我蹲下身子来，再一次试图辨认这几个奇怪的洋文符号，但是同样无果，线条过于凌乱，虽然能够看出和我们刚才在方洞口看到的是同一个词语，但是到底是哪几个字母组成的，无法拆解，我甚至怀疑起这到底是不是英文。

Tôi ngồi xổm xuống, cố gắng một lần nữa phân biệt mấy ký hiệu chữ Tây kỳ lạ này, nhưng vẫn không có kết quả. Nét chữ quá lộn xộn, tuy có thể nhận ra nó là cùng một từ với cái chúng tôi thấy ở cửa động vuông lúc nãy, nhưng rốt cuộc là do những chữ cái nào ghép thành thì không thể phân giải được. Tôi thậm chí còn nghi ngờ không biết đây có phải là tiếng Anh hay không.

胖子也很好奇："你确定这不是你们那个三爷留下的?"

Bàn Tử cũng rất tò mò: "Cậu chắc chắn đây không phải Tam Gia của các cậu để lại à?"

潘子点头，表示绝对肯定，"三爷没这么花哨，他要留记号，一般就是敲出个崁就行了。这肯定不是三爷留下的，我觉得小心点好，记号不一定全是用来引路的。"

Phan Tử gật đầu, tỏ vẻ hoàn toàn khẳng định: "Tam Gia không hoa hòe hoa sói như thế. Ông ấy mà để lại ký hiệu, thông thường chỉ cần gõ tạo ra một vết lõm là được rồi. Cái này tuyệt đối không phải Tam Gia để lại. Tôi nghĩ nên cẩn thận thì hơn, ký hiệu không nhất thiết hoàn toàn dùng để dẫn đường."

我明白的他意思，如果这记号不是引路的，那就可能是一种危险的警告。

Tôi hiểu ý anh ấy, nếu ký hiệu này không phải dẫn đường, thì có thể là một lời cảnh báo nguy hiểm.

不过我在海底墓穴里看到那符号之后并没有发生什么危险的事情，而且甬道就两条，不是走这一条就是那一条，两条都没把握，随便选哪条都一样，此时犹豫似乎没什么意义。

Tuy nhiên, sau khi tôi nhìn thấy ký hiệu đó trong mộ dưới đáy biển thì không xảy ra chuyện nguy hiểm gì, hơn nữa dũng đạo chỉ có hai đường, không đi đường này thì đi đường kia. Cả hai đường đều không chắc chắn, chọn đường nào cũng như nhau, lúc này do dự dường như không có ý nghĩa gì.

还是胖子在前面带头，我跟在胖子后面，走进甬道。

Vẫn là Bàn Tử đi đầu, tôi theo sau Bàn Tử bước vào dũng đạo.

里面非常宽，足可以并排开两辆解放卡车，胖子一进去，就说里这是条骡道，就是施工的时候走骡车的道，这确实有可能，因为我从来没见过这么宽阔的墓道，地面上还隐约可以看到当年的车辙痕迹，但是离奇是，甬道竟然里面很冷，温度不知道降了多少度，而且还有冷风从里面吹过来，似乎是通着外面，我们都知道无论什么古墓都很讲究密封性，这风从哪里吹来的?

Bên trong rất rộng, đủ cho hai chiếc xe tải Giải Phóng chạy song song. Bàn Tử vừa vào đã nói đây là lộ la, tức là con đường cho xe la đi lại khi thi công. Điều này quả thực có thể xảy ra, bởi vì tôi chưa từng thấy mộ đạo nào rộng như thế này. Trên mặt đất còn lờ mờ thấy dấu vết bánh xe ngày xưa, nhưng điều kỳ lạ là bên trong dũng đạo lại rất lạnh, không biết nhiệt độ đã giảm đi bao nhiêu độ, hơn nữa còn có gió lạnh thổi ra từ bên trong, dường như thông với bên ngoài. Chúng tôi đều biết bất kỳ ngôi cổ mộ nào cũng rất chú trọng đến tính kín, gió này từ đâu thổi đến?

"这是自来风"潘子给气氛感染，压低声音对我说："咱们老祖宗说这叫鬼喘气，在大墓里经常有这种事情，不过没什么危险。"

"Đây là tự lai phong." Phan Tử bị không khí ảnh hưởng, hạ giọng nói với tôi: "Tổ tiên chúng ta gọi cái này là quỷ thở dốc, trong đại mộ thường xảy ra chuyện này, nhưng không có nguy hiểm gì."

"有解释吗?怎么产生的?"我问道。

"Có lời giải thích nào không? Làm sao mà sinh ra được?" Tôi hỏi.

潘子摇头，"传下来大多数只有个说法，没人去研究过，而且这事情最好也别去研究。"

Phan Tử lắc đầu, "Đa số chỉ là truyền miệng cách gọi thôi, không ai đi nghiên cứu cả, mà chuyện này tốt nhất cũng đừng nên nghiên cứu."

我心说也是，在那个时代，盗墓都是为了温饱，只要知道危险不危险就行了，各种奇怪的现象到底是怎么产生的，实在无暇顾及。

Tôi thầm nghĩ cũng đúng, trong cái thời đại đó, đổ đấu đều là vì miếng cơm manh áo, chỉ cần biết nguy hiểm hay không là được rồi, còn các hiện tượng kỳ lạ khác rốt cuộc là do đâu mà có thì thực sự không có thời gian để bận tâm.

甬道刚开始的一段还算平整，到后来就开始发现坍塌很地面碎裂的情况，很多黑色的石板都从地上撬了起来，使得地面高低起伏，这是地壳运动造成的自然破坏，甬道的两边每隔一段距离都有一种加固的拱梁，上面都雕着单龙盘柱，很多都开裂了，我想如果没有这个加固的措施，这条甬道早就塌了。

Đoạn đầu của dũng đạo còn khá bằng phẳng, về sau bắt đầu xuất hiện tình trạng sụp đổ và mặt đất nứt vỡ. Rất nhiều phiến đá đen bị bật khỏi mặt đất, khiến mặt đất gồ ghề. Đây là sự phá hoại tự nhiên do vận động vỏ trái đất gây ra. Hai bên dũng đạo cứ cách một đoạn lại có một loại củng lương gia cố, trên đó đều được điêu khắc hình đơn long bàn trụ (rồng đơn cuộn quanh cột), rất nhiều cái đã bị rạn nứt. Tôi nghĩ nếu không có biện pháp gia cố này, dũng đạo này đã sụp từ lâu rồi.

一路无话，几个人安静的走了七八十米，胖子突然停了下来，在前面道："门?"

Suốt dọc đường không ai nói gì, mấy người im lặng đi được bảy tám mươi mét, Bàn Tử đột nhiên dừng lại, ở phía trước nói: "Cửa?"

我们都停了下来，手电照向前面，只见甬道的尽头，出现了一道黑色的石头墓门，门上飞檐和瓦当上都雕刻着云龙、草龙和双狮戏球的图案，门卷好像是金属的，左门上雕刻着一只羊，右门上雕刻着另一只不知名的东西。走近一看，石门关的紧紧的，门缝和门栓的地方都用铜浆封死了，但是左边的门上，羊的肚子上，给人炸开了一个脸盆大的破洞，冷风就是从这里面吹出来的。

Chúng tôi đều dừng lại, đèn pin chiếu về phía trước, chỉ thấy ở cuối dũng đạo xuất hiện một cánh mộ môn bằng đá màu đen. Trên mái hiên và ngói máng của cửa đều điêu khắc hoa văn vân long, thảo long và song sư hí cầu. Khung cửa dường như bằng kim loại, trên cánh cửa bên trái điêu khắc một con dê, trên cánh cửa bên phải điêu khắc một vật không rõ tên khác. Đi đến gần xem, thạch môn đóng chặt, khe cửa và chỗ then cửa đều bị phong kín bằng vữa đồng đông cứng, nhưng trên cánh cửa bên trái, chỗ bụng con dê, bị nổ tung một lỗ thủng to bằng chậu rửa mặt, gió lạnh chính là từ bên trong thổi ra.

"这不是门。"我推了推："打不开的就不是门，这是封石，是用大块的黑石头垒砌，然后用铜水封死冻结成一个整体，做成门的样子，胖子说的没错，这条甬道是骡道，修的这么宽，是为了便于骡子拖动这些石头。"

"Đây không phải là cửa." Tôi đẩy thử: "Cái không mở được thì không phải là cửa, đây là phong thạch, dùng những tảng đá đen lớn xếp lại, sau đó dùng nước đồng phong kín đông cứng thành một khối, làm thành hình dáng cái cửa. Bàn Tử nói không sai, dũng đạo này là lộ la, xây rộng như vậy là để tiện cho la kéo những tảng đá này."

胖子蹲下来看了看墓门上的破洞："墓道里有封石，看样子这条墓道应该挺重要，能通到地宫的中心，路算是没错，那标记看来真的是给我们引路的。而且洞都开好了，他们已经进去了。"说着探入半个头，把手电伸进去，照里面的情形。

Bàn Tử ngồi xổm xuống nhìn lỗ thủng trên mộ môn: "Mộ đạo có phong thạch, xem ra mộ đạo này hẳn là rất quan trọng, có thể thông đến trung tâm địa cung, đường đi coi như không sai, cái ký hiệu đó xem ra quả thật là để dẫn đường cho chúng ta. Hơn nữa, lỗ thủng cũng đã mở sẵn rồi, họ đã vào trong." Nói rồi anh ta thò nửa cái đầu vào, đưa đèn pin vào trong, chiếu cảnh tượng bên trong.

我们问他怎么样，里面有什么东西?

Chúng tôi hỏi anh ta thế nào, bên trong có gì?

他说："还是墓道，里面还有一道封石，看样子万奴皇帝从小缺少安全感。"

Anh ta nói: "Vẫn là mộ đạo, bên trong còn một lớp phong thạch nữa, xem ra Vạn Nô Hoàng đế từ nhỏ đã thiếu cảm giác an toàn."

我说："扯蛋，你家的门还三保险呢，封石最少也有三块，三千世界，你懂吗。"

Tôi nói: "Nói bậy, cửa nhà anh còn có ba khóa bảo hiểm cơ mà, phong thạch ít nhất cũng phải có ba khối, tam thiên thế giới, anh hiểu không."

胖子没听到我说什么，他把手电往里面一放，缩身窜进了门上的洞里，到了封石的对面。我听到他打了个磕巴，自言自语道："我操，好冷。"

Bàn Tử không nghe thấy tôi nói gì, anh ta đặt đèn pin vào trong, rụt người chui vào lỗ thủng trên cửa, đi sang phía đối diện của phong thạch. Tôi nghe thấy anh ta lắp bắp, lẩm bẩm: "Đ* mẹ, lạnh quá."

潘子把枪给他递进去，跟着他也爬进去，我跟在后面，顺子殿后，都爬进了洞里，果然后面还是墓道，温度比另一面更低，人马上就有浑身发紧的感觉，正前面还是一道封石，不过这一道就比较简陋，没有外面的飞檐。封石上同样给炸了一个洞，比刚才那个更大。

Phan Tử đưa súng cho anh ta rồi cũng bò vào theo. Tôi theo sau, Thuận Tử đi bọc hậu, tất cả đều chui vào trong lỗ. Quả nhiên bên trong vẫn là mộ đạo, nhiệt độ còn thấp hơn bên ngoài, người ta lập tức có cảm giác toàn thân cứng lại. Ngay phía trước lại là một lớp phong thạch, nhưng lớp này thì đơn giản hơn, không có mái hiên như bên ngoài. Phong thạch này cũng bị nổ tung một lỗ, lớn hơn cái lúc nãy.

我们不做停留，继续爬了过去，后面还是一样，墓道继续延续，面前又是封石，上面还有洞。

Chúng tôi không dừng lại, tiếp tục bò qua. Phía sau vẫn như cũ, mộ đạo tiếp tục kéo dài, trước mặt lại là phong thạch, trên đó cũng có lỗ thủng.

"我操，他娘的还没完没了。"胖子嘀咕道。

"Đ* mẹ. Con mẹ nó, vẫn chưa hết à." Bàn Tử lầm bầm

我道："这很正常，一般的封石都七八吨重，长一点的墓道会有六七重封石，这些算是好的，厚度可能只有一半。咱们的老祖宗没炸药，对于这种封石塞道的古墓是一点办法都没有的。"

Tôi nói: "Chuyện này rất bình thường, phong thạch thông thường nặng bảy tám tấn, mộ đạo dài hơn sẽ có sáu bảy lớp phong thạch. Những cái này coi như còn tốt, độ dày có thể chỉ bằng một nửa. Tổ tiên chúng ta không có thuốc nổ, đối với loại cổ mộ bị phong thạch bít đường này thì hoàn toàn bó tay."

说话间我们穿过了最后一道封石，我们面前出现了一个十字路口，另一条和我们所在这条甬道垂直交叉的墓道从我们面前穿过，而这条交叉的墓道比我们所在的甬道宽度还要宽一半，高度更是高的多。

Vừa nói chuyện chúng tôi đã chui qua lớp phong thạch cuối cùng. Trước mặt chúng tôi xuất hiện một ngã tư, một mộ đạo khác vuông góc với dũng đạo của chúng tôi cắt ngang qua trước mặt. Mộ đạo giao nhau này còn rộng hơn dũng đạo của chúng tôi một nửa, chiều cao thì càng cao hơn nhiều.

我们陆续走到十字路口中央，发现这一条墓道不是刚才的那种黑色，而是一片丹红，上面是大量鲜艳的壁画长卷，几乎连成一体，一直覆盖到手电照不到地方，连墓道的顶上也全是彩色的壁画。

Chúng tôi lần lượt đi đến trung tâm ngã tư, phát hiện mộ đạo này không phải màu đen như lúc nãy, mà là một màu đỏ son. Phía trên là rất nhiều bích họa dài và tươi sáng, gần như nối liền thành một thể, kéo dài đến nơi mà đèn pin không thể chiếu tới, ngay cả trên đỉnh mộ đạo cũng toàn là bích họa sặc sỡ.

我赞叹了一声，"这条肯定是主墓道了，直接通到椁殿的直道，整座地下玄宫的中轴线，不然不会修饰的如此华丽。"

Tôi thán phục một tiếng, "Đây chắc chắn là chủ mộ đạo rồi, con đường thẳng dẫn đến quách điện, là trục trung tâm của cả huyền cung dưới lòng đất, nếu không sẽ không được trang trí lộng lẫy đến thế."

"别感慨了，咱们是贼，还是老问题，往哪里走?"胖子问道"快找找，附近还有引路的标记没有?"

"Đừng cảm khái nữa, chúng ta là trộm, vẫn là vấn đề cũ, đi bên nào?" Bàn Tử hỏi, "Mau tìm xem, gần đây còn ký hiệu dẫn đường nào không?"

我们经过几次在狭窄坑道中的穿越，早已经失去了方向感，要分辨这条主墓道，哪一头是通往地宫中心，哪一头是通往主墓门，只有靠前人的提醒，不然只有丢硬币来猜了。

Sau mấy lần chui qua hang hố chật hẹp, chúng tôi đã sớm mất phương hướng, muốn phân biệt chủ mộ đạo này, đầu nào thông đến trung tâm địa cung, đầu nào thông đến chủ mộ môn, chỉ có thể dựa vào lời nhắc của người đi trước, nếu không chỉ còn cách tung đồng xu để đoán thôi.

我们的手电光点在墓道里划来划去，寻找那种符号，红色的壁画发射出一种让人感觉十分不安全的光线，这里的壁画就是我们在入山之前，在温泉缝隙中看到的那种风格，全是在腾云的仙车和仕女，似乎没有什么特殊的意义，当然如果让考古的人来说，还是可以说出一些名堂，但是在我们看来，没有叙述性质的壁画就纯粹是装饰性，我们看不懂象征意义。

Ánh đèn pin của chúng tôi quét qua quét lại trong mộ đạo, tìm kiếm ký hiệu đó. Bích họa màu đỏ phát ra một thứ ánh sáng khiến người ta cảm thấy rất bất an. Bích họa ở đây có cùng phong cách với cái chúng tôi thấy trong khe suối nước nóng trước khi vào núi, toàn là tiên xa và thị nữ cưỡi mây, dường như không có ý nghĩa đặc biệt nào. Dĩ nhiên, nếu để người khảo cổ học mà nói, họ vẫn có thể nói ra một vài điều hay ho, nhưng theo chúng tôi thấy, những bích họa không có tính chất tự sự thì thuần túy là để trang trí, chúng tôi không hiểu ý nghĩa tượng trưng của chúng.

才找了一会，一边的潘子突然就"嗯"了一声，招呼我们过去。

Mới tìm được một lúc, Phan Tử ở một bên đột nhiên "Ửm" một tiếng, gọi chúng tôi lại gần.

我们凑过去，果然又发现了一个符号，给雕刻在一边的墓道墙角。

Chúng tôi xúm lại, quả nhiên lại phát hiện một ký hiệu nữa, được khắc ở góc tường mộ đạo bên cạnh.

"这他娘的省事情了，碰到倒斗界的活雷峰同志了。"胖子道。"咱们一路顺着走就行了。"

"Má nó chứ, lần này đỡ phiền phức rồi, gặp phải đồng chí Lôi Phong sống của giới đổ đấu rồi." Bàn Tử nói. "Chúng ta cứ đi thẳng theo là được."

我这时却摇了摇头，因为看发现，这一个符号，和我们以前看到的那几个，已经不同了。

Lúc này tôi lại lắc đầu, bởi vì tôi phát hiện, ký hiệu này, đã khác với mấy cái chúng tôi thấy trước đây.