CHĂM SÓC BN ĐAU VAI GÁY-ĐAU QUANH KHỚP VAI

Câu 1:TB khái niệm đau vai gáy-đau quanh khớp vai theo y học hiện đại và y học cổ truyền

a)Theo Y học hiện đại

đau vai gáy và đau quanh khớp vai là chứng bệnh thường rất gặp trên lâm sàng.bệnh thường xảy ra đột ngột sau khi bị lạnh,mang vác nặng,sai tư thế hoặc chèn ép rễ thần kinh tủy cổ.hoặc đã đau lâu ngày hoặc mới đau vùng khớp vai.bệnh có biểu hiện là cơ vùng cổ gáy co cứng và đau,ấn vào vùng cơ thang,cơ ức đòn chũm,vùng quanh khớp vai thấy cứng,đau,giảm hoạt động vùng cổ và vùng khớp vai

b)Theo y học cổ truyền

đau vai gáy và đau quanh thuộc phạm vi chứng “lạc chẩm” chứng tý do các thể chủ yếu:thể phong hàn,thể huyết ứ.thể can thận và thể phong hàn thấp tý gây ra

-với phong hàn:đột nhiên vai gáy cứng đau,quay cổ khó,ấn vào các cơ vùng cổ gáy thấy đau,ấn vào vùng khớp vai thấy đau và đau lên khi vận động khớp vai.toàn thân sợ gió,sợ lạnh,rêu lưỡi trắng,mạch phù khẩn

-với huyết ứ(sang chấn):sau ngủ dậy hoăc sau khi lao động thấy vai gáy-khớp vai xung quanh thấy đau,vận động cổ và vùng khớp vai khó,cơ vùng cổ co cứng,vùng khớp vai cũng có thể thấy co cứng,rêu lưỡi có điểm ứ huyết,mạch sáp

-với can thận hư(do thoái hóa):đau âm ỉ,kéo dài,hạn chế vận động vùng cổ và vùng khớp vai,sợ lạnh,rêu lưỡi trắng dày,mạch trầm nhược

-với phong hàn thấp:đau là phụ,nhưng hạn chế vận động là chính,có khi mất cả động tác thụ động-sợ lạnh,rêu lưỡi trắng dính,mạch hoạt

Câu 2:Lập KHCS bệnh đau vai gáy-đau quanh khớp vai

1.Nhận định CS

-hỏi về đau khớp cổ gáy,khớp vai,hỏi về hạn chế vận động khớp

-hỏi về nghề nghiệp,sinh hoạt,tập quán và tiền sử bệnh người thân

-quá trình mắc bệnh mới hay đã lâu rồi,khả năng tự CS và hiểu biết về bệnh

-các biến chứng(thiểu năng tuần hoàn não,ngất)

-tình trạng tinh thần:xem có bi quan không do bệnh mạn tính(thể can thận hư)có thể làm hạn chế vận động khớp cổ,vai

-biện chứng:chứng phong hàn,chứng huyết ứ,chứng can thận hư,chứng phong hàn thấp

2.Thực hiện CS

a)Thực hiện các CS thông thường người bệnh

-giải thích cho bn biết tiển triển of bệnh để tránh bi quan

-bn đang ở giai đoạn đau nhiều thì hạn chế vđ khớp

-bn có hạn chế vận động khớp cổ-vai có thể giúp đỡ họ nhu cầu cs cá nhân:mặc áo,chải đầu…

b)quan sát tình hình,ghi chép công tác CS

-quan sát thần sắc,lưỡi,da,xem mạch người bệnh

-quan sát tình trạng vận động khớp cổ-vai để phối hợp xử lí

-phát hiện người bệnh xem có nhức đầu,có ngất…?

c)thực hiện y lệnh thuốc:nghiêm túc cho bn uống thuốc đông y đúng giờ,đúng liều,uống liên quan đến bữa ăn(trước hoặc sau khi ăn)

d)CS ăn uống

-chế độ ăn theo y lệnh,đủ chất,đủ calo trong ngày

-ăn tăng các chất nhiều canxi,vitamin

-chế biến thức ăn hợp khẩu vị of bn tránh bị ôi thiu

d)CS tinh thần

quan tâm động viên để người bệnh giữ được sự lạc quan vui vẻ,yên tâm đấu tranh với bệnh tật để cùng phối hợp điều trị

e)CS theo chứng bệnh lâm sàng

*Chứng phong hàn

Cho bn uống thuốc đông y(khu phong,tán hàn,thông kinh hoạt lạc)sắc uống theo y lệnh

Cứu hoặc ôn châm các huyệt:phong trì,kiên tỉnh,kiên ngung,thiên tông,đại trữ,phế du,trung phủ,tý nhu…kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng để làm lưu thông khí huyết

*Chứng huyết ứ:Cho bn uống thêm thuốc bổ can thận.tiến hành xb luyện tập thường xuyên,châm bổ thêm 1 số huyệt:túc tam lý,tam âm giao.can du…

*Chứng phong hàn thấp:cho bn uống thuốc đông y(khu phong,tán hàn,trừ thấp và thông kinh lạc)kết hợp châm bổ 1 số huyệt trên và tiến hành xb luyện tập khớp để tránh làm hạn chế vận động khớp

3.Tư vấn,giáo dục sức khỏe

-giải thích,hướng dẫn bn ở gđ đau nhiều thì luyện tập xb nhẹ nhàng

-hướng dẫn tập các động tác cổ-khớp vai để tránh bệnh tiến triển nặng lên

-giải thích cho bn tiến triển of bệnh

-giải thích,hướng dẫn cho bn uống thuốc điều trị bệnh để bn sắp xếp uống thuốc mỗi ngày cho hợp lý

-tránh làm tổn thương,kích động tinh thần,tránh tư thế xấu và tránh làm việc quá sức