a. Cùng chung cảnh ngộ xuất thân

"Quê hương anh nước mặn, đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá"

- Hai câu thơ đầu mở ra với cấu trúc sóng đôi, đối ứng.
- Kết hợp với giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, hai câu thơ đầu cho thấy những người lính vốn xuất thân từ giai cấp nông dân, ra đi từ những vùng quê nghèo khó. Hình ảnh quê hương anh và tôi hiện lên với biết bao những gian lao, vất vả:
+ Thành ngữ "nước mặn đồng chua": đất đai bị nhiễm mặn, nhiễm phèn, khó canh tác.
+ Biện pháp nói quá "đất cày lên sỏi đá": nơi đất khô cằn, sỏi đá miền trung du, đồi núi.
- Người đọc dễ dàng hình dung những miền quê nghèo khổ nơi sinh ra những người lính. Chính sự tương đồng về cảnh ngộ, xuất thân đã trở thành niềm đồng cảm về mặt giai cấp, là cơ sở của việc hình thành TĐC, ĐĐ của những người lính.

b. Cùng chung lí tưởng sống

"Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng, đầu sát bên đầu"

- Trước hết, những con người ấy vốn xa lạ nhưng tự phương trời họ về đây không vì cái nghèo xô đẩy mà họ về đây đứng trong đội ngũ cùng chung mục tiêu, chí hướng.
- Hình ảnh "anh"-"tôi" riêng biệt đã mờ nhoà thay thế bằng hình ảnh sóng đôi "anh với tôi", thể hiện sự gắn bó tương đồng trong nhiệm vụ lí tưởng chiến đấu.
- "Súng" và "đầu" là hình ảnh thơ đẹp mang ý nghĩa tượng trưng cho nhiệm vụ chiến đấu và lí tưởng cao đẹp.
- Điệp từ "súng", "đầu" được nhắc lại hai lần -> Nhấn mạnh tình cảm gắn bó trong chiến đấu của những người lính cách mạng.

c. Chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui
- Chính trong những năm tháng thiếu thốn khó khăn ấy từ xa lạ họ đã trở thành tri kỉ của nhau:
"Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ"
- Tri kỉ là người bạn thân thiết hiểu rõ về ta. Vất vả gian nan đã gắn kết những người ĐC khiến họ trở thành người bạn tâm giao, gắn bó.

d. Đồng chí!
- Từ trong tâm khảm họ bỗng bật thốt lên hai từ  "Đồng chí". Từ "đồng chí" được đặt thành một dòng thơ ngắn gọn mà ngân vang, giản dị mà thiêng liêng. Từ "đồng chí" với dấu chấm cảm như một nốt nhấn đặc biệt, như một lời khẳng định, nhấn mạnh sự thiêng liêng cao cả trong tình cảm mới mẻ này, đồng thời cũng như một bản lề gắn kết nối nhịp khép lại cơ sở của TĐC ở đoạn 1 và mở ra sức mạnh cử tình cảm ấy ở đoạn 2.
- Câu thơ vẻn vẹn có 2 chữ nhưng chất chứa dồn nén bao cảm xúc sâu xa.