Επί προσωπικού, δεν είχα κανένα ιδιαίτερο θέμα του τύπου γιατί οι άλλοι μπορούν και όχι εγώ; Το είχα δεχτεί όπως και την φάτσα μου. "Αυτό σου κλήρωσε, deal with it". Έλα όμως που αποσυντόνιζε τους άλλους. Ό,τι και να έλεγα, άλλαζαν το θέμα στο "πες νερό" "νεό" απαντούσα, καρ καρ τα γέλια.
Κάπως έτσι ξεκίνησα να παρατηρώ φάτσες προσπαθώντας να μάθω πώς στον κόρακα προφέρουν το "ρ". Είναι σαν να θες να δεις το φεγγάρι από την κλειδαρότρυπα. Δεν ήταν γλωσσική παλινδρόμηση, χαριτωμένα νάζια ή κάτι άλλο. Απλά ποτέ δεν το είχα πει από μωρό και μέχρι να κλείσω τα 10 δεν είχα καταφέρει να το πω ούτε μια φορά.
Στο σχολείο μιας και απέφευγα να μιλάω και όταν μιλούσα έλεγα όσο το δυνατόν λιγότερα αποφεύγοντας συστηματικά κάθε λέξη που είχε το "ρ", οι δάσκαλοι είχαν την εντύπωση ότι ήμουν περιορισμένης αντίληψης, οπότε μου κόλλησε και η ταμπέλα του χαζού με τις ανάλογες παραινέσεις περί κομμωτικής ως επαγγελματικού προσανατολισμού.
Παράλληλα ψάχνοντας ταυτόσημα, συνώνυμα και γενικά ό,τι δεν είχα το "ρ" μέσα είχα περίπου το διπλάσιο λεξιλόγιο από τα συνομήλικα και είχα ξεσκονίσει ό,τι έπεφτε μπροστά μου από λογοτεχνία, εφημερίδες για να βρίσκω τρόπου να καλύπτω ότι δεν έλεγα το "ρ". Μπαίνοντας στο Γυμνάσιο, που μηδενίζει το κοντέρ, είχα βρει τον τρόπο να το καλύπτω με τον τρόπο ανάλογο που κάποια με make up καλύπτει τις ατέλειες του δέρματος μέχρι την στιγμή που κατάφερα τελικά να το προφέρω.
Καθώς το "ρ" δεν ανήκει στα "έμφυτα" φωνήεντά μου, κάποιος που γνωρίζει ορθοφωνία, εντοπίζει αμέσως ότι έχω πρόβλημα άρθρωσης. Δόξα τον Κθούλου, ελάχιστοι ξέρουν ορθοφωνία και όσοι γνωρίζουν και μου το λένε λες και ανακάλυψαν την Αμερική, απαντώ "φιλαράκι το ξέρω πριν ανακαλύψεις τι είναι ορθοφωνία, μέχρι εκεί φτάνω". Τι βιβλία ορθοφωνίας έχουν πέσει στα χέρια μου, ό,τι θες, το αποτέλεσμα το ίδιο. Μόνο ορισμένες ώρες της ημέρας μπορώ να προφέρω το "ρ".
Περνώντας τα χρόνια ανακάλυψα κάτι εξαιρετικό. Όταν κάποιος "κλειδώσει" μία άποψη για σένα, δεν αλλάζει με τίποτα. Έτσι έχω βρεθεί με άτομα για ώρες απανωτές στα όρια της εξάντλησης όπου αναπόφευκτα έχανα το "ρ" αλλά προφανώς λόγω και της δικής τους εξάντλησης, δεν το πρόσεχαν ακόμα και αν ασυναίσθητα έπεφτα στην πλήρη αφωνία του "ρ". Στα 40 μου χρόνια μόνο 2 εντόπισαν σε αυτήν την φάση της κούρασης ότι το έχανα τελείως και φυσικά γέλασαν γιατί νόμισαν ότι κάνω πλάκα. Όταν λόγω κούρασης το χάνω, δεν μπορώ αν το εντοπίσεις να το προφέρω πάλι. Έχει πάει για ύπνο. Πώς είναι η φάση; Σαν να είσαι καλεσμένος σε γάμο και όλοι φοράνε μια πρόχειρη αλεπού και εσύ σκας μύτη με τις πυτζάμες. Καθώς η γλώσσα και η χρήση της είναι αναπόσπαστο κομμάτι των διαπροσωπικών σχέσεων, το διαλείπων "ρ" στην ομίλια μου ακόνισε τον αυτοσαρκασμό μου.
Ξέρεις τι είναι να είσαι με τον έρωτα τον κινηματογραφικό σε επικά σκηνικά από αυτά που λες στα γεράματα, να σε κοιτά στα μάτια και να λιώνει και να του λες
- Αγάπη μου φέγνεις ένα ποτήγι νερό σε παγακαλώ;
Πανωλεθρία! Νόμισε πως διάλεξε την Jessica Rabbit (λέμε και καμία μαλακία να περάσει η ώρα) και του κλήρωσε ο Roger.
Φυσικά όποτε κάποιος με αποκάλεσε μαλακισμένο ποτέ δεν ήταν γιατί δεν μπορούσα να πω το "ρ", απλά ήμουν μαλακισμένο.
Συχνά το "μην μου μιλάτε, δεν έχω πιει καφέ" στην ουσία είναι "δεν έχω κάνει reboot το "ρ" στο λογισμικό μου και δεν έχω όρεξη να εξηγώ γιατί χωρίς καφέ ακούγομαι σαν να 'χω πάθει εγκεφαλικό, οπότε αν δεν καίγεται ο κώλος σου, θα περιμένεις".
Καθώς η ζωή είναι μεγάλη καριόλα, πρέπει να μιλάω περισσότερο από τον μέσο όρο. Είναι σαν να παίρνεις κουτσό και να του λες "φιλαράκι, τώρα θα προπονηθείς για μαραθώνιο, κατεβαίνεις Ολυμπιακούς". Σημείωση, όταν χάνω το "ρ" είμαι όντως αστεία, δεν έχω το γοητευτικό των Γάλλων, κοινώς ο άλλος νομίζει ότι τον δουλεύω ενώ μου μιλάει σοβαρά. Έστω το σενάριο που ο άλλος είναι σε φρίκη, άντε να πεις "Ψυχαιμία φιλαγάκι. Ένα-ένα θα τα πάγουμε με την σειλά." (Σε άλλες λέξεις δεν λέω το "ρ" και σε άλλες βάζω είτε "γ" είτε "λ", κοινώς μαντεύεις την λέξη που θέλω να πω). Κλαυσίγελος εντελώς.
"Οh fuck!" Να μία έκφραση δίχως "ρ" που αναβοσβήνει κάθε φορά που καταλαβαίνω πως αρχίζω και χάνω το "ρ" όταν είμαι στην μέση σοβαρής κουβέντας. Είναι σαν να γράφεις πανελλήνιες και να 'χεις ένα δίχρονο στο σβέρκο που 'χει όρεξη για παιχνίδια.
Κάποτε με ρώτησε κάποιος με απορία
- Καλά πώς σου ανοίγουν οι πόρτες έτσι όπως είσαι χύμα;
σκέφτηκα να του απαντήσω
- Εδώ ρε φιλαράκι κάνω σοβαρές συζητήσεις και ενίοτε μιλάω σαν να 'χω πάθει πολλαπλά εγκεφαλικά και δεν τρέχει κάστανο και τα ρούχα μου σε μάραναν;
Για κάποιον που θεωρεί δεδομένη και αυτονόητη την καθαρή άρθρωση, δεν μπορεί να αντιληφθεί τον βαθμό δυσκολίας του να έχεις ξεκάθαρες τις προτάσεις στο κεφάλι σου και το στόμα να λέει τα δικά του, το σώμα να μην ακολουθεί την σκέψη καθώς συχνά ταυτίζουμε ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις με ό,τι δεν μπορούμε να δούμε.
Και γιατί κάθομαι και στα πρίζω μάστορα τσαγκαροδευτέρα περί ορθοφωνίας;
Γιατί για τον οποιονδήποτε λόγο κάτι δεκαετίες πίσω φαινομενικά δεν είχαμε τόσα προβλήματα και ξαφνικά βρεθήκαμε με ένα σωρό διαγνώσεις που μας τις φοράνε καπέλο, οπότε αντί να σου μιλήσω για την Σούλα και τον Μήτσο σου μιλάω για μένα που με ξέρεις για να στο κάνω πιο νιανια.
Πριν 30 χρόνια που η ιατρική ακόμα προσπαθούσε να αφήσει τις κρανιοθρυψίες πίσω, η δυσαρθρία μου αντιμετωπίστηκε ιατρικά με ένα ακουόγραμμα για να αποκλείσουν την μερική κώφωση και test ευφυίας για να αποκλείσουν αυτισμό. Ούτε κωφή ήμουν, ούτε αυτισμό είχα, ούτε φυσικά είχαμε λογοθεραπευτές τότε στην Δώθε τραχανοπλαγιά.
Έκτοτε η ιατρική προχώρησε και δεν έχουμε περισσότερους αρρώστους σήμερα απλά έχουμε τα μέσα και τις γνώσεις για να κάνουμε διαγνώσεις για ένα σκασμό πράγματα. Μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες κάθε οικογένεια έκανε μια ντουζίνα παιδιά και ήταν στην μενταλιτέ "όποιο ζήσει και όποιο πεθάνει" και όταν πέθαιναν 40δες και 50δες έλεγαν "τον αγάπησε ο Θεός" και προχωρούσαν παρακάτω. Η εποχή των flintstones πέρασε. Τουλάχιστον τυπικά. Και φτάσαμε στο μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας, 2 γονείς και 2 παιδιά. Οκ, αυτό το μοντελάκι περνάει την μετα punk εποχή του, με κάθε δυνατή παραλλαγή αλλά αυτά άλλη μέρα.
Όταν νοσεί ένα μέλος της οικογένειας, νοσεί όλη η οικογένεια. Δεν θα ανοίξουμε τώρα έτερη συζήτηση γιατί ένα νοσοκομείο που δεν έχει καν γάζες, δεν μαζεύει όλη την οικογένεια για group therapy και γιατί ένας γιατρός που προσπαθεί να ρυθμίσει μία νόσο, δεν ανοίγει κουβέντα στον διπλανό του, "φιλαράκι και εσύ έχεις τα θέματά σου". Αυτό γίνεται κυρίως γιατί το ραντεβού γράφει πχ Μήτσος και όχι Μήτσος και Σια αλλά και γιατί ο άγραφος νόμος της ιατρικής είναι πως δεν μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που δεν αντιλαμβάνεται πως έχει πρόβλημα, παρά μόνο αφού σου ζητήσει βοήθεια.
Πάμε πάλι πίσω. Σου τα έκανα ζέπελιν εξηγώντας σου πως έχω πρόβλημα δυσαρθρίας. Είναι εύκολα κατανοητό εκ πρώτης. Έχεις την αντίληψη να κατανοήσεις πως δεν είναι κολλητικό και είναι παντελώς άσχετο με το αν είμαι μαλάκας ως άνθρωπος ή όχι. Η ικανότητά μου να το καλύπτω υπό προϋποθέσεις σου έχει δημιουργήσει ήδη την ψευδαίσθηση πως η προφορική μου επικοινωνία, υπακούει τους ίδιους κανόνες με την δική σου. Για το απρόσκοπτο της διαπροσωπικής μας σχέσης, σκοπίμως σε αφήνω να έχεις αυτήν την εντύπωση, εφόσον είναι άσχετο με σένα, οπότε μισή ντροπή δική μου και μισή δική σου, όταν κάποια εμπλοκή μου ξεφύγει. Τότε θα μου κάνεις πατ-πατ την πλατούλα και θα μου πεις "δεν πειράζει, εγώ σε συμπαθώ και έτσι". Τσάι και συμπάθεια που λέμε.
Ας πούμε ότι σε θεωρώ στοιχειωδώς καλό και έξυπνο άνθρωπο ειδάλλως δεν θα 'χες πάρει χαμπάρι την ύπαρξή μου. Ας κάνουμε ένα πείραμα. Πάρε 2-3 βότσαλα, χωστα στο στόμα σου, βάλε καφέ να ψήνεται και έρχομαι να συζητήσουμε περί κβαντομηχανικής. Τώρα αρχίζεις και έχεις την εικόνα πώς είναι ενίοτε όταν κουβεντιάζω. Αυτό λέγεται ενσυναίσθηση και είναι άλλη ιστορία από την συμπάθεια.
Ήμουν κακό παιδί και μου κλήρωσε; Όχι. Ήταν οι γονείς μου κακά παιδιά; Όχι. Είναι κάποιας μορφής τιμωρία; Όχι. Είμαι κάτι λιγότερο από σένα γιατί το σώμα μου δεν ακολουθεί ενίοτε την σκέψη μου; Όχι. Ντρέπομαι για αυτό; Όχι. Πρέπει να ντρέπεσαι εσύ γιατί εγώ δεν μπορώ να λέω το "ρ' 24/7; όχι. Σχετίζεται αυτό με την αντίληψή μου; Όχι. Είμαι καλύτερη/χειρότερη επειδή το έχω; Όχι. Έχει καμία σχέση με το αν είμαι μαλάκας ως άνθρωπος; Όχι. Κατά βάθος ο ίδιος άνθρωπος είμαι και όταν φοράω την κουστουμιά και κάνω ομιλίες από έδρας, ο ίδιος και όταν κυκλοφοράω σαν τον σκατζόχοιρο με τις πυτζάμες και δεν λέω το "ρ".
Μπορείς να καταλάβεις ακριβώς πώς είναι; Όχι. Σε έχω βάλει στον τοίχο και σε κοπανάω; Όχι. Ας έχω σπουδάσει ιατρική, δεν ξέρω πώς είναι να έχεις μεσογειακή αναιμία και να λες κάθε 20 μέρες πρέπει να πάω για μετάγγιση γιατί θα πέσω κάτω. Ξέρω να σου πω όλο το ιατρικό κομμάτι αλλά δεν έχω ιδέα πώς είναι να στήνεις ολόκληρη την ζωή σου γύρω από έναν θάλαμο που έχεις κλείσει ραντεβού εφ' όρου ζωής. Προσπαθώ όμως να καταλάβω με μία αναλογία της προσωπικής μου δυσαρθρίας δίχως να ταυτίζω τις 2 περιπτώσεις απλά επειδή ξέρω τι θα πει να ζορίζεσαι να προφτάσεις τους άλλους σε θέματα που τους έρχονται απρόσκοπτα.
Σε θεωρώ τρομπόνι; Όχι. Σε θεωρώ κωλόφαρδο, που μέχρι την στιγμή που ανακάλυψες ότι δεν είναι όλος ο κόσμος στα μέτρα σου, είχες την ευτυχία του ηλίθιου. Ignorance is bliss που λένε εις τα εξωτερικά. Πάμε τώρα στα ζόρια, που πρέπει να αντιληφθείς πώς κάποιος είναι στα ζόρια του.
Σταμάτα με την παπαργιά "αν ήμουν εγώ στην θέση σου/του κτλ θα έκανα αυτό". Δεν είσαι. Όσα παραδείγματα και προσομοιώσεις να σου κάνω για πόσο θα το κάνεις; για 10 λεπτά; ένα απόγευμα; είναι σαν να σε βάλω σε ένα καροτσάκι και να σου πω πήγαινε βόλτα να δεις πώς είναι τα πάντα φτιαγμένα για όσους περπατούν. Και ξέρεις γιατί θα αποτύχεις; Γιατί εξ αρχής έχεις την γνώση πως θα αφήσεις το καροτσάκι και θα περπατήσεις ενώ ο άλλος θα μείνει καρφωμένος στο καροτσάκι.
Σε κάνει αυτό κακό άνθρωπο; Όχι. Σε κάνει ηλίθιο; Μπορεί να εξηγείς άνετα κβαντομηχανική και αυτό απλά να μην το πιάνει η αντίληψή σου. Μην σκας και εγώ δεν ξέρω να μαγειρεύω. Τι να κάνεις;
Κάνε γαργάρα την άρνησή σου και δέξου τον άλλον όπως είναι με τα κουσούρια του. Όλοι μας έχουμε. Και εγώ γελάω με τα σαρδάμ μου και ουκ ολίγες φορές έχω πάρει από την αρχή προτάσεις ξανά και ξανά όχι γιατί ο άλλος δεν κατάλαβε τι είπα, απλά γιατί ήθελα να το ακούσω εγώ, να το λέω σωστά μέχρι να σιχτιρίσω και να πω "γάματο, πάμε παγακάτω".
Και μην μου φορέσεις το φωτοστέφανο του οσιομάρτυρα. Μνημόσυνα με ξένα κόλλυβα δεν περνάνε. "Ω συμφορά μου τι μας έτυχε!".. κατά το "Διαβάσαμε, δώσαμε πανελλήνιες, περάσαμε αφισσοκολητών Θράκης, ζενιάλ". 'Άλλος κάνει τον κώλο του κοτλέ παπαγαλίζοντας με το ζόρι κατεβατά όσο εσύ πηγαινοφέρνεις καφέδες και κρουασάν και πλένεις σωβρακοφανέλες. Μπορείς να κάνεις εξαιρετική κερκίδα, άλλος είναι στο γρασίδι και προσπαθεί να βάλει το γκολ άσχετα αν όλοι πανηγυρίσουν για την νίκη.
"own your own shit" που είπε η φιλόσοφος. Όταν ο άλλος κουτσαίνει, να παριστάνεις τον κουτσό δεν είναι συμπαράσταση. Συμπαράσταση είναι να ακολουθείς τον βηματισμό του δίχως κλαψομουνίαση. Ούτε να εκβιάζεις τον οίκτο για συναισθηματική ελεημοσύνη. Ξεκινάς το neging που θα τα κάνει μαντάρα αργότερα στον έξω κόσμο. Τι είναι neging? Είναι η argo για ένα μοντέλο πεσίματος. (Το ξέρω ότι είναι φαινομενικά άσχετο αλλά στο περνάω στην μηχανή του πουρέ τώρα για να είναι ευκολοχώνευτα). Neging είναι το "πέσιμο" συνήθως από άντρα του τύπου "έτσι κοντή, χοντρή, άσχημη που είσαι κανένας δεν σε θέλει αλλά εγώ σε ξεχωρίζω και είμαι ο μόνος που θα το κάνει"
Ούτε ξέρω πόσες φορές έχω κοπανήσει ιδιαιτέρως γονείς που λένε με περισσή περηφάνια περιμένοντας το παράσημο "δεν πειράζει που είναι προβληματικό, εγώ του το λέω, ότι το αγαπάω και έτσι και ας μην το αγαπήσει κανείς άλλος". Εγώ τους το δίνω πάντως το παράσημο. Της ανοιχτής παλάμης.
Ως πιστοποιημένος μαιευτήρας (τρομάρα μου) μπορώ να επιβεβαιώσω ότι παρά την πρόοδο της ιατρικής ακόμα τα μωρά έρχονται παντελώς ξεβράκωτα στην ζωή και χωρίς manual για τους χαρούμενους γονείς. Οπότε όλοι θα κάνουμε μαλακίες, απλά παρακαλάμε ενδόμυχα να μην κάνουμε καμία χοντρή και χάσουμε την μπάλα.
Ούτε θυμάμαι πόσες φορές με έχουν ξεμοναχιάσει πιτσιρίκια και μου έχουν πει συνομωτικά
"Κυρία Ιωάννα μπορείτε σας παρακαλώ πολύ να συμμαζέψετε την μαμά μου/τον μπαμπά μου γιατί κάνουν αυτό; Εσάς σας φοβάται και θα σας ακούσει. Εμένα δεν με ακούει." Έχουν υπάρξει και περιπτώσεις που με ό,τι έχω ακούσει, μετά έχει πάρει ο διάολος την Σούλα και τον Μήτσο αντάμα, υπερβαίνοντας την αρχή μου να μην μπλέκομαι σε ξένες υποθέσεις.
Όπως εγώ έχω το "ρ" σαν τα φλας, τώρα με ακούς, τώρα όχι, κάπως έτσι είναι και η νοοτροπία. Δεν αλλάζει ούτε με δυναμίτη. Μόνο μαρκαδόρους δεν έχω ξεκουβαλήσει, να ζωγραφίζω ό,τι λέω μπας και ο άλλος καταλάβει.
Και εξ' ορισμού θα αποτυγχάνει γιατί ξεκινά από λάθος αφετηρία. Κάθε φορά που η κουβέντα ξεκινάει με την φράση "οκ το παιδί έχει πρόβλημα, δεν είναι τέλειο, δεν θα γίνει τέλειο, δεν χρειάζεται να είναι τέλειο" για να είναι ευληπτη η κουβέντα, θα έπρεπε να ξεκινάει με το "οκ, σε βλέπω που δεν είσαι τέλειος και δεν πειράζει. ούτε εσύ είσαι, ούτε το παιδί και είναι οκ"