Câu 4: viết và giải thích công thức tính các chỉ tiêu thg sử dụng để đánh giá mức chết:
Trả lời
-Trong gđ đầu của XH loài ng, tỷ suất chết rất cao và duy trì trong 1 tgian dài, chỉ đến cuối TK XVIII đầu TK XIX thì tỷ suất chết mới bắt đầu giảm và dần ổn định ở mức thấp
Gđ XH nguyên thủy: tỷ suất chết rất cao
Gđ nô lệ, giảm những vẫn ở mức cao… GĐ CM CN thì mức chết giảm xuống nhanh
ở VN, vào thời chống P, M do đs khó khăn, bệnh dịch, chiến tranh nên mức chết còn cao ( 12%-18%) sau đó hòa bình trở lại, mức chết giảm dần.
Và ta thấy có sự khác biệt rõ về mức chết ở thành thị và nông thôn: thành thị thấp hơn
-Ta hiểu: Chết là sự mất đi vĩnh viễn all những biểu hiện của sự sống ở cùng 1 thời điểm nào đó sau khi có sự kiện sống xảy ra
Các chỉ tiêu thg sử dụng:
- Tỷ suất chết thô (CDR)
- Tỷ suất chết dặc trưng theo tuổi (ASDRx)
- Tỷ suất chết TE < 1 tuổi (IRM)
- Tỷ suất chết TE < 5 tuổi (ASDR0-4)
- Tỷ suất chết mẹ (MMR)
1. CDR=D/P(gạch ngang) x 1000
Vs D là số ng chết do mọi nn bệnh tật
P(gạch ngang) là số dân trung bình trong năm, = (DS đầu năm + DS cuối năm)/2 hoặc DS ở giữa năm
CDR cho biết: trung bình cứ 1000 dân có bao nhiêu ng chết trong 1 khoảng thời gian nhất định, thg là 1 năm lịch hoặc 12 tháng trc thời điểm điều tra
Ta có:
+ tỷ suất tăng DS tự nhiên = tỷ suất sinh thô – tỷ suất chết thô
+ tỷ suất tăng DS cơ học = Di dân thuần túy

2. ASDRx = Dx/Px . 1000
Trong đó:
+ Dx là tổng số trường hợp chết do mọi NN bệnh tật pử 1 độ tuổi hoặc nhóm tuổi
+ Px là DS của độ tuổi hoặc nhóm tuổi đó khi nghiên cứu
ASDR có thể đc tính cho 1 thời kỳ nào đó, thg là 1 năm hoặc 12 thángtrc điều tra cho 1 nc hoặc 1 đơn vị lãnh thổ và cho từng giới tính

3. IMR = D0/B x 1000
Trong đó:
+ D0 là số TE < 1 tuổi chết do mọi NN bệnh tật
+ B là số TE sinh ra sống trong TK ngcứu, thg là 1 năm
IMR thg thống kê khó khăn nên Liên hợp quốc đã khuyến nghị sd các pp ước lg gtiếp để tính toán đtra mẫu cũng như tổng hợp đtra DS

4. ASDR0-4 = Do-4/P0-4 x 1000
Trong đó:
+ D0-4 là số TE < 5 tuổi chết do mọi NN bệnh tật
P0-4 là số TE < 5 tuổi cùng năm ấy
- Chỉ số này phản ánh hiệu quả công tác CSSKTE
- ở Vn, chỉ số này đã giảm từ 58 (1999) xuống 24 (2009)
và mục tiêu đến năm 2015 xuống < 20

5. MMR = DM/B x 1000
Trong đó:
+ DM là số phụ nữ chết do mang thai và sinh đẻ trong năm
+ B là tổng số trẻ sinh ra sống trong năm đó
MMR là số mẹ chết do mang thai và sinh đẻ tính trên 100.000trẻ sinh ra sống trong tgian ngcứu, thg là 1 năm
Chỉ số này ở VN đã giảm từ 233 (1990) xuống 62 (2003) và mục tiêu giảm còn 58 (2015)