tôn cùng chúng Tỳ-kheo vây quanh trước sau, vào thành La-duyệt

đến nh

à trưởng giả. Ðức Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các Thầy chớ vào nhà trưởng giả trước, cũng

đừng ăn trước, n

ên

đợi Như Lai ăn rồi sau h

ãy

ăn.

Thế Tôn vừa bước lên ngạch cửa, hầm lửa tự nhiên hóa thành ao nước trong mát,

đầy các thứ hoa trong ấy, cũng nảy sanh hoa sen lớn như bánh xe, cọng hoa bằng bảy báu, c

ùng nảy sanh các loại hoa sen khác, ong chúa bay dạo trong ấy. Bấy giờ Thích-

đề-ho

àn-nhân, Phạm thiên vương và Từ thiên vương, Càn-thát-bà, A-tu-la và các Dạ-xoa, Quỷ thần, thấy trong hầm lửa sanh hoa sen này,

đều vui mừng khen ngợi, c

ùng khắp lời

đồng tiếng, nói rằng:

- Như Lai là bậc tối thắng

đệ nhất.

Trong nhà trưởng giả có các ngoại

đạo dị học tụ tập trong ấy. H

àng Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di thấy sức biến hóa của Như Lai,

đều vui mừng hớn hở không thể tự kềm. Ngoại đạo dị học thấy sức biến hóa của Như Lai rồi, rất buồn lo. Các tôn thần tr

ên hư không rải các thứ danh hoa trên thân Như Lai. Bấy giờ, Thế Tôn

đi tr

ên không cách

đất bốn tấc đến nh

à trưởng giả, nơi Ngài vừa nhấc chân lên, liền nảy sanh hoa sen to như bánh xe. Ðức Thế tôn quay sang bên phải, bảo các Tỳ-kheo:

- Tất cả các Thầy

đều đi tr

ên hoa sen này.

Các Thanh v

ăn đều bước tr

ên hoa sen

đến nh

à trưởng giả. Bấy giờ, Thế Tôn nói một thí dụ cổ tích:

- Từ quá khứ

đến nay, Ta đ

ã từng cúng dường hằng sa chư Phật, thừa sự lễ kính chưa từng trái ý,

đem lời thệ nguyện chí th

ành này khiến các tòa ngồi

đều vững chắc.

Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Nay Ta cho phép các Tỳ-kheo, trước lấy tay vịn ghế, sau hãy ngồi,

đây l

à lời dạy của Ta.

Thế Tôn và chư Tỳ-kheo T

ăng đều đến ghế ngồi, dưới những ghế ấy đều nảy sanh hoa sen thơm ngát.

Khi ấy, Thi-lợi-quật thấy sự biến hóa của

đức Phật như vậy, b

èn khởi nghĩ: 'Ta

đ

ã bị ngoại

đạo dị học lừa gạt, l

àm mất con

đường trong c

õi người của ta, và vĩnh viễn mất con

đường c

õi trời'. Tâm ý ông tức giận như

ăn nhằm thuốc độc: 'Chắc ta sẽ bị rơi trong ba đường ác, Như Lai xuất thế thật l

à khó gặp'. Biết

điều n

ày rồi, ông liền khóc lóc, cúi

đều lễ chân Phật, bạch rằng:

- Cúi xin Như Lai cho con sám hối lỗi lầm, sửa

điều đ

ã qua, chỉnh

điều sắp đến. Con tự biết có tội xúc phạm đến Như Lai. Cúi xin Thế Tôn nhận sự sám hối của con, không dám tái phạm.

Phật bảo:

- Này Trưởng giả! Cải hối, bỏ ý cũ mới có thể tự biết là xúc phạm Như Lại. Pháp của Thánh hiền rất rộng lớn, cho phép Ông cải hối, theo pháp mà bỏ. Nay Ta nhận lời Ông sám hối, sau chớ phạm lại.

Nói như vậy ba lần.

Bấy giờ, vua A-xà-thế nghe trưởng giả Thi-lợi-quật làm hầm lửa lớn và thức

ăn độc muốn hại Như Lai. Nghe xong, vua nổi giận đ

ùng

đ

ùng, bảo các quần thần:

- Phải giết hết những người tên Thi-lợi-quật trên toàn cõi nước.

Nhà vua lại nhớ

đến công đức của Như Lai, buồn khóc rơi lệ, ném bỏ mũ thi

ên triều, bảo quần thần:

- Này ta còn sống làm gì mà

để Như Lai bị lửa đốt cháy, c

ùng với các Tỳ-kheo

đều bị thi

êu. Các Ông mau

đến nh

à trưởng giả xem Như Lai thế nào?

Bấy giờ, Vương tử Kỳ-bà-già tâu vua A-xà-thế rằng:

- Ðại dương! Xin chớ lo buồn, cũng chớ khởi ý ác. Vì sao? Như Lai không bị người khác làm hại. Hôm nay trưởng giả Thi-lợi-quật sẽ làm

đệ tử đức Như Lai. Cúi xin

Ðại vương nên

đến xem sự biến hóa.

Vua A-xà-thế nghe lời Kỳ-bà-già an ủi, bèn cỡi voi lớn Tuyết Sơn lập tức

đến nh

à trưởng giả Thi-lợi-quật, xuống voi liền vào nhà trưởng giả. Bấy giờ, những người tụ tập ngoài cửa có

đến tám vạn bốn ng

àn người. Khi vua A-xà-thế thấy bông sen lớn như bánh xe, vui mừng hớn hở không thể tự kềm, nói rằng: 'Như Lai thường thắng bọn ma'. Vua bảo Vương tử Kỳ-bà-già:

- Lành thay, Kỳ-bà-già! Ta mới tin thật Như Lai có việc lạ như thế!

Khi ấy, vua A-xà-thế

đến chỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ chân Phật, lui ngồi một b

ên. Vua A-xà-thế thấy từ miệng Phật phát ra ánh sáng, cũng thấy sắc mặt Thế Tôn thù thắng phi thường, nhà vua vui mừng không thể tự kềm.

Bấy giờ, trưởng giả Thi-lợi-quật bạch Phật:

- Thức

ăn của con sắp đặt đều có thuốc độc, cúi xin Thế Tôn chờ giây lát, con sẽ dọn thức ăn khác. V

ì sao? Con không muốn thân thể Như Lai bị tổn hại.

Phật bảo trưởng giả:

- Như Lai và

đệ tử trọn không bị người hại. N

ày Trưởng giả! Thức

ăn đ

ã sắp

đặt xong n

ên tùy thời cúng dường.

Trưởng giả tự tay sớt thức

ăn. Thế Tôn b

èn nói kệ:

Quy y Phật, Pháp, T

ăng,

Ðộc hại không tổn

đến,

Chư Phật không có

độc,

Quy y Phật, dẹp

độc,

Quy y Phật, Pháp, T

ăng,

Ðộc hại không tổn

đến,

Chư Phật không có

độc,

Quy y Pháp, dẹp

độc.

Quy y Phật, Pháp, T

ăng.

Ðộc hại không tổn

đến,

Chư Phật không có

độc.

Ðộc tham dục, sân nhuế,

Thế gian trọn không

độc,

Quy y Phật, dẹp

độc.

Ðộc dục, nộ, sân nhuế,

Ba

độc thế gian n

ày,

Như Lai, Pháp không

độc,

Quy y Pháp, dẹp

độc.

Ðộc dục, nộ, sân nhuế,

Thế gian có ba

độc,

Như Lai, T

ăng không độc,

Quy y T

ăng, dẹp độc.

Bấy giờ, Thế Tôn nói kệ ấy xong, liền dùng thức

ăn tạp độc. Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Các thầy chớ

ăn trước, n

ên

đợi Như Lai ăn xong, sau rồi h

ãy

ăn.

Trưởng giả tự tay san sớt các thức

ăn uống cúng dường Phật v

à Tỳ-kheo T

ăng. Trưởng giả Thi-lợi-quật thấy Phật ăn xong, dọn rửa bát, rồi ngồi tr

ên một ghế thấp trước

đức Phật. Bấy giờ, Thế Tôn v

ì trưởng giả và tám muôn bốn ngàn dân chúng nói pháp vi diệu. Ðó là những pháp bố thí, trì giới, sanh thiên, dục tưởng bất tịnh, dục là họa lớn, xuất yếu là vui. Như Lai quán sát tâm trưởng giả và tám vạn bốn ngàn chúng, thấy ai nấy tâm khai ý giải, không còn trần cấu. Những pháp chư Phật thường nói như Khổ, Tập, Diệt, Ðạo, Ngài cũng

đem dạy hết cho tám vạn bốn ng

àn chúng, phân biệt, giảng rộng hạnh kia. Bấy giờ, hội chúng ngay tại chỗ ngồi dứt sạch trần cấu,

được pháp nh

ãn tịnh, cũng như áo mới dễ nhuộm màu sắc.

Trưởng giả kia cũng thế, ngay tại chỗ ngồi

đ

ã thấy dấu

đạo, đ

ã thấy pháp,

đắc

pháp, phân biệt các pháp, vượt khỏi sự nghi ngờ,

được điều không sợ h

ãi, không còn theo ngoại

đạo, tự quy y Phật, Pháp Tăng, thọ năm giới. Trưởng giả Thi-lợi-quật tự biết m

ình

được dấu đạo, bạch Phật rằng:

- Cúng thí thức

ăn độc cho Như Lai lại được quả báo lớn, không như cúng vị cam lồ cho các ngoại đạo dị học lại bị tội. V

ì sao? Hôm nay con

đem thức ăn độc mời Phật v

à Tỳ-kheo T

ăng, ở trong hiện

pháp

được sự chứng nghiệm

này. Con bị các ngoại

đạo ấy l

àm mê lầm lâu dài, nên mới dấy khởi tâm niệm ác

đối với Như Lai. Người n

ào vâng theo ngoại

đạo dị

học

đều rơi v

ào biên tế. Phật bảo trưởng giả:

- Như lời Ông nói không khác,

đều l

à bị bọn họ dối gạt.

Bấy giờ, Thi-lợi-quật bạch Phật:

- Từ

đây về sau, con không c

òn tin theo các ngoại

đạo dị học ấy nữa. Con cũng không muốn cho bổn hộ chúng tại gia cúng dường bọn họ.

Phật bảo trưởng giả:

- Chớ nói như vậy. Vì sao? Nay Ông thường cúng dường các ngoại

đạo ấy. Bố thí cho lo

ài súc sanh, phước

đức kia khó lường, huống g

ì cúng thí cho người. Nếu có ngoại

đạo dị học hỏi rằng Thi-lợi-quật l

à

đệ tử của ai. Ông sẽ đáp thế n

ào?

Thi-lợi-quật liền từ chỗ ngồi

đứng dậy, quỳ gối chấp tay bạch Phật:

- Dũng mãnh mà giải thoát, nay

được l

àm thân người, là tiên nhân thứ bảy, là

đệ tử của đức Thích-ca Văn.

Thế Tôn bảo:

- Lành thay, Trưởng giả! Có thể nói lời khen vi diệu này. Ngài nói kệ:

Tế lễ, lửa là trên.

Thi thơ, tụng là trên,

Trong người, vua trên hết,

Các dòng, biển là nguồn.

Các sao, tr

ăng sáng nhất,

Ánh sáng, mặt trời nhất,

Trên dưới và bốn phương,

Tất cả loài hữu hình,

Chư Thiên và thế gian,

Phật là tối

đệ nhất,

Muốn tìm cầu phước

đức,

Nên cúng dường Chánh Giác.

Bấy giờ, Thế Tôn nói kệ xong liền

đứng

dậy. Trưởng giả Thi-lợi-quật và những người

đến dự hội, nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng l

àm.

-ooOoo-

XXXXVI. Phẩm Kết cấm

1. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có mười sự công

đức, Như Lai v

ì các Tỳ-kheo nói cấm giới. Thế nào là mười? Là thừa sự Thánh chúng; hòa hợp thuận thảo với nhau; an ổn Thánh chúng; hàng phục người ác; khiến các Tỳ-kheo biết tàm, quý, không bị não loạn; người không tin khiến lập lòng tin; người

đ

ã tin khiến t

ăng th

êm bội phần; ở trong hiện pháp

được dứt sạch hữu lậu, cũng khiến cho các lậu đời sau thảy đều trừ sạch; khiến Chánh pháp trụ đời lâu d

ài; thường suy nghĩ phải có cách gì

để Chánh pháp tồn tại lâu d

ài.

Này các Tỳ-kheo! Ðó là mười pháp công

đức, Như Lai v

ì các Tỳ-kheo nói cấm giới. Cho nên, Tỳ-kheo! Nên tìm phương tiện thành tựu cấm giới

đừng để cho mất. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Chỗ ở của chư Hiền Thánh có mười việc, chư Thánh ba

đời đều ở trong ấy. Thế n

ào là mười? Ở

đây, Tỳ-kheo đ

ã trừ bỏ n

ăm việc; th

ành tựu sáu pháp; thường giữ một việc; ủng hộ bốn chúng; quan sát chỗ yếu kém; thân cận bình

đẳng; chánh hướng vô lậu; nương tựa thân h

ành; tâm khéo giải thoát; trí tuệ giải thoát.

Thế nào là Tỳ-kheo

đ

ã trừ n

ăm việc? Ở đây, Tỳ-kheo đ

ã

đoạn dứt năm kiết sử. Như thế l

à

đ

ã trừ n

ăm việc.

Thế nào là Tỳ-kheo thành tựu sáu pháp? Ở

đây, n

ày các Tỷ kheo, Tỷ-kheo khi mắt thấy sắc không có hân hoan, không có thất vọng, trú xả, chánh niệm tỉnh giác; khi tai nghe tiếng... khi mũi ngửi hương... khi lưỡi nếm vị... khi thân cảm xúc... khi ý biết pháp, không có hân hoan, không có thất vọng, trú xả, chánh niệm tỉnh giác. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là Tỷ-kheo thành tựu sáu pháp. (bổ sung từ Kinh Thánh Cư, T

ăng Chi X.20 -- B

ình Anson, 02-2004)

Thế nào là Tỳ-kheo thường hộ một việc? Ở

đây, Tỳ-kheo thường hộ tr

ì tâm niệm hữu lậu vô lậu, hữu vi vô vi

đến cửa Niết-b

àn. Như thế là Tỳ-kheo thường hộ một việc.

Thế nào là Tỳ-kheo hộ trì bốn chúng? Ở

đây, Tỳ-kheo th

ành tựu Tứ thần túc. Như thế là Tỳ-kheo hộ trì bốn chúng.

Thế nào là Tỳ-kheo quan sát chỗ yếu kém? Ở

đây, Tỳ-kheo các h

ành sanh tử

đ

ã chấm dứt. Ðó gọi là Tỳ-kheo quan sát chỗ yếu kém.

Thế nào là Tỳ-kheo thân cận bình

đẳng? Ở đây, Tỳ-kheo đ

ã chấm dứt ba kết. Ðó gọi là Tỳ-kheo thân cận bình

đẳng.

Thế nào là Tỳ-kheo chánh hướng vô lậu? Ở

đây, Tỳ-kheo trừ bỏ ki

êu mạn. Như thế là Tỳ-kheo chánh hướng vô lậu.

Thế nào là Tỳ-kheo nương tựa vào thân hành? Ở

đây, Tỳ-kheo đ

ã trừ vô minh. Như thế là Tỳ-kheo nương tựa thân hành.

Thế nào là Tỳ-kheo tâm khéo giải thoát? Ở

đây, Tỳ-kheo đ

ã trừ sạch ái. Như thế là Tỳ-kheo tâm khéo giải thoát.

Thế nào là Tỳ-kheo trí tuệ giải thoát? Ở

đây, Tỳ-kheo quán Khổ đế, Tập đế, Diệt đế,

Ðạo

đế, biết một cách như thật.

Ðó là Tỳ-kheo trí tuệ giải thoát.

Này các Tỳ-kheo! Ðó là chỗ ở

đủ mười sự của Hiền Thánh. Ng

ày trước, các bậc hiền Thánh cũng ở trong ấy,

đ

ã ở,

đang ở.

Cho nên, Tỳ-kheo! Nên nhớ nghĩ trừ bỏ n

ăm việc, th

ành tựu sáu pháp, giữ gìn một pháp, hộ trì bốn chúng, quan sát chỗ yếu kém, thân cận bình

đẳng, chánh hướng về vô

lậuu, nương tựa thân hành, tâm

được giải thoát, trí tuệ giải thoát. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

3. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Như Lai thành tựu mười lực, tự biết không

đắm trước. Ở trong đại chúng rống tiếng sư tử; chuyển vận bánh xe Chánh pháp vô thượng để độ chúng sanh; nghĩa l

à

đây l

à sắc,

đây l

à sắc tập,

đây l

à sắc tận,

đây l

à sắc xuất yếu; quán sát thọ, tưởng, hành, thức, cũng như vậy; nhân cái này có thì cái kia có, cái này sanh thì kia sanh; vô minh duyên lành, lành duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập, lục nhập duyên xúc, xúc duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên tử, tử duyên ưu bi khổ não không thể tính kể.

Nhân có thân ngũ ấm này có pháp tận này,

đây diệt th

ì kia diệt,

đây không th

ì kia không. Vô minh hết thì hành hết, hành hết thức hết, thức hết danh hết, xúc hết thọ hết, thọ hết ái hết, ái hết thủ hết, thủ hết hữu hết, hữu hết sanh hết, sanh hết tử hết, tử hết thì ưu bi khổ não thảy

đều trừ sạch.

Tỳ-kheo nên biết! Pháp của Ta rất rộng lớn không bờ mé, không

đáy, dứt các hồ

nghi, an ổn ở nơi Chánh Pháp. Thiện nam, tín nữ cần sinh n

ăng dụng tâm không để kém khuyết, d

ù thân thể khô hoại, trọn không bỏ hạnh tinh tấn, buộc ý vững chắc không quên, tu hành pháp khổ không

đổi tâm, ưa ở chỗ vắng, y

ên lặng tư duy, không bỏ hạnh

đầu đ

à, như hiện nay Như Lai khéo tu Phạm Hạnh.

Cho nên, này các Tỳ-kheo! Nếu khi tự quán sát, suy nghĩ về pháp vi diệu thì cần phải quán sát hai nghĩa, không có hạnh phóng dật, khiến thành tựu quả thật

đến chỗ cam lồ, diệt tận. Nếu nhận người khác cúng dường như y phục, mền, nệm, thức ăn uống, giường nằm, ngọa cụ, thuốc men, cũng không phụ công khó của tín thí, cũng khiến cha mẹ được quả báo, phụng sự chư Phật lễ kính cúng dường. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

4. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Như Lai thành tựu mười lực,

được bốn vô sở úy. Ở trong chúng rống tiếng sư tử.

Thế nào là mười lực? Biết như thật về thị xứ; biết như thật về phi xứ; biết như thật nhân duyên nơi chốn thọ báo của chúng sanh; biết như thật bao nhiêu cõi, bao nhiêu loại trì, bao nhiêu loại nhập; biết như thật có bao nhiêu loại giải thoát, vô lượng giải thoát, biết như thật các chúng sanh có trí tuệ nhiều ít; biết như thật ý niệm trong tâm của các chúng sanh: tâm có dục biết tâm có dục, tâm không dục biết tâm không dục, tâm có sân nhuế biết tâm có sân nhuế, tâm không sân nhuế biết tâm không sân nhuế, tâm có ngu si biết tâm có ngu si, tâm không ngu si biết tâm không ngu si, tâm có ái biết tâm có ái, tâm không ái biết tâm không ái, tâm có thọ biết tâm có thọ, tâm không thọ biết tâm không thọ, tâm loạn biết tâm loạn, tâm không loạn biết tâm không loạn, tâm tán biết tâm tán, tâm không tán biết tâm không tán, tâm hẹp biết tâm hẹp, tâm không hẹp biết tâm không hẹp, tâm rộng lớn biết tâm rộng lớn, tâm không rộng lớn biết tâm không rộng lớn, tâm vô lượng biết tâm vô lượng, tâm hữu lượng biết tâm hữu lượng, tâm

định biết tâm định, tâm không định biết tâm không định, tâm giải thoát biết tâm giải thoát, tâm không giải thoát biết tâm không giải thoát; biết như

thật tất cả con

đường của tâm hướng đến, hoặc một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, năm mươi đời, một trăm đời, ng

àn

đời, ức trăm ng

àn

đời, vô lượng đời, kiếp th

ành, kiếp hoại, trong vố số kiếp thành, kiếp hoại, xưa kia ta sanh nơi

đó, t

ên

đó, họ đó, ăn những thức ăn như thế, chịu các khổ vui thọ mạng d

ài ngắn, chết

đây sanh kia, chết kia sanh đây, tự nhớ các việc trong vô số đời đ

ã qua như thế; biết như thật các

đường sanh tử của chúng sanh, d

ùng Thiên nhãn quán sát các loài chúng sanh, sắc lành sắc dữ,

đường l

ành

đường dữ, t

ùy theo việc làm các loài thảy

đều biết r

õ, hoặc có chúng sanh thân miệng ý làm ác, phỉ báng Hiền Thánh, tạo nghiệp tà kiến, khi chết sanh vào

địa ngục, hoặc có chúng sanh thân miệng ý l

àm lành, không phỉ báng Hiền Thánh, thường hành chánh kiến, khi chết sanh lên cõi trời,

đó gọi l

à Thiên nhãn thanh tịnh quán sát các hành

động dẫn chúng sanh đi các nẻo; biết như thật sự chấm dứt hữu lậu, th

ành tựu vô lậu, tâm giải thoát, trí tuệ giải thoát, sanh tử

đ

ã dứt, Phạm hạnh

đ

ã lập, việc phải làm

đ

ã làm xong, không thọ lại thân sau.

Ðó gọi là Như Lai có Mười lực, không

đắm trước, được Bốn vô sở úy, ở trong chúng rống tiếng sư tử, chuyển bánh xe Phạm.

Thế nào gọi là Như Lai

được

Bốn vô sở úy? Muốn nói Như Lai thành Ðẳng Chánh Giác, nếu có chúng sanh muốn nói biết việc này, ắt không

được. Nếu có Sa-môn, B

à-la-môn muốn

đến ch

ê bai Phật không thành Ðẳng Chánh Giác, ắt không

được. Do ch

ê bai không

được, n

ên Ta an ổn.

Lại nữa, nay Ta nói

đ

ã hết các hữu lậu. Giả sử có Sa-môn, Bà-la-môn, Trời, hoặc Ma trời muốn

đến nói Ta chưa dứt hữu lậu, ắt không được. Do không được như thế, n

ên Ta an ổn.

Lại nữa, pháp Ta nói ra là pháp Hiền Thánh

được xuất yếu, chấm dứt mé khổ như thật. Nếu có Sa-môn, B

à-la-môn, Trời, Ma trời muốn

đến nói Ta chưa hết mé khổ, ắt không được. V

ì không

được như thế, n

ên Ta an ổn.

Lại nữa, Ta nói về nội pháp rơi trong

đường ác. Giả sử có Sa-môn, B

à-la-môn

đến, muốn nói không phải, ắt không được.

Này, Tỳ-kheo,

đó l

à Như Lai có Bốn vô sở úy. Giả sử hàng ngoại

đạo dị học nói rằng: 'Sa-môn C

ù-

đ

àm kia có những thế lực gì? Có vô úy gì, mà tự xưng là bậc Vô trước, Tối tôn?'. Các Thầy nên

đem Mười lực n

ày mà trả lời họ.

Giả sử có ngoại

đạo dị học lại nói như vầy: 'Chúng ta cũng th

ành tựu Mười lực'. Tỳ-kheo các Thầy nên hỏi họ rằng: 'Các Ông có Mười lực gì?'. Khi ấy hàng ngoại

đạo dị học chắc chắn không thể trả lời, họ b

èn t

ăng th

êm lòng giận tức. Vì sao? Ta chưa từng thấy Sa-môn, Bà-la-môn nào tự xưng rằng

được Bốn vô sở úy, trừ đức Như Lai.

Cho nên, này các Tỳ-kheo, hãy tìm phương tiện thành tựu Mười lực, Bốn thứ vô úy!

Như thế, Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Có Mười niệm, nên phân biệt rộng, tu hành Mười niệm ấy, sẽ dứt sạch dục ái, sắc ái, vô sắc ái, kiêu mạn, vô minh. Thế nào là mười? Là niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tỳ-kheo T

ăng, niệm Giới, niệm

Thí, niệm Thiên, niệm Chỉ Quán, niệm An-ban, niệm Thân, niệm Tử.

Này các Tỳ-kheo, có chúng sanh tu hành Mười niệm này, dứt sạch

được dục ái, sắc ái, vô sắc ái, tất cả vô minh ki

êu mạn, thảy

đều trừ sạch. Như thế, n

ày các Tỳ-kheo, nên học

điều n

ày!

Bấy giờ, Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6. Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-

đ

à, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Gần gũi bậc vua chúa vương gia có mười việc phi pháp. Thế nào là mười? Khi nước ấy khởi tâm mưu hại muốn giết vua, do âm mưu ấy nên nhà vua mạng chung. Dân chúng nước ấy bèn khởi nghĩ rằng: 'Các Sa-môn

đạo sĩ nầy thường lui tới, đây ắt l

à do Sa-môn gây nên'. Ðây là

điều phi pháp thứ nhất của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa khi quan

đại thần phản nghịch bị vua bắt v

à làm hại; khi ấy, nhân dân bèn khởi nghĩ rằng: 'Sa-môn

đạo sĩ nầy thường lui tới, đây chắc l

à Sa-môn làm ra'. Ðây là

điều phi pháp thứ hai của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, khi tài bảo trong nước bị mất, người giữ kho liền khởi ý nghĩ nầy: 'Các báu vật này ta thường giữ gìn, không ai khác vào

đây, chắc l

à Sa-môn lấy

đi'.

Ðây là

điều phi pháp thứ ba của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, khi con gái nhà vua

đang lúc tuổi

trẻ, chưa chồng mà mang thai; khi ấy, nhân dân bèn khởi nghĩ rằng: 'Trong

đây không ai lui tới, chắc l

à do Sa-môn gây ra'. Ðây là

điều phi pháp thứ tư của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, khi vua bị bệnh nặng, trúng thuốc

độc của người khác; khi ấy, nhân dân b

èn nghĩ rằng: 'Trong

đây không có ai khác, chắc l

à do Sa-môn gây nên'. Ðây là

điều phi pháp thứ năm của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, vua chúa,

đại thần c

ùng tranh

đấu nhau, giết hại nhau; khi ấy, nhân dân b

èn nghĩ rằng: 'Các

đại thần n

ày vốn hòa hợp nhau, nay lại chống trái nhau,

điều n

ày không do ai khác gây nên, chắc là do Sa-môn

đạo sĩ'.

Ðây là

điều phi pháp thứ sáu của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, hai quốc gia cùng

đánh nhau tranh phần thắng; khi ấy nhân dân b

èn khởi nghĩ: 'Sa-môn

đạo sĩ n

ày thường lui tới trong

đó, ắt l

à Sa-môn ấy gây chuyện'. Ðây là

điều phi pháp thứ bảy, của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, quốc vương vốn ưa thích bố thí tài vật cho dân chúng, sau lại bỏn sẻn không chịu ban phát; khi ấy, nhân dân

đều khởi nghĩ rằng: 'Vua của chúng ta vốn thích bố thí, nay lại bỏn sẻn tham lam không có tâm bố thí, đây ắt l

à Sa-môn gây nên'. Ðây là

điều phi pháp thứ tám, của nạn gần gũi quốc vương.

Lại nữa, vua thường dùng Chánh pháp

để thâu t

ài vật của dân chúng, sau lại phi pháp lấy tài bảo của dân; khi ấy, nhân dân

đều khởi nghĩ rằng: 'Vua của chúng ta vốn d

ùng Chánh Pháp

để lấy t

ài vật nhân dân, nay lại dùng phi pháp

để lấy t

ài vật. Ðây chắc do Sa-môn gây nên'. Ðây là

điều phi pháp thứ chín, của nạn gần gũi quốc vương'.

Lại nữa, nhân dân khắp nước bị bệnh bởi do duyên

đời trước; khi ấy, nhân dân đều khởi nghĩ rằng: 'Lúc trước chúng ta không có bệnh, nay mọi người đều bị bệnh, người chết đầy đường, chắc l

à do chú thuật của Sa-môn gây nên'. Ðây là