Tác giả: HÀ NHÂN

Tàu neo gần đảo Đá Tây chờ thời tiết tốt. 1 giờ sáng, những thủy thủ rủ tôi lên boong câu cá cùng mấy cuộn dây cước dài. Đến 3 giờ sáng, một con cá lớn cắn câu, dong đến nửa tiếng thì cũng kéo lên được. Cá mú. Đặt lên cân, kim chỉ sang con số 22,5 ki lô gam. Tôi chưa từng thấy một con cá mú nào to đến vậy trong đời.

Cá lớn chỉ ở biển xa, ở đại dương. Thuyền đi trong lộng chỉ có thể dùng lưới cào lưới rê bùng nhùng đánh cá nhỏ. Muốn bắt được cá to phải ra khơi, phải rời vùng biển hẹp, tiến ra đại dương. Điều này vừa là sự thật vừa như một ẩn dụ khuyến khích ta biết vượt lên, biết vươn ra những vùng nước bao la. Khuyến khích ta dám đóng những chiếc tàu đi biển lớn với tầm nhìn xa rộng. Khuyến khích ta dám mạo hiểm với sóng gió đại dương nếu thật sự muốn đạt được thành tựu lớn lao hơn bình thường.

Cá lớn cũng chỉ thích sống ở đại dương. Chúng không thể trở nên lớn nếu chỉ quẩn quanh trong những vùng nước nông chật hẹp thiếu dưỡng khí. Điều này vừa là thực tế, vừa như một ẩn dụ cho con người. Con người muốn trở nên lớn, phải sống nơi không gian rộng lớn để khuấy nước chọc trời. Khi ta là cá bé, ta dễ thành mồi ngon cho cá lớn. Một quốc gia "cá bé" thì khó vẫy vùng trước sự bủa vây của trật tự làm ăn do những quốc gia cá lớn áp đặt. Một cá nhân cho dù thân xác to lớn mà có lá gan bé và tầm nhìn không vượt chân trời thì cái lưỡi dễ thụt sâu xuống họng khi gặp phải kẻ quen dùng cách thị uy.

Khi tôi gặp em, em nói: Có thể em chỉ là rong, là rêu, nhưng nhất định em phải là rong rêu của đại dương. Em phải là người của thế giới chứ không phải chỉ quẩn quanh với quê nhà. Tôi chợt nhớ đêm câu cá và những con cá lớn trên biển năm nào. Biết trong em âm ỉ một khát vọng trở thành con cá lớn bằng bóng nước đại dương chứ không cam chịu dập dềnh may rủi nơi cửa bể.

Khi quan sát cách mà Nguyễn Hà Đông, tác giả game Flappy Bird ứng xử trước dư luận khi mình đột nhiên nổi tiếng, tôi cũng lại nhớ đến những con cá lớn ở biển xa năm nào. Có người nói anh kêu ngạo khi chỉ trả lời phỏng vấn báo chí hàng đầu của thế giới, giao tiếp chỉ bằng tiếng Anh trên Twitter, gần như không quan tâm thị trường người dùng trong nước... Nhưng đó thực sự là phong thái của một người trẻ biết và dám coi thế giới này vẫn là nhỏ hẹp với chí khí, trí tuệ của mình. Đích thực là con cá lớn biết hít thở bằng bóng nước đại dương.

Quốc gia mạnh giàu chỉ khi nơi đó có những con người mạnh mẽ, những cá thể như con cá lớn vẫy vùng với chuyện chọc trời khuấy nước. Một quốc gia có tương lai chỉ khi có những cá nhân vượt lên với tầm nhìn toàn cầu. Cho dù bị đánh giá là lùn, thì văn hóa khí chất vẫn phải cao chất ngất. Cho dù bị xem là vóc dáng thấp bé hơn nhiều dân tộc thì tầm nhìn vẫn phải vượt lên cao rộng, vượt ra ngoài cái vỏ vật chất là thân xác hữu hạn này.

Em có đang nuôi khát vọng trở thành con cá lớn để hít thở bóng nước đại dương đấy không?