Thức tỉnh trong quá trình tự huấn luyện bản thân, không còn thỏa mãn với việc chuyển động theo cơn gió. Tôi bắt đầu vùng vẫy thân thể mình, muốn bắt giữ gió, khống chế gió, hi vọng có thể đứng vững chân trong gió.

(Lục Hương: Từ trong nguyên bản tiếng Trung là "Xương hạp" có nghĩa là cổng trời, tên tiếng Anh của chương này trong sách cũng là "The Gate of Heaven." Nhưng mình có tìm được một chỗ chú giải từ "Xương hạp" có nghĩa là gió thu, lấy từ một câu trong tác phẩm của Quách Phác (郭璞): Xương hạp tây nam lai" (閶闔西南來) có nghĩa là Gió thu từ hướng tây nam lại, còn gọi là "xương hạp phong" (閶闔風) cũng viết là "xương hạp" (昌盍). Cách hiểu này cũng khá nhất quán với ba chữ "Tây hàn phong" bên cạnh tiêu đề Chương 6 trong sách).
__________
NHẬP BẤT PHÚC XUẤT

(Lục Hương: Cụm từ này là một điển cố trong tiểu thuyết Hồng Lâu Mộng, có nghĩa là những gì thu vào không đủ so với những gì xuất ra ngoài)

Thời gian diễn ra liên hoan phim về cơ bản mọi người đều khá là bận. Mấy ngày đó cũng chẳng có gì chơi, tôi cũng không hẹn bạn bè gặp mặt gì cả, cứ làm việc suốt. Mỗi ngày sau khi công việc kết thúc trở về là tôi nằm lăn ra ngủ, ngày hôm sau ngủ dậy lại tiếp tục làm việc. Cứ như vậy kéo dài liên tục hai ba ngày, đây là trạng thái công việc thường thấy nhất của tôi sau khi kết thúc việc quay bộ phim trước đó.

Nói thực lòng gần đây tôi có cảm giác hơi bắt đầu bước vào giai đoạn mệt mỏi rồi, lúc nào cũng là không muốn làm việc cho lắm, có thể là vì đã để mình xuất hiện trước mặt khán giả quá nhiều, lộ diện trước mặt đạo diễn quá nhiều, để lộ trước mặt người khác quá nhiều, không có thời gian dành riêng cho mình tĩnh tâm lại để làm những việc khác nữa.

Khoảng thời gian như vậy kéo dài thì sẽ có cảm giác không quen lắm, tôi sẽ cảm thấy mình trống rỗng, không chỉ là thân thể trống rỗng mà cả tâm hồn cũng thấy trống rỗng. Năng lượng của một người có hạn, bạn cứ móc hết những thứ của mình ra ngoài, đưa ra ngoài cho người khác, thời gian kéo dài sẽ cảm thấy mình bị móc trống rỗng hết cả. Thêm vào đó là nguyên nhân về tuổi tác. Bản thân tôi không có nhiều kinh nghiệm cuộc sống và trải nghiệm sống để làm rường cột chống đỡ cho những việc này.

Lấy một ví dụ đơn giản, như khi chụp ảnh tạp chí, tôi có thể trưng ra một động tác hoặc một vẻ mặt rất đẹp, hoặc tôi có thể phô bày vài ba trạng thái tương đối đẹp. Bạn chụp một quyển, hai quyển, ba quyển tạp chí thì có thể được, nhưng bạn không thể đi chụp ảnh cho tạp chí nào cũng lôi động tác ấy ra mà chụp được.

Thực ra thì bản thân tôi cũng biết mình có rất nhiều nét mặt giống hệt nhau, và bắt đầu cảm thấy hơi chán, hơi bực bội. Một mặt thì tôi không thỏa mãn với trạng thái như vậy, mặt khác quả thực là vào lúc đó thì tôi không thể tìm ra được vẻ mặt nào khác, cũng không biết nên có những vẻ mặt hoặc tư thế nào tốt hơn và phong phú hơn. Những thứ mà tôi có thể nghĩ ra thì tôi đã làm hết rồi.

Có lẽ là những người lớn tuổi hơn, có kinh nghiệm làm việc phong phú hơn hoặc có trải nghiệm phong phú hơn, thì họ có thể có nhiều trạng thái hoặc gương mặt khác nhau. Với độ tuổi này của tôi và kinh nghiệm sống chưa nhiều của tôi thì chỉ được đến như vậy thôi. Vả lại, những gì mà tôi có thể đưa ra thì tôi đã đưa hết rồi.

Như vậy thì tôi phát hiện ra rằng thứ mình nhập vào (học được) không đủ để trưng ra. Kiểu như là kiếm tiền thì ít mà tiêu tiền thì nhiều vậy. Mỗi lần cảm thấy mình rất là uể oải, cảm thấy những thứ mình học được đã không đủ để giúp mình chống đỡ được nữa, thì tôi chỉ muốn dừng lại, muốn học tập tiếp, muốn đi bù đắp thêm cho mình, muốn để mình trở nên ổn trọng hơn một chút.

Là người của công chúng, tôi hi vọng là mỗi thứ mà mình trưng ra trước ống kính thì đều có sức nặng. Tôi cũng hi vọng mình có thể truyền đạt một thứ năng lượng hướng thượng, thứ năng lượng này vừa có thể cổ vũ người khác, đồng thời cũng luôn luôn có thể nhắc nhở bản thân mình lấy gốc rễ là ở bản thân, đứng thẳng được là do tâm mình.
__________
ĐI NHẬT BẢN HUẤN LUYỆN KỊCH NÔ

Đấu tranh với công ty rõ lâu, khó khăn lắm mới thu xếp được thời gian, để cùng đoàn của trường học đi Nhật Bản một chuyến tham gia tập huấn. Mười lăm ngày này là đi học, là huấn luyện, cũng là một lần học tập gỡ xuống thân phận diễn viên của Lưu Hạo Nhiên.

Mới đầu tưởng là đi chơi, thật không ngờ lại mệt thế. Toàn bộ 15 ngày của chúng tôi, yêu cầu phải hoàn thành một đợt huấn luyện biểu diễn kịch Nô một cách có hệ thống.

Kịch Nô là loại hí kịch truyền thống chủ yếu nhất của Nhật. So với hí kịch thông thường, việc tập luyện loại kịch này cực kỳ chú trọng đến sự khống chế của diễn viên với cơ thể mình, nó có tư thế tiêu chuẩn và bước đi rất đặc thù, trung tâm của toàn bộ vở kịch đều nhấn mạnh vào vẻ đẹp tiết chế của cơ thể thể hiện ra trong trạng thái căng thẳng cực độ.

Huấn luyện của chúng tôi nghe thì có vẻ rất đơn giản, yêu cầu chủ yếu là diễn viên nắm được cách khống chế cơ thể trong khi vận động mạnh và với biên độ lớn lặp đi lặp lại. Nói một cách đơn giản, thông thường khi cảm thấy mệt, người bình thường sẽ không tự chủ được mà thở hổn hển, nhưng thầy giáo yêu cầu bạn phải thở đều đặn. Người bình thường khi đi đường, tư thế thoải mái liền lạc, đầu cũng chuyển động theo thân thể, nhưng trên lớp yêu cầu sử dụng cách bước đi đặc biệt, chân nhấc lên 90 độ rồi dẫm xuống, vả lại trong quá trình đó đầu không được phép nhúc nhích, lúc này khống chế cơ thể mình là quan trọng nhất. Mười lăm ngày của chúng tôi, kỳ thực hoàn toàn chưa thể nhập môn kịch Nô, nhưng có thể thầy giáo cũng hi vọng qua đợt huấn luyện này, giúp chúng tôi nhìn thấy cơ thể mình, điều khiển được cơ thể mình.

Những động tác này có thể học rất nhanh, nhưng làm thì rất khó, phải ra sức mà luyện tập, mỗi ngày đều phải luyện tập. Phải đi tìm phương pháp, chân nên dùng sức thế nào khi dẫm xuống mới đúng. Trong các động tác cơ thể không hợp thói thường này, phương thức dùng sức cũng cần phải điều chỉnh. Ví dụ, khi chúng ta phát lực bình thường, cơ thể cứng đờ, giống như cây gậy vậy, đập vào liền nảy bật lên. Nhưng lúc huấn luyện tìm được phương pháp sẽ phát hiện ra, cần phải dùng bụng để phát lực, để eo hông như lò xo, như vậy khi cơ thể chuyển động, có thể nhờ eo hông giữ lại sức, từ đó giữ được phần đầu không nhúc nhích.

Người Nhật làm việc gì cũng rất tỉ mỉ. Người trong đoàn kịch không phải loại học trò mười mấy hai mấy tuổi như chúng tôi, bọn họ có các ông già năm sáu mươi tuổi, cũng có các cô ba bốn mươi tuổi, nhiều người đã là mẹ trẻ con.

Lần huấn luyện này được thực hiện ở một làng hí kịch ở Nhật, là một trung tâm kịch Nô do thầy Suzuki Tadashi dành 40 năm xây dựng, làng hí kịch này nằm ở tỉnh Toyama, trong làng gần đó chỉ có nhân viên đoàn kịch và một số dân địa phương. Trong làng hí kịch có nhà hát, sân tập... nơi duy nhất có thể tiêu tiền là một cái máy bán hàng tự động, bốn ngày bổ sung hàng một lần, đồ uống mua được ở đó không quá hai mươi loại, còn không bằng một tiệm tạp hoá nhỏ. Đường xuống núi phải lái xe hơn một tiếng, trong núi có gấu, hàng ngày chỉ có thể ăn ở nhà ăn.

Mỗi ngày huấn luyện xong kể cả có rất mệt rồi, đám con trai bọn tôi cũng sẽ tụ tập uống chút rượu sake, chơi trò Ma sói, chơi bài. Không khí trong núi rất tốt, buổi tối có lúc tôi sẽ mang máy ảnh ra chụp sao, có thể chụp đươc chòm sao Bắc Đẩu rất sáng, bình thường hiếm khi thấy được.

Từ trong làng đi bộ khoảng hai mươi phút lên núi sẽ gặp một suối nước nóng, là kiểu suối nước nóng lộ thiên tự nhiên. Khoàng thời gian mà chúng tôi hưởng thụ nhất, chính là sau khi huấn luyện, cả đám vung vẩy khăn bông, cầm theo loa di động bật nhạc, vừa hò vừa hát chạy lên núi ngâm nước suối, cảm giác rất thoải mái, không cần phải nghĩ ngợi gì, một thứ cảm giác an tâm khi được thiên nhiên và bóng tối bao trùm xung quanh.

Khoảng thời gian đó không thể coi là tiêu chuẩn cho thời đại học, nhưng lại là cuộc sống tập thể ở đại học mà tôi đã lâu không được trải qua. Cảm giác dường như ở chốn hoàn toàn cách biệt với xã hội này, tất cả chúng tôi một mặt vừa nhận thức lại chính mình, tìm lại tay, tìm lại chân của mình trong khi học tập môn kịch Nô cổ xưa này, một mặt ở giữa chốn núi non gột rửa đi những phù phiếm ồn ào của thành phố, ở trong ngôi làng chỉ có một cái máy bán hàng tự động, mỗi người đều trở thành một phiên bản thuần khiết hơn của chính mình.

Tôi có cảm giác, mười lăm ngày ở trong núi này, mỗi một bạn học của tôi đều trở nên đẹp hơn, chỉ nửa tháng ngắn ngủi sống với lớp, liền cảm thấy con trai trong lớp rất tuấn tú, con gái trong lớp rất xinh đẹp, đó là một thứ mị lực toát lên khi một người nào đó nghiêm túc làm việc.

Huấn luyện kết thúc thì mọi người cùng trở về ký túc xá, con trai ở trong phòng trải chiếu tatami ở tầng 1, hai người một phòng, con gái ở trên tầng hai. Nếu như là lúc mới khai giảng, có lẽ sẽ có rất nhiều người bắt đầu yêu đương, nhưng giờ mọi người đã quen nhau quá rồi, ngược lại dường như đã quay trở về trạng thái không còn những chuyện ấy nữa, giống như học sinh tiểu học vậy. Thân thuộc và hiểu rõ nhau hơn, nhưng lại đều rất yên tâm.

Hồi tưởng lại, những ngày đó thực sự rất lãng mạn, không phải kiểu lãng mạn giữa con trai và con gái, mà là kiểu lãng mạn tập thể, khi mỗi tối cả một đám bạn có thể ngồi trên bậc đá ngoài cổng, người nói chuyện thì cứ nói chuyện, người uống rượu thì cứ uống rượu, rồi cả đám cùng ngắm sao trời. Trong ký ức, chỉ có hồi còn nhỏ xíu mới từng làm những chuyện kiểu thế, về sau từ khi bắt đầu đi học thì không còn nữa rồi. Trong bầu không khí như thế, mọi người đều thể hiện ra một trạng thái hoàn toàn khác, thực sự rất dễ chịu.

Cả đợt huấn luyện kéo dài tổng cộng mười lăm ngày, mỗi ngày sáu tiếng, kiểu huấn luyện toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần thế này rất mệt, nhưng mệt thì mệt, mười lăm ngày ở Nhật Bản đó, tâm trạng tôi rất thoải mái. Tôi rất kiên trì yêu cầu công ty, suốt quãng thời gian này không xin nghỉ một lần nào, cũng yêu cầu bản thân không được đến muộn chỉ một phút. Tôi hy vọng có thể dồn hết sức lực và tâm trí vào đợt huấn luyện không dễ gì có được này. Có thể hơi kiêu ngạo mà nói rằng, sau đấy, trong buổi diễn báo cáo ở trường, tôi là người đứng ở chính giữa, vả lại còn giữ được quan hệ rất tốt với các thầy giáo, diễn viên của đoàn kịch bên kia. Thầy giáo cũng khen tôi, nói vốn dĩ thầy lo tôi sau khi đóng phim xong tâm trạng sẽ phập phù không ổn định. Nhưnng thực ra bản thân tôi biết, khoảng thời gian đó vừa khéo là lúc tôi cảm thấy mình cần học tập sau khi quay xong mấy bộ phim lớn, là lúc tôi cảm thấy thiên phú hoặc giả là thứ mình thông minh hơn người khác của mình đã không còn đủ dùng nữa.

Khi đang cảm thấy mình không đủ kiến thức để dùng, thì đột nhiên may mắn có cơ hội trở về với thân phận sinh viên. Việc học của tôi là của tôi, không cần phải đào móc ra cho vai diễn, không cần phải thể hiện cho người khác xem, chỉ cần hoàn thành trạng thái tốt nhất của mình là được rồi. Quan trọng hơn là, tôi đang hấp thu và tích luỹ.

Tôi biết lần tập huấn này đối với tôi thực sự rất quan trọng. Hy vọng sang năm có thời gian có thể đi thêm một lần nữa, cũng hy vọng có thể tranh thủ thời gian rảnh rỗi giữa công việc để đi học. Hy vọng thời gian và cơ hội học tập, tích luỹ của mình có nhiều hơn nữa.