Với một trình độ văn hoá uyên bác, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã so sánh vẻ đẹp của sông Hương với nhiều dòng sông nổi tiếng thế giới như sông Xen của Pari, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét, sông Nê-va của Nga,... Từ đó mà ông đã tôn vinh vẻ đẹp độc đáo của dòng sông Hương vào buổi đêm về, “vẫn lập lòe trong đêm sương, những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tê xưa cũ mà không một thành phố hiện đại nào còn nhìn thấy được”. Nhà văn quý điệu chảy lững lờ của sông Hương qua thành Huế. Ông cho rằng “Đây là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế, có thể cảm nhận được bằng thị giác qua trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh vào những đêm hội rằm tháng bảy... chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng.”

b) Vẻ đẹp nhìn ở góc độ văn hóa:

Cùng với vẻ đẹp thiên nhiên, sông Hương còn đc cảm nhận từ góc độ văn hóa. Nhà văn còn gắn sông Hương với âm nhạc cổ điển Huế và trong khỏanh khắc, sông Hương trở thành một “người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”, một vẻ đẹp sang trọng chỉ của riêng Huế. Nhà văn còn liên tưởng đến Nguyễn Du và Truyện Kiều, Nguyễn Du từng bao năm lênh đênh trên dòng sông này và có lẽ đã diễn tả điệu “Tứ đại cảnh” của Huế trong tiếng đàn của Kiều “trong như tiếng hạc bay qua, đục như tiếng suối mới sa nửa vời”. Tác giả còn cho rằng có một dòng thi ca về sông hương, một dòng sông ko lặp lại mình trong cảm hứng của các thi sĩ., là dòng sông lấp lánh sắc màu, là “dòng sông trắng, lá cây xanh” trong thơ Tản Đà, như “Kiếm dựng trời xanh” trong thơ Cao Bá Quát, là “nội quan hòai vạn cổ, chiều trời, bảng lảng” trong thơ bà Huỵên Thanh Quan, là vẻ đẹp rất Kiều

“Long lanh đáy nứơc in trời

Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng”

Là sức mạnh phục sinh của tâm hồn trong thơ Tố Hữu:

“Trên dòng Hương Giang

Em buông mái chèo

Trời trong veo

Nước trong veo”

c) Vẻ đẹp nhìn ở góc độ lịch sử:

Không chỉ đc nhìn ở góc độ văn hóa, sông Hương còn đc xác định vẻ đẹp ở góc độ lịch sử. sông Hương từng là dòng sông bảo vệ biên thùy thời Đại Việt với tên Linh Giang, từng soi bóng kinh thành Phú xuân của Nguyễn Huệ trong thế kỉ XVIII, từng chứng kiến những cụôc khởi nghĩa bi tráng thế kỉ XIX. Rồi cm tháng tám 1945 và chiến dịch mậu thân 1968 trong kháng chiến chống Mỹ, sông Hương đã ghi một nét son trong lịch sử dân tộc. Dòng sông đã mang trong dòng chảy của nó cả máu, nước mắt và những chiến công chói lọi của dân tộc.