Câu 9: Trình bày KN đô thị, đô thị hóa? Các chỉ số phản ánh mức độ đô thị hóa?

Trả lời

1. Khái niệm

- Đô thị: hiện nay trên TG chưa thống nhất đc KN về đô thị

+1 số chỉ tiêu đc dùng để xđ tiêu chuẩn đô thị ở mỗi quốc gia là khác nhau, nó dựa trên:

. quy mô dân số

. mật độ dân số

. tỷ lệ dân số tham gia hoạt động sản xuất phi nông nghiệp

. chức năng hành chính, cơ sở hạ tầng ...

+Ở VN, theo nghị định NĐ42/2009/NĐCP của chính phủ về việc phân loại đô thị thì VN đc chia thành 6 loại đô thị:

. đô thị đặc biệt - TP trực thuộc TW có: các quận nội thành, huyện ngoại thành, TP trực thuộc

. đô thị loại I, II: TP trực thuộc TW có các quận nội thành, huyện ngoại thành, các đô thị trực thuộc tỉnh có các phường nội thành và xã ngoại thành

. đô thị loại III:là TP hoặc thị xã thuộc tỉnh có các phường nội thành, nội thị và các xã ngoại thành, ngoại thị

. đô thị loại IV: là thị xã thuộc tỉnh có phường nội thị, xã ngoại thị

. đô thị loại V: là thị trấn thuộc huyện có các khu phố xây dựng tập trung, có thể có các điểm dân cư nông thôn

- Đô thị hóa:

+Được hiểu khái quát là quá trình hình thành và phát triển các TP ko chỉ về bề rộng mà cả về chiều sâu

+Đặc trưng:

. số lg các thành phố có xu hướng tăng nhanh

. quy mô về DS tập trung ở TP ngày càng lớn

. DS ở thành thị có xu hướng tăng nhanh

+Gồm 3 nội dung:

. sự di dân nông thôn - thành thị

. gia tăng tự nhiên DS thành thị

. mở rộng địa giới thành phố

2. Các chỉ số phản ánh mức đô thị hóa

Gồm 3 chỉ số:

1. Tỷ lệ đô thị hóa:

Là tỷ lệ % DS thành thị so với toàn bộ DS của 1 khu vực nhất định

CT: UR(%)=PUR/P x 100

Với UR: tỷ lệ đô thị hóa, PUR: DS thành thị, P: tổng DS trung bình

Cần lưu ý: Tỷ lệ đô thị hóa đc tính theo tiêu chuẩn mỗi nc, do vậy khi so sánh cần điều chỉnh cho thống nhất

2. Chỉ số đô thị hóa

Biểu thị khía cạnh phát triển đô thị theo chiều sâu vào 1 năm nào đó và đc tính trên cơ sở phân nhóm các TP theo 1 quy mô DS nhất định

CT: IU=Ci/(n.P)

Với: IU: chỉ số đô thị hóa, Ci: DS của đô thị có quy mô từ i trở lên

P: tổng DS chung, n: tất cả các điểm dân cư mang tính chất đô thị

3. Nhịp độ đô thị hóa

CT: TU(%)=(PU(t+n)-PUt) / N

Với: TU: nhịp độ đô thị hóa, PU(t+n): tỷ lệ dân số ở thời kỳ t+n

N: khoảng cách giữa 2 thời kỳ