Khi sử dụng khái niệm giai cấp công nhân, C.Mác và Ph.Ăngghen đã dùng một số thuật ngữ khác nhau để biểu đạt khái niệm đó, như: giai cấp vô sản, giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại công nghiệp,... Mặc dù vậy, về cơ bản những thuật ngữ này trước hết đều biểu thị một khái niệm thống nhất, đó là chỉ giai cấp công nhân hiện đại, con đẻ của nền sản xuất đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại.

Nội dung: Giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ mọi chế độ áp bức bóc lột và xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.

Những điều kiện khách quan:

1.2.1. Địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân trong xã hội tư bản chủ nghĩa

- đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến và là nhân tố quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất TBCN. Sau khi giành chính quyền, giai cấp công nhân đại biểu cho sự tiến bộ của lịch sử, là giai cấp duy nhất có khả năng lãnh đạo xã hội, xây dựng một phương thức sản xuất mới cao hơn phương thức sản xuất TBCN.

- Giai cấp công nhân là giai cấp không có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản và bị bóc lột giá trị thặng dư. Họ bị lệ thuộc hoàn toàn vào nhà tư bản trong qúa trình phân phối các kết quả lao động của chính họ. Do đó, họ có lợi ích cơ bản, đối lập trực tiếp với lợi ích của giai cấp tư sản.

Giai cấp công nhân là giai cấp lao động sản xuất ra của cải vật chất trong lĩnh vực công nghiệp với trình độ kỹ thuật và công nghệ ngày càng hiện đại. Họ là giai cấp tạo ra các , s do họ làm ra là nguồn gốc chủ yếu cho sự giàu có và phát triển xã hội.

- Giai cấp công nhân có lợi ích cơ bản phù hợp với lợi ích của toàn thể nhân nhân lao động. Vì vậy, đây là giai cấp duy nhất có khả năng tập hợp, lãnh đạo nhân dân lao động trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.

1.2.2. Đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân

- Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng và có tinh thần cách mạng triệt để nhất

- Giai cấp công nhân là giai cấp có tính tổ chức kỷ luật cao

- Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế