I– Quá trình hình thành, phát triểnđường lối đối ngoại thời kỳ đổi mới của Đảng.

1.  Hoàncảnhlịchsử

Tình hình thế giới từ giữa thập kỷ 80 thếkỷ XX.

-      Từgiữanhữngnăm1980,cuộccáchmạngKHvàCN(đặcbiệtlàCNTT)tiếptục pháttriểnmạnhmẽ,tạođiềukiệnthuậnlợichoLLSXcủacácquốcgiapháttriển mạnh.

-      CácnướcXHCNlâmvàokhủnghoảngnghiêmtrọngđặcbiệtlàsựsụpđổchếđộ XHCNcủaLiênXôđầunhữngnăm1990.Từđóhìnhthànhnênmộttrậttựthế giới mới.

-      Xuthếchungcủathếgiớilàmuốnhợptácđểpháttriểnkinhtếdovậycácnước điềuchỉnhchínhsáchđốinội,đốingoạiphùhợpvớitìnhhìnhmới.Nhấtlàcác nuớcđangpháttriểnphảiđổimớitưduyvềhoạtđộngđốingoại,thựchiệnchính sáchđaphươnghoá,đadạnghoáquanhệquốctế,mởrộngvàtăngcườngliên kếtvớicácnướcpháttriển.Nhằmthuhútnguồnvốn,côngnghệmởrộngthị trường...

-      Quanniệmvề vịthế, sứcmạnhcủamột quốcgia cósựthay đổinếutrướcđấy sức mạnhcủamộtquốcgialàquânsựthìnaysứcmạnhquốcgiavềkinhtế,văn hoá,xãhội...Trong đó kinh tế là quan trọng nhất.

Quátrình toàn cầu hoávà tác động của nó

-      Kháiniệm:ToàncầuhoálàquátrìnhLLSXvàquanhệkinhtếquốctếpháttriển vượt qua các rào cản biên giới quốc gia và khu vực lan toả ra phạm vi toàn cầu.

-      Đặctrưngcủatoàncầuhoálàhànghoá,vốn,sứclaođộng...vậnđộngthông thoáng,sựphâncônglaođộngmangtínhquốctế,quanhệkinhtếgiữacácquốc gia đanxen, hình thành mạng lưới quan hệ đa chiều.

-      Tác động của toàncầu hoá:

+     Tích cực:Thịtrườngđược mởrộng,cáchoạtđộngthươngmại, dịchvụ tăngmạnh đãthúcđẩysảnxuấtpháttriểnởcácnước.Vốn,KHCN,kinhnhiệmquảnlý,đầu tưđượcluânchuyểntạoramôitrườnghoàbình,hợptácgiữacácnướctrên nguyên tắccùng có lợi.

+     Tiêucực:Tạonênsựbấtbìnhđẳngtrongquanhệquốctếvàgiatăngsựphâncực giữacácnướcgiàunghèo.Docácnướccôngnghiệppháttriểnthaotúngvàchi phối quá trình toàn cầu hoá.

ĐạihộilầnthứIXcủaĐảngchỉrõ  “Toàncầuhoákinhtếlàmộtxuhướngkhách quan,lôicuốnngàycàngnhiềunướcthamgia.Xuthếnàyđangbịmộtsốnước pháttriểnvàcáctậpđoàntưbảnxuyênquốcgiachiphối,chứađựngnhiềumâu thuẫn, vừa cómặt tíchcực vừa có mặt tiêu cực, vừa cóhợp tác vừa có đấu tranh”.

Tình hình khu vực châu Á -Thái BìnhDương. (Hơn 80 nước)

-      Mặcdùcònnhiềubấtổnnhưpháttriểnvũkhíhạtnhân,tranhchấplãnhhảivùng biểnĐôngvàviệccácnướclớntrongkhuvựcđangtìmcáchtranhgiànhảnh hưởng,giàunghèotrongkhuvựcngàycàngcaonhưngchấuÁ-TháiBình Dương vẫn đượcđánh giá là khu vự ổn định nhất.

-      Làkhuvựccótiềmlựckinhtếmạnhvànăngđộngnhấtvớixuhướngchunglà hoà bình, hợp táccùng có lợi.

-      YêucầucủacáchmạngViệtNam:Giảitoảthùđịch,đốiđầu,pháthếbaovây, cấmvậntiếntớibìnhthườngvàhợptácvớicácnướcphưongTây.Phảichốngtụt hậuvềmặtkinhtếbằngcáchpháttriểnnộilựcvàtranhthủngoạilựcthôngqua cáchchính sáchđối nội, đối ngoại.

2.  Cácgiaiđoạnhìnhthànhvàpháttriểnđườnglối.                   Giai đoạn 1986-1996.

-      Xáclậpđường lốiđốingoạiđộc lậptự chủ,rộngmở, đaphương hoá,đadạng hoá

quanhệquốctế.Đâylàgiaiđoạnmởcửađơnphương,quanhệkinhtếquốctế diễn ra một chiều.

-      Độclậptựchủtrongviệcxácđịnhđườnglốiquanhệkinhtếhợptácvớicác nước mà không phụ thuộcvào nước ngoài.

-      Thể hiện của đường lối

+     Tháng 12/1987, lần đầu tiên Luật đầu tư nước ngoài tại VN được ban hành

+     Năm 1989 lầnđầu tiên VN xoá bỏ độc quyền trong kinh doanh xuất nhập khẩu.

+     Tháng5/1988BộChínhtrịranghịquyếtsố13vềnhiệmvụvàchínhsáchđối ngoạitrongtìnhhìnhmớilàphảicủngcốvàgiữvữnghoàbìnhđểtậpchungxây dựngvàpháttriểnkinhtếvớicácchủtrươngđổimớitưduyqhệquốctếvà chuyểnhướngchỉđạochiếnlượcđốingoạicủaĐảngtrongtìnhhìnhmới.Đặt nềnmóngchosựhìnhthànhđườnglốiđốingoạiđộclậptựchủ,rộngmở,đa dạng hoá,đa phương hoá quan hệ quốc tế.

+     ĐạihộiVII(6/1991)đềrachủtrương“hợptácbìnhđẳngcùngcólợivớitấtcả cácnước,khôngphânbiệtchếđộchínhtrị-xãhộikhácnhautrêncơsởcác nguyên tắccùng tồn tại hoà bình”

*     Cơsởđưarađườnglốinhậnbiếtđượclợiíchtrongquanhệkhôngchỉchogiai cấpmà còn có lợi cho toàn thể dân tộc, khu vực.

*     Phươngchâm“ViệtNammuốnlàmbạnvớitấtcảcácnướctrongcộngđồngthế giới, phấn đầu vì hoàbình, độclập và phát triển”

Tómlại:PhươngchâmvàvềhoạtđộngkinhtếđốingoạicủaĐảngtalàmụctiêu chung củathời đại, phấn đấu vì hoà bình và phát triển.

*     CươnglĩnhxâydựngđấtnướctrongthờikỳquáđộlênCNXHđượcĐạihộiVII thôngquađãxácđịnhmụctiêuhữunghịvàhợptácvớinhândântấtcảcácnước trên thế giới

*     CácHộinghịTW(khoáVII)tiếptụccụthểhoáquanđiểnĐạihộiVIIvềlĩnh vực đối ngoại.Trong đó Hội nghi 3 khoáVII(6/1992)nhấn mạnh yêu cầuđa dạng hoá, đaphương hoá quan hệ quốc tế.

*     HộinghịđạibiểutoànquốcgiữanhiệmkỳkhoáVII(1/1994)triểnkhaimạnhmẽ đưònglốiđốingoạiđộclậptựchủ,đadạnghoá,đaphưonghóaquanhệkinhtế đối ngoại.

-      Bổsungvàpháttriểnđườnglốiđốingoạitheophươngchâmchủđộng,tíchcực hội nhập kinh tế quốctế.

-      ĐạihộiVIIIcủaĐảng(6/1996)tiếptụcmởrộng,đẩymạnhquanhệkinhtếquốc tế,hợptácnhiềumặtvớicácnướcvàxâydựngnềnkinhtếmởnhưtăngcường quan hệkinh tế với cácnước làng giềng, nước ASEAN...

-      HộinghịlầnthứtưBanChấphànhTrungươngkhoáVIII(12/1997)chỉrõ:trên cơsởpháthuynộilực,thựchiệnnhấtquánlâudàichínhsáchthuhútnguồnnhân lựcbênngoài.KhẩntrươngvàvữngtrắcviệcđàmphánHiệpđịnhthươngmại vơi Mỹgia nhập APECvà WTO.

-      So với Đại hội VIIthì Đại hội VIIIcó nhiều tích cựchơn như:

+     Mộtlà: Chủ trương mở rộngquan hệ với cácĐảng cầm quyền vàcácĐảng khác.

+     Hailà:Quántriệtyêucầumởrộngquanhệđốingoạinhândân,quanhệvớicác tổ chức phi chính phủ.

+     Balà:LầnđầutiênĐảngtađưarachủtrươngthửnghiệmđểtiếntớithựchiện đầu tư nước ngoài.

-      ĐạihộiĐạibiểutoànquốclầnthứIX(4/2001)Đảngnhấnmạnhchủtrươngchủ động hội nhập kinh tế quốctế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực.

+     Xâydựng nềnkinh tế độc lập tự chủ về đường lối, chính sách.

+     Cótiềmlựckinhtếđủmạnh.Kếthợpnộilựcvàngoạilựcđểhìnhthànhnguồn lực tổng hợp phát triển đất nước

+     Đủ điều kiệnđể chủ động hội nhập kinh tế quốc tế .

-      ĐạihộiIXđãpháttriểnphươngtrâmĐạihộiVIIlà“ViệtNammuốnlàbạncác nướctrongcộngđồngthếgiớiphấnđấuvìhoàbình,độclậpvàpháttriển”thành “VNsắnsànglàbạn,làđốitáctincậycủacácnướctrongcộngđồngquốctế phấn đấuvì hoà bình, độc lập và phát triển”

+     Tháng11/2001BộChínhtrịranghịquyết07vềhộinhậpkinhtếquốctếvới9

nhiệm vụ và 6 phương pháptổ chứchội nhập

+     Ngày5/1/2004Hộinghịlầnthứ9nhấnmạnhchuẩnbịtốtcácđiềukiệntrong nướcđểsớmranhậpWTOVàkiênquyếtđấutranhvớicáclợiíchcụcbộkìm hãm quátrình hội nhập.

-      ĐạihộiĐạibiểutoànquốclầnthứX(4/2006)tiếptụcthựchiệnquanđiểmĐại hội IX đồng thời đề ra chủ trương:

+     Chủđộnghộinhậpkinhtếquốctếtrongviệcquyếtđịnhđườnglốichínhsách lường trước những khó khăn, thử thách cũng như tận dụng thuận lợi.

+     Tíchcựchộinhậpkinhtếquốctếlàkhẩntrươngchuẩnbịđiềuchỉnhđổimớibên trong sao chophù hợp với nhiệmvụ và tình hình mới.

KếtLuận:ChứngtỏnềnkinhtếVNsau10nămđổimới(1986-1996)đếnĐạihội X(4/2006)đãcóbước pháttriểnđồngthờiĐảngta đãnhậnthứcđượctrongquan hệkinhtếquốctếdiễnramộtcáchđồngbộ.Hìnhthànhđườnglốiđốingoạiđộc lậptựchủ,hoàbình,hợptácpháttriển,chínhsáchđốingoạirộngmở,đaphương hoá, đadạng hoá cácquanhệ kinh tế quốc tế.

II-Nội dung đường lối đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế thời kỳ đổi mới.

1.  Mụctiêu,nhiệmvụvàtưtưởngchỉđạo.

Cơhội và thách thức.

Cơhộivàtháchthứccómốiquanhệ,tácđộngqualại,cóthếchuyểnhoálẫn nhau.Tận dụng tốt cơ hội sẽtạo ra thếvà lực mới vượt quathách thức.

-      Vềcơ hội:

+     Xuthếhoàbình,hợptácpháttriểnvàxuthếtoàncầuhoákinhtếtạothuậnlợi cho nướcta mở rộng quan hệ đói ngoại, hợp tácphát triển kinh tế.

+     Thắnglợicủasựnghiệpđổimớiđãnângcaothếvàlựccủanướctatrêntrường quốc tế,tạo tiềnđề mới cho quan hệ đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế.

-      Vềtháchthức:

+     Nhữngvấnđềvềtoàncầuhoánhưphânhoágiàunghèo,dịchbệnh...gâyratác động tiêu cựcđối với nước ta.

+     Sứcépcạnhtranhgaygắttrêncảbacấpđộ:Sảnphẩm,doanhnghiệpvàquốcgia cùngvớiđónhữngbiếnđộngthịtrườngquốctếđanglàtháchthứctolớnđốivới nền kinh tế VN.

+     Lợidụngqúatrìnhtoàncầuhoácácthếlựcthùđịchsửdụngchiêubài"dânchủ", "nhânquyền" chống phá chếđộ chính trị và sửổn định, phát triển củanước ta. Mụctiêu, nhiệm vụ đối ngoại.

-      Nhiệm vụ.

+     Giữ vững môi trường hoàbình, ổn định: tạo điều kịênthuậnlợi chocông cuộc đổi mới phát triển kinh tế-xãhội làlợi ích caonhất của Tổ Quốc.

+     Mởrộngđốingoạivàhộinhậpkinhtếquốctế.Kếthợpnộilựcvàngoạilựctạo thành nguồn lực tổng hợp để đẩymạnh quá trình CNH-HĐH.

-      Mụctiêu.

+     Thực hiện dân giàu nước mạnh, xãhội côngbằng, dân chủ, văn minh, phát huy và nângcaovịthếcủaVNtrongquanhệquốctế,gópphầntíchcựcvàocôngcuộc đấutranhchungcủanhândânthếgiớivìhoàbình,độclậpdântộcdânchủvà tiến bộ xã hội.

Tư tưởng chủ đạo.

-      Bảođảmlợiíchcủadântộcchânchínhlàxâydựngthànhcôngvàbảovệvững trắc Tổ quốc XHCN,thực hiệnnghĩavụ quốc tế theo khả năng củaVN.

-      Giữvữngđộclậptựchủ,tựcườngđiđôivớiđẩymạnhđaphươnghoá,đadạng hoá quanhệ đối ngoại.

-      Nắmvữnghaimặthợptácvàđấutranhtrongquanhệquốctế.Đấutranhđểhợp tác,tránh trực diện đối đầu,bị đẩy vào thế cô lập.

-      Mởrông quanhệ với mọi quốcgia và vùng lãnh thổ ko phân biệt chế độ chính trị.

-      KếthợpđốingoạicủaĐảng,ngoạigiaocủaNhànướcvàđốingoạinhândân.Hội nhập kinh tế quốctế là công việc củatoàndân.

-      Giữvữngổnđịnhchínhtrị,kinhtế-xãhội:giữgìnbảnsắcdântộcbảovệmôi trường sinh thái trong quá trình hội nhập.

-      Phát huy tối đa nội lực đi đôi với thu ngoại lực: Vốn,KHCN...

+     Xâydựng nềnkinh tế độc lập tự chủ

+     Tạoravàsửdụngcóhiệuquảlợithếsosánhcảuđấtnướctrongquátrìnhhội nhập.

-      Cảithiệnthểchế,cơchế,chínhsáchkinhtếphùhợpvớichủtrương,địnhhướng củaĐảng, Nhà nước và theo lộ trình cam kết hội nhập WTO.

-      GiữvữngvàtăngcườngsựlãnhđạocủaĐảng,quảnlýcủaNhànước,vaitròcủa

MặttrậnTổquốcvàcácđoànthểnhândân,tôntrọngvàpháthuyquyềnlàmchủ củanhândân,tăngcườngsứcmạnhcủakhốiđạiđoànkếttoàndẩntongtiếntrình hội nhập kinh tế quốctế.

2.  Mộtsốchủtrương,chínhsáchlớnvềmởrộngquanhệđốingoại,hộinhập

kinhtếquốctế.

NghịquyếtHộinghịTƯkhóaX(2/2007)đãđềramộtsốchủtrươngchínhsách lớn.

-      Đưacácquanhệquốctếđãđượcthiếtlậpđivàochiềusâu,ổnđịnhvàbền vững:tạosựbìnhđẳngtrongviệhoạchđịnhchínhsáchthươngmạitoàncầu,bảo vệ quyềnlợi doanhnghiệp VN và hạn chếđuợc thiệt hại trong hội nhập.

-      Chủđộngvàtíchcựchộinhậpkinhtếquốctếtheolộtrìnhphùhợp:tậndụngcơ hội, vượt qua thử thách,từng bước dần dầnmở cửathị trường theo lộ trình hợp lý.

-      Bổsungvàhoànthiệnhệthốngphápluậtvàthểchếkinhtếvớicácnguyêntắc, quy định củaWTO.

+     Bảođảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

+     Đadạng cáchình thức sởhữu, phát triển kinh tế nhiều thành phần.

+     Thúc đẩy sựhình thànhvà phát triển vàtừng bước hoànthiệnthị trường.

+     Xâydựngsắcthuếcôngbằng,thốngnhấtđơngiảnthuậntiệnchomỗichủthể kinh doanh.

-      Đẩymạnhcảicáchhànhchính,nângcaohiệuquảhiệulựccủabộmáynhànước: Loại bỏ thủ tục ko cần thiết,công khai minh bạchmọi chính sách..

-      Nângcao năng lực cạnh tranh quốc gia, doanh nghiệpvà sản phẩm trong hội nhập kinhtếquốctế:NângcaonănglựcđiềuhànhcủaChínhphủ,nănglựccạnhtranh củadoanh nghiệp nói chung và sảnphẩm nói riêng.

-      Giải quyết tốt cácvấn đề văn hoá, xãhội và môi trường trong quátrình hội nhập:

+     Giữgìn vàphát huynềnvăn hóađậm đàbảnsắcdântộc, tiếpthu cóchọnlọc trên nguyên tắc"Hòa nhập chứ không hoàtan".

+     Xâydựngvàvậnhànhcóhiệuquảmạnglướiansinhxãhộinhưgiáodục,bảo hiểm, xoá đói giảm nghèo...

-      Giữ vững và tăng cường quốcphòng an ninh trong qúa trình hội nhập.

-      PhốihợpchặtchẽhoạtđọngđốingaọicảuĐảngngoạigiaocủaNhànướcvàđối ngoại củanhân dân; chính trị đối ngoại vàkinh tế đối ngoại

-      ĐổimớivàtăngcườngsựlãnhđạocủaĐảng,sựquảnlýcủaNhànướcđốivới cáchoạt động đối ngoại.

III-Thành tựu, ý nghĩa, hạn chếvà nguyênnhân.

1.  Thànhtựuvàýnghĩa

Sauhơn20nămđổimớiđườnglốimởrộngquanhệđốingoại,hộinhậpkinhtế quốc tế,nướcta đạt được những kết quả

Mộtlà,Pháthếbaovây,cấmvậncủacácthếlựcthùđịch,tạodựngmôitrường quốc tếthuậnlợi chosự nghiệp xây dựng và bảovệ Tổ quốc.

Hailà,giảiquyếthoàbìnhcácvấnđềvềbiêngiới,lãnhthổbiểnđảovớicác nước liên quan.

Balà,mở rộng quan hệđối ngoại theo hướng đa phương hóa, đa dạng hoá.

Bốnlà,tham gia cáctổ chức kinh tế quốc tế.

Nămlà,thuhútđàutưnướcngoài,mởrộngthịtrườngtiếpthukhoahọccông nghệ vàkỹ năng quản lý.

Sáulà,từngbướcđưahoạtđộngcủacácdoanhnghiệpvàcảnềnkinhtếvàomôi trường cạnh tranh.

2.  Hạnchếvànguyênnhân

-      Trongquanhệvớicácnước,nhấtlàcácnướclớnchúngtacònbịlúngtúngbị động. Chưaxây dựng được lợi ích đan xen, tuỳ thuộc lẫn nhau với cácnước.

-      Mộtsốcơchếchínhsáchchậmđổimớisovớiyêucâumởrộngquanhệđối ngoại,hộinhậpkinhtếquốctế.Hệthốngphápluậtchưađồngbộ,chưahoàn chỉnh gâyra nhiều khó khăn.

-      Chưahìnhthànhmộtkếhoạchtổngthểvàdàihạn,mộtlộtrìnhthíchhợpchoquá trình hội nhập.

-      Doanhnghiệpnước ta không có khả năng cạnhtranh caovì quy mô vàvốn...nhỏ.

-      Độingũcánbộlĩnhvựcđốingoạichưađápứngđượccảvềchấtlượngvàsố lượng.Cánbộdoanhnghiệpíthiểubiếtvềluậtphápquốctếvàkỹthuậtkinh doanh.