Văn minh Lưỡng Hà (Mesopotamia), tọa lạc giữa hai con sông Tigris và Euphrates ở khu vực Lưỡi liềm màu mỡ, là một trong những trung tâm văn hóa đầu tiên và quan trọng nhất của loài người. Ngày nay, khu vực này thuộc lãnh thổ Iraq và được xem như cái nôi của nền văn minh nhân loại. Với hàng ngàn năm phát triển, Lưỡng Hà đã sản sinh ra nhiều nền văn minh lớn, nổi bật nhất là Sumer, Akkadia, Assyria và Babylonia, mỗi nền văn minh đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lịch sử thế giới.

Bắt đầu từ khoảng 10.000 năm trước Công nguyên, các cộng đồng đầu tiên tại Lưỡng Hà đã phát triển nông nghiệp định cư nhờ sự trù phú của đất đai do hai con sông lớn mang lại. Qua thời gian, những cộng đồng này tiến hóa thành các đô thị như Uruk, Ur, và Nippur, nơi hình thành những tổ chức xã hội và chính trị phức tạp. Lưỡng Hà không chỉ là nơi ra đời của chữ viết đầu tiên (chữ hình nêm), bánh xe, và hệ thống luật pháp (tiêu biểu là Bộ luật Hammurabi), mà còn là trung tâm phát triển các ngành khoa học như toán học, thiên văn học, và thủy lợi.

A. Hội Đồng các Vị Thần của Lưỡng Hà

Trong nền văn minh Lưỡng Hà, khái niệm về Thượng Đế và các vị thần đóng vai trò trung tâm trong đời sống tôn giáo, xã hội và văn hóa. Người dân Lưỡng Hà phát triển một hệ thống đa thần giáo (polytheism), trong đó các vị thần được xem như những thực thể siêu nhiên có quyền năng chi phối toàn bộ tự nhiên, xã hội và vận mệnh con người. Những quan niệm này không chỉ phản ánh cách người dân Lưỡng Hà hiểu về vũ trụ, mà còn định hình các tín ngưỡng và hệ thống tôn giáo sau này.

Người Lưỡng Hà tin rằng vũ trụ được cai quản bởi một hội đồng các vị thần, mỗi vị thần chịu trách nhiệm cho một lĩnh vực cụ thể. Những vị thần nổi bật nhất bao gồm:
    •Anu: Thần bầu trời, vị thần tối cao, được xem là cha của các vị thần.
    •Enlil: Thần gió và bão, có vai trò bảo vệ và duy trì trật tự.
    •Enki: Thần nước, trí tuệ, và sáng tạo, người mang đến sự sống và đổi mới.
    •Ishtar (Inanna): Nữ thần tình yêu, chiến tranh và khả năng sinh sản.

Các vị thần này không chỉ kiểm soát tự nhiên mà còn đại diện cho những giá trị và khía cạnh quan trọng của đời sống con người, như luật pháp, nghệ thuật, và tình yêu. Người dân tin rằng các vị thần thường xuyên can thiệp vào thế giới, và vì vậy, sự thờ phụng, lễ tế và cầu nguyện là cần thiết để duy trì mối quan hệ hòa hợp giữa con người và thần linh.

Một trong những khái niệm nổi bật của người Lưỡng Hà là quan niệm về sự sáng tạo con người. Theo thần thoại Sumer, con người được các vị thần tạo ra từ đất sét để làm công việc lao động nặng nhọc thay cho họ. Con người được giao nhiệm vụ phục vụ các vị thần thông qua lễ tế, xây dựng đền thờ, và tuân thủ luật lệ.

Ý tưởng này phản ánh niềm tin rằng con người là một phần của trật tự thần thánh do các vị thần thiết lập. Tuy nhiên, nó cũng cho thấy sự phụ thuộc của con người vào lòng thương xót và sự bảo trợ của các vị thần.

B. Ảnh hưởng đến các tôn giáo Abraham. (Chưa viết xong)

Văn minh Lưỡng Hà, với hệ thống tín ngưỡng đa thần và các truyền thuyết phong phú, đã tạo nền tảng cho nhiều khái niệm và tư tưởng tôn giáo được phát triển trong các nền văn hóa và tôn giáo sau này. Những câu chuyện thần thoại, quan niệm về trật tự vũ trụ, và cách con người liên hệ với thần linh từ vùng đất này đã để lại dấu ấn sâu đậm, đặc biệt trong các tôn giáo Abrahamic như Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo, và Hồi giáo. Trong đó, đáng chú ý nhất là ảnh hưởng về các câu chuyện thần thoại

•Truyền thuyết về Đại hồng thủy: Một trong những ảnh hưởng nổi bật nhất từ Lưỡng Hà đến các tôn giáo sau này là câu chuyện về Đại hồng thủy. Trong Epic of Gilgamesh (thiên anh hùng ca của người Sumer và Akkadia), thần Enlil quyết định hủy diệt loài người bằng một trận lụt lớn. Tuy nhiên, vị thần trí tuệ Enki (hay Ea) đã báo trước cho Utnapishtim (Ziusudra trong thần thoại Sumer) để ông đóng tàu và cứu các sinh vật. Câu chuyện này được truyền bá rộng rãi và được biến đổi trong Kinh Thánh, trở thành câu chuyện về Noah và con tàu của ông, mà ngày nay là một phần quan trọng của Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo.

•Sự sáng tạo con người: Trong thần thoại Sumer, con người được tạo ra từ đất sét bởi thần Enki và nữ thần Ninhursag, nhằm phục vụ các vị thần. Khái niệm con người được tạo ra từ đất cũng xuất hiện trong sách Sáng thế (Genesis) của Kinh Thánh, nơi Chúa tạo ra Adam từ bụi đất.

•Cây sự sống và cây tri thức: Các truyền thuyết Sumer có nhắc đến một "cây thiêng liêng" liên quan đến sự sống và quyền năng, biểu tượng này được lặp lại trong Kinh Thánh với hình ảnh "Cây sự sống" và "Cây tri thức thiện ác" trong vườn Eden.

Người Lưỡng Hà tin rằng các vị thần không chỉ tạo ra thế giới mà còn giữ trật tự vũ trụ, định ra luật lệ mà con người phải tuân theo. Quan niệm này được phản ánh rõ trong Bộ luật Hammurabi, trong đó vua Hammurabi tuyên bố rằng các vị thần đã trao quyền lực và nhiệm vụ cai trị để duy trì công lý. Tư tưởng này được tiếp thu trong Do Thái giáo, nơi Chúa Yahweh được coi là nguồn gốc của luật pháp và trật tự, đặc biệt thông qua việc trao Mười Điều Răn cho Moses.

Hệ thống đa thần phức tạp của Lưỡng Hà đã tạo tiền đề cho sự phát triển của ý niệm về một Thượng Đế duy nhất. Trong thời kỳ đầu của Do Thái giáo, người Israel chịu ảnh hưởng từ tín ngưỡng Lưỡng Hà, nơi các vị thần chính như Anu, Enlil, và Marduk đại diện cho quyền năng tối cao. Từ đó, họ phát triển ý tưởng về Yahweh như một vị Thượng Đế duy nhất, bao gồm tất cả các quyền năng mà trước đó được phân bổ cho nhiều vị thần.