ĐỀ CƯƠNG KINH TẾ VI MÔ 2

1.

Sử dụng mô hình đường ngân sách và đường bàng quan để giải thích:

a)

Việc người tiêu dùng thường thích nhận trợ cấp bằng tiền hơn.

Trợ cấp là một khoản thanh toán, chủ yếu là của chính phủ, mà người nhận không cần phải thực hiện một dịch vụ tương ứng để đáp lại.

Việc người tiêu dùng thích nhận trợ cấp bằng tiền hơn có thể được giải thích qua ví dụ sau:

Thanh là một học sinh xuất sắc, nhà trường muốn khuyến khích hỗ trợ Thanh bằng cách thưởng cho bạn một phiếu học Tiếng Anh trị giá 300K. Xét trường hợp Thanh thích chi tiêu ít hơn 300K cho việc học Tiếng Anh. Nếu vậy, việc trợ cấp bằng tiền sẽ cho phép Thanh phân chia tùy ý theo sở thích nhưng việc trợ cấp bằng hiện vật mà cụ thể là phiếu học Tiếng Anh sẽ buộc Thanh phải chi tiêu cho việc học Tiếng Anh ở mức cao hơn bình thường. Đường ngân sách của Thanh ở phía trợ cấp bằng hiện vật sẽ bị gấp khúc và đường bàng quan U3 khi trợ bằng hiện vật trong trường hợp này sẽ thấp hơn  đường bàng quan U2 khi trợ cấp bằng tiền thể hiện mức độ thỏa dụng thấp hơn. Điểm lựa chọn tiêu dùng tối ưu là A3 do đó ít được ưa thích hơn A2.

Như vậy, trợ cấp bằng hiện vật đã buộc An phải chi tiêu nhiều  hơn cho việc học Tiếng Anh, do đó, An sẽ thích nhận trợ cấp bằng tiền hơn. Với mọi người tiêu dùng, vấn đề xảy ra cũng tương tự như ví dụ này.

b)

Xem xét trường hợp của Mai, một dịch giả. Một ngày Mai thức 16 tiếng. Cô dành một phần thời gian này cho việc nghỉ ngơi, giải trí, nghiên cứu một số lĩnh vực mình thích… thời gian còn lại để dịch bài. Mỗi giờ lao động Mai kiếm được 40$ và cô sử dụng số tiền đó để tiêu dùng hàng hóa. Do vậy, tiền lương của Mai phản ánh sự đánh đổi mà cô phải đối mặt giữa nghỉ ngơi và tiêu dùng. Với mỗi giờ nghỉ ngơi phải từ bỏ, Mai lao động thêm 1 giờ và kiếm được 40$ cho tiêu dùng.

Hình vẽ sau biểu thị giới hạn ngân sách của Mai. Nếu dành cả 16 giờ cho hoạt động nghỉ ngơi, cô khong tiêu dùng. Nếu dành cả 16 giờ cho lao động hàng ngày, cô kiếm được mức tiêu dùng là 640$ nhưng không có thời gian nghỉ ngơi. Nếu làm việc 8 tiếng mỗi ngày, Mai có 8 tiếng nghỉ ngơi và có mức tiêu dùng hàng ngày là 320$.

Hình vẽ sử dụng các đường bàng quan biểu thị sở thích của Mai về tiêu dùng và nghỉ ngơi, ở đây tiêu dùng và nghỉ ngơi là 2 “hàng hóa” mà Mai phải lựa chọn. Do Mai luôn luôn ưa thích nhiều thời gian nghỉ ngơi và nhiều thời gian tiêu dùng hơn, nên co ưa thích những điểm trên đường bàng quan cao  hơn so với những điểm nằm trên đường bàng quan thấp hơn.

Với mức lương 40$/giờ, Mai lựa chọn kết hợp tiêu dùng và nghỉ ngơi biểu thị bằng điểm “tối ưu”. Đây là điểm nằm trên đường giới hạn ngân sách vào đường bàng quan cao nhất-U2

Hình này biểu thị giới hạn ngân sách của Mai khi quyết định số giờ lao động, các đường bàng quan của Mai với tiêu dùng và nghỉ ngơi cũng như điểm tối ưu của cô.

Giả sử tiền lương của Mai tăng lên 50$/giờ, hình vẽ sau phản ánh hai kết cục có khả năng xảy ra. Trong mỗi trường hợp, đường giới hạn ngân sách biểu htị trên đồ thị phía bên trái xoay ra phía bên ngoài thừ BL1 sang BL2. Trong quá tình đó, đường giới hạn ngân sách trở nên dốc hơn, phản ánh sự thay đổi giá tương đối. Với mức lương cao hơn, Mai có nhiều tiêu dùng hơn cho mỗi giờ nghỉ ngơi mà cô từ bỏ.

Trước tiên, xét hiệu ứng thay thế khi tiền lương của Mai tăng , việc nghỉ ngơi trở nên tốn kém một cách tương đối so với tiêu dùng và điều này khuyến khích Mai thay thế nghỉ ngơi bằng tiêu dùng. Nói cách khác, hiệu ứng thay thế khiến Mai lao động nhiều hơn để đáp ứng lại tiền lương cao hơn và điều này có xu hướng làm cho đường cung về lao động dốc lên.

Xem xét hiệu ứng thu nhập: khi tiền lương của Mai tăng, cô chuyển tới đường bàng quan cao hơn. Mai trở nên khá giả hơn so với trước đây. Nếu tiêu dùng và nghỉ ngơi đều là hàng háo thông thường, Mai muốn sử dụng sự gia tăng phcú lợi này để thưởng thức cả mức tiêu dùng và thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn.

Nói cách khác, hiệu ứng thu nhập làm Mai lao động ít hơn và điều này có xu hướng làm cho đường cung về lao động ngả về phía sau.

Nói chung, nếu hiệu ứng thay thế lớn hơn heiẹu ứng thu nhập, Mai sẽ lao động ít hơn và ngược lại. Do vậy, đường cung về lao động có thể dốc lên hoặc ngả về phía sau.

c)

Sự thay đổi hành vi tiêu dùng trước sự biến động của lãi suất.

Xem xét quyết định của An -  một nhân viên căn phòng đnag lên kế hoặc cho việc mua xe máy mới trong 1 năm:

- Thời kỳ 1: An lao động và gửi tiết kiệm

- Thời kỳ 2: An dùng tiền tiết kiệm mua xe máy

Giả sử tổng thu nhập của An là 5 triệu đồng/1 tháng. An phân chia khoản thu nhập này cho tiêu dùng và tiết kiệm. Hết thời gian tiết kiệm 1 năm, An tiêu dùng khoản tiền đã tiết kiệm bao gồm cả lãi suất cho việc mua xe máy mới.

Giả sử lãi suất tiết kiệm là 10%/năm với mỗi đồng An tiết kiệm và có thể dùng 1,1 đồng trong tương lai. Coi việc tiêu dùng trong thời kì 1 và mua xe trong thời kì 2 là 2 hàng hóa mà An cần lựa chọn. Lãi suất quyết định gia tương đối giữa 2 hàng hóa này cho thấy giới hạn ngân sách và lựa chọn tối ưu. Nếu không tiết kiệm, An có thể tiêu dùng 60 triệu trong 1 năm và không có tiền để mua xe. Nếu tiết kiệm hết, sau 1 năm An có 66 triệu. Đường bàng quan phản ánh sở thích tiêu dùng của An trong 2 thời kì. Điểm A1 thể hiện lựa chọn tiêu dùng và tiết kiệm tối ưu.

Khi có sự gia tăng lãi suất lên đên 15% làm dịch chuyển đường giới hạn ngân sách ra phía ngoài thì sẽ xảy ra 2 trường hợp: (1) An tiêu dùng ít đi và tiết kiệm nhiều hơn hoặc (2) An tăng cả tiêu dùng và tiết kiệm.

TH1:

An tiêu dùng ít đi trong thời kì 1 và tăng tiết kiệm. Do hiệu ứng thay thế, lãi suất tăng khiến việc chi tiêu trở nên rẻ tương đối do với hiện tại nên An tiêu dùng nhiều hơn cho việc mua xe trong tương lai và tiêu dùng ít hơn trong hiện tịa. Nói cách khác, hiệu ứng thay thế khiến An tiết kiệm nhiều hơn.

BL1

BL1

BL2

BL2

TH2:

An tăng cả tiêu dùng và tiết kiệm trong 2 thời kì. Do hiệu ứng thu nhập, khi lãi suất tăng, An chuyển sang đường bàng quan cao hơn và trơ rnên khá giả hơn. Nếu tiêu dùng thời kì 1 và 2 đều là hàng hóa thông thường thì An có xu hướng muốn sử dụng sự tăng lãi suất tiết kiệm để tiêu dùng nhiều hơn trong cả 2 thời kì. Nói cách khác, hiệu ứng thu nhập khiến An tiết kiệm ít hơn.

Kết luận:

Nếu hiệu ứng thay thế lớn hơn hiệu ứng thu nhập, An sẽ tiết kiệm nhiều hơn và ngược lại, nếu hiệu ứng thu nhập lớn hơn hiệu ứng thay thế, An sẽ tiết kiệm ít hơn. Sự gia tăng lãi suất có thể khuyến khích hoặc cản trở tiết kiệm.

2.

Thế nào là phân biệt giá cấp 1, cấp 2, cấp 3. So sánh sự giống và khác nhau giữa 3 hình thức phân biệt giá này và lấy ví dụ minh họa.

(Câu này có khái niệm là chuẩn thôi, còn lại thì…… ^^ b xem xem thế nào nhá)

Phân biệt giá cấp 1

Phân biệt giá cấp 2

Phân biệt giá cấp 3

Khái niệm

Phân biệt giá cấp 1 (phân biệt giá theo từng khách hàng/phân biệt giá hoàn hảo) là thực hiện định giá khác nhau cho từng khách hàng.

Phân biệt giá cấp 2 (phân biệt giá theo từng khối hàng tiêu dùng) la thực hiện việc định giá khác nhau cho nhưungx khối lượng tiêu dùng khác nhau.

Phân biệt giá cấp 3 (phân biệt giá theo từng nhóm khách hàng) là hình thức phân biệt giá bằng cách chia khách hàng thành 2 hay nhiều nhóm với các đường cầu riêng biệt.

Giống

Đều nhằm mục đích tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp và chiếm đoạt thặng dư của người tiêu dùng càng nhiều càng tốt

Khác

- Là việc định giá cho từng khách hàng

- Phân biệt giá theo từng khối hàng tiêu dùng tức mua càng nhiều giá càng giảm.

- Khách hàng được chia làm nhiều nhóm và doanh nghiệp sẽ đặt giá cho từng nhóm khách hàng.

- Trên thực tế rất khó thực hiện.

 - Áp dụng cho những doanh nghiệp có tính kinh tế nhờ quy mô, có thể đem lại lợi ích cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.

- Phổ biến nhất, được sử dụng rộng rãi nhưng không phải bao giờ cũng đúng.

Ví dụ

Mua bán đất đai, đấu giá????????

Bán sỉ và bán lẻ hàng hóa (tức bán với số lượng lớn và số lượng ít)

Định giá vé máy bay (loại thường và hạng sang/đặc biệt/VIP), giá đồ uống, thực phẩm đóng hộp (nổi tiếng và không nổi tiếng).

3.

Phân biệt trò chơi hợp tác và bất hợp tác. Lấy ví dụ minh họa.

Trò chơi hợp tác

Trò chơi bất hợp tác

Phân biệt

KN: Là trò chơi mà người chơi có thể dàm phán những cam kết ràng buộc lẫn nhau cho phép họ cùng lập những chiến lược chung.

KN: Là trò chơi mà người chơi không thế đàm phán và thực thi có hiệu lực  các cam kết ràng buộc.

Nguy cơ rủi ro thấp

Nguy cơ rủi ro cao

Ví dụ

Việc mua một chiếc áo ngoài chợ có thể là một trò chơi hợp tác: Nếu chi phí ban đầu cho chiếc áo đó là 200K và người mua đánh giá nó là 300K, một giải pháp hợp tác cho trò chơi này có thể có vì một thỏa thuận mua bán chiếc áo ở bất kì mức giá nào nằm trong khoảng 201K đến 299K đều mang lại thặng dư tiêu dùng cho người mua và lợi nhuận cho người bán, đồng thời cũng làm cả hai bên cùng được lợi.

Việc mua bán đất có thể là một trò chơi không hợp tác: người mua lập kế hoạch mua một mảnh đất của người bán nhưng lại không biết trả giá như thế nào. Trên thực tế, giá trị mảnh đất đó lại phụ thuộc vào một dự án xây dựng khu công nghiệp gần đó, nếu mảnh đất nằm trong diện giải tỏa, nó gần như sẽ vô giá trị, nhưng nếu mảnh đất không nằm trong diện giải tỏa, vị trí đại điểm của nó sẽ rất phù hợp cho người mua khi xây dựng một cửa hàng kinh doanh. Như vậy, giá trị của mảnh đất trong trường hợp này có thể giao động từ 0 – 2 tỷ. Nhưng trong trường hợp này, người mua không hề biết mảnh đất có thuộc diện giải tỏa hay không mà chỉ có người bán mới biết điều đó khi chấp nhận giá người mua đưa ra, giá đó phải cao hơn giá trị của mảnh đất theo quan điểm của người  bán. Khi đó, người mua phải cân  nhắc mức giá nên đưa ra. Trò chơi này khá mạo hiểm, nguy cơ rủi ro rất lớn, với cương vị người mua đất, trong trường hợp không nắm được thông tin như vậy thì tốt nhất là không nên mua để tránh bị mất trắng.

4.

Phân tích chiến lược và trạng thái cân bằng của trò chơi không hợp tác.

Một trò chơi được gọi là không hợp tác nếu không thể đàm phán và thực thi có hiệu lực các cam kết ràng buộc.

Ví dụ như việc mua bán đất có thể là một trò chơi không hợp tác: người mua lập kế hoạch mua một mảnh đất của người bán nhưng lại không biết trả giá như thế nào. Trên thực tế, giá trị mảnh đất đó lại phụ thuộc vào một dự án xây dựng khu công nghiệp gần đó, nếu mảnh đất nằm trong diện giải tỏa, nó gần như sẽ vô giá trị, nhưng nếu mảnh đất không nằm trong diện giải tỏa, vị trí đại điểm của nó sẽ rất phù hợp cho người mua khi xây dựng một cửa hàng kinh doanh. Như vậy, giá trị của mảnh đất trong trường hợp này có thể giao động từ 0 – 2 tỷ. Nhưng trong trường hợp này, người mua không hề biết mảnh đất có thuộc diện giải tỏa hay không mà chỉ có người bán mới biết điều đó khi chấp nhận giá người mua đưa ra, giá đó phải cao hơn giá trị của mảnh đất theo quan điểm của người  bán. Khi đó, người mua phải cân  nhắc mức giá nên đưa ra. Trò chơi này khá mạo hiểm, nguy cơ rủi ro rất lớn, với cương vị người mua đất, trong trường hợp không nắm được thông tin như vậy thì tốt nhất là không nên mua để tránh bị mất trắng.

5.

Phân tích lợi thế của người đi trước.

Lợi thế của ngươi đi trước dựa trên cơ sở của trò chơi tuần tự tức là người chơi sẽ tuần tự tiến hành từng bước đi.

Xem xét trường hợp hai nhà ở gần nhau cùng có ý định mở quán, hoặc là bia hoặc là rượu, trong đó họ sẽ chỉ thành công nếu một nhà bán rượu và nhà còn lại bán bia. Và nhu cầu thị trường là có cho cả hai loại hàng này, nhưng mỗi nhà chỉ đủ nguồn lực cho việc bán rượu hoặc bán bia mà thôi. Khi đó ma trận lợi ích của hai nhà được cho trong ma trận:

Nhà 2

Bia

Rượu

Nhà 1

Bia

-8         -8

15        30

Rượu

30        15

-8         -8

Từ ma trận có thể thấy, rượu chắc chắn bán chạy hơn bia (lợi nhuận 30 so với 15). Giả sử hai nhà không biết kế hoạch của nhà kia như thế nào, phải thông báo độc lập và đồng thời quyết định của mình. Thế thì cả hai nhà có thể cùng bán rượu và cùng lỗ vốn.

Giả sử nhà 1 có thể mở quán trước, chúng ta sẽ có trò chơi tuần tự: nhà 1 sẽ mở quán bán rượu hoặc bia trước, và sau đó là nhà 2. Khi quyết định, nhà 1 phải cân nhắc phản ứng hợp lý của nhà 2, vi họ biết rằng dù họ bán bia hay bán rượu thì nhà 2 cũng sẽ phản ứng lại bằng cách bán loại khác. Vì vậy, nhà 1 sẽ mở quán bán rượu, biết rằng nhà 2 sẽ phản ứng lại bằng việc bán bia. Như vậy nhà 1 thu được lợi nhuận bằng 30, nhà 2 thu được lợi nhuận bằng 15 và nhà 1 đạt được lợi thế của người đi trước.

6.

Phân tích kết cục của trò chơi lặp lại và hợp tác trong hai trường hợp:

Trò chơi lặp lại và hợp tác là trò chơi diễn ra nhiều lần một cách lặp đi lặp lại, trong đó, người chơi có phản ứng cùng chiều với đối thủ.

Giả sử trong một khu phố có hai nhà hàng. Xét ma trận lợi ích về việc đặt giá, lợi nhuận tính theo triệu đồng/tháng.

Nhà hàng 2

Giá thấp

Giá cao

Nhà hàng 1

Giá thấp

20        20

80        60

Giá cao

-50       70

60        60

Nếu cả hai nhà hàng cùng đặt giá cao thì họ sẽ cùng thu được lợi nhuận cao hơn so với khi cùng đặt giá thấp (60 so với 20). Tuy nhiên nếu nhà hàng 1 dặt giá cao mà nhà hàng 2 đặt giá thấp thì nhà hàng 1 sẽ bị lỗ 50 tr trong khi nhà hàng 2 được lãi 70 tr và ngày càng phát đạt hơn, đó hẳn là một nguy cơ tồi tệ.

Nếu đây là trò chơi lặp lại, cứ đầu tháng, 2 nhà hàng lại thực hiện việc báo giá thì tốt nhất là hai nhà hàng nên làm theo chiến lược “ăn miếng trả miếng” nghĩa là nếu nhà hàng 1 dặt giá cao thì nhà hàng 2 nên đặt giá cao. Khi nhà hàng 2 đặt giá thấp thì nhà hàng 1 lại đặt giá thấp. Khi nhà hàng 2 tăng giá thì ngay lập tức nhà hàng 1 cũng tăng giá.

a)