Vậy, "Đáy xuyên tàn" có nghĩa là gì? Trước hết, nó dùng để ám chỉ tình cảnh khốc liệt, đau thương, bi thảm và vô cùng tuyệt vọng. Song, độc giả của tôi có thấy quen không? Đúng vậy, nó cũng chính là cảnh ngộ của cuộc đời Duy, tàn khốc, đau thương, bi đát.

"Đáy sông xuyên tàn, trăng lặn sớm".

Câu thơ gợi nhớ về cuộc đời của nhân vật Thúy Kiều, bị bán làm nô tì, phải chịu nhiều đau khổ, mất đi tình yêu, lẽ sống của đời mình. Đặc biệt, đó cũng là cuộc đời hai mẹ con Duy, u ám, bi ai đến tột độ. Có những nỗi đau ... đau đến tột cùng, dai dẳng không dứt.

Trên cuộc đời oan trái này, còn vô vàn gia đình khác có cảnh ngộ tương đồng với của Duy.  Rất rất nhiều người đàn ông tàn độc, bội bạc, vũ phu, hệt như cái gã trong câu chuyện "Chiếc thuyền ngoài xa" của tác giả Nguyễn Minh Châu. Và trong câu chuyện ấy, chúng ta lại có một người mẹ yêu thương con vô bờ bến, giàu đức hi sinh cùng với tấm lòng cao cả.

Người đàn bà hiện lên trong câu chuyện  là một người đầy nhọc nhằn, lam lũ. Nguyễn Minh Châu với những nét vẽ tinh tế đã phác họa nên một hình ảnh giàu sức gợi “người đàn bà trạc ngoài 40, một thân hình quen thuộc của đàn và vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt, dường như đang buồn ngủ”. Một người phụ nữ gây ấn tượng cho người đọc ngay từ những dòng đầu tiên, đầy nhọc nhằn, đầy khổ sở và đầy thương cảm.

Người đàn bà ấy còn đầy vẻ cam chịu và nhẫn nhục khi người chồng hằn học và mắng nhiếc. Đôi mắt của chị như xuyên sâu vào lòng người đọc, nó ám ảnh cho đến khi gấp trang sách lại. Ánh mắt của chị đầy thương xót, đầy ai oán và cũng đầy tình yêu thương dành cho những đứa con cho mình.

Song, hành động bạo lực của người chồng khiến chị cứ câm lặng, không ai oán một lời. Mặc dù “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng” nhưng người phụ nữ ấy vẫn “không hé răng một lời”.

Tình tiết người đàn bà vái lạy để con trai không phản bác đánh lại người cha, cũng như vái lạy quan tòa càng toát lên vẻ cam chịu, sự nhẫn nại, giàu đức hi sinh “Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Khi đi đến tận cùng của nỗi đau, khi có một con đường giải thoát thì người đàn bà ấy vẫn lặng lẽ và cam tâm chịu đựng đau khổ? Là vì điều gì? Chẳng phải vì đức hi sinh của người mẹ đó sao?
Vì để có một gia đình trọn vẹn, hay vì níu giữ người bố cho đứa con thơ của mình?

Tuy nhiên, hoàn cảnh Duy lại còn trái ngang hơn thế. Mẹ của cậu đã vùng lên đấu tranh nhiều lần, nhưng tất cả đều không thành công. Liệu rằng cuộc sống này, xã hội này có còn để lại một chút nhân từ cho hai mẹ con Duy không?

Trong cuộc sống, có những đau thương không thể diệt trừ, có những bi kịch không thể lựa chọn, và Duy cùng mẹ là những nhân vật sống trong bóng tối của số phận. Cuộc sống không công bằng đối với họ, nhưng họ vẫn không ngừng đối mặt và chiến đấu.

Mẹ Duy, một người phụ nữ mạnh mẽ, đã trải qua bao khó khăn để bảo vệ đứa con của mình. Đối mặt với những cơn ác mộng đen tối, bà đã không ngần ngại đứng lên và chống lại, dù có phải trả giá bằng những vết thương tâm hồn và thể xác. Bức tranh đau khổ và hy sinh của mẹ Duy như một bức tranh trầm buồn, vẽ nên hình ảnh một người mẹ dũng cảm, đau đớn nhưng vẫn kiên cường đối diện với số phận khắc nghiệt.

Còn Duy, đứa trẻ vô tội, níu giữ tình yêu và niềm tin trong những cơn đau thương không lối thoát. Những đêm dài dằn vặt trong căn phòng nhỏ, cậu giữ chặt hình ảnh một người mẹ yêu thương và niềm tin vào một ngày mai tươi sáng. Duy là hình ảnh của sự trong trắng và mong chờ, nhưng cuộc sống đã chọn cho cậu những thử thách mà không một đứa trẻ nào nên phải đối mặt.

Ngày càng hứng thú với việc học, Duy đã chấp nhận sự thật đau lòng và nỗ lực vươn lên. Hành trình vượt qua cảm giác bất lực, cảm giác mất mát, là một bài học đau thương nhưng cũng là một bài học về sự kiên nhẫn và sức mạnh nội tâm.

Cuộc sống của Duy và mẹ Duy như những lá cầu vồng trong bức tranh đen trắng của đau khổ. Chúng là biểu tượng của hy sinh và niềm tin, là hình ảnh của sự kiên cường giữa cuộc đối đầu với số phận. Trong tâm hồn họ, "đáy  xuyên tàn" không chỉ biểu hiện cho đau thương, mất mát mà còn là nguồn động viên, là động lực để sống, vượt lên trong nghịch cảnh.