Mở đầu

Thực Tập Hạnh Phúc

Theo tôi, hạnh phúc

có nghĩa là ít đau

khổ. Nếu không chuyển hóa

được đau khổ thì không

thể nào có hạnh phúc.

Rất nhiều người đã

đi tìm hạnh phúc từ

bên ngoài, nhưng hạnh phúc

thật sự chỉ có thể

có được tự bên trong.

Theo lối sống bây giờ,

người ta cho rằng hạnhphúc là có thật nhiều

tiền bạc, nhiều quyền lực

và có địa vị cao

sang trong xã hội. Nhưng

nếu nhìn cho kỹ thì

sẽ thấy có rất nhiều

người giàu sang hay nổi

tiếng mà vẫn đau khổ,

mà vẫn tự tử.

Vào thời Bụt, Bụt

và Tăng đoàn của Ngài,

mỗi vị chẳng có gì

ngoài ba chiếc áo và

một bình bát thế mà

quý Ngài rất mực hạnh

phúc bởi vì quý Ngài

đã đạt được một điềuvô cùng quý báu, đó

là tự do.

Theo lời Bụt dạy,

điều kiện căn bản của

hạnh phúc là tự do.

Tự do đây không phải

là tự do trong lãnh

vực chánh trị mà là

tự do khi không còn

bị sân hận, kiêu căng,

ghen ghét, tuyệt vọng, và

si mê ràng buộc. Những

tâm hành sân hận, kiêu

căng, ghen ghét, tuyệt vọng,

và si mê đó Bụt

gọi là những chất độc.

Khi tâm còn bị những

chất độc đó chế ngự

thì không thể nào có

được hạnh phúc.

Muốn thoát ra khỏi

sân hận thì cần phải

tu tập, dầu cho bạn

là tín đồ Cơ Đốc

giáo, Hồi giáo, Phật giáo,

Ấn độ giáo hay Do

thái giáo. Chúng ta không

thể cầu xin Bụt, Jesus,

Thượng đế hay Mohammed lấy

sân hận ra khỏi tâm

thay cho ta được. Có

những phương pháp cụ thểgiúp diệt trừ tham, giận,

si, mê. Nếu thực tập

những phương pháp đó và

chuyển hóa đau khổ của

tự thân thì chúng ta

sẽ có thể giúp những

người khác chuyển hóa đau

khổ của chính họ.

Giả sử trong một

gia đình mà hai cha

con giận nhau. Giữa cha

và con không còn có

sự truyền thông. Cả haicha con đều khổ và

cùng mong thoát ra khỏi

tình trạng bế tắc do

giận hờn gây nên nhưng

không biết phải làm thếnào.

Một pháp môn tốt

là một pháp môn có

thể đem áp dụng vào

đời sống hằng ngày và

giúp chuyển hóa khổ đau.

Khi buồn giận ta đau

khổ như bị thiêu đốt

trong địa ngục. Những lúc

đó ta phải tìm tới

những người bạn có tu

tập để xin giúp đỡ,

để học hỏi cách thức

đối trị buồn giận, ganh

tị, tuyệt vọng trong ta,

hầu mong có thể chuyển

đổi tình trạng.

Một người mà lời

nói đầy sân hận, căm

hờn là vì người ấy

đang vô cùng đau khổ.

Vì đau khổ mà người

ấy nói ra những lời

chua chát, cay đắng, trách

móc khiến cho ta khó

chịu và tìm cách xa

lánh. Muốn thấu hiểu và

chuyển hóa cơn giận thì

phải học phép thực tập

hạnh lắng nghe với tâm

từ bi và sử dụng

ái ngữ. Có một vị

Bồ Tát có khả năng

lắng nghe với tâm từ

bi rộng lớn, đó là

Bồ Tát Quán Thế Âm.

Chúng ta phải thực tập

hạnh lắng nghe sâu nhưNgài thì mới có thể

hướng dẫn một cách cụ

thể khi một người đầy

sân hận tìm đến xin

giúp đỡ để  tái lập

truyền thông.

Lắng nghe với tâm

từ bi có thể làm

người khác bớt khổ. Tuy

nhiên, mặc dầu có nhiều

thiện chí ta cũng khó

lắng nghe một cách sâu

sắc nếu ta không thực

tập lắng nghe với tâm

từ bi. Nếu ta có

thể ngồi yên và lắng

nghe người ấy với tâm

từ bi chỉ trong một

giờ thì ta có thể

làm vơi bớt khổ đau

của người ấy rất nhiều.

Ta lắng nghe với mộtmục đích duy nhất là

để cho người kia có

cơ hội giãi bày tâm

tư và nguôi bớt khổ

đau.

Phải lắng nghe thật

chăm chú. Phải lắng nghe

với tai, với mắt, với

cả thể xác lẫn tâm

hồn. Nếu ta chỉ giả

vờ lắng nghe, nếu ta

không lắng nghe hết mình

thì người kia sẽ nhận

ra ngay và khó mà

vơi bớt khổ đau. Phải

luôn luôn giữ tâm từ

bi trong khi lắng nghe.

Muốn vậy trong khi lắng

nghe ta phải theo dõi

hơi thở chánh niệm và

duy trì ý hướng muốn

giúp người kia.

Lắng nghe với tâm

từ bi là một phép

thực tập rất sâu sắc.

Ta lắng nghe mà không

phán xét, không trách móc.Ta lắng nghe chỉ vì

ta muốn giúp người kia

vơi bớt khổ đau. Người

kia có thể là cha,

là mẹ, là con trai,

con gái, là vợ hay

chồng của ta. Thực tập

lắng nghe sâu sắc chắcchắn có thể giúp người

khác chuyển hóa sân hận

và khổ đau của họ.

Một Quả Bom Sắp Nổ

Tôi có biết một

thiếu phụ ở tại Bắc

Mỹ. Thiếu phụ này có

đạo Cơ Đốc. Bà ta

đã rất đau khổ vì

hai vợ chồng sống với

nhau không được hòa thuận.

Cả hai đều có họcthức và đều đậu bằng

tiến sĩ (Ph.D.). Nhưng người

chồng luôn luôn gây gổ

với vợ con. Ông không

bao giờ có thể nói

chuyện với vợ con. Trong

gia đình, ai cũng tránh

né ông vì khi nào

ông ta cũng như một

quả bom sắp nổ. Tâm

sân hận của ông rất

lớn. Ông nghĩ rằng vợ

và các con của ông

khinh khi ông, bởi vì

không ai muốn đến gầnông. Thực ra thì vợ

ông và các con ông

đâu có khinh ông. Họ

chỉ sợ ông thôi. Họ

sợ đến gần ông rồi

ông nổi tam bành lên

thì nguy.

Rồi một ngày kia

người vợ không chịu đựng

được nữa và có ý

muốn tự tử. Nhưng trước

khi thực hành ý định

bà ta gọi điện thoại

cho một bà bạn để

thổ lộ tâm tình. Bạncủa bà ta, một Phật

tử có tu tập, trước

đây đã từng mời bà

tham dự thiền tập, những

mong bà ta bớt khổ

đau phần nào nhưng bà

ta luôn luôn từ chối,

viện lý một tín đồđạo Chúa như bà không

thể tu theo đạo Bụt.

Chiều hôm đó khi

bà bạn Phật tử biết

được ý định muốn tự

tử của bạn mình liền

nói với bà ta qua

điện thoại: " Chị nói

chị là bạn của tôi

mà nay chị muốn chết.

Vậy thì trước khi chị

thực hành ý định tôi

chỉ xin chị một điều

là tôi mời chị nghe

một bài pháp thoại của

Thầy tôi mà chị đã

từng từ chối. Bây giờ,

nếu quả chị là bạn

của tôi, xin chị hãylấy taxi đến đây và

nghe cái băng pháp thoại

này rồi sau đó chị

muốn gì thì tùy chị."

Khi người bạn đến,

bà bạn Phật tử để

cho bà ta ngồi một

mình trong phòng khách để

nghe bài pháp thoại vềNghệ Thuật Tái Lập Truyền

Thông. Suốt thời gian trênmột giờ đồng hồ nghe

pháp thoại bà ta đã

chuyển hóa sâu sắc. Bà

đã khám phá ra được

nhiều điều. Bà ta đã

ý thức rằng chính bà

đã có trách nhiệm một

phần nào về đau khổ

của bà và bà đã

làm cho chồng đau khổ

rất nhiều. Bà ý thức

rằng bà đã không giúp

ích gì cho ông. Vì

tránh né ông mà bà

đã làm ông ngày càng

thêm khổ. Qua bài pháp

thoại bà đã hiểu rằng

muốn giúp chồng thì bà

phải biết lắng nghe với

tâm từ bi. Điều này

trong năm năm qua bà

đã không làm được.

Sau khi nghe bài

pháp thoại bà ta rất

nao nức. Bà ta muốn

về nhà ngay để giúp

chồng. Nhưng bà bạn Phật

tử nói rằng: "Không được

đâu chị. Chị không nên

làm chuyện đó ngay ngày

hôm nay vì pháp môn

lắng nghe là một pháp

môn rất sâu. Chị phải

thực tập ít nhất là

một hay hai tuần lễ

để có thể lắng nghe

sâu sắc," và bà ta

đã mời bà bạn của

mình tham dự một khóa

tu.

Trong khóa tu có

khoảng hơn bốn trăm người

tham dự, cùng ăn, cùng

ở, cùng thực tập trong

sáu ngày. Trong sáu ngày

đó, tất cả mọi người

cùng thực tập hơi thởchánh niệm để đem thân

tâm về một. Tất cả

mọi người thực tập đi,

đứng, nằm, ngồi trong chánh

niệm, để hết tâm ý

vào mỗi bước chân, mỗi

cử chỉ đồng thời quánchiếu và ôm ấp tâm

tư cũng như khổ đau

của chính mình.

Họ không những chỉ

nghe pháp thoại mà còn

thực tập lắng nghe nhau

để tìm hiểu niềm đau,

nỗi khổ của người kia

và họ chỉ nói với

nhau những lời nói dịu

dàng dễ thương (ái ngữ).

Bà bạn theo Cơ Đốc

Giáo đã thực tập hết

lòng bởi vì đối với

bà đây là một vấn

đề sống chết.

Sau khóa tu, khi

về nhà, bà rất bình

tĩnh, lòng bà tràn ngập

thương yêu. Bà quyết tâm

muốn giúp chồng gỡ tráibom ra khỏi tim. Bà

đi đứng chậm rãi, theo

dõi hơi thở để được

thêm bình tĩnh và nuôi

dưỡng tâm từ bi. Chồng

bà đã cảm nhận sự

khác lạ nơi bà khi

thấy bà đi đứng chánhniệm như vậy. Rồi tối

hôm ấy bà đến gần

và ngồi yên bên chồng.

Đây là một điều mà

bà không bao giờ làm

được trong năm năm qua.

Bà ngồi yên như

vậy khá lâu, có lẽ

gần mười phút. Xong rồi

bà nhẹ đặt bàn tay

lên tay chồng và nói

"Anh ơi, em biết trong

năm năm qua anh đã

đau khổ rất nhiều, em

nay rất thông cảm. Em

biết em đã là một

phần lớn nguyên nhân làm

anh khổ. Em đã không

an ủi anh mà còn

làm cho anh khổ thêm.

Em đã làm rất nhiều

lầm lỗi. Em rất ânhận. Em xin anh cho

em một cơ hội để

làm mới lại. Em muốn

anh được hạnh phúc, nhưng

em đã không biết phảilàm thế nào và em

đã làm cho tình trạng

càng ngày càng đen tối.

Em không muốn tình trạng

này kéo dài mãi. Xinanh giúp em đi. Em

cần anh giúp em để

em có thể hiểu anh

hơn và thương anh hơn.

Anh nói cho em nghe

những tâm tư sâu kín

trong tim anh. Em biết

anh đã rất đau khổ.Xin anh cho em biết

những niềm đau nỗi khổ

của anh để em không

còn tạo thêm khổ đau

cho anh như trong quákhứ. Không có anh giúp

em thì em không làm

gì được. Em chỉ muốn

thương yêu anh mà thôi."

Khi bà nói như vậy

thì chồng bà đã khóc.

Ông ta khóc như một

đứa bé.

Đã từ lâu vợ

ông luôn luôn chua chát

với ông. Bà chỉ cóto tiếng, lời nói luôn

đầy giận dữ, cay đắng,

trách móc, phê phán. Cả

hai vợ chồng chỉ biết

gây gổ với nhau. Đãbao năm qua, có khi

nào mà bà đã nói

được với ông những lời

thương yêu, ngọt ngào như

ngày hôm nay! Khi thấy

chồng khóc, bà ta cảm

thấy tình thế đã có

phần hy vọng. Cánh cửa

trái tim của chồng bà

lâu nay khép kín nay

đã bắt đầu hé mở.

Bà biết lúc này bà

phải rất cẩn thận, và

bà đã tiếp tục thực

tập hơi thở chánh niệm,

rồi bà nói, "Anh ơi,

anh nói ra tất cả

những gì sâu kín trongtim anh cho em nghe

đi. Em muốn cư xử

với anh hay hơn. Em

không muốn tạo thêm lỗi

lầm gì nữa."

Bà vợ là một

người trí thức, cũng có

bằng Ph.D. Nhưng cả hai

đã đau khổ vì không

biết cách thực tập lắng

nghe với tâm từ bi.

Nhưng ngày hôm đó, người

vợ đã thực tập lắng

nghe với tâm từ bi

rất thành công. Lắng nghe

với tâm từ bi đã

có một tác dụng chữa

trị mầu nhiệm cho cảhai người. Chỉ vài giờ

đồng hồ sau hai vợ

chồng đã làm hòa được

với nhau.

Pháp Môn Đúng-Thực Tập Tốt

Nếu một pháp môn

là một pháp môn đúng,

nếu sự thực tập là

một sự thực tập tốt

thì không cần phải đợi

đến năm hay mười năm

mà chỉ cần vài giờ

đồng hồ là có thểcó chuyển hóa và chữa

trị. Tôi biết rõ bà

bạn theo Cơ Đốc Giáo

đó đã thành công là

vì bà ta đã thuyết

phục được chồng ghi tên

tham dự khóa tu thứ

hai tiếp theo sau đó.

Sau một khóa tu

sáu ngày tiếp theo, chồng

của bà ta cũng đã

chuyển hóa sâu sắc. Trong

một buổi thiền trà ông

ta đã giới thiệu vợ

mình cho các bạn tu

và nói, "Thưa các bạn,

tôi xin giới thiệu với

các bạn một vị Bồ

Tát. Người  này là vợ

tôi nhưng cũng là một

vị Đại Bồ Tát. Trong

năm năm qua, tôi đã

làm cho vợ tôi đau

khổ rất nhiều. Tôi đã

rất dại dột. Nhưng nhờ

tu tập mà vợ tôi

đã thay đổi tình trạng,

đã cứu sống tôi." Rồi

sau đó hai vợ chồng

đã kể lại tình trạng

gia đình trong năm năm

qua và trong trường hợp

nào mà họ đến tham

dự khóa tu. Họ chia

sẻ với đại chúng nhờ

đâu mà họ đã làm

hòa với nhau, tái lập

tình thương yêu lại với

nhau.

Khi một người làm

vườn dùng một loại phân

bón mà không thấy có

kết quả thì người ấy

phải thay loại phân bón

khác. Điều đó cũng đúng

với chúng ta. Nếu sau

vài tháng tu tập mà

không thấy có chuyển hóa

hay chữa trị thì phải

xét lại. Phải thay đổi

phương cách và tìm cho

ra một pháp môn tu

tập khả dĩ thay đổi

cuộc sống của chính ta

và của những người ta

thương.

Điều này tất cả

chúng ta đều làm được

nếu chúng ta có được

pháp môn đúng và chúng

ta thực tập tốt. Nếuchúng ta hết lòng thực

tập, nếu chuyện thực tập

là chuyện sống chết như

trường hợp bà bạn người

Cơ Đốc trên đây, thì

không có gì mà ta

không chuyển đổi được.

Để Có Được Hạnh Phúc

Chúng ta đang sống trong

một thời đại với biết

bao phương tiện truyền thông

tinh xảo. Tin tức có

thể được truyền đi xa

vạn dặm trong nháy mắt

nhưng đồng thời truyền thông

giữa chúng ta, giữa cha

và con, giữa chồng và

vợ thì lại rất khó

khăn. Nếu không thiết lập

lại được truyền thông giữa

ta và những người khác

thì không thể nào có

được hạnh phúc. Trong giáo

lý của Đạo Bụt phápmôn thực tập lắng nghe

với tâm từ bi, thực

tập ái ngữ cũng như

pháp môn thực tập chăm

sóc sân hận đã đượcdiễn bày rất rõ ràng.

Chúng ta phải đem ra

áp dụng hầu mong có

thể thiết lập lại truyền

thông và xây dựng hạnhphúc cho gia đình, học

đường, cho cộng đồng của

riêng chúng ta, rồi từ

đó mới có thể giúp

ích những người khác trên

thế giới.

Giả sử trong một

gia đình mà hai cha

con giận nhau. Giữa cha

và con không còn có

sự truyền thông. Cả haicha con đều khổ và

cùng mong thoát ra khỏi

tình trạng bế tắc do

giận hờn gây nên nhưng

không biết phải làm thếnào.

Một pháp môn tốt

là một pháp môn có

thể đem áp dụng vào

đời sống hằng ngày và

giúp chuyển hóa khổ đau.

Khi buồn giận ta đau

khổ như bị thiêu đốt

trong địa ngục. Những lúc

đó ta phải tìm tới

những người bạn có tu

tập để xin giúp đỡ,

để học hỏi cách thức

đối trị buồn giận, ganh

tị, tuyệt vọng trong ta,

hầu mong có thể chuyển

đổi tình trạng.

Một người mà lời

nói đầy sân hận, căm

hờn là vì người ấy

đang vô cùng đau khổ.

Vì đau khổ mà người

ấy nói ra những lời

chua chát, cay đắng, trách

móc khiến cho ta khó

chịu và tìm cách xa

lánh. Muốn thấu hiểu và

chuyển hóa cơn giận thì

phải học phép thực tập

hạnh lắng nghe với tâm

từ bi và sử dụng

ái ngữ. Có một vị

Bồ Tát có khả năng

lắng nghe với tâm từ

bi rộng lớn, đó là

Bồ Tát Quán Thế Âm.

Chúng ta phải thực tập

hạnh lắng nghe sâu nhưNgài thì mới có thể

hướng dẫn một cách cụ

thể khi một người đầy

sân hận tìm đến xin

giúp đỡ để  tái lập

truyền thông.

Lắng nghe với tâm

từ bi có thể làm

người khác bớt khổ. Tuy

nhiên, mặc dầu có nhiều

thiện chí ta cũng khó

lắng nghe một cách sâu

sắc nếu ta không thực

tập lắng nghe với tâm

từ bi. Nếu ta có

thể ngồi yên và lắng

nghe người ấy với tâm

từ bi chỉ trong một

giờ thì ta có thể

làm vơi bớt khổ đau

của người ấy rất nhiều.

Ta lắng nghe với mộtmục đích duy nhất là

để cho người kia có

cơ hội giãi bày tâm

tư và nguôi bớt khổ

đau.

Phải lắng nghe thật

chăm chú. Phải

Giả sử trong một

gia đình mà hai cha

con giận nhau. Giữa cha

và con không còn có

sự truyền thông. Cả haicha con đều khổ và

cùng mong thoát ra khỏi

tình trạng bế tắc do

giận hờn gây nên nhưng

không biết phải làm thếnào.

Một pháp môn tốt

là một pháp môn có

thể đem áp dụng vào

đời sống hằng ngày và

giúp chuyển hóa khổ đau.

Khi buồn giận ta đau

khổ như bị thiêu đốt

trong địa ngục. Những lúc

đó ta phải tìm tới

những người bạn có tu

tập để xin giúp đỡ,

để học hỏi cách thức

đối trị buồn giận, ganh

tị, tuyệt vọng trong ta,

hầu mong có thể chuyển

đổi tình trạng.

Một người mà lời

nói đầy sân hận, căm

hờn là vì người ấy

đang vô cùng đau khổ.

Vì đau khổ mà người

ấy nói ra những lời

chua chát, cay đắng, trách

móc khiến cho ta khó

chịu và tìm cách xa

lánh. Muốn thấu hiểu và

chuyển hóa cơn giận thì

phải học phép thực tập

hạnh lắng nghe với tâm

từ bi và sử dụng

ái ngữ. Có một vị

Bồ Tát có khả năng

lắng nghe với tâm từ

bi rộng lớn, đó là

Bồ Tát Quán Thế Âm.

Chúng ta phải thực tập

hạnh lắng nghe sâu nhưNgài thì mới có thể

hướng dẫn một cách cụ

thể khi một người đầy

sân hận tìm đến xin

giúp đỡ để  tái lập

truyền thông.

Lắng nghe với tâm

từ bi có thể làm

người khác bớt khổ. Tuy

nhiên, mặc dầu có nhiều

thiện chí ta cũng khó

lắng nghe một cách sâu

sắc nếu ta không thực

tập lắng nghe với tâm

từ bi. Nếu ta có

thể ngồi yên và lắng

nghe người ấy với tâm

từ bi chỉ trong một

giờ thì ta có thể

làm vơi bớt khổ đau

của người ấy rất nhiều.

Ta lắng nghe với mộtmục đích duy nhất là

để cho người kia có

cơ hội giãi bày tâm

tư và nguôi bớt khổ

đau.

Phải lắng nghe thật

chăm chú. Phải

lắng nghe

với tai

Tôi có biết một

thiếu phụ ở tại Bắc

Mỹ. Thiếu phụ này có

đạo Cơ Đốc. Bà ta

đã rất đau khổ vì

hai vợ chồng sống với

nhau không được hòa thuận.

Cả hai đều có họcthức và đều đậu bằng

tiến sĩ (Ph.D.). Nhưng người

chồng luôn luôn gây gổ

với vợ con. Ông không

bao giờ có thể nói

chuyện với vợ con. Trong

gia đình, ai cũng tránh

né ông vì khi nào

ông ta cũng như một

quả bom sắp nổ. Tâm

sân hận của ông rất

lớn. Ông nghĩ rằng vợ

và các con của ông

khinh khi ông, bởi vì

không ai muốn đến gầnông. Thực ra thì vợ

ông và các con ông

đâu có khinh ông. Họ

chỉ sợ ông thôi. Họ

sợ đến gần ông rồi

ông nổi tam bành lên

thì nguy.

Rồi một ngày kia

người vợ không chịu đựng

được nữa và có ý

muốn tự tử. Nhưng trước

khi thực hành ý định

bà ta gọi điện thoại

cho một bà bạn để

thổ lộ tâm tình. Bạncủa bà ta, một Phật

tử có tu tập, trước

đây đã từng mời bà

tham dự thiền tập, những

mong bà ta bớt khổ

đau phần nào nhưng bà

ta luôn luôn từ chối,

viện lý một tín đồđạo Chúa như bà không

thể tu theo đạo Bụt.

Chiều hôm đó khi

bà bạn Phật tử biết

được ý định muốn tự

tử của bạn mình liền

nói với bà ta qua

điện thoại: " Chị nói

chị là bạn của tôi

mà nay chị muốn chết.

Vậy thì trước khi chị

thực hành ý định tôi

chỉ xin chị một điều

là tôi mời chị nghe

một bài pháp thoại của

Thầy tôi mà chị đã

từng từ chối. Bây giờ,

nếu quả chị là bạn

của tôi, xin chị hãylấy taxi đến đây và

nghe cái băng pháp thoại

này rồi sau đó chị

muốn gì thì tùy chị."

Khi người bạn đến,

bà bạn Phật tử để

cho bà ta ngồi một

mình trong phòng khách để

nghe bài pháp thoại vềNghệ Thuật Tái Lập Truyền

Thông. Suốt thời gian trênmột giờ đồng hồ nghe

pháp thoại bà ta đã

chuyển hóa sâu sắc. Bà

đã khám phá ra được

nhiều điều. Bà ta đã

ý thức rằng chính bà

đã có trách nhiệm một

phần nào về đau khổ

của bà và bà đã

làm cho chồng đau khổ

rất nhiều. Bà ý thức

rằng bà đã không giúp

ích gì cho ông. Vì

tránh né ông mà bà

đã làm ông ngày càng

thêm khổ. Qua bài pháp

thoại bà đã hiểu rằng

muốn giúp chồng thì bà

phải biết lắng nghe với

tâm từ bi. Điều này

trong năm năm qua bà

đã không làm được.

Sau khi nghe bài

pháp thoại bà ta rất

nao nức. Bà ta muốn

về nhà ngay để giúp

chồng. Nhưng bà bạn Phật

tử nói rằng: "Không được

đâu chị. Chị không nên

làm chuyện đó ngay ngày

hôm nay vì pháp môn

lắng nghe là một pháp

môn rất sâu. Chị phải

thực tập ít nhất là

một hay hai tuần lễ

để có thể lắng nghe

sâu sắc," và bà ta

đã mời bà bạn của

mình tham dự một khóa

tu.

Trong khóa tu có

khoảng hơn bốn trăm người

tham dự, cùng ăn, cùng

ở, cùng thực tập trong

sáu ngày. Trong sáu ngày

đó, tất cả mọi người

cùng thực tập hơi thởchánh niệm để đem thân

tâm về một. Tất cả

mọi người thực tập đi,

đứng, nằm, ngồi trong chánh

niệm, để hết tâm ý

vào mỗi bước chân, mỗi

cử chỉ đồng thời quánchiếu và ôm ấp tâm

tư cũng như khổ đau

của chính mình.

Họ không những chỉ

nghe pháp thoại mà còn

thực tập lắng nghe nhau

để tìm hiểu niềm đau,

nỗi khổ của người kia

và họ chỉ nói với

nhau những lời nói dịu

dàng dễ thương (ái ngữ).

Bà bạn theo Cơ Đốc

Giáo đã thực tập hết

lòng bởi vì đối với

bà đây là một vấn

đề sống chết.

Sau khóa tu, khi

về nhà, bà rất bình

tĩnh, lòng bà tràn ngập

thương yêu. Bà quyết tâm

muốn giúp chồng gỡ tráibom ra khỏi tim. Bà

đi đứng chậm rãi, theo

dõi hơi thở để được

thêm bình tĩnh và nuôi

dưỡng tâm từ bi. Chồng

bà đã cảm nhận sự

khác lạ nơi bà khi

thấy bà đi đứng chánhniệm như vậy. Rồi tối

hôm ấy bà đến gần

và ngồi yên bên chồng.

Đây là một điều mà

bà không bao giờ làm

được trong năm năm qua.

Bà ngồi yên như

vậy khá lâu, có lẽ

gần mười phút. Xong rồi

bà nhẹ đặt bàn tay

lên tay chồng và nói

"Anh ơi, em biết trong

năm năm qua anh đã

đau khổ rất nhiều, em

nay rất thông cảm. Em

biết em đã là một

phần lớn nguyên nhân làm

anh khổ. Em đã không

an ủi anh mà còn

làm cho anh khổ thêm.

Em đã làm rất nhiều

lầm lỗi. Em rất ânhận. Em xin anh cho

em một cơ hội để

làm mới lại. Em muốn

anh được hạnh phúc, nhưng

em đã không biết phảilàm thế nào và em

đã làm cho tình trạng

càng ngày càng đen tối.

Em không muốn tình trạng

này kéo dài mãi. Xinanh giúp em đi. Em

cần anh giúp em để

em có thể hiểu anh

hơn và thương anh hơn.

Anh nói cho em nghe

những tâm tư sâu kín

trong tim anh. Em biết

anh đã rất đau khổ.Xin anh cho em biết

những niềm đau nỗi khổ

của anh để em không

còn tạo thêm khổ đau

cho anh như trong quákhứ. Không có anh giúp

em thì em không làm

gì được. Em chỉ muốn

thương yêu anh mà thôi."

Khi bà nói như vậy

thì chồng bà đã khóc.

Ông ta khóc như một

đứa bé.

Đã từ lâu vợ

ông luôn luôn chua chát

với ông. Bà chỉ cóto tiếng, lời nói luôn

đầy giận dữ, cay đắng,

trách móc, phê phán. Cả

hai vợ chồng chỉ biết

gây gổ với nhau. Đãbao năm qua, có khi

nào mà bà đã nói

được với ông những lời

thương yêu, ngọt ngào như

ngày hôm nay! Khi thấy

chồng khóc, bà ta cảm

thấy tình thế đã có

phần hy vọng. Cánh cửa

trái tim của chồng bà

lâu nay khép kín nay

đã bắt đầu hé mở.

Bà biết lúc này bà

phải rất cẩn thận, và

bà đã tiếp tục thực

tập hơi thở chánh niệm,

rồi bà nói, "Anh ơi,

anh nói ra tất cả

những gì sâu kín trongtim anh cho em nghe

đi. Em muốn cư xử

với anh hay hơn. Em

không muốn tạo thêm lỗi

lầm gì nữa."

Bà vợ là một

người trí thức, cũng có

bằng Ph.D. Nhưng cả hai

đã đau khổ vì không

biết cách thực tập lắng

nghe với tâm từ bi.

Nhưng ngày hôm đó, người

vợ đã thực tập lắng

nghe với tâm từ bi

rất thành công. Lắng nghe

với tâm từ bi đã

có một tác dụng chữa

trị mầu nhiệm cho cảhai người. Chỉ vài giờ

đồng hồ sau hai vợ

chồng đã làm hòa được

với nhau.

Pháp Môn Đúng-Thực Tập Tốt

Nếu một pháp môn

là một pháp môn đúng,

nếu sự thực tập là

một sự thực tập tốt

thì không cần phải đợi

đến năm hay mười năm

mà chỉ cần vài giờ

đồng hồ là có thểcó chuyển hóa và chữa

trị. Tôi biết rõ bà

bạn theo Cơ Đốc Giáo

đó đã thành công là

vì bà ta đã thuyết

phục được chồng ghi tên

tham dự khóa tu thứ

hai tiếp theo sau đó.

Sau một khóa tu

sáu ngày tiếp theo, chồng

của bà ta cũng đã

chuyển hóa sâu sắc. Trong

một buổi thiền trà ông

ta đã giới thiệu vợ

mình cho các bạn tu

và nói, "Thưa các bạn,

tôi xin giới thiệu với

các bạn một vị Bồ

Tát. Người  này là vợ

tôi nhưng cũng là một

vị Đại Bồ Tát. Trong

năm năm qua, tôi đã

làm cho vợ tôi đau

khổ rất nhiều. Tôi đã

rất dại dột. Nhưng nhờ

tu tập mà vợ tôi

đã thay đổi tình trạng,

đã cứu sống tôi." Rồi

sau đó hai vợ chồng

đã kể lại tình trạng

gia đình trong năm năm

qua và trong trường hợp

nào mà họ đến tham

dự khóa tu. Họ chia

sẻ với đại chúng nhờ

đâu mà họ đã làm

hòa với nhau, tái lập

tình thương yêu lại với

nhau.

Khi một người làm

vườn dùng một loại phân

bón mà không thấy có

kết quả thì người ấy

phải thay loại phân bón

khác. Điều đó cũng đúng

với chúng ta. Nếu sau

vài tháng tu tập mà

không thấy có chuyển hóa

hay chữa trị thì phải

xét lại. Phải thay đổi

phương cách và tìm cho

ra một pháp môn tu

tập khả dĩ thay đổi

cuộc sống của chính ta

và của những người ta

thương.

Điều này tất cả

chúng ta đều làm được

nếu chúng ta có được

pháp môn đúng và chúng

ta thực tập tốt. Nếuchúng ta hết lòng thực

tập, nếu chuyện thực tập

là chuyện sống chết như

trường hợp bà bạn người

Cơ Đốc trên đây, thì

không có gì mà ta

không chuyển đổi được.

Để Có Được Hạnh Phúc

Chúng ta đang sống trong

một thời đại với biết

bao phương tiện truyền thông

tinh xảo. Tin tức có

thể được truyền đi xa

vạn dặm trong nháy mắt

nhưng đồng thời truyền thông

giữa chúng ta, giữa cha

và con, giữa chồng và

vợ thì lại rất khó

khăn. Nếu không thiết lập

lại được truyền thông giữa

ta và những người khác

thì không thể nào có

được hạnh phúc. Trong giáo

lý của Đạo Bụt phápmôn thực tập lắng nghe

với tâm từ bi, thực

tập ái ngữ cũng như

pháp môn thực tập chăm

sóc sân hận đã đượcdiễn bày rất rõ ràng.

Chúng ta phải đem ra

áp dụng hầu mong có

thể thiết lập lại truyền

thông và xây dựng hạnhphúc cho gia đình, học

đường, cho cộng đồng của

riêng chúng ta, rồi từ

đó mới có thể giúp

ích những người khác trên

thế giới.

Một

Tiêu Thụ Sân Hận

Tất cả chúng ta

cần phải biết cách xử

lý và chăm sóc cơn

giận. Muốn vậy ta phải

chú ý đến khía cạnh

sinh-hóa (bio-chemical) của sân hận,

bởi vì cơn giận có

gốc rễ từ thể chất

cũng như từ tinh thần.

Phân tích cho sâu sắc

ta có thể khám phá

ra những yếu tố sinh

lý của cơn giận. Vìvậy cần xét kỹ lại

cách chúng ta ăn, uống,

tiêu thụ cũng như săn

sóc thể xác trong đời

sống hằng ngày.

Cơn Giận Không Phải Chỉ

Là Một Hiện Tượng TâmLý

Theo lời Bụt dạy,

thân và tâm không thể

tách rời. Thân chính là

tâm và đồng thời tâm

cũng chính là thân. Vì

thân và tâm liên hệ

chặt chẽ và không thể

tách rời cho nên cơngiận không phải chỉ là

một hiện tượng thuần túy

tâm lý. Trong Đạo Bụt

có danh từ namarupa. Namarupa

tương đương với danh từ

psycho-soma của khoa học Tâyphương. Danh từ Namarupa hay

psycho-soma có thể dịch là

tâm-sinh-lý, là thân và tâm

như một hợp thể. Cùnglà  một hiện tượng mà

có khi phát hiện ra

như thuộc về tâm, có

khi phát hiện ra như

thuộc về thân.

Quan sát tánh chất

của các hạt cơ bản

(elementary particle) các nhà khoa

học vật lý khám phá

ra rằng các hạt cơ

bản có khi biểu hiện

ra dưới một dạng sóng(wave), có khi biểu hiện

ra như một hạt vật

chất. Sóng rất khác với

vật chất. Sóng chỉ có

thể là sóng, nó không

thể là vật chất. Nhưng

đối với một hạt cơ

bản thì sóng và vậtchất cùng là một. Vì

vậy thay vì gọi các

hạt cơ bản là sóng

hay vật chất, các nhà

khoa học đã phối hợp

hai danh từ wave và

particle lại với nhau và

gọi hạt cơ bản là 'wavicle'.

Thân và tâm cũng

vậy.  Do nhận thức nhị

nguyên (dualistic view) mà ta

nghĩ rằng tâm không thể

là thân và thân không

thể là tâm. Nhưng nếu

quán chiếu cho sâu tasẽ thấy rằng thân tức

là tâm và tâm tức

là thân. Nếu vượt thoát

được lối nhìn nhị nguyên

cho rằng thân và tâm

là hai thực thể riêng

biệt thì có thể đạt

đến rất gần chân lý

thực tại.

Nhiều người đã bắt

đầu ý thức rằng tất

cả những gì xẩy đến

cho thân thì cũng xẩy

đến cho tâm và ngược

lại. Y khoa hiện đại

đã nhận ra rằng thể

xác bị bệnh có thể 

do tâm thần gây nên

và tâm thần bị bệnh

có thể do thể xácgây nên. Thân và tâm

không phải là hai thực

thể riêng biệt mà chỉ

là một.

Muốn chăm sóc cơn

giận chúng ta trước phải

chăm sóc thân thể. Cách

chúng ta ăn uống, tiêu

thụ vì vậy rất quantrọng.

Những Gì Chúng Ta Ăn

Quyết Định Con Người Chúng

Ta

Sân hận, bực bội,

tuyệt vọng tất cả đều

có gốc rễ từ thểchất của ta và các

thức ăn ta tiêu thụ.

Ta phải có một kếhoạch ăn uống, tiêu thụ

như thế nào để cho

khỏi phải bị sân hận,

bạo động xâm chiếm. Ăn

uống là một khía cạnhcủa văn minh xã hội.

Cách ta chế tác thức

ăn, các loại thực phẩm

ta tiêu thụ, cách ta

ăn uống tất cả đều

có quan hệ tới nền

văn minh bởi vì sự

lựa chọn của ta trongviệc ăn uống có thể

đem lại hòa bình và

làm vơi bớt khổ đau.

Thức ăn đóng một

vai trò rất quan trọng

trong sự phát khởi sân

hận. Thức ăn có thể

chứa đầy sân hận. Khi

ăn miếng thịt của một

con bò bị bệnh 'bò

điên' (mad cow disease) thì

cái 'chất điên' của con

bò có sẵn trong miếngthịt. Không những thế, khi

ăn một cái trứng hay

một miếng thịt gà ta

cũng phải biết rằng cái

trứng hay miếng thị gà

đó cũng có thể chứa

đầy 'chất sân hận'. Chúng

ta ăn chất sân hận

và sẽ phát khởi sân

hận.

Hiện nay người ta

nuôi gà theo kiểu sản

xuất hàng loạt trong những

nông trại tối tân. Trong

các nông trại này, gàkhông được thả rông tìm

ăn ngoài vườn mà bị

nhốt trong chuồng chật hẹp.

Trong các chuồng ấy ngày

đêm gà chỉ có thể

đứng một chỗ, không thể

đi rông tìm ăn như

gà thường. Chúng chỉ được

người nuôi bằng thức ăn

chế sẵn. Hãy tưởng tượng

ngày đêm chúng ta bị

nhốt đứng yên một chỗ,

không được phép đi lại,

chắc chắn chúng ta sẽ

nổi điên. Gà cũng vậy.

Gà bị nhốt như vậy

cũng sẽ nổi điên.

Để cho gà đẻ

trứng nhiều hơn, người ta

dùng ánh sáng nhân tạo

trong trại nuôi để tạo

ra ngày và đêm ngắn

hơn hai mươi bốn giờ

khiến cho con gà theo

nhịp độ ánh sáng mà

đẻ trứng nhiều lần hơn,

cung cấp nhiều trứng hơn.

Gà được nuôi bằng phương

pháp trên đây chắc chắn

là bực bội, đau khổ

vô cùng cho nên thường

hay cắn mổ gà cácchuồng bên cạnh có khi

đến chết. Vì vậy mà

trong các nông trại này

người ta phải cắt cụt

mỏ nhọn các con gà.

Thế cho nên khi

ăn trứng hay thịt các

con gà nuôi theo phương

pháp trên là ăn căm

giận, bực bội của các

con gà đó. Vậy ta

phải cẩn thận lắm mới

được. Nếu ăn sân hận

vào thì sẽ phát khởi

sân hận. Nếu ăn bực

bội, tuyệt vọng vào thì

sẽ phát khởi bực bội,

tuyệt vọng.

Ta nên ăn trứng

do các con gà được

nuôi một cách thảnh thơi,

hạnh phúc. Không nên uống

sữa từ những con bò

có mang chất căm giận

trong mình, nên uống sữa

của các con bò được

nuôi bằng thực phẩm và

phương pháp tự nhiên. Phải

hỗ trợ các nông gia

chăn nuôi súc vật bằngnhững phương pháp nhân đạo,

tự nhiên. Nên ăn các

loại rau được trồng theo

phương pháp hữu cơ. Rau

cải hữu cơ có thể

mắc tiền hơn, để bù

lại ta có thể tập

ăn ít đi. Ăn ít

là một điều có thể

tập được.

Tiêu Thụ Sân Hận Qua

Các Giác Quan Khác

Tâm sân hận được

nuôi dưỡng không phải chỉ

bằng các thức ăn mà

còn bằng những gì ta

tiêu thụ qua mắt, tai,

và ý thức. Như vậy

tiêu thụ những sản phẩm

văn hóa cũng có liên

hệ tới tâm sân hận.

Cho nên hoạch định mộtđường lối tiêu thụ là

rất quan trọng.

Tất cả những gì

ta đọc trong báo chí,

xem trên truyền hình đều

có thể độc hại vì

có thể chứa đầy những

yếu tố sân hận, bức

xúc. Một cuốn phim trên

màn ảnh, cũng như một

miếng thịt bò, có thể

chứa đầy sân hận. Báo

chí cũng như chuyện trò

cũng có thể chứa đầy

sân hận.

Đôi khi vì cảm

thấy trống trải mà ta

chuyện trò. Nhưng chỉ nội

trong một giờ những lời

nói của người kia có

thể đưa vào tâm thức

ta rất nhiều độc tố.

Nếu ta tiêu thụ quánhiều độc tố sân hận

thì một ngày nào đó

sân hận sẽ phát hiện.

Vì vậy cho nên tiêu

thụ cho có chánh niệm

là một điều rất quan

trọng.  Khi nghe tin tức

hay đọc một bài báo,

khi bàn luận một vấn

đề gì với người khác

cũng có thể là ta

đang tiếp nhận những độc

tố như khi ta ăn

uống thiếu chánh niệm.

Ăn Cho Đúng Và Ăn

Ít Lại

Có nhiều người ăn

thật nhiều để quên đi

buồn phiền, trầm cảm. Nhưng

ăn nhiều quá sẽ gây

hại cho bộ phận tiêu

hóa và sân hận dễ

phát khởi. Ăn nhiều quá

sẽ tạo ra quá nhiều

năng lượng. Nếu không biết

xử lý thì năng lượng

ấy có thể biến thành

năng lượng của sân hận,

tình dục và bạo động.

Khi ăn đúng thì

có thể ăn ít lại.

Chúng ta chỉ cần phânnửa số lượng thực phẩm

tiêu thụ hằng ngày. Muốn

ăn cho đúng thì nên

nhai ít nhất là năm

mươi lần trước khi nuốt.

Khi ăn thật chậm, nhai

thật kỹ thì thức ăn

trong miệng sẽ nhừ nát

và dễ tiêu, các chất

bổ dưỡng sẽ dễ thấm

vào cơ thể. Như thế

tuy ăn ít mà lợi

cho cơ thể còn hơn

là ăn nhiều mà không

tiêu hóa.

Ăn là một thực

tập sâu sắc. Khi tôi

ăn, tôi tận hưởng từng

miếng ăn. Tôi ý thức

rõ rệt từng miếng ăn

trong miệng tôi, tôi ý

thức là tôi đang ăn.

Chúng ta thực tập chánh

niệm về ăn uống bằng

cách ý thức rõ là

ta đang nhai thức ăn.

Nhai thật cẩn thận, nhai

với niềm vui trong lòng,

thỉnh thoảng dừng lại để

nhìn những người thân, bạnbè, tăng thân đang cùng

ngồi ăn. Được ngồi thảnh

thơi ăn chung với nhau

là một niềm vui lớn.

Khi ăn trong chánh niệm

chúng ta sẽ không ăn

trong buồn, giận, lo lắng,không ăn những dự án

tương lai. Ăn những thức

ăn do những người khác

nấu trong thương yêu là

một niềm vui lớn.

Khi miếng ăn được

nhai càng nhuyễn thì hương

vị của miếng ăn càng

đậm đà và sẽ ngon

gấp bội. Bạn thử tậpăn như vậy một lần

đi. Hãy ý thức mỗi

cái nhai. Ngay cả khi

chỉ nhai một miếng bánh

mì cũng vậy. Không cần

phải có bơ hay mức

ngọt (jelly) kèm theo mà

cũng đã rất ngon. Bạn

có thể dùng thêm một

ít sữa. Tôi không baogiờ uống sữa. Tôi nhai

sữa. Sau khi bỏ miếng

bánh vào miệng và nhai

trong chánh niệm vài lần

tôi múc một muỗng sữa

cho vào miệng và tiếp

tục nhai cẩn thận. Nênbiết rằng chỉ nhai bánh

mì với một chút sữa

như vậy mà ngon không

biết chừng nào!

Bánh mì và sữa

khi đã được nghiền nát

trong miệng đến loãng ra

thì đã được tiêu hóa

được phần nửa rồi. Khi

vào đến bao tử hay

ruột thì sẽ tiêu hóa

một cách dễ dàng. Bạn

sẽ có được rất nhiều

niềm vui và tự do

khi nhai thức ăn như

thế. Ăn như thế thì

tự nhiên không cần ăn

nhiều.

Khi lấy thức ăn,

nên coi chừng con mắt.

Đừng quá tin vào con

mắt. Chính con mắt xúi

giục ta lấy thật nhiềuthức ăn. Chúng ta đâu

có cần quá nhiều thức

ăn. Nếu biết ăn trong

chánh niệm và niềm vui

thì chỉ cần phân nửathức ăn mà mắt chúng

ta xúi ta lấy. Xin

mời bạn thử đi một

lần. Nhai một miếng khoai

tây, cà-rốt, hay nhai mộtmiếng bánh mì với sữa

đơn sơ như vậy có

thể là một bữa ăn

ngon nhất, trong đời. Mầu

nhiệm vô cùng.

Tại Làng Mai, trung

tâm thiền tập của chúng

tôi tại Pháp, rất nhiều

người trong chúng tôi luôn

luôn ăn như vậy, nhai

rất chậm rãi trong chánh

niệm. Ăn như vậy sẽgiúp ích rất nhiều cho

thể xác và từ đó

cho phần tâm linh.

"Con mắt lớn hơn

bao tử".Phải biết  tập trung

năng lượng chánh niệm vào

đôi mắt để ý thức

rõ rệt số lượng thức

ăn cần dùng. Tiếng Trung

Hoa dùng danh từ 'Ứnglượng khí (đồ dùng đựng

vừa đủ)' để chỉ cái

bình bát của các Thầy,

Cô trong chùa. Cái bình

bát đó giúp giới hạnthức ăn. Lấy thức ăn

đầy ngang miệng bình là

và đủ ăn. Nếu biết

ăn uống trong chánh niệm

thì sẽ thấy rằng chỉcần một phân nửa thức

ăn mà mắt đang xúi

giục ta gắp vào đĩa.

Tập ăn ít lại có

thể tiết kiệm tiền để

mua các thực phẩm hữu

cơ và hỗ trợ các

nhà trồng trọt hữu cơ.Điều này mỗi chúng ta,

mỗi gia đình đều có

thể làm được.

Tất cả chúng ta

cần có một kế hoạch

tiết thực (diet) thông minh,

trên căn bản của lý

tưởng thương yêu và phụng

sự. Năm phép Thực Tập

Chánh Niệm (Năm Giới Quý

Báu) là con đường thoát

khổ cho nhân loại và

cho riêng mỗi cá nhân.

(xem phụ bản A).

Quán chiếu sâu sắc

vào cách tiêu thụ là

mục đích của phép Thực

Tập Chánh Niệm Giới Thứ

Năm. Vì ý thức đau

khổ do tiêu thụ thiếu

chánh niệm gây nên cho

nên chúng ta nguyện

". . . .

xây dựng sức khỏe thân

thể và tâm hồn bằngcách thực tập chánh niệm

trong việc ăn uống và

tiêu thụ. Con nguyện chỉ

tiêu thụ những gì có

thể đem lại an lạccho thân tâm con, và

cho thân tâm gia đình

và xã hội con. Con

nguyện không uống rượu, không

sử dụng các chất ma

túy, không ăn uống hoặc

tiêu thụ những sản phẩm

có độc tố trong đó

có một số sản phẩm

truyền thanh, truyền hình, sách

báo, phim ảnh và chuyện

trò. . ."

Nếu muốn chăm sóc

tâm sân hận, bực bội,

tuyệt vọng thì phải áp

dụng Thực Tập Chánh Niệm

Giới Thứ Năm này vào

đời sống. Nếu uống rượu

mà có chánh niệm thìsẽ thấy rằng rượu tạo

ra đau khổ. Rượu gây

tật bệnh cho cơ thể

và gây nên tai nạn

chết người. Chế tạo rượucũng gây nên đau khổ.

Dùng các loại ngũ cốc

để chế ra rượu có

thể tạo ra nạn thiếu

thực phẩm trên thế giới.

Ăn uống có chánh niệm

đem lại những tuệ giác

có khả năng giải phóng

như thế.

Hãy bàn thảo với

những người thân trong gia

đình, kể cả với các

cháu còn nhỏ tuổi, về

một đường lối tiêu thụ.Các cháu tuy còn nhỏ

nhưng có thể hiểu vấn

đề này và chúng ta

nên cho các cháu tham

dự bàn thảo. Cả nhà

sẽ cùng nhau quyết định

nên ăn gì, uống gì

xem những chương trình truyền

hình nào, chuyện trò về

những đề mục nào. Làm

như thế là để tự

bảo vệ.

Chúng ta không thể

nói tới tâm sân hận,

không thể luận về cách

thức đối trị tâm sân

hận mà không chú ý

đến những gì mà chúng

ta đang tiêu thụ, bởi

vì tâm sân hận có

liên hệ chặt chẽ với 

những gì mà chúng ta

đang tiêu thụ. Hãy thảo

luận với cộng đồng về

một đường lối tiêu thụ

có chánh niệm. Tại Làng

Mai chúng tôi nỗ lực

để tự bảo vệ. Chúng

tôi không tiêu thụ những

gì có thể nuôi lớntâm sân hận, bực bội

và sợ hãi. Trong mục

đích tiêu thụ cho có

chánh niệm, hãy thường xuyên

thảo luận về những gì

chúng ta ăn, cách thức

chúng ta ăn uống, làm

sao để bớt mua sắm,

làm sao để chỉ tiêu

thụ những thức ăn tốtcho cả thân lẫn tâm.

Hai

Dập tắt lửa giận

Cứu Căn Nhà Cháy

Khi ai làm cho ta giận thì ta khổ. Ta muốn nói một câuhay làm một việc gì đó để cho người kia khổ, nghĩ rằng làm như thế thì ta sẽ bớt khổ. Ta tự bảo: "Tôi muốn trừng phạt anh. Tôi muốn làm cho anh đau khổ vì anh đã làm cho tôi đau khổ. Thấy anh đau khổ tôi sẽ cảm thấy dễ chịu hơn."

Rất nhiều người có xu hướng hành động một cách trẻ con như vậy. Sự thật là khi ta làm cho người kia đau khổ thì người ấy sẽ trả đũa bằng cách làm cho ta đau khổ thêm. Kết quả là leo thang đau khổ cho cả hai bên. Đáng lẽ ra thì cả hai bên đều cần tình thương, cần giúp đỡ.Không ai đáng bị trừng phạt cả.

Khi ta giận, khi một ai đó làm cho ta giận thì ta phải trở về với thân tâm và chăm sóc cơn giận của mình. Không nên nói gì hết. Không nên làm gì hết. Khi đang giận mà nói năng hay hành động thì chỉ gây thêm đổ vỡ mà thôi.

Phần lớn chúng ta không làm được điều đó. Chúng ta không muốn trở về với tự thân. Chúng ta chỉ muốn theo đuổi người kia để trừng phạt.

Nếu một cái nhà đang cháy thì việc trước nhất phải làm là chữa cháy căn nhà chứ không phải chạy theo đuổi bắtngười đốt nhà. Nếu chỉ lo chạy theo người mà ta nghi là đã đốt nhà thì căn nhà sẽ cháy rụi trong khi ta chạy theo đuổi bắt người kia. Như thế là không khôn ngoan. Phải trở về dập tắt lửa trước đã. Vậy thì khi giận, nếu tiếp tục đối đầu, tranh cãi với người làm cho ta giận, nếu chỉ muốn trừng phạt người ấy thì ta đã hành động y như người chạy theo người đốt nhà trong khi căn nhà của ta đang bốc lửa.

Dụng Cụ Chữa Lửa

Bụt cho chúng ta nhiều dụng cụ rất hữu hiệu để dập tắt ngọn lửa đang thiêu đốt tâm ta. Đó là hơi thở chánh niệm. Đó là bước đi chánh niệm. Đó là thực tập ôm ấp sân hận, quán chiếu tri giác. Đó là phương pháp nhìn sâu vào người đã làm ta giận để nhận ra rằng người kia cũng đang đau khổ và cần được giúp đỡ. Những phương pháptrên đây rất thực tế và do chính đích thân Bụt dạy.

Hơi thở có ý thức là khi thở vào thì biết mình thở vào,biết là không khí đang đi vào cơ thể, khi thở ra thì biết làthở ra, biết là không khí đang đi ra khỏi cơ thể. Thở như thế thì tiếp xúc được với cả không khí và cơ thể đồng thời cũng tiếp xúc được cả với tâm bởi vì tâm đang tậptrung chú ý vào hơi thở. Chỉ cần một hơi thở có ý thức làcó thể trở về tiếp xúc với thân, tâm và những gì đang xẩy ra chung quanh. Chỉ cần ba hơi thở có ý thức là có thể duy trì được sự tiếp xúc đó.

Khi ta không đứng, không ngồi, không nằm thì ta đi. Nhưng mà ta đi đâu? Ta đã tới! Mỗi bước chân có thểđem ta về với giây phút hiện tại. Mỗi bước chân có thể đưa ta tiếp xúc với Tịnh Độ, tiếp xúc với Nước Chúa. Khi đi từ góc phòng này đến góc phòng kia, từ căn nhà này đến căn nhà kia, ta phải ý thức từng bước đi, ý thức bàn chân đang tiếp xúc với mặt đất, theo dõi hơi thở, theo dõi không khí vào ra cơ thể theo mỗi bước chân. Như thế chúng ta có thể đếm biết ra rằng ta đã bước thoải mái được bao nhiêu bước trong một hơi thở vào hay một hơi thở ra. Khi thở vào ta nói thầm "vào", khi thở ra ta nói thầm "ra". Như thế ta thực tập suốt ngày. Đây là một thực tập luôn luôn có sẵn và nhờ đó mà có thể thay đổi cả cuộc sống.

Có nhiều người chỉ ưa đọc sách nói về các truyền thống tâm linh, chỉ ưa lễ nghi hình thức mà ít khi thực tập các giáo lý đã dạy. Giáo lý của bất cứ truyền thống tâm linhnào cũng có thể chuyển hóa với điều kiện là phải đem ra mà thực tập. Thực tập như trên thì ta có thể 'biến hầm lửa thành hồ sen.' Và như thế không những có thể chấm dứt đau khổ trong ta mà còn là một nguồn vui tươi hạnh phúc cho những người chung quanh.

Gương Mặt Khi Đang Giận

Khi giận nếu soi gương thì sẽ thấy khuôn mặt mình chẳng đẹp đẽ, chẳng coi được chút nào. Các bắp thịt trên mặt co rúm lại. Hãy nhìn một người đang giận. Gương mặt người đó căng thẳng trông mà phát sợ. Nhưmột quả bom sắp nổ tung! Thế cho nên nhìn kỹ khuôn mặt mình khi đang giận có thể giúp ích rất nhiều. Đó làmột tiếng chuông chánh niệm. Khi thấy gương mặt mìnhnhư vậy thì tự nhiên khởi ý muốn 'làm ăn cho khá hơn.' Khi giận quý vị dư biết phải làm gì để cho khuôn mặt tươi đẹp hơn. Chả cần đến mỹ phẩm. Chỉ cần thở hơi thở tĩnhlặng, bình an. Chỉ cần cười nụ cười chánh niệm. Nếu thở được như thế một hay hai lần là bạn sẽ thấy mình dễ coi ra rất nhiều. Nhìn vào gương, 'thở vào tâm tĩnh lặng, thở ra miệng mỉm cười,' là tự nhiên cảm thấy nhẹ nhõm.

Cơn giận là một hiện tượng tâm lý, tuy nhiên cơn giận cũng liên hệ với các yếu tố sinh hóa của cơ thể. Cơn giận làm cho các bắp thịt căng thẳng, nhưng khi biết mỉm cười bạn sẽ thư giãn và cơn giận sẽ giảm bớt ngay. Nụ cười giúp cho năng lượng chánh niệm phát sinh và từ đó giúp ta ôm ấp cơn giận.

Đời xưa, các quan trong triều luôn luôn cầm trên tay cái 'hốt' có gắn một tấm kiến soi nhỏ. Khi bệ kiến nhà vua thì phải luôn soi gương để sửa sang mũ áo, triều phục cho tề chỉnh. Có lẽ chúng ta cũng nên có sẵn một cái gương soi như vậy trong người. Thỉnh thoảng đem gương ra soi để xem sắc diện mình ra sao, vui, buồn, hay giận dữ?Nếu cần thì chỉ vài hơi thở và mỉm cười là bao nhiêu căng thẳng sẽ tiêu tan, ta sẽ cảm thấy nhẹ nhõm.

Ôm Ấp Cơn Giận Bằng Tia Nắng Chánh Niệm

Cơn giận giống như một em bé đang la khóc và cần được mẹ ôm ấp. Bạn chính là mẹ cơn giận của bạn. Khi bắt đầu thở hơi thở chánh niệm là bạn đã có năng lượng của một bà mẹ để nâng niu, ôm ấp em bé sân hận của bạn. Chỉ cần ôm lấy cơn giận, chỉ cần thở vào, thở ra. Chỉ cần có thế thôi. Em bé sân hận sẽ lắng dịu ngay tức khắc.

Tất cả các giống thảo mộc đều được tia nắng mặt trời nuôi dưỡng. Khi tia nắng mặt trời chiếu xuống, ôm ấp thìcây cỏ sẽ sinh trưởng. Buổi sáng những đóa hoa thường vẫn còn khép kín. Khi mặt trời mọc, tia nắng mặt trời sẽ chiếu vào bông hoa. Các quang tử (photon) mang năng lượng của mặt trời từ từ thấm vào hoa. Cho đến một lúc thì, dầu muốn, dầu không,  hoa sẽ nở ra dưới ánh mai rực rỡ.

Cũng vậy, tất cả những hiện tượng trong tâm cũng như trong thân đều chịu ảnh hưởng của năng lượng chánh niệm. Nếu chánh niệm có đó và ôm ấp lấy thân thì thânsẽ chuyển hóa. Nếu chánh niệm có đó và ôm ấp lấy cơn giận thì cơn giận cũng sẽ chuyển hóa. Theo lời Bụt dạy,và theo kinh nghiệm của chính chúng ta, thì tất cả những gì trong cơ thể nếu được năng lượng của chánh niệm ôm ấp thì sẽ được chuyển hóa.

Cơn giận cũng như bông hoa kia. Ban đầu ta không hiểu được bản chất của cơn giận, ta không biết vì sao mà cơn giận phát khởi. Nhưng nếu biết ôm ấp bằng năng lượng của chánh niệm thì cơn giận sẽ từ từ khai mở. Ta có thể ngồi yên và theo dõi hơi thở hay đi thiền hành ngoài trời để chế tác năng lượng chánh niệm và ôm ấp cơn giận. Sau mười hay hai mươi phút thì cơn giận sẽ khai mở và đột nhiên ta thấy được bản chất của cơn giận. Có thể cơn giận đó chỉ là một tri giác sai lầm hay một hành độngvụng về.

Nấu Chín Cơn Giận

Cần phải duy trì năng lượng chánh niệm trong một thời gian để cho cơn giận, như một bông hoa dưới ánh nắng, có thể khai mở. Cũng giống như khi nấu một nồi khoai.Không thể hấp tấp đun lửa thật mạnh trong năm ba phút mà khoai chín ngay được. Phải nấu khoai ít nhất là mười lăm, hai mươi phút hay nửa giờ mới có được nồi khoai chín, thơm.

Cơn giận cũng thế. Cơn giận cũng cần nấu cho chín. Ban đầu thì cơn giận 'còn sống'. Khoai còn sống thì ăn không được. Cơn giận 'còn sống' thì không có gì vui.Nhưng nếu biết chăm sóc, ôm ấp cơn giận, nghĩa là biết nấu cho chín, thì năng lượng tiêu cực của cơn giận sẽ được thay thế bằng năng lượng tích cực của hiểu biết và thương yêu.

Điều này bạn có thể làm được. Không phải chỉ có các Bậc Đại Nhân mới làm được. Chính bạn, bạn có thể làmđược. Bạn có thể chuyển đổi đống rác của tâm sân hận thành bông hoa của tâm từ bi. Nhiều người đã có thể làmđược như thế trong vòng mười lăm phút. Bí quyết là phải tiếp tục thực tập hơi thở chánh niệm, tiếp tục thực tập bước chân chánh niệm, chế tác năng lượng chánh niệm để ôm ấp cơn giận.

Hãy ôm ấp cơn giận với tất cả nâng niu, dịu hiền. Cơn giận không phải là kẻ thù, cơn giận là em bé do chính ta thai nghén và cho ra đời. Cơn giận cũng giống như bao tử hay buồng phổi. Mỗi khi bao tử hay buồng phổi bị bệnh ta không bao giờ nghĩ tới chuyện cắt bỏ nó đi. Cơn giận cũng vậy. Ta chấp nhận cơn giận trong ta, biết rằng ta có thể chăm sóc, chuyển hóa nó thành một năng lượng tíchcực.

Biến Rác Thành Hoa

Người làm vườn sử dụng phân xanh (compost) sẽkhông bao giờ vất bỏ rác. Người ấy biết rằng rác là cần thiết để biến đổi thành phân xanh, nhờ đó mà có đượcrau cải, hoa trái. Trên đường thực tập, bạn cũng là một người làm vườn đang sử dụng phương pháp hữu cơ.

Cơn giận và tình yêu cũng có tính chất hữu cơ nghĩa là cả hai đều có thể thay đổi. Bạn hẳn đã biết tình yêu có thể biến thành thù hận. Tình yêu lúc ban đầu thì rất cao đẹp, rất nồng ấm. Tưởng chừng như nếu xa người mình yêu thì không thể nào sống nổi. Nhưng nếu không thực tập chánh niệm thì chỉ cần một năm, hai năm là tình yêu lý tưởng ấy có thể biến thành thù hận. Sống với nhau không chịu nổi được nhau và chỉ còn một con đường là ly dị. Tình yêu đã biến thành thù hận, bông hoa đã biến thành rác. Nhưng với năng lượng chánh niệm ta có thể nhìn rác và nói: "Ta không sợ. Ta có khả năng chuyển rác lại thành hoa, chuyển thù hận lại thành yêu thương."

Nếu bạn khám ra một vài cọng rác trong tâm như sợ hãi, tuyệt vọng, thù hận chẳng hạn thì đừng có hoảng sợ.Như một nhà làm vườn giỏi, như một hành giả tu tập vững bạn có thể đối diện với rác trong bạn. "Tôi ý thức là đang có rác trong tôi. Tôi sẽ chuyển đổi rác ấy thành phân xanh để vun bón cho thương yêu được phục hồi."

Những ai tin tưởng vào pháp môn tu tập sẽ không bao giờ chạy trốn khi gặp khó khăn trong liên hệ của cuộcsống. Khi đã nắm vững phép tu theo dõi hơi thở, bước chân chánh niệm, đi, đứng, nằm, ngồi, ăn uống trong chánh niệm ta có thể chế tác năng lượng chánh niệm để ôm ấp sân hận, tuyệt vọng trong ta. Chỉ cần ôm ấp thôi cũng đã đủ thoa dịu. Sau đó, trong khi vẫn tiếp tục ôm ấp ta sẽ quán chiếu sâu sắc vào bản chất của tâm sân hận trong  ta.

Vậy thì phép thực tập gồm có hai giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là ôm ấp và nhận diện. "Sân hận của ta ơi! Ta biết ngươi có đó. Ta sẽ chăm sóc ngươi cẩn thận." Giai đoạn thứ hai là quán chiếu bản chất của cơn giận để tìm hiểu vì sao mà nó phát khởi.

Chăm Sóc Em Bé Sân Hận

Chúng ta phải như là một bà mẹ luôn luôn lắng nghe tiếng con khóc. Một bà mẹ ở trong bếp nghe tiếng con khócliền buông bỏ tất cả để  chạy vào phòng con. Dầu đang nấu một nồi canh ngon bà cũng bỏ đó mà đến với em bé. Sự hiện diện của bà mẹ đầy ấm áp, lo lắng, dịu hiền giống như những tia ấm mặt trời. Việc trước nhất là bà ẵm em bé lên và ôm em vào lòng. Khi bồng con, ôm ấpcon, năng lượng yêu thương của mẹ thấm vào cơ thể con và thoa dịu con. Đây chính là điều mà chúng ta phải thựctập khi cơn giận bắt đầu xuất hiện trong ta. Phải buông bỏ tất cả những gì đang làm bởi vì điều quan trọng nhấtlúc này là trở về với thân tâm mà chăm sóc em bé sân hận. Không có gì cấp thiết hơn là việc chăm sóc em bé sân hận trong ta.

Hãy nhớ lại hồi thơ ấu, khi chúng ta bị sốt. Mặc dầu đãđược cho uống bao nhiêu thuốc nhưng không có gì làm cho ta cảm thấy khỏe khoắn hơn cho đến khi mẹ vào đặt tay lên trán. Dễ chịu làm sao! Bàn tay mẹ như bàn tay thiên thần. Bàn tay chuyền mát dịu và thương yêu vào cơ thể. Bàn tay của mẹ chính là bàn tay của bạn hôm nay. Nếu có chánh niệm, nếu thực tập hơi thở có ý thức bạnsẽ nhận ra rằng bàn tay của mẹ vẫn đang còn sống động trong bàn tay mình. Rồi nếu bạn đặt tay mình lên trán thì đó chính là bàn tay của mẹ với bao thương yêu dịu hiền. Khả năng thương yêu, dịu hiền của mẹ vẫn còn đó trong bạn ngày hôm nay.

Mẹ ẵm em bé trong tay với tất cả chánh niệm, chú tâm. Em bé sẽ cảm thấy an ổn vì được mẹ ấp ủ, như một bông hoa dưới ánh mặt trời. Nhưng mẹ không phải chỉ ẵm em bé mà thôi mà còn để ý tìm xem có gì xẩy ra choem bé, và mẹ đã tìm ra rất nhanh, nhờ tình thương, nhờ tài ba của mẹ. Mẹ quả thật là một chuyên gia giỏi chăm sóc em bé.

Là một hành giả thiền tập chúng ta cũng phải là những chuyên gia giỏi chăm sóc cơn giận. Chúng ta phải chăm sóc sân hận, phải thực tập cho đến khi chúng ta hiểu rõ nguồn gốc và vận hành của tâm sân hận trong ta.

Ôm Ấp Em Bé

Khi bồng em bé trong tay bà mẹ khám phá ra một cách dễ dàng lý do vì sao mà em bé khóc (nóng sốt, đói sữa hay ướt tã) và biết ngay là cần phải làm gì để cho em bé êm trở lại.

Chúng ta cũng vậy. Để đối trị với cơn giận ta phải ôm ấp cơn giận như bà mẹ ôm ấp em bé. Ta theo dõi hơi thở, đi thiền hành để ru dịu cơn giận. Năng lượng chánhniệm sẽ thấm vào cơn giận cũng như năng lượng của bà mẹ thấm vào em bé. Và cũng như bà mẹ ta biết ngay là cần phải làm gì để cho cơn giận êm dịu. Chẳng có gì khác. Nếu biết thực tập hơi thở, nụ cười chánh niệm và bước chân chánh niệm thì chắc chắn là ta sẽ phục hồi bình an trong vòng năm, mười, mười lăm phút.

Khi ai làm cho ta giận ta thường cho rằng chính người đó đã làm cho ta khổ. Ta đỗ lỗi hoàn toàn cho người đó. Tuy nhiên, nếu xét cho thật kỹ, ta sẽ khám phá ra rằngcơn giận đã có sẵn trong ta dưới hình thức một hạt giống, hạt giống giận. Hạt giống giận trong ta mới là nguyên nhân chính làm ta giận và khổ. Có rất nhiều ngườicũng gặp hoàn cảnh giống ta mà lại không nổi giận như ta. Cũng cùng một lời nói, cũng cùng một cử chỉ  mà người kia thì giữ được bình tĩnh trong khi ta lại giận dữ. Tại sao ta có thể nổi giận dễ dàng như vậy? Có thể là vì hạt giống giận trong ta quá mạnh. Và vì ta không có cơhội tu tập chăm sóc cơn giận cho nên hạt giống giận đã được tưới tẩm quá nhiều trong quá khứ.

Tất cả chúng ta đều có sẵn hạt giống giận trong chiều sâu của tâm thức. Nhưng trong vài người hạt giống giận đã trở thành mạnh hơn những hạt giống của hiểu biết,thương yêu. Lý do là vì trong quá khứ những người ấy đã không tu tập. Khi bắt đầu tu tập và chế tác năng lượng chánh niệm thì tuệ giác đầu tiên mà ta có được là ta khám phá ra rằng nguyên nhân chính của khổ đau của ta không phải là tự người kia mà do ở hạt giống giận trong tâm ta. Thấy được như thế ta sẽ không còn trách móc người làm ta giận, làm ta khổ. Người kia chỉ là nguyên nhân thứ yếu của niềm đau nỗi khổ của ta.

Tuệ giác này giúp ta bớt khổ rất nhiều. Nhưng người kia thì vì không biết tu tập nên vẫn còn ở trong địa ngục.  Nhờ có chăm sóc cơn giận, ta ý thức rằng người kia còn đang đau khổ, và ta bắt đầu để tâm đến người ấy.

Nên Giúp, Không Nên Phạt

Một người không biết xử lý đau khổ của mình thường vung vãi đau khổ ra chung quanh. Mình khổ và làm người khác khổ. Thường thường là như vậy. Vì vậy cho nênphải học cách xử lý đau khổ để đừng có vung vãi đau khổ ra chung quanh.

Nếu là cha hay là mẹ thì bạn phải biết rằng hạnh phúc trong gia đình bạn là một điều rất quan trọng. Vì tình thương đối với những người thân mà bạn không muốn làm cho họ khổ lây khi bạn khổ. Bạn thực tập chăm sóc khổ đau là vì khổ đau của bạn không phải là một vấn đề của riêng bạn. Khổ đau không phải là một vấn đề cánhân. Hạnh phúc cũng không phải là một vấn đề cá nhân.

Khi một người giận mà không biết cách chăm sóc cơn giận cho nên đau khổ, cô đơn rồi làm cho những người chung quanh cùng khổ. Thoạt đầu chúng ta nghĩ rằng người đó đáng bị ta trừng phạt. Ta muốn trừng phạt vì người ấy làm cho ta khổ. Nhưng chỉ sau mươi, mười lăm phút thiền hành và quán chiếu ta khám phá ra rằng ngườiấy cần được giúp đỡ hơn là trừng phạt. Đây là một tuệ giác tốt đẹp.

Người kia có thể là người rất thân của ta, là vợ hay chồng, hay là con cái của ta. Nếu chính ta không giúp những người ta thương thì ai giúp họ bây giờ?

Vì biết ôm ấp cơn giận mà bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơnnhưng bạn nhận ra rằng người kia đang khổ. Nhờ thấy như vậy mà bạn có ý muốn đến với người ấy. Không ai giúp đỡ cho người ấy được ngoại trừ bạn. Và bây giờ trong lòng bạn tràn đầy ý muốn giúp đỡ. Đây là một ý tưởng hoàn toàn khác hẳn - ý muốn trừng phạt không còn nữa. Sân hận của bạn đã biến thành tình thương.

Thực tập Chánh Niệm đưa đến Định và Tuệ. Tuệ giác là hoa trái của sự tu tập. Nhờ đó mà bạn có khả năng thương yêu và tha thứ. Chỉ trong mười lăm phút hay nửa giờ sự thực tập có thể giải phóng bạn ra khỏi tâm sân hận và biến bạn thành một người dễ thương. Đây là sức mạnh của giáo pháp. Đây là mầu nhiệm của tu tập.

Cắt Đứt Vòng Luân Hồi Sân Hận

Có một thiếu niên mười hai tuổi thường đến Làng Mai vào các mùa hè để tu tập với một số bạn trẻ. Ở nhà cứ mỗi khi em lầmlỗi gì hay cả khi em vấp té trầy da, chảy máu thì Ba của em thay vì giúp em lại la mắng nặng lời."Cái thằng ngu này, tại sao mày làm vậy?" Em rất buồn và bất mãn với ba và nghĩ rằng ba em không thương em.Em tự nhủ rằng khi em lớn lên, lập gia đình, có con em sẽ không đối xử với con của em như thế. Nếu con em té ngã, bị trầy da, chảy máu em sẽ không bao giờ la con nặng lời mà sẽ ôm ấp và săn sóc nó.

Thế rồi, năm sau người thiếu niên ấy trở lại Làng Mai, lần này có em gái cùng đi theo. Một hôm em gái của em nằm chơi trên võng rồi bị té xuống đất. Bỗng nhiên em cảm thấy rất giận và cũng muốn hét lên "Cái con ngu này, Tại sao mày làm vậy?" giống hệt như ba em ở nhà. Nhưng nhờ có tu tập tại Làng Mai hai mùa hè nên em đã dừng lại được. Thay vì la mắng, em đã thực tập hơi thở chánh niệm, bước chân chánh niệm và chỉ trong mấy phút em đã giác ngộ một điều. Em thấy rõ phản ứng giận dữcủa mình chính là năng lượng của tập khí do ba em truyền lại. Em đã muốn hành xử với em gái giống hệt nhưba. Em chính là tiếp nối của ba em. Em chẳng bao giờ muốn đối xử với em gái như thế nhưng vì năng lượng của tập khí quá mạnh mà suýt nữa em đã hành động như ba em.

Đối với một thiếu niên mười hai tuổi đây là một giác ngộ khá lớn. Rồi em tiếp tục thiền hành và bỗng nhiên nẩy sinh quyết tâm tu tập để chuyển hóa năng lượng tập khí giận dữ trong người; hy vọng rằng em sẽ không trao truyền năng lượng tập khí ấy cho con em sau này. Em biết rằng chỉ có tu tập chánh niệm mới giúp cắt đứt vòng luân hồi của khổ đau do tập khí sân hận gây nên.

Cậu bé ấy cũng đã ý thức rằng ba của em cũng là nạnnhận của sự trao truyền tập khí sân hận. Ba của em chắc không muốn đối xử với em như vậy. Ông ta đã hành động như vậy chỉ vì tập khí trong ông quá mạnh. Khi cậu bé ýthức rằng ba của em là nạn nhân của sự trao truyền thì em không còn giận ba nữa. Liền sau đó em có ý muốn trở về nhà ngay để mời ba em cùng tu tập. Đây quả làquyết định khá lớn của một thiếu niên trẻ mười hai tuổi.

Khi đã cảm thông niềm đau nỗi khổ của người khác thì bạn không còn có ý muốn trừng phạt nữa mà chỉ muốngiúp đỡ. Làm được như vậy thì bạn biết bạn thực tập đã thành công. Bạn là một người làm vườn giỏi.

Trong mỗi chúng ta là một khu vườn mà chúng ta phải trở về và chăm sóc. Có lẽ đã từ lâu lắm ta đã bỏ phế khu vườn của ta. Chắc rằng ta đã biết rõ tình trạng khu vườn của ta và biết rõ phải làm gì để phục hồi phong quangcủa nó. Một khu vườn được chăm sóc kỹ lưỡng sẽ là nguồn vui cho rất nhiều người khác.

Khi còn nhỏ chúng ta được cha mẹ dạy tập thở, tập đi, tập ăn, tập nói. Đến khi tiếp nhận nếp sống tâm linh, ta như được sinh ra một lần thứ hai và phải bắt đầu tập lại. Ta lại phải tập thở, thở trong chánh niệm, tập đi, đi trong chánh niệm, tập ăn, ăn trong chánh niệm. Ta lại tập nghe, nghe trong chánh niệm, nghe với tâm từ bi. Ta lại tập nói, nói trong chánh niệm, nói với ngôn ngữ của yêu thương vì ta muốn giữ đúng lời phát nguyện ban đầu. "Em ơi, anh đang khổ, anh đang giận và anh muốn em biết cho anhđiều đó." Nói như vậy là giữ đúng lời phát nguyện. "Em ơi, anh sẽ cố gắng hết lòng. Anh sẽ chăm sóc tâm giậncủa anh, chăm sóc cho anh và cả cho em. Anh sẽ thực tập những gì mà anh học được của Thầy, của tăng thân."Câu nói này sẽ làm cho người kia tâm phục và tin tưởng. Và câu nói sau  cùng "Em ơi, anh cần em giúp anh." Đây là một lời tuyên bố mãnh liệt, bởi vì khi giận thì thường thường ta nói "Tôi không cần ai!'

Nếu nói được ba câu ấy một cách thành thực, nếu ba câu nói phát xuất từ đáy lòng thì sẽ có một sự chuyển hóa nơi người kia. Chắc chắn là như vậy. Và nhờ cách hành xử đó mà ta sẽ khuyến khích được người kia cùngtu tập. Người kia sẽ tự nhủ: "Anh ấy còn chung thủy với mình, anh ấy giữ lời phát nguyện. Anh ấy đang cố gắngthì mình cũng phải cố gắng mới được."

Vậy thì chăm sóc tự thân tức là chăm sóc người thương. Có khả năng thương mình mới có khả năng thương người khác. Nếu bạn không chăm sóc bản thân, không hạnh phúc, không an lạc thì làm sao bạn có thể làm cho người khác hạnh phúc, an lạc? Làm sao bạn có thể giúp đỡ người kia và có thể thương yêu? Khả năng thương yêu người khác hoàn toàn tùy thuộc vào khả năng thương yêu, chăm sóc chính bản thân bạn.

Rất nhiều người trong chúng ta đang có một em bé bị thương tích ở trong mình. Thương tích đó có thể là docha hay mẹ truyền lại. Cha hay mẹ cũng có thể đã bị thương tích khi còn nhỏ. Vì cha mẹ ta không biết cáchchữa trị em bé bị thương tích của thời ấu thơ cho nên đã truyền lại thương tích ấy cho ta. Nếu ta không biết cách chữa trị cho em bé bị thương tích trong ta thì ta sẽ traotruyền những thương tích ấy cho con, cho cháu. Vì vậy mà ta phải trở về với em bé bị thương tích trong ta màtìm cách chữa trị.

Em bé bị thương tích trong ta rất cần được ta lưu tâm. Từ sâu thẳm của tâm thức ta, em bé mời gọi ta chú ý. Nếu có chánh niệm ta sẽ nghe được tiếng kêu cứu củaem và ta sẽ trở về ôm ấp em bé thương tích trong ta "Thở vào, tôi sẽ trở về với em bé bị thương tích trong tôi. Thở ra, tôi sẽ chăm sóc em bé bị thương tích trong tôi."

Muốn chăm sóc bản thân, ta phải trở về chăm sóc em bé thương tích trong ta. Mỗi ngày ta phải thực tập trở về với em. Phải ôm ấp em trong nâng niu, hiền dịu như người anh cả, người chị cả. Hãy thì thầm tâm sự với em bé bị thương tích ấy. Bạn có thể viết vài ba trang thư choem để nói cho em biết rằng bạn biết là em đang có đó vàhứa sẽ chăm sóc thương tích của em.

Khi nói đến hạnh lắng nghe với tâm từ bi, ta cứ nghĩ rằng lắng nghe chỉ là lắng nghe một người khác. Nhưngta cũng phải lắng nghe em bé bị thương tích trong ta nữa. Em bé bị thương tích có mặt trong ta ngay trong giây phút này đây. Và ta có thể chữa lành em bé ngay trong giây phút này.  "Này em bé bị thương tích. Tôi đang có mặt cho em và đang lắng nghe em. Em hãy nói cho tôi nghe tất cả niềm đau nỗi khổ của em. Tôi đang lắng nghe em chăm chú." Nếu bạn bỏ ra năm mười phút mỗi ngày lắng nghe em bé thì sự chữa trị sẽ có kết quả. Mỗi khi dạo chơi cảnh đẹp đồi cao bạn hãy mời em bé cùng dạochơi. Mỗi khi ngắm ánh chiều tà rực rỡ bạn hãy mời em bé cùng ngắm. Làm như vậy trong vài tuần hay vài thángthì thương tích trong em bé lần lần sẽ được chữa lành. Đó là diệu dụng của năng lượng chánh niệm.

Mỗi phút giây tu tập là mỗi phút giây chế tác năng lượng chánh niệm. Năng lượng chánh niệm không phải là đến từ bên ngoài mà đến từ bên trong. Năng lượng củachánh niệm giúp ta có mặt bây giờ và ở đây. Khi uống một chén trà hay tách cà-phê trong chánh niệm thì thân và tâm hợp nhất toàn hảo. Ta có thật và chén trà cũng có thật. Khi vào quán ăn mà nhạc đệm ồn ào và trong óc đầy ắp dự án thì không thể uống trà thật sự. Ta đang uống những dự án, những lo âu chứ không phải uống trà. Ta không có thật và chén trà cũng không có thật. Chén trà chỉ thật sự có mặt khi nào ta thật sự có mặt, khi ta trở về với thân tâm, không còn bị ràng buộc bởi quá khứ, tương lai và lo âu. Khi ta có thật chén trà thành có thật và sự tiếp xúc của ta với chén trà mới có thật. Như vậy mớilà đích thực uống trà.

Chúng ta có thể tổ chức những buổi thiền trà để bạn bè có dịp thực tập có mặt để có thể cùng thưởng thức trà và cùng vui bên nhau. Thiền trà là một phép thực tập. Mộtphép thực tập để có được tự do. Nếu tâm bận rong ruổi về quá khứ hay lo lắng cho tương lai, nếu trôi nổi trong những dự án hay trong sợ hãi, lo lắng, buồn giận thì không phải là người có tự do. Vì không thật sự có mặt bây giờ và ở đây cho nên sự sống không thật sự có mặt.Tách trà, người bạn ngồi trước mặt, bông hoa, trời xanh, mây trắng không thật sự có mặt. Muốn thật sự sống, muốn tiếp xúc sâu sắc với sự sống chúng ta phải có tựdo. Thực tập chánh niệm giúp ta có tự do.

Năng lượng chánh niệm là năng lượng của sự có mặt, của thân tâm hợp nhất. Khi thực tập hơi thở chánh niệm, thực tập bước chân chánh niệm thì ta sẽ không còn bị quá khứ, tương lai hay dự án ràng buộc, khi đó ta thật sựsống, thật sự có mặt. Tự do là điều kiện căn bản giúp ta tiếp xúc với trời xanh, mây trắng, với chim hót, thông reo, với tách trà tên tay hay với người thân trước mặt. Vì vậy cho nên thực tập chánh niệm vô cùng quan trọng. Tuynhiên đây không phải là một điều mà ta phải bỏ ra nhiều năm tháng thực tập. Chỉ cần một giờ thực tập là ta có thể trở nên chánh niệm hơn. Hãy thực tập để trở nên một người có tự do trong khi uống trà. Hãy thực tập để trở nên một người có tự do trong khi soạn bữa ăn sáng. Bấtcứ giờ phút nào trong ngày cũng là một cơ hội để ta thực tập chánh niệm, để chế tác năng lượng chánh niệm.