danh måc thuÑc thi thñc hành

I.Nhóm ThuÑc gi£i biÃu( 8)

1. Qu¿ Chi

Bp dùng: cành

Tính vË: vË cay,ngÍt; tính ¥m

Quy kinh: vào kinh ph¿, tâm, bàng quang

Công nng: phát hãn gi£i c¡, ôn kinh, thông d°¡ng

Chç trË:

Gi£i biÃu tán hàn: chïa c£m m¡o phong hàn biÃu thñc không ra mÓ hôi và có ra mÓ hôi( biÃu h°)

Thông d°¡ng khí

Làm ¥m thông kinh m¡ch, iÁu trË phong hàn, th¥p trÇ

Hành huy¿t gi£m au: au d¡ dày, ¡i tràng, b¿ kinh thÑng huy¿t ß phå nï

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi có chéng th¥p nhiÇt, âm h° hÏa v°ãng, au bång, các chéng xu¥t huy¿t, phå nï có thai không °ãc dùng

2. Ma Hoàng

Bp dùng: toàn cây bÏ rÅ và Ñt

Tính vË: vË cay, ¯ng; tính ¥m

Quy kinh: ph¿, bàng quang

Công nng: phát hãn, tán hàn, tuyên ph¿, bình suyÅn, lãi thçy, tiêu thing

Chç trË:

Gi£i c£m hàn do td phát hãn, h¡ nhiÇt

Thông khí ph¿, bình suyÅn: dùng khi c£m m¡o phong nhiÇt kèm theo ho, suyÅn

Lãi niÇu tiêu phù thing, viêm th­n c¥p tính

Kiêng kõ: Nhïng ng°Ýi biÃu h°, nhiÁu mÓ hôi, ph¿ h° có sÑt cao( ho lao), cao HA không dùng

3. T¿ Tân

Bp dùng: toàn cây c£ rÅ

Tính vË: vË cay, tính ¥m

Quy kinh: th­n, ph¿, tâm

Công nng: phát tán phong hàn, thông kinh ho¡t l¡c,khé é chÉ ho

Chç trË:

Chïa c£m m¡o phong hàn, au §u, t¯c mii. Chïa viêm xoang có thà phÑi hãp vÛi b¡c hà, b¡ch chÉ, th°¡ng nh) tí

Khé phong gi£m au: chïa au §u, au rng, au nhéc khÛp x°¡ng, au dây TK do l¡nh

Chïa ho, Ým nhiÁu, suyÅn téc khó thß

Lß mÓm, lß l°ái, au rng, hôi miÇng

Kiêng kõ: thà âm h° hÏa v°ãng, ho khan mà không có Ým không nên dùng

4. Cát Cn

Bp dùng: dùng rÅ ã qua ch¿ bi¿n

Tính vË: vj ngÍt, cay; tính l°¡ng

Quy kinh: tó, vË

Công nng: thng d°¡ng khí tán nhiÇt, sinh tân dËch chÉ khát

Chç trË:

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt có sÑt cao, phiÁn khát, au §u ·c biÇt au vùng sau §u, vùng ch©m và vùng gáy ho·c céng gáy, cÕ gáy au, khó quay cÕ

Gi£i Ùc, làm mÍc ban ch©n

Sinh tân chÉ khát trong các bÇnh sÑt cao gây phiÁn khát

Chïa Éa ch£y nhiÅm trùng, lõ lâu ngày

Thanh tâm nhiÇt dùng trong chéng niêm m¡c, môi lß loét, mån nhÍt, các chéng bí tiÇn, tiÃu buÑt, d¯t, n°Ûc tiÃu åc

5. Cúc Hoa

Bp dùng: dùng hoa cça cây cúc hoa vàng ho·c tr¯ng

Tính vË: vj ¯ng, cay; tính h¡i hàn

Quy kinh: ph¿, can, th­n

Công nng: phát tán phong th¥p, gi£i Ùc, giáng áp

Chç trË:

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt, có biÃu hiÇn sÑt cao, au §u

Thanh can sáng m¯t: dùng khi kinh can bË phong nhiÇt, m¯t s°ng au Ï

Bình can h¡ HA

Gi£i Ùc, chïa mån nhÍt

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi tó vË h° hàn, ho·c au §u do phong hàn không nên dùng

6. M¡n Kinh Tí

Bp dùng: qu£ chin ph¡i s¥y khô

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính h¡i hàn

Quy kinh: can, ph¿, bàng quang

Công nng: phát tán phong nhiÇt, lãi niÇu, thông kinh ho¡t l¡c

Chç trË:

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt, gây au §u, hoa m¯t, chóng m·t( biÇt nhéc §u bên thái d°¡ng, au nhéc trong m¯t)

Thanh can sáng m¯t, chïa au m¯t Ï, viêm k¿t m¡c c¥p

Trë tê th¥p co qu¯p, dùng trong các bÇnh phong th¥p, chân tay giá l¡nh, co qu¯p

Làm h¡ HA

Chïa phù thing do viêm thân, phù dË éng do tác dång lãi niÇu

Kiêng kõ:nhïng ng°Ýi huy¿t h° mà au §u dùng ph£i th­n trÍng vì thuÑc có tính thng tán

7.Sài HÓ

Bp dùng: rÅ

Tính vË: vË ¯ng; tính hàn

Quy kinh: can, ßm, tâm bào, tam tiêu

Công nng: thoái nhiÇt( gi£m sÑt), th° can, thng d°¡ng

Chç trË:

Chïa c£m m¡o nh°ng bán biÃu bán lý, có thà dùng bài tiÃu sài hÓ thang

Chïa c£m m¡o nhiÇt, dùng vÛi bÇnh nhân sÑt do c£m m¡o

Chïa sÑt rét

S¡ can gi£i u¥t do can khí u¥t k¿t gây ra các chéng suy nh°ãc th§n kinh, hoa m¯t, chóng m·t, au téc ngñc s°Ýn, b¿ kinh, thÑng kinh&

Chïa loét d¡ dày- tá tràng, Éa ch£y

Có tdung thng d°¡ng à chïa các chéng sa giáng do khí h° sinh ra

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi âm h° hÏa v°ãng, nôn lãm, ho §u au cng không nên dùng

Do có ch¥t saponin có tính ch¥t kích thích vì th¿ khi dùng liÁu cao có thà gây nôn, lãm giÍng

8. Thng Ma

Bp dùng: rÅ

Tính vË: vË ngÍt, cay, h¡i ¯ng; tính hàn

Quy kinh: ph¿, vË, ¡i tràng

Công nng: phát tán phong nhiÇt, gi£i nhiÇt, thng d°¡ng

Chç trË:

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt, làm ra mÓ hôi

Gi£i Ùc chïa các chéng do vË nhiÇt gây ra nh° loét miÇng, s°ng au rng lãi, au hÍng, làm cho sßi mÍc

Làm cho ph§n khí i lên phía trên, dùng trong các tr°Ýng hãp trung khí bË h¡ hãm, d«n ¿n các chéng sa giáng

II.Nhóm thuÑc phát tán phong th¥p(4)

1. ThÕ phåc linh

Bp dùng: thân rÅ

Tính vË: vË ngÍt, nh¡t; tính bình

Quy kinh: vào kinh can, th­n, vË

Công nng: trë phong th¥p, lãi gân cÑt, gi£i Ùc thçy ngân

Chç trË:

Chïa au nhéc khÛp x°¡ng

Gi£i Ùc thçy ngân

Trë rôm s£y, mån nhÍt

Dùng trong nhân dân à t©y Ùc c¡ thÃ, bÕ d¡ dày, khÏe gân cÑt, làm cho ra mÓ hôi, chïa au nhéc khÛp x°¡ng

2. Ké §u ngña( th°¡ng nh) tí)

Bp dùng: qu£ chin ph¡i s¥y khô

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính ¥m.

Công nng: phát tán phong hàn, phát tán phong th¥p, gi£i Ùc, gi£i dË éng

Chç trË:

Khé phong th¥p gi£m au, dùng chïa au khÛp, au dây th§n kinh, chân tay co qu¯p tê d¡i

Chïa c£m m¡o phong hàn d«n ¿n au §u

Gi£i dË éng, ban ch©n, m©n ngéa, viêm mii dË éng do l¡nh

ChÑng viêm: chïa viêm xoang, viêm mii mãn tính, chïa au rng( s¯c l¥y n°Ûc ng­m)

Sát trùng chïa mån nhÍt, v¿t th°¡ng& n¥u n°Ûc ría

Tán k¿t: làm mÁm các khÑi r¯n, dùng vÛi bÇnh b°Ûu cÕ

Lãi niÇu, chïa phù thing

Kiêng kõ: kiêng n lãn, thËt ngña

3. Ngi Gia Bì

Bp dùng: vÏ thân, rÅ

Tính vË: vË cay, tính ¥m

Quy kinh: can, th­n

Công nng: trë phong th¥p, m¡nh gân x°¡ng

Chç trË:

Chïa các bÇnh au l°ng gÑi, au khÛp, s°ng khÛp, gân co qu¯p

BÕ d°áng khí huy¿t: dùng khi c¡ thà suy nh°ãc, thi¿u máu vô lñc, mÇt mÏi

KiÇn tó cÑ th­n, dùng khi da thËt teo nh½o, b¡i liÇt tr» em ch­m bi¿t i, ch­m mÍc rng

Lãi tiÃu, tiêu phù thing

Gi£m au, dùng trong sang ch¥n g«y x°¡ng

Gi£i Ùc, chïa mån nhÍt, sang lß

4. Kh°¡ng Ho¡t

Bp dùng: rÅ

Tính vË: vË cay, ¯ng, tính ¥m

Quy kinh: bàng quang, can, th­n

Công nng: phát tán phong hàn, trë phong th¥p, gi£m au

Chç trË:

Tán hàn gi£i biÃu, dùng khi c£m m¡o phong hàn, au §u, toàn thân au mÏi

Trë th¥p chÉ thÑng: dùng à chïa bÇnh phong th¥p, au nhéc x°¡ng cÑt, au dây th§n kinh, au c¡ do l¡nh

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi huy¿t h°, không do phong hàn thì không dùng vì vË thuÑc mang tính ôn táo dÅ hao tÕn tân dËch

III. Nhóm ThuÑc Lãi Thçy Th©m Th¥p(4)

1.Tó Gi£i

Bp dùng: dùng rÅ cây

Tính vË: vË ¯ng, tính bình

Quy kinh: can, vË

Công nng: lãi th¥p hóa trÍc, gi£i Ùc

Chç trË:

Chïa tiÃu tiÇn Ï, vàng, n°Ûc tiÃu ít, åc, i tiÃu buÑt, d¯t.

Khí phong trë th¥p, hành huy¿t é; chïa chân tay au nhéc, au khÛp

Gi£i Ùc, chïa mån nhÍt

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi âm h° không có th¥p nhiÇt không dùng. Khi dùng có thà ngâm r°ãu, sau ph¡i khôm ho·c trích vÛi n°Ûc muÑi

2. Kim TiÁn Th£o

Bp dùng: ph§n trên m·t ¥t

Tính vË: vË h¡i m·n, tính bình

Quy kinh: vào kinh can, ßm, th­n

Công nng: lãi niÇu thông lâm

Chç trË:

Th©m th¥p lãi niÇu: chïa viêm th­n, phù thing, tiÃu tiÇn bí, niÇu ¡o và bàng quang có sÏi

Lãi m­t, chïa có sÏi m­t

Thanh nhiÇt, gi£i Ùc, chïa mån nhÍt

3. Thông Th£o

Bp dùng: lõi xÑp tr¯ng cça cây thông th£o

Tính vË: vË ngÍt, nh¡t; tính hàn

Quy kinh: ph¿, vË

Công nng: lãi niÇu, thanh th¥p nhiÇt, lãi sïa

Chç trË:

Lãi th¥p,lãi niÇu thông lâm: chïa phù do th¥p nhiÇt, n°Ûc tiÃu ít, Ï

Hành khí thông sïa: dùng cho phå nï sau khi sinh sïa ít, t¯c

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi không có th¥p nhiÇt không bí tiÃu tiÇn không dùng

4. Phåc linh

Bp dùng:n¥m mÍc bên c¡nh ho·c §u rÅ cây thông

Tính vË: vË ngÍt, nh¡t; tính bình

Quy kinh: tâm, ph¿, th­n, tó và vË

Công nng: lãi thçy, th©m th¥p, kiÇn tó và Ënh tâm

Chç trË:

Dùng trong các bÇnh tiÃu tiÇn bí, ái buÑt, n°Ûc tiÃu Ï, åc, l°ãng n°Ûc tiÃu ít, ng°Ýi phù thing

Dùng trong các bÇnh cça t¡ng tó bË h° nh°ãc gây Éa lòng

TrË tâm th§n b¥t an, tim lo¡n nhËp, hÓi hÙp, m¥t ngç, hay quên

IV. Nhóm ThuÑc Thanh NhiÇt (10)

1.Chi Tí

Bp dùng: qu£ chin cça cây dành dành

Tính vË: vË ¯ng; tính hàn

Quy kinh:can, ph¿, vË

Công nng-chç trË: t£ hÏa, l°¡ng huy¿t, lãi niÇu

Dùng sÑng ho·c sao vàng à t£ hÏa: sÑt cao v­t vã, hoàng £n, au m¯t Ï do can hÏa

Sao cháy à chÉ huy¿t: viêm d¡ dày, ch£y máu d¡ dày, sÑt cao cháy máu

2. Th£o quy¿t minh

Bp dùng: h¡t cça cây th£o quy¿t minh

Tính vË: vË m·n, tính bình

Quy kinh: can, th­n

Công nng- chç trË: bình can, nhu­n tràng

Sao vàng: nhu­n tràng, chïa táo bón

Sao cháy: +bình can: chïa au §u, hoa m¯t, m¥t ngç do cao HA, au m¯t Ï do can hÏa và h¡ sÑt

Lá t°¡i sát ngoài chïa h¯c lào

3.Sinh Ëa

Bp dùng:thân rÅ(cç)

Tính vË: vË ngÍt, ¯ng; tính hàn

quy kinh:tâm, can, th­n, tiÃu tr°Ýng

công nng-chç trË: l°¡ng huy¿t, gi£i Ùc, iÁu kinh, an thai

chïa sÑt cao kéo dài m¥t tân dËch, sÑt cao gây ch£y máu

trË mån nhÍt, viêm hÍng, viêm amidan

chïa kinh nguyÇt không Áu, Ùng thai do sÑt nhiÅm khu©n( thai nhiÇt)

chïa ho do ph¿ âm h°, táo bón do m¥t tân dËch, khát n°Ûc do ái °Ýng

kiêng kõ: kË Óng gây tÕn huy¿t, b¡i th­n làm tóc b¡c

4. B¡ch Mao Cn( rÅ cÏ tranh)

Bp dùng: thân rÅ t°¡i ho·c khô

Tính vË: vË ngÍt; tính hàn

Quy kinh: ph¿, vË

Công nng- chç trË: l°¡ng huy¿t, lãi niÇu

Chïa sÑt cao, khát n°Ûc,nôn mía, ch£y máu: ch£y máu cam ho ra máu, tiÃu tiÇn ra máu

Chïa viêm ph¿ qu£n co th¯t

Chïa ái buÑt, ái d¯t, ái ra máu, hoàng £n

Kiêng kõ: khi có thai

5. M«u ¡n Bì:

Bp dùng: vÏ rÅ cây hoa m«u ¡n

Tính vË: cay, ¯ng; tính hàn

Quy kinh: tâm, can, th­n

Công nng chç trË: l°¡ng huy¿t,ho¡t huy¿t

Dùng sÑng: sÑt cao phát cuÓng, sÑt phát ban, au §u, au l°ng au do sang ch¥n

T©m r°ãu sao: trË kinh nguyÇt không Áu, thÑng kinh, 1 sÑ bÇnh sau sinh »( h­u s£n)

Sao cháy: c§m máu khi ch£y máu cam, thÕ huy¿t, ¡i tiÇn ra máu

Kiêng kõ: khi có thai

6. Liên KiÁu

Bp dùng: qu£ chin( lão kiÁu), qu£ xanh( thanh kiÁu)

Tính vË: ¯ng; tính hàn

Quy kinh: ßm, ¡i tràng, tam tiêu

Công nng-chç trË: gi£i Ùc, táo th¥p

TrË sÑt cao, v­t vã mê s£ng, mån nhÍt, s°ng vú, tràng nh¡c, Õ gà

TrË ái buÑt, ái r¯t do viêm bàng quang, niÇu ¡o

7. Nhân Tr§n

Bp dùng:toàn cây khô, thu hái khi ra hoa

Tính vË: ¯ng; tính h¡i hàn( bình)

Quy kinh: can, ßm, bàng quang

Công nng- chç trË: táo th¥p, phát hãn, lãi tiÃu

Chïa hoàng £n nhiÅm khu©n thà d°¡ng hoàng

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt làm ra mÓ hôi và lãi tiÃu

Dùng cho phå nï sau », giúp n ngon c¡m, chóng hÓi phåc séc khÏe

8. Hoàng C§m:

Bp dùng: rÅ

Tính vË: ¯ng; tính hàn

Quy kinh: ph¿, tâm, can, ßm, ¡i tràng

Công nng- chç trË: táo th¥p, gi£i Ùc, an thai

Chïa lË trñc khu©n, Éa ch£y nhiÅm khu©n, ho£ng £n

Ho do ph¿ nhiÇt: viêm phÕi, viêm ph¿ qu£n

H¡ sÑt khi sÑt lúc nóng, lúc rét gÍi là hàn nhiÇt vãng lai( hòa gi£i thi¿u d°¡ng)

An thai khi sÑt nhiÅm khu©n gây Ùng thai

Chïa cao huy¿t áp gây au §u m¥t ngç( do làm giãn m¡ch) không có tác dång vÛi c¡n tng huy¿t áp Ùt bi¿n

Kiêng kõ: hoàng c§m ghét sinh kh°¡ng

9. Hoàng Bá

Bp dùng: vÏ thân hoàng bá, h¡t cây núc nác gÍi là mÙc hÓ iÇp

Tính vË: ¯ng; tính hàn

Quy kinh: bàng quang, th­n, ¡i tr°Ýng

Công nng- chç trË: táo th¥p, gi£i Ùc, trë phong th¥p

Chïa lË, Éa ch£y nhiÅm khu©n, tr), hoàng £n

TrË lâm l­u, xích b¡ch Ûi: viêm bàng quang, âm ¡o, cÕ tí cung&

TrË mån nhÍt, dË éng, viêm vú, viêm m¯t, ¯p v¿t th°¡ng&

Chïa th¥p khÛp có s°ng nóng Ï au

10. B¡ch BiÃn ­u( ­u ván tr¯ng)

Bp dùng: h¡t, thu hai khi qu£ chín

Tính vË: ngÍt; tính ôn

Quy kinh: tó, vË

Công nng- chç trË: kiÇn tó, hóa th¥p, sinh tân dËch

Chïa Éa ch£y màu h», Éa ch£y mãn do tó h°

Làm bÛt khát n°Ûc do ái °Ýng

Gi£i ngÙ Ùc r°ãu, nhân ngôn(th¡ch tín)

V. Nhóm thuÑc trë hàn(4)

1. Can Kh°¡ng

Bp dùng: thân rÅ ph¡i khô

Tính vË: vË cay, tính ôn

Quy kinh: ph¿, tó, vË

Công nng- chç trË: ôn trung trë hàn

Chïa nôn, Éa ch£y mãn do tó h°

Chïa au bång do l¡nh

Tng tác dång cça thuÑc hÓi d°¡ng céu nghËch

C§m máu( sao cháy) gÍi là thán kh°¡ng: chïa ho ra máu kéo dài, ng°Ýi l¡nh, i ngoài ra máu do tó h°

Chïa ho và nôn mía do l¡nh

Kiêng kõ: ho do nhiÇt

2.Ngô Thù Du

bp dùng: qu£ chín ph¡i khô, ph£i thçy bào

tính vË: vË cay ¯ng; tính ôn h¡i có Ùc

quy kinh:tó vË, can, th­n

Công nng- chç trË: ôn trung trë hàn, chÉ thÑng

Chïa au bång, nôn mía, Éa ch£y, n không tiêu

Chïa au §u, au rng, au mình m©y, l°ng gÑi y¿u mÁm

Chïa c£m l¡nh, lß ngéa

Kiêng kõ: không ph£i hàn th¥p thì không dùng

3. Phå Tí

Bp dùng: rÅ cç(cç con) cça cç g¥u ho·c cç ¥u

Tính vË- Quy kinh: cay ngÍt; ¡i nhiÇt;có Ùc 12 kinh

Công nng- chç trË: hÓi d°¡ng céu nghËch, bÕ th­n d°¡ng, trë phong hàn th¥p

Chïa choáng, tråy m¡ch

Chia au l°ng, mÏi gÑi liÇt d°¡ng, di tinh, di niÇu

Chïa ngñc bång l¡nh au, Éa ch£y mãn do tó d°¡ng h°

TrË c°Ûc khí thçy thing( phù do th­n d°¡ng h°)

Chïa au khÛp,au tk do l¡nh, chân tay tê mÏi

Kiêng kõ: âm h°, có thai

Ô §u ph£n bán h¡, bÑi m«u, qua lâu, b¡ch c­p, b¡ch liÅm

4. Qu¿ Nhåc

Bp dùng: vÏ thân cça cây qu¿ të 5 tuÕi trß lên

Tính vË: cay ngÍt; ¡i nhiÇt h¡i có Ùc

Quy kinh: can th­n

Công nng- chç trË: bÕ mÇnh môn hÏa, kiÇn tó, kích thích tiêu hóa

Tråy m¡ch do m¥t n°Ûc, m¥t máu

Chïa di tinh, liÇt d°¡ng, chân co qu¯p, l°ng gÑi tê mÏi

Chïa phù do viêm th­n mãn

Chïa thÑng kinh, b¿ kinh do l¡nh, bÓi bÕ cho phå nï sau »

Chïa au m¯t, ho hen, mån nhÍt lâu ngày không vá

Kiêng kõ: âm h°, có thai không dùng

VI. Nhóm Bình Can Téc Phong(2)

1.Câu ±ng( gai móc câu)

Bp dùng: cành có gai móc câu

Tính vË quy kinh: vË ngÍt; tính hàn; quy kinh tâm bào

Công nng- chç trË: bình can tr¥n kinh, gi£i Ùc

Chïa au §u, hoa m¯t, chóng m·t do cao huy¿t áp

Chïa sÑt cao co gi­t, tr» khóc ban êm

Chïa sÑt phát ban, xích b¡ch Ûi, làm mÍc các nÑt ban ch©n nh°: sßi, thçy ­u&

2. ThuyÁn Thoái

Bp dùng:xác lÙt con ve s§u

Tính vË- quy kinh: vË m·n ngÍt; tính hàn; quy kinh can ph¿

Công nng- chç trË: bình can tr¥n kinh, gi£i Ùc, tán phong nhiÇt, tuyên ph¿

Chïa co gi­t do sÑt cao, uÑn ván, tr» co kinh gi£n, khóc d¡ Á

Chïa c£m m¡o phong nhiÇt gây sÑt, au §u choáng váng

Chïa ho c£m m¥t ti¿ng do viêm hÍng, viêm thanh quán

Chïa mån nhÍt, dË éng, viêm tai giïa, viêm màng ti¿p hãp, làm mÍc các nÑt ban ch©n nh°: sßi, thçy ­u

Kiêng kõ: khi có thai

VII. Nhóm An Th§n(4)

1.L¡c Tiên

Bp dùng: toàn cây t°¡i ho·c khô

Tính vË- quy kinh: vË ngÍt nh¡t; tính bình; quy vào tâm th­n

Công nng- chç trË: d°áng tâm an th§n

D°áng tâm an th§n: chïa m¥t ngç, hÓi hÙp, di tinh

Thanh can gi£i nhiÇt: chïa au nía §u, au m¯t, mÝ m¯t do can nhiÇt

2.Ng£i T°ãng( cç bình vôi)

Bp dùng: cç thái mÏng ph¡i khô

Tính vË quy kinh: vË ¯ng h¡i ngÍt; tính mát; quy kinh tâm ph¿

Công nng- chç trË: tr¥n kinh an thân

Chïa sÑt, au §u, m¥t ngç

Chïa hen, n¥c, au tim( iÁu hòa hô h¥p, tim)

Chïa au d¡ dày, lË amip

3. Vông nem

Bp dùng: lá t°¡i, khô, vÏ thân

Tính vË quy kinh: ¯ng; tính bình; quy kinh th­n

Công nng- chç trË:

Lá: an th§n gây ngç

Chïa m¥t ngç, không dùng liÁu cao vì gây ngÙ Ùc, khi ó không gây ngç mà làm giãn c¡ là chính,ng°Ýi bÇnh có c£m giác buÓn ngç nh°ng không ngç °ãc

Lá t°¡i h¡ nóng ¯p h­u môn chïa tr)

Lá t°¡i giã nát ¯p v¿t th°¡ng chóng liÁn s¹o. N¿u ¯p lâu quá có thà gây s¹o lÓi

VÏ Thân: An th§n,trë phong th¥p

Chïa m¥t ngç

Chïa l°ng gÑi au nhéc, tê liÇt

Chïa sÑt, lß ngïa, thÕ t£, lË trñc khu©n, lË amip

Thông tiÃu,nhu­n tràng

Kiêng kõ: không có phong hàn, th¥p không dùng

4. Tâm Sen

Bp dùng: chÓi m§m l¥y ß h¡t sen

Tính vË quy kinh::<hprˆ˜¤'àò0 D " ¦ ì

~

t

Œ

œ

Ê

Ú

<

P

Ð

â

.Òæö&H\zŽú

&8²'ïæÚÑŹ«£«£«£«£«£˜«£¹«£«£«£«£«£«£Œ«£«£«£«£«£«£ƒhQL5CJaJhÏ3±hØb5CJaJ hÉ7™hØbCJaJ hØbCJaJhÉ7™hØb56CJaJhØbhØb5CJaJhñRôhþfç5CJ aJ h25CJ aJ hñRôhØb5CJ aJ h¡dÿ5CJ aJ -hQLhQL5CJ,OJQJaJ,.:rˆ¤à0 " ¦ b

‚

ì

~

t

Œ

Ê

<

Ð

â

. Ä ÷õõéááááÙÙÙÙÑõÉÉÉÉÉÁÁÁ

&

FgdÏ3±

&

FgdØb

&

F gdÉ7™

&

FgdÉ7™

&

FgdÉ7™

&

F „]„gdÉ7™ $a$gdQLd"ýÒæHzú

èÜ&²'Ê

P r ì þ VÆø÷õíííííååååÝØØÝÝÝÝÝÐÐÐÐÐ

&

FgdÏ3±gdÏ3±

&

FgdÏ3±

&

FgdÏ3±

&

FgdÏ3±

&

FgdØb'ÊÚ

P b r † ì þ ø

r‚ºÌìRd®ÀØFHfv¤'ìþ*>¨º0-B-à-â-ô- óåÝåÝåÝåÝåÝóÔåÝåÝåÝåÝåÝåÝÌÝÀ²Ì²Ì²Ì²Ì²Ì§œ„vh>eëh>eë56CJaJh>eëh>eë5CJaJhÉ7™hÙRÃ5CJaJ hÉ7™hÉ7™CJaJ hÉ7™56CJaJhÉ7™hÙRÃ56CJaJh>eëhÙRÃ5CJaJ hÙRÃCJaJhÏ3±5CJaJ hÏ3±CJaJhÉ7™hÏ3±56CJaJhÏ3±hÏ3±5CJaJ+ø rºìRdÔ'~®Hf¤ì*¨º-¢¶0-â-úéééééÕÕÕÕéÐéééééÕÕÕÕÕÈ

&

Fgd>eëgdÙRÃ

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQO

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQOgdÏ3±â-ô-

B Ž þ !œ!""",#t#ø#-$R%j%‚%Ö%&‚&"&ä&''úòòòòòêêêêêêÙÐúÈÈÈÈÈÀÀ

&

Fgd>eë

&

Fgd>eë„h^„hgd>eë

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO

&

Fgd>eë

&

Fgd>eëgd>eë

B T Ž ¢ þ !ø#$R%j%x%‚%%Ö%æ%&"&‚&"&Ž(Ð(Ö(Ø(ø(ú(

)),)')r)¢)¶)***†+Ä+Ô+,,B,V,Ö,è,ø.øêøêøêøêøêøÞêøêøêøêøêøÒÉÀ'©›"›"›"›"›"‡y"y"y"y"hôKôhÝ ˜56CJaJhôKôhÝ ˜5CJaJ hÝ ˜CJaJhÉ7™hÝ ˜56CJaJ hÝ ˜hÝ ˜CJaJhÝ ˜hÝ ˜5CJaJh>eë5CJ aJ h25CJ aJ hñRôhÆ1ê5CJ aJ h>eëh>eë5CJaJh>eëh>eë56CJaJ h>eëCJaJ.''Ž(Ø(ú()')¢)***\*‚*®*†+Ä+,B,Ö,è,˜-æ-X.ü.^/È/÷òòáááááÍÍÍÍòááááÍÍÍÍÍÍ

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQO

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQOgd>eë

&

Fgd>eëÈ/ú/>0Z0„0¶0Þ021D1¾1P2323„3Æ3ä3ü3:4z4ê4ü45'6F7'7ëÚÕÚÚÚÚÚëëëëëëÕÚÚÚÚÚÚÚÚÕgd>eë

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQOø.ú/

0>0Z0j0„0"0'0¶0Ê0Þ0ò021D1Æ3ä3ô3ü3

4:4N4z4Ž4ê4ü4'6t6F7Š77'7¦7¶7Ð7à788,8B8z8Œ8À9Ò9¼:Þ:î: ;øêøÞêøÐÈøÐÈÐÈÐȼÐÈÐÈÐÈÐÈÐÈÐÈ°§›yyyyyyy h}#ŠCJaJh..."'h}#Š56CJaJh..."'h}#Š5CJaJh..."'hÝ ˜5CJ aJ h25CJ aJ h..."'hôKô5CJ aJ hôKôhôKô5CJaJ hôKôCJaJhôKôhôKô56CJaJhôKôhQDœ5CJaJhôKôhQDœ56CJaJ hQDœCJaJ/'7¦7Ð78,8z8Œ8

99À9¼:Þ: ;R;-;Ò;ä;š<Ì<=2=†=È=úéééééÕÕÕÍúÍÍÍÍÍÅÅÅúéé

&

FgdçKv

&

FgdÉ7™

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQO

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQOgd}#Š ;$;R;d;-;ª;Ò;ä;=B=†=-=È=Ú=ì=>J>\>n>æ>è>b?t?ò?

@@j@|@®@Â@ô@

A\AnA"CXC'CbC„C¼CÌCòCDDBD'EêE$F4FZFlF‚F¦FòêòêòêòêÞêòêòêòêòêÖêÖÈÖ¼ÈÖÈÖÈÖÈÖ®Ö¢™¢..................... h..."'CJaJhÜKh..."'5CJaJh25CJ aJ h2hÅS•5CJ aJ hÉ7™hÅS•56CJaJh..."'hÅS•5CJaJh..."'hÅS•56CJaJ hÅS•CJaJh..."'h}#Š5CJaJ h}#ŠCJaJh..."'h}#Š56CJaJ4È=ì=J>\>è>b?ò?

@j@®@ô@\AnA4B¤B"CbCtC¼CòCD€D(E'EÚEîîîÚÚîÕîîîîîÚÚÚÕÐîîîîÐÐÐgd..."'gd}#Š

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQO

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQOÚE$FZF‚FÖFGÜGH0HXHšHäH^IÎIJ¤J0KœKØKLLLpLÄLlM÷÷÷÷ïïïêââââÚÚÚÚÒêÒÒÒÒÊ

&

F

gdçKv

&

F

gdçKv

&

F

gdçKv

&

F

gdÉ7™gd..."'

&

F gdçKv

&

F gdÉ7™¦FH0H@HXHbHfHjHxH˜HšH¬HäH

I0KœKØKèKL&LLL^LpL-L˜LÂLÄLþMN*NHNXN†N˜NÀNÒNòNO Q Q:QTQdQ¼QÌQìQþQøìÞÖÞÈÞÖÀÖÈÀÈÀ¸¬žÀžÀžÀž¸À¸‚¸v¸¸¸¸¸v¸¸h,Dh,D5CJaJhçKvh,D56CJaJhÉ7™h,D56CJaJhÉ7™hˆIÊ56CJaJh,DhˆIÊ5CJaJ h,DCJaJ hˆIÊCJaJhˆIÊhˆIÊ56CJaJ hÜKCJaJhˆIÊhÜK56CJaJhˆIÊhÜK5CJaJ h..."'CJaJ.lM¢MþM*NHN†NÀNòNFOæOP Q:QTQ¼QìQ2R~RSfS€SÒST÷÷ïêïïïïâââÚêÚÚÚÚÒÒêÁÁ

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO

&

F

gdçKv

&

F

gdçKv

&

F

gdçKvgd..."'

&

F

gdçKv

&

F

gdçKvþQ2RVRfS€SSÒSâST|TøU V$V,V<V\VnV¬VÒVÜYôYZZnZpZ€Z Z²ZîZ [¶[ð\]2]4]D]z]Š]¨]º]Ê]ð]_@_F_øêøÞêøêøêøÒêøêøêøêøÆ기ø¸°¸°¸°¨ÒŸ-Š¨Š¨Š¨Š¨~uhÉ7™5CJ aJ h2h25CJ aJ hÉ7™h25CJaJh,D5CJaJh25CJaJ h2CJaJ h3(ÙCJaJhÉ7™h3(Ù56CJaJhîY~h,D5CJaJh2h,D5CJaJh,Dh,D5CJaJhÉ7™h,D56CJaJ h,DCJaJ,TVT¸T UtUøU V,V\V¬V

WrWÆWjX¾X'YÜYôYpZ ZîZîîÚÚÚÉîîîîÁÁÁÁÁ¹'¬¬¬

&

F gdçKvgd..."'

&

FgdçKv

&

FgdçKv „äý„'ú„ ]„äý^„'ú'„ gdn$

&

F

Æ „ „˜þ^„ '„˜þgdPQO

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO îZ\[¶[8\ª\ð\4]z]¨]Ê]4^ˆ^Æ^_H_d_˜_Ê_ö_@'~'ª'aÌa÷ïïïïêââââÚÚÚêêÒÒÒÒÊÊÊÊ

&

Fgd_Î

&

Fgdß

&

FgdçKv

&

FgdçKvgd..."'

&

F gdçKv

&

F gdçKvF_H_d_t_˜_¨_Ê_Ü_ö_'b b,b.bHbVbœb¬bîbc"cHc|dŽdÔdÖdèdêdødeBeDefe°eÔehh¢h¤h¼hÌhi*iji|ii'i llLlRlTlöíß×ß×ß×ß×ß×Ìíß×ß×ß×ß×ß×Ìúßײפ²¤²¤²™ºß×ß×ß×ß×Ì„h-@|5CJ aJ hn$hÉ7™5CJ aJ hÄ#Êh-@|CJaJh_Îh-@|56CJaJ h-@|CJaJhÉ7™5CJaJhÄ#Ê5CJaJ hÄ#ÊhÄ#ÊCJaJ hÄ#ÊCJaJh_ÎhÄ#Ê56CJaJh25CJaJh25CJ aJ 3Ìab.bHbœbîb"c‚càcNd|dÖdêdDe°eHfvfÞfFg¤gh2h¤h¼h÷ïêââââÚÚÚâêâââÉÉÉÉÉâêê

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO

&

Fgd_Î

&

Fgd_Îgd..."'

&

Fgdß

&

Fgd_μhijii jRjÂjöjlkÎklTl†lÀl,mŽmðm>nÜnün2o¨oBpÀp÷÷÷÷æææææ÷áÜ÷÷÷ÜÜÜÜÔÔÔÌ

&

F gd_Î

&

F gd_Îgd-@|gd..."'

ÆЄЄ˜þ^„Ð'„˜þgdPQO

&

Fgd_ÎTlXl†l-lÀlàl,mRmÜnúnün

o2oTo¨oÌo'rprŠrŒr®r²r'r¶rÊrÌrÜr

s.s†s¬sÀtötu4uTu²uÖuÂvÚvóêÜÔÜÔÜÔóêÜÔÜÔÜÔÜÔɽ'«½Ÿ"...}...}...}Ÿ...}...}...}qhßhß5CJaJ h.ÒCJaJh_Îh.Ò56CJaJh.ÒhˆIÊ5CJaJh.Òh.Ò5CJaJh.Ò5CJ aJ hß5CJ aJ h.Òh-@|5CJ aJ h-@|h-@|CJaJ h-@|CJaJh_Îh-@|56CJaJh-@|5CJaJh-@|h-@|5CJaJ'Àp,q"q'rŒr¶rÌr

s†sÒs6tÀtöt4u²uþu4vvÂvÚvwzw¢w÷÷÷ïêåïïïÝÝåïïïÕÕÕåÍÍÍ

&

Fgd_Î

&

F gd_Î

&

F-gd_Îgd..."'gd-@|

&

F gd_Î

&

F gd_ÎÚvèvw:wzw¢w¨wÞyàyðy

{ {h{~{Œ{¾{à{²H²l².³d³j³l³†³"³¸³È³ô³'0'D'¸'Ê'еâµ*¶@¶N¶x¶†¶¾¶Î¶â¶ô¶4·B·¸¨¸¶¸Ú¸ê¸ ¹0¹òêòêòÞêÖÞêòêÊòêòÈêòê¼³ªžˆˆˆˆˆˆžˆˆˆˆˆžˆˆ h.ÒCJaJh_Îh.Ò56CJaJhú3Óh.Ò5CJaJh.Ò5CJ aJ hú3Ó5CJ aJ h.Òh.Ò5CJ aJ Uhßhß5CJaJ h_ÎCJaJh_Îhß5CJaJ hßCJaJh_Îhß56CJaJ5¢wÊwòx<yày z:zzzÞz

{h{~{¾{H²Â²ö².³l³†³¸³ô³0'¸'÷ïïïçßßßß×Ò×××ÊÊÒÅ××××gd.Ò

&

F!gd_Îgd..."'

&

Fgd_Î

&

Fgd_Î

&

Fgd_Î

&

Fgd_Î

&

Fgd_Î ¯ng; tính hàn; quy kinh Tâm, th­n

Công nng- chç trË: thanh tâm khé nhiÇt, chÉ huy¿t, sáp tinh

Chïa tim hÓi hÙp, m¥t ngç

TrË thÕ huy¿t, di mÙng tinh

VIII. Nhóm ChÉ Khái Trë àm(3)

1. H¡nh Nhân

Bp dùng: nhân h¡t qu£ m¡

Tính vË: vË ¯ng, tính h¡i ¥m

Quy kinh: vào ph¿, ¡i tr°Ýng

Công nng: giáng khí, chÉ khái, bình suyÅn, nhu­n tràng, thông tiÇn

Chç trË:

Chïa ho hàn, àm tr¯ng, loãng

Chïa viêm khí qu£n, ho, khí qu£n suyÅn téc, àm nhiÁu

Nhu­n tràng, chïa táo bón do tân dËch không ç

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi Éa ch£y không nên dùng

2. Bách BÙ

Bp dùng: rÅ ã ph¡i s¥y khô

Tính vË: vË ngÍt ¯ng; tính h¡i ¥m

Quy kinh: vào ph¿

Công nng: nhu­n ph¿ chÉ khái, sát trùng

Chç trË:

Chïa ho lâu ngày do viêm khí qu£n, ho gà, ng°Ýi già bË ho

Chïa viêm hÍng, ho nhiÁu

T©y giun kim, diÇt ch¥y gi­n

Bách bÙ t©m m­t có tác dång iÁu trË âm h°, lao th¥u

3. Cát Cánh

Bp dùng: rÅ ph¡i s¥y khô

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính h¡i ¥m

Quy kinh: ph¿

Công nng: ôn ph¿ tán hàn, chÉ khái, trë àm, trë mç

Chç trË

Tuyên ph¿ do c£m phong hàn gây ph¿ khí bË ng°ng trÇ thành các chéng ho, ng¡t mii, kh£n ti¿ng, au hÍng téc ngñc

Chïa ho, long àm

Chïa mån nhÍt làm mç không vá, các v¿t th°¡ng ngo¡i khoa nhiÅm trùng

IX. Nhóm ThuÑc CÑ Sáp(4)

1.Ngi VË Tí:

Bp dùng: qu£ chín ph¡i ho·c s¥y khô

Tính vË: chua là chính; tính ¥m

Quy kinh: ph¿, tâm, th­n

Công nng: cÑ biÃu liÅm hàn, ích khí, sinh tân, bÕ th­n, an th§n

Chç trË:

CÑ biÃu liÅm hàn: chïa chéng ra nhiÁu mÓ hôi, mÓ hôi trômk

LiÅm ph¿ chÉ ho: chïa ho do ph¿ h°, hen suyÅn do th­n h° không n¡p ph¿ khí

Ích th­n cÑ tinh: dùng khi th­n h° gây di tinh, ho¡t tinh, ái åc, tiÃu nhiÁu

C§m Éa ch£y do th­n d°¡ng h° không ôn v­n tó d°¡ng gây Éa ch£y, chân tay l¡nh, l°ng gÑi mÏi, m¡ch nh°ãc, phân lÏng, Éa ch£y lúc sáng sÛm

Sinh tân chÉ khát: dùng khi tân dËch h° hao, miÇng khô khát, nét n»

Kiêng kõ: ang c£m sÑt cao, ang lên sßi, ho·c sÑt phát ban không °ãc dùng

2. Liên Nhåc

Bp dùng: h¡t sen bÏ vÏ, bÏ tâm, còn màng mÏng cça qu£ già ã ph¡i s¥y khô

Tính vË: vË ngÍt, chát; tính bình

Quy kinh: tâm, tó, th­n

Công nng: bÕ tó, bÕ th­n sáp tinh, d°áng tâm an th§n

Chç trË

kiÇn tó, chÉ t£: dùng Ñi vÛi bÇnh tó h° b¡ch Ûi, ái åc do th­n h°

Chïa hÓi hÙp m¥t ngç, hoa m¯t, chóng m·t, hÓi hÙp tim ­p m¡ch, kém n, c¡ thà suy nh°ãc

Kiêng kõ: thñc nhiÇt, táo bón không nên dùng

3. S¡n Thù Du

Bp dùng: qu£ chín ph¡i s¥y khô bÏ h¡t

Tính vË: vË chua chát; tính ¥m

Quy kinh: can, th­n

Công nng: bÕ can th­n, cÑ tinh, sáp niÇu

Chç trË:

Chïa di tinh, liÇt d°¡ng, tai ù, tai i¿c, tiÃu tiÇn nhiÁu, au l°ng, mÏi gÑi do th­n h°

CÑ biÃu liÅm hàn: dùng sau khi mÛi Ñm d­y biÃu h° ra nhiÁu mÓ hôi

CÑ tinh chÉ huy¿t: dùng cho phå nïa thà h°, tiÃu c§u gi£m, kinh nguyÇt nhiÁu, dong huy¿t, bng huy¿t

Chïa ù tai, hoa m¯t, chóng m·t do can h°

Kiêng kõ: nhïng tr°Ýng hãp th¥p nhiÇt, tiÃu tiÇn không lãi không nên dùng

4. Ngi BÙi Tí

Bp dùng: là tÕ ã ph¡i s¥y khô cça ¥u trùng sâu ngi bÙi tí

Tính vË: vË chua, chát, m·n; tính bình

Quy kinh: ph¿, th­n, ¡i tr°Ýng

Công nng: sáp tr°Ýng chÉ t£, liÅm hãn, chÉ huy¿t, liÅm sang, gi£i Ùc

Chç trË:

C§m Éa ch£y: chïa Éa ch£y lâu ng£y, lõ lâu ngày

C§m mÓ hôi, chïa mÓ hôi trÙm

C§m máu: ¯p ngoài c§m máu v¿t th°¡ng,nôn ra máu, tr) ra máu

Chïa hôi nách

Chïa ho,chïa hôi miÇng, ch£y máu chân rng

Dùng ngoài, n°Ûc s¯c dùng à ría các v¿t lß loét, mån nhÍt, tr), sa d¡ con, súc miÇng chïa viêm niêm m¡c miÇng, viêm lãi rng

X. Nhóm ThuÑc Tiêu Hóa(3)

1. S¡n Tra

Bp dùng: qu£ chín ã thái phi¿n ph¡i hay s¥y khô cça cây chua chát

Tính vË: vË chua, ngÍt; tính h¡i ¥m

Quy kinh: tó, vË , can

Công nng: tiêu thñc tích, hành é,hóa àm

Chç trË:

Tiêu thñc hóa tích: dùng khi théc n là thËt, d§u má, sïa bË tích trÇ, bång §y tr°Ûng, không tiêu

Khé é thÑng kinh: dùng Ñi vÛi é trÇ, kinh b¿ lâu ngày, sau khi » é huy¿t, au bång

Bình can h¡ áp: dùng trong bÇnh huy¿t áp cao, co th¯t m¡ch vành

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi tó vË h° nh°ãc, không có tích trÇ không nên dùng

2. M¡ch Nha

Bp dùng: qu£ chín n£y m§m cça cây lúa ¡i m¡ch

Tính vË: vË m·n; tính bình

Quy kinh: tó, vË

Công nng: tiêu thñc hóa tích, làm m¥t sïa

Chç trË:

Tiêu hóa théc n: do n nhiÁu mi¿n, sïa, hoa qu£ gây §y bång. Dùng m¡ch nha sao

Làm m¥t sïa: dùng m¡ch nha sao s¯c uông

Kiêng kõ: thuÑc có tính ch¥t làm m¥t sïa, cho nên phå nï có thai và trong thÝi kó cho con bú không nên dùng

3. Th§n Khúc

Bp dùng: là ch¿ ph©m c ch¿ bi¿n të 1 sÑ vË thuÑc ông y phÑi hãp vÛi bÙt mó ho·c bÙt g¡o, trÙn Áu, ç kín cho lên mÑc vàng rÓi ph¡i khô thành bánh thuÑc

Tính vË: vË cay, ngÍt; tính ¥m

Quy kinh: tó, vË

Công nng: tiêu thñc, hòa vË, hành khí, kiÇn tó, phát biÃu, hòa lý

Chç trË:

tiêu hóa théc n bË tích trÇ, bång §y tr°Ûng, nôn, Éa ch£y

Chïa bÇnh không muÑn n, miÇng nh¡t, vô vË, bång §y tr°Ûng

C§m Éa ch£y do tó h°

Chïa c£m lanh, c£m n¯ng

Lãi sïa

XI. Nhóm ThuÑc Lý Khí(6)

1. H°¡ng Phå( cç g¥u)

Bp dùng: thân rÅ ã bÏ rÅ con và long

Tính vË: vË cay,h¡i ¯ng, h¡i ngÍt; tính bình( ho·c ¥m)

Quy kinh: can, tó, tam tiêu

Công nng: hành khí gi£i u¥t, iÁu kinh, gi£m au

Chç trË:

Hành khí, gi£m au: chïa au bång, au d¡ dày, au co th¯t ¡i tràng, sôi bång, hành ti¿t

Hành khí gi£i u¥t: chïa chéng §y téc ngñc s°Ýn, §y bång,tình chí u¥t éc do lo ngh) téc gi­n

iÁu kinh gi£i u¥t: chïa kinh nguyÇt không Áu do tinh th§n cng th³ng, b¿ kinh, thÑng kinh, b§u vú au tr°Ûng

Khai vË, tiêu thñc: dùng khi n không tiêu, §y bång, buÓn nôn

Kiêng kõ: âm h° huy¿t nhiÇt không nên dùng

2. Tr§n Bì

Bp dùng: vÏ chín cça quýt, ph¡i khô

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính ¥m

Quy kinh: ph¿, tó

Công nng: lý khí, kiÇn tó, táo th¥p, tiêu àm

Chç trË:

au bång do g·p l¡nh khí trÇ, gây au bång

Kích thích tiêu hóa, chïa au bång, ch­m tiêu

Chïa nôn mía, Éa ch£y do l¡nh

Hóa àm, ráo th¥p: chïa ho, àm nhiÁu

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi ho khan, âm h° không có àm, không nên dùng

3.MÙc H°¡ng

Bp dùng: rÅ ph¡i s¥y khô cça cây mÙc h°¡ng

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính ¥m

Quy kinh: ph¿, can, tó

Công nng: hành khí, chÉ thÑng, kiÇn tó

Chç trË:

Chïa các c¡n au do khí trÇ: au d¡ dày, au co th¯t ¡i tràng, ngñc bång §y tr°Ûng, i ngoài phân lÏng

S¡ can gi£i u¥t: chïa can khí u¥t k¿t gây au téc m¡ng s°Ýn, au bång

C§m Éa ch£y mãn do tó h°

4. ChÉ Thñc- ChÉ Xác

a. ChÉ Thñc

Bp dùng: qu£ non ã ph¡i s¥y khô cça cây cam chua

Tính vË: vË ¯ng; tính hàn

Quy kinh: tó, vË

Công nng: phá khí tiêu kích, hóa àm, tán b)

Chç trË

chïa bÇnh ngñc bång §y tr°Ûng, ¡i tiÇn bí k¿t, tó h° é trÇ, n uÑng không tiêu, lõ lâu ng£y

chia các c¡n au do khí trÇ: au d¡ dày, au ¡i tràng, au ngñc, au co th¯t tí cung sau sinh

hóa àm: chïa ho àm nhiÁu gây téc ngñc, khó thß

Kiêng kõ: phå nï có thai không nên dùng

b.ChÉ Xác

Bp dùng: là qu£ già ã bÕ ôi ph¡i s¥y khô cça cây cam chua

Tính vË: vË chua; tính hàn

Công nng: phá khí hóa àm, kiÇn vË tiêu thñc

Chç trË:

Chïa chéng àm ©m ng°ng trÇ gây téc ngñc khó thß

Chïa chéng tr°Ûng bång, §y bång, buÓn nôn ho·c táo k¿t ¡i tràng

Kiêng kõ: phå nï có thai không nên dùng

5. H­u Phác

Bp dùng: vÏ cây h­u phác

Tính vË: vË ¯ng, cay; tính ¥m

Quy kinh: tó, vË, ph¿, ¡i tr°Ýng

Công nng: táo th¥p, tiêu àm, h¡ khí, trë §y tr°Ûng

Chç trË:

Dùng khi tó vË hàn th¥p, ngñc bång §y tr°Ûng, n không tiêu

Giáng khí bình xuyÅn: dùng vÛi bÇnh àm th¥p ng°ng Íng ß ph¿, ngñc tr°Ûng §y, bét rét khó chËu

iÁu hòa ¡i tiÇn: chïa táo bón do tr°¡ng lñc c¡ gi£m ho·c Éa ch£y

Chïa các c¡n au d¡ dày do tó vË h° hàn

Kiêng kõ:

phå nï có thai không nên dùng.

Khi dùng kiêng n ­u, không dùng vÛi tr¡ch t£, hàn thçy th¡ch, tiêu th¡ch

XII. Nhóm ThuÑc Hành Huy¿t(5)

1.Ích M«u

Bp dùng: toàn thân trên m·t ¥t khi cây chÛm ra hoa,ph¡i hay s¥y khô

Tính vË: vË cay, h¡i ¯ng; tính mát

Quy kinh: can, tâm bào

Công nng: ho¡t huy¿t, iÁu kinh

Chç trË:

Hành huy¿t thông kinh: chïa kinh nguyÇt không Áu, b¿ kinh, thÑng kinh, sau khi sinh é huy¿t gây au bunhj

Chïa mån nhÍt, chïa viêm tuy¿n vú

Gi£m au do ch¥n th°¡ng

Thanh can nhiÇt, ích tinh: chïa au m¯t ¡, s°ng, cao huy¿t áp

H¡t ích m«u vË cay, ngÍt, chua, tính âm; có tác dång bÕ th­n, ích tinh, d°áng can làm sáng m¯t, h¡ áp

Kiêng kõ: nhïng ng°Ýi huy¿t h°, phå nï có thai không nên dùng

2. ào Nhân

Bp dùng: nhân h¡t qu£ ào

Tính vË: vË ¯ng,ngÍt; tính bình

Quy kinh: tâm, can, ¡i tràng

Công nng: ho¡t huy¿t, trë àm, nhu­n tràng, thông ¡i tiÇn

Chç trË:

Ho¡t huy¿t khé é: chïa kinh nguyÇt không Áu, b¿ kinh, thÑng kinh, é huy¿t sau sinh gây au bång

Nhu­n tràng thông ¡i tiÇn: chïa táo bón do tân dËch khô ráo

Chïa ho àm nhiÁu

Gi£m au, chÑng viêm do sang ch¥n

Kiêng kõ: phå nï có thai không nên dùng. Nhïng ng°Ýi ¡i tiÇn lÏng không nên dùng

3.HÓng Hoa

Bp dùng: dùng hoa ph¡i s¥y khô cça cây hÓng hoa

Tính vË: vË cay; tính ¥m

Quy kinh: tâm, can

Công nng: ho¡t huy¿t, thông kinh, tán é, chÉ thÑng

Chç trË

Chïa b¿ kinh, thÑng kinh, kinh nguyÇt không Áu, huy¿t é thành hòn cåc; dùng cho tr°Ýng hãp sau khi sinh máu bË é Íng, bång tr°Ûng, au

Chïa các ch¥n th°¡ng s°ng,au, tå máu

Chïa mån nhÍt s°ng au

Kiêng kõ: phå nï có thai không nên dùng

4. Tô MÙc

Bp dùng: g× lõi ch» nhÏ rÓi ph¡i s¥y khô cça cây tô mÙc

Tính vË: vË ngÍt, m·n; tinh bình

Quy kinh: vào kinh can, tó

Công nng: phá huy¿t thÑng kinh

Chç trË

Chïa b¿ kinh, thÑng kinh

Chïa xung huy¿t do sang ch¥n

Chïa lõ, Éa ch£y

Kiêng kõ: phå nï có thai không nên dùng, huy¿t h° không é trÇ không dùng

5. NghÇ Vàng( Kh°¡ng Hoàng)

Bp dùng: thân rÅ ã ph¡i khô hay Ó chín rÓi ph¡i khô cça cây nghÇ

Tính vË: vË cay, ¯ng; tính ¥m

Quy kinh: vào kinh tâm, can, tó

Công nng: hành khí, chÉ thÑng, phá huy¿t, thông kinh, tiêu mç, lên da non

Chç trË:

Chïa kinh nguyÇt không Áu, b¿ kinh. Dùng cho phå nï sau sinh à ho¡t huy¿t, làm s¡ch huy¿t é, chïa chéng huy¿t v­ng

Chïa các c¡n au do khí trÇ: chïa au d¡ dày, ngñc bång §y tr°Ûng au téc, au dây th§n kinh liên s°Ýn

Chïa mån nhÍt sang lß

Chïa các chéng xung huy¿t do sang ch¥n( bË òn, ngã tÑn th°¡ng é huy¿t& )

TrË phong th¥p, tay chân au nhéc

Kiêng kõ: không có é trÇ không nên dùng

XII. Nhóm ThuÑc BÕ

1.Câu K÷ Tí

Bp dùng: qu£ chín Ï

VÏ rÅ gÍi là Ëa cÑt bì có tác dång l°¡ng huy¿t, t£ hÏa, thanh ph¿, d°áng tâm. TrË ho sÑt, viêm phÕi, viêm ph¿ qu£n, ho ra máu, ái máu

Lá n¥u canh thËt n trË ho sÑt, n¥u vÛi b§u dåc lãn chïa liÇt d°¡ng di dtinh

Tính vË quy kinh: vË ngÍt; tính bình; quy vào can, th­n

Công nng chç trË: bÕ can th­n, nhu­n ph¿

Di tinh, au l°ng mÏi gÑi, nhéc x°¡ng, miÇng khát do th­n âm h°

Chïa ho lao, viêm phÕi, mÇt nhÍc, g§y y¿u do ph¿ âm h° ho·c ph¿ ung

Chïa quáng gà, gi£m thË lñc do can huy¿t h°

2.B¡ch Th°ãc

Bp dùng: cç( rÅ) màu tr¯ng

Tính vË quy kinh: vË ¯ng chua; tính h¡i hàn; quy vào can, tó, ph¿

Công nng- chç trË: bÕ huy¿t, liÅm âm, nhu­n can, chÉ thÑng, lãi tiÃu

Chïa kinh nguyÇt không Áu, thÑng kinh, b¿ kinh, xích b¡ch Ûi lâu nm không khÏi

Gi£m au: chïa t£ lË au bång, au l°ng ngñc, chân tay nhéc mÏi&

T° âm gi£i biÃu chïa ng°Ýi h° chéng bË c£m m¡o, mÓ hôi trÙm

Chïa tiÃu tiÇn khó khn, trË bng huy¿t

Kiêng kõ: trúng hàn, au bång i t£. b¡ch th°ãc ph£n lê lô

3. C©u Tích( long culy, c©u tÓn mao)

Bp dùng: thân rÅ gÍt bÏ long vàng, thái mÏng, ph¡i khô

lông vàng à c§m máu

tính vË- quy kinh: vË ¯ng ngÍt; tính ôn; quy kinh can, th­n

công nng- chç trË: bÕ can th­n, trë phong th¥p

chïa phong th¥p, au lung, mÏi gÑi, có thai l°ng ng°Ýi Áu au

chïa xích b¡ch Ûi, ng°Ýi già tiÃu tiÇn nhiÁu l§n

chïa bí ái, ái nhÏ giÍt

kiêng kõ: thân h° hïu nhiÇt, tiÃu Ï vàng. KË h°¡ng phå.PhÑi hãp vÛi tó gi£i tng tác dång

4. CÑt Toái BÕ

Bp dùng: thân rÅ t°¡i ho·c khô

Tính vË-quy kinh: vË ¯ng; tính ôn; quy kinh can, th­n

Công nng- chç trË: bÕ th­n, lãi cÑt, hành huy¿t, chÉ thÑng

Chïa th­n h° tai ù, rng au rång sÛm, au nhéc x°¡ng

Chïa ch¥n th°¡ng, bong gân sai khÛp, g«y x°¡ng

Kiêng kõ: âm h°, huy¿t h° không dùng

5. × TrÍng

Bp dùng: vÏ thân

Tính vË- quy kinh: vË cay ngÍt; tính ôn; quy vào can,th­n

Công nng- chç trË: bÕ can th­n, an thai, h¡ áp

Dùng sÑng: bÕ can h¡ áp

T©m muÑi sao: bÕ th­n chïa liÇt d°¡ng, di tinh, tiÃu nhiÁu, au l°ng, chân gÑi y¿u mÁm

T©m r°ãu sao: trË phong th¥p tê ngéa

Sao en: trË Ùng thai, rong huy¿t

Kiêng kõ: âm h° hÏa v°ãng không dùng

6.Hoàng Kó

Bp dùng: rÅ thu ho·c ß cây trÓng 3 nm ho·c 6-7 nm càng tÑt

Tính vË- quy kinh: vË ngÍt; tính ôn; quy kinh ph¿ tó

Công nng chç trË: bÕ khí, cÑ biÃu, lãi tiÃu, thác sang

T©m m­t sao( trích kó):bÕ tó, thng d°¡ng, chïa tó h° sinh Éa lÏng, sa trñc tràng, khí huy¿t h° nh°ãc

Dùng sÑng:chïa biÃu h° ra nhiÁu mÓ hôi, mÓ hôi trÙm, phù do viêm th­n, suy dinh d°áng, bùi nùng sinh c¡( chïa mån nhÍt lß loét nhiÁu mç, lâu ngày không liÁn miÇng), trË tiêu khát( gi£m °Ýng huy¿t), huy¿t tý( tê d¡i chân tay)

Kiêng kõ: thñc chéng, tích trÇ không dùng

7. Cam Th£o

Bp dùng: rÅ cça cây cam th£o b¯c

Tính vË- quy kinh: vË ngÍt; tính bình; quy vào 12 kinh

Công nng- chç trË: bÕ tó, nhu­n ph¿, gi£i Ùc, iÁu vË

Dùng sÑng: gi£i Ùc, iÁu vË

Dùng chïa ho viêm hÍng, mån nhÍt, iÁu vË, gi£i ngÙ Ùc phå tí

N°¡ng, t©m m­t sao gÍi là trích cam th£o: bÕ tó,nhu­n ph¿ dùng chïa tó h° mà Éa ch£y, vË h° mà khát n°Ûc, ph¿ h° mà ho

Kiêng kõ: tó vË th¥p trÇ, ngñc §y téc không dùng. Cam th£o ph£n Cam To¡i, ¡i Kích, Nguyên Hoa, H£i T£o

8. Thåc Ëa

Ch¿: sinh Ëa em ch°ng vÛi r°ãu, gëng, sa nhân rÓi ph¡i

Làm 9 chân nh° th¿ gÍi là cíu ch°ng cíu sái °ãc thåc Ëa

Tính vË quy kinh: vË ngÍt; tính ôn; quy kinh tâm, can, th­n

Công nng- chç trË: bÕ huy¿t, d°áng âm

Chïa huy¿t h° thi¿u máu, kinh nguyÇt không Áu, kinh ít nh¡t màu

TrË âm h° sinh ho suyÅn, khát n°Ûc, v­t vã ít ngç, en râu tóc

Kiêng kõ:nh° sinh Ëa

9. °¡ng Quy

Bp dùng: rÅ( cç)

C£ rÅ chính, rÅ phå gÍi là toàn quy

RÅ chính và cÕ rÅ gÍi là §u quy

RÅ phå lÛn gÍi là quy thân( quy thoái)

RÅ phå nhÏ gÍi là quy v)

Tính vË quy kinh: vË ngÍt cay; tính ¥m; quy kinh tâm can tó

Công nng chç trË: bÕ huy¿t, ho¡t huy¿t, chÉ huy¿t

Chïa kinh nguyÇt không Áu, thÑng kinh, b¿ kinh

Chïa thi¿u máu, các bÇnh thai tiÁn s£n h­u

Chïa ch¥n th°¡ng é huy¿t, chân tay au nhéc và l¡nh, au bång do ruÙt co bóp m¡nh

TrË táo bón, bng huy¿t

Kiêng kõ:

vË ngÍt trÇ nên tó vË h° hàn ti¿t t£ không dùng

VË cay tán nên âm h° hÏa thËnh kiêng dùng

XIII. Nhóm ChÉ Huy¿t( 1)

1.Hòe Hoa:

Bp dùng:

nå hoa hòe gÍi là hòe mÅ

qu£ hòe gÍi là hòe giác dùng chïa ¡i tiÇn ra máu, không dùng khi có thai vì làm s©y thai

tính vË quy kinh: vË ¯ng; tính hàn; quy kinh can ¡i tr°Ýng

công nng- chç trË: chÉ huy¿t, gi£i Ùc

sao cháy( chÉ huy¿t): chïa ho ra máu, thÕ huy¿t, máu cam,¡i tiÇn ra máu, tr) ch£y máu, bng huy¿t

sao vàng( gi£i Ùc và h¡ áp): làm bÁn thành m¡ch chïa cao HA, trË mån nhÍt, viêm hÍng, viêm m¯t