Słowem wstępu: Choroba nr. 3 z moich wykładów psychiatrycznych i jednocześnie jedna z najbardziej ciekawych chorób psychicznych, ale także jedna z najbardziej krzywdzących i skrzywdzonych zaburzeń, jakie tylko mogą być. 

Jeszcze jedno: wybaczcie mi dużą liczbę błędów ortograficznych, stylistycznych itp. Uczę się tej psychiatrii bez przerwy od 11 rano i trochę mi już się mózg zlasował XD

1. Nazwa: Pochodzi od dwóch greckich słów - "schizein" znaczącego "rozszczepienie" i "phren" znaczącego "umysł". Wspólnie wychodzi "rozszczepienie umysłu". Nazywana także chorobą Bleuera od twórcy nazwy schizofrenii oraz chorobą demokratyczną, ponieważ zachorować może na nią każdy. W Japonii używa się określenia choroba dezinformacyjna.

2. Historia: Pierwsze wzmianki możemy znaleźć już w egipskiej "Księdze serc" sprzed 1550 r.p.n.e. Przez cały ten czas, aż do początku XX w. schizofrenia była traktowana jako opętanie, co zmienił dopiero szwajcarski psychiatra Eugen Bleuer, tworząc nową jednostkę chorobową. Mimo wszystko, schizofrenia i tak była traktowana znacznie gorzej od innych chorób psychicznych, co nie zmieniło się aż tak mocno do tej pory. 

3. Co to jest? Poważna choroba mózgu, na którą cierpi 1% populacji. Zaczyna się w młodym wieku, a szczyt zachorowania przypada na 22-30 rok życia.

4. Przyczyna: To jest dobre pytanie. Nie dowiedziałam się tego na moich wykładach i podręcznik też tego nie zdradził.

5. Postacie:

- schizofrenia paranoidalna - najczęstszy typ choroby charakteryzujący się szczególnym występowaniem urojeń.

- schizofrenia hebefreniczna/zdezorganizowana - dotyka szczególnie dzieci, zwłaszcza płci męskiej. W starych podręcznikach psychiatrycznych była oznaczana ilustracją małego chłopca przebranego za diabełka robiącego psikusy. Cechuje je nieadekwatna wesołkowatość lub brak reakcji emocjonalnych. Ich zachowanie jest ogólnie nieadekwatne do sytuacji. Na twarzy pojawiają się dziwne grymasy, ruchy są wyuczone i rutynowe. Obecnie trwają dyskusje nad usunięciem tego typu schizofrenii z psychiatrii ze względu na jego rzadkość.

- schizofrenia dziecięca - dotyczy dzieci. Objawia się początkowo nerwicą i lękiem, później powoli dochodzą również urojenia. Podczas wykładów słyszeliśmy historię 7-letniej dziewczynki identyfikującej się ze św. siostrą Faustyną (bardziej uważała się za jej następczynię).

- schizofrenia katatoniczna - kolejna rzadka odmiana schizofrenii i pretendent do bezceremonialnego wykopania z psychiatrii. Posiada dwa odmienne przebiegi: pacjenci mogą być albo wyjątkowo żywiołowi, pobudzeni i agresywni lub wprost przeciwnie - ich ruchy są spowolnione, czasem mogą całkowicie zastygnąć i wyglądać jak figura woskowa, aby potem nagle zerwać się z miejsca. Takie osoby są w stanie wytrzymać długo bez przyjmowania pokarmu, może dojść u nich do zatrzymania wydalania. To pewnie zły przykład, ale przy katatonii od razu przychodzi mi na myśl Lydia Martin z "Teen Wolf"

- schizofrenia rezydualna - dopada szczególnie osoby stare, długo chorujące, przebywające głównie w DPS-ach. Funkcje życiowe takich osób są minimalne, je same cechuje obojętność. Najczęściej się jej nie leczy, ponieważ zwyczajnie nie da się leczyć.

6. Objawy:

- spłycenie emocjonalne, pustka psychiczna, brak odzwierciedlenia emocji.

- nieadekwatne zachowanie np. mówienie o smutnych rzeczach z szerokim uśmiechem na twarzy.

- pochłonięcie jedną ideą, maksymalne skupienie się na niej, poświęcanie całego czasu na badania i nie dzielenie się nią z innymi z obawy przed kradzieżą pomysłu (który najczęściej został odkryty wieki temu).

- rys depresyjny - pacjent potrafi długo leżeć w łóżku i obserwować sufit, jest zaniedbany higienicznie.

- wycofanie się ze społeczeństwa w obawie przed zrobieniem komuś krzywdy lub z obawy o to, że ktoś inny go skrzywdzi.

- urojenia słuchowe - najczęstszy typ urojeń. Początkowo słyszalne są trzaski, szumy i dziwne odgłosy, które wywołują podejrzliwość chorego, następnie dochodzą do tego głosy najczęściej o zabarwieniu negatywnym, które komentują zachowanie chorego, krytykują go, mówią nieprzychylne komentarze, wyzywają go, namawiają do samobójstwa. Chory może prowadzić wtedy dialog omamowy lub zatykać uszy w celu pozbycia się głosów.

- urojenia owładnięcia/oddziaływania/sterowania/wpływu - w ich trakcie występuje natłok myśli, a w efekcie także bezsenność. Chory jest przekonany, że ktoś steruje jego myślami, że inni je słyszą lub jego myśli pochodzą od kogoś innego.

- urojenia prześladowcze - chory jest pewien, że jest śledzony i ktoś czyha na jego życie. Podejrzenia najczęściej padają na osoby z rodziny, wobec których pacjent może okazywać niechęć lub agresję. Na wykładzie usłyszeliśmy historię mężczyzny, który pociął sobie rękę w celu "wyciągnięcia" z niej nadajnika GPS zamontowanego przez śledzące go CIA.

- urojenia czucia - odnoszą się głównie do czucia smaku trucizny w jedzeniu. Szczególnym rodzajem urojenia jest dotyk anioła. Chory jest przekonany, że delikatny dotyk jaki czuje jest znakiem czuwania nad nim stróża lub częściej symbolem nadchodzącej śmierci.

- urojenia wielkościowe - idą z duchem czasu, dlatego pacjenci kodują informacje pochodzące z radia/telewizji/Internetu i identyfikują się ze znanymi osobami np. z prezydentem.

- urojenia posłannicze - są przekonani o posiadaniu niezwykłych mocy pochodzących od bóstw.

- urojenia religijne - jeden z najgorszych typów omamów, który źle rokuje i źle się leczy. Na wykładach usłyszeliśmy m.in. historię kobiety uważającej się za żonę baranka, która cały dzień spędzała na modlitwach i nosiła strój typowy dla czasów Chrystusa.

- przyśpieszenie chodu lub ociężałość.

- mówienie od czapy, nagłe zmiany tematu.

- natręctwa.

7. Kto jest narażony? 

- osoby, w których rodzinie wystąpiła wcześniej schizofrenia.

- kobiety po menopauzie.

- osoby urodzone w miesiącach zimowych.

- narkomani i alkoholicy.

- osoby z nieleczoną depresją.

- osoby ponadprzeciętnie twórcze, więc znowu możemy się bać.

8. Rozpoznanie: Schizofrenia może być mylona z chorobami takimi jak depresja, ChAD, guz mózgu, a także zaburzeniami osobowości (najczęściej osobowość paranoiczna oraz borderline). Z tego też powodu należy przeprowadzić z pacjentem dokładny wywiad i poddać go badaniu TK głowy (schizofrenicy posiadają duży hipokamp i małe ciało migdałowate) oraz morfologii w celu wykluczenia np. zapalenia mózgu.

9. Leczenie: Wcześniej było wyjątkowo okrutne, obecnie wykorzystuje się farmakoterapię, psychoterapię i czasami elektrowstrząsy. 

10. Powikłania: Najcięższymi powikłaniami choroby są jednak powikłania społeczne. Niezależnie od przebiegu choroby pacjentom przypisuje się łatkę wariata i kryminalisty, do czego przyczyniły się głównie filmy przedstawiające chorych w złym świetle. W rzeczywistości schizofrenik sam prędzej zrobi sobie krzywdę z powodu omamów dźwiękowych niż skrzywdzi inną osobę.

11. Rokowanie: Ciężko stwierdzić, wszystko zależy od podjętego leczenia oraz wsparcia pacjenta.

12. Kto chorował?

- Immanuel Kant - niemiecki filozof i jeden z najwybitniejszych przedstawicieli oświecenia.

- Friedrich Nietzsche - niemiecki filozof.

- Georg Hegel - niemiecki twórca nowoczesnego systemu idealistycznego.

- Josh Nash - laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii.

13. W kulturze:

- "Piękny umysł" - film z 2001r. opowiadający biografię Josha Nasha.

- "Benny & Joon" - film z 1993r. opowiadający historię pewnego rodzeństwa. Po śmierci rodziców Joon zaczęła doświadczać urojeń, a opiece nad nią poświęcił się jej brat Benny.

- "Święty z Fort Washington" - film z 1993r. o przyjaźni między weteranem wojny w Wietnamie, a młodym schizofrenikiem, którzy spotkali się w schronisku dla bezdomnych.

- "Słowa na ścianie" autorstwa Julii Walton. To historia nastoletniego Adama, któremu codziennie towarzyszą głosy: dobra Rebecca, zły Boss i angielscy gentelmani Rupert i Basil.

- "Zrozumieć szaleństwo" autorstwa Susannah Cahalan. Tę książkę mogę Wam polecić z całą pewnością, ponieważ absolutnie wciąga (a przynajmniej wciągnęła mnie). Przedstawia ona ogólną historię psychiatrii, przeżycia autorki, która doświadczyła błędnej diagnozy choroby psychicznej, jednak w porę lekarze zauważyli swój błąd i postawili prawidłowe rozpoznanie. Od tamtego czasu autorka jeździła po kraju, biorąc udział w różnych konferencjach i opowiadając o swojej chorobie. Wszystko zmieniło się w momencie, gdy została oskarżona przez ojca chorego chłopca o traktowanie swojej choroby jako lepszej, ponieważ nie była to ostatecznie choroba psychiczna. Wkrótce potem Cahalan poświęca się badaniom nad eksperymentem Rosehana polegającym na umieszczaniu zdrowych osób w szpitalach psychiatrycznych na podstawie jednego objawu - omamów słuchowych. Większość z pseudopacjentów dostała diagnozę schizofrenii.

Na Wattpadzie również znajdziecie książki poświęcone schizofrenii, jednak w większości są to opowieść autobiograficzne autorów opisujących swoje zmagania z chorobą, dlatego tym razem zdecydowałam się ich nie umieszczać. Nie chodzi o żadną dyskryminację. Po prostu nie wiem, czy autorzy nie umieścili w nich czegoś, co pozwoli komuś na identyfikację ich. Jeszcze jedno: proszę mi nie zarzucać hipokryzji przy wspominaniu o przypadkach zasłyszanych w trakcie wykładów. Nigdy nie otrzymaliśmy żadnych danych pacjentów, miejsca, w którym to się wydarzyło ani cech, które pozwoliłyby na rozpoznanie ich. Po prostu czyste przypadki medyczne, które nam miały za zadanie utrwalić informacje o chorobie. 

Jeżeli chodzi o moje postacie, to w swojej twórczości mam kilka przypadków bohaterów ze schizofrenią. Wy możecie znać jeden szczególny, którym jest NoIr z "Grimoiru". Co prawda, nie jest faktycznie chory, jednak wszyscy tak go właśnie diagnozują i często wmawiają mu tę chorobę.