Mỗi một dân tộc trên thế giới có thể có màu sắc quốc kì khác nhau, ngôn ngữ hay màu da khác nhau nhưng máu của chúng ta đều có màu đỏ, đập cùng một nhịp đập trái tim. Và tình yêu quê hương, yêu Tổ Quốc vốn nằm trong trái tim của mỗi con người chúng ta như chính sự sống của mình. Nhà thơ người Nga Ê-xi-nhin từng thổ lộ:
"Ôi nếu thiên thần lên tiếng gọi
   Bỏ nước Nga lên sống ở thiên đường
   Tôi sẽ đáp thiên đường hãy để đó
   Cho tôi xin ở cùng Tổ Quốc yêu thươg"

Từ lâu đất nước đã trở thành tiếng gọi thiêng liêng muôn thuở và muôn nơi của hàng triệu trái tim con người. Đất nước đi vào đời ta như những lời ru ngọt ngào, êm dịu của bà và mẹ. Đất nước lớn lên trong cái dịu dàng, nên thơ như những của Hoàng Cầm khi xưa trên sông Đuống. Đất nước anh hùng hùng trong kháng chiến chống Pháp mang hồn thu Hà Nội của Nguyễn Đình Thi. Đất nước cổ kính, dân gian mang hồn quê Kinh Bắc của Nhuận Cầm. Đất nước hóa thân cho một dòng sông xanh đầy ắp kỉ niệm trong thơ Tế Hanh. Đất nước hài hòa trong dáng hình quê hương và tình yêu đôi lứa trong thơ Giang Nam. Nhưng lần đầu tiên trong lịch sử văn chương, một nhà thơ như Nguyễn Khoa Điềm đã viết về tư tưởng đất nước mà không triển khai trên vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ hay con người VN trong chiến đấu. NKĐ đã tìm được tiếng nói riêng khi viết tác phẩm"Đất Nước" với lối văn giản dị, gần gũi, đậm màu sắc văn hóa dân gian, mang lại cho bạn đọc những rung cảm thẩm mĩ mới về đất nước: " Đất nước của nhân dân"
 

    Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ như: Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân, Lâm Thị Mỹ Dạ, Bằng Việt, Nguyễn Duy, Hoàng Nhuận Cầm,..Đây là lớp nhà thơ trưởng thành từ ghế nhà trường, không chỉ có trình độ văn hóa, niềm say mê lý tưởng mà còn có mặt trực tiếp trong cuộc kháng chiến dân tộc. Họ ý thức cao về vai trò và trách nhiệm của tuổi trẻ về đất nước. Những trang thơ của họ nóng bỏng,  nhiệt tình lòng yêu nước và hiện thực kháng chiến của dân tộc. Nguyễn Khoa Điềm xuất thân từ một gia đình trí thức cách mạng ở Huế, bản thân ông tham gia trực tiếp vào phong trào đấu tranh sinh viên nên thơ ông rất giàu suy tư, cảm xúc dồn nén mang tâm tư của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam.

Đoạn trích "Đất Nước" thuộc chương V trường ca "Mặt đường khát vọng" được tác giả hoàn thành ở chiến khu Trị-Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974, viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh của thế hệ mình, xuống đường đâu tranh hòa nhịp với cuộc chiến đấu chống đế quốc Mĩ xâm lược. Đoạn trích này thâu tóm ý nghĩa toàn bộ chương V. Chương thơ là sự cảm nhận về đất nước một cách cụ thể, sâu sắc mà cốt lõi là tư tưởng "Đất Nước của nhân dân". Từ đó, nhà thơ bộc lộ lòng yêu quý, niềm tự hào, sự gắn bó và trách nhiệm đối với nước thân yêu của chúng ta.