Karabağ savaşlarında, özellikle Birinci
(1988-1994) ve İkinci Karabağ Savaşı'nda (2020), her iki taraf da birçok asker ve sivili esir aldı. Bu esirlerin durumu, uluslararası hukuk ve insan hakları çerçevesinde ciddi endişelere yol açtı.

Birinci Karabağ Savaşı (1988-1994)
Esirlerin Durumu

Sayısal Bilgiler:

Birinci Karabağ Savaşı sırasında binlerce kişi esir alındı. Tam sayılar net olmamakla birlikte, her iki tarafın da önemli sayıda askeri ve sivili rehin aldığı bilinmektedir.

Koşullar:

Esirler genellikle zor koşullar altında tutuldu. Uluslararası insan hakları
örgütleri, her iki tarafın da esirlere kötü
muamelede bulunduğuna dair raporlar
yayınladı. Fiziksel şiddet, işkence ve kötü muamele yaygındı.

• Müzakereler ve Değişimler:

Savaş boyunca çeşitli ateşkes anlaşmaları ve müzakereler sırasında esir değişimleri gerçekleştirildi. Ancak bu süreçler genellikle zorlu ve karmaşıktı, birçok esir uzun süre boyunca tutuldu.

Uluslararası Tepkiler

⚫ İnsan Hakları İzleme Örgütleri:

Human Rights Watch ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi gibi örgütler, her iki tarafın da savaş esirlerine yönelik ihlalleri raporladı ve kınadı.

Hukuki Süreçler:

Savaş sonrası dönemde, bazı esirlerin durumu uluslararası hukuki süreçlere taşındı ve insan hakları ihlalleriyle ilgili davalar açıldı.

İkinci Karabağ Savaşı (2020)
Esirlerin Durumu

Sayısal Bilgiler:

İkinci Karabağ Savaşı sırasında da çok sayıda asker ve sivil esir alındı. Kesin sayılar tam olarak belirlenememekle birlikte, yüzlerce kişinin esir alındığı tahmin edilmektedir.

Koşullar:

İkinci Karabağ Savaşı'nda esirlerin durumu, birinci savaştan farklı
değildi. Esirler, genellikle zor koşullar
altında tutuldu ve kötü muameleye maruz kaldı. Ermenistan ve Azerbaycan, birbirini esirlere kötü muamele etmekle suçladı.

• Müzakereler ve Değişimler:

Savaşın sona ermesinden sonra, Rusya'nın aracılığıyla bir dizi esir değişimi gerçekleştirildi. Ancak bu süreçte de zorluklar yaşandı ve bazı esirler uzun süre boyunca serbest
bırakılmadı.

Uluslararası Tepkiler

⚫ İnsan Hakları Örgütleri:

Amnesty International ve Human Rights Watch gibi örgütler, esirlerin kötü muameleye maruz kaldığını belirten raporlar yayınladı. Bu raporlar, savaş esirlerine yönelik insan hakları ihlallerini belgeledi.

Uluslararası Hukuk:

Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlar, savaş esirlerine yönelik muamelelerin uluslararası hukuk çerçevesinde ele alınması gerektiğini vurguladı. Savaş esirlerinin korunması, Cenevre Sözleşmeleri kapsamında güvence altına alınmıştır ve bu ilkelere uyulması gerektiği hatırlatıldı.

Spesifik Olaylar ve Durumlar

• Video ve Fotoğraf Kanıtları:

İkinci Karabağ Savaşı sırasında, sosyal medyada esirlerin kötü muamele gördüğüne dair video ve fotoğraflar paylaşıldı. Bu kanıtlar, uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı ve insan hakları ihlalleri konusunda baskı oluşturdu.

Esirlerin Serbest Bırakılması:

Savaşın sona ermesinden sonra, esirlerin serbest bırakılması konusu, barış müzakerelerinin önemli bir parçası oldu. Ermenistan ve Azerbaycan arasında gerçekleştirilen esir değişimleri, savaşın ardından güven inşa etmeyi amaçlayan adımlar olarak görüldü.

Sonuç ve Değerlendirme

Karabağ savaşları sırasında esirlerin
durumu, savaşın en hassas ve insani
yönlerinden biridir. Hem Birinci hem de
İkinci Karabağ Savaşı'nda esir alınan asker ve sivillerin durumu, uluslararası insan hakları standartlarına uyulmadığını göstermiştir. Esirlerin kötü muameleye maruz kalması, işkence ve zor koşullar altında tutulması, savaşın acımasız yüzünü ortaya koymaktadır.
Uluslararası toplumun ve insan hakları
örgütlerinin bu konudaki baskıları, esirlerin korunması ve serbest bırakılması süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Gelecekte benzer çatışmaların önlenmesi ve esirlerin insan haklarına uygun bir şekilde
muamele görmesi için uluslararası hukukun ve insani normların daha etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir.