NGHĨA

Phương diện thứ hai là Nghĩa. Chúng ta đều biết điều mà "Nghĩa" muốn chỉ là nghĩa vụ, trách nhiệm và đạo nghĩa của một người. Nó ứng với ngũ hành là thuộc kim, ứng với ngũ tạng là thuộc phế. Ví dụ một người phế khí không đầy đủ, chúng ta suy ra họ về mặt "Nghĩa" sẽ có vấn đề. Bản thân tôi là một ví dụ rất hay. Tôi trước đây khi còn học trung học, vì không chú ý nâng cao phương diện hiếu đạo cho nên bệnh viêm mũi của tôi lúc nào cũng rất nghiêm trọng, đến nỗi cứ mỗi tối thường hay hỉ mũi, dùng giấy nhiều không biết bao nhiêu mà kể.

Chúng ta đều biết phế khai khiếu ở mũi. Mũi có vấn đề chứng tỏ phế chúng ta có vấn đề. Tương ứng với phế có vấn đề là phương diện "Nghĩa" ta làm không tốt. Tại sao nói như vậy? Vì trong nghĩa vụ thì nghĩa vụ đầu tiên chính là hiếu dưỡng cha mẹ. Hiếu dưỡng cha mẹ làm không tốt thì phương diện này không viên mãn.

Sau đó tôi tự phản tỉnh mình, thấy bệnh này của tôi từ khi lên đại học năm thứ ba, thứ tư thì hết. Tại sao lúc đó tôi khỏi bệnh mà không hề điều trị? Lúc đó tôi vẫn chưa biết kê đơn thuốc nhưng tại sao tôi lại khỏi bệnh vậy? Vì tôi càng học y càng cảm nhận được nỗi khó chịu, đau khổ của bệnh nhân. Khi làm việc trong bệnh viện, tôi phát hiện rất nhiều người bệnh khi chết rất đau khổ, khắp người cắm đủ thứ ống, giãy giụa, bất lực, đau khổ lìa xa nhân thế. Khi tôi nhìn thấy cảnh tượng này thì trong lòng rất buồn, tôi liên tưởng trực tiếp đến cha mẹ của mình. Ban đầu tôi học y là vì cảm thấy thích Đông y, nhưng sau đó không thích vậy nữa. Khi tôi học đại học đến năm thứ ba, thứ tư tôi mới ý thức được, tôi dứt khoát không thể để cha mẹ mình rời xa cõi đời như vậy. Hơn nữa, tôi không muốn cha mẹ mình vào bệnh viện, đặc biệt là làm những chuyện phẫu thuật. Tôi không muốn họ như vậy.

Đông y có cách để cho người già không bệnh mà chết, để cơ thể của họ lìa xa nhân thế một cách rất tự nhiên. Vì nếu như một người khí huyết không điều hòa thì có thể thông qua các phương diện thuốc là điều chỉnh tốt, để họ khỏi phải vào bệnh viện, có thể khiến họ có được giây phút an nghỉ rất tốt.

Lúc đó tôi liền nghĩ, tôi mong sau khi học y xong thì không để cha mẹ tôi vào bệnh viện, tự bản thân tôi hầu hạ họ tại nhà. Kết quả từ năm 2002, sau khi tôi học xong y khoa cơ bản, mãi đến năm 2009 thì cha mẹ tôi cũng không đi vào bệnh viện nữa, vả lại không hề uống một viên thuốc nào. Khi cha mẹ tôi không khỏe, tôi đều tự giải quyết hết, hoặc là dùng Đông dược điều hòa cơ thể, đẩy tất cả các thứ như phong, hàn, thử, thấp ra ngoài, hoặc là dùng châm cứu, hoặc là dùng xoa bóp. Cho nên trước đây tôi về nhà thường hay xoa bóp ấn huyệt cho cha mẹ, tôi cảm thấy đó là sự hưởng thụ to lớn của đời người.

Về sau này, sức khỏe của cha mẹ tôi dần dần mỗi năm mỗi tốt hơn. Trước đây, do đời sống không tốt nên cha tôi đã bị bệnh tiêu hóa. Mỗi khi đến mùa hè là bệnh phát, nhưng đến bây giờ bệnh của cha tôi đã khỏi hẳn. Đây là niềm an ủi rất lớn cho việc học y của tôi. Từ sau khi năm thứ ba, thứ tư học đại học, tôi ý thức được điểm này thì bệnh viêm mũi của tôi tự nhiên khỏi hẳn. Vậy chứng tỏ điều gì? Là chứng tỏ tâm hiếu của con người đã sản sinh thì Nghĩa liền xuất hiện. Sau khi nghĩa xuất hiện thì phế khí đầy đủ. Phế khí đủ thì lỗ mũi tự động khỏi. Đây là Nghĩa.

Mặt trái của Nghĩa là gì vậy? Chính là quá khích, hành vi quá khích. Tôi xin chia sẻ với quí vị một chút, Nghĩa tương ứng với tinh. Trong văn hóa truyền thống cổ đại, tinh đại biểu cho việc thu liễm, thuộc phương Tây, là mùa thu. Chúng ta đều biết mùa thu là mùa lá rụng, là lúc gió thu xào xạc. Thời điểm này cả đất trời chỉ có một sắc khí xơ xác. Cho nên nói, người có khí của kim quá mạnh thì sát khí cũng rất nặng. Cổ nhân gọi là sát khí. Dịch qua từ hiện đại là người này đặc biệt thích chọc vào chỗ đau của người khác, dùng cách nói hiện đại là: "Không giúp mà còn bỏ cát vào mắt".

Người có tính cách kiểu này rất dễ bị bệnh thuộc phương diện hành kim, bị bệnh ở kinh phế. Mọi người đều biết kim khắc mộc. Giả dụ như người này điều khiển ham muốn, thích bới móc người khác, nếu tập khí này quá nặng thì thường tổn thương đến can, hơn nữa còn tổn thương rất nặng nề.

Vào tháng 6 năm nay, tôi có điều trị cho một bệnh nhân, là một bệnh nhân ở tỉnh Hà Bắc. Khi anh đến tìm tôi khám bệnh, anh nói: "Bác sĩ Bành! Tôi bị xơ gan thời kỳ đầu". Chứng xơ gan mọi người đều biết, khi xơ gan phát triển nặng là gây cổ trướng, cổ trướng nặng thêm nữa là có thể tử vong. Con đường thứ hai của xơ gan là ung thư gan, thời gian sống còn cũng không quá mười năm. Anh ta nói:

"Tôi cảm thấy đời sống của bản thân mình không còn hy vọng nữa, cũng không biết mình sai lầm ở chỗ nào". Tôi nói: "Bệnh này dùng Đông y là có thể trị khỏi, nhưng điều quan trọng nhất là bản thân anh trước tiên phải đứng dậy". Cho nên thầy thuốc nhiều khi phải giúp bệnh nhân khôi phục lòng tin. Tôi nói: "Bệnh này của anh có thể tự mình trị khỏi, đồng thời tôi sẽ kê đơn thuốc giúp anh và từ từ anh sẽ khỏi thôi". Anh hỏi: "Thật vậy không?". Tôi nói: "Việc này là hoàn toàn có thể". Vì dưới cái nhìn của Đông y thì chỉ cần tinh khí, sau khi tinh khí vượt quá mức giảm xuống thì mạch của can sẽ thông suốt, chứng xơ gan của anh ta sẽ khỏi. Tôi liền nói với anh: "Anh là lãnh đạo của công ty mà trên gương mặt của anh không hề có nụ cười, hơn nữa trong nội tâm lại quá bó buộc, là bị bó buộc". Vì chúng tôi vọng văn, vấn, thiết đã lâu rồi nên có kinh nghiệm. Bệnh nhân như thế nào thì chúng tôi đại thể đã biết rồi, thông qua ngũ hành vọng chẩn thì biết thôi. Anh ta nói: "Đúng như vậy! Công nhân của tôi đều nói với tôi, họ đều nói là họ rất sợ tôi. Và bản thân tôi cảm thấy rằng, mỗi ngày tôi đều dường như bị buộc chặt". Tôi nói: "Vậy chẳng phải anh tự chuốc họa vào thân đó sao! Đây gọi là vận động tạo ra bệnh, tự mình tạo ra bệnh. Tâm thái này của anh kéo dài thì sẽ tạo ra bệnh. Anh thấy anh đã tạo thành công bệnh rồi đó, tạo ra được xơ gan rồi! Nếu như anh tiếp tục chế tạo tiếp nữa, thì bệnh này sẽ phát triển thành bệnh hiểm nghèo và sẽ cướp đi mạng sống của anh. Vậy là trong ngoài đều mất, đã không tốt cho bản thân mà còn khiến người khác thêm khó chịu". Anh hỏi: "Thế có biện pháp gì không?" Thực tế rất đơn giản. Người mà khí của kim quá nặng thì phải luyện tập điều gì? Luyện tập khoan dung và mỉm cười. Tôi liền nói với anh ta: "Bắt đầu từ hôm nay, anh bắt đầu luyện một nội dung là được rồi, là mỗi ngày phải mỉm cười. Vì con người chỉ cần cười lên thì khí căng thẳng của toàn thân liền buông lỏng, các tạng khí được giãn ra, khi tạng khí được giãn ra thì bệnh liền khỏi ngay".

Sau khi tôi nói đạo lý này cho anh và kê cho anh bài thuốc Tứ Nghịch Tán để cho can khí được giãn thêm, anh đi về. Khoảng hai tuần sau, vì bệnh nhân này là thuộc bệnh nhân tương đối nặng, nên tôi điện thoại cho anh ấy. Tôi hỏi: "Anh hiện nay thế nào rồi? Anh đã uống thuốc chưa?". Anh nói: "Bác sĩ Bành! Nói thật với bác tôi chưa uống thuốc. Hiện nay tôi nghe lời bác, mỗi ngày tôi tập mỉm cười để cư xử với người xung quanh. Tôi phát hiện những cảm giác có trước đây giờ đã không còn nữa, tức là cảm giác đau ở vùng gan giờ đã hết rồi. Hơn nữa tôi đi xét nghiệm chức năng gan ở bệnh viện thì các chỉ số đều phát triển theo chiều hướng tốt". Sau đó anh gửi cho tôi một đoạn thư ngắn, anh nói: "Bác sĩ Bành! Hôm trước bác khuyên tôi mỉm cười, điều này cứ lảng vảng trước mắt tôi. Mỗi khi gương mặt tôi căng thẳng, uất ức trong lòng thì tôi liền nghĩ đến điều này, mỗi ngày luyện tập".

Và lúc đó, tôi còn nêu cho anh một bệnh án tương tự, đó là Giám đốc Lý của Công ty Phi Nê Khắc Tư. Trên thực tế, khi người giận dữ chính là tự treo mình lên xà nhà để đánh. Những người này mỗi ngày họ tự đánh mình. Khi tôi nói với anh ấy về bệnh án này thì không khí căng thẳng của anh lúc đó bỗng hòa dịu xuống liền. Tại sao vậy? Một khi ta thấy lại chính mình thì lúc đó trí tuệ liền mở ra và rất nhiều vấn đề lần lượt được giải quyết. Anh nói sau khi tôi nêu ra bệnh án này cho anh thì mỗi tối anh đều nghĩ, nghĩ đi nghĩ lại và tự mỉm cười. Anh cảm thấy mỗi ngày anh đều tự đánh đập chính mình. Việc gì phải thế! Hơn nữa thường là tự đánh đập chính mình, hoàn toàn không phải người khác đánh đập mình. Sau khi anh nghĩ vấn đề này thông rồi thì khí huyết liền thông, sau đó cơ thể liền khỏe mạnh. Đây là bệnh án thứ hai. Đây là người mà khí của kim quá thịnh. Khí của kim phát triển thêm nữa thì đó là bầu không khí buồn thảm. Cho nên trong thất tình của Đông y nói rằng, buồn thì tổn thương phế, nếu một người quá buồn rầu thì sẽ tổn thương phế khí.

Năm ngoái tôi có điều trị cho một bệnh nhân bị bệnh hiểm nghèo. Khi đến tìm tôi khám bệnh, người này bị ung thư phổi thời kỳ cuối. Tại sao cô bị như vậy? Theo cách nói của tôi, đó cũng là tạo ra bệnh thành công. Nửa năm trước khi tìm đến tôi khám bệnh, con gái 25 tuổi của cô bị tai nạn xe mà chết. Kể từ đó ngày nào cô cũng khóc. Cô sống gần bờ biển, bên biển có núi. Mỗi ngày cô đều leo lên đỉnh núi, đứng bên vách đá muốn nhảy xuống tự tử. Mỗi ngày đều như thế, đến nỗi chồng cô ngày nào cũng phải đi theo giữ cô. Hoàn cảnh tâm thái như vậy cuối cùng đã tạo ra bệnh, đây chính là ung thư phổi. Khi bệnh nhân này đến tìm tôi khám bệnh, bác sĩ nói với cô rằng cô chỉ còn sống được khoảng ba tháng nữa. Người nhà cô nói rằng cô còn một số chuyện chưa làm xong, hy vọng tôi có thể dùng y thuật giúp cô ta kéo dài thời gian sống. Lúc đó tôi cũng nói với cô như vậy, có kéo dài thời gian được hay không là hoàn toàn phụ thuộc vào cô.

Tôi đem đạo lý này nói rõ, tức là buồn thì tổn thương phế. Vậy làm sao có thể điều trị buồn rầu đây? Con người thường hay bị sa vào trong tiểu ngã, tức là "tiểu" của "đại tiểu", "ngã" của "tự ngã". Sa vào trong tiểu ngã thì cô ta dễ bị buồn rầu, rất dễ buồn rầu mà không sao thoát ra được. Con người một khi đi vào đại ngã, thì họ sẽ không buồn rầu mà chuyển thành từ bi. Từ bi có nghĩa là gì? Tức là quan tâm tất cả mọi người một cách vô điều kiện.

Tôi bèn gợi ý cho cô, tôi nói: "Con của cô đã không còn nữa. Cô thử nghĩ xem vai trò cô trong gia đình, không chỉ là một vai trò mà còn rất nhiều vai trò khác. Thứ nhất, cô là con của cha mẹ cô. Cha mẹ của cô đều còn khỏe tuy cô đã 50 tuổi. Thứ hai, cô còn là người vợ của chồng mình. Thứ ba, trong xã hội cô còn là nhân viên của công ty. Ngoài ra, cô còn là người mẹ. Hiện tại cô chỉ rơi vào trong cái vòng nhỏ là làm mẹ này, cô hoàn toàn không thoát ra được cái vòng này. Khi cô thử nghĩ mình còn những nghĩa vụ khác thì cô sẽ nhanh chóng thoát ra khỏi chỗ này thôi". Cô nói: "Đúng vậy!".

Chồng của cô cũng rất ủng hộ cô. Gia đình cô đã nhận nuôi một bé mồ côi, là một bé sơ sinh bị bỏ rơi, một bé gái nhỏ, giúp cô mở rộng tấm lòng. Người bệnh từ khi nhận nuôi bé gái nhỏ này, tâm trạng mỗi ngày cũng chuyển tốt hơn, nhưng cuối cùng cũng chỉ kéo dài sự sống thêm được năm tháng. Vốn dĩ dự đoán khoảng ba tháng thì qua đời nhưng kéo dài đến tám tháng sau. Mãi đến lần trước tôi đi Sơn Đông là gặp được cô lần cuối, và cuối cùng cô cũng qua đời. Đây cũng là một gợi ý rất hay. Tức là thông qua việc nhận nuôi bé gái, cô đã mở rộng tình thương của mình, đồng thời ý thức được bản thân mình còn có những trách nhiệm khác, cũng không đến nỗi sa vào vòng tiểu ngã.

Lòng mình vừa mở ra thì khí cũng theo đó mà thay đổi, một khi khí thay đổi thì bệnh tật ngoại hình cơ thể cũng sẽ được thư thả. Cuối cùng, bệnh nhân này do hai lần dùng hóa trị khiến niêm mạc bị tổn thương rất nghiêm trọng. Như lời của cô ấy nói là ăn cơm giống hư nhai sáp, là ăn bất kỳ món gì cũng giống như ăn xác cây vậy, đường tiêu hóa tổn thương rất nghiêm trọng. Khi tôi gặp lại cô lần cuối cùng thì người cô chỉ còn da bọc xương. Dưới cái nhìn của Đông y, tức là tỳ vị khí rất yếu, điều này trên thực tế là tổn thương đến tỳ vị. Cuối cùng cô chỉ sống kéo dài thêm được năm tháng.

Nhưng chúng ta cũng tổng kết được một điểm từ trong bệnh án này, là sự buồn rầu của chúng ta, thực tế tất cả những tâm trạng này, chung quy tóm lại cuối cùng vẫn là tiểu ngã, tức là vượt không qua được chữ "ngã". Một khi bạn vượt qua được, thì bạn sẽ phát hiện thân thể này cũng nhanh chóng theo đó mà thay đổi. Đây là phương diện thứ hai.