Bà Tô mấy hôm nay chốc chốc lại ngóng ra đầu làng, mong gặp cô em họ về để được chuyện trò. Mới đấy mà đã mấy mươi năm, nhớ khi còn nhỏ, ba bốn chị em thường rủ nhau sang sông cắt cỏ, lúc đói lòng chia nhau từ quả sung chát đến múi khế chua. Lớn lên cô ấy theo vua Lý vào cung, trở thành hoàng hậu rồi lại thành Thiên Cực công chúa thái sư thống quốc phu nhân, nếm đủ vị cay đắng ngọt bùi ở chốn kinh thành, thi thoảng có việc giỗ chạp lễ tiết về được một lúc, chị em gặp nhau chưa nói câu gì đã vội vã đi rồi. Bà Tô còn đang thả hồn trong những kỉ niệm xa xưa thì bà Na hớt hải chạy sang bảo:

- Này chị Tô ơi! Cô Dung cô ấy về đêm qua rồi đấy.

Bà Tô hỏi:

- Thế cô ấy đâu?

- Tôi cũng đã gặp đâu. Bọn trẻ nó bảo cô ấy đang cùng các quan cho đám dân binh kiểm điểm gươm giáo ở ngoài kho để chuyển lên phía trên cho quan quân đánh giặc.

- Cái số cô ấy thế mà khổ, lúc nào cũng tất bật công kia việc nọ, chẳng bao giờ có được chút thư thả như chị em mình.

- Ừ thì sắc tài làm khổ tấm thân thôi mà. Nhưng cũng chịu thật đấy, đàn bà như cô ấy thật là giỏi.

Hai bà bạn đang nói chuyện, Tô Đại Cơ say bét nhè ở đâu về, nói:

- Bu!

- Cái gì thế? Mày lại đi uống rượu rồi phải không? Thế này bao giờ ra được cái hồn người.

- Uống rượu thì làm sao mà không ra được hồn người? Chẳng qua là người ta cố ý vùi dập tài năng của tôi đấy chứ. Mẹ kiếp! Chúng nó sợ nhà mình phát lên thì chúng nó ra bã. Mà cái bố thái sư nhà mình cũng gà mờ thật. Mấy thằng không đọc nổi một cái văn tự mà bố ấy cũng cho làm ông lý ông chánh. Còn tôi học gần hết Tam tự kinh, xin một chân câu đương cũng không được. Lại doạ chặt ngón chân cái, bố thằng nào chịu nổi.

(Tam tự kinh: Bộ sách vỡ lòng của Nho giáo)

Bà Tô bảo con:

- Mày nói thế mà nghe được ư? Cùng học với anh em, người ta đọc hết kinh nọ sách kia, mày có quyển Tam tự kinh không xong còn nói gì nữa. Chỉ tài uống rượu thôi.

- Thế ông thái sư ông ấy có biết chữ nào đâu mà làm quan to thế? Lần này bu cứ bảo Thiên Cực công chúa, cô Dung ấy có muốn cho tôi cái chức câu đương, cứ lẳng lặng mà phong thẳng đi. Khỏi phải trình thái sư lôi thôi lắm. Chẳng gì tôi cũng là con dòng cháu giống.

- Thôi con ơi! Lần trước chưa phong đã suýt mất chân, lần này đến xin có khi mất mạng luôn đấy con ạ.

Đại Cơ nhăn nhó nói:

- Nhưng mà mấy đứa con gái nó cứ cười tôi, không chịu được.

Bà Na bảo:

- Thì chị cứ nói thử với cô Dung một tiếng xem sao.

Tối hôm ấy bà Tô đang dệt đũi, Thiên Cực công chúa Trần Thị Dung mặc áo dân thường đến chơi. Chị em gặp nhau cười cười nói nói. Bà Tô bảo:

- Rõ khổ! Sao ban ngày không vào chơi, tối tăm rét mướt thế này mới lần vào! Này! Nhai miếng trầu đi cho nó đỡ lạnh.

- Em về từ hôm qua nhưng đã đi được đến đâu, cứ tíu tít lên về công việc.

- Chết! Nghe nói quân Thát vào kinh rồi phải không? Liệu nó có đánh đến đây được không?

- Cái đấy chưa biết thế nào nhưng chị em mình cứ lo cho quân đội có cái ăn cái mặc, nhất định sẽ đánh thắng. À mà thằng cháu Cơ đi đâu rồi?

- Ôi! Khổ lắm cô ạ. Con cái nghĩ đến lại buồn lòng, suốt ngày lêu lổng, bây giờ vẫn còn ở ngoài quán rượu cũng chưa biết chừng. Từ ngày dân kinh thành lánh về đây, nó càng đua đòi lắm. Học thì lười mà chỉ mộng làm quan thôi.

Bà Dung bảo:

- Hay tại không được làm câu đương mà nó sinh ra như vậy.

- Không phải đâu cô ạ! Con tôi, tôi biết chứ, không được làm câu đương là phúc đấy. Thằng này làm quan thế nào cũng mang vạ vào thân mà khổ dân. Lúc nào cũng ra vẻ công tử phú gia, bây giờ không uống rượu ta nấu đâu. Thấy đám con cái các vương hầu ở kinh về uống rượu ngoại, nó cũng uống rượu ngoại. Toàn là rượu Hồi Hồi, Cao Ly, Bạch Man gì gì ấy, mấy lạng bạc một cốc, hôm nọ bán béng của tôi năm sào ruộng ở cánh đồng chùa rồi đấy.

Hai chị em đang nói chuyện thì Tô Đại Cơ từ ngoài chuệnh choạng bước vào, trông thấy bà Dung, y vội quỳ xuống chào theo kiểu một công tử gặp một mệnh phụ bề trên:

- Con xin kính chào công chúa ạ! Chúc công chúa thiên thiên tuế - Hắn quay sang bà Tô, nói - Bu!?

Bà Dung hỏi bà Tô:

- Cháu nó có việc gì thế chị?

- Ối giời ơi! Nói làm gì cho nó đau ruột. Nó bảo cô có cho nó làm câu đương thì cứ lẳng lặng mà phong, đừng nói gì với chú ấy nữa. Thế có dở không? Việc nước việc dân mà cứ làm như đi ăn cỗ ấy.

Thiên Cực công chúa cười, nói:

- À ra vậy! Cháu muốn làm quan cũng đâu có khó, chỉ cần thoả mãn một trong hai điều sau thì không chỉ làm câu đương mà ngay đến chức huyện lệnh ta cũng lo cho được.

Tô Đại Cơ mừng quá nói hút cả hơi:

- Dạ dạ! Hai điều chứ hai mươi điều, hai trăm điều con cũng làm được ạ! Xin công chúa cứ dạy.

- Không cần nhiều đến thế. Ta chỉ cần cháu làm được một trong hai điều thôi. Một là phải có tài, hai là phải có công. Tài cháu không thuộc hết cuốn Tam tự kinh. Bây giờ đang là thời loạn, cháu hãy ra lập công giúp nước lo gì không có công danh. Bằng lòng vậy không?

- Cháu bằng lòng ạ!

Thiên Cực công chúa nghiêm nét mặt nói:

- Tốt! Thị nữ đâu? Hãy ghi tên Tô Đại Cơ vào thập vận binh thứ chín, sáng mai cho chuyên chở vũ khí ra mặt trận.

Người thị nữ đứng bên cạnh dạ một tiếng, rút cuốn sổ ghi tên Tô Đại Cơ. Thiên Cực công chúa nhìn Tô Đại Cơ ra lệnh:

- Tô Đại Cơ! Từ hôm nay ngươi đã là người lính, phải tuân theo quân luật. Ta hẹn giờ Dần ngày mai ngươi phải có mặt trước trại lính để thừa hành công vụ. Trễ nải sẽ xử theo quân pháp. Ngươi còn nói gì không?

Tô Đại Cơ thấy thái độ của công chúa nghiêm như vậy, cũng chột dạ nhưng vì cái nhu cầu phải làm quan nó lớn quá nên y vui vẻ nói:

- Dạ! Được công chúa nâng đỡ là phúc cho con lắm rồi, còn nói gì nữa ạ!

Vì Tô Đại Cơ say rượu lại lười quen nên sáng hôm sau mãi cuối giờ Mão mới thất thểu ra gặp Thiên Cực công chúa. Công chúa quát:

- Ta dặn ngươi giờ nào tới đây? Bây giờ là giờ nào rồi? Đội ngũ đã đi hết, ngươi định làm gì đây. Giám binh đâu? Binh lính không

chấp hành giờ giấc, không theo kịp đội ngũ phải xử thế nào?

Viên giám binh bước ra thưa:

- Trình công chúa! Binh lính ngủ sớm dậy muộn, không chấp hành giờ giấc, trễ nải công việc, không theo đội ngũ, nhận lệnh không thi hành là lãn binh, phải chém.

Thiên Cực công chúa hô:

- Võ sĩ đâu? Lôi tên lính này ra chém cho ta.

Tô Đại Cơ gào lên:

- Ối làng nước ơi! Công chúa toàn lừa tôi vào chỗ chết.

Thật là:

Nhờ chỗ quan ông, suýt mất cẳng còn đương tiếc

Cậy cửa quan bà, gần cụt cổ lại không thương.

Mời bạn đọc tiếp chương sau xem tính mạng Tô Đại Cơ thế nào.