BÀI 9. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917 - 1921)
I. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng
- Về chính trị:
+ Đầu thế kỉ XX Nga là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng
+ Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên hậu quả kinh tế xã hội nghiêm trọng.
=>nhân dân Nga và các 100 dân tộc thuộc địa mẫu thuẫn với chế độ phong kiến
- Về kinh tế:
+Nông nghiệp: lạc hậu,mất mùa do thiên tai,nạn đói xảy ra ở nhiều nơi
+Công nghiệp:mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa.
=>quan hệ sản xuất phong kiến mâu thuẫn với tư bản chủ nghĩa
- Về xã hội:
+ Đời sống của nông dân, công nhân, các dân tộc trong đế quốc Nga vô cùng cực khổ
+ Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra  khắp  nơi.
-Quân sự:
+Nước Nga tham gia chiến tranh sớm nhất nhưng liên tiếp thất bại trên mọi mặt trận
+Nga mẫu thuẫn với Đức Áo Hung
-Đảng Bôn-sê-vích dưới sự lãnh đạo của Lê nin đã có đường lối đúng đắn nhận được sự ủng hộ từ quần chúng nhân dân
2. Từ Cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười
a,Cách mạng dân chủ tư sản tháng 2/1917:
- Ngày 23/2/1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân ở Pê-tơ-rô-gơ-rát
- Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang
- Nhiệm vụ và mục tiêu là lật đổ chế độ Nga hoàng,xây dựng chế độ mới
- Lãnh đạo là giai cấp vô sản và Đảng Bôn-sê-vích
- Lực lượng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân.
- Kết quả:
+Lật đổ chế độ phong kiến và Nga hoàng
+ Thành lập hai chính quyền song song là Chính phủ lâm thời và Xô viết đại biểu (công nhân,nông dân và binh lính)
=>Nga trở thành nước Cộng Hoà
- Tính chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới
b,Cách mạng tháng Mười Nga 1917
-Nhiệm vụ,mục tiêu :lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản,phát triển xã hội chủ nghĩa
-Lãnh đạo của cuộc cách mạng là Đảng Bôn-sê-vích do Lê-nin trực tiếp lãnh đạo
- Diễn biến khởi nghĩa:
+Tháng 4: Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích thông qua bản Luận cương tháng 4 chỉ ra mục tiêu đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
+Đêm 24/10/1917 bắt đầu khởi nghĩa.
+Đêm 25/10 tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
+Khởi nghĩa vũ trang ở Pêtơrôgrát giành thắng lợi.
+Ngày 3/11/1918 chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
-Lực lượng cách mạng chủ yếu là giai cấp nông dân
-Kết quả:
+lật đổ giai cấp tư sản
+đưa giai cấp vô sản lên nắm chính quyền
+thiết lập chế độ Xã hội chủ nghĩa
- Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng vô sản
II. Ý NGHĨA LỊCH SỬ
- Với nước Nga:làm thay đôi số phận của hàng triệu con người Nga và tình hình đất nước
+Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động
+Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội
- Với thế giới
+Làm thay đổi cục diện thế giới
+Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới
BÀI 10. LIÊN XÔ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI (1921 - 1941)
1. Chính sách kinh tế mới
a. Hoàn cảnh lịch sử:
- Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng
- Tình hình chính trị không ổn định.Bạo loạn ở nhiều nơi.
- Chính sách lạc hậu kìm hãm nền kinh tế,  khiến nhân dân bất bình.
- Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng.
- Tháng 3/1921 Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách Kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng.
b. Nội dung:
- Nông nghiệp: thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực (ban hành thuế nông nghiệp)
- Công nghiệp:
+Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng
+Cho phép tư nhân thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp nhỏ
+Khuyến khích nước ngoài đầu tư vào nước Nga
+Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt
-Thương nghiệp và tiền tệ:
+Tư nhân tự do buôn bán trao đổi
+Khôi phục mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn
+1924:phát hành đồng tiền Rúp
- Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát, khôi phục lại nền kinh tế hàng hóa..
c. Tác dụng - ý nghĩa:
- Thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp nhân dân Xô viết vượt qua khó khăn, hoàn thành khôi phục kinh tế
- Để lại kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng của một số nước xã hội chủ nghĩa
2. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên
*Thành tựu
a. Công nghiệp:
-Thực hiện công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa
- Mục đích: đưa Liên Xô trở thành một nước công nghiệp có những ngành công nghiệp chủ chốt
- Biện pháp:
+Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng
+Có mục tiêu cụ thể cho từng kế hoạch dài hạn
- Kết quả: Năm 1937 sản lượng công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân.
b. Nông nghiệp:
-Đưa 93% số nông hộ với 90% diện tích đất canh tác vào nền nông nghiệp tập thể hóa, có qui mô sản xuất lớn và cơ giới hoá
c. Văn hóa - giáo dục:
-Thanh toán nạn mù chữ, phát triển mạng lưới giáo dục phổ thông, phổ cập tiểu học trong cả nước, phổ cập trung học cơ sở thành phố.
d. Xã hội:
-Xoá bỏ bóc lột
-Cơ cấu giai cấp thay đổi ,xã hội chỉ còn 2 giai cấp lao động là công nhân, nông dân và trí thức xã hội chủ nghĩa .
-Xây dựng lực lượng vũ trang hùng mạnh
*Ý nghĩa
-Mặc dù còn có những hạn chế song vẫn đạt được những thành tựu to lớn, tạo nên những biến đổi nhiều mặt, có lợi cho nhân dân, xây dựng lại lực lượng vũ trang hùng mạnh để bảo vệ tổ quốc, giúp đỡ phong trào cách mạng thế giới
BÀI 11. TÌNH HÌNH CÁ NƯỚC TƯ BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 - 1939)
* Cuộc khủng hoảng kinh tế 1923 - 1933 và hậu quả của nó
a. Nguyên nhân
- Trong những năm 1924- 1929 các nước tư bản ổn định về chính trị và tăng trưởng nhanh về  kinh tế, nhưng do sản xuất ồ ạt, chạy đua theo lợi nhuận dẫn đến tình trạng hàng hóa ế thừa, cung vượt quá xa cầu.
- Tháng 10/1929, cuộc khủng hoảng bùng nổ ở Mĩ sau đó lan ra các nước tư bản chủ nghĩa và kéo dài đến năm 1933
b. Hậu quả
- Về kinh tế: Tàn phá nặng nề nền kinh tế các nước tư bản
+công nhân thất nghiệp
+nông dân mất ruộng
+ nhiều gia đình lâm vào tình trạng nghèo đói, túng quẫn
- Về chính trị - xã hội: bất ổn định. Những cuộc đấu tranh, biểu tình diễn ra liên tục khắp cả nước
- Về quan hệ quốc tế: Để đối phó lại cuộc khủng hoảng kinh tế và đàn áp phong trào cách mạng,giai cấp tư sản cầm quyền ở các nước tư bản đã lựa chọn 2 lối thoát
- Các nước Đức, Italia, Nhật Bản... không có hoặc có ít thuộc địa, thiếu vốn nguyên liệu và thị trường nên đi theo con đường chủ nghĩa phát xít để đàn áp  phong trào cách mạng  và tiến hành chiến tranh phân chia lại thế giới
- Các nước Mĩ, Anh, Pháp..vì có thuộc địa, có vốn và thị trường có thể thoát ra khỏi khủng hoảng bằng  chính sách cải cách kinh tế - xã hội một cách ôn hòa.Chủ trương tiếp tục duy trì nền dân chủ đại nghị, duy trì nguyên trạng hệ thống Vec-xai Oa-sinh -tơn
- Quan hệ giữa các cường quốc tư bản ngày càng phức tạp và dần hình thành 2 khối đế quốc đối lập. Một bên là Mĩ, Anh, Pháp và một bên là Đức, Italia, Nhật Bản. Cuộc chạy đua vũ trang ráo riết giữa 2 khối đế quốc này đã báo hiệu nguy cơ của một cuộc chiến tranh thế giới mới.