GPB viêm nội tâm mạc do thấp

·   Nguyên nhân: liên cầu tan máu β nhóm A

·   Thấp tim cấp

-  Đại thể:

+  Cơ tim: nhạt màu, chất tim nhẽo, mặt cắt loang lổ

+  Nội tâm mạc: trên bề mặt các lá van có những mụn cóc 1-2mm, màu sắc thay đổi theo thời gian: nâu đỏ, tím đỏ, vàng nhạt

+  Ngoại tâm mạc: viêm khô ↔ viêm ướt

+  Tổn thương ngoài tim: da (ban đỏ, các nốt), viêm nhiều khớp,...

-  Vi thể:

+  Hạt Aschoff: là hình ảnh đặc trưng, có thể gặp ở cả 3 lớp, bản chất là 1 ổ viêm hạt:

üKhi mới phát sinh: trung tâm là một ổ hoại tử dạng tơ huyết, xung quanh là lympho bào, mô bào, đại thực bào, tương bào và mô bào hoạt hoá (TB Anitschkow: bào tương kiềm tính, nhân hình trứng/ tròn, chất nhiễm sắc ở trung tâm giống sâu bướm)

üGiai đoạn tiến triển: không có mô hoại  tử nữa mà có nhiều TB lớn, nhân to, có khi có múi. Có thể gặp 1 số BCĐNTT, toan tính và tương bào.

üGiai đoạn thoái triển: bạch cầu một nhân chiếm ưu thế

üGiai đoạn sẹo hóa: xơ hóa, ít TB, không điển hình

+  Tổn thương lan toả: xung huyết, phù nề, rải rác các TB viêm

+  Cơ tim: thoái hóa hạt, thoái hóa mỡ, mất vân, thũng đục...

+  Nội tâm mạc: những ổ hoại tử nhỏ dạng tơ huyết, nằm nông. Khi loét, lắng đọng tơ huyết, tiểu cầu→ tạo nên mục cóc ở đại thể

+  Ngoại tâm mạc: mặt tự do thường lắng đọng tơ huyết

·   Thấp tim mạn

-  Là bệnh của tim đơn thuần, tổn thương gặp ở mọi lớp áo nhưng về cơ bản là những bệnh lý viêm van mạn tính.

-  Đại thể:

+  Van 2 lá: hay bị tổn thương nhất, đơn thuần hay phối hợp:

üHẹp 2 lá: van dày, xơ cứng, mặt trên có các mụn cóc đã xơ hóa hoặc mới xuất hiện. Mép van gắn với nhau 1 phần làm lỗ van hẹp lại. Cột cơ chưa tổn thương rõ rệt nên chưa gây hở.

üHẹp và hở 2 lá: các lá van đã biến dạng hoàn toàn, gắn chặt vào nhau, dày và rất cứng, cuộn mép. Các dây chằng, cột cơ xơ hóa, to, cứng, khó di động làm hở van

+  Van ĐM chủ, van 3 lá, van ĐM phổi: tổn thương phối hợp với van 2 lá, thường gây hở hơn là hẹp

-  Vi thể:

+  Nội tâm mạc: mô liên kết phát triển mạnh, dày lên, hình thành các dải xơ nhỏ, chui sâu vào lớp cơ tim. Các huyết quản xơ hóa, vách dầy, xung quanh có TB viêm 1 nhân xâm nhập. Hạt Aschoff chỉ còn lại những sẹo xơ không điển hình

+  Cơ tim: mất vân, thoái hóa mỡ, thoái hóa hạt, teo nhỏ hoặc nở to

+  Ngoại tâm mạc: dày lên do xơ hóa hoặc dính từng phần do mô hóa dịch tơ huyết