<!-- /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0in; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:8.5in 11.0in; margin:1.0in 1.25in 1.0in 1.25in; mso-header-margin:.5in; mso-footer-margin:.5in; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} -->

Câu 5 : kinh tế thị trường

5.1 Đánh giá những ưu, nhược điểm của cơ chế kinh tế tập trung, bao cấp thời kỳ trước đổi mới của Đảng CSVN

 * Những đặc điểm của cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp.

  - Thứ nhất : NN quản lý nền kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính, áp đặt từ trên xuống dưới. Tất cả các phương hướng sản xuất, nguồn vật tư, tổ chức bộ máy, nhân sự, tiền lương đều do các cấp có thẩm quyền quyết định, nhà nước cấp phát vốn, lãi thì nhà nước thu, lỗ thì nhà nước bù.

  - Thứ hai : các cơ quan hành chính can thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp nhưng lại không chịu trách nhiệm gì về vật chất và pháp lý đối với quyết định của mình.Các doanh nghiệp không có quyền tự chủ sản xuất, kinh doanh cũng như không bị ràng buộc trách nhiệm với kết quả sản xuất, kinh doanh.

  - Thứ ba : về quan hệ hàng hóa, tiền tệ bị coi nhẹ, chỉ là hình thức, quan hệ hiện vật là chủ yếu,nhà nước quản lý kinh tế thông qua chế độ cấp phát- giao nộp. Vì vậy rất nhiều hàng hóa quan trọng không được coi là hàng hóa về mặt pháp lý.

  -Thứ tư : bộ máy quản lý cồng kềnh, nhiều cấp trung gian vừa kém năng động vừa sinh ra đội ngũ quản lý kém năng lực, phong cách cửa quyền, quan liêu nhưng lại được hưởng quyền lợi cao hơn người lao động.

** chế độc bao cấp được thực hiện dưới các hình thức chủ yếu sau :

  -bao cấp qua giá : Nhà nước quyết định giá trị tài sản, thiết bị, vật tư thấp hơn giá trị thực của chúng rất nhiều so với giá thị trường.

  -Bao cấp qua chế độ tem phiếu : nhà nước quy định chế độ phân phối vật phẩm tiêu dùng cho cán bộ, công nhân, theo định mức qua hình thức tem phiếu.

  - Bao cấp theo  chế độ cấp phát vốn của ngân sách, nhưng ko có chế tài ràng buộc trách nhiệm vật chất đối với các đơn vị được cấp vốn. Diều đó vừa làm tăng gánh nặng đối với ngân sách vừa làm cho sử dụng vốn kém hiệu quả, nảy sinh cơ chế ‘xin-cho’.

Ưu nhược điểm của cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp :

Ưu điểm : trong thời kỳ kinh tế còn tăng trưởng chủ yếu theo chiều rộng thì cơ chế này có tác dụng nhất định, cho phép tập trung tối đa các nguồn lực kinh tế và các mục tiêu chủ yếu trong từng giai đoạn và điều kiện cụ thể, đặc biệt trong quá trình công nghiệp hóa theo hướng ưu tiên pát triển công nghiệp nặng.

Nhược điểm : thủ tiêu cạnh tranh, kìm hãm tiến bộ khoa học, công nghệ, triệt tiêu động lực kinh tế đối với người lao động, không kích thích tính năng độngm sáng tạo của các đơn vị sản xuất, kinh doanh