Khi người ta muốn biểu đạt một ý nghĩa đơn giải, thì không gì trực quan và nhanh chóng bằng vẽ ra một hình vẽ. Còn hình vẽ đó tiến thêm một bước trừu tượng hoá và ký hiệu hoá, đồng thời hình thành một ký hiệu chữ viết có cả phần đọc âm nữa thì đó là một sự việc lâu dài về sau nữa.

GHI CHÉP SỰ VIỆC BẰNG TRANH VẼ TRÊN VÁCH ĐÁ

Dùng hình vẽ để biểu đạt ý nghĩa là phương pháp trực quan nhất, đơn giản nhất. Trước khi chữ viết ra đời rất lâu, không hẹn mà gặp, những cư dân đầu tiên ở xã hội nguyên thuỷ ở phương Đông cũng như ở phương Tây đã dùng phương thức vẽ hoặc khắc hoạ hình vẽ lên các vách đá, đây chính là nham hoạ. Nham hoạ là phương pháp ghi chép lâu đời nhất của nhân loại, cũng là hình thức hội hoạ cổ xưa nhất, đại diện cho thành tựu nghệ thuật cao nhất trong thời kỳ xã hội nguyên thuỷ đồ đá. Trước mắt, trên thế giới đã có hơn 120 quốc gia và các vùng đã phát hiện ra nham hoạ. Những bức hoạ này đã mở ra một thế giới nguyên thuỷ thần bí cổ xưa, nổi tiếng nhất là những bức hoạ trên nham thạch ở hang động Altamira của Tây Ban Nha và Lascaux của Pháp, cũng như các bức hoạ trên nham thạch ở nhiều vùng tại Trung Quốc. Điều khiến người ta kinh ngạc, là có một số bức hoạ cách đây 10.000 năm đã có trình độ nghệ thuật hội hoạ cực cao, điều cần nói là rất nhiều bức nham hoạ Trung Quốc đã mang tính đồ án hoá, ký hiệu hoá, nhiều hình vẽ còn rất giống các chữ Hán sau này.

Nham hoạ dùng hình tượng nghệ thuật của mình để biểu đạt một hàm ý nào đó, không liên quan gì đến ngôn ngữ, không có cách đọc, nó chỉ xuất hiện trên vách đá hay trên nham thạch của một hang động nào đó, không phải là ký hiệu truyền tin, đương nhiên không phải là chữ Hán. Nhưng nham hoạ đã miêu tả các hoạt động của con người, cũng như sự vật tự nhiên, dùng hình ảnh để biểu ý, kỳ thực chính là ghi lại sự việc. Tuy nham hoạ không phải là chữ Hán, nhưng có thể xác nhận một điều là, sự biểu ý của các hình vẽ trên nham hoạ và đồ án hoá rất có ý nghĩa trong sự hinh thành chữ viết, ít ra nó có tác dụng khơi gợi cho việc hình thành chữ viết tượng hình. Có thể nói các bức nham hoạ của Trung Quốc cổ xưa chính là nguồn gốc phong phú cho sự hình thành chữ Hán.

GHI CHÉP SỰ VIỆC BẰNG TRANH VẼ TRÊN ĐỒ GỐM

Bước vào thời kỳ đồ đá mới, các quốc gia cổ xưa ở phương Đông và phương Tây đều đã chế tạo được đồ gốm, đồng thời trên các đồ gốm đó đã xuất hiện những nét vẽ rất mộc mạc. Đồ gốm là một sản phẩm mới tinh được con người sáng tạo ra từ sự tận dụng những sản vật thiên nhiên và ý chí của bản thân mình. Đồ gốm là cái mốc của thời đại đồ đá mới.

Vào thời kỳ văn hoá Ngưỡng Thiều của Trung Quốc cách đây khoảng 6.000 năm, ở lưu vực sông Hoàng Hà đã xuất hiện một lượng lớn các hình vẽ trên đồ gốm sứ, những hình vẽ này chất phác, ngây thơ, các hoa văn trên hình vẽ rất sống động thú vị đã thể hiện được tài năng hội hoạ của người dân thời cổ đại lúc bấy giờ. Trên một số đồ gốm sứ còn có các hình vẽ màu đen, đỏ, trắng nên được gọi là gốm màu. Các gốm màu xuất hiện vào thời kỳ văn hoá Ngưỡng Thiều cũng rất đặc sắc, vì vậy mà người ta gọi văn hoá Ngưỡng Thiều là "văn hoá gốm màu".

Giống như những hình vẽ trên vách đá, vẽ trên gốm không phải là ký hiệu ngôn ngữ, không liên quan gì đến ngôn ngữ, không có âm đọc, cũng không có tác dụng chuyển tải thông tin, do đó chúng không phải là chữ viết, chúng đơn thuần chỉ là những tác phẩm nghệ thuật kiệt xuất vào thời xa xưa mà thôi.

Những hoa văn trên gốm, trên nham hoạ chính là những thành tựu nghệ thuật cổ xưa, tuy không phải là chữ viết, nhưng tính biểu ý và hình vẽ của chúng lại là sự chuẩn bị tuyệt vời cho sự xuất hiện của chữ Hán sau này.

VĂN HOÁ NGƯỠNG THIỀU

Là nền văn hoá ở vùng trung, hạ du sông Hoàng Hà vào thời kỳ đồ đá mới, cách đây khoảng 5.500 đến 7.000 năm. Lúc đó người dân đã sống định cư, đã biết tạo ra đồ gốm màu, sống chính bằng nghề nông, còn có các hoạt động khác như săn bắn, hái lượm, chăn nuôi. Hoa văn trên đồ gốm của văn hoá Ngưỡng Thiều được vẽ rất đẹp, những hình vẽ mang tính biểu ý này chính là manh nha cho chữ Hán hình tượng sau này, một dạng ký hiệu hình học khác trên đồ gốm lại có mối quan hệ mật thiết hơn với sự ra đời của chữ Hán về sau.