Ένα από τα κουλά μου χόμπυ είναι να γράφω κατά παραγγελία. Έχω γράψει για ένα σωρό περιπτώσεις και τα 'χω δώσει, δίχως να φαίνεται το όνομά μου. Για συνηθισμένα θέματα, για παλαβά θέματα, σε κάθε είδους στυλ, ακόμα και προσωπικά του τύπου "εγώ δεν μπορώ να γράψω, θα σου πω τι θέλω να πω και γράψ'το εσύ για μένα, πώς θα το έλεγα εγώ, αν είχα την δική σου ευχέρεια."
Έχω υποσχεθεί ένα κείμενο εδώ και καιρό για το "φως".
Ποτέ δεν γράφω το παραμικρό πριν φρεσκάρω την βιβλιογραφία και αναζητήσω και νέα. Πρώτα κάνω την έρευνα και μετά γράφω.
Το "αυθόρμητο" είναι πάντοτε στημένο, μία ψευδαίσθηση καλοδουλεμένη, όπως οι στιγμές, που πιάνει ο φακός του φωτογράφου και βλέπεις ένα μόνο καρέ. Δεν βλέπεις ποτέ το πακέτο των φωτογραφιών, που πετάχτηκε για να κρατηθεί μόνο η συγκεκριμένη φωτογραφία.
Η μοναδική εκείνη στιγμή, που στην πραγματικότητα ποτέ δεν είναι μόνο μια στιγμή αλλά μια σειρά, την οποία αποκρύπτεις για να ό,τι επιλέγεις να κρατήσεις, -άσχετα αν είναι το καλύτερο ή όχι-, είναι αυτό που επιλέγεις να μοιραστείς γιατί στην πραγματικότητα είναι μία προσωπική μυστική συνομιλία, με τον ευσεβή πόθο, πως όπως εσύ συνομιλείς, έτσι θα συνομιλήσει και με κάποιον άλλον. Δεν έχει καμία σημασία αν είναι η ίδια ιστορία, ή είναι διαφορετική. Οι πλέον ομιλητικές ποτέ δεν λένε την ίδια ιστορία σε όλους αλλά είναι μικρά διαμάντια, που αντανακλούν χιλιάδες ιστορίες, που είναι ταυτόχρονα χιλιάδες ιστορίες και παράλληλα καμία από όλες αυτές.
Άνοιξα πάλι να δω τα φάσματα του φωτός, το ορατό και το αόρατο, υπέρυθρο και υπεριώδες, την ανατομία του ματιού αλλά και τον φακό της κάμερας. Δεν βρήκα απάντηση να με ικανοποιεί και σήκωσα το τηλέφωνο.
"Πες μου ξανά για τον Απόλλωνα, τον Θεό του φωτός, τους κώδικες και τους συμβολισμούς". Πήρα και χαρτί και τα σημείωσα όπως μου τα έλεγαν για να τα ξαναδιαβάσω και να ψάξω και άλλα πάνω σε κώδικες και σημειολογίες μην ξεχάσω κάτι το σημαντικό.
Πήγα και ήρθα. Ξαναπήγα και ξαναήρθα. Άναψα τσιγάρα. Άδειασα τασάκια. Στοιβάχτηκαν οι κούπες με τον καφέ στο ακατάστατο γραφείο. Με ένα word να ανοίγει και να κλείνει μέρες απανωτά δίχως λέξη για το "φως".
Εγκεφαλικά μπορούμε όλοι να μάθουμε τα βασικά για το φως. Τους νόμους της φυσικής, τα φάσματα, τους αισθητήρες μας και παρόλα αυτά να παραμένουμε τυφλοί. Όλοι οι άνθρωποι κοιτάζουν μα αυτό δεν σημαίνει πως όλοι οι άνθρωποι βλέπουν.
Το φως είναι αίσθηση. Το νιώθεις στο δέρμα σου καθώς περνάς από το σκοτάδι στο φως.
Το φως υπάρχει και στην έλλειψή του. Αν σταθείς απέναντι σε έναν άνθρωπο ακίνητος με τα μάτια κλειστά και αυτός ακολουθεί το περίγραμμά του σώματός σου, δίχως να σε αγγίζει, μπορείς να νοιώσεις με ακρίβεια το πού είναι τα χέρια του καθώς μετατρέπει την αντανάκλαση του φωτός σε θερμότητα, ικανή να την αντιληφθείς.
Το φως είναι βίωμα, διαφορετικό για τον καθένα. Σπανίως είμαστε συνειδητά παρόντες στα βιώματά μας. Συνήθως όταν βιώνουμε κάτι οι αισθήσεις μας είναι οξυμένες και ο εγκέφαλος καταγράφει, όπως μία φωτογραφική μηχανή, με κάθε λεπτομέρεια, δίχως φίλτρα και τεχνικές ευκολίες.
Ό,τι καταχωρείται ως αίσθηση, προσπαθούμε να το μεταφράσουμε, να το μεταγράψουμε σε έναν κοινό κώδικα για να το μοιραστούμε, να το προστατέψουμε από την λαίλαπα του χρόνου, που ονομάζουμε λήθη.
Όμοια με νυχτοπεταλούδες μας είναι αδύνατο να αντισταθούμε στο φως και την ισχύ του, που μας έλκει σαν μαγνήτης.
Λένε πως σε κάθε φωτογραφία, απεικονίζεται πάντα ένα πρόσωπο, που ελάχιστοι μπορούν να διακρίνουν, ο φωτογράφος.
Δεν είναι το πρόσωπό του μα η αίσθησή του. Το πώς αντιλαμβάνεται το φως, που σκορπίζεται και αντανακλάται ή απορροφάται απέναντί του και πώς ο ίδιος το βιώνει. Δεν έχει καμία σημασία αν είναι ένα τοπίο ή ένα πρόσωπο ό,τι στέκεται απέναντί από τον φακό του.
Το φως είναι η αέναη μετάπτωση ενός κύματος ενέργειας σε ύλη και το αντίστροφο. Το ίδιο είναι και μία φωτογραφία. Είναι η στιγμιαία απεικόνιση, που νιώθεις με την αφή σου σε ένα κομμάτι χαρτί ή μία οθόνη αλλά και η ενέργεια, που κρύβει η ιστορία πίσω της, η ενέργεια που ζωοδοτεί και νοηματοδοτεί τα "ναι" και τα "όχι" της.
Ένας φωτογράφος μου είπε κάποτε "Έχω τραβήξει χιλιάδες φωτογραφίες. Κάποιες από αυτές ήταν καλές. Ορισμένες πιθανώς ήταν εξαιρετικές. Καμία από αυτές δεν άλλαξε κάτι. Δεν έγινα καλύτερος άνθρωπος με την φωτογραφία."
Πιθανώς να έχει δίκιο, δεν είμαι επαγγελματίας φωτογράφος για να ξέρω από αυτά. Δεν πήγα σε σχολή αν και είχα πολλές ευκαιρίες και κατά καιρούς εξοπλισμό πιο ακριβό και εξειδικευμένο από τις γνώσεις μου.
Κάποια στιγμή με την έπαρση του φύτουκλα και το θράσος της άγνοιας εμφανίστηκα μπροστά σε κάποιον και απαίτησα να μου πει πού κάνω λάθος και οι τεχνικές, που είχα αποστηθίσει, στην ουσία με περιόριζαν στις αδυναμίες μου αντί να με απελευθερώνουν.
"Σταμάτα να σκέφτεσαι." μου είπε.
"Σταμάτα να επεξεργάζεσαι πληροφορίες. Άδειασε το μυαλό σου εντελώς και ξεκίνα να νιώθεις όμοια με μωρό, που γεννιέται αυτή την στιγμή. Μηδένισέ τις και άνοιξέ τις μία-μία, όπως τότε που το έκανες για πρώτη φορά. Τα μωρά γεννιούνται όλα τυφλά. Δεν διακρίνουν τίποτα. Πρώτα ενεργοποιούνται οι άλλες αισθήσεις. Μία-μία. Και τελευταία έρχεται η όραση."
Κατά βάθος παραμένουμε όλοι μωρά, που βλέπουμε ολίγον θολά, ολίγον στραβά, (παρόλο που θυσιάσαμε το εύρος της όρασης για την ακρίβεια εκτίμησης της απόστασης με ό,τι στέκεται απέναντί από τους ενδοφθάλμιους φακούς μας) ενώ παράλληλα ο εγκέφαλος καταγράφει, επεξεργάζεται και ενίοτε απορρίπτει ό,τι δεν αντιλαμβανόμαστε και παραμένει "τυφλό" σημείο.
Το φως είναι αίσθηση, ένωση ύλης και ενέργειας, είναι μία αίσθηση ερωτική.
Θα σ' αγκαλιάσει με τον τρόπο, που θα του το επιτρέψεις. Θα σε αγνοήσει και θα σε ξεπετάξει αν δεν το νιώθεις. Θα σε πάει παραπέρα αν του αφεθείς με τυφλή εμπιστοσύνη σε ό,τι έχει να σου δώσει. Καμία τέχνη δεν αποκάλυψε πιο ξεδιάντροπα αυτήν την αλήθεια από την φωτογραφία και αυτός είναι ο λόγος, που όλοι μας ενδόμυχα αγαπάμε να τραβάμε φωτογραφίες ασταμάτητα, επαγγελματίες και μη.
Αν και από ιατρικής απόψεως είμαι επισήμως στραβή, υπάρχουν πολλοί, που πιστεύουν πως ξέρω να βλέπω. Και εγώ όπως όλοι, γεννήθηκα τυφλή. Αν και από τα πρώτα μου χρόνια διόρθωσα την στραβομάρα μου με τους κατάλληλους φακούς, παρακολουθούσα πάντα εκείνον, που έβλεπε καλύτερα και στεκόμουν αποφασισμένη μπροστά του με την ίδια ατάκα πάντοτε:
"Μάθε με να βλέπω."
Και πάντοτε ξεκινούσαμε από το φως. Το φως ως αίσθηση και όχι ως μέσο εκβιασμού συναισθήματος ή υποβολής σκέψης.
Ο κόσμος πιστεύει πως υπάρχουν απαγορευμένοι συλλογισμοί, πιστεύω, ταυτότητες, ιδεολογίες και ενίοτε εντυπωσιάζονται πώς περιφέρομαι με άνεση ακόμη και σε θέσεις, που κανονικά θα έπρεπε να μου είναι απαγορευμένες. Στην πραγματικότητα ό,τι είναι taboo είναι οι αισθήσεις. Γνωρίζουμε και αναγνωρίζουμε μέσω της λογικής και όχι των αισθήσεων.
Για αυτό δεν μπορούμε να αντισταθούμε σε μία καλή φωτογραφία. Γιατί είναι αίσθηση, που δεν αναλύεται με την λογική. Είναι το φως που μοιραζόμαστε για ό,τι οι λέξεις δεν επαρκούν να ορίσουν. Γιατί το φως μας ορίζει, δεν το ορίζουμε.
Όπως έλεγε έτερος φίλος."Να το ζητάς το φως όπου το βρεις γιατί τίποτε άλλο δεν κόστισε πιο πολύ σε τούτα τα σκοτάδια."
Δεν έχω πτυχίο φωτογράφου. Έχω τσακωθεί αρκετές φορές για να πάρω φωτογραφίες μου πίσω. Κανείς δεν μου τις έδινε ποτέ, όσες είχα τραβήξει εγώ.
"Δεν στις δίνω. Εσύ θα τραβήξεις και άλλες. Δεν μπορείς αλλιώς. Αυτές είναι όπως με βλέπεις εσύ. Αυτές είμαι εγώ όταν είμαι μαζί σου και ό,τι μπορώ να γίνω. Και θέλω να το θυμάμαι.
Δεν θα τις πάρεις."
Το φως είναι βίωμα.
Το φως του ήλιου.
Το φως από μία λάμπα.
Το φως ενός ανθρώπου.
Η φωτογραφία δεν είναι τίποτε από άλλο από όλες αυτές τις διαβαθμίσεις του φωτός σε αρμονία, σε διαρκή μετάπτωση του ενός στο άλλο. Το στιγμιαίο κλείσιμο του φακού σε ό,τι προϋπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και μετά από εμάς.
Η σιωπηλή παράδοση στην φευγαλέα στιγμή, που επιστρέφει στο φως.