Krampus is (net als Zwarte Piet) de hulp van Sinterklaas, hier heeft hij een tuchtroede en zwartgeschilderd gezicht

De Krampus is een beestachtige demon uit de folklore van de Alpen-regio's. Het woord komt van het Oudhoogduitse woord voor klauw: Krampen. De Krampus is in de Alpenregio de metgezel van Sint Nicolaas. Hij komt voor in onder andere Beieren, Oostenrijk, Hongarije, Slovenië, Kroatië, Italië en Tsjechië.
————————
Van oudsher vermommen jonge mannen zich als de Krampus in de eerste twee weken van december. Vooral op de avond van 5 december voor Sint-Nicolaasdag zwerven ze over de straten en jagen kinderen (en volwassenen) angst aan met roestige bellen en kettingen. Het idee hierachter is dat met de geluiden de kwade geesten die rond midwinter aanwezig zijn verjaagd worden.

Ook komen Krampussen binnen in huizen. Terwijl Sinterklaas cadeautjes uitdeelt aan brave kinderen, is de Krampus een dreiging voor straf voor de stoute kinderen. Hij geselt ze of stopt ze in zijn zak, waarna de stoute kinderen meegenomen worden naar het bos (zie ook man met de zak). In enkele plattelandsgebieden is het traditie dat de Krampus jonge vrouwen met een tuchtroede straft. Een auteur uit Steiermark schrijft in 1780:

'In Oostenrijk was het vroeger gebruikelijk... dat een van de kosters de Heilige Nicolaas uitbeeldde terwijl een andere zich schrikwekkend verkleedde als diens knecht; in deze kledij gingen ze vervolgens bij de huizen naar binnen, de kinderen die zich goed gedroegen kregen een cadeau, de stoute kinderen kregen de knecht achter zich aan, die deed alsof hij hen wilde meenemen'.
Deze gestalte kwam ook in andere streken voor, met namen als Knecht Ruprecht (Midden- en Noord-Duitsland), Barrel of Bartholomeus (Steiermark), Schmutzli (Deutschschweiz), Klaufbauf(mann) of Strohbart (Beieren), Pöpel of Hüllepöpel (Würzburg), Zember (Cheb), Belzmärte en Pelzmärtel (Zwaben en Franken). Meestal waren deze gestalten verbonden met het Sint Nicolaasfeest, maar soms met het Kerstfeest of - in het laatste geval - met Sint Maarten.

De huidige Krampuskostuums bestaan meestal uit rode houten maskers, de huid van een zwart schaap en hoorns. Jonge mannen in plattelandsgemeenschappen nemen competitief deel aan de Krampusevenementen; er gaat behoorlijk wat werk zitten in het maken van het kostuum. Het uiterlijk van de Krampus kan per dorp verschillen; zo wordt in bepaalde regio's het hoofd zwartgeschminkt.

In bepaalde gebieden verkleedt de vrijwillige brandweer zich, de mannen rijden dan op een wagen door het dorp. In skiresorts worden tegenwoordig processies gehouden waarin ook de Krampus meeloopt, maar dit is voornamelijk voor de toeristen.
———————————-

Nederlandse zwarte piet is de sympathieke hulp van Sint Nicolaas. Maar in andere landen staan duistere figuren de goedheiligman terzijde. Van Knecht Ruprecht tot de angstaanjagende Krampus.

De figuur van Zwarte Piet heeft de laatste decennia een charmeoffensief ingezet. Vroeger sloeg Zwarte Piet er vroeger nog wel eens op los met de roe of nam hij stoute kinderen mee in de zak naar Spanje, maar tegenwoordig laat de knecht van Sinterklaas zich van zijn goede kant zien en deelt hij voornamelijk cadeautjes en snoepgoed uit. De tijd dat Zwarte Piet de boeman was, ligt ver achter hem.
—————————

Wat is een Krampus?
De Krampus is een duivels figuur uit de Alpenregio's. Hij komt onder andere voor in Oostenrijk, Italië, Tsjechië, Kroatië, Slovenië en Hongarije. De naam is afgeleid van het woord Krampen, dat klauw in het Oudhoogduits betekent. De Krampustraditie is eeuwenoud en vindt al sinds de 16e eeuw plaats. De Krampus is de metgezel van Sint-Nicolaas en jaagt met zijn roestige bellen, kettingen, hamers en zwepen alle kinderen de stuipen op het lijf. En dat niet alleen, met al het geluid dat hij maakt, verjaagt hij ook de kwade geesten die rond midwinter aanwezig zijn.