A- LY THUYET CHUYEN MON

1- HOC THUYET AM DUONG VA UNG DUNG TRONG Y HOC

1.1-*Dinh nghia :  Su vat luon luon co mau thuan nhung thong nhat voi nhau , khong ngung van dong , bien hoa de phat sinh , ton tai va tieu vong , goi la hoc thuyet am duong

-Trong y hoc HTAD duoc quan triet tu dau toi cuoi , don gian den phuc tap  trong suot cau tao co the , sinh ly, benh ly , chan doan, va cac phuong phap chua benh YHCT .

*Cac quy luat co ban cua hoc thuyet am duong

+Am duong doi lap: la su mau thuan ,che uoc lan nhau, dau  tranh  giua 2 mat am duong ,(dem- ngay...)

+Am duong ho can : Ho can la nuong tua lan nhau , 2 mat am duong tuy doi lap  nhung phai  nuong tua lan nhau moi ton tai duoc , moi co y nghia .Ca 2 mat deu la tich cuc cua su vat , khong the don doc phat sinh va ton tai.(co dong hoa  moi co di hoa ...)

+Am duong  tieu truong:  tieu la su mat di , truong la su phat trien , noi len su van dong  khong ngung su chuyen hoa lan nhau giua 2 mat am duong .(su thay doi ngay ->dem duong tieu ,am truong , dem ->ngay am tieu ,duong truong..... )

-Su van dong  cua 2 mat am duong co tinh chat giai doan  toi mot muc nao do se chuyen hoa sang  nhau "duong cua sinh am ", " am duc sinh duong ",nhiet cuc sinh han .....

+Am duong binh hanh :  2 mat am duong  tuy doi lap van dong  khong ngung nhung luon lap lai duoc the can bang , the binh quan giua 2 mat

-su mat thang bang giua 2 mat amduong noi len su mau thuan , thong nhat , van dong , nuong tua lan nhau cua vat chat

*Pham tru

+ Su tuyet doi  va tuong doi giua 2 mat am duong : su doi lap giua 2 mat amduong la tuyet doi nhung trong dieu kien cu the nao do co tinh chat tuong doi  :

+Trong am co duong , trong duong co am :Am duong nuong tua vao nhau cung tontai cokhi xen ke vao nhau trong su phat trien ( su phan chia gio : 6h-12h: duong cua duong , 18h-24h : am cua duong

1.2- Ung dung trong y hoc

a- Cau tao co the va sinh ly

-Am :  tang , kinh am , huyet , bung,trong ,  ......

-Duong: phu, kinh duong, khi , lung , ngoai  .....

-Tang thuoc am do tinh chat  trong am co duong nen con phan ra phe am  va phe khi , than am - than duong,tam huyet - tamkhi ....

-Vat chat dinh duong thuoc am, co nang hoat dong thuoc  duong.

b- Ve qua trinh phat sinh va phat triencua benh tat

-Benh tat phat sinh do su  mat thang bang  am duong trong co the duoc  bieu hien bang thien thang va thien suy

+Thien thang :-duong thang :chung nhiet ; sot ,mach nhanh, nuoc , tao , tieudo

                          - am thang : chung han , nguoi  lanh, chan tay lanh , mach tram, ia long , nuoc tieu trong.

+Thien suy : -  duong hu : trogn cac truong hop nao suy , han chung , hung phan than kinh giam

                      - am hu : mat nuoc , dien giai , hoi chung uc che than kinh giam .

-Trong  qua trinh phat trien cua benh , tinhchat  cua benh con chuyen hoa lan nhau  giua 2 mat am duong

-Benh o phan  duong : anh huong phan am (duong thang am benh )

-Benh o phan am : anh huong phan duong (am thang duong benh )

-Su mat thang bang am duong gay ra nhung  chung benh o nhung vi tri khac nhau cua co the tuy theo vi tri do o gan am hay duong

+Duong thinh sinh ngoai nhiet : sot , nguoi va chantay nong vi phan duong cua co the thuoc phan duong co the thuoc bieu, thuoc  nhiet .

+Am thinh sinh noi han : ia chay , nguoiso lanh , nuoc tieu trong dai vi phan am thuoc ly, thuoc han

+Am hu sinh noi nhiet : mat nuoc , tan dich  giam, khat nuoc , hong kho  , tao , nuoc tieu do

+Duong hu sinh ngoai han : so lanh , chan tay lanh vi phan duongkhi o ngoai bi giam sut

c-Chan doan benh tat

-Dua vao 4 phuong phap kham  benh : Vong , van , van , thiet , khai thac cac trieu chung thuoc han , nhiet , hu , thuc  cua cac tang  phu ,kinh lac ...

-Dua vao  8 cuong linh de danh gia  vi tri nong sau cua benh, tinhchat  benh ,trang thai  nguoi benh, va xu the chung nhat cua benh tat (bieu -ly , hu - thuc , han - nhiet , am - duong ).Trong do am va duong la 2 cuong linh tong quat nhat goi la tong cuong: bieu - thuc- nhiet thuoc duong va nguoc lai

-Dua vao tu chan de khai thac trieu chung , can cu vao bat cuong benhtat duoc quy thanh cac hoi chung thien thang hay thien suy , ve am duong cua cac tnag phu , kinh lac,,,,

d-Ve chua benh va cac phuong phap chua benh

-Chua benh la dieu hoa lai su mat thang bang ve am duong  cua co the tuy theo tinh trang  hu -thuc , han - nhiet  cua benh bang cac phupong phap khac nhau : thuoc , cham cuu , xoa bop , khicong

-Ve thuoc : + thuoc lanh , mat (han,luong) thuoc am chua benh nhiet thuoc duong

                   +thuoc nong , am (nhiet ,on) thuoc duong chua benh han thuoc am

-Ve cham cuu : benh nhiet dung cham , benh han dung cuu , hu thi bo thuc thi ta

-Benh thuoc tang (thuoc am ) thi dung cac huyet du sau lung thuoc duong

-Benhthuoc phu ( thuoc duong) thi cac  huyet mo o nguc , bung thuoc am theo nguyen tac  duong dan am , theo am dan duong

2-HOC THUYET NGU HANH VA UNG DUNG TRONG Y HOC

 2.1- HOC THUYET NGU HANH

*Dinh nghia : hoc thuyet ngu hanh la hoc thuyet am duong lien he cu the hon  trong viec quan sat quy nap va su lac quan cua cac su vat trong thien nhien

-Trong y hoc , HTNH  duoc ung dung de quan sat ,quy nap va neu len su tuong quan trong hoat dong sinh ly cac tang phu de dieu tri benhtat , de tim tinh nang ,tac dung thuoc ,de tien hanh cong tac bao che thuoc men.

*Noi dung HTNH

- Ngu hanh la gi ? nguoi xua thay co 5 loai vat chinh Moc (go), Hoa (lua), Tho (dat ) , Kim(kimloai ), Thuy (nuoc ) va dem cac hien tuong trong tu nhien , co the con nguoi xep theo 5 loai vat chat tren goi  la ngu hanh

-Ngu hanh con co y nghia nua la su van dong chuyen hoa cua cac vat chat trong tu nhien va cua tang phu trong co the

-Su quy nap vao ngu hanh trong tu nhien va trong co the con nguoi

 +vat chat, mau sac , vi ,, mua , phuonghuong, tang, phu , ngu the , ngu quan, ngu chi

+Moc :  go, xanh, chua , xuan, dong, can ,dom ,can , mat, gian

+Hoa : Lua ,  do , dang , ha , nam , tam , tieu truong, mach, luoi , mung,

+Tho : dat, vang , ngot , cuoi ha , trung uong, ty , vi, nhuc , mieng , lo

+Kim :  kim loai , trang , cay , thu , tay , phe , dai truong, bi phu, mui , buon

+Thuy : Nuoc , den, man, dong, bac , than , bang quang , xuong - tuy , tai , so

2.2-Cac quy luat ngu hanh

a*Trong  dieu kien binh thuong  hay sinh ly vat chat trong  tu nhien va cac loai hoat dong trong co the lien quan mat thiet voi nhau , thuc day nhau de van dong  khong ngung bang cach tuong sinh ( hanh no sinh hanh kia , tang no sinh tang kia ) hoa che uoc lan nhau de giu the quan binh bang cach tuong khac

+-Quy luat tuong sinh

-Ngu hanh tuong sinh la chi moi quan he sinh ra nhau 1 cach  thu tu, thuc day nhau ton tai cua moc, hoa ,tho , kim ,thuy .Thu tu  Moc sinh hoa , hoa sinh tho , ...thuy sinh moc .

-Su tuong sinh nay cu lap di lap lai khong ngung

-Neu dung tu 1 hanh ma noi thi sinh ra la me , duoc sinh ra la con

-Trong co the : can moc sinh tam hoa , tamhoa sinh ti tho ,, tit ho sinh phe kim ,phe kim sinh than thuy .

+-Quy luat tuong khac

-Ngu hanh tuong khac la chi moiquan he che uoc lan nhau cua Moc , Tho ,Thuy , Hoa ,Kim ,thu tu Moc <->tho <->thuy<->hoa<->kim

-Qua trinh tuong khac cung tuan hoan khong ngung : trong co the con nguoi : can moc khac ty tho ....

b-Trong dieu  kien bat thuong hay benh ly

-Hanh hoac tang nay khac hanh hoac tang kia qua manh ->tuong thua

-Hanh hoac tang nay khong khac duoc hanh hoac tang kia ->tuong vu

+Tuong thua : binhthuong can moc  khac ti tho : neu can khac ti qua manh  gay hien tuong : dau da day , ia chay do than kinh , khi chua phai binh can kien ty .

+Tuong vu : binhthuong ti tho khac than thuy neu ti hu khong khac duoc than thuy gay benh

2.3-Ung dung trong y hoc

a- Quan he sinh ly

-Su sap xep cac tang phu theo ngu hanh va lien quan cua chung den ngu vi, ngu sac , the chat va hoat dong ve tinhchi  giup cho viec hoc ve cac hien tuong sinh ly cac tang phu de dang de nho

-vd:Can co quan he benh ly voi dom, chu ve can , khai khieu ra mat

b-Quan he ve benh ly

-Su sinh ra 1 chung benh o tang phu nao do co the xAy ra  0 5 vi tri khac nhau

-Chinh ta do ban than tang phu ay bi benh

-Hu ta: do tang phu truoc do gay benh cho tang do ,con goi la benh tu me sang con

-Thuc ta: do tang sau no gaybenh cho tang do ......

-Vi ta : do tang khac tang do khong khac duoc ma gay benh (tuong thua )

-Tac ta : do tang do khong khac duoc tang khac ma gaybenh ( tuong vu )

c-Ve  chan doan hoc

-Ngu sac :   sac vang benh thuoc ty , trang benh thuoc phe ,xanh thuoc can, do thuoc tam, den benh thuoc than

-Ngu chi : gian du , cau gat benh o can , so hai  benh o than , cuoi noi luyenthuyen benh o tam ,  lo nghi benh o ty  ,, buon rau benh o phe

-Ngu khieu va ngu the

+Benh o mui , viem mui di ung, chay mau cam , ...benh thuoc phe vi

+Benh o mach , mach hu nho  , ,,,,,benh thuoc tam

d.Ve dieu tri hoc

-Nguyen tac hu thi bo , thuc thi ta

+Benh phe khi hu ,phe lao ...phai kien ty vi ty tho sinh phe kim

+Benh cao huyet ap do can duong  thinh phai chua vao tam (an than ) vi can moc sinh tam hoa...

-Cham cuu: Nguoi ta tim ra loai huyet ngu du tuy kinh am , kinh duong ,moi loai huyet tuong ung  voi 1 hanh , trong 1 duong kinh quan he  giua cac huyet la quan he tuong sinh , giua 2 kinh am duong quan he giua cac huyet la quan he tuong khac .Ten cac huyet ngu du duoc dat theo y nghia cua kinh khi di trong duong kinh nhu dong nuoc chay .

e- Ve thuoc

-Vi chua , mau xanh  vao can

-Vi dang , mau do , vao tam

-Vi ngot , mau vang ,, vao ty

-Vi cay , mau trang , vao phe

-Vi man , mau den , vao than

-Nguoi ta  con van dung ngu vi de  bao che vi thuoc  thay doi tinh nang va tac dung  cho di vao cac tang phu theo yeu cau chua benh: sao voi giam cho vi thuoc vao can , sao voi muoi cho vi vao than ...

3-NGUYEN NHAN GAY BENH

3.1- Nguyen nhan ben ngoai

-6 thu khi : phong - han - thu - thap - tao - hoa -luc dam, luc ta  -> benh ngoai  cam ( benh tu

ben ngoai dua toi ) nhu  beh nhiem trung , truyen nhiem , dau day than kinh ngoai bien do lanh

-6 thu khi hay phoi hop voi nhau , ma phong  hay xuat hien hon ca lam benh co tinh chat da dang nhu phong han , phong nhiet ,phong thap.

-Luon quan he voi thoi tiet : phong -mua xuan , han - mua dong , thu - mua he , tao - mua thu

-Can phan biet chung phong - han - thap- tao- hoa  do luc khi gay ra (ngoai phong , ngoai han, ngoai thap...... )

a- Phong :

+Ngoai phong la gio , chu khi ve mua xuan nhung mua nao cung gay benh hay phoi hop voi cac khi khac -> phong han , phong nhiet....

+Noi phong sinh ra do cong nang tang can bat thuong (can phong) xuat hien  trong cac chung co giat , hoa mat, chong mat .

-Dac tinh cua phong

+La duong ta , hay di len ra ngoai hay gay benh o phan tren co the (dau mat) va o phan ngoai (o bieu )lam da long khai tiet ra mo hoi , so gio ,mach phu

+Phong hay di dong va bien hoa , benh do phong hay di chuyen : dau khop , dau cho nay cho khac ,ngua nhieu cho , nen goi la "phong dong " bien hoa nang , nhe , mau le

-Cac chung hay xuat hien do phong

+phong han : cam mao do lanh, ngat mui , chay nuoc mui , so lanh , so gio , mach phu .

                       dau day than kinhngoai bien , dau cac khop do lanh

                       ban chan , di un g, viem mui di ung do lanh

+Phong nhiet : cam mao co sot , giai doan dau cua cac benh truyen nhiem , sot , so gio , khong so lanh , hong dau do , nuoc tieu vang, chat luoi , reu luoivang , mach phu sac .Viem mang tiep hop theo mua , viem khop cap .

+Phong thap:  viem khop dang thap thoai hoa khop , dau day than kinh ngoai bien

-Chung noi phong (can phong ) :Do can khi thuc kich dong den caan hay do can huyet hu khong nuoi duong caan,

+sot cao co giat , benh cao huyet ap hay dau dau  hoa mat ,chong mat

+TBMMN do nhun  nao ,chay mau nao do can huyet hu  gay cac chung  : liet nua nguoi , chan tay co quap.

b- Han

-Ngoai han do lanh , chu khi ve mua ve mua dong gay ra benh co the bang 2 cach :

+Thuong han : han pham co bieu ben ngoai 

+Trung han : han truc trung vao tang phu

-Noi han : la do duong khi cua co the kem lam cac co nang giam sut  gay ra benh 

- Dac tinh cua han

+ Han la am ta , hay ton thuong duog khi : nhu han pham vao da co , ve khi bi suy yeu gay cam mao ,, han pham vao ty  vi lam ty  duong hu  khong van  hoa duoc do an  gay ia chay , tay chan lanh 

+Han hay ngung tre ,hay gay dau tai cho , han xam pham vao co the  gay khi huyet u tre , khong thong gay dau , nhu dau da day do troi lanh  , cuoc  lam sung huyet gay dau

+Han hay gay co rut , , lam be tac lai , nhu lanh gay co cung co ,dau  vai gay , dau lung , viem dai trang co that do lanh  , chuot rut cac co do lanh ..

-Cac chung xuat hien do han 

+Phong han (o phan phong )

+Han thap : di ia chay , non mua ,  dau bung do lanh  

- Chung noi han : thuong do duong hu 

+Tam phe duong:  Chung tac dong mach vanh mua lanh hay gap , hen kem voi nhug  trieu chung  duong hu ,  vi than duong hu khong nap duoc phe khi 

+Ty vi hu han : An kem , day bug, so lanh , tay chan lanh ia chay ,mach tram tri , tram nhuoc 

+Than duong hu : Nguoi gia so lanh , tay chan lanh, ia chay , tieu tien nhieu lan.....

-Chung noi han do duong khi kem , thi ve khi cung kem ,  hay gay  ncho nguoi ta de dang bi cam lanh 

c, Thu 

-Thu la duong ta  hay gay dot va hien tuong viem nhiet ,khat , mach hong ,ra mo hoi 

-Thu  hay di len tren ;,tan ra ngoai  (thang tan ) lam mat tan dich : gay  rra  mo hoi nhieu mat nuoc  va dien giai  co the gay hon me , truy mach 

- Hay phoi hop  voi thap 

 II-PHAN YHHD

3-MON NHI 

                CHAM SOC TRE BI TIEU CHAY 

1-Nhan dinh

-Hoi : benh nhi bao nhieu tuoi 

        + can nang luc moi sinh

        +Dinh duong: Me co du sua khong, tre an sam luc may thang , thuc an sam nhu the nao

              ++ Dinh duong tre truoc khi bi om nhu : tre bu me hay an nhan tao ?

              ++Dinh duong trong khi tre bi tieu chay ra sao ,,trong khau nuoi duong co van de gi can dieu chinh?

+Truoc khi bi tieu chay tre co an loai thuc an co the bi oi thiu , uong nuoc  la .....hay khon g?

+Tre tieu chay may lan / ngay ? tinh chat phan?

+Tre co khat nuoc khong ? co non ,sot , co giat khong ?

+Benh nhi co di tieu duoc khong? da may gio chua di tieu ?

+O nha , o truong hoc ,co nhieu tre bi tieu chay hay khong? 

+Tap tuc dia phuong: an goi ca , tiet canh , uong nuoc la ? 

+Kinh te gia dinh the nao?

-Quan sat va xac dinh 

+ toan trang : TInh tao , kich thich , li bi 

+ Mat : mat binh thuong , trung hay rat trung , can chu y hoi nguoi nha xem mat tre co gi khac  so voi luc thuong khong?

+Nuoc mat : quan sat khi tre khoc to co nuoc mat khong ? neu khong co nuoc mat la bi mat nuoc .

+Niem mac mieng - luoi kho hay uot , co hay khong co nuoc bot , neu khong co nuoc bot la dau hieu mat nuoc 

+Khat nuoc : Tre khong khat , khat hoac khong uong duoc 

+Nep veo da : Binht huong hay mat rat cham 

+Phan , chat non: so luong , tinh chat ?

+Bung co chuong khong?

+Co co giat khong ?

+Nhiet do : co sot hay khong sot 

+Dem mach : binh thuong, nhanh , nay ro hay yeu 

+ Dem nhip tho :tre tho nhanh , ? co roi loan nhip tho hay ko?

+Do huyet ap : Huyet ap cua tre  binhthuong hay giam .

+Can benh nhi ; xac dinh trong luong cua tre co bih thuong khong?

Neu truoc khi bi tieu chay tre da duoc can thi can so sanh xem hien tai trong luon cua tre co bi giam sut khon g? Neu co sut thi bao nhieu phan tram , neu sut tu 5% tro len la tre bi mat nuoc .

2- Chan doan cham soc 

- Nguy co mat nuoc lqd  tieu chay 

-Tre ia phan long nhieu lan lqd tang tinh trang  xuat tiet o ruot 

-Tre quay khoc, kich thich vat va lqd mat nuoc 

-Tre lo do  lqd tinh trang mat nuoc nang.

- Sot lqd nhiem khuan .

-Chuong bung lqd thieu hut kali .

-Non nhieu lqd tang co bop da day .

- Phan co mau lqd ton thuong ruot .

-Tieu chay keo dai lqd che do an thieu chat Dam.

-Thieu hut dinh duong lqd che do an kieng khem qua muc .

-Me thieu hieu  biet ve cach cham soc tre  tieu chay. 

-Me thieu hieu biet ve cach phong benh tieu chay .

3-Thuc hien ke hoach

-Nhanh chong tien hanh bu nuoc va dien giai cho beh nhi 

+Huong dan nguoi nha cach cho benh nhi uong dung dich ors : uong oresol trong 4h dau dau hay sau moi lan di ngoai ),uong du theo tinh trang benh nhi .

+Truyen dich ringer lactat hay Natri clorid 9%0 .Phai luon o ben canh benh nhi de theo doi 

++Toc do truyen 

++ Su tiep nhan dich cua benh nhi 

++ Theo doi nhung tai tai bien co the xay ra

++ Neu benh nhi uong duoc thi cho uong them dung dich Oresol  voi  lieu 5ml /kg/ gio  de cung cap them nuoc , kali va kiem 

++Neu khong  truyen tinh mach duoc thi nho giot da day dung dich oresol voi lieu 20ml/kg/gio 

dong thoi tim phuong tien chuyen benh nhi den tuyen dieu tri co the truyen tinh mach duoc 

++ Dem mach , nhip tho, do huyet ap  1h /lan  hoac thuong xuyen  hon phu thuoc vao tinh trang cua benh nhi 

++ Sau 6h  hoac 3h danh gia lai tinh trang mat nuoc cua benh nhi chon phac do dieu tri thich hop 

++ Can ch0 benh nhi  an sau khi truyen dich xong 

++ Sau moi khi danh gia benh nhi , can thong bao voi hay thuoc ve tinh trang mat nuoc cua benh nhi ( khong cai thien,co cai thien hay nang them ) de chon phac do thich hop 

*Dam bao du dinh duuong cho benh nhi 

-tiep tuc cho bu me , 

-An thuc an long de tieu hoa , giau chat dinhduong, vitamin, nhat la phai cung cap day du chat dam nhu thit , ca, sua nham xuc tien qua trinh doi moi te bao ruot 

-An nhieu bua trong ngay 

-Thuong xuyen theo doi can nang cho benh nhi 

*Ha sot 

-Noi rong quan ao ta lot 

-Chuom mat cac vugn chan, ben ,nach , khong duoc chu0m da 

- Thuoc ha nhiet : paracetamol 15mg/kg/lan 

*Giao duc suc khoe

Huong dan ba me cach ve sinh phong benh 

-Tap de tao thanh thoi quen : Rua tay truoc khi an , troc khi chuan bi bua an , sau khi di ve sinh , do bo ,quyet nha ....

-Gia dinh phai co ho xi hop ve sinh  va xu ly phan tot 

- Xoa bo tap quan  chua tot : an goi ca, tiet canh  hoac kieng khem qua muc, cai sua khi tre bi tieu chay ...

-Khong su dung khang sinh bua bai 

- Cho tre tiem chung day du, dung lich 

CHAM SOC TRE VIEM DUONG HO HAP CAP 

 I- Huong dan ba me cham soc tre tai nha 

1-Tre tu 2 thang tuoi -> 5 tuoi 

- Nuoi duong:

+Cho tre an ngon hon khi om .boi duong  them kho tre khoi om de phong suy dinh duon g

+ Cho tre uongnhieu nuoc de bu lai luong nuoc mat do sot , tho nhanh , non ,tro , tieu chay 

-Giam ho lam diu dau hong bang cac loai thuoc dong y khong gay doc hai nhu quat uop duong , hoa hong hap duong......

-Lau sach lam thong mui

- Van de quan trong nhat la theo doi va dua tre den ngay co so y te neu thay 1 trong cac dau hieu sau:

+Tho nhanh hon 

+Kho tho hon 

+ Khong uong duoc nuoc 

+ Tre met hon 

2-Tre  duoi 2 thang tuoi 

- Cho tre bu me nhieu hon binh thuong 

-Lau sach lam thong mui

-GIu am cho tre , nhat la ve mua lanh 

-Quan trong nhat la theo doi va dua ngay den cs y te neu thay 1 trong cac dau hieu sau 

+Tho nhanh hon 

+ Kho tho hon 

+Bu kem hon 

+Tre met hon 

II- Cach su dung khang sinh

1-Tuyen 1 : dung 1 trong 3 loai khang sinh sau

*Co- trimaxazol ( biseptol. bactrim ,trimazol) gom Trimethoprin(TMP)  Sulfamethoxazol( SMP) ti le 1:5

- Khang sinh nay co tac dung uc che vi khuan co hieu luc hau het voi cac loai vi khuan  gay benh NKHHC nhu phe cau, hemophilus , Influenza , tu cau va cac loai vi khuan Gram (-)

-Khong dung cho tre so sinh de non hoac vang da

- Lieu luong : 4mg(TMP) hoac 20mg( SMP)/kg/lan  , 2lan /ngay , 5-7 ngay

*Ampicilin 

-La mot loai penicilin tong hop  ,co tac dung diet nhieu loai vi khuan gram (-) nhung han che 

-Lieu 50mg/kg/lan , 2 lan /ngay ,5-7 ngay 

CHAM SOC TRE CO GIAT 

1-Nhan dinh 

 *Quan  sat va tham kham ky  benh nhi de  xac dinh 

-Tinh chat con giat : toan than hay cuc bo 

- Thoi gian co giat keo dai bao lau 

-Co cac dau hieu suy ho hap hay  suy tuan hoan khon g?

-Co van de gay can tro ho hap  hay tuan hoan khong ?

-Kiem tra DHST  co binh thuong khong?

-Co cac  dau hieu ve than kinh thuc vat khong ?:liet tay chan  , thop phong, mat lac, meo mom,.....

-Co sui bot mep khong ?

- Co dai dam, ia dun khong?

- Co can phai luoi ko ?

-*Can hoi cha me  benh nhi de xac dinh hoan canh xuat hien con co giat  va dieu kien het con co giat :

- Tre bi co giat tu bao gio ?

-Tre co  giat bao nhieu lan roi ?

-Moi lan keo dai bao nhieulau?

-Tre co giat ca tay chan , mat, mieng , nua nguoi hay chi co giat 1 bo phan nao do 

-Truoc khi co giat tre co bieu hien gi bat thuong khong ? co an uong nham thuoc hoac chat doc gi khong ? co sot cao khong ?co non mua khong ? co keu dau dau  khong?...

-*Sau con co giat 

- Benh nhi tinh hay me 

- Co bi liet khong ?

-Van dong cac chi co binh thuong khong ?

Neu benh nhi khong tinh tao thi phai danh gia bang thang diem Glassgow

Danh gia : >7 dem la ton thuong nong, tien luong con tot 

                 =7 diem la dem ban le 

                   <7 diem la ton thuong sau , tien luong xau 

2-Chan doan cham soc 

-Tre tim tai lqd uc che trung tam ho hap 

-Tre tim tai lqd sac dom dai hoac chat non 

- Co giat toan than lqd sot cao 

- Co giat toan than , tai phat nhieu lan lqd dong kinh 

- Dau bung lqd co giat noi tang 

- Nguy co tai  phat con co giat 

- Hon me lqd ton thuong nao 

- Co giat lqd tang ap luc noi so 

- Chay  mau lqd can vao luoi 

-Dau dau lqd tang ap luc noi so 

-Non lqd tang ap luc noi so 

- Nguy co te nga 

-Nguy co can vao luoi 

3-Can thiep dieu duong 

- Dambao thong khi tot : Dat tre vao phong thoang am , yen tinh , nam ke cao vai , noi rong quan ao ta lot ,dau nghieng sang 1 ben , nham tranh hit phai dom dai khi xuat tiet , phai hut dom dai 

-Ngan ngua khong de benh  nhan can vao luoi ,hay tut luoi gay bit tac duong tho : chen gac vao giua 2 ham rang ,dunggac cuon va keo luoi  hoac dung dung cu lam thong duong ho hap 

- Cho benh nhi tho oxy

-Thuc hien y lenh dung thuoc cat con co giat

-Theo doi sat dau hieu sinh ton

-Chamsoc theo nguyen nhan co giat

- Ngan ngua khong cho con co giat tai phat ,neu tai phat can xu tri kip thoi tich cuc ngay 

- Dam bao  dinh duong cho tre : cho an qua sonde hoac cho an bang duong tinh mach

-Dambao ve sinh phong chong boi nhiem

-Cham soc trieu chung

-Phong chong loet  

4-Danh gia 

-Doi voi benh nhi co giat , viec danh gia tinh trang benh nhi cung nhu danh gia ket qua dieu tri , cham soc phai duoc tien hanh thuong xuyen  trong suot qua trinh nam vien de co the dua ra duoc nhungbien phap can thiep dieu duong cung nhu dieu tri kip tho de tranh duoc nhung tai bien hau qua dang tiec 

-Truoc va sau khi thuc hien y lenh thuoc  hoac tien hanh can thiep dieu duong ,nguoi DD can danh gia hieu qua dat duoc ,phai ghi lai day du vao ban ke hoah cham soc .trong truong hop benh nang len haoc co nhung bieu hien bat thuon g, can phai nhan dinh lai 1 cach can than va bao cao thay thuoc 1 cach chi tiet de cung tim ra bien phap giai quyet huu hieu 

-Ngoai ra con phai danh gia viec thuc hien ve sinh , dinh duong va cac linh vuc khac ho tro cho viec dieu tri va cham soc benh nhi .