Ai cũng có thể biết rõ đó là bước đi đầu tiên cho một quá trình kinh doanh hiệu quả. Nhưng 

cách lập kế hoạch kinh doanh

 thì không phải ai cũng biết. Nhất là khi bạn chưa từng học qua một lớp kinh tế nào. Bạn muốn quá trình kinh doanh của mình mang lại thật nhiều lợi nhuận, mang về nhiều lợi ích, cũng không muốn phí phạm quá nhiều thời gian cho việc lập kế hoạch kinh doanh với những sách lược thật chi tiết và cụ thể. Vậy cách lập kế hoạch kinh doanh như thế nào là tốt nhất. Bạn hãy bắt đầu nhé.

1.Bước chuẩn bị

 : trước khi bắt tay vào viết 

kế hoạch kinh doanh

, bạn cần thực hiện một số công việc chuẩn bị như tham khảo ý kiến về lập kế hoạch kinh doanh từ những lời khuyên của những công cụ có sẵn, những phương thức tiêu biểu; đồng thời thu thập và phân tích thông tin từ các nguồn bao gồm: các nhà cung cấp dịch vụ, đối thủ cạnh trang, các hiệp hội, doanh nghiệp cùng ngành.

2. Đặt ra các mục tiêu kinh doanh của bạn

. Cách lập kế hoạch kinh doanh của bạn phải thể hiện được mục tiêu kinh doanh như một bức tranh rõ ràng. Trong đó, thể hiện đầy đủ các công việc bạn sẽ triển khai trong vòng vài năm tới. Trong cách lập kế hoạch kinh doanh, bạn cần phải trả lời những câu hỏi: Bạn sẽ bán sản phẩm gì, dịch vụ gì , các nhóm khách hàng và yêu cầu của khách hàng mục tiêu là gì, bạn dựa vào cơ sở nào để khẳng định bạn sẽ thành công trong tương lai, yếu tố nào trong việc kinh doanh của bạn khiến khách hàng chọn bạn chứ không phải là đối thủ cạnh tranh. Và một câu hỏi cũng không kém phần quan trọng đó là bạn trông chờ kinh doanh sẽ đền đáp cho bạn những gì. Một khi bạn trả lời được những câu hỏi đó, bạn dễ dàng quyết định được các mục tiêu kinh doanh ngay khi nghiên cứu thị trường.

3. Kế hoạch quản lý:

 bạn cần trình bày ý tưởng kinh doanh sẽ được tổ chức và điều hành ra sao , những khả năng quản lý nào thì phù hợp. Cách lập kế hoạch kinh doanh của mỗi người khác nhau nên trong phần này một số sẽ đưa luôn những vấn đề về pháp lý liên quan, có khi còn có cả luật sở hữu trí tuệ, giấy phép kinh doanh hay những điều gì đó tương tự.

4. Kế hoạch tiếp thị:

 cách lập kế hoạch kinh doanh của bạn cần xác định được:

Bạn bán dịch vụ gì, sản phẩm gì: bạn bán gì cho khách hàng, vòng đời của sản phẩm như thế nào, có sản phẩm nào thay thế đã xuất hiện trên thị trường hay chưa, sản phẩm của bạn có đáp ứng được nhu cầu khách hàng hay không.

Thị trường mục tiêu: quy mô thị trường như thế nào, vị trí địa lý, xu hướng của người tiêu dùng.

Khách hàng: Họ là ai, lý do gì khiến họ sẽ mua sản phẩm của bạn.

Đối thủ cạnh tranh: Họ là ai, họ cạnh tranh trên khía cạnh nào của sản phẩm, dịch vụ.

Kế hoạch tiếp thị của bạn cần chỉ rõ chiến lược bạn sẽ sử dụng để thu hút người tiêu dùng, kế hoạch bạn giữ chân khách hàng. Trong cách lập kế hoạch kinh doanh bạn cần thể hiện được bạn sẽ quảng bá và xây dựng hình ảnh kinh doanh của mình như thế nào.

5. Kế hoạch hoạt động:

 Bản kế hoạch kinh doanh của bạn cần thể hiện được các vấn đề hoạt động:

Con người: Nhân viên của bạn là ai, ai sẽ xúc tiến ý tưởng kinh doanh này.

Các quy trình: Những thủ tục và hệ thống nào phù hợp, quy trình sản phẩm đến tay người dùng như thế nào.

Nhà cung cấp: Ai sẽ là nhà cung cấp sản phẩm cho công việc kinh doanh của bạn, giá cả thế nào, chất lượng tốt không.

Thiết bị và công nghệ: Ai cung cấp, ai điều hành, lợi ích mang lại có lớn hơn?

Trụ sở: Bạn kinh doanh ở chỗ nào, vị trí, giá cả, và có thể là cả phong thủy vào đó nữa.

6.Kế hoạch tài chính:

 Bản kế hoạch kinh doanh cần thể hiện:

Bạn cần bao nhiêu vốn để hiện thực ý tưởng kinh doanh?

Các phân tích tài chính trong vài năm tới.

Nguồn tài chính là ở đâu?

7. Kế hoạch hành động:

 Nhiệm vụ cụ thể cần được tiến hành để thực hiện kế hoạch kinh doanh, người chịu trách nhiệm là ai.

Việc kinh doanh cần phải có sự chuẩn bị rõ ràng, cách lập kế hoạch kinh doanh của bạn đã có đủ những tiêu chuẩn trên hay chưa. Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian hơn mà vẫn có một kế hoạch hoàn hảo hãy tham khảocách lập kế hoạch kinh doanh trên một trang giấy.

Chúc bạn thành công với ý tưởng của mình.

KỸ NĂNG LẬP KẾ HOẠCH – MỘT YẾU TỐ THÀNH CÔNG CỦA DOANH NGHIỆP

Trong hoạt động của doanh nghiệp, bất kỳ vị trí nào từ giám đốc điều hành đến các trưởng phòng, quản đốc hay tổ trưởng kỹ năng xây dựng kế hoạch là rất cần thiết. Một kế hoạch được chuẩn bị kĩ lưỡng và được cập nhật, chỉnh sửa thường xuyên sẽ giúp họ có những bước đi cụ thể và đánh giá được chất lượng các công việc của mình và doanh nghiệp.

I. KẾ HOẠCH LÀ GÌ?

Kế hoạch là một tập hợp những hoạt động được sắp xếp theo lịch trình, có thời hạn, nguồn lực, ấn định những mục tiêu cụ thể và xác định biện pháp tốt nhất… để thực hiện một mục tiêu cuối cùng đã được đề ra. Khi bạn lập được kế hoạch thì tư duy quản lý của bạn sẽ có hệ thống hơn để có thể tiên liệu được các tình huống sắp xảy ra. Bạn sẽ phối hợp được mọi nguồn lực của cá nhân, tổ chức để tạo nên một sức mạnh tổng hợp, có thể giữ vững “mũi tiến công” vào mục tiêu cuối cùng mình muốn hướng đến. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ dễ dàng kiểm tra, giám sát hiệu quả thực hiện dự án của mình.

II. CÁCH VIẾT MỘT BẢN KẾ HOẠCH

Để lập được một bản kế hoạch chi tiết, cụ thể và khoa học, bạn có thể dùng phương pháp 5W1H2C5M bao gồm các yếu tố sau:

- Xác định mục tiêu, yêu cầu công việc 1W (why)

- Xác định nội dung công việc 1W (what)

- Xác định 3W (where, when, who)

- Xác định cách thức thực hiện 1H (how)

- Xác định phương pháp kiểm soát và kiểm tra 2C (control, check)

- Xác định nguồn lực thực hiện 5M (man, money, material, machine và method)

1. Xác định mục tiêu, yêu cầu (Why)

Khi phải làm một công việc, điều đầu tiên mà bạn cần phải tự hỏi mình là:

- Tại sao tôi phải làm công việc này?

- Nó có ý nghĩa như thế nào với tổ chức, bộ phận của tôi?

- Hậu quả gì nếu tôi không thực hiện chúng?

Khi bạn thực hiện một công việc thì điều đầu tiên bạn nên xem xét đó chín là why với nội dung như trên. Khi xác định được yêu cầu, mục tiêu thì bạn sẽ luôn hướng trọng tâm các công việc vào mục tiêu và đánh giá hiệu quả cuối cùng.

2. Xác định nội dung công việc (What)

- WHAT: (cái gì?) Nội dung công việc đó là gì?

- Hãy chỉ ra các bước để thực hiện công việc đó.

- Bạn hãy chắc rằng, bước sau là sự phát triển của bước trước.

3. Xác định 3W               

- WHERE: (ở đâu?) có thể bao gồm các câu hỏi sau:

+ Công việc đó thực hiện tại đâu ?

+ Giao hàng tại địa điểm nào ?

+ Kiểm tra tại bộ phận nào ?

+ Thử nghiệm những công đoạn nào ? v.v…

- WHEN: (khi nào?) Công việc đó thực hiện khi nào, khi nào thì giao, khi nào kết thúc…

+ Để xác định được thời hạn phải làm công việc, bạn cần xác định được mức độ khẩn cấp và mức độ quan trọng của từng công việc.

+ Có 4 loại công việc khác nhau: công việc quan trọng và khẩn cấp, công việc không quan trọng nhưng khẩn cấp, công việc quan trọng nhưng không khẩn cấp, công việc không quan trọng và không khẩn cấp. Bạn phải thực hiện công việc quan trọng và khẩn cấp trước.

- WHO: (ai?) bao gồm các khía cạnh sau:

+ Ai làm việc đó

+ Ai kiểm tra

+ Ai hỗ trợ

+ Ai chịu trách nhiệm,…

4. Xác định cách thức thực hiện (How)

HOW: (như thế nào?) nó bao gồm các nội dung:

- Tài liệu hướng dẫn thực hiện là gì (cách thức thực hiện từng công việc)?

- Tiêu chuẩn là gì?

- Nếu có máy móc thì cách thức vận hành như thế nào?

5. Xác định phương pháp kiểm soát (Control)

Cách thức kiểm soát (CONTROL) sẽ liên quan đến:

- Công việc đó có đặc tính gì?

- Làm thế nào để đo lường đặc tính đó?

- Đo lường bằng dụng cụ, máy móc như thế nào?

- Có bao nhiêu điểm kiểm soát và điểm kiểm soát trọng yếu.

6. Xác định phương pháp kiểm tra (Check)

Phương pháp kiểm tra (CHECK) liên quan đến các nội dung sau:

- Có những bước công việc nào cần phải kiểm tra. Thông thường thì có bao nhiêu công việc thì cũng cần số lượng tương tự các bước phải kiểm tra.

- Tần suất kiểm tra như thế nào? Việc kiểm tra đó thực hiện 1 lần hay thường xuyên (nếu vậy thì bao lâu một lần?).

- Ai tiến hành kiểm tra?

- Những điểm kiểm tra nào là trọng yếu?

- Trong tổ chức của bạn không thể có đầy đủ các nguồn lực để tiến hành kiểm tra hết tất cả các công đoạn, do vậy chúng ta chỉ tiến hành kiểm tra những điểm trọng yếu.

- Điểm kiểm tra trọng yếu tuân theo nguyên tắc Pareto (20/80), tức là những điểm kiểm tra này chỉ chiếm 20% số lượng nhưng chiếm đến 80% khối lượng sai sót.

7. Xác định nguồn lực (5M)

Nhiều kế hoạch thường chỉ chú trọng đến công việc mà lại không chú trọng đến các nguồn lực, mà chỉ có nguồn lực mới đảm bảo cho kế hoạch được khả thi.

Nguồn lực bao gồm các yếu tố:

+ Man = nguồn nhân lực

+ Money = Tiền bạc

+ Material = nguyên vật liệu/hệ thống cung ứng

+ Machine = máy móc/công nghệ

+ Method = phương pháp làm việc

- MAN, bao gồm các nội dung:

+ Những ai sẽ thực hiện công việc, họ có đủ trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng, phẩm chất, tính cách phù hợp?

+ Ai hỗ trợ?

+ Ai kiểm tra?

+ Nếu cần nguồn phòng ngừa thì có đủ nguồn lực con người để hỗ trợ không?

- MATERIAL: nguyên vật liệu/hệ thống cung ứng, bao gồm các yếu tố:

+ Xác định tiêu chuẩn nguyên vật liệu

+ Tiêu chuẩn nhà cung ứng

+ Xác định phương pháp giao hàng

+ Thời hạn giao hàng

III. PHÂN LOẠI

- Hoạch định chiến lược

- Hoạch định tác nghiệp

- Hoạch định dự án

- Mục tiêu

- Hoạch định năm

- Hoạch định tháng

- Hoạch định tuần

1. Hoạch định chiến lược

- Đặc điểm:

+ Thời hạn: vài năm

+ Khuôn khổ: rộng

+ Mục tiêu: ít chi tiết

- Quá trình cơ bản của hoạch định chiến lược:

+ Nhận thức được cơ hội

+ Xác định các mục tiêu

+ Phát triển các tiền đề

+ Xác định các phương án lựa chọn

+ Đánh giá các phương án

+ Lựa chọn phương án

+ Hoạch định các kế hoạch phụ trợ

+ Lượng hóa bằng hoạch định ngân quỹ

- Đầu ra của hoạch định chiến lược:

+ Một bản kế hoạch kinh doanh

+ Kế hoạch phát triển công ty

2. Hoạch định tác nghiệp

- Đặc điểm:

+ Thời hạn: ngày, tuần, tháng

+ Khuôn khổ: hẹp

+ Mục tiêu: chi tiết xác định

- Đầu ra của hoạch định tác nghiệp: Hệ thống tài liệu hoạt động của tổ chức như:

+ Các loại sổ tay, cẩm nang.

+ Quy trình hoạt động

+ Các quy định

+ Hướng dẫn công việc

+ Các biểu mẫu

+ Các kế hoạch thực hiện mục tiêu, dự án ngắn hạn.

3. Hoạch định dự án:

- Xác định các yêu cầu của dự án

- Xác định các quy trình cơ bản

- Xác định nguồn lực cung cấp cho dự án

- Xây dựng kế hoạch thực hiện dự án theo sơ đồ Gantt

4. Mục tiêu:

- Phân loại mục tiêu

- Điều kiện của mục tiêu

- Lập kế hoạch thực hiện mục tiêu

a. Phân loại mục tiêu:

- Mục tiêu cấp công ty, bộ phận, cá nhân

- Mục tiêu của công ty xếp từ ngắn hạn đến dài hạn như sau:

+ Tồn tại và tăng trưởng

+ Lợi nhuận

+ Phân bổ các nguồn lực và rủi ro

+ Năng suất

+ Vị thế cạnh tranh

+ Phát triển nguồn lực

+ Phát triển công nghệ

+ Trách nhiệm xã hội

b. Điều kiện của mục tiêu:

Điều kiện của mục tiêu phải đảm bảo yêu cầu của nguyên tắc SMART

- Specific – cụ thể, dễ hiểu

+ Chỉ tiêu phải cụ thể vì nó định hướng cho các hoạt động trong tương lai.

+ Đừng nói mục tiêu của bạn là dẫn đầu thị trường trong khi đối thủ đang chiếm 40 % thị phần.

+ Hãy đặt mục tiêu chiếm tối thiểu 41% thị phần, từ đó bạn sẽ biết mình còn phải cố đạt bao nhiêu % nữa.

- Measurable – đo lường được

+ Chỉ tiêu này mà không đo lýờng được thì không biết có đạt được hay không?

+ Đừng ghi: “phải trả lời thư của khách hàng ngay khi có thể”. Hãy yêu cầu nhân viên trả lời thư ngay trong ngày nhận được.

- Achievable – vừa sức

+ Chỉ tiêu phải có tính thách thức để cố gắng, nhưng cũng đừng đặt chỉ tiêu loại không thể đạt nổi.

+ Nếu bạn không có giọng ca trời phú thì đừng đặt chỉ tiêu trở thành siêu sao. Giữ trọng lượng ở mức lý tưởng 45kg có thể vừa sức hơn.

- Realistics – thực tế

+ Đây là tiêu chí đo lường sự cân bằng giữa khả năng thực hiện so vối nguồn lực của doanh nghiệp bạn (thời gian, nhân sự, tiền bạc..).

+ Đừng đặt chỉ tiêu giảm 20 kg trong một tháng để đạt trọng lượng lý tưởng 45 kg trong vòng một tháng, như vậy là không thực tế.

- Timebound – có thời hạn

+ Mọi công việc phải có thời hạn hoàn thành, nếu không nó sẽ bị trì hoãn

+ hời gian hợp lý giúp bạn vừa đạt được mục tiêu lại vừa dưỡng sức cho các mục tiêu khác.

5. Hoạch định kế hoạch năm

Nguồn thông tin từ để lập kế hoạch năm bao gồm:

- Từ chiến lược của công ty

- Từ các dự án tham gia

- Từ mục tiêu của công ty và mục tiêu bộ phận do công ty giao

- Từ các nhiệm vụ theo chức năng nhiệm vụ bộ phận.

Nội dung của kế hoạch công tác năm:

- Nội dung các mục tiêu công việc

- Thời gian thực hiện

- Mức độ quan trọng của các công viêc (để giúp bộ phận có thể đặt trọng tâm vào công tác nào và đánh giá công việc cuối năm).

6. Hoạch định kế hoạch tháng

Nguồn thông tin lập kế hoạch tháng

- Các công việc trong kế hoạch năm

- Các công việc tháng trước còn tồn tại

- Các công việc mới phát sinh do công ty giao

Nội dung kế hoạch tháng:

- Các công việc quan trọng trong tháng

- Phần các công việc cụ thể gồm: nội dung công việc, thời gian thực hiện, người thực hiện

- Các công việc chưa xác định được lịch (nhưng phải làm trong tháng hoặc làm trong tháng sau)

7. Hoạch định kế hoạch tuần

Nguồn thông tin để lập kế hoạch tuần:

- Các công việc trong kế hoạch tháng

- Các công việc trong tuần trước chưa thực hiện xong

- Các công việc mới phát sinh do công ty giao thêm.

Nội dung kế hoạch tuần:

- Các công việc quan trọng trong tuần

- Phần các công việc cụ thể gồm: nội dung công việc, thời gian thực hiện, người thực hiện, ghi chú (yêu cầu kết quả).

- Các công việc chưa xác định được lịch (nhưng phải làm trong tuần hoặc làm trong tuần sau).

Tuy nhiên, không nên quá cứng nhắc trong kế hoạch. Vì thực tế, trong cuộc sống giới trẻ vẫn không đủ dữ liệu để lập kế hoạch. Thậm chí những năng khiếu vẫn chưa hoàn thiện một cách đầy đủ. Vì vậy, kế hoạch của bạn cần phải luôn được cập nhật, bổ sung thêm để phù hợp với điều kiện thực tế.

4M (Man, Machine, Method, Material ) là những yếu tố căn bản trong sản xuất

Vậy nếu các bạn có vấn đề gì phát sinh thì chúng ta có thể tập trung vào 4 yếu tố này để giải quyết

Man : con người

Ai làm,

Người làm đã được đào tạo chưa

Có tài liệu đào tạo chưa

Ai đào tạo, đào tạo trong bao lâu

Machine : Máy móc

Máy móc có tốt không, có được bảo dưỡng thường xuyên không

Máy có được kiểm tra, hiệu chỉnh định kỳ không

Thông số máy có phù hợp không

Method : Phương pháp

Có tiêu chuẩn làm việc không

Tiêu chuẩn công việc hay hướng dẫn công việc có phê duyệt chưa

Có làm theo phương pháp hay tiêu chuẩn công việc không

Material : Nguyên vật liệu

Nguyên vật liệu đầu vào có kiểm tra không

Nguyên vật liệu có đúng tiêu chuẩn không

Có bị quá hạn sử dụng không

Có được bảo quản đúng cách không

5 BƯỚC LẬP KẾ HOẠCH NGHỀ NGHIỆP

2698

Bạn đọc thích bài này

In bài viết

Bản kế hoạch nghề nghiệp chính là “vũ khí” giúp bạn trở thành chủ nhân của tương lai chính mình. Thông qua việc đánh giá sở thích, sự đam mê, kỹ năng, tính cách, điểm mạnh, điểm yếu, bản kế hoạch này sẽ chỉ cho bạn thấy con đường tối ưu nhất để đạt được mục tiêu nghề nghiệp trong tương lai.

Việc lập kế hoạch nghề nghiệp không khó! Bạn chỉ cần nắm vững năm bước sau:

Bước 1:

 Đánh giá bản thân

Ở bước này, các câu hỏi tự đánh giá (self-assessment) sẽ giúp bạn hiểu rõ mình hơn. Hình thức những câu hỏi này rất đa dạng, nhưng tựu trung chia làm bốn nhóm:

          •    Điểm mạnh

               + Bạn làm tốt việc gì? 

               + Bạn có những kỹ năng gì?

               + Tính cách nào của bạn nổi trội nhất?

          •    Điểm yếu

               + Bạn không thích loại công việc nào?

               + Những kỹ năng nào bạn không giỏi? 

               + Bạn có những hạn chế gì?

          •    Cần cải thiện:

               + Bạn muốn học thêm những kiến thức gì? (chuyên ngành, xu hướng mới…)

               + Bạn cần rèn luyện thêm những kỹ năng gì? (phân tích, đàm phán, thuyết trình…)

          •    Đam mê:

               + Bạn thích làm công việc gì? (gặp gỡ nhiều người, làm việc với các con số, phân tích tình hình tài chính hay chăm sóc, hỗ trợ khách hàng…)

               + Điều gì làm cho công việc của bạn có ý nghĩa? (Tiền lương, thăng tiến, cơ hội học hỏi…)

Nếu muốn chuyên nghiệp hơn, bạn có thể dùng các bài trắc nghiệm hướng nghiệp như Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) để biết dạng công việc phù hợp với mình.

Bước 2: 

Xác định mục tiêu nghề nghiệp

Bạn cần xác định mục tiêu nghề nghiệp (ngắn hạn và dài hạn) trong công việc bạn mong muốn, nhưng lưu ý là những mục tiêu này cần phù hợp với cả sở thích, niềm đam mê và năng lực của bạn. Đừng quên là bạn chỉ có thể đạt được thành công thật sự trong công việc nếu được làm đúng công việc mình yêu thích và có khả năng làm tốt. 

Bước 3:

 Nghiên cứu công việc

Sau khi đã xác định được mục tiêu, bạn hãy tìm hiểu loại công việc phù hợp với nhu cầu và sở thích cá nhân nhất. Truy cập vào các trang web tuyển dụng có thể giúp bạn tìm hiểu về các công việc đang có trên thị trường cũng như nhu cầu tuyển dụng hiện tại. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tích cực mở rộng quan hệ xã hội (networking) ở các mạng cộng đồng. Hãy hỏi những người trong nghề bạn quen xem công việc mà họ đang làm hằng ngày là gì? Kỹ năng nào cần thiết cho công việc? Triển vọng thăng tiến như thế nào? Muốn việc này tiến hành thuận lợi, bạn đừng quên thường xuyên cập nhật hồ sơ (thông tin giới thiệu về trình độ học vấn, kinh nghiệm chuyên môn và thành công trong công việc).

Bước 4:

 Tính toán và ra quyết định

Thời điểm quan trọng đã đến! Đây là lúc bạn lập danh sách hai hay ba công việc ưng ý nhất rồi cho điểm chúng theo những tiêu chí đánh giá mức độ phù hợp như giá trị, sở thích, tính cách, kỹ năng … Công việc nào có số điểm cao nhất sẽ là ưu tiên hàng đầu của bạn. Nếu công việc lý tưởng đó chính là những gì bạn đang làm thì từ nay bạn chỉ cần tập trung mọi nỗ lực của mình vào kế hoạch thăng tiến sự nghiệp! Ngược lại, bạn nên cân nhắc đến khả năng chuyển việc (có thể là chuyển sang một phòng ban khác). 

Bước 5:

 Lập kế hoạch hành động

Hãy xác định những kiến thức và kỹ năng cần bổ sung để đạt được mục tiêu thăng tiến, trong đó xác định rõ mức độ ưu tiên và thời hạn chót để hoàn thành. Ngoài ra, bạn cũng nên mạnh dạn bày tỏ với sếp rằng mình đã sẵn sàng đón nhận những trách nhiệm mới. Còn nếu bạn vẫn đang tìm kiếm công việc lý tưởng thì việc đầu tiên bạn nên làm là chỉnh sửa hoặc đăng mới hồ sơ trực tuyến. Sau đó, bạn nên theo dõi thường xuyên thông tin việc làm và tham khảo mục tư vấn hướng nghiệp trên báo đài hay trang web tuyển dụng để luôn nắm bắt những cơ hội việc làm mới và tự trang bị cho mình những kỹ năng tìm việc cần thiết.

Bạn đã từng nghe câu: “If you fail to plan, you plan to fail” (Nếu không hoạch định công việc trước, bạn sẽ chuốc lấy thất bại) chưa? Rõ ràng, khi có một bản kế hoạch nghề nghiệp trong tay, bạn sẽ nhìn thấy rõ các mục tiêu và hành động cần thực hiện để tự quyết tương lai sự nghiệp của mình. Vì vậy, bạn hãy đầu tư thời gian và công sức tương xứng cho bản kế hoạch này! Đó chắc chắn sẽ là một trong khoản đầu tư khôn ngoan nhất của bạn trong năm mới!

Khái niệm

Lập kế hoạch là chức năng đầu tiên trong bốn chức năng của quản lý là lập kế hoạch , tổ chức , lãnh đạo và kiểm tra. Lập kế hoạch là chức năng rất quan trọng đối với mỗi nhà quản lý bởi vì nó gắn liền với việc lựa chọn mục tiêu và chương trình hành động trong tương lai, giúp nhà quản lý xác định được các chức năng khác còn lại nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu đề ra.

Cho đến nay thì có rất nhiều khái niệm về chức năng lập kế hoạch. Với mỗi quan điểm , mỗi cách tiếp cận khác nhau đều có khái niệm riêng nhưng tất cả đều cố gắng biểu hiện đúng bản chất của phạm trù quản lý này.

Nếu đứng trên góc độ ra quyết định thì : “ Lập kế hoạch là một loại ra quyết định đặc thù để xác định một tương lai cụ thể mà các nhà quản lý mong muốn cho tổ chức của họ “. Quản lý có bốn chức năng cơ bản là lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra . Lập kế hoạch có thể ví như là bắt đầu từ rễ cái của một cây sồi lớn , rồi từ đó mọc lên các “ nhánh” tổ chức , lãnh đạo và kiểm tra. Xét theo quan điểm này thì lập kế hoạch là chức năng khởi đầu và trọng yêú đối với mỗi nhà quản lý. Với cách tiếp cận theo quá trình :

Kế hoạch sản xuất kinh doanh có thể coi là quá trình liên tục xoáy trôn ốc với chất lượng ngày càng tăng lên kể từ khi chuẩn bị xây dựng kế hoạch cho tới lúc chuẩn bị tổ chức thực hiện kế hoạch nhằm đưa hoạt động của doanh nghiệp theo đúng mục tiêu đã đề ra .

Theo STEYNER thì :”Lập kế hoạch là một quá trình bắt đầu từ việc thiết lập các mục tiêu , quyết định các chiến lược , các chính sách , kế hoạch chi tiết để đạt được mục tiêu đã định .Lập kế hoạch cho phép thiết lập các quyết định khả thi và bao gồm cả chu kỳ mới của việc thiết lập mục tiêu và quyết định chiến lược nhằm hoàn thiện hơn nữa.”

Theo cách tiếp cận này thì lập kế hoạch được xem là một quá trình tiếp diễn phản ánh và thích ứng được với những biến động diễn ra trong môi trường của mỗi tổ chức, đó là quá trình thích ứng với sự không chắc chắn của môi trường bằng việc xác định trước các phương án hành động để đạt được mục tiêu cụ thể của tổ chức.

Với cách tiếp cận theo nội dung và vai trò :

Theo RONNER :”Hoạt động của công tác lập kế hoạch là một trong những hoạt động nhằm tìm ra con đường để huy động và sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp một cách có hiệu quả nhất để phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh .”

Theo HENRYPAYH : “Lập kế hoạch là một trong những hoạt động cơ bản của quá trình quản lý cấp công ty , xét về mặt bản chất thì hoạt động này nhằm mục đích xem xét các mục tiêu , các phương án kinh doanh , bước đi trình tự và cách tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh.”

Như vậy , Lập kế hoạch là quá trình xác định các mục tiêu và lựa chọn các phương thức để đạt được các mục tiêu đó . Lập kế hoạch nhằm mục đích xác định mục tiêu cần phải đạt được là cái gì ?và phương tiện để đạt được các mục tiêu đó như thế nào ? Tức là , lập kế hoạch bao gồm việc xác định rõ các mục tiêu cần đạt được , xây dựng một chiến lược tổng thể để đạt được các mục tiêu đã đặt ra , và việc triển khai một hệ thống các kế hoạch để thống nhất và phối hợp các hoạt động.

Vai trò của lập kế hoạch

Xét trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân thì kế hoạch là một trong những công cụ điều tiết chủ yếu của Nhà nước.Còn trong phạm vi một doanh nghiệp hay một tổ chức thì lập kế hoạch là khâu đầu tiên , là chức năng quan trọng của quá trình quản lý và là cơ sở để thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh có hiêụ quả cao , đạt được mục tiêu đề ra.

Các nhà quản lý cần phải lập kế hoạch bởi vì lập kế hoạch cho biết phương hướng hoạt động trong tương lai , làm giảm sự tác động của những thay đổi từ môi trường , tránh được sự lãng phí và dư thừa nguồn lực , và thiết lập nên những tiêu chuẩn thuận tiện cho công tác kiểm tra . Hiện nay , trong cơ chế thị trường có thể thấy lập kế hoạch có các vai trò to lớn đối với các doanh nghiệp. Bao gồm :

-Kế hoạch là một trong những công cụ có vai trò quan trọng trong việc phối hợp nỗ lực của các thành viên trong một doanh nghiệp . Lập kế hoạch cho biết mục tiêu , và cách thức đạt được mục tiêu của doanh nghiệp . Khi tất cả nhân viên trong cùng một doanh nghiệp biết được doanh nghiệp mình sẽ đi đâu và họ sẽ cần phải đóng góp gì để đạt được mục tiêu đó , thì chắc chắn họ sẽ cùng nhau phối hợp , hợp tác và làm việc một cách có tổ chức. Nếu thiếu kế hoạch thì quĩ đạo đi tới mục tiêu của doanh nghiệp sẽ là đường ziczăc phi hiệu quả .

-Lập kế hoạch có tác dụng làm giảm tính bất ổn định của doanh nghiệp, hay tổ chức . Sự bất ổn định và thay đổi của môi trường làm cho công tác lập kế hoạch trở thành tất yếu và rất cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp , mỗi nhà quản lý .Lập kế hoạch buộc những nhà quản lý phải nhìn về phía trước , dự đoán được những thay đổi trong nội bộ doanh nghiệp cũng như môi trường bên ngoài và cân nhắc các ảnh hưởng của chúng để đưa ra những giải pháp ứng phó thích hợp.

-Lập kế hoạch làm giảm được sự chồng chéo và những hoạt động làm lãng phí nguồn lực của doanh nghiệp . Khi lập kế hoạch thì những mục tiêu đã được xác định , những phương thức tốt nhất để đạt mục tiêu đã được lựa chọn nên sẽ sử dụng nguồn lực một cách có hiệu quả , cực tiểu hoá chi phí bởi vì nó chủ động vào các hoạt động hiệu quả và phù hợp.

-Lập kế hoạch sẽ thiết lập được những tiêu chuẩn tạo điều kiện cho công tác kiểm tra đạt hiệu quả cao . Một doanh nghiệp hay tổ chức nếu không có kế hoạch thì giống như là một khúc gỗ trôi nổi trên dòng sông thời gian. Một khi doanh nghiệp không xác định được là mình phải đạt tới cái gì và đạt tới bằng cách nào , thì đương nhiên sẽ không thể xác định đựợc liệu mình có thực hiện được mục tiêu hay chưa , và cũng không thể có được những biện pháp để điều chỉnh kịp thời khi có những lệch lạc xảy ra . Do vậy, có thể nói nếu không có kế hoạch thì cũng không có cả kiểm tra .

Như vậy , lập kế hoạch quả thật là quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp , mỗi nhà quản lý . Nếu không có kế hoạch thì nhà quản lý có thể không biết tổ chức , khai thác con người và các nguồn lực khác của doanh nghiệp một cách có hiệu quả , thậm chí sẽ không có được một ý tưởng rõ ràng về cái họ cần tổ chức và khai thác . Không có kế hoạch , nhà quản lý và các nhân viên của họ sẽ rất khó đạt được mục tiêu của mình , họ không biết khi nào và ở đâu cần phải làm gì .

Còn đối với mỗi cá nhân chúng ta cũng vậy , nếu chúng ta không biết tự lập kế hoạch cho bản thân mình thì chúng ta không thể xác định được rõ mục tiêu của chúng ta cần phải đạt tới là gì ? với năng lực của mình thì chúng ta cần phải làm gì để đạt được mục tiêu đó ? Không có kế hoạch chúng ta sẽ không có những thời gian biểu cho các hoạt động của mình, không có được sự nỗ lực và cố gắng hết mình để đạt được mục tiêu . Vì thế mà chúng ta cứ để thời gian trôi đi một cách vô ích và hành động một cách thụ động trước sự thay đổi của môi trường xung quanh ta . Vì vậy mà việc đạt được mục tiêu của mỗi cá nhân ta sẽ là không cao , thậm chí còn không thể đạt được mục tiêu mà mình mong muốn .

Tóm lại , chức năng lập kế hoạch là chức năng đầu tiên , là xuất phát điểm của mọi quá trình quản lý . Bất kể là cấp quản lý cao hay thấp , việc lập ra được những kế hoạch có hiệu quả sẽ là chiếc chìa khoá cho việc thực hiện một cách hiệu quả những mục tiêu đã đề ra của doanh nghiệp.

Hệ thống kế hoạch của tổ chức

Hệ thốngkế hoạch của một tổ chức là tổng hợp của nhiều loại kế hoạch khác nhau nhưng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau theo một định hướng nhất định nhằm thực hiện mục tiêu tối cao của tổ chức.

Các kế hoạch của một tổ chức được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau. Theo mỗi tiêu thức phân loại thì lại có một hệ thống kế hoạch khác nhau.

Theo mức độ tổng quát

Sứ mệnh

Sứ mệnh là một bức thông điệp thể hiện lý do tồn tại của tổ chức , sứ mệnh sẽ trả lời cho câu hỏi : Tổ chức tồn tại vì mục đích nào? Một tổ chức khi thành lập trước hết đều phải xác định được sứ mệnh của mình . Sứ mệnh của một tổ chức được đặt ra trên cơ sở xác định những lĩnh vực hoạt động của tổ chức đó , những giả định về mục đích , sự thành đạt và vị trí của tổ chức trong môi trường hoạt động của nó .Sứ mệnh của tổ chức là bộ phận tương đối ổn định , mang tính bản sắc của tổ chức và có vai trò thống nhất cũng như khích lệ các thành viên của tổ chức trong việc thực hiện mục tiêu chung . Sứ mệnh tổ chức bao gồm hai loại sau :

Sứ mệnh được công bố : là sứ mệnh thông báo được thông báo một cách công khai cho mọi người , thông qua thị trường để doanh nghiệp đạt đựơc mục tiêu , và nó đựơc thể hiện thông qua các khẩu hiệu , các triết lý kinh doanh ngắn gọn của doanh nghiệp .

Sứ mệnh không được công bố: Là sứ mệnh thể hiện lợi ích tối cao của doanh nghiệp.

Như vậy , có thể nói sứ mệnh là cơ sở đầu tiên để xác định mục tiêu chiến lược của tổ chức, là phương hướng phấn đấu của tổ chức trong suốt thời gian tồn tại của mình và nó là cơ sở để xác định phương thức hành động cơ bản của tổ chức.

Kế hoạch chiến luợc

Kế hoạch chiến lược là những kế hoạch đưa ra những mục tiêu tổng thể, dài hạn,và phương thức cơ bản để thực hiện nó trên cơ sở phân tích môi trường và vị trí của tổ chức trong môi trường đó . Các kế hoạch chiến lược do những nhà quản lý cấp cao của tổ chức thiết kế với mục đích là xác định những mục tiêu tổng thể cho tổ chức. Các kế hoạch chiến lược liên quan đến mối quan hệ giữa con người của tổ chức với các con người của những tổ chức khác .

Kế hoạch tác nghiệp

Kế hoạch tác nghiệp là các kế hoạch chi tiết cụ thể hoá cho các kế hoạch chiến lược , nó trình bày rõ chi tiết tổ chức cần phải làm như thế nào để đạt được những mục tiêu đã đặt ra trong kế hoạch chiến lược . Kế hoạch tác nghiệp thể hiện chi tiết kế hoạch chiến lược thành những hoạt động hàng năm, hàng quý , hàng tháng bao gồm các kế hoạch nguyên vật liệu , kế hoạch nhân công , kế hoạch tiền lương , kế hoạch sản phẩm ….Kế hoạch tác nghiệp nhằm mục đích bảo đảm cho mọi người trong tổ chức đều hiểu về các mục tiêu của tổ chức và xác định rõ ràng trách nhiệm của họ trong việc thực hiện mục tiêu chung đó và các hoạt động cần được tiến hành ra sao để đạt được những kết quả dự định trước . Các kế hoạch tác nghiệp chỉ liên quan đến những người trong cùng một tổ chức . Các kế hoạch tác nghiệp được chia thành hai nhóm sau:

Các kế hoạch tác nghiệp xây dựng một lần sử dụng một lần: là những kế hoạch cho những hoạt động không lặp lại.Bao gồm:

-Chương trình: Là một tổ hợp các chính sách , các thủ tục , các qui tắc và các nguồn lực cần thiết có thể huy động nhằm thực hiện các mục tiêu nhất định mang tính độc lập tương đối . Mục tiêu của chương trình là mục tiêu quan trọng , ưu tiên nhưng lại mang tính độc lập tương đối vì thế trong quá trình thực hiện nó đòi hỏi phải có sự phối hợp của các bộ phận khác . Chương trình được hỗ trợ bởi những ngân quĩ cần thiết .Một chương trình tương đối lớn , quan trọng thường bao gồm trong nó nhiều chương trình nhỏ phụ trợ . Ví dụ chương trình xoá đói giảm nghèo của chính phủ bao gồm có các chương trình phụ trợ như chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế , chương trình cho vay vốn , …

-Dự án : Thường có mục tiêu cụ thể , quan trọng , mang tính độc lập tương đối . Nguồn lực để thực hiện mục tiêu của dự án phải rõ ràng bao gồm cả hình thái nguồn lực theo thời gian và không gian.

-Các ngân quĩ: Là kế hoạch tác nghiệp được thể hiện bằng số . Ngân quĩ không chỉ đơn thuần là ngân quĩ bằng tiền mà còn có ngân quĩ phi tiền tệ như ngân quĩ nhân công , ngân quĩ nguyên vật liệu , ngân quĩ máy móc thiết bị …

Các kế hoạch tác nghiệp xây dựng một lần sử dụng nhiều lần : Là các kế hoạch cho những hoạt động thường xuyên lặp lại. Bao gồm:

-Chính sách: Là những qui định chung để hướng dẫn tư duy và hành động khi ra quyết định trong các lĩnh vực cơ bản của tổ chức .Chính sách thể hiện các quan điểm và giá trị của tổ chức nhằm giải quyết các vấn đề có tính thường xuyên lặp lại .Trong một tổ chức có thể có nhiều loại chính sách khác nhau cho những mảng hoạt động cơ bản . Ví dụ : chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam nhằm xác định các giải pháp và công cụ để hỗ trợ các doanh nghiệp này phát triển hơn nữa như cho vay vốn ưu đãi để đầu tư,giảm thuế suất… Chính sách bảo đảm sự phối hợp hành động và giúp cho việc thống nhất các kế hoạch khác nhau trong tổ chức . Trong phạm vi co giãn nào đó thì các chính sách là những tài liệu chỉ dẫn cho việc ra quyết định. Chính sách khuyến khích được tính tự do sáng tạo nhưng phạm vi tự do sáng tạo lại tuỳ thuộc vào chức vụ cấp bậc quản lý , mức độ phân quyền của tổ chức ….

-Thủ tục: Là các kế hoạch chỉ ra một cách chính xác và chi tiết chuỗi các hành động cần thiết phải thực hiện theo trình tự thời gian hoặc cấp bậc quản lý để đạt được mục tiêu nhất định . Ví dụ như thủ tục xuất nhập nguyên vật liệu, hàng hoá , thủ tục tuyển sinh …

-Quy tắc : Là loại hình kế hoạch đơn giản nhất cho biết những hành động nào có thể làm , những hành động nào không được làm . Giữa thủ tục và qui tắc có điểm giống nhau đó là : Đều là những hướng dẫn mang tính bắt buộc cho các hoạt động . Nhưng các qui tắc gắn với việc hướng dẫn hành động mà không bao hàm về mặt thời gian , trong khi đó thủ tục bao hàm qui định trình tự thời gian cho các hành động . Ví dụ : Qui tắc không được hút thuốc trong công sở , qui tắc không được sử dung tài liệu trong thi cử . Ngoài ra , các chính sách hướng dẫn việc ra quyết định trong khi qui tắc cũng là sự hướng dẫn nhưng không cho phép có sự lựa chọn hay sáng tạo trong khi áp dụng chúng . Như vậy , chính sách có độ linh hoạt cao hơn so với qui tắc và thủ tục .

Theo thời gian thực hiện kế hoạch

Các kế hoạch được phân ra thành kế hoạch ngắn hạn , trung hạn , dài hạn.

Kế hoạch dài hạn : Là kế hoạch cho thời kỳ từ 5 năm trở lên nhằm xác định các lĩnh vực hoạt động của tổ chức,xác định các mục tiêu,chính sách giải pháp dài hạn về tài chính , đầu tư , nghiên cứu phát triển …do những nhà quản lý cấp cao lập mang tính tập trung cao và linh hoạt.

-Kế hoạch trung hạn: Là kế hoạch cho thời kỳ từ 1 đến 5 năm nhằm phác thảo các chính sách , chương tình trung hạn để thực hiện các mục tiêu được hoạch định trong chiến lược của tổ chức.Kế hoạch trung hạn được lập bởi các chuyên gia quản lý cấp cao , chuyên gia quản lý điều hành đồng thời nó ít tập trung và ít uyển chuyển hơn kế hoạch dài hạn.

-Kế hoạch ngắn hạn : Là kế hoạch cho thời kỳ dưới 1 năm , là sự cụ thể hoá nhiệm vụ sản xuất kinh doanh dựa vào mục tiêu chiến lược , kế hoạch , kết quả nghiên cứu thị trường , các căn cứ xây dựng kế hoạch phù hợp với điều kiện năm kế hoạch do các chuyên gia quản lý điều hành và chuyên gia quản lý thực hiện lập nên .Kế hoạch này không mang tính chất tập trung và thường rất cứng nhắc , ít linh hoạt .

Ba loại kế hoạch trên có quan hệ hữu cơ với nhau .Trong đó, kế hoạch dài hạn giữ vai trò trung tâm , chỉ đạo trong hệ thống kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, là cơ sở để xây dựng kế hoạch trung hạn và kế hoạch hằng năm.

Theo mức cụ thể

Bao gồm kế hoạch cụ thể và kế hoạch định hướng.

-Kế hoạch cụ thể : Là những kế hoạch mà mục tiêu đã được xác định rất rõ ràng , không có sự mập mờ và hiểu nhầm trong loại kế hoạch này.

-Kế hoạch định hướng : Là kế hoạch đưa ra những hướng chỉ đạo chung và có tính linh hoạt .Khi môi trường có độ bất ổn định cao, khi doanh nghiệp đang trong giai đoạn hình thành và suy thoái trong chu kỳ kinh doanh của nó thì kế hoạch định hướng hay được sử dụng hơn kế hoạch cụ thể .

Tuy nhiên, việc phân loại kế hoạch theo các tiêu thức trên chỉ mang tính chất tương đối ,các kế hoạch có mối quan hệ qua lại với nhau.Ví dụ như, kế hoạch chiến lược có thể bao gồm cả kế hoạch dài hạn và ngắn hạn nhưng kế hoạch chiến lược nhấn mạnh bức tranh tổng thể và dài hạn hơn , trong khi đó kế hoạch tác nghiệp phần lớn là những kế hoạch ngắn hạn.

Kế hoạch

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Kế hoạch Phục hưng châu Âu

Kế hoạch là một tập hợp những hoạt động, công việc được xắp xếp theo trình tự nhất định để đạt được mục tiêu đã đề ra.[1]

Mục lục

 [ẩn] 

1

Khái yếu

2

Vai trò

3

Lập kế hoạch

4

Một số loại kế hoạch

5

Chú thích

Khái yếu

[

sửa

]

Kế hoạch có thể là các chương trình hành động hoặc bất kỳ danh sách, sơ đồ, bảng biểu được sắp xếp theo lịch trình, có thời hạn, chia thành các giai đoạn, các bước thời gian thực hiện, có phân bổ nguồn lực, ấn định những mục tiêu cụ thể và xác định biện pháp, sự chuẩn bị, triển khai thực hiện nhằm đạt được một mục tiêu, chỉ tiêu đã được đề ra[1][2]. Thông thường kế hoạch được hiểu như là một khoảng thời gian cho những dự định sẽ hành động và thông qua đó ta hy vọng sẽ đạt được mục tiêu. Nói đến kế hoạch là nói đến những người vạch ra mà không làm nhưng họ góp phần vào kết quả đạt được như bản kế hoạch đề ra[2].

Kế hoạch có thể được thực hiện một cách chính thức hoặc không chính thức, bằng văn bản, văn kiện hoặc bất thành văn, công khai minh bạch hoặc bí mật (đối với các kế hoạch tác chiến, tình báo, chính trị, đối ngoại hay tội phạm, gây án, hãm hại, trả thù hoặc một phần trong kế hoạch kinh doanh, làm ăn, tài chính…). Kế hoạch chính thức được phổ biến và áp dụng cho nhiều người, có nhiều khả năng xảy ra trong các dự án ví dụ như ngoại giao, công tác, phát triển kinh tế, các kế hoạch về thể thao, trò chơi, hoặc trong việc tiến hành kinh doanh khác[3][4].

Vai trò

[

sửa

]

Ở góc độ tổng thể, việc xây dựng kế hoạch có ý nghĩa quan trọng. Trên thực tế, có thể không có kế hoạch nào hoàn toàn đúng, hoặc không khả thi nhưng không hoạch định gì thì cũng không được. Kế hoạch là tiêu chuẩn, là thước đo kết quả so với những gì đã đề ra. Kế hoạch dù có sai vẫn rất cần thiết điều này đặc biệt quan trọng trong kinh doanh, nó là trọng tâm của hoạt động kinh doanh[5]. Việc viết một kế hoạch kinh doanh là một bước quan trọng trong việc tạo nên nền tảng cho quá trình thực hiện mục tiêu có tính thực tế của doanh nghiệp[6].

Ở góc độ cá nhân, khi lập được kế hoạch thì tư duy quản lý sẽ có hệ thống hơn để có thể dự liệu được các tình huống sắp xảy ra. Việc phối hợp được mọi nguồn lực của cá nhân, tổ chức để tạo nên một sức mạnh tổng hợp, có thể giữ vững mục tiêu cuối cùng hướng đến. Đồng thời dễ dàng kiểm tra, giám sát hiệu quả thực hiện dự án của cá nhân[1]. Đặc biệt khi có kế hoạch chi tiết, cụ thể nó sẽ giúp tránh được những việc bị động, đột xuất chen ngang làm mất thời gian của cá nhân.[7]

Một kế hoạch cụ thể, chi tiết và sự quyết tâm thực hiện sẽ giúp cá nhân chiến thắng bệnh trì hoãn để đạt đến sự thành công. Nếu kế hoạch được thực hiện nghiêm túc, nó sẽ tạo ra những tác động mạnh mẽ bất ngờ[8].

Lập kế hoạch

[

sửa

]

Lập Kế hoạch hay lên kế hoạch, xây dựng kế hoạch, viết một bản kế hoạch thể là khâu đầu tiên. Ngày nay, người ta dùng phương pháp 5W1H2C5M bao gồm các yếu tố sau[1]:

Xác định mục tiêu, yêu cầu công việc: Khi xác định được yêu cầu, mục tiêu thì bạn sẽ luôn hướng trọng tâm các công việc vào mục tiêu và đánh giá hiệu quả cuối cùng.

Xác định nội dung công việc: Công việc đó là gì và các bước, công đoạn thể thực hiện công việc đó. Cốt lõi của nội dung công việc là tác động vào đối tượng như thế nào thông qua việc xác định 3W (where, when, who). Trong đó:

Địa điểm, không gian thực hiện kế hoạch, nơi bố trí, tập kết nguồn lực thực hiện kế hoạch

Thời gian thực hiện kế hoạch: Thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc, thời gian điều chỉnh thực hiện kế hoạch. Cần xác định được mức độ khẩn cấp và mức độ quan trọng của từng công việc như công việc quan trọng và khẩn cấp, công việc không quan trọng nhưng khẩn cấp, công việc quan trọng nhưng không khẩn cấp, công việc không quan trọng và không khẩn cấp.

Chủ thể, đối tượng thực hiện kế hoạch: Gồm chủ thể thực hiện kế hoạch, chủ thể phối hợp, hỗ trợ thực hiện kế hoạch, chủ thể kiểm tra, giám sát, báo cáo thực hiện kế hoạch và chủ thể chịu trách nhiệm cho kế hoạch. Cùng với việc lập kế hoạch, thì cần phải theo dõi kế hoạch đã đặt ra nhất là đối với kế hoạch có sự tham gia của nhiều người, nhiều bộ phận thì phải có người theo dõi và kết nối từng đơn vị lại với nhau[2].

Xác định phương thức, cách thức tiến hành kế hoạch: Gồm tài liệu, cẩm nang hướng dẫn, chỉ dẫn thực hiện cho từng công việc, từng bước. Tiêu chuẩn của công việc, cách thức vận hành máy móc. Điều quan trọng là phải có dữ liệu, thông tin để xây dựng kế hoạch. Có thể là:

Các công việc trong kế hoạch dài hạn trước đó

Các công việc còn tồn cần phải giải quyết

Các công việc mới phát sinh, giao thêm

Xác định việc tổ chức thực hiện, phân bổ nguồn lực gồm: xác định phương pháp kiểm soát và kiểm tra và đặc biệt là phải xác định cho được nguồn lực thực hiện gồm nguồn nhân lực, tài lực (tiền bạc), vật lực (nguyên liệu, hệ thống cung ứng, hệ thống máy móc, công nghệ) và phương thức, phương pháp làm việc (những nguyên tắc, quy trình, quy cách tiến hành).

Một số loại kế hoạch

[

sửa

]

Kế hoạch cá nhân: Được đặc trưng bởi các hình thức như dự định của cá nhân về một công việc, dành thời gian cho một công việc, học tập, vui chơi, giải trí... thể hiện như thời gian biểu, thời khóa biểu, lịch công tác cá nhân

Kế hoạch gia đình hay kế hoạch hóa gia đình

Kế hoạch công tác: Là phương hướng, công việc thực hiện có thời hạn và tiến độ của một tổ chức, cơ quan, công ty

Kế hoạch kinh doanh

Kế hoạch tiếp thị

Kế hoạch quân sự hay kế hoạch tác chiến

Kế hoạch theo niên độ như Kế hoạch 05 năm (lần thứ nhất, lần thứ hai), kế hoạch năm, kế hoạch tháng...

Một kế hoạch bán hàng thành công

Bạn có biết một kế hoạch bán hàng thành công nên bao gồm những yếu tố nào không? Những câu hỏi xung quanh việc "Ai, ở đâu, tại sao, khi nào và như thế nào?" có từng xuất hiện mỗi khi bạn nghĩ đến các biện pháp tăng doanh số bán hàng của công ty bạn không? Sau đây là một vài điều bạn cần lưu ý trước khi chuẩn bị một kế hoạch bán hàng.

Xác định kế hoạch bán hàng

Kế hoạch bán hàng nên ngắn gọn, đơn giản và có trọng điểm. Về cơ bản, kế hoạch bán hàng cần khôn khéo và thể hiện tính chiến lược nhằm thu hút các khách hàng mới. Thông thường, tỷ lệ phối hợp lý tưởng nhất sẽ là 75% doanh số bán hàng từ những khách hàng mới và 25% doanh số bán hàng từ những khách hàng hiện tại. 

Một kế hoạch bán hàng bao gồm bốn bộ phận cơ bản: 

- Các chiến lược thu hút khách hàng mới.

- Các phương pháp thu hút khách hàng mới.

- Các chiến lược tăng trưởng kinh doanh đối với những khách hàng hiện tại.

- Các phương pháp tăng trưởng kinh doanh đối với những khách hàng hiện tại.

Trước khi triển khai chương trình bán hàng, bạn cần nắm vững một số khái niệm sau:

- Doanh số bán hàng chỉ tiêu (Sales quota): Đây là nhân tố rất quan trọng của kế hoạch bán hàng, có vai trò "giữ nhịp" cho hoạt động của bạn trong cả năm, đồng thời đưa ra các mục tiêu phụ hàng quý, hàng tháng, hàng tuần và thậm chí hàng ngày để bạn thực hiện.

- Phạm vi, khu vực bán hàng (Sales territory): Đó là các thông tin liên quan đến khu vực địa lý, danh sách các thị trường cụ thể trong nước hay quốc tế, nơi bạn cung cấp sản phẩm/dịch vụ hay giải pháp kinh doanh.

- Chiến lược (Strategy): Là những kế hoạch và đường hướng cần thiết giúp bạn hoàn thành mục tiêu đề ra.

- Phương pháp hay chiến thuật (Tactic): Đây là những công việc cụ thể, những bước đi cần thiết của bạn khi thực thi kế hoạch bán hàng.

Các chiến lược và phương pháp thu hút khách hàng mới

1. Vượt chỉ tiêu hạn mức đề ra mỗi tuần:

- Gửi không dưới 50 thư chào hàng giới thiệu sản phẩm/dịch vụ tới các khách hàng mới.

- Gọi không dưới 50 cuộc điện thoại để giới thiệu về sản phẩm/dịch vụ cho khách hàng mới.

- Gặp gỡ trực tiếp với không dưới 20 khách hàng mới.

- Tạo ra không dưới 10 đề xuất bán hàng.

- Tiến hành không dưới 5 buổi giới thiệu sản phẩm/dịch vụ.

Chú ý: Số lượng thư chào hàng, cuộc điện thoại… có thể thay đổi, điều quan trọng là bạn cần tính toán chính xác rằng bạn cần thiết lập quan hệ với bao nhiêu khách hàng để có thể đạt được chỉ tiêu về doanh số của bạn.

2. Gia tăng sự nhận thức của khách hàng về sản phẩm/dịch vụ và giải pháp kinh doanh của bạn:

- Gia nhập và tham dự vào không dưới 3 hiệp hội nhà nghề hay các tổ chức mà những khách hàng hiện tại và tiềm năng của bạn thường tham gia. 

- Tích cực tham dự các hội chợ thương mại và hội thảo có sự góp mặt của khách hàng. 

- Mua danh sách địa chỉ của các hiệp hội, tổ chức và gửi thiệp mừng hay thư chào hàng giới thiệu theo những địa chỉ này. 

- Nói chung cần tham gia tối đa vào các sự kiện xã hội, xuất hiện trên báo chí… để thu hút sự chú ý và quan tâm của mọi người.

3. Gia tăng sự nhận thức của cộng đồng về sản phẩm/dịch vụ và giải pháp kinh doanh của bạn: 

- Tham sự vào tất cả các sự kiện do phòng thương mại và công nghiệp địa phương tổ chức. 

- Chủ động tiếp xúc với ít nhất 12 tổ chức khác nhau trong địa phương có mối quan tâm tới sản phẩm/dịch vụ và giải pháp kinh doanh của bạn. 

- Dành thời gian và một phần ngân sách nhất định của bạn cho ít nhất 3 tổ chức phi lợi nhuận. 

- Gia nhập vào không dưới 3 liên hiệp khác nhau, chẳng hạn như Le Tip hay Business Networking International. 

4. Thu thập lời giới thiệu từ các khách hàng mới:

- Trong vòng 30 ngày sau khi cung cấp sản phẩm/dịch vụ hay giải pháp kinh doanh, bạn nên đề nghị mỗi khách hàng mới cho bạn biết ít nhất 3 cái tên và số điện thoại của những người mà họ biết rằng có thể sẽ sử dụng sản phẩm/dịch vụ và giải pháp kinh doanh của bạn.

Các chiến lược và phương pháp đối với những khách hàng hiện tại

1. Tạo ra một chương trình liên lạc thường xuyên:

- Liên hệ với từng khách hàng hiện tại ít nhất 1 lần/tháng, đưa ra những để nghị mới mà họ không thể nhận được từ bất kỳ ai khác.

- Xây dựng các bản tin hàng tháng thật hấp dẫn.

- Xây dựng các nhóm sử dụng (user-group) trong cơ sở dữ liệu khách hàng hiện tại của bạn.

- Tổ chức các buổi tranh luận trực tuyến hay ngoại tuyến cho các khách hàng hiện tại. 

- Mời ít nhất 3 khách hàng hiện tại của bạn đi ăn trưa và mời một khách hàng mới cùng tham gia. 

2. Điều tra, thăm dò trong số các khách hàng hiện tại:

- Xin phép đến thăm không dưới 3 nhà khách hàng để tìm hiểu, thăm dò ý kiến về sản phẩm/dịch vụ mà họ đang sử dụng. 

- Đề nghị mỗi một khách hàng hiện tại giới thiệu về bạn tới những người quen biết của họ. 

- Gặp gỡ, với tư cách cá nhân, các nhà quản lý cấp cao của công ty nơi khách hàng hiện tại của bạn đang làm việc.

Bây giờ đã đến lúc bắt tay vào thực hiện chương trình

Phần cuối cùng của kế hoạch bán hàng phải là các chi tiết về giới hạn thời gian hoàn thành từng chiến thuật mà bạn đã đề ra trên đây. Tốt nhất là bạn nên sắp xếp lịch trình thời gian theo tuần để việc thực hiện và kiểm tra được dễ dàng hơn. 

Nhưng mọi việc vẫn chưa kết thúc, dù bạn đã xây dựng xong cho mình kế hoạch bán hàng. Hãy đảm bảo kế hoạch của bạn luôn được thực thi đúng lịch trình, đồng thời thường xuyên xem xét và điều chỉnh nội dung cho phù hợp với thực tế. Làm được như vậy, bạn mới có thể hoàn thành tốt kế hoạch bán hàng đã đề ra, hay đồng nghĩa với việc bạn có cơ hội hoàn thành mục tiêu doanh số bán hàng của mình.

Rất nhiều bạn lúng túng khi tự xây dựng cho mình một kế hoạch học tập hợp lí và khoa học. Nhưng cũng không ít bạn rối bù với kế hoạch của mình bởi lập kế hoạch đã khó, thực hiện kế hoạch còn khó hơn!

Kế hoạch sinh ra là để thực hiện

Nói về kinh nghiệm học tập nhiều bạn quả không thiếu, bất kì ai cũng có thể dễ dàng có được qua bạn bè, thầy cô giáo, qua sách báo, mạng Internet nhưng làm theo kinh nghiệm lại là chuyện khác. Nào thú nhận đi! Có phải những con sâu lười biếng vẫn đang gặm nhấm quyết tâm của bạn?

Để bắt tay vào “công cuộc” học tập, bạn cần có một kế hoạch cụ thể? Bạn đã có kế hoạch chưa? Nếu chưa, tham khảo “6 bí quyết để học tập hiệu quả” để biết cách lên kế hoạch và sắp xếp công việc. 

Nếu bạn đã có kế hoạch học tập cụ thể, đừng để nó nằm trên giấy nữa, bạn phải thực hiện nó bằng tất cả lòng quyết tâm ngay bây giờ! Tiếp tục nhé, mọi việc trơn tru đúng như kế hoạch? Woa! Xin chúc mừng! Nhưng… nếu núi bài tập vẫn khiến bạn bù đầu, cơn buồn ngủ và trăm thứ “hầm bà lằng” thì sẵn sàng kéo suy nghĩ của bạn đi xa tít tắp khỏi cái bàn học, có thể bạn cần 4 bí kíp sau.

Bố trí thời gian hợp lí

Sau khi bài viết 6 bí quyết để học tập hiệu quả được đưa lên, Hocmai.vn đã nhận được rất nhiều comment của các thành viên. Và một trong những vấn đề của nhiều bạn là lúng túng trong việc phân bổ thời gian. 

Một người bạn từ địa chỉ [email protected] chia sẻ: “Vào năm học mới, lịch học dày đặc khiến mình mệt mỏi. 3h sáng dậy học bài tới 6h, đi học luôn đến 12h trưa mới về, nghỉ được 20 phút lại đi học thêm, 7h30 tối mới về nhà. Buổi tối, lại bắt đầu học bài từ 8h đến 11h đêm nhưng vẫn không kịp.” 

Lịch học dày đặc khiến nhiều bạn mệt mỏi

Người viết bài này thực sự choáng về thời gian biểu của bạn. Bạn hãy tự hỏi mình xem, liệu những giờ học đó mang lại cho bạn những gì, việc học thêm có thực sự hiệu quả hay không? Nếu bạn không thấy hiệu quả, hãy mạnh dạn bỏ bớt đi 1-2 khóa học thêm mà bạn cho là ít hiệu quả nhất.

Và thay vì phung phí thời gian, tiền bạc, sức lực ở các lớp học thêm mà không hiệu quả, bạn hãy dành thời gian cho việc nghiên cứu bài trước và chăm chú nghe giảng trên lớp. Ngoài ra bạn cần phân bố thời gian phù hợp giữa chương trình học trên lớp và lịch học ở nhà. Tham khảo lịch học sau đây nhé, có thể nó sẽ giúp ích nhiều cho bạn trong việc bố trí thời gian hợp lí.

VD: Thời khóa biểu ở trường của bạn như sau:

 Thứ 2

Thứ 3 

Thứ 4 

Thứ 5 

Thứ 6 

Thứ 7 

 Chào cờ

 Lí

 Văn

 Văn

 Toán 

 Toán

 Sinh

 Sử 

 Toán

 Toán

 Kỹ thuật

 Văn 

 Văn

 Địa

 Lí

 GDCD

 Hóa

 Sinh

 Anh

 Địa

 Sinh

 Anh

 Toán

 Toán

 Sinh

 Văn

 Văn

 Anh

 Sinh hoạt

Thời khóa biểu ở lớp sẽ là một cơ sở để bạn lên lịch học ở nhà, với thời khóa biểu như trên, bạn có thể lên lịch học ở nhà như sau:

Buổi chiều

 Thời gian

Thứ 2 

Thứ 3 

Thứ 4 

Thứ 5 

Thứ 6 

Thứ 7 

 1h - 2h

 2h - 4h

 Lí

 Toán 

 Sử 

 Toán 

 Địa 

 Văn 

 Anh

 Hóa, Sinh 

 Anh

 Toán 

 Anh

 Văn 

 15 phút nghỉ giải lao

 4h15 – 6h15

 Văn

 Sinh 

 Lí 

 Sử, Địa 

 Anh 

 Hóa 

(Lịch học này được sưu tầm từ website kynangsong)

Buổi tối, từ 8h – 11h là thời gian để ôn tập lại các môn học đã học buổi chiều. Nếu bạn thấy môn học nào cần phải tập trung nhiều thời gian hơn, hãy dành trọn cả buổi tối cho môn học ấy. Hoặc có thể dành trọn thời gian buổi tối của tất cả các ngành trong tuần cho việc ôn luyện các môn thuộc khối thi của bạn.

Trước khi lên dường đi ngủ hãy chắc chắn là mình đã nắm vững bài học rồi bạn nhé!

Chữ ơi! hãy đi vào đầu ta... 

Luyện khả năng tập trung khi học

Bạn đã thực sự tập trung khi ngồi vào bàn học chưa? Bạn đã biết dung hòa những biến cố trong cuộc sống để nó không làm ảnh hưởng đến học tập? Hãy nhớ rằng lo âu không giúp cho tình hình tốt đẹp hơn, ngược lại nó sẽ khiến bạn mệt mỏi hơn mà thôi.

Ở bài viết trước, Hocmai.vn đã “mách” cho bạn 3 bí quyết để luyện khả năng tập trung khi học. Bạn nào chưa kịp cập nhật thông tin thì bấm vào đây nè!

Chống lại cơn buồn ngủ

Bạn cần phải ngủ đủ giấc vào ban đêm, một giấc ngủ từ 7 đến 8 tiếng/đêm là hoàn toàn tốt cho sức khoẻ của bạn. Giấc ngủ ban đêm giúp bạn bù đắp lại và nạp lại năng lượng cho cơ thể bạn vào ngày hôm sau. Có như vậy đến giờ học mới tỉnh táo và tập trung được. Trong giai đoạn nước rút trước mùa thi bạn có thể tăng thời gian học lên nhưng vẫn phải đảm bảo thời gian cho giấc ngủ không dưới 6 tiếng, bạn nhé!

Ăn nhiều rau quả đảm bảo cho lượng đường trong cơ thể ổn định suốt cả ngày. Đường giúp bạn có thêm nhiều năng lượng và tỉnh táo hơn khi làm việc. Khi lượng đường trong máu vừa đủ, bạn sẽ không cảm thấy hoa mặt chóng mày, làm giảm thiểu nguy cơ buồn ngủ khi học bài.

Thay vì ăn quá nhiều vào bữa trưa, hãy ăn những bữa ăn nhanh trong ngày, và có một bữa trưa nhỏ vào khoảng 2 giờ chiều. Bạn có thể ăn hoa quả như táo, lê hay cà rốt vào những bữa ăn nhanh này. Uống nước lọc thay vì nước hoa quả có đường hoặc nước sô đa, hạn chế dùng đồ uống có chứa cafein. 

Các loại rau quả giúp ổn định lượng đường trong cơ thể, giảm thiểu nguy cơ buồn ngủ 

Khi không thể cưỡng lại cơn buồn ngủ, bạn có thể rời bàn học, ra ngoài hít thở không khí trong lành, thở thật sâu sẽ giúp bạn lấy lại năng lượng cho cơ thể, nó giúp bạn không còn cảm thấy buồn ngủ và mệt mỏi.

Bạn có thể đi rửa mặt, đi bộ một chút dọc hành lang hoặc tập một bài thể dục nhẹ nhàng. Ví dụ, bạn có thể tập thể dục bằng cách ngồi xổm, cho hai tay qua đầu. Sau đó, giữ nguyên tư thế, đứng lên và ngồi xuống. Làm lại động tác này trong vài lần, bạn sẽ cảm thấy cơ thể thoải mái và dễ chịu hơn rất nhiều. Nó sẽ giúp bạn giải toả cơn buồn ngủ khi học bài.

Bạn nào còn có cách nào hay giúp chúng mình chống lại cơn buồn ngủ khi học bài hãy cùng chia sẻ nhé!

Hiểu để yêu hơn các môn học

Không cần đế ý bạn cũng thấy, nếu ta ghét một ai đó, thì như một phản ứng ngược lại người ta cũng sẽ không hài lòng về bạn một tẹo nào. Tương tự, với việc học cũng vậy. Nếu bạn ghét cay, ghét đắng môn Lịch sử vì nó nhiều con số quá, nhiều sự kiện quá, nhiều ngày phải nhớ quá, chúng làm bạn đau đầu. Thì ngay lập tức, nó cũng sẽ ghét lại bạn, những con số sẽ không thèm chui vào đầu bạn, bài kiểm tra trên lớp thì thấp tè tè và bạn lại càng ghét nó hơn. Phù! Thật không hay một chút nào! Hãy tập hiểu nó, bạn sẽ phát hiện ở mỗi môn học có thật nhiều điều lí thú và thấy yêu nó hơn.

Hãy bắt đầu việc này ngay từ khi năm học mới bắt đầu. Đọc sách, tham khảo tài liệu và dành thời gian để làm bài tập nhiều hơn sẽ giúp bạn vượt qua tâm lí lo lắng “không biết phải học gì bây giờ”. Nào! bây giờ thì cùng… ngồi vào bàn học thôi!

Khi đi phỏng vấn, nhà tuyển dụng thường đặt ra các hỏi để cân đo trí thông minh của các ứng cử viên. Và bạn phải làm gì khi đứng trước câu hỏi: "Anh chị hãy nói về điểm mạnh và điểm yếu của mình"? Nên nói dối hay nói thật? 

5 mẹo sau đây sẽ giúp bạn vượt qua được thử thách đó:

1. Đề cập tới một kỹ năng cụ thể 

Bạn có thể nói ra điểm yếu của mình dựa trên một kỹ năng cụ thể. Ví dụ "Tôi rất quan tâm đến dịch vụ khách hàng. Tôi thường dành thời gian để đến gặp khách hàng. Nhưng cũng chính điều này đã gây cho tôi nhiều trở ngại vì họ ở những khu vực địa lí khác nhau." 

2. Điểm yếu của bạn? Và bạn làm gì để khắc phục chúng? 

Điều này thể hiện những nỗ lực vượt mọi khó khăn của chính bản thân bạn. Ví dụ "Tôi thực sự không tự tin khi diễn thuyết trước đám đông. Vì thế, tôi phải tham gia một câu lạc bộ thuyết trình để có thể khắc phục những nhược điểm đó". Ví dụ khác: "Hiện tại tôi chỉ biết nói tiếng Anh. Và tôi nhận thấy rằng, khi xã hội ngày càng phát triển thì như thế vẫn chưa đủ. Vì vậy, tôi sẽ học thêm tiếng Nhật để phục vụ cho công việc của tôi sau này." 

3. Những điểm yếu có thể không liên quan đến công việc 

Nếu có khiếu hài hước, đôi khi bạn có thể đưa ra một số điểm yếu không liên quan đến công việc bạn định xin tuyển. Chẳng hạn: "tôi là người nấu ăn tồi" hay "tôi không biết nhảy". Bằng cách này, nhà tuyển dụng sẽ tin rằng, bạn có thể đảm nhiệm được vị trí mới bởi điểm yếu của bạn chẳng liên quan gì đến công việc cả! 

4. Không nên nói dối 

Không ai có thể hoàn hảo về mọi mặt. Vì thế, đừng bao giờ nói với nhà tuyển dụng rằng bạn không có bất cứ điểm yếu nào. Hãy trung thực với chính bản thân mình vì không gì có thể che mắt được người phỏng vấn. 

5. Không đưa ra câu trả lời chung chung 

Nhà tuyển dụng sẽ thích những câu hỏi ngắn gọn, đơn giản và thực tế. Họ không có thời gian để tưởng tượng ra những lời bạn nói nếu chúng quá bóng bẩy hoặc quá chung chung. Ví dụ "Tôi là một người cầu toàn" hay bất cứ một câu nào tương tự như thế. 

Điểm cuối cùng bạn cần chú ý là: khi nói đến điểm yếu của mình hãy kèm theo những việc làm, những bước đi mà bạn đã và đang thực hiện để khắc phục chúng. Cùng với sự tự tin, tính chuyên nghiệp chắc chắn cuộc phỏng vấn của bạn sẽ thành công.

Tùy cơ ứng biến

Một người môi giới bảo hiểm hết sức miệng lưỡi đang hết sức khuyên bác sĩ nọ mua bảo hiểm nghề nghiệp nhưng vị bác sĩ cứ khăng khăng không chịu. Người môi giới bèn dọa:

- Cứ tưởng tượng như bệnh nhân vừa ra khỏi phòng khám của bác sĩ , đột nhiên ngã quỵ rồi lăn đùng ra chết bác sĩ sẽ làm sao?

- Tôi sẽ lập tức xoay đầu ông ta lại và bảo với mọi người ông ta chỉ mới vừa đến.

o O o

- Ông Smith này, - giám đốc công ty nói, - tôi để ý thấy trong khoản chi của anh có một khoản đáng kể dành cho những bữa ăn.

- Ờ... ờ, Tôi tiếp đãi khách hàng và những người có triển vọng thành khách hàng của ta đó mà.

- Không sao, tôi không than phiền chuyện này, nhưng tôi hy vọng ông sẽ nhớ rằng chúng ta chỉ bán máy cày, và không có cô nàng nào đi mua máy cày bao giờ.

Hai người bạn nói chuyện với nhau: "Anh đang ngồi trên toa tàu không còn chỗ trống, nếu bà già và cô gái xinh đẹp đến trước mặt anh, anh nhường chỗ cho ai?"

> Tỏ tình siêu độc/ Hậu quả của vẽ giỏi/ Đánh mũi tên trên người

- Còn tùy theo. Nếu bà già và cô gái không quen nhau, tôi nhường cho cô gái. Nếu bà già là mẹ cô gái, tôi nhường cho bà già. Còn nếu bà già là mẹ chồng cô ta, có lẽ tôi không nhường cho ai hết!

- !!!!!

Làm thế nào thích ứng khi quan hệ đột biến?

Trong cuốn Hạc lâm ngọc lộ, Lâm Sự chi trí của La Đại Kinh

thời Tống có viết: "Đại phàm khi làm việc lớn hay nhỏ đều phải có trí.

Trí là gì? Tùy cơ ứng biến dùng để giải quyết sự kiện". Về ý nghĩa

nhất định nào đó, người có trí là người có thể tùy cơ ứng biến theo gió

bẻ.

Mục đích cuối cùng của ứng biến là khiến cho ta luôn luôn ở vị

trí chủ động nắm được động thái phát triển của sự việc để thực hiện

được mục tiêu đã định. Cụ thể, ứng biến có hai công dụng: một là giữ

được chủ động, hai là biến bị động thành chủ động.

Trong cuộc sống có thể chia thành 4 tình huống ứng biến:

1 Nghĩ xa. Người không nghĩ xa tất có họa gần. Nghĩ xa là một

loại ứng biến có ý nghĩa chiến lược nhất. Một con người nhìn xa thấy

rộng lấy được, bỏ được, co được, duỗi được mới tranh thủ chủ động

được.

2. Lo gần. Nghĩ không được xa tất sinh lo gần. Thậm chí có khi

nghĩ xa mưu sâu nhưng do hoàn cảnh khách quan thay đổi bất trắc

thì cũng khó tránh khỏi lo gần. Ví dụ do thiên chuyển công tác mà

hoàn cảnh trở thành xa lạ.

3. Giải nguy. Không giải quyết được lo gần tất thành họa gấp,

cho nên giải nguy là một loại ứng biến trong một cảnh ngộ nhất định.

Ứng biến giải nguy bằng trương thanh thế, hoặc lấy công làm thủ,

pháp cụ thể. Nói chung, ứng biến giải nguy phản ảnh rõ mưu trí và

khả năng ứng biến của một con người.

4.Tùy cơ. Đây là trong một tình cảnh ôn hòa mà. tùy cơ hành sự,

xử thế thông suốt biến hóa. Đó là biểu hiện chủ yếu của trình độ thao

túng lòng người trong giao tế của một con người. Bởi vậy loại ứng biến

này sẽ là trọng điểm giới thiệu sau đây.

1. Khéo nói sửa sai

Đại thái giám Lý Liên Anh là người cơ trí khéo nói, giỏi làm đẹp

lòng Từ Hi Thái hậu. Tài cơ trí của ông đã nhiều lần giải vây cho Từ

Hi Thái hậu và thuộc hạ. Từ Hi thích xem Kinh kịch thường ban

thưởng những ân huệ nho nhỏ cho kép hát. Một hôm sau khi xem kép

hát nổi tiếng là Dương Tiểu Lâu biểu diễn, bà gọi kép hát này đến

trước mặt chỉ mâm bánh sữa trên bàn bảo rằng: "Ta ban cho ngươi tất

cả mang đi!"

Dương Tiểu Lâu khấu đầu tạ ơn nhưng không muốn bánh sữa

bèn cả gan tâu rằng: "Khấu đầu tạ ơn thái hậu, nhưng những vật quí

giá này nô tài không dám nhận, xin thái hậu rộng lòng ban cho một

chữ. "

Từ Hi đang vui nên không giận, nói rằng: "Người muốn cái gì?”

Dương Tiểu tâu khấu đầu tâu rằng: "Lão Phật gia phúc lớn bằng

trời, phải chăng có thể cho nô tài một chữ?”

Từ Hi cao hứng sai thái giám mang bút mực đến vẫy tay viết

một chữ Phúc.

Tiểu Vương gia đứng bên cạnh thấy chữ của Từ Hi viết bèn nói

nho nhỏ rằng: "Chữ Phúc bộ Thị chữ không phải bộ Y cơ.”

Dương Tiểu Lâu thấy Từ Hi viết sai, nếu nhận mang về e người

khác đàm tiếu, há không phải mắc tội khi quân hay sao. Nếu không

nhận lấy cũng không được vì Từ Hi sẽ nổi giận chém đầu ngay. Lấy

cũng không được, không lấy cũng không được. Dương Tiểu Lâu tháo

mồ hôi hột.

Không khí trở nên căng thẳng. Từ Hi cũng cảm thấy thẹn, vừa

không muốn Dương Tiểu Lâu nhận lấy vừa không tiện giữ lại.

Lý Liên Anh đứng bên cạnh nhanh trí cười ha ha nói: "Phúc của

Lão Phật gia đều hơn mọi người trên đời một "điểm"" (Chữ Phúc của

Từ Hi viết bộ Y là so với bộ Thị thêm một chấm tức một điểm). Dương

Tiểu Lâu vừa nghe nói thế thoắt nghĩ ra bèn vội vàng khấu đầu tâu

rằng: " Lão Phật gia phúc nhiều đây là phúc hơn người nô tài làm sao

dám lĩnh". Từ Hi đang sắp nổi giận, nghe nói thế bèn thuận gió bẻ lái

cười nói rằng: “Được rồi, hôm sau sẽ ban cho ngươi". Như vậy lời nói

khảo của Lý Liên Anh đã giải vây cho hai người.

Lý Liên Anh ứng biến khéo ở chỗ: sửa sai thành không sai khiến

cho chữ Phúc viết sai thành Từ Hi cố ý viết khác chứ không phải viết

sai vì sơ suất, vừa gỡ thể diện vừa ninh Từ Hi mà lại vừa giúp Dương

Tiểu Lâu thoát nạn. Lý Liên Anh ứng biến vừa nhanh vừa khéo. Dưới

đây là một ví dụ khác.

1. Sửa sai bằng phát huy cái sai.

Trong khi diễn thuyết tất phải đạt được hiệu quả tại chỗ. Nhưng

nếu đột nhiên xảy ra nhiễu loạn nào đó thì có thể khiến cho diễn giả

nhất thời không khống chế được ngôn ngữ nói sai khiến cho lâm vào

cảnh quẫn bách. Trong tình huống đó, diễn giả phải sử dụng phương

pháp sửa sai bằng cách phát huy cái sai ra ý mới giải thoát khỏi bế

tắc và đạt được hiệu quả tức thời tại chỗ. Ví dụ có một người dẫn

chương trình tham gia lễ ra mắt của đoàn Kinh kịch Sư Tử Lâu đảo

Hải Nam do sơ suất đã giới thiệu ông Nam Tân Yến, bí thư đảng ủy

Hải Nam Sư phạm học viện thành "tiểu thư" làm cho cả hội trường

náo loạn lên. Cô dẫn chương trình bèn chân thành xin lỗi Nam Tân

Yến và nói rằng: "Tên của Thủ trưởng thật là đầy ý thơ làm tôi nhớ

đến hai câu thơ: "Cựu thời Vương Tạ đường tiền yến, phi nhập tầm

thường bách tính gia". (Chim yến ngày xưa trong dinh Vương Tạ nay

bay vào nhà bá lính). Thật là một bức tranh tuyệt mỹ giống như

quang cảnh hôm nay. Kinh kịch xưa nay vốn lưu hành ở

phương bấc mà bây giờ Kinh kịch từ phương bắc xuống phương nam,

vượt qua eo biển Quỳnh Châu bay đến Hải Nam và làm tổ ở đây. Há

chẳng phải là một bức tranh tuyệt mỹ hay sao?"

Khả năng ứng biến của cô dẫn phương trình này quả khiến cho

mọi người thán phục. Sau khi cô tỏ lời xin lỗi do thấy chữ Yến trong

tên của thủ trưởng mà sinh ra y thơ đẹp rồi dẫn ra câu chuyện sinh

động bắt nuồn từ sai sót của mình diễn đạt một cách đầy chất thơ.

Phương thức sửa sai bằng phấp thay cái sai này được toàn bộ quan

chúng vỗ tay rào rào, nhiệt tình tán thưởng là điều tất nhiên.

2. Lấy đúng sủa sai.

Trong khi diễn thuyết, diễn giả do quá căng thẳng hay kích

động mà lỡ lời. Trong tình huống này, diễn giả chớ vì thể diện mà làm

người ai cũng không tránh được sai sót. Tất nhiên là nói lại một lần

bằng ngôn từ chính xác để cải chính chỗ lỡ lời nói sai. Nếu như trong

tình hình cho phép mà biện luận sự khác biệt của lời nói sai với lời

nói đúng thì có thể gây ấn tượng sâu sắc hơn nữa đối với thính giả. Ví

dụ, một vị chủ nhiệm khoa của trường sư phạm nọ nới chuyện với học

sinh mới vào khoa đã nói ràng: "Các bạn học sinh, chúc mọi người

mọi sự tốt lành. Các bạn từ bốn phương về trường sư phạm bắt đầu

cuộc sống học tập mới, nhất định sẽ chuyên cần học tập tiến bộ không

ngừng. Tương lai hy vọng mỗi bạn sẽ trở thành giáo viên tiểu học

mẫu mực. Không, phải nói hy vọng tương lai mỗi bạn đều thành giáo

viên tiểu học mẫu mực bởi vì hy vọng đó là hiện thực. Điều tôi muốn

diễn đạt là tấm chân tình của tôi lúc này đối với các bạn, chúc các

bạn sau này sẽ bước lên bục giảng hoàn thành chức

trách vinh quang nhất”.

Vị chủ nhiệm khoa này nhanh chóng nhận thấy đã nói nhầm

“hy vọng tương lai" thành "tương lai hy vọng" nên kịp thời sửa đổi lại

một cách khéo léo. Như vậy vừa thừa nhận lỡ lời nói sai, vừa giải

thích lý do nhưng không những không gây ra khó chịu mà lại có tác

dụng tốt. Thật là một phương pháp bổ cứu sáng suốt.

3. Biến sai thành đúng.

Khi tức thời phát biểu ý kiến thì một khi diễn giả phát hiện nói

sai thường có tâm lý căng thẳng, cản trở dòng tư duy, thậm chí

không thể tiếp tục nói nữa. Nếu rủi ro xảy ra tình huống này, diễn

giả nên lập tức biện minh, khéo léo chữa sai thành đúng. Ví dụ trong

một cuộc hôn lễ, người chủ trì nhiệt tình mời phát biểu ý kiến,

một vị giáo viên trung học dạy nghề lập tức đứng lên phát biểu. Ông

nói chiều nay là ngày tác thành tình duyên của thầy Hạ Minh trường

trung học dạy nghề và tiểu thư Diệp Hồng công ty thương mại... Có lẽ

có người cho tôi nói sai há không phải Hạ Minh và Diệp Hồng cùng

công tác trong một công ty hay sao? Đúng vậy Hạ Minh đã theo

thương nghiệp nhưng một tháng trước còn là một thầy giáo trẻ tuổi

ưu tú trong nghề. Bây giờ trong mắt chúng tôi, anh vẫn luôn luôn là

bạn đồng nghiệp tốt. Tôi xin nhân cơ hội này thay mặt toàn thể

những người trong nghề thành tâm chúc đôi bạn đẹp duyên lành.

Rõ ràng ông này đã nhầm lẫn khi giới thiệu tân lang. Chữa trường

dạy nghề chức nghiệp trung học thành thầy giáo trong nghề chức

trung giáo sư. Vẫn giữ hai chữ "chức" và "trung" song ý nghĩa đã dược

đính chính. Sau khi thấy mình nói sai đã khéo léo chữa "thầy giáo

trung học dạy nghề" thành thầy giáo trong nghề (tức người giỏi trong

nghề ở đây là nghề buôn bán). Không những đã đính chính sai lầm

mà còn đề cao tân lang là bậc thầy trong nghề buôn bán, tất nhiên

mọi người đều thán phục vui vẻ hưởng ứng, hôn lễ càng náo nhiệt.

dcba

11-04-2007, 03:15 PM

2. Xem gió bẻ lái tùy cơ ứng biến

Năm 1966, Lâm Ngữ Đường nhà văn học hiện đại nổi tiếng từ

Mỹ về Đài Loan định cư. Tháng 6 năm đó, một học viện ở Đài Bắc cử

hành lễ tốt nghiệp trân trọng mời tâm Ngữ Đường tham gia và xin

ông phát biểu ý kiến. Mấy vị tai to mặt lớn phát biểu trước Lâm Ngữ

Đường. Họ nói dài dòng lê thê khiến cho thính giả đều ngủ gật. Đến

khi tâm Ngữ Đường đăng đàn phát biểu, ông bèn giơ tay nhìn đồng hồ

đã 1 1 giờ rưỡi rồi nên thay đổi cách nói, chỉ nói một câu: "Lời phát

biểu của bậc thân sĩ nên giống như mini jup của phụ nữ, càng ngắn

càng tốt" Thế thôi, không nói nữa. Ông vừa nói xong mọi người lặng

ngắt, mấy giây sau cả hội trường òa cười và những tràng vỗ tay dài

biểu lộ ủng hộ diễn giả ưu tú này. Hôm sau các báo lớn ở Đài Bắc đưa

tin "Đại danh sư hài hước danh bất hư truyền". Xem ra ngẫu hứng

phát biểu phải có tài ăn nói và cơ trí thuận gió buông chèo! Không khí

buổi diễn thuyết thường kích động diễn giả nhưng có nhiều vị không

hiểu hoàn cảnh cụ thể đã thao thao bất tuyệt như sông Hoàng Hà vỡ

đê không thể nào ngừng được. Tục ngữ đã dạy người thức thời là kẻ

tuấn kiệt. Nếu diễn giả không biết theo gió buông chèo, tùy cơ ứng

biến thì dù có tài ăn nói cũng vẫn làm người

ta chán, khiến cho thính giả "buồn nôn". Trong giao tế đối mặt với sự

đố ky, công kích, vu cáo thì phải tùy cơ ứng biến. Đầu tiên gặp việc

chớ hoảng phải giữ đẩu óc bình tĩnh mới có thể cùng tắc biến biến tắc

thông đổi nguỵ thành yên. Thứ đến phải có lòng đại lượng khoan

dung, trong lúc loạn không quên đại cục mở đường cho đối phương hạ

đài.

Dưới đây giới thiệu mấy phương pháp tùy cơ ứng biến:

1. Lấy đúc trả oán chiếm được nhân tâm.

Có một đại gia đình người dâu út linh lợi khéo tay, tài trí hơn

người, hiền thục đoan trang nên được mẹ chồng sủng ái. Vì vậy dâu

cả, dâu thứ sinh lòng đố kỵ. Một hôm đến nàng dâu út làm cơm. Sau

khi nấu nướng xong, nàng ra bờ ao giặt quần áo. Bấy giờ cô dâu cả và

cô dâu thứ sinh ra một kế ác: cho thêm củi vào bếp lò để cho cơm khê

cháy để làm mất thể diện cô dâu út khéo tay. Một chốc, nàng dâu út

giặt xong quần áo trở về thấy củi còn đang cháy. Vốn thông minh cô

hiểu ngay việc gì đã xảy ra, bèn nhanh trí biến cơm vừa sém thành

cháo rồi làm thêm một ít bánh. Đợi khi mọi ngươi đều đã ngồi vào bàn

ăn, cô bèn nói: "Mấy ngày nay trời nóng, mọi người ăn cơm chắc không

ngon miệng, tôi nấu một ít cháo, làm một ít bánh để cả nhà thay khẩu

vị cả nhà đều khen.

Hành động này của cô dâu út vừa làm vui lòng mọi người, vừa

để cho hai chị dâu có đường hạ đài. Rõ ràng là một công đôi việc vừa

được lòng cả nhà vừa khiến cho hai chị dâu vốn đố ky đã chuyển sang

bái phục. Về sau, cô dâu út không hề chấp nhặt việc đó khiến cho hai

chị dâu lại càng kính trọng. Cuộc sống gia đình vì vậy yên ấm vô

cùng.

2. Khéo so sánh .

Năm 1991, Lý Tuyết Kiện vai chính phim Tiêu Dụ Lục đoạt

được cả hai giải Con Gà Vàng và Cành cọ vàng. Khi đáp từ, ông đã

không dùng những sáo ngữ vô vị thường dùng. Ông chỉ nói một cánh

thành thực: "Khổ và mệt thì nhiều người xem Tiêu Dụ Lục phải chịu,

danh và lợi lại một mình chàng ngốc Lý Tuyết Kiện được." Anh

vừa dứt lời toàn hội trường vỗ tay như sấm dậy. Bài phát biểu của

anh không những khiến cho mọi người thích thú mà còn kính phục

nhân cách của anh. Lời phát biếu và hình tượng của anh để lại ấn

tượng sâu sắc trong lòng mọi người.

Người được khen thưởng rất khó phát biểu sao cho tốt bởi vì

lòng cảm tạ thường khó diễn đạt. Muốn phát biểu thành công thì vừa

phải ngắn gọn súc tích, thành khẩn hài hước vừa phải đưa ra so sánh

tỉ dụ, sinh động lý thú.

3.Mượn việc phát huy điểm thạch thành kim.

Có một thầy giáo trong khi giảng bài văn học bỗng một con chim

sẻ bay vào lớp kinh hãi vừa kêu vừa bay loạn xạ trong phòng học, học

trò đều chú ý cả vào con chim nhỏ. Cửa sổ có lưới sắt, chú chim không

bay ra được Thầy giáo thấy thế bỗng nảy sinh ý hay bèn nói rằng: "Ái

dà, con chim này đẹp xiết bao. Các em hãy nhìn kỹ đi, tiết thứ hai các

em làm một bài văn về nó nhé như vậy là diễn ra một bài học quan

sát. Học sinh vừa quan sát vừa bàn bạc, thầy giáo thỉnh thoảng lại gợi

ý. Gặp pahỉ quyấy nhiễu, thầy giáo vẫn bình tĩnh tuỳ cơ ứng biến,

mượn việc phát huy từ con chim nhỏ mà chỉ dùng một câu nói dẫn dắt

được học sinh quan sát học tập truy cầu tri thức. Con chim nhỏ chỉ

như hòn đá mà thầy giáo đã điềm hóa thành vàng ròng.

4. Thừa thế dấn lên, biên quẫn bách thành thần kỳ.

Trong một buổi lên lớp chung, trước khi làm thí nghiệm thầy

giáo hóa học nói: "Khi ta đưa thanh kim loại Natri đốt nóng này vào

bình chứa khí Clo thì nó sẽ cháy bùng lên và có khói trắng". Nhưng

khi thực hiện thí nghiệm thì không phải là khói trắng mà là khói đen.

Cả lớp kinh hãi . Thầy giáo nhanh trí nghĩ ra ngay do chưa tẩy sạch

tạp chất trên thanh Natri nên có kết quả như thế. Thầy giáo bèn

tương kế tựu kế tiếp tục làm thí nghiệm. Thầy hỏi trò A: “xem thấy

gì?" Trò A không nói, 11' thầy giáo khuyến khích rằng: "Thực sự cầu

thị, thấy gì nói nấy. Đó mới là thái độ khoa học". Trò A bèn nói: “Thưa

thầy em không thấy khói trắng mà thấy khói đen". Thầy giáo bảo

rằng em quan sát rất chính xác, như vậy vừa rồi không phải là kim

loại Natri chăng? Nhưng đây thực là một thanh kim loại Natri mà.

Thế tại sao vừa rồi lại bốc khói đen? Các em hãy nhớ lại tính chất vật

lý và cách bảo quản kim loại Natri". Lớp học bèn nhốn nháo lên, trò C

bèn nói rằng: “Kim loại Natri không thể để ngoài không khí, phải

ngâm trong dầu mỏ". Thầy giáo đáp lại rằng: "Em nói đúng. Vừa rồi

thầy sơ suất trước khi thí nghiệm chưa lau sạch dầu khí trên thanh

Natri cho nên mới có sự cố thí nghiệm vừa rồi. Nếu thầy tiếp tục đốt

thanh Natri thì việc gì sẽ xảy ra?" Học trò bèn trả lời: "Sau khói đen

sẽ là khói trắng" . Thầy giáo tiếp tục đốt thanh Natri, trong bình

chứa khí có tiếng nổ lép bép và bốc khói trắng. Thầy bảo học trò rằng:

"Dự đoán của các em đã thực hiện" . Học trò vỗ tay hoan hô.

Trong trường hợp này, thầy giáo đã sai sót mà nhân thể dẫn lên

đạt được kết quả thần kỳ, thoát ra khỏi tình thế quẫn bách. Việc này

chứng tỏ sức mạnh của thuật tương kế tựu kế diệu kỳ xiết bao.

5. Thuận tay dắt dê về chuồng.

Trong khi phát biểu ý kiến có thể dùng ngay ý kiến người phát

biểu trước vào lời phát biểu của anh, múc nước trong ao người khác

làm nên sóng trong hồ của anh vừa tiện lợi vừa thích thú. Chỉ cần sử

dụng một cách tụ nhiên khéo léo thì có thể làm cho lời phát biểu của

anh chói lọi hơn.

Năm 1948, Quách Mạt Nhược đã sử dụng chiêu này trong lần

phát biểu ở trước mộ Tiêu Hồng. Sau năm phút phát biểu gian nan

bèn chộp lấy lời của một vị phát biểu trước mà nói rằng: "Tôi vừa nghe

lời phát biểu dài hai phút của Ngài thị trưởng, nói rất hay! ông nói:

nữ sĩ Tiêu Hồng, nhà văn nhân dân suốt đời bôn ba vì sự nghiệp giải

phóng nhân dân cuối cùng qua đời bên bờ biên phương Nam này, bạn

bè chôn cất nữ sĩ bên vịnh nước nông này. Hôm nay vây quanh nữ sĩ

đều là những người tuổi trẻ, chúng ta không bi thương, chúng ta

không cảm khái, xin mọi người hãy vỗ tay chào nữ sĩ. Rất hay, năm

phút phát biểu của tôi đành phải thay đổi kế hoạch, bây giờ tôi xin nói

về tuổi trẻ của nữ sĩ vậy...". Lời phát biểu của Quách Mạt Nhược đã

làm cho không khí thoải mái náo nhiệt hẳn lên. Vốn ông lặp lại lời nói

của người khác mà lại nói lên ý của mình. Vốn là đầu cơ người khác

mà lại rất có trí tuệ phong độ. Vừa tán dương người khác, vừa mượn

lời nhời khác làm phong phú lời của ông. Đó chính là thuật thuận tay

dắt dê về dùng.

dcba

11-04-2007, 03:16 PM

3. Trong ứng biến đứng đầu là sự hóm hỉnh hài hước

Lời nói và hành vi hóm hỉnh là biểu hiện của trí tuệ, trình độ

ứng biến nhanh trí thể hiện rõ ràng nhất trong sự hài hước hóm hỉnh.

Xin kể vài ví dụ ứng biến hóm hỉnh.

1. Trả lời khéo léo những câu hỏi hóc búa.

Một lần Càn Long đột nhiên hỏi Lưu Dung một câu hỏi hóc búa:

"Kinh thành có bao nhiêu người?" Tuy bất ngờ song Lưu Dung rất

bình tĩnh, lập tức tâu rằng: "Chỉ có hai người". Càn Long nói: "ông nói

cái gì đấy? Lưu Dung tâu lại rằng: "Có bao nhiêu người cũng chỉ có

hai loại nam và nữ, há chẳng phải chỉ có hai người sao".

Càn Long lại hỏi năm nay trong kinh thành có bao nhiêu người sinh

ra, có bao nhiêu người chết đi?" Lưu Dung tâu rằng: "Chỉ có một người

sinh ra, 12 người chết đi,, Càn Long hỏi: "Nói như vậy là nghĩa lý gì?"

Lưu Dung tâu lại rằng: "Năm nay có sinh bao nhiêu người cũng đều

thuộc một con giáp, thế chẳng phải chỉ là chỉ sinh có một người hay

sao? Năm nay chết bao nhiêu người thì 12 con giáp đều có người chết,

há chẳng phải chết 12 người hay sao?"

Càn Long nghe xong cả cười cho quả là như thế. Quả thật lưu

Dung trả lời rất khéo. Vua hỏi không thể không trả lời, trong lòng

không có con số chính xác mà lại không dám nói bừa cho nên nhanh

trí trong nháy mày đã tìm ra câu trả lời xảo diệu làm cho vua thích

thú.

Loại ví dụ như thế thường gặp trong hoạt động ngoại giao. Đầu

thập kỷ 60, chúng ta đã bắn rơi một chiếc máy bay do thám U - 2.

Trong một buổi họp báo có một ký giả hỏi bộ trưởng Trần Nghị rằng:

"Thưa bộ trưởng, các ngài dã dùng loại vũ khí gì bắn rơi loại máy bay

trinh sát tầm cao như thế? Rõ ràng đây là một bí mật quân sự không

thể trả lời công khai nhưng nếu không trả lời thì người hỏi khó chịu.

Trần Nghị bèn giơ cây gậy trong tay lên nói rằng: "Dùng vũ khí này

móc nó xuống”. Tất nhiên được một tràng vỗ tay hoan hỉ.

Quả thực trong đời sống thiên biến vạn hóa có nhiều câu hỏi

hóc búa. Đối phó với những câu hỏi hóc búa thì phương án tốt nhất là

dùng ngôn ngữ đa nghĩa mà ứng phó, không được sa vào câu hỏi đích

thực khiến cho bị động. Như thế sẽ giải tỏa khốn quẫn cho anh.

2.Làm cho người ta cao hứng.

Trong lễ mừng thọ 80 tuổi của nữ ký giả Mỹ Anna Luistrong

người bạn cũ của nhân dân Trung Quốc, thủ tướng Chu ân Lai nắm

vững đặc điểm phụ nữ phương Tây, thích người ta nói tuổi mình trẻ

hơn, bèn liên hệ với hệ thống đo lường Trung Quốc một cân bằng nửa

công cân (kilôgam) một lý bằng nửa công lý (kilômét) tươi cười yêu

cầu mọi người nâng cốc chúc bà Strong 40 "công tuế". Mọi người ôm

bụng cười. Bà Strong cười chảy nước mắt. Thủ tướng Chu ân Lai khi

bắt đầu diễn thuyết đều khiến cho người ta hưng phấn, vui vẻ cho

nên rất thành công.

3. Dĩ hư đối thực.

Hài hước bao giờ cũng cơ trí nhẹ nhàng, có khi giả ngu giả dại

không trực tiếp tổn thương đối phương. Thời Tống, Lã Mông Chính

đã ba lần làm thừa tướng. Có người biếu ông chiếc gương cổ có thể soi

2000 lý. Lã Mông Chính nói một cách hóm hỉnh rằng: "Mật người chỉ

lớn như cái đĩa, cần gì phải dùng chiếc gương soi 2000 lý". Lại có

người biếu ông một chiếc nghiên mực cổ giới thiệu rằng không cần

dùng nước mà chỉ hà hơi là nghiên mực ướt có thể mài mực. Lã Mông

Chính nửa đùa nửa thật nói rằng: "Nếu một ngày hà ra 10 gánh nước

thì cũng chỉ đáng giá 10 đồng tiền mà thôi".

Người ta biếu đồ cổ, Lã Mông Chính cố nhiên hiểu nhưng ông ta

đã cố ý dùng lý lẽ không hiện thực, không quan hệ gì để đánh giá lễ

vật. Người dâng lễ vật giới thiệu lễ vật có tính năng tốt, ông lại nói

thành không tốt, không cần nhưng lại dùng ngôn ngữ hài hước nên

hiệu quả rất lớn, tỏ ý ông không muốn nhận lễ vật khiến cho người

dâng lễ vật biết dâng lễ vật không thỏa đáng, dở khóc dở cười, không

dám dâng lễ vật nữa. Hài hước càng giỏi thì càng giống như ngu.

4. Thuận dòng buông chèo.

Chuyện Lưu Bang thời Tây Hán thuận dòng buông chèo phong

Hàn Tín làm Tề vương là một ví dụ tuyệt diệu về chiêu này. Sau khi

Hàn Tín đánh chiếm được đất Tề muốn tự phong Giả Tề Vương bèn

sái sứ giả về tâu với lưu Bang. Lưu Bang nổi giận đùng đùng, sứ giả

tái mặt. Các mưu sĩ cạnh lưu Bang khuyên Lưu Bang nên lợi dụng

Hàn Tín. Lưu Bang tỉnh táo lại nhưng vẫn tiếp tục giả vờ nổi giận nói

rằng: “Đại trượng phu đánh thành chiếm đất phải xưng vương sao lại

xưng giả vương? Lập tức phong Hàn Tín làm Tề vương". Lời nói

chuyển hướng thành thuận dòng buông chèo, tình hình bèn khác hẳn.

dcba

11-04-2007, 03:16 PM

4. Hư mà làm ra vẻ thực, nhược mà làm ra vẻ cường

Hư trương thanh thế là cố ý làm ra vẻ thanh thế hùng cường để

dọa đối phương. Bách chiến kỳ pháp, Hư chiến viết : "Phàm đánh

nhau mà thế lực của ta hư (kém, yếu) thì ngụy trang thành ra vẻ thực

(mạnh, sung túc) khiến kẻ định không đánh giá được hư thực, không

dám khinh suất tấn công ta, như vậy ta có thể bảo toàn quân được".

Cho nên sách lược hư trương thanh thế là thuật ứng biến lâm thời.

Để đánh chiếm Quan Trung, tháng 9 năm 207 Lưu Bang dẫn

quân đến Nga Quan (đông nam Lam Dương tỉnh Thiểm Tây Nga

Quan là cửa ải quan yếu án ngữ đường giao thông Lam Dương với

Quan Trung. Địa thế cửa ải dễ thủ khó công, là cửa ngõ đông nam

tiến vào Hàm Dương là đất các nhà cầm quân phải tranh chiếm: Vì

vậy, quân trần sai quân binh nhuệ đóng giữ cửa ải này. Đương thời

Lưu Bang chi có 2 vạn người, nếu không qua đượcc cửa ải này một

cách thuận lợi thì có khả năng Hạng Vũ sẽ chiếm Quan Trung trước.

Lưu Bang lòng như lửa đốt muốn tiến công. Sau khi nghiên cứu tình

hình Trương Lương nhận thấy quân Tần hùng cường, nếu như manh

động thì không những hao binh tổn tướng mà còn kéo dài thời gian

vào Quan Trung. Trương Lương bèn đề nghị lưu Bang dùng mưu trí

cướp thành. Một mặt hư trương thịnh thế cắm cờ trên khắp những

núi non xung quanh Nga Quan để làm cho quân Tần không rõ hư

thực lòng quân rối loạn. Một mặt nhằm vào nhược điểm thích cái lợi

nhỏ của tướng trấn giữ ải đem vàng bạc đút lót. Quả nhiên, quan trấn

thủ Nga Quan thấy thanh thế quân Hán quá lớn, trong lòng hoảng

hốt, đồng thời tham vàng bạc bèn phản chiến đầu hàng. Lưu Bang

thuận lợi dẫn quân qua cửa ải tiến thẳng vào Hàm Dương.

Một ví dụ khác: khi Đường Thái Tông Lý Thế Dân còn trẻ cũng đã

từng dùng kế hư trương thanh thế dọa quân dịch phải bỏ chạy. Bấy

giờ vào niên đại Đại Nghiệp, Tuỳ Dạng Đế đánh quân Đột Quyến

thua trận bị vây khốn ở ngoài cửa ải Nhạn môn. Dạng Đế sai người

buộc chiếu thư vào khúc gỗ thả vào dòng nước sông Phần cho trôi

xuống các quận huyện kêu gọi họ đem quân ứng cứu. Bấy giờ chàng

trai 16 tuổi Lý Thế Dân làm một chức quan dưới trướng tướng quân

Vân Định Hưng. Sau khi tìm hiểu tình hình quân địch bèn nói với

Vân Định Hướng rằng: "Quân địch cả gan vây hãm thiên tử là vì

chúng đoán rằng quân chủ lực cứu viện không thể đến được kịp thời.

Vì vậy nếu tướng quân phân tán quân đội, kéo dài đội ngũ hành quân

thành 10 lý, ban ngày phô trương cờ xí cho chúng thấy, ban đêm đánh

trống hò la cho chúng nghe. Quân địch sẽ không biết hư thực nhất

định cho rằng đại quân đã đến gần như vậy sẽ rút lui. Ta không đánh

mà địch tự rút". Vân Định Hưng nghe theo lời Lý Thế Dân làm đúng

như kế đó: Quân trinh sát Đột Quyết từ xa nhìn thấy đại quân trùng

trùng điệp điệp bèn lập tức phi báo vua Đột Quyết. Vua Đột Quyết

qủa nhiên trúng kế vội vàng giải vây rút quân.

Lý Thế Dân vừa vào quân ngũ mà đã biết dùng kế hư trương

thanh thế không tốn một mũi tên mà quân địch đã rút chạy giải cứu

vua Tùy. Vì vậy ông nổi tiếng. Hư trương thanh thế cốt ở Hư mà làm

ra vẻ Thực Nhược mà làm ra vẻ Cường. Bách chiến kỳ pháp, Nhược

chiến viết: "Phàm đánh nhau nếu địch đông ta ít, địch cường ta thực

thì ta phải cắm nhiều cờ xí, tăng số bếp tỏ ra vẻ cường hơn địch, khiến

cho địch không biết được nhiều hay ít, cường hay nhược thì địch sẽ

không khinh suất đánh ta, ta có thể đánh nhanh chóng toàn quân

không bị hại. Kế này dùng vào ứng biến trong thương trường cũng rất

công hiệu. Vua giá đậu cả nước Mỹ là Puraxi nghe nói sản xuất thức

ăn đậu Trung Quốc rất phát tài. Ông bèn mời mấy cố vấn Nhật Bản

bắt đầu sản xuất thực phẩm đậu và mua rất nhiều đậu từ Mexico.

Ông lại mời ngươi viết bài đăng tạp chí nói về lịch sử đậu đưa ra thực

đơn các giá đậu. Ông rao bán thực phẩm đậu khắp nơi và đại phát tài.

Rồi ông nghĩ ra một cách nữa là làm đồ hộp đậu. Ông liên hệ với một

xí nghiệp bao bì. Xí nghiệp này đồng ý sản xuất đồ hộp đậu với điều

kiện có hộp đựng, lúc bấy giờ có đại chiến thế giới thứ hai, tất cả kim

loại đều ưu tiên cho quân đội. Puraxi bèn đến

Washington gặp bộ phận sản xuất đồ quân dụng. Ông hư trương

thanh thế là thủ công ty "Công đoàn thực phẩm đậu”, kỳ thực chỉ có

ông và một người nữa chứ không có công ty nào cả. Các quan chức

quân sự nghe tên công ty tưởng là công ty nông nghiệp nào đó rất lớn

bèn cung cấp cho ông mấy trăm vạn vỏ đồ hộp thứ phẩm. Ông bèn

mua một xưởng bao bì nhỏ, tự mình sản xuất đồ hộp đậu. Ông phối

hợp đậu với các loại rau khác làm thành một món thức ăn mà người

Mỹ ưa thích gọi là rau Trung Quốc. Puraxi lại phát huy tài năng hư

trương thanh thế của ông dán nhãn đồ hộp hiệu Phù Dung. Có thương

hiệu Phương Đông này rồi, Puraxi lại cố ý làm bẹp một phút các hộp

đậu để đánh lừa người Mỹ là vận chuyển từ Trung Quốc đến. Như

thế hàng bán chạy đến mục cung không kịp cầu.

Về sau Puraxi một mặt mở rộng sản xuất, một mặt đổi tên công

ty thành Trùng Khánh và lấy danh nghĩa liên đoàn thực phẩm tổ

chức thị trường trong toàn nước Mỹ tiêu thụ đồ hộp Trùng Khánh.

Người ta lầm tưởng Trùng Khánh là một công ty lớn tư bản hùng hậu.

Như vậy Puraxi nhờ hư trương thanh thế mà dựng nên xí nghiệp,

nhanh chóng kiếm được một triệu đô la.

dcba

11-04-2007, 03:17 PM

5. Cầm lên được bỏ xuống được

Tục ngữ có câu "Cầm lên được bỏ xuống được" rất có mùi vị biện

chứng có nhiều gợi ý cho chúng ta. Cái gọi là, “cầm lên được" là thái

độ bất đắc dĩ của người lúc gặp khó khán hay không làm được việc.

Mỗi con người sinh ra ở đời đều gặp phải thuận cảnh và nghịch cảnh,

những cao ngộ bất ngờ thường đủ các loại biến cố. Gớt nói rất đúng: “

Một con người không thể vĩnh viễn làm người anh hùng hay người

chiến thắng, nhưng một con người vĩnh viễn là làm một con người”.

Trong câu này “làm người anh hùng hay người chiến thắng” là chỉ

trạng thái “ bỏ xuống được”. Nói cho cùng phải “ bỏ xuống được” mới là

thước đo chính xác khí phách một con người là người anh hùng, người

chiến thắng. Phạm Trọng Yêm nói “ bất dĩ vật hỉ kỷ bi” (không nên

mừng vì được, không nên buồn vì ta) . Có tâm hồn như thế thì xem

nhẹ đại bi đại hỉ, đại danh đại lợi sẽ dễ (lành "bỏ xuống được". Vương

An Thạch có hai câu thơ: Mạc tương hí sự nhiễu chân tình, thả khả

tùy duyên đạo ngã doanh" (Chớ đem trò đùa nhiễu loại chân bình, cứ

tùy duyên đó là đạo của ta). Vương An Thạch đã phân biệt rất rõ ràng

"hí sự" với "chân tình , Theo lý giải

của chúng tôi, cái gọi là "hí sự" là chỉ những cái có thể cầm lên được"

mà cũng nên "bỏ xuống được" nghĩa là coi mọi việc như trò đùa, như

tấn tuồng.

Có thể làm được như thế mà tùy duyên đối đãi moi lợi hại đắc

thất, họa phúc biến đổi vô cùng trong đời người thì há không phải là

đã nói được đạo lý thắng lợi của ta?

Nhìn chung đường đời thường như làn sóng lúc cao lúc thấp cho

nên người xưa đã than thở biến cố trong giây lát ai nắm được trăm

năm trường thọ". Nhưng khi một con người đạt đến vinh hoa phú quý,

liệu có nghĩ đến lúc cơ hàn, Trường Giang sóng sau đè sóng trước lâm

vào cảnh quẫn bách hay không? Tốt nhất trót tham phú quí vinh hoa

mà khi đang đạt đến đỉnh cao cực lạc thì nên nhân lúc núi chưa lở,

sông chưa tràn hãy thong dong xuống núi. Có một nhà nhu đạo đoạt

huy chương vàng Olympic tên là Taydu đã chiến thắng liên tiếp 203

trận đột nhiên tuyên bố rút lui vào lúc 28 tuổi. Nhiều người suy đoán

là anh đã gặp vấn đề gì đó. Kỳ thực Taydu sáng suốt biết rằng, đỉnh

cao chiến thắng chỉ là một đóa hoa vàng, hôm sau sẽ tàn tạ nên chủ

động lui về làm một huấn luyện viên. Nên nói dù rằng chọn lựa của

Taydu có chỗ chưa hoàn mỹ, mang ít nhiều bất đắc dĩ đi nữa nhưng

về lâu về dài thì là một loại từ quan qui ẩn sống thanh bình và như

vậy cũng là một loại anh hùng trong các loại hảo hán. Anh là anh

hùng bởi vì anh biến khỏi vầng hào quang sáng chói, để lại trong lòng

người đời một nụ cười ấm áp. Người xưa nói: "Tối đại nhất bộ thị tại

môn ngoại" (Bước lớn nhất là bước ngoài cửa) cho nên đằng sau sự rút

lui này không phải không có ý nghĩa. Vua thể thao Lý Ninh lựa chọn

con đường rút lui ra khỏi hoạt động thể thao, lui về theo công đường

doanh nghiệp cũng khiến cho mọi người hâm mộ. Giống như một mốt

thời trang tất có ngày lỗi thời, mọi đỉnh cao vinh quang rồi cũng có

ngày tan biến như mây khói. Cho nên một người sáng suốt thì nên

"cầm lên được bỏ xuống được" cho đúng lúc. Như vậy chúng ta làm sao

lại phải lưu luyến, hối tiếc gì?

Trên đường đời tất gặp một số tình huống khiến chúng ta không

thể không "bỏ xuống". Ví dụ một con người đến khi lớn tuổi tất bị

"tước" khả năng vinh quang. Lúc bấy giờ là lúc thử thách thái độ

"cầm", "bỏ" của họ. Vị tổng thống Mỹ đầu tiên Washington sau khi

làm một nhiệm kỳ không ra ứng cử nhiệm kỳ hai. Khi rời ghế tổng

thống, ông tổ chức tiệc cáo biệt, thản nhiên nâng cốc chúc phúc mọi

người. Hôm sau, ông cũng thản nhiên tham gia lễ nhận chức của tân

tổng thống. Rồi ông vẫy mũ chào trở về trang trại quê hương. Giây

phút đó đã lưu lại một vầng hào quang vĩnh hằng. Nhà khoa học Anh

Hekinri đạt nhiều thành tích danh vọng cực cao. Đến năm 80 tuổi,

ông không thể không từ chức giáo sư khoa giải phẫu, chức giám sát bộ

ngư nghiệp và cả chức cao quí nhất - Chủ tịch Hội khoa học hoàng gia

Anh. Tâm tư của ông nặng nề, mất thăng bằng tâm lý. Thậm chí sau

khi ông phát biểu từ chức rồi thì ông đã nói với một người bạn rằng:

"Tôi vừa đọc cáo phó của tôi". Nhưng dù sao ông cũng đã "bỏ xuống"

trong hoàn cảnh không ai bắt buộc, ngoài sự bắt buộc của tuổi tác bản

thân ông.

Một chức vụ, một danh hiệu đương nhiên mang ý nghĩa thành

tựu và địa vị của một con người trong xã hội. Washington và Hekinri

đã "cầm" lấy vòng nguyệt quế tối cao của họ nhưng họ đều đã chủ

động "bỏ" xuống. Một danh nhân nói: "Cái quan trọng không phải là

cái anh có mà là cái anh chịu đựng là cái gì". Với thái độ thản nhiên

và tự kiềm chế "bỏ" chức vụ xuống thì người đó càng thêm quang

vinh.

Tục ngữ có câu Thiên hữu bất trắc phong vân (Trời có mây gió

bất ngờ) cho nên một con người có thể gặp tình huống sau: Con người

chưa đạt đến tột đỉnh công kích hay chức tước, trái lại thường gặp lúc

quẫn bách buộc phải “bỏ xuống". Lúc bấy giờ quan trọng nhất là học

được cách "bò dậy". Tục ngữ có câu "Ngã không đau, bò dậy nghĩ lại

mới thấy đau”. Nghĩ lại là cần thiết, nhưng cứ chăm chăm nghĩ lại cái

"đau” thì tự trói chân, trói tay.

Thời kỳ chiến tranh nam bắc ở Mỹ, sau khi ký hiệp nghị đầu

hàng, chủ tướng Robert có tâm tư rất nặng nề. Ông trở về quê, tránh

tất cả các cuộc tập hợp quần chúng và không tiếp ai cả. về sau, ông

nhận lời mời của chính phủ ra làm chức viện trưởng Học viện

Washington. Ông không đau buồn hối hận lâu dài, mà thầm lặng

tham gia cái chiến dịch phục hưng quốc gia. Phải công nhận Robert là

ngươi sáng suốt hiểu rằng: sứ mệnh của tướng quân không chỉ là đưa

thanh niên ra chiến trường, hy sinh thân mình trong chiến đấu, mà

quan trọng hơn nữa là dạy cho họ biết thực hiện giá trị nhân sinh như

thế nào. Robert là người biết bỏ xuống mà thực hiện được giá trị bản

thân. Sau khi vấp ngã ông biết bò dậy. Robert là người biết "cầm lên",

biết !'bỏ xuống", biết "bò dậy", quả là dũng cảm đáng khâm phục.

Còn nhớ năm xảy ra nháy lớn ở Đại Hưng An Lĩnh đã khiến cho

bí thư huyện ủy huyện Mạc Hà là Vương Chiêu Anh từ "cầm lên"

chuyển sang “bỏ xuống". Đang làm chức bí thư huyện ủy, bà bị cách

chức, điều động đi nơi khác, bãi miễn cả tư cách đại biểu quốc hội

khóa 13. Sóng gió cuộc đời đã đưa bà lên nhấn bà xuống, nhưng thái

độ của bà thong dong tự tại nên cuối cùng bò dậy lên chức bí thư quận

ủy thành phố Gia Cách Đạt Kỳ. Trong sóng gió cuộc đời, ai "cầm được

bỏ xuống được" thì sẽ quang vinh.